Haarlems Dagblad
Vooruitgang
Onlusten in Italië
Tegenstelling tusschen Noord en Zuid
Amerikaansche
De oplossing van het probleem
„Duitschland"
00c Jaargang No. 18349
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Zaterdag 8 Juni 1940
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 et
per kwartaal f 4.
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dlr.-Hoofdred.
HET Centraal Bureau voor Statistiek
heeft cijfers gegeven, die opnieuw het
bewijs geven van materieelen vooruitgang
sinds de bevrijding. Ondanks tekort aan
materialen en op sommige gebieden aan
vakarbeid, ondanks stakingen en andere
na-oorlogsche nadeelen is in economischen
zin een vooruitgang over bijna de geheele
linie vast te stellen. Het kost tijd om zulke
gegevens te verzamelen en verwerken,
zoodat hetgeen nu bekend gemaakt is
hoofdzakelijk de maanden Februari en
Maart betreft. Het is bekend, dat sinds
dien de gunstige ontwikkeling zich heeft
voortgezet
Sommige cijfers zijn indrukwekkend.
Dat de waarde van de industrieele voort
brenging in de maanden December
Februari steeg van 317 tot 527 millioen,
valt onder die term. Verheugend is in niet
minder mate de belangrijke stijging in de
kolenproductie. Die blijkt uit cijfers over
de maand Maart en wordt verder bewezen
door een opgave betreffende de periode
2025 Mei, die een verdere sterke stijging
en het hoogste cijfer sinds de bevrijding
aangeeft. In Engeland doet zich nu juist
het tegenovergestelde voor: de kolenpro
ductie is daar in dalende lijn.
De waarde van onze export steeg in het
tijdvak MaartDecember van 25 tot 44
millioen per maand, terwijl onze import
toenam van 792000 tot 872000 ton. Die uit-
voercijfers vooral maken indruk, al zijn
zij nog laag in vergelijking met vooroor-
logsche resultaten, want in Augustus 1939,
de laatste maand vóór het uitbreken van
den tweeden wereldoorlog, vertegenwoor
digde onze uitvoer nog een waarde van
92 millioen.
Het verkeerswezen verbetert snel, zoo
wel wat het herstel van havens, bruggen,
wegen en spoorwegen als wat het rollend
materiaal betreft, dat gestadig toeneemt.
In Maart bedroeg het goederenvervoer
over de grenzen 176.000 ton tegen 113.000
in December en 537.000 in Augustus 1939.
En de totale tonnage van komende en
vertrekkende schepen in de havens van
Amsterdam en Rotterdam steeg van 567.000
in December tot 864.000 in Maart. In
Augustus 1939 bedroeg die 3.516.000. Dat is
nog wel een heel groot verschil, maar er
zijn dan ook oorzaken die niet onmiddel
lijk weg te nerfien zijn, zooals de ontoerei
kendheid van onze in den oorlog zwaar
geteisterde handelsvloot. De secretaris
generaal van het departement voor Scheep
vaart heeft daar dezer dagen nog een be
schouwing over gehouden, waarin hij ver
klaarde dat onze koopvaardijvloot thans
voor onze behoeften te klein is en zelfs
niet den huidigen invoer in ons land kan
verwerken. Er zijn buitenlandsche sche
pen gecharterd en daar moet voor betaald
worden in buitenlandsche valuta. Hij
verklaarde evenwel dat onze handelsvloot
in den loop van het volgende jaar uitge
breid zal zijn tot driekwart van haar voor-
oorlogschen omvang. De regeering heeft
besloten om Liberty-schepen van de Ver-
eenigde Staten te koopen tot een totale
tonnenmaat van 300.000 400.000 ton. Dezer
dagen is medegedeeld dat de schepen, die
ons uit de Duitsche teruggave toegewezen
worden, 50.000 ton inhoud hebben Het is
aanzienlijk minder dan het verlies dat
Duitschland ons bezorgd heeft, maar het
is „meegenomen".
In de statistiek van den vooruitgang
wordt ook melding gemaakt van den stij
genden omzet op de Effectenbeurs.
