Oorzaken van het oproer in Duindorp
Avonturen
Qillette
is er weer!
wstn
Er werd iets groots verricht'
Prinses doet beroep
op ons volk
Schoenen in Duitschland....
Kort en
Bondig
Electriciteitsrantsoeneering
maar er ontbreekt nog veel
in de getroffen gebieden
H.K.H Prinses Juliana heeft Maandagavond
ln haar kwaliteit van presidente van Ned
Volksherstel, over beide zenders een toe
spraak gehouden onder het motto „Volk ln
nood". De Prinses zeide:
„De actie, die ln Uc komende veertien da
gen '/.al worden gevoerd voor het door Ne
derlands Volksherstel in het leven geroepen
fonds Noodgebieden, geeft mij een welkome
aanleiding om uiting te geven aan de gevoe
lens, die bü mi) gewekt zijn door de kennis
making met die deelen van ons volk, die het
zwaarste door den oorlog getroffen zijn.
Vóór alles wil ik hier getuigen van mijn
groote bewondering voor den moed en ener
gie. waarmede de bewoners van de noodge
bieden uit puin en chaos, weer hun leven
aan het opbouwen zijn onder onzegbaa
moeilijke omstandigheden. Hier is met di
meest primitieve middelen, met een onbe
grensd vermogen om uit niets iets te maken
en met ware volharding door de bevolking
iets groots verricht. Dit is voor ons geheeli
land van enorm belang en verdient mee:
aandacht en waardeering, dan er tot nu to(
vaak aan gegeven is.
Het spreekt vanzelf, dat dit niet mogelijk
zou zijn geweest zonder de zeer krachtige
regeeringsmaatregelen, terwijl ook de vrij
willige hulp uit binnen- en buitenland
niet te onderschatten belang is geweest. Ik
wil hier echter slechts wijzen op de geest
kracht en het uithoudingsvermogen, die de
bewoners van de noodgebieden zelf hebben
getoond.
Het Is bijzondei leerzaam eens een kijkje
te nemen In de kippenhokken, schuurtjes en
bunkers, waarin ook nu nog duizenden van
onze landgenooten leven zonder veel lucht
of daglicht, zonder electriciteit. waterleiding
of gas, zonder comfort en desondanks (of
misschien juist daardoor?) tevredener dan
rnenig beter bedeelde. Deze menschen, die
zooveel verloren hebben zijn ook niet veel-
eischend meer en nemen het leven eenvou
diger dan anderen.
Probeert u zich eens voor te stellen, hoe u
zich zoudt gevoelen als u met uw gezin van
vader, moeder cn vier kinderen moest leven
ln een kippenhok met een gemiddelde hoog
te van 1.60 M., en een uwer was ernstig ziek,
zonder voldoende verpleegd te kunnen wor
den. Kunt u zich in denken in het leed van
de vrouw, die door het oorlogsgeweld haar
man verloor, cn bij terugkomst in haar dorp
vrijwel niets meer terugvond van haar ruime
woonhuis en floreerenden winkel?
En toch heeft ook dit gezin den moed niet
opgegeven, ook al moeten de moeder en haar
vier zoons en dochters van 1622 jaar samen
in een varkensstal slapen, die zoo vochtig is,
dat zij allen aan rheumatiek zijn gaan lijden.
Dit alles cn -nog ontstellend veel meer
ellende bestaat op dit oogenblik in
ons land.
De materiaalproblemen voor de woning-1
voorziening kunnen slechts langzamerhand
worden opgelost door de regeering, die doet
wat In haar vermogen ligt. Het particulier
initiatief heeft niet de taak en ook niet de
mogelijkheid de bewoners van bunkers, kip
penhokken en te kleine noodwoningen i
een normale huisvesting te geven. Maar het
kan er wel zeer veel toe bijdragen hun ir
lijke levensomstandigheden te verzachten.
Ik denk hierbij bijv. aan de gezinszorg, de
wijkverpleging, de kleuterzorg, vacantiezorg
voor hulsmoeders en kinderuitzending, die
door vrijwillige organisaties worden behar
tigd en in de noodgebieden tot de grootst
mogelijke activiteit moeten worden gebracht.
