Het IJzeren Gordijn
De Koning van Siarn
om het leven gekomen
Chineesche wapenstilstand
verbroken
Ook moordpartijen op Sumatra
Chineesch protest
tegen gebeurtenissen te Tangerang
De Kabinetsformatie
Groot-Moefti
'SXïS JOOA SJjlHRljmj 3(1 JSJB'OOJI JOOA 3>CJ
60c .Tn«r«ri»n{r No. 16.150 TT J V 1 "I 1 Dinsdag tt Juut 1»4«
Bureaux: Groote Houtstr. 93 g"-"l "1^ I 1KY"1| Ck! 1 1 1^ I Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37. Haarlem I ^,ur^ JL Kjr ^Wt» i ^krri \\J -»- ^^lli Abonnementen: p. week 31 ct
IJmuiden: Kennemerlaan 154, M Per kwartaal f 4.
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Te!.: Administratie 10724. Espeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pcereboom Te, Redactle ,0600 Dlr._Hootdred. 15054
IN het jongste debat over buitenlandsche
zaken, in het Lagerhuis gehouden, .is
„het ijzeren gordijn, dat Europa in tweeën
deelt", weer middelpunt der aandacht ge
weest. Kon het anders? De scheiding tus-
schen Rusland en de Westelijke groote
mogendheden, die is ingetreden en ge
leidelijk verscherpt sinds hun bondgenoot
schap in oorlogstijd, remt den vrede en
de ontwikkeling der na-oorlogsche wereld.
Daarbij valt everunin te ontkennen, dat de
Russen zich tegen vrijwel alle voorstellen
en pogingen van de andere zijde systema
tisch verzetten en weigeren tot eenige
overeenstemming te komen, als dat met
name Engeland zich voortdurend uitslooft,
om den muur van Russisch wantrouwen
te doorbreken. Ook dit debat gaf daarvan
weer duidelijke bewijzen. Maar het pogen
baat nog steeds niet. En Attlee, de Brit-
sche Premier, sprak erover op bijna-kla-
gelijken toon:
„Onze Russische vrienden houden zich
aan de letter van de overeenkomst van
Potsdam, maar negceren den geest, waar
in wij haar hebben ontworpen. Wij
wenschten te Potsdam, dat Duitschland
als een economisch geheel behandeld zou
worden. Nu is het economisch gesplitst.
Wij verkeeren daarbij in een verschrik
kelijk moeilijke positie, gezien het voedsel
tekort der wereld, nu wij een zóne moeten
beheeren, die altijd tekort aan voedsel
voorziening heeft gehad. En wij willen
geen wanhoops-oplossing aanvaarden, die
Europa in twee volkomen gescheiden kam
pen zou verdeelen. Wij gelooven in de
nauwste samenwerking met onze vrien
den: de Belgen, de Nederlanders, de Scan-
dinaviërs en bovenal de Franschen.
Vriendschap met onze naburen beteekent
geen samenspanning (Attlee drukte het
begrip samenspanning of samenzwering
uit in de term „ganging-up"). Wij willen
zelfs heelemaal geen uitsluitende vriend
schap met de Westelijke mogendheden. Wij
zijn er op uil een alles omvattende vriend
schap te sluiten"
Hier onderbreek ik even en verjaag een
pijnlijke herinnering uit mijn gedachten:
herinnering aan de pogingen van den
Britschen premier Neville Chamberlain, in
de dagen van München, om vriendschap
te sluiten met een groote mogendheid die
niet wilde Weg, herinnering! Laat ons
niet zwartgallig worden. Maar uit het be
toog van Attlee blijkt wel heel duidelijk,
waarom Engeland geen stap verder komt
mei die West-Europeesche samenwerking
van welker noodzaak zoowel Londen als
Parijs, Brussel. Den Haag, Kopenhagen,
Stockholm en Oslo overtuigd zijn. Hoe
lang zullen wij moeten wachten?
