Haarlems Dagblad
Britsche dienstplicht in discussie
Ex«Koiiing Umberto
Nieuwe Conferentie
De Kabinetsformatie
40 Procent van Labour
wenschl afschaffing
Einde der autonomie
van Azerbeidsjan
uritl/\l
*aJ- UC ^7£j3
*IV> ■fiMtrernns; No. I8R.%S
Bureaux: Groote Houtstr 93
en Soendapleiri 37; Haarlem
IJmuidcn: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofd redacteur: Robert l'eereboom
Vrijdui; 14 .Ittul I9IS
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.—
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. DIr.-Hoofdred. 15054
Vt ORGEN begint te Parijs de nieuwe
conferentie van vier ministers van
Buitenlandsche Zaken der groote mo
gendheden. Er is nog geen agenda be
kend gemaakt. De door plaatsvervan
gers gehouden besprekingen gullen wel
in de eerste plaats tot een beschouwing
van de positie leiden. Maar de stemming
is niet optimistisch, ofschoon de Ame
rikaan Byrnes met nieuwe voorstellen
betreffende Duitschland komt. waarvan
me'n in Washington hoopt dat zij belang
stelling bij de Russen zullen ontmoeten.
In de diplomatieke kringen der we
reldsteden heerscht merkbare spanning
over de kansen van de.nieuwe confe
rentie. Als ook deze mislukt zal men in
Lenden en Washington blijkbaar geen
duidelijken weg meer zien, om in on
derhandelingen met de Russen tot resul
taten te komen. Dit is een somber voor
uitzicht. want 'het zou beteekenen dat
men niet verder kwam op den moei-
zamen weg naar de definitieve vredes
overeenkomsten en dat de bestaande
toestand in de wereld, die in menig
opzicht verward en chaotisch is en vele
gevaren voor conflicten oplevert, zou
blijven voortbestaan. Bovendien staan
do toekomst en de ontwikkeling van de
U.N.O. op het spel als geen redelijke
grondslag van samenwerking tussehen
de Westelijke groote mogendheden en
Rusland wordt bereikt en zou de vrede-
op den duur weer iq gevaar kunnen
komen.
Dc Engelsche minister van "Buiten-
landsohe Zaken Bevm 'neeft op de con-
iercntic van de Labour Party te Bour
nemouth zich weer openhartig uitgela
ten over zijn voortdurend-mislukkende
pogingen. *om toenadering tot Rusland
te bewerkstelligen. Zooals gewoonlijk
drukte deze minister, die voer de vuist
pleegt te spreken, zich niet in statige,
voorzichtige diplomatieke volzinnen
maar in huiselijke en onomwonden taal
uit. Hij sprak opnieuw over het En-
gelsch-Russische verdrag. Zooals men
weet heeft hij aangeboden het tot een
termijn van 50 jaar te verlengen, het
geen feitelijk niet zoo heel belangrijk
is. want verdragen plegen geen halve
eeuw stand te houden, maar in diplo
ma tieken zin als een.duidelijke demon
stratie van goeden wil moet gelden.
,.Wat kon ik meer doen?" vroeg Bevin.
I!; sprak over dat verdrag in Moskou.
„Ik had er besprekingen over met den
Russischen ambassadeur. En ziet ge, ik
kom geen stap verder. Ik bereik niets
definitiefs. Maar ik zal er u niets over
zeggen dat onaangenaamheden of last
zou kunnen veroorzaken, met het oog
op de veixlere pogingen, die ik a.s. week
zal doen".
Hij herinnerde er aan dat hij, beproe
vend om de handelsbetrekkingen met
Rusland te verbeteren, besprekingen
had gehad met Molotov en dat Sir Staf
ford Cripps had aangeboden, naar Mos
kou te vliegen om handelskwesties te
bespreken. ..Als er geen antwoord komt,
wijt het dan niet aan ons", zei Bevin.
„Ieder dagblad in dit land vermeldt
den inhoud van iedere rede, die Stalin
óf Molotov houden. De rede, die ik in
liet Lagerhuis heb gehouden, is nog in
geen enkel Russisch dagblad versche
nen. Waarom mag het Russische volk
niet weten wat elders gebeurt? Ik stel
de in Moskou voor, dat wij een directe
wederkeerige luchtverbinding tusschon
Moskou en Londen' zouden openen. Ik
kreeg ten antwoord dat daar nooit
sprake van kon zijn en dat ons alleen
bij bijzondere gelegenheden en bij af
zonderlijke vergunning toegestaan zou
worden, met Britsche vliegtuigen naar
Moskou te gaan. Wat moet ik doen, als
v wij geen wederkeerigheid kunnen krij
gen? Ik kan niet ten oorlog gaan en de
Russen er toe dwingen. Ik kan het hun
alleen vragen".