Daarnaast is het van het allergrootste be
lang, dat het eigen vereenigingsleven
plaatse weer tot volle ontplooiing komt
afwisseling en fleur brengt in het grauwe
bestaan Hiervoor Is veel geld noodig dat
door de berooide bevolking in de noodgebie
den niet kan worden opgebracht, maar door
de rest van Nederland moet worden ver
schaft. Wij Nederlanders mogen deze plicht
ten opzichte van onze getroffen landgenooten
niet afschuiven op het buitenland. Ons volk
is thans weer zoover gekomen, dat het zich
zelf kan en moet helpen en niet op hulp van
buitenaf mag blijven rekenen. Hiertoe dwin
gen de nog grootere nood ,n andere bevrijde
landen en ons nationale zelfrespect.
Luisteraars, ik doe een dringend be
roep op u, te beseffen, dat wij als Ne
derlanders verantwoordelijk zijn voor onze
getroffen landgenooten in alle groote en
kleine noodgebieden en vraag u dit in de
komende weken daadwerkelijk te toonen.
Het ministerie van Financiën heeft toe-
"emmlng verleend bedragen uit geblokkeer
de rekeningen aan het fonds noodgebieden
over te maken. Door bedrijven kunnen deze
giften als onkosten worden geboekt.
Het gironummer ten name van Volksher
stel, fonds Noodgebieden Den Haag is: 405.000
.A (i I «>n ii ui iii«-
Den laats ten tijd heeft men kunnen
constateeren dat in verschillende dee
len van ons land een ware manie
ontstaan om aan de verkeerswegen
autonummers te noteeren. De lijsten
soms fantastische aantallen van deze
nummers bevattende worden dan
toegezonden aan den Kon. Ned. Toeris
tenbond A.N.W.B. en aan de K.N.A.C.
in de veronderstelling, dat daarvoor ge
schenken worden beschikbaar gesteld.
De A.N.W.B. en de K.N.A.C. deelen
mede, dat. door hen nooit dergelijke vol
komen doellooze „wedstrijden" zijn ge
organiseerd en de oorsprong van deze
geruchten volkomen een mysterie moet
worden geacht. Daar in vele gevallen
het verkeer belemmerd wordt en de
kinderen zelf ernstig gevaar loopen bij
deze zonderlinge liefhebberij doen beide
bonden een klemmend beroep op ouders
en opvoeders deze zinlooze bezigheid
tegen te gaan.
Gedetineerden: „wij zijn wanhopig"
Leiding: pas gearriveerde vreemde elementen"
Weerbericht
lot Woensdagavond.
KOEL.
Wisselende bewolking met enkele buten.
Koel weer. matige, tijdelijk krachtige
Westelijke wind.
en schoenen in Nederland
Onder den titel „blijven wij toezien?"
wordt in het vakblad „Schoen en Leder'"
een artikel gepubliceerd, waarin d<
schrijver er bij de Nederlandsche regee
ring op aandringt, dat deze stappen onder
neemt, opdat de Nederlandsche schoen
industrie haar machines, die nog steeds
in Duitschland zijn, terugkrijgt.
Uit het artikel citeeren wij het volgen
de:
„The Allied Control Council heeft voor
Duitschland voor het jaar 1949 113.000 000
paar schoenen toegestaan voor een ge
raamd inwonerscijfer van 66.500.000 per
sonen: dat wil zeggen 1.7 paar per per
soon per jaar.
De schrijver voegt hieraan toe: „Wan
neer Duitschland toegestaan wordt 1.7
paar schoenen per Inwoner te maken, dan
moet wel bewezen zijn, dat er een ma
chinepark en materiaal aanwezig zijn
voor dit productie-program.