Zonder ook maar eenigszins de neiging
te hebben om een domper op dit alles te
zetten moet ik al dezen vooruitgang toch
met een waarschuwend woord begeleiden.
Hij kan zich nog wel eenigen tijd blijven
voortzetten, maar laat men er niet op
rekenen dat wij zullen voortgaan met e
herstel in dergelijk tempo. De politieke
economische internationale toestand is
dermate onzeker, dat het gevaar voor
plotselingen terugslag even reëel geacht
moet worden als in vroeger tijd. Overi
gens valt op onzen materieelen vooruit
gang nog veel af te dingen als men denkt
aan den wedloop tusschen loonen en prij
zen, die nog allerminst tot staan is geko
men. De financieele toestand des lands
baart de grootste zorgen en met verlangen
zien wij uit naar een krachtige saneering
van de overheidsuitgaven', waarbij de te
ring naar *de nering wordt gezet.
Hetgeen op ander dan materieel gebied
ontbreekt en nog meer reden tot bezorgd
heid geeft is meermalen besproken. Het
worde nu niet herhaald. Laten wij be
dachtzaam en op den uitkijk blijven en
inspanning en samenwerking pogen te ver-
hoogen Intusschen worde ieder verschijn
sel van vooruitgang dankbaar vastgesteld.
R. P.
Trygve Lie naar Amsterdam
Vanwege het bureau van den secre
taris-generaal van de U.N.O. is mede
gedeeld, dat Trygve Lie, de secretaris
generaal, op 4 Juli zal vertrekken voor
een reis van verscheidene weken door
Europa, op welke reis hij o.a. Amster
dam zal aandoen, ter afwikkeling van
zaken voor de organisatie der U.N.O.
Een persoon werd gedood en zes wer
den ernstig gewond tijdens relletjes in
Napels, waarbij demonstreerende mo
narchisten een bom naar een carabi-
nieri-kazerne wierpen en een aanval
deden op de St. Antonius kerk. waar zij
een priester molesteerden, meldt Un.
Press. Er hadden zich in de volkswijken
van Napels geruchten verspreid dat „de
dubbelzinnige houding" van de kerk
verantwoordelijk was voor de nederlaag
van de monarchie. In de straten van
Napels wordt op het oogenblik door ca
rabinieri en troepen in volledige oor
logsuitrusting gepatrouilleerd.
Nu en dan schiet de politie in de lucht
om menigten te verspreiden die met
monarchistische borden door de straten
trekken. Eveneens werd de koningsvlag
meegevoerd. Gedurende den nacht wa
ren pamfletten in de stad aangeslagen
waarin de Napolitanen werden opge
wekt om tegen de republiek in opstand
te komen en de beslissing van het refe
rendum niet te aanvaarden. Verder werd
opgewekt om in het Zuiden een onaf-
hankelijken staat uit te roepen die geen
enkele band zou hebben met „het ver
raderlijke Noorden". De minister van
Binnenlandsche Zaken, de socialist
Giuseppe Romita, heeft de autoriteiten
telegrafisch opdracht gegeven om alle
demonstraties, waarvan er verscheidene
„tegen de democratische wetten" gericht
waren, met ijzeren hand den kop in te
drukken.
Het plaatselijke aartsbisschopaat heeft
Amerikanen bedreigen
Fransclie filmproductie
Pierre Forjeres, de voorzitter van de
Fransche vereeniging van filmprodu
centen heeft verklaard, dat de Ameri
kanen de Fransche markt gaan over
voeren met tweede-handschfilms als ge
volg van de Amerikaansoh-Fransohe
overeenkomst, aangekondigd door Blum
bij zijn terugkeer uit de Vereenigde
Staten. De Amerikanen zullen dit be
reiken door dumping op groote schaal,
aldus Forjeres. Waarschijnlijk zal het
onmiddellijk gevolg zijn, dat de Fran
sche filmproducties inplaats van tachtig
slechts vijf-en-veertig films kan plaat
sen. Er bleven van elke dertien weken
slechts vier weken over om in de Fran
sche bioscopen Fransche film te vertoo-
nen. Daardoor zou het oorspronkelijk
aantal Fransche films de kosten niet
kunnen dekken.