Attlee weet het niet. Laat ons verder
naar hem luisteren; „Het is merkwaardig
hoe moeilijk het is, de Russen te doen
begrijpen dat er meer dan één stem klinkt
in dit land. Als de meest onloochenbare
conservatief mij en mijn vrienden aan
valt, schijnt dit door de Russen op één of
andere geheimzinnige wijze opgevat te
worden als een uiting van de Britsche re
geering. Zij schijnen niet in zien. dat
in de kern van de Westersche memocratie
ligt. dat er een regeeringspartij en een op
positie bestaan. Het IJzeren Gordijn is een
gordijn tusschen geestesgesteldheden. Ik
dring er bij mijn Russische vrienden op
aan, samen te komen en openhartig te
spreken. In de huidige wereld bestaat
geen grooter behoefte dan dat. Wij moeten
beproeven, den Russischen geest en de
Russische historie te verstaan en te be
grijpen, waarom de Russen zulk een hou
ding aannemen"
Niemand kan ontkennen dat dit een
nieuwe poging tot toenadering is. Tevens
"zal niemand gelooven, dat de slimme Rus
sische regeerders niet zouden weten hoe
de Westersche democratie in elkaar zit
en „op geheimzinnige wijze" niet zouden
begrijpen, dat zij zich grondt op het be
staan van een regeeringspartij en een op
positie. Daar kan het Westen geen afstahd
van doen: de Engelschen niet. de Belgen
niet, wij niet en dc Scandinaviërs even
min. Want de andere oplossing is de dic
tatuur. De Russen leven onder dictatuur
Wij weigeren die.... meer dan ooit.
Na Attlee sprak Churchill. Hij zei dat
de Sovjet-politiek erin scheen te bestaan,
iedere regeling van den vrede te voor
komen en de volken van West- en Oost-
Europa te beletten, tot elkaar te komen
in vrije sociale en economische overeen
komst. Hij stelde vast dat alles beproefd
wordt om de Sovjet-zóne van Duitschland
communistisch te maken en te russificee-
ren. Polen mag geen uiting geven aan zijn
vrijen volkswil, Oostenrijk en Hongarije
worden uitgehongerd, beklemd en ver
drukt door Russische troepenmassaas „Ik
had het niet mogelijk geacht dat in één
enkel jaar de Sovjets zooveel schade zou
den doen en zooveel vriendschap in de
Engelsch-sprekende wereld zouden doen
verkillen. Toch is er nog een ernstig
verlangen naar vriendschappelijke samen
werking met Rusland. Wij vragen niets
van de Russen dan hun toenadering en
wij zullen, met andere naties, hen te hulp
komen als hun rechten mochten worden
geschaad."
Churchill sprak niet over „mijn Rus
sische vrienden" Maar ook hij vroeg om
vriendschap. De tanden van den Britschen
leeuw liet hij niet zien Wel de klauwen
van den Amerikaanschen adelaar. Want
plotseling veranderde hij Oom Sam in een
adelaar, gezeten op zijn tak: in een groo-
ten, sterken vogel met een geweldigen
•navel en klauwen „Hij zit daar roerloos.
Het woord is aan.
Prof. Mr. W. J. Pompe:
De jeugd gelooft aan de
daad. gericht ojeen doel,
dat boven haar eigen per
soon uitgaat. Dc jeugd is
gehard, dc weekheid der
weelde is van haar afgeval
len. Moet men niet hoop
koesteren voor de toekomst
van ons volk, welke in han
denvan deze jeugd is gelegd
(Uit: „Bevrijding")
Koning Ananda Mahidol van Siam is
Zondag 9 Juni even voor twaalf uur
dood in zijn paleis aangetroffen. Het
eerste telegram van Associated Press
sprak van een geweerschot, waardoor
de jonge vorst was overleden. Later
werd door een woordvoerder der ko
ninklijke huishouding bekend gemaakt
dat de 21-jarige koning bü de ontplof
fing van een geweer was verongelukt.
De wetgevende vergadering heeft
Maandag met algemeene stemmen
Prins Phoemiphon Aboeldet, den
achttienjarigen broer van den overle
den koning, als diens opvolger gekozen,
terwijl een regentschapsraad wer<^ be
noemd, die den jongen vorst zal assis-
teeren in de staatszaken.
Bidault candidaat-president
De M.R.P. heeft als haar candidaat voor
het premierschap van Frankrijk George
Ridault, thans minister van Buitenland
sche Zaken, gekozen. De candidaten var.
de andere partijen zijn nog niet definitief
bekend.
Truman zendt boodschapper
naar Stalin
Volgens de Evening Standard zal Tru
man volgende maand een afgezant naar
Slalin zenden. Deze, mr. Edwin Pauley,
zal met den persoonlijken rang van am
bassadeur een reis maken door verschil
lende Europeesche landen en daarbij
een bezoek aan Moskou bfengen. Welke
rol Pauley zal spelen ten aanzien van
het Amerikaansoh-Russisph contact zal
afhangen van-de ontwikkeling der be
sprekingen, die de vier ministers deze
maand te Parijs zullen houden.
Op 7 Juni trad de wapenstilstand tus
schen de Chineesche regeering en de
Communisten in Mandsjoerye in werking,
drie uur na het begin hebben de commu"
nisten hun aanvallen op strategische pun
ten voortgezet, waarbij enkele posten
der nationalisten bü Charbin veroverden.