De uitvoering hiervan geschiedt met
behulp van ónze gestolen machines. Dit
geschiedt met grondstoffen die óns ont
breken. Voor het Nederlandsche volk kan
nog niet één paar schoenen per inwoner
gefabriceerd worden
De schrijver vraagt zich af of hier geen
oplossing voor tc vinden is en wijst cr
met nadruk op, dat het terugvorderen
van particuliere machines in Duitschland
en het geldt hier niet uitsluitend sle
ieder- en schoenindustrie uiterst urgent
ls. willen wij voorkomen.dat onze machi- Warrel toe: Als" (lat 'maar goed af-
ne«, eenmaal bij de Duitsche industrie loopt!" Warrie wilde nog terug-
ingeschakeld, voor goed verloren zijn. I schreeuwen. uHeb ik het niet ge-
De kampleiding van het gedetineerden
kamp „Duindorp" is bezig met een uit
gebreid onderzoek naar de beweegrede
nen, welke geleid hebben tot de onge
regeldheden van Zondagavond.
Aanvankelijk werd gemeend dat over
plaatsing van enkele gedetineerden uit
andere kampen, die daar volgens hun
•/.eggen meer bewegingsvrijheid hadden
dan in Duindorp, een aanleiding vormde
tot de opstandigheid. Uit het thans af
genomen verhoor bljjkt, aldus deelde men
het ANP mede, dat ook andere motieven
een rol speelden.
Zoo komt uit een verhoor, dat de com
mandant van de buitenbewaking een ge
detineerde afnam, naar voren, dat de
ongeregeldheden niet een uiting waren
van ontevredenheid tegen de buitenbewa
king, en ook niet tegen de binnenbewa
king.
„Wij hebban", aldus deze gedeti
neerde, geen klachten over de be
handeling, maar wij zijn wanhopig.
Velen van ons zitten hier al veertien
maanden, zonder verhoord te zijn,
terwijl verscheidene leiders, die ons
indertijd hebben voorgelicht, er met
enkele jaren gevangenisstraf afkomen.
Wij hebben deze relletje veroorzaakt
alleen om de buitenwereld te laten
weten, dat wij hier nog zitten"
„Men moet het zich kunnen voorstel
len hoe ondraaglijk het is, gescheiden te
zijn van vrouw en kinderen, zonder uit
zicht", zoo vervolgde de pl.v. comman
dant hieraan toe.
Officieel rapport.
Van officteele zijde wordt nog het vol
gende medegedeeld:
Uit de eerste uitgebrachte rapporten
blijkt, dat de ongeregeldheden, die Zon
dagavond in het kamp voorkwamen, ver
oorzaakt werden door eenige pas uit
een ander kamp naar Duindorp overge
brachte gedetineerden, die vroeger ge
noten vrijheden ook hier trachtten af te
dwingen.
Des avonds omstreeks 19 uur ontstond
er een joelende stemming in het kamp,
welke zich vooral uitte tegen de buiten
bewaking. Pogingen van den commandant
van het betrokken deel van het kamp
om de gemoederen tot rust te brengen,
leken aanvankelijk succes te hebben, doch
korten tijd later bleek het onmogelijk
de oproerige elementen in bedwang te
houden, zoodat men er om 19.15 uur toe
overging het alarmsein te geven. Om
19 30 uur was alles weer rustig en werd
het alarm opgeheven.
Een formecle opstand.
Vijf minuten later brak plotseling
weer onrust uit, doordat, als gevolg
van het schieten door de buitenbewa
king, gedetineerden in het genoemde
deel van het kamp formeel in op
stand kwamen. Groot alarm werd
gegeven en de binnenbewaking van
het kampgedeelte moest zich terug
trekken, doordat het dienst- en ad
ministratielokaal van dit personeel
door de gedetineerden vernield en
zelfs in brand gestoken werd.
Onmiddellijk werden militairen ge
alarmeerd, die het kamp bezetten. Op de
gedetineerden, die zich buiten de huizen
vertoonden, werd geschoten, waarbij een
doode en drie gewonden vielen De brand
weer bedwong het vuur.
