De „Oranje" in de Hoofdstad
„Brillant pleidooi"
Vrijlating
voor Nederland's onderdrukker
Prof. Kranenburg
Een levende doode
Enthousiaste ontvangst
na zes jarigen zwerftocht
4^4 UtA UfcfJJ
I U3J ejaai|oog3s)j03A\>i aa/ni I
BfO Xn&Tgnne No, T8S8* "T T "1 "1 "1 y,ixtor<l«« 20 .i«ll t»4«
Bureaux: Groote Houtstr. 93 I I T* OTY^ Q J "I I°T f'1 Dltgavc stichting Voorlicht!. g
en Soendaplein 37, Haarlem JL JL JL JL K,f I Abonnementen: p. week 31 ct,
IJmuiden: Kennemerlaan 154, ~M per kwartaal f 4.—
Telef. 5437. 1 1 Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pecreboom Td Redactie 10600 Dir.-Hoofdred 15054
DE regeering is voornemens binnenkort
45000 van de ongeveer 75000 politieke
gevangenen vrij te laten en in een bericht
in dit blad worden de voornaamste pro
blemen opgesomd, die zich daarbij voor
doen. Zij betreffen de huisvesting van een
zoo groot aantal menschen, die vroeger
bij een bevolking van negen millioen niet
zulke groote moeilijkheden zou hebben
opgeleverd, maar bij den huidigen woning
nood een zeer ingewikkelde zaak is, voorts
de kwestie van de gevorderde goederen en
tenslotte de belangrijke zaak van de te
werkstelling. Ten aanzien van dit laatste
punt wordt medegedeeld, dat de arbeids-
bureaux ingeschakeld zullen worden om
de beschikbaar komende werkkrachten
zoo spoedig mogelijk in het productiepro
ces op te nemen Een dringend beroep
wordt gedaan op werkgevers en vakver-
eenigingen, om deze noodige opneming
van oud-gedetineerden te bevorderen.
Wij willen dit beroep gaarne ondersteu
nen, omdat het een Nederlandsch belang
is dat de ex-gevangenen in het productie
proces ten bate van het herstel van ons
land worden ingeschakeld. Dat heeft heel
wat meer zin dan dat zij den belasting
betaler handenvol geld kosten en voor het
meerendeel niets omhanden hebben, zoo
als tot dusver het geval is geweest. Ik
herinner eraan dat de kosten van de po
litieke gevangenschap onlangs nog ge
raamd werden op een half millioen gulden
per dag. Als zestig procent van de ge
vangenen worden vrijgelaten zou dit dus
een vermindering van kosten van drie tori
per dag, ruim honderd millioen in een
jaar, kunnen beteekenen en bovendien
meebrengen, dat uit hun productieven ar
beid aanmerkelijk voordeel zou voort
vloeien.
Ongetwijfeld zullen sommige menschen
critiek op deze massale vrijlating hebben.
Maar als die niet verder weet te komen
dan haar ongenoegen te uiten, dat wij
vijfenveertigduizend N.S.B.'ers in ons mid
den zien terugkeeren, heeft zij geen op
bouwende waarde. Al die menschen. tot
wie natuurlijk niet de „zware gevallen"
behooren, hebben nu meer dan een jaar
in de kampen gezeten. Die toestand kan
niet blijven voortduren, niet alleen om
fiflxamCleele redenen en omdat het vol
komen onlogisch was, dat juist zij niet
konden medewerken aan het herstel van
ons land, maar ook omdat die samenleving
in kampen geen goede uitwerking op hun
geestesgesteldheid kon hebben cn omdat
de berechting te langzaam verliep, om
deze voortgezette opsluiting ten aanzien
van vele gevallen te kunnen rechtvaar
digen. Men denkt daarbij vooral aan vrou
wen, aan haar gezinnen ontrukt. Wie de
hooge be-teekenis van den rechtsstaat weet
te erkennen zal grif toegeven dat, welke
personen het ook betreft, algemeene rechts
regelen in den lande moeten gelden waar
bij gelijkheid en vlot verloop van proce
dure zijn gewaarborgd. Wij hebben helaas,
ook waar het een groot aantal menschen
betreft die nooit |ot de N.S.B. behoord
hebben, dezen toestand nog niet in Neder
land herkregen. Op herstel van den rechts
staat, als een der noodzakelijkste voor
waarden voor de herschepping vaoi een
gezonde en normale samenleving, is her
haaldelijk in dit blad aangedrongen Vele
besluiten en maatregelen zullen nog ver-
eischt worden om dat te bereiken.
De vrijgelatenen zullen slechts onder
zekere voorwaarden en beperkingen, o.a.
betreffende hun burgerrechten, de kampen
verlaten. Hun ervaringen bij den terug
keer in de vrije samenleving zullen des
te gunstiger zijn naarmate zij zich be
scheidener en onopvallender weten te ge
dragen. Om het nog wat duidelijker te
zeggen: zij zullen zich uiterst bescheiden
moeten gedragen. Een aantal van hen
schijnt, blijkens mededcelingen die wij zoo
af en toe uit de kampen te hooren kregen,
nooit bogrepen te hebben waarom zij
eigenlijk ooit zijn opgesloten en wat men
eigenlijk tegen hen had. Voor deze zonder
ling opvatting zullen zij, voorzoover zij
straks tot de vrijgelatenen behooren. „bui-
•en" niet de geringste sympathie vinden.
