Haarlems Dagblad
„Rusland in het Bntsche Lagerhuis
Een Spaansch en een Russisch protest
In Ifali
ie
De overwinning
van de Italiaansche
Republiek
De soldaat
maakt compliment
A
u.>iJO>j.>l jq I
BOo Jaargang No. I834T
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Teler. 5437.
Tel.: t Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert l'cereboom
Donderdag 6 Juni 1910
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. weck 31 ct.
per kwartaal f 4.—
Postgiro 273107
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
I"\E Zondag gehouden volksstemming in
■'-'Italië heeft het lot van de dynastie, dat
al twijfelachtig scheen, bezegeld. Er zijn
12.185.855 stemmen voor de republiek en
10.362.709 voor de monarchie uitgebracht:
een meerderheid van 1.800.000 voor de
republiek.
Dit is het einde van 't gezag van het Huis
van Savoye, dat vijfentachtig jaar lang,
even lang als de Italiaansche eenheid
bestaat, over Italië heeft geregeerd. De
vierde Koning van Italië, Umberto II,
zal na een zonderling voorloopig koning
schap van 45 dagen, waarbij hij zich
bij voorbaat aan het resultaat van de
volksstemming onderworpen had, met
zijn gemalin, de vroegere Belgische prin
ses Marie José en hun kinderen naar Por
tugal vertrekken. Weer gaat een Euro-
peesche koninklijke familie in balling
schap.
Misschien zal de Koning dit aftreden
niet zeer betreuren. De inhoud van zijn
proclamatie bij de aanvaarding van het
voorloopig bewind maakte niet duidelijk,
of hij zelf de dynastie als noodzakelijke
voorwaarde voor de herleving van Italië
beschouwde Het gezag van het koning
schap was trouwens diep ondermijnd door
het schijnbestaan dat het tientallen ja
ren lang, tijdens de dictatuur van Mus
solini, had geleid. In het bewustzijn van
deze wankele positie deed de Koning die
deze comedïe geduld had, Victor Emanuel
III, in April afstand van den troon. De
monarchisten waren van meening, dat
zij een betere kans op behoud van he'-
koningschap hadden met zijn zoon en de
kroonprins achtte zich kennelijk ver
plicht zich voor een verkiezing beschik
baar te stellen, die natuurlijk met het
wezen van het erfelijke koningschap in
strijd was. Dat kent immers geen stem
ming over de aanvaarding van den wet
tigen troonopvolger. Ofschoon hij een
betere „candidaat" was dan zijn vader
moet de dubbelzinnigheid van zijn positie
zijn kansen anderzijds verzwakt hebben
Er is nu weer een regeerend vorsten
huis minder in Europa en er resten er
weinig meer, waarvan alleen de Neder-
landsche, Engelsche, Deensche, Zweed-
sche en Noorsche vast gefundeerd blijven.
De positie van het Belgische vorstenhuis
schijnt nog steeds twijfelachtig en om
trent den Balkan is de toekomst geheel
onduidelijk.
Italië heeft de republiek verkozen. Het
zal ondervinden, des te meer in den ült-
geputten toestand waarin het verkeert,
dat dit wel een andere maar geenszins een
eenvoudige oplossing is. Het leven der
republieken, uitgezonderd diegene die op
federalen grondslag gevormd zijn, pleegt
een bewogen, vaak stormachtig verloop
te hebben. En de tot dusver bekend ge
maakte parlementaire resultaten van de
Zondag gehouden volksstemming, die
tevens verkiezing van een parlement in
hield. duiden op een sterke politieke ver
deeldheid. Evenmin als zooveel andere
landen heeft Italië een rustige ontwikke
ling in het vooruitzicht. Evenals die
andere landen zal het ondervinden, dat
do politieke en economische vraagstuk
ken van dezen tijd oplossing in grooter
staatkundig verband eischen en dat zelf
voorziening van de onderling onafhan
kelijke staten en staatjes, waarin Europa
nog versnipperd is, niet uitvoerbaar zal
blijken. De tijd, waarin alleen federale
unie redding kan brengen, is aangebroken
Berichten omtrent meerderheid van de
republikeinen in Noord-Italië en van de
monarchisten in het Zuiden doen de
vraag rijzen, of de val der monarchie de
eenheid van het volk, die immers pas
vijfentachtig jaar bestaat en dus in staat
kundigen zin als jong moet worden be