Maandagochtend was het in dat deel
van het kamp, waar de ongeregeldheden
waren voorgekomen, rustig; doch thans
toonden gedetineerden in een ander deel
zich onrustig. Sommigen weigerden op
het appèl te verschijnen. Kort na het
appèl werd het in het geheele kamp on
rustig en ontstonden er hieij en daar
samenscholingen, zoodat wederom een
bezetting van het kamp door militairen
noodig geacht werd. Omstreeks 8.00 werd
groot alarm gegeven. Eenige gedetineer
den weigerden wederom de huizen binnen
te gaan, zoodat weer met de wapens
moest worden opgetreden. Daarbij werd
één gedetineerde gedood en een gewond.
Na het middagappèl is geleidelijk aan
het normale werk hervat. Verdere onge
regeldheden hebben zich niet voorgedaan.
Naar de officier van dienst hedenoch
tend mededeelde, hebben zich heden
nacht geen incidenten voprgedaan.
De gedetineerden die in den loop
den morgen de beschadigde versperringen
moesten repareeren, hebben dit werk ge
weigerd, daar ztf bevreesd zyn, gemo
lesteerd te worden, als zU tot deze werk
zaamheden zouden overgaan.
De weigerachtigen zijn evenwel later
weer aan het werk getogen.
Staking op Schiphol
ten einde
Op een Maandag gehouden vergadering van
de bij de staking op Schiphol betrokken le
den van de bedrijfsgroep Bouwvak der E. V.
C. adviseerde de voorzitter, het voorstel van
den wnd. burgemeester van Amsterdam te
aanvaarden en het werk te hervatten. Van de
ruim 400 aanwezigen stemden slechts 7 tegen
Hiermede behoort de staking op Schiphol
officieel tot het verleden. Hedenochtend
erden de werkzaamheden hervat.
FEESTAVOND TRANSPORTARBEIDERS
Zaterdagavond hebben de leden van den
Centralen Bond van Transportarbeiders Ir
het Gcm. Concertgebouw te Haarlem eer
feestavond meegemaakt, waarop zij aange
naam werden beziggehouden door het gezel
schap van Kees Pruis.
In een kort propagandawoord gaf de heer
Mars een overzicht van de vele sinds de be
vrijding hier ter stede gevoerde acties. Voorts
herinnerde hij aan de kinderuitzending naar
het buitenland. Nu zullen de vrouwen in de
gelegenheid worden gesteld een week in een
vacanticoord door te brengen.
De afdeellng Kindervreugde werd weer op
gericht en zal „dagjes buiten" organiseeren.
Na jaren van scheerellende
komt Gillette ons bevrijden!
Gillette Standard lOct.p.mesje.
156. De wanden van den tunnel waren
zoo glad, en zoo recht, dat Wag, toen hij
de rand losliet om een steuntje te zoe
ken, rrrocff.naar beneden gleed
met Warrie achter zich aan. Met een
sneltreinvaart schoten ze de diepte en
de duisternis in, het onbekende tege
moet. Warrie *werd er duizelig van en
zijn broekje werd er warm van, zóó
hard ging het. Ook Wag voelde zich al
les behalve op zijn gemak, en hij riep
zegdtoen ze met z'n beiden met
een plof tot stilstand kwamen. Wag en
Warrel waren cr een beetje verdoofd
van, zoo onzacht hadden ze kennis ge
maakt met de harde rotsen. Maar toen
de sterretjes nit hun oogen wegtrokken,
keken ze eens om zich heen en merk
ten, dat ze op dezelfde trap zaten, die
ze een kwartier geleden vóór zich had
den gezien, dezelfde trap. die zoo'n heel
eind in de hoogte liep. Maar nu waren
ze er midden op en boven en onder hen
strekte hij zich eindeloos uit, zonder
uitzicht en zonder teven...