Daarna sprak Bevin over de vredes-
verdragen. „Ik weet niet welke stappen
wij zullen ondernemen om ze te verkrij
gen. Maar geem enkele natie zal ons in
een eeuwigdurenden staat van oorlog
met andere landen kunnen houden. Wij
kunnen niet op deze manier voortgaan.
Het is onverdedigbaar. Men zegt dat
wij een Westelijk blok willen vormen,
maar er bestaat al een Oostelijk blok.
Ik heb niet te sterk op een verbond met
Frankrijk of met de Westelijke mo
gendheden willen aandringen, omdat ik
voortdurend beïnvloed ben door dein
wensch, geen verdeeldheid in Europa
te scheppen. Zoo ooit. dan zullen wij in
de volgende week over deze kwestie
moeten beslissen. Ik zal, zoolang ik
deze post bekleed, niet 'deelnemen aan
ecnigen toeleg of strategie of beschik
baarstelling van strijdkrachten, die een
aanval op Rusland beoogt. Evenmin
beoogen wij expansie.... Maar het is
verschrikkelijk, een linie te trekken van
Stettin naar Albanië en daarachter een
versterkte positie in te nemen. Als dat
zoo blijven moest zouden de feiten tot de
vorming van twee kampen in Europa
dwingen en dit zou ons op den weg naar
nieuwen strijd brengen".
Zoo sprak Bevin te Bournemouth en
in zulk een sfeer verkeert men aan den
vooravond van de conferentie te Parijs.
Mon kan terecht aanvoeren, dat de Wes
telijke machtigen ook wel degelijk hun
belangen nastreven en dat die zich niet
in expansie van grondgebied behoeven
referendum In Italië vonden in verschillende plaatsen ongeregeldheden
Ken vrachtauto met gewapende politiemannen temidden van demonstran-
Napels. (P)
Hef woord is aan
Thorbecke:
Geen toestand, of hij tracht
steeds in een andere over
te ga9n.
Proclamatie beschuldigt regeering van wetsschending
Ofschoon hij daags tevoren nog tegen
over den premier dc Gasperi had ver
klaard. tot 18 Juni in Italië te zullen blij
ven om de definitieve uitspraak van het
Hooggerechtshof over het referendum
af te wachten, is ex-koning Umberto
Donderdagavond per vliegtuig uit Italië
vertrokken. Ilij deelde zijn besluit Don
derdagmiddag aan den ministerraad
mede en vei l rok tegen den avond met
een Itaüaansch vliegtuig, dat vergezeld,
werd door vier jagers, van het vliegveld
bij Rome.
Voor zijn vertrek heeft Umberto een'
proclamatie aan het Italiaansehe volk
opgesteld, die pas .hedenmorgen zou.
worden gepubliceerd wanneer de Gas-
peri een radiotoespraak zal hebben ge
houden. Reuter meldt intusschen dat
Umberto in Barcelona is aangekomen
Hij zou heden doorreizen naar Portugal
om zich bij zijn gezin te voegen.
Koninklijk protest.
De proclamatie van den ex-koning is
door Reuter gepubliceerd. Zij bevat een
felle beschuldiging aan het adres der
Italiaansehe regeering. die beticht wordt
van een revolutionnaire daad, daar zij
de macht aan zich trok voor dat het
Hol had bekc*nd~gemaakt of de republi-
keinsche staatsvorm de vereischte meer
derheid heeft bereikt. Umberto zegt in
zijn proclamatie niet medeplichtig te
willen ^worden aan deze weisschending
en daarom het land te verlaten. Hij pro
testeert in naam van de kroon en het
volk tegen het „gepleegde geweld" en
roept de aanhangers der monarchisti
sche partij op geschillen te vermijden
en de eenheid van het land niet in ge
waar te brengen.