schouwd. in gevaar zou kunnen brengen
De verdere ontwikkeling der gebeurte
nissen zal dit duidelijk moeten maken
Tot dusver is het onderling contact in
bevrijd Europa, ook al tengevolge var
den beperkten omvang van onze dagbla
den. die de aanstelling van een voldoend
aantal buitenlandsche correspondenten
belet, te gering om te kunnen beoordeelen
wat leeft o'iHor dc bevolking van een land
als Italië Het is do vraag of de over-
'tui"in« Hor monarchisten, na het schijn-
koningschap in den fasclsti«rhen tijd. no»
zoo sterk is. dat zij een scheuring in de
Italiaansche eenheid zouden veroorzaken
De verkiezingen hebben den communis
ten nepontjon nrocent der stemmen opge
leverd Bij dat percentage zal het dus wel
blijven. Het is bijna het dubbele van het
communistische resultaat in ons land
tien van de honderd zetels in de Tweede
Kamer maar vriiwat lager dan het com
munistische percentage in Frankrijk. He'
moet wel veel Indruk maken in een land
met een zoo ult»esnroken Katholieke be
volking als Italië In hoeverre dit Itali
aansche communisme zich od Rusland
oriënteert is een vraag, waarvan de be
antwoording in do oraotiik zal worden
gegeven De socialisten hebben wat meer
stemmen dan de communisten behaald
maar het verschil is niet vroot Ook-i"
Italië zal het wel niet gemakkelijk b'iiken
een regeering te vormen die lang on
een sterke meerderheid zal kunnen steu
nen R P.
In het duizend kamers tellende Lasalle
hotel te Chicago brank een verwoestende
brand uit, waarbij 85 gasten om het leven
kwamen en 200 menschen gewond werden.
(U. P.)
Churchill en Attlee zeggen er hun meening over
Nadat gisteren de minister van Bui
tenlandsche Zaken in het Britsche La
gerhuis het zijne had gezegd over de
groote problemen in Engeland's buiten
landsche politiek, kwam de leider der
oppositie, Winston Churchill aan het
woord, die het beleid der Labourregee-
ring in verschillende opzichten aan
scherpe criti^k onderwierp. Vooral het
feit dat de oppositie niet geraadpleegd
is over het te voeren buitenlandsch be
leid gaf Churchill aanleiding tot ernsti
ge verwijten, waarbij hij de regeering
er van beschuldigde liet Russische prin
cipe van „een-partijregiem" toe te pas
sen.
Sprekende over de betrekkingen met
Rusland zeide Churchill: „Ik had nooit
kunnen denken dat de Sovjet-Unie in
een jaar tijds zooveel vriendschappen
in Engelsch-sprekende landen zou kun
nen teniet doen". Hij voegde daaraan
toe dat het jaar, dat na de overwinning
verstreken is. door een donkere scha
duw is bedekt: dit jaar bracht de ineen
storting van de geallieerde samenwer
king en verminderde in sterken mate
Engelands aanzien en prestige.
,.In Engeland", aldus Churchill, „wordt
de verkoeling der betrekkingen met
Rusland zeer betreurd. „Wij verlangen
van de Sovjetunie niets anders dan wel
willendheid en wij zouden haar, indien
haar rechten en veiligheid zouden wor
den belaagd, naar ons grootste vermo
gen te hulp komen". Doch achter het
Reuter geeft thans de laatste officieele
ci.jfers van de Italiaansche parlements
verkiezingen alsmede van het referen
dum. Deze luiden als volgt: De Christe-
lilk-Democraten haalden met 7.866 864
■stemmen 35.4 procent van het totaal.
Daarachter kwamen de Socialisten met
4.606.509 stemmen of 20.7 procent. De
Communisten behaalden met 4.204.741
stemmen 18.9 procent. De Nat.-Dem.
Unie. de „Uomo Qualunque" en de Re
publikeinen behaalden respectievelijk
6.7. 5.2 en 1.3 procent der stemmen.
Het referendum verdeelde de ruim
22>2 millioen stemmen in een aantal
van 12.182.855 voor de republiek en
10 362.709 voor de monarchie.
Volgens Francesco Nitti, de voorma
lige minister-president en een der lei
ders van de NationaalDemocratisohc
Unie, zou de uitslag van het referendum
"ii het uitroepen van de republiek een
onvermijdelijke splitsing tusselien Noord
en Zuid tengevolge hebben, daar de
steden Zuiden voor 78
procent ten gunste van de monarchie
hebben gestemd en zich niet bii liet re
sultaat zullen neerleggen.