Meer soepelheid mogelijk
Reeds in het begin van het jaar is door
minister Vos een opheffing van de rant
soeneering van gas en electriciteit in het
voorjaar in het uitzicht gesteld. Daarvan
is evenwel niets gekomen, alleen het elec-
triciteitsrantsoen is toen voor bepaalde
maanden iets verhoogd. De oorzaak ligt
in het feit, dat de kolenaanvoer uit het
buitenland teleurstellend is geweest. Ook
voor de komende maanden is de verwach
ting niet optimistisch. Daarom verwachtte
een der bij de rantsoeneering betrokkenen,
dien wij daarover spraken, een handhaving
van de rantsoeneering ook in de komende
wintermaanden. Dit zal ongetwijfeld door
zeer velen betreurd worden. Toch bleek
ons, uit hetgeen wij vernamen, wel de
mogelijkheid, dat in de komende winter
maanden wat meer soepelheid zal worden
betracht met de electriciteitsrantsoenee-
ing voor huishoudelijk gebruik. Het is
geen geheim, dat het gestelde rantsoen
door velen wordt overschreden. Alleen als
het al te erg is, worden maatregelen ge
nomen, in den vorm van afsnijding voor
eenigen tijd. Ook zijn er velen die om
gegronde redenen een verhoogi.ig van het
rantsoen gekregen hebben. Beide feiten
zijn aanleiding, dat er meer electriciteit
voor huishoudelijk gebruik wordt afge
nomen dan men kan berekenen als men
alleen de rantsoenen en het inwoneraan
tal tot maatstaf neemt.
Sterk spreekt dat als men de Haarlem-
sche gemeentebegrooti.ig voor 1946 op
slaat. Daarin wordt berekend, dat in
Haarlem dit jaar over de gewone- en
huurinstallaties 8.200.000 K.W.U. geleverd
zullen worden en 1.000.000 over de munt
meters, dus tezamen 9.200.000 K.W.U. In
1938, toen men dus nog niet aan rantsoe-
neerine dacht, werd met inbegrip van het
verbruik in de gemeentegebouwen 9.933.000
K.W.U. afgeleverd, dus niet veel meer. Al
leen moet men bij die vergelijking in aan
merking nemen, -dat er toen 137.500 inwo
ners waren en nu 151.000.
In 1946 verwacht het Haarlemsche be
drijf aan Heemstede af te leveren 2 500.000
K.W.U., tegen 2.743.818 in 1938. Daar even
zoo een betrekkelijk geringe vermindering
ook al moet men bedenken, dat het aan
tal inwoners van Heemstede ook is toe
genomen.
Interessant zou zijn als kon worden vast
gesteld, hoeveel het electriciteitsverbruik
zou toenemen als alleen de rantsoenee
ring voor huishoudelijk gebruik zou wor
den opgeheven. Wat de centrales voor dit
doel afleveren is namelijk niet veel meer
dan een kwart van hun totale productie.
Wij zijn overtuigd, dat ook de heeren van
het Brandstoffenkantoor in Den Haag
weten, dat zij niet zooveel meer kolen
daarvoor beschikbaar zouden behoeven te
stellen. De moeilijkheid is evenwel, dat bij
een opheffing der rantsoeneering voor die
groep het verbruik zou toenemen, omdat
dan, zoolang er tenminste nog een tekort
aan brandstoffen is, velen een electrisch
kacheltje zouden gaan gebruiken. Dit feit
belet natuurlijk maatregelen in die rich
ting. Er is geen middel om het gebruiken
van kacheltjes te verbieden.
Toch wordt gehoopt, dat in de komende
wintermaanden een wat ruimer rantsoen
voor huishoudelijk gebruik kan worden
toegestaan.
DE DISTRIBUTIE
Textielaanvragen a.s. moeders O. P en Q
(8.00—12 00) en R (14.00—16.00).
Bloemendaal. Afhalen bonkaarten U
m Z.
Heemstecle-Bcnncbroek. Afhalen bon
kaarten Hoo t.m. I (9.00—12.00) en J l.m. Kok
(13.30—16.00).
AGENDA
DINSDAG 18 JUNI
Stadsschouwburg: Papa is verloofd, 20 uur.
em. Concertgebouw: Heiligerlee, 20 uur.
Rembrandt: Tooneelbrigade (a. 1.). Palace:
De moordenaar kreeg 's avonds angst (18 j,).
or: Intermezzo (14 J.), Deze drie 14 00,
19.00 en 21.15. Frans Hals: Burcht dei-
Stilte (18 j.) 14.00, 16.30. 19 cn 21.15 UUr.