Generaal Toe Yoe Ming, bevelhebber
van dc troepen der centrale Chineesche
regcering in Mandsjoerye, heeft besloten
den wapenstilstand te verbreken en heeft
zyn troepen bevel gegeven den opmarsch
te hervattën. Van deze beslissing is aan
de communistische vertegenwoordigers
kennis gegeven.
Het Chineesche volk, zoo zcide de ge
neraal, zou tenslotte in vrede en voor
spoed kunnen leven, indien de commu
nisten ophouden met onlusten te verwek
ken Als deze op de gebruikelijke wijze
blijven voortgaan, aldus besloot hij, zal
het voor de nationalistische troepen
moeilijk zijn de orde en rust te bewaren
Een telegram uit Sjanghai aan Tass, het
Sovjet-Russische nieuwsbureau te Mos
kou, deelt mede, dat „volgens betrouwbare
bron" de Amerikaanschc admiraal Cook
den brigadier-genraal Keller Rocky (be
velhebber van de vloot der V S in Noord-
China) op een conferentie van Amerikaan
schc zeeofficieren te Sjanghai gemachtigd
heeft, de tegen de communistische troe
pen in Mandsjoerije strijdende Chinee
sche regeeringstroepen te voorzien vjjn
alle noodzakelijke materialen zooals mu
nitie en voedsel. Cook zou ook toestem
ming hebben gegeven hulp te bieden door
middel van vliegtuigen, vervoer over zee
en overbrengen van wapenuitrusting en
manschappen der Chineczen naar Mand
sjoerije onder toezicht van de Amerikaan
schc vloot Volgens Tass werd op deze
conferentie ook besloten vier Ameriknar-
sche torpedojagers en veertig andere
schepen naar China over te brengen
Op Sumatra blijven de moordpartijen
aanhouden Bij Pata Komboe (Padang
aan Sumatra's Oostkust zijn onlangs 60
Chineezen vermoord, omdat zij zich had
den verzet tegen het binnentreden in hun
dorp van Indonesische jeugdtroepen.
De Chineesche regeering heeft opdracht
gegeven in Batavia en in Den Haag krach,
tig te protesteeren tegen de gebeurtenis
sen in Tangerang.
En dag in, dag uit wordt mijnheer Gro-
myko op hem afgestuurd om hem te por
ren met een korten, puntigen stok. Nu
port hij hem in den nek, dan in de vleu
gels, dan weer in de staartveeren. De
adelaar zit voortdurend doodstil. Maar het
zou een groote vergissing zijn te meenen,
dat er niets in hem omgaat. Ik geef deze
vriendschappelijke wenk aan mijn ouden
kameraad-in-oorlogstijd, maarschalk Sta
lin."
Churchill complimenteerde Bevin als „den
vertegenwoordiger van veel wijsheid en
moed, die leven in het Britsche karakter."
Uit dit alles kunt ge lezen hoe de Brit
sche regeering en de Britsche oppositie
thans tegenover Rusland staan: verontrust
door een raadselachtige houding, telkens
v ragend om vriendschap en overleg, tege
lijk zich beroepend op de vriendschap
met het machtige Amerika. Dat hoopt nu
weer op zijn voorstellen betreffende
Duitschland voor de conferentie der vier
ministers van Buitenlandsdhe Zaken, die
Zaterdag te Parijs zal beginnen. Maar
groot schijnen de kansen niet. R. P.
Honderdduizend Chineezen namen
heden deel aan den „rouwdag", die ge
houden is uit protest tegen den massa
moord en het feit, dat de Geallieerden
naar Chineesche opvattingen, in gebreke
zijn gebleven bij de bescherming van dc
bedreigde Chineezen. De straten in de
Chineesche wijk van Batavia waren uit
gestorven. Winkels, cafés en amusements
gelegenheden waren gesloten De Chinee
sche arbeiders hadden het werk neerge-
iegd.
Maandagavond is een Nederlandsche
patrouille de Tjisadane-rivier overgesto
ken om te trachten de Chineezen te hulp
te komen Definitieve cijfers over den
massamoord zijn nog steeds niet verkriiv.
baar. De Chineezen blijven zeggen, dat
het aantal vermoorden zevenhonderd be
draagt.
Een Nederlandsche patrouille heeft vijf
honderd vrouwen en kinderen uit het ge
bied van Kcsamhi veilig naar de Gealli
eerde linies gebracht
Een zegsman van het Geallieerde hoofd,
kwartier verklaarde, dat een Geallieerde
Invasie in het gebied van Tangerang een
massale slachting van Chineezen in de
door de Indonesiërs bezette gebieden van
Java zou verhaasten Vandaar dat men er
voor terugdeinsde de troepen order tot ac
tief optreden te geven. Het aantal Chinee
zen op Java wordt op een millioen ge
schat.