De methode van de Amerikanen is.
aldus de voorzitter van de Vereeniging
van filmproducenten, te beginnen met
een klein aantal goede films en die te
laten volgen door een groot aantal twee
de rangsproducten.
De vereeniging is in onderhandeling
met de Fransclie regeering in verband
met het treffen van maatregelen om de
Fransche filmindustrie te redden.
Tweede overwinning van Lewis
De staking van de Amerikaansche ar
beiders in de anthracietmijnen, die drie
weken geduurd heeft, is geëindigd. Er
is overeenstemming bereikt op basis
van 18'/2 dollarcent verhooging van het
uurloon; bovendien zullen de mijnwer
kers, die Maandag weer aan den slag
gaan, een voorzieningsfonds van 50 tot
60 millioen dollar per jaar krijgen.
Vrijdagochtend een proclamatie uitge
vaardigd onderteekend door kardinaal
Raffaele Ascalesi, waarin gezegd wordt
dat de kerk buiten de politiek staat en
dat wat met betrekking tot de monar
chie gebeurd is „het resultaat van de
vrije keuze van het volk" was.
Naar verluidt zijn verscheidene Na-
politaansche republikeinen en priesters
van de Capodimonte-kerk ernstig door
de menigte afgeranseld.
De wapenstilstand in China
Twee weken rust
Generalissimus Tsjang KaiSjek heeft
bevel gegeven het vuren te staken,
waardoor een wapenstilstand van twee
weken ingaat tusschen de Chineesche
regeeringstroepen en de communisten.
Formeel is de wapenstilstand gisteren
ingegaan.
De bedoeling van den wapenstilstand
is, zegt generalissimus Tsjang Kai Sjek,
de communisten in de gelegenheid te
stellen blijk te geven van hun goeden
wil om de door hen aangegane overeen
komst uit te voeren. Gedurende den
wapenstilstand zal er worden onderhan
deld over het staken der vijandelijk
heden in Mandsjoerije en het herstel
der verbindingen in geheel China. Er
zal ook worden gesproken over de orga
nisatie van een nieuw Chineesch leger
van 1.500.000 man op grond van dienst
plicht en slechts ondergeschikt aan den
staat. (Dit is eveneens een punt van de
overeenkomst, door de Chineesche re
geering en de communisten aangegaan).
Tsjang Kai Sjek zou gaarne zien. dat de
Amerikaansche generaal Marshall tot
oppersten bemiddelaar wordt benoemd,
aldus radio New Delhi.
De regeering verlangt de volledige
controle over Mandsjoerije, waarvan
groote deelen door de communisten
werden veroverd, toen de Sovjet-troe
pen het in het begin van dit jaar ont
ruimd hebben. De centrale strijdkrach
ten hebben de meeste steden heroverd,
het laatst Gharbin, een strategisch zeer
belangrijk punt.
Het volgend nummer van ons blad zal
i.s. Dinsdag verschijnen.
Het woord is aan.
Mrs. C a r 1 y 1 e
Vele kleinigheden, die niets
zijn als men er om lacht
worden redenen tot droef
heid als men ze te ernstig
beziet.
Eisenhower
pleit op D-Day
Eisenhower, de chef van den staf van
het Amerikaansche leger, heeft er in
een radiorede ter gelegenheid van den
tweeden jaardag van D-day, op aange
drongen, dat dezelfde inspanning en op
offeringsgezindheid zou worden be
tracht voor het winnen van den vrede
als die, waarmede de oorlog is gewon
nen. Eisenhower zeide o.m.: „Ik zal nooit
moe worden hulde te brengen aan den
Amerikaanschen strijder, doch zijn taak,
die hij begon en volhield tot aan het
einde van de gevechtshandelingen, ia
nog niet geheel vervuld. Slechts wan
neer een sterke en rechtvaardige vrede
over de geheele wereld is bereikt houdt
onze inspanning op. De overwinning die
door bloed en offers is verkregen eischt
van ons inspanning en offers om den
vrede tot stand te brengen.