„Met een door smart bezwaard hart",
zoo besluit de proclamatie, „maar in
het klare besef dat ik alles in het werk
heb gesteld mijn plichten te vervullen,
verlaat ik het land. Laten allen, die een
eed aan mij hebben afgelegd en in veel
zware beproevingen mij trouw bleven,
zich ontslagen achten van hun eed aan
den koning, niet van hun eed aan het
land. Mijn gedachten gaan uit naar al
len, die voor Italië en voor het behoud
van alle Italianen zijn gevallen. Wat ons
land ook overkomt, het kan altijd op
mij rekenen als een van zijn meest toe
gewijde zonen. Leve Italië!"
13 Juni.
(w.fi.) UMBERTO.
De eerste indruk, dien de boodschap
van Umberto onder de Italianen heeft
gewekt is volgens Reuter deze, dat zij
een ernstige aanhitsing tot tweedracht
onder de burgers bevat. Men is van
meening, dat het antwoord van de
Gasperi van het hoogste belang zal zijn
voor het geven van oen richtlijn aan
hët land na het vertrek van Umberto.
De Italiaansehe ministerraad heeft
een communiqué uitgegeven dat een
overzicht geeft van de gebeurtenissen
en zegt, dat de proclamatie van Umberto
aan de Italianen op ;„valsche gronden"
berust. „De koning zou rustig het ver
slag van het hof van cassatie hebben kun
nen afwachten", aldus wordt in het com
muniqué verklaard. ..De regeering wil
de zijn vrijheid volledig respecteeren.
De verantwoordelijkheid van Umberto
is zwaar: een tijdperk zonder waardig
heid is op onwaardige wijze afgesloten".
Van trolvl naar superfosfaat
Teneinde de verschaffing van kunst
mest aan de wereld te verhoogen en
daardoor de productie van voedings
middelen in de met hongersnood be-
dreigde gebieden te stimuleeren zal het
Amerikaaosche leger als een tijdelijke
noodmaatregel 15 van zijn minutie-fa-
brieken laten overschakelen van de pro-'
ductie van springstoffen op de fabri
cage van stikstofkunstmeststoffen.
Passagierslijsten
Op onze bureaux in Haarlem en Umulden
zijn passagierslijsten van de „Tegelberg" en
de „Johan de Witt" die respectievelijk 18
en 19 Juni te Amsterdam verwacht worden,
voor belanghebbenden ter inzage.
Oplossing nabij?
Onze parlementaire redacteur meldt:
l)e Kamerfractie van de Katholieke
Volkspartij heeft gisteren een vergade
ring gehouden die maar een uur duurde.
Uit hetgeen ik vernam blijkt dat zij met
de nieuwe redactie van het ontwerp-
regeeringsprogram accoord ging. Ik heb
den indruk dat inzake de Indonesische
kwestie de Katholieke Volkspartij een
standpunt inneemt, dat overeenstem
ming met de Partij van den Arbeid doet
verwachten.
Een bericht, in een der bladen ver
schenen, dat inhoudt dat de Partijraad
van de P. v. d A. heden bijeen zou ko
men. berust op een vergissing. Denke
lijk zal dit de volgende week geschie
den Verleden week was al besloten,
dezen Raad nog eens bijeen te.roepen,
alvorens met de K.V.P. samen in een
kabinet zitting te nemen. De Partijraad
zal evenwel alleen worden gehoord en
niet de beslissing krijgen. Het definitie
ve besluit zal in een fractievergadering
van de Partij van den Arbeid in het be
gin van de volgende week te houden,
woixien genomen. Mogelijk zal dan iets
naders bekend zijn omtrent den inhoud
van Sjahrir's tegenvoorstellen, hetgeen
het bereiken vanfovereenstemming om
trent Indonesië zou vergemakkelijken.
Naar ik verneem staat de formateur,
dr. L. J. M. Beel. op het standpunt, dat
indien hij slaagt verdere onderhande
lingen met de Indonesiërs niet meer
alleen met Slahrir maar ook met ver
tegen woordigers van do Buitengewes
ten gevoerd zullen worden Sjahrir zal
dus niet meer als eenige vertegenwoor
diger van Indonesië optreden.
I
Bloedige staatsgreep
in Bolivia
Op 13 Juni des morgens is te La Paz
een revolutie uitgebroken onder leiding
van kolonel Illanes. Volgens een offi
cieel communiqué is de beweging on
derdrukt en zijn er dooden en gewonden
te betreuren, doch door Reuter werd na
der uit La Paz vernomen, dat de bewe
ging zich uitbreidt en d;rt eenige leden
der regeering de hoofdstad zouden heb
ben verlaten. Aan de grens zijn voor
zorgsmaatregelen genomen
uit te drukken, maar zich op economi
sche voordeden kunnen toespitsen. Dat
is waar. Maar waarom blijven dan
voortdurend de tot Rusland gerichte
verzoeken, om zijn wenschen kenbaar te
maken en besprekingen te voeren over
handelsovereenkomsten onbeantwoord?