De Geallieerde luchtverkenners berich
ten nog steeds, dat zij geen teekencn van
gevechten op groote schaal kunnen ont
dekken.
Indonesië kernpunt
(Van onzen parlementairen redacteur).
Het bezoek dat dr. Beel Zaterdag aan
de Koningin bracht had alleen ten doel.
het Staatshoofd in te lichten omtrent
den stand der formatiepogingen op dat
oogenblLk. Eenig definitief uitsluitsel
viel niet te geven, al ware het alleen
roods doordat de formateur rapporteerde
voor de vergadering van de Tweede
Kamer-fractie van de Partij van den
Arbeid.
Deze bijeenkomst, door alle ministers
die leden der fractie zijn bijgewoond,
duurde van een uur tot half vijf in den
namiddag.
Vooral het ter tafel gekomen ont-
werp-regeeringsprogram omtrent Indo
nesië schijnt moeilijkheden te hebben
opgeleverd. Ons werd gezegd, dat dit
program eenige „hoogst eigenaardige
formuleeringen" bevatte. Vermoedelijk
was dit vooral een uitvloeisel van het
geenszins, onbekende verschijnsel, dat
het hier en daar ontbreekt aan begrip
van den internationalen kant van het
Indonesische probleem. Vooral voor dio
fractieleden, die beseften en konden
welen, hoe het daarmee gesteld is. moet
daar in het bijzonder de schoen ge
wrongen hebben. Bij alle strpven naar
het bereiken van overeenkomst is er
begrijpelijkerwijs een grens aan conces
sies. Zullen ingewijden in het Indonesi
sche vraagstuk die voor hun rekening
kunnen nemen''
Teleurstellende ervaringen met de
formuleeringen en daaruit voortgeko
men uitleggingen waren wellicht aan
leiding. niet te licht te denken over de
woordenkeuze van het regeeringspro-
gram.
Er zijn thans tegenvoorstellen bii den
formateur ingediend Wellicht volgt
hierop nog weer mondeling contact van
dr. Beel met Jhr. mr. van der Goes van
Naters.
Feitelijk, zoo kregen wij te hooren,
alt Indië buiten de sfeer van de bin-
nenlandsche staatkundige vraagstukken,
waaromtrent men elkaar overigens vrij
aardig genaderd schiin' te ziin en dus,
zoo zei men ons uit de fractie van de
Partij van den Arbeid, ware het des te
„tragischer" indien overeenstemming
tenslotte zou afspringen op verschil van
gevoelens over een dergelijke natio
nale" aangelegenheid Verzekerd werd,
dat het ontwern-programma van dr.
Beel kennelük gericht is op de vorming
van een kabinet, steunend op K.V.P. en
P. v d. A
Alles tezamen genomen is de situatie
zoo, dat het bereiken van een accoord
niet eenvoudig schijnt te zijn. maar nog
wel mogeliik geacht moet worden.
De fractie der K.V.P. is. voor zoover
tot gisterenmiddag bekend was nog niet
tot een nieuwe bijeenkomst bijeenge
roepen. maar het ligt dan ook voor de
hand. dat de formateur eerst bii zichzelf
te rade zal gaan om zich naar aanlei
ding van de hem gedane tegenvoorstel
len een oordeel te vormen.
vlucht uit Frankrijk
De beruchte politieke intrigant en
prediker van den Moharnmcdaanschcn
opstand tegen de eealll'-erde overheer-
sching in het Oosten, de Groot-Moefti
van Jeruzalem Hussein, die in Frank
rijk verbleef en wiens uitl vering door
de Fngelsche regeering Vas verzocht, is
uit Frankrijk ontsnapt en waarschijn
lijk naar het Midden-Oosten terugge
keerd.
Vermoedelijk heeft hij kans gezien
zich met ziin gezin per vliegtuig naar
Beiroet to begeven. Hij zou in Cairo op
het vliegveld gesignaleerd zijn. waar
hii zich Saad noemde. Hussein heeft fei
telijk den nationalistischen opstand in
Syrië en den Libanon georganiseerd,
die tot gevolg heeft gehad dat de Fran
schen deze protectoraten hebben ont
ruimd. Hij stond in Frankrijk, waar hij
op een villa in de buurt van Parijs
woonde, onder politie-toezicht.
Volgens onbevestigde berichten is de
Moefti in Damascus aangekomen. De
geheele Mohammedaansche wereld
heeft op het bericht van de ontsnap
ping van Hussein gereageerd met
vreugde-uitingen.