WOENSDAG 19 JUNI
Bioscopen: ais J"
BINNENLAND
Een ontploffing ont
stond door onbekende
oorzaak op een motor
bootje, dat op de Kaag
voer. Drie van de vier
inzittenden werden ge
wond.
Het bezoek van
rechter Jackson, de
Amerikaansche aankla
ger in Neurenberg, aan
ons land is opnieuw uit
gesteld.
Een gcdcnktceken
voor wijlen gen. Snijders
is in tegenwoordigheid
van tal van hooge mili
taire autoriteiten in het
Ned Legermuseum te
Leiden onthuld.
Valsche 50-dolIarbil-
Jett.cn had een zeeman
te Amsterdam in zijn be
zit. De man. die ze hem
in handen had gespeeld,
werd door de Amster-
damsche politie gearres
teerd. De vervaardiging
van de biljetten dateert
vermoedelijk ui» den be
zettingstijd.
Ter dood veroor
deeld werd de Hilver-
sumsche verrader Gan-
zevles, die als SD-spion
de deportatie van 68 Jo
den bewerkstelligde. Hij
kreeg geen recht van
Een handgranaat
werd geworpen door een
nachtelijken onbekende
in een slagerswinkel te
Rotterdam. De ontplof
fing veroorzaakte ge
ringe schade. Vermoede
lijk zijn politieke mo
tieven in het spel.
De nieuwbenoemde
burgemeester van Lei
den, jhr. M. F. H. van
Kinschot, is Maandag
in een buitengewone
zitting van den Leid-
schen gemeenteraad ge
ïnstalleerd.
Een internationaal
scheepvaartcongres met
deelnemers uit 18 lan
den wordt van 18—25
Juni te Amsterdam ge
houden.
BUITENLAND
Wetsontwerpen die
voorzien in Amerikaan
sche hulp bij dc hervor
ming van het Chinee»
sche leger zijn in het
Amerikaansche Congres
ingediend.
In de week der
Londensche V-parade
zijn 90 mlllloen plaats
bewijzen door de Lon
densche vervoersdiens
ten verkocht.
Een tornado In De
troit (V.S.) heeft twintig
menschen gedood en
groote schade veroor
zaakt.
In Italië hebben de
onlusten rondom het re
ferendum twintig doo-
den geëischt.
Voor 't eerst na den
oorlog zijn Nederland
sche bijen, ten getale
van 214 mlllloen, naar
Engeland geëxporteerd.
Teheran heeft een
gouverneur-generaal
voor Azerbeidsjan be
noemd. Het is dr. Vid,
die door Pisjevarl als
zoodanig werd voorge
dragen.
Haarlem en Omgeving
Een concert ln het
Blocmendaalschc Bosch
geeft de Chr. Muzlek-
ver. Sursum te Bloemen-
daal, dir. J. A. Meng,
Donderdagavond a.s.
Candidaat J. Wicr-
sema te Heemstede heeft
een beroep ontvangen
als predikant bij de Ge
reformeerde Kerk te An-
del en te Boxum.
De operette „Die
Czardasfürstin" wordt op
24 en 25 Juni door een
groot koor met orkest
o.l.v. Joh. van 't Vlie
en onder regie van Ely
Huyboom In den Haar-
lemschen Stadsschouw
burg ten tooneele ge
bracht. De platen komen
ten goede aan de oor
logsslachtoffers uit de
Meidagen van 1940, die
in „Unicum" verpleegd
worden.
Bonte middag voor
invaliden. Tijdens een
bonten middag, dien de
afdeeling Haarlem van
Nederlandschen Invali-
denbond haar leden aan
bood in gebouw Rosen-
haghe werden de aanwe
zigen vergast op een
vlot programma, ver
zorgd door den confé
rencier J. Eisema en
eenige solisten.
Het Roode Kruis ver
leende zijn medewerking
bij het vervoer en zoo
wel de zaalhouder als de
medewerkers stonden
hun tiid belangeloos af
om een aantal Haarlem-
sahe invaliden een pret-
tigen middag te bezor
gen.