Verleden jaar heeft Bevin zelfs reeds
de gedachte van een Wereldparlemmt
in het Lagerhuis geopperd.
Rusland zwijgt of weigort. Het IJze
ren Gordiin blijft Europa in tweeën
scheiden. Het is een raadselachtige en
beklemmende toestand. Men kan
slechts hopen, dat er te Parijs veran
dering in zal komen. R. P.
Op het voortgezette congres der Brit
sche Labourparty werd Donderdag een
resolutie ingediend, die de afschaffing
van den dienstplicht in Engeland be
oogde. De overwegingen de-ter resolutie
luidden, dat de dienstplicht voor den
oorlog nooit heeft beslaan, dat hij een
gevaar inhoudt voor de democratie,
daar hij een totalitair element bevpt en
dat de toekomstige oorlog door dé in
ontwikkeling zijnde nieuwe wapens
groote legers overbodig zal maken. De
ze resolutie verwierf 40 procent der
stemmen, zoodat zij verworpen werd.
Arthur Greenwood, de Grootzegel
bewaarder. zeide. dat het inderdaad mo
gelijk is, dat men in de toekomst oor
logen zou voeren, waarbij alleen on een
knop wordt gedrukt. „Maar Engelands
verplichtingen in vele deelen der we
reld. onder andere de bezetting van
Duitschland. en het aandeel in de ver-
antwoordeliikheid jegens de U.N.O. ma
ken. dat wij den dienstplicht niet zon
der meer. kunnen afschaffen", aldus
Greenwood.
Blum over Fransch socialisme
Leon Blum, de vergrijsde socialisten
leider. heeft Donderdagmiddag het
congres der Labourparty toegesproken.
Aan de bestuurstafel was zijn vrouw
gezeten, die met bloemen werd gehul
digd. Professor Laski vertelde de con
ferentie. hoe mevrouw Blum naar
Buchenwald was gegaan om het lot van
haar echtgenoot te deelen. Door haar
toewijding is Blum's leven gered.
Leon Blum zeide in zijn rede o.m.:
..Erbarmelijk is de staat, waarin de
door Hitier bezette gebieden verkeeren
De bevolkingen hebben echter een
groote meerderheid der socialistische
denkbeelden aanvaard. De communisti
sche winst is te verklaren door het
aandeel van Rusland in den oorlog en
door de rol van de communisten in de
verzetsbeweging".
De katholieke winst is een gevolg van
de opleving van den godsdienst, een al
gemeen verschijnsel na 'elke wereldcata-
strophe. De werkelijk socialistische par-,
tijen verkeeren echter in moeilijkheden.
In Frankrijk beslaan de tegenstanders
uit de katholieke democraten, die zie',
socialistisch noemen, en de communis
ten, die zich democratisch noemen. Al
leen een regeering van een partij of een
homogene rcgcermg kan den toestand
meester worden. Een meerderheidsre-
geering kan alleen een regeering zijn
van proletarische eenheid en deze kan
alleen tot stand komen indien blijkt, dat
de communisten werkelijke democraten
zijn en dat zij onafhankelijk zijn van
Rusland. Zoolang dit niet het geval, is,
moet er een coalitie-regeering worden
gevormd.
Blum wil geen afscheiding van het
Ruhrgebied. maar internationalisatie,
evenals van het Rijnland en Westphalen.
„Dit is echter niet genoeg, wanneer er
niet boven de landen een internationale
organisatie staat, dip de idealen van
universeele verbondenheid zal kunnen
verwerkelijken", aldus besloot Blum
zijn toespraak.
Radio Teheran heeft in een commu
niqué bekend gemaakt, dat te Tcbris
•■en accoord is gctcekend tussehen de
Perzische centrale regeering en de rc-
•reering van Azerbeidsjan.
Men is op drie punten tot overeen
stemming gekomen: ten eerste zal Azer
beidsjan zijn autonomie opgeven en een
deel van Perzië worden: ten tweede zal
Azerbeidsjan geen eigen ministers en
minister-president meer hebben, en ten
slotte zal Azerbeidsjan voorloopig be
stuurd worden door provinciale en ge
meenteraden.