De Prov. Statenverkiezingen
Dc gekozen Communisten
in Noord-Holland
Het hoofdstembureau in Noord-Holland
heeft bij loting uitgewezen dat in de Sta-
--oor do communisten behalve de 13
reeds aangewezenen, gekozen zijn de
heeren:
D. G. van Beek te Andijk, P. M Lanser te
Haarlemmermeer, M. v. d. Pavert te Zuid-
Oost-Beemster, W. Hartog te Koog aan de
Zaan. D. J. van Soest te Aalsmeer, H. v
d. Hoeven te Krommenie.
ijzeren scherm, dat zich uitstrekt van de
Baltische landen tot aan de Adriatische
Zee. wordt het zaad gestrooid voor een
nieuwen wereldoorlog".
Churchill gaf een merkwaardige ken
schetsing van zijn opinie over Franco.
„Ik hou van dit regiem evenmin als
van het huidige Britsche bestuur", zoo
zeide hij. Ten aanzien van Zuid-Tyrol
drong hij aan op een volksstemming on
der toezicht der groote mogendheden.
Attlee pleit voor begrip.
Na Churchill nam Attlee, de Britsche
premier het woord. Na een verwijt aan
die Lagerhuisleden, die alle vraagstuk
ken door een Russischen bril willen zien,
zeide Attlee, dat de Russische houding
ten aanzien van de overeenkomst van
Potsdam een bron van voortdurende
moeilijkheden vormt. De Russen willen
zonder soepelheid aan deze overeen
komst vasthouden en passen zich niet
aan bij de zich steeds wijzigende om
standigheden.
„Een ouzer grootste moeilijkheden",
aldus Attlee, „is te traehten in den geest
van onze Russische vrienden een wer
kelijk begrip te wekken voor de wijze
waarop wij hier in de Westersclie demo
cratieën de zaken trachten op te lossen.
Het is buitengewoon moeilijk om de
Russen te doen begrijpen dat er in dit
land meer dan een stem gehoord wordt.
Wij moeten liet Russische volk tot op
zekere hoogte beschouwen alsof liet in
een donker bosch geboren is. Het scliiint
het zonlicht, de wind en de atmosfeer
van de vrije democratieën niet te begrij
pen". Attlee drong voorts aan op een
grooter begrip voor de Russische men
taliteit, de Russische geschiedenis en de
achtergronden van de houding van het
Rusland van heden. Hij prees voorts
Bevin voor diens geduld en begrip, en
was overigens van meening. dat men
den huidigen staat van zaken in de we
reld niet geheel pessimistisch moet be
zien.
Levensmiddelen voor Duitschland
Radio Berlijn deelt mede, dat aanzien
lijke hoeveelheden voedsel en goederen
voor de Duitsche burgerbevolking in de
haven van Hamburg in de Britsche zóne
zijn ontscheept. O.m. waren hierbij 2.000
ton tarwe uit Canada, 5000 ton gerst, 1270
ton aardappelen uit Engeland en een hoe
veelheid haring uit Noorwegen en Dene
marken.
Mountbatten verwacht
geen gewapend
conflict in Indië
Admiraal Mountbatten, de Geallieerd
opperbevelhebber in Z.O. Azië, heeft iti
een persconferentie te Londen medege
deeld goen georganiseerden strijd tus-
schen de Indonesische patriotten en de
Noderlandsche strijdkrachten te verwach
ten indien er eenige moeilijkheid tusschen
de twee over de toekomst van Indonesië
als onafhankelijke natie zou zijn. Hij kan
zich niet voorstellen, dat de gebeurtenis
sen zulk een hoogtepunt zullen bereiken,
dat een openlijk conflict tusschen beide
partijen zou ontstaan.
Over de sterkte van het Indonesische
leger deelde hij mede, dat het 1 vliegtuig
bezat, eenige artillerie en goed voorzien
was van geweren en mortieren.
Ken bloedbad?
Volgens groote aantallen Chineesche
vluchtelingen, die te Batavia aankomen,
zou ten Westen van Sanggerang een com
pleet bloedbad onder de Chineezen zijn
aangericht. Het aantal slachtoffers schatte
men op 1000.