Aan dat doel heeft het Amerikaan
sche volk zich gewijd. Door middel van
het congres heeft het zijn strijdkrachten
belast met de taak den vijand de voor
waarden van de capitulatie te doen na
komen. Slechts op deze wijze kan het
fundament voor den vrede worden ge
legd.
Indien wij falen in onze inspanning
voor het wiiinen van den vrede", aldus
waarschuwde hij het Amerikaansche
volk, „dan zal het onze eigen schuld
zijn. Wij mogen niet falen. Wij hebben
een verschrikkelijken oorlog overleefd.
Wanneer wij ons op het oogenblik naar
verhouding geringe inspanning en offers
getroosten, kan de mogelijkheid van
een nieuwen oorlog aanmerkelijk ver
minderen".
Optimisme over de kansen van een nieuw plan
Zooals bekend zal op de bijeenkomst
der vier ministers van Buitenlandsche
Zaken, die 15 Juni a.s. te Parijs zal wor
den voortgezet na een onderbreking van
precies een maand, de oplossing van het
vraagstuk hoe de toekomstige status van
Duitschland zal moeten worden en wel
ke politiek de geallieerden ten aanzien
van Duitschland zullen moeten volgen,
het belangrijkste onderwerp vormen,
naast de regeling der Italiaansche aan
gelegenheid.
Aangezien bij de voorloopige bespre
king van dit onderwerp gebleken is dat
de Britsche en Amerikaansche voorstel-
Als gevolg van een tusschen de dagbla
den getroffen regeling, ter verzekering
van een billijke papierverdeeling, ver
schijnt ons blad, uit hoofde van zijn for
maat, heden In een omvang van 8 pagina's.
„Een fijn bosje pioenrozen, Moedertje, t
I/ulIakmnrkt geluid; jong en oud zijn dc
te doen uit de duur opgetaste bloemens
ii niet duur Haarlem heeft zijn
stalletjes langs gewandeld om een keuze
ichat.
len in ieder geval niet zonder wijzigin
gen door de vier zullen worden aan
vaard, heeft men in Anglo-Amerikaan-
sche regeeringskringen de pauze besteed
aan de constructie van een nieuw plan,
dat nog wel niet officieel is aangekon
digd doch volgens verantwoordelijke
zegslieden in Washington gereed is en in
hoofdzaak de punten van de vroegere
voorstellen combineert. In Washington
is men zeer optimistisch gestemd ten
aanzien van dit nieuwe plan en men
voorspelt het groote kansen op alge-
meene aanvaarding, daar het in détails
tegemoet komt aan de bezwaren van
Rusland en Frankrijk tegen de vroegere
voorstellen.
In principe bestaat het nieuwe plan
uit drie hoofdstukken, die omvatten: ten
eerste dc vorming van een federatie van
Duitsche staten volgens het oorspron
kelijke Britsche plan. Ten tweede een
geallieerd verdrag van 25 jaar met
Duitschland. volgens het plan dat mi
nister Byrnes reeds met Stalin besprak
bij zijn laatste bezoek aan Moskou, waar
bij de Sovjet-leider zijn instemming
met het voorstel betuigde. Ten derde de
instelling van een geallieerde controle
commissie die de ontwapening en dc-
militarisatie van Duitschland moet on
derzoeken in alle bezettingszones.
Molotof had. zooals men zich herin
neren zal. ernstige bezwaren tegen het
25-jarig verdrag, daar hij eerst wilde
weten of de ontwapening van Duitsch
land inderdaad ten uitvoer was gelegd
volgens de overeenkomst van Potsdam
terwijl hij vreesde dat het verdrag die
ontwapening zou kunnen vertragen.
Hoop op begrip.
Het optimisme te Washington ten
aanzien van de kansen tot overeen
stemming over dit nieuwe plan is hoofd
zakelijk gegrond op het feit. dat de Rui
sen blijk hebben gegeven van bereid
heid. het détail van het 25-jarig verdrag
dat op zich een geheel complex van
maatregelen inhoudt te bestudeeren
en dat zij door de thans gelijktijdig
voorgestelde contröle op Duitschlands
ontwapening begrip zullen kunnen krij
gen voor den eerlijken wensch der Ame
rikanen om Duitschland volledig te ont
wapenen en ontwapend te houden.