Op een Chineesch voorstel om een ex
peditie uit te zenden, wilde men in het
Geallieerd hoofdkwartier niet ingaan, om
dat reeds eerder in Chineesche kringen
op Java van een massa-moord «p-ake is
geweest en uit onderzoekingen toen is
gebleken, dat er twee Chineezen waren
gedood.
De „Westerdam"
maakt proefvaart
Dc laatste aanwinst van dc Ho'land
Amerika Lijn, de „Westerddm" is Dinsdag
uitgevaren voor een driedaagsche proef
tocht. Het nieuwe schip, dat in 1940 al
voor 85 gereed was, heeft een lengte
van 158 Meter, een breedte van 20 Meter
en loopt 18 mijl.
r„
Generaal Jodl, die zijn verdedi
ging voor het Neurenbergschc tribu
naal beëindigd heeft, verklaarde aan
het slot van zijn apologie dat hij
groote bewondering koesterde voor
de dapperheid van de geallieerde
soldaten, „zonder wier gehoorzaam
heid aan de bevelen hij thans niet
in de beklaagdenbank zou zitten".
Tegen het Veiligheidsrapport" over Spanje
Noch Spanje, noch Rusland kan zich ver
eenigen met het door de sub-commissie
van den Veiligheidsraad uitgebrachte rap
port over de houding van het Franco-
regiem gedurende den oorlog en de maat
regelen, die de UNO te dien aanzien moet
nemen, doch dc beweegredenen van beider
protest zijn, zooals te begrijpen valt, tegen
gesteld. I)e Sovjet-Unie is van meening dat
het rapport niet streng genoeg concludeert
en een onmiddellijke actie verlamt. De
Spaansche regeering daarentegen loochent
dc gegrondheid der beschuldigingen en
noemt het rapport „zwaar van hartstocht".
In een nota van het Spaansche ministe
rie van Buitenlandsche Zaken aan de ver-
i der stembureau
te Rome tijdens
(F)
tegenwoordigers bij de UNO van de sta
ten waarmede Spanje diplomatieke be
trekkingen onderhoudt, welke gisteren is
overhandigd, wordt do hoop uitgesproken,
dat andere in den Veiligheidsraad ver
tegenwoordigde staten de situatie in
Spanje objectief zullen bestudceren en het
rapport zullen verwerpen „De Spaansche
regeering vertrouwt, dat de geheele be
volking zich liever de opoffering van ge
ïsoleerdheid zou getroosten dan dat zij
beperkte souvereinteit, verzwakt door tus-
schenkomst van vreemde mogendheden,
zou aanvaarden."
In de nota wordt ook verklaard, dat
Spanje geen bezwaar zou maken tegen een
onderzoek naar zijn gedrag als neutrale
staat; maar op voorwaarde, dat het gedrag
van alle andere oorlogvoerende en neu
trale staten en niet te vergeten het in 1939
gesloten verdrag tusschen de Sovjet-Unie
en Duitschland ook wordt onderzocht. Het
ministerie voert in de nota aan, dat op
den achtergrond van hot besluit der sub
commissie de Sovjet-Unie de belangrijkste
figuur is. w
Zal Rusland veto gebruiken?
Do Sovjet-Russische delegatie bij den
Veiligheidsraad verklaart, dat de Sovjet-
Unie gekant is tegen het rapport, dat de
subcommissie van den Veiligheidsraad
voor het onderzoek Inzake de situatie in
Spanje heeft uitgebracht. Het voorstel van
de sub-commissie, dat de Veiligheidsraad
de algemeene vergadering der UNO zal
adviseeren. op een verbreking der diplo
matieke betrekkingen met Franco bij haar
leden aan te dringen, zou volgens deze
kringen tot gevolg hebben dat alle inter
nationale actie ten aanzien van Franco
meer dan drie maanden vertraagd zou
worden
Verder zou dc Sovjet-delegatie de con
clusie der sub-commissie niet kunnen aan
vaarden, dat de regeering van Franco geen
onmiddellijke bedreiging van den wereld
vrede en de Internationale veiligheid vormt.
Gromyko, die tijdens de eerste bespreking
van de Spaansche kwestie in den Veilig
heidsraad met stelligheid verzekerde, dat
de bewijzen van deze bedreiging voorhan
den zijn in de aan den Veiligheidsraad ter
beschikking staande documenten, zou van
zyn recht van veto gebruik kunnen ma
ken, wanneer de Veiligheidsraad Donder
dagmiddag zijn meening over het rapport
der sub-commissie zal moeten uitspreken.