Want ook diegenen die geen menschen aan
den vijand verraden hebben en geen mis-
drijven op hun geweten hadden zijn be
schouwd als lieden, die alleen door hun
lidmaatschap van de N.S.B. het Neder
landsche volk in den steek lieten en heul
den met den Duitscher, die zoe tallooze
misdrijven jegens ons volk heeft gepleegd,
'let bestaan alleen van de N.S.B. was voor
hem reeds een steun, afgezien van hetgeen
deze beweging deed om de Nederlandsche
zaak te ondermijnen en verzwakken.
Als menschen vrijgelaten worden moe
ten zij de kans krijgen om zich te reclas-
seeren. Hun eigen houding zal daarbij van
belang zijn. Ook de houding van hen, die
hun arbeid en een nieuwe levenskans
kunnen verschaffen. Het zal op de eene
plaats makkelijker gaan dan op de an
dere. Het zal niet zoo eenvoudig blijken,
maar dienen te geschieden. Wie er critiek
op heeft vrage zich af of hij een betere
oplossing weet Bij gebreke daarvan
en wij hebben geen enkele vernomen
baat de critiek niet. R. P.
„Meer slachtoffer dan werktuig der Nazi's"
Seyss Inquarf
in het rose licht der verdediging
De algemeene overtuiging van de
journalisten te Neurenberg kwalifi
ceerde het pleidooi, dat dr. Gustav
Steinbauer ten gunste van Seyss Inquart
gisteren voordroeg, als het knapste be
toog dat tot nu toe te Neurenberg werd
uitgesproken. De A.If.P.-verslaggever
noemde deze verdediging „brillant" en de
aanwezigen hebben gedurende de vier
uren, die het pleidooi in beslag nam,
met volle aandacht naar de uitstekend
voorgedragen rede geluisterd.
Dc aanvechtbaarheid van talrijke be
weringen in dit pleidooi daargelaten,
heeft dr. Steinbauer zijn uiterste best
gedaan om Nederland's verdrukker in
een schijn van rose licht te stellen en
hem uit te schilderen als een slachtof
fer der nazi's terwijl de aanklacht
hem een willig werktuig en een ijverig
handlanger der nazi's heeft genoemd.
Verschillende dramatische uitingen
van den verdediger moeten, wanneer
men er achteraf kennis van neemt, op
Nederlandsche 9potlust werken. Zoo
zeide dr. Steinbauer o.a.: Op het groot
ste waterbouwkundig werk, dat ooit ge
maakt werd den afsluitdijk zal
wellicht eens, onafhankelijk van de uit
spraak van dit gerecht, worden geschre
ven: „Door Seyss-Inquart voor vernie
tiging gered".
Nadat hij een overzicht had gegeven
van de geheele aanklacht en den rijks
commissaris ten aanzien van alle Duit-
sche misdaden tegenover Nederland als
de matigende factor had voorgesteld,
riep Steinbauer uit: „Ik vraag u: is een
man, die midden in een strijd op leven
en dood van een natie, aan het hoofd
van het bestuur in een vijandelijk land
gesteld wordt en steeds weer tracht ex
cessen te voorkomen of te verminderen,
een mensoh. die men daarom als on-
menschelijk en willekeurig despoot en
oorlogsmisdadiger kan aanduiden?"
Steinbauer liet er, toen hij Seyss' rol
in Nederland begon te behandelen, geen
twijfel over bestaan, dat het Neder
landsche volk hem als verdrukker be
schouwt en hem haat. „Maar ik heb
vaak gedacht, zoo zeide hij in een ka
rakterschets van zijn cliënt, „dat een
man, die zoo fijngevoelig over Baoh,
Mozart, Beethoven en Brückner kon
praten, geen onmensch en zeker geen
onmenschelijk koelbloedig misdadiger
kon zijn"
„Nederlands redder"
„Wanneer de aanklagers de verwoes
tingen en inundaties in Nederland niet
ter sprake hadden gebracht, zou ik deze
aangelegenheid voor het gerecht ge
bracht hebben, daar juist deze zaak den
aangeklaagde in een ander, voor hem
zeer gunstig licht stelt", aldus betoogde
de verdediger. Steinbauer zeide. dat
Sevss Inauart. toen de Canadeezen naar
het Noorden doorbraken, van Groningen
uit naar Den Haag is teruggekeerd met
de uitdrukkelijke bedoeling Nederland
te redden voor een vernietigingspolitiek
van Berlijn. Hij herhaalde de bewering
ran zijn cliënt., dat deze tezamen met
Speer en -Doenitz ons land gered heeft
van de tactiek der ..verbrande aarde".
Dr. Steinbauer erkende voor zijn
pleidooi eerst, dat op het Duitsche
Als gevolg van een tus6chen de dagbla
den getroffen regeling, ter verzekering
van een billijke papiervcrdeeling, ver
schijnt ons blad, uit hoofde van zijn for
maat, haJcn in een omvang van 8 pagina's
voorzitter der Eerste Kamer
Bij K. B. is be
noemd voor den
duur van de
Juli aanvangen
de zittingsperiode
tot voorzitter van
de Eerste Kamer,
prof. dr. R. Kra
nenburg, thans lid
dier Kamer voor
de Partij van den
Arbeid, wiens te
-jggl verwachten benoc-
«jÉÉK? ming wij eenigen
tijd geleden reeds
Hh hebben gemeld.
A Prof. Kranen-
fik BMP burg is 8 Sept.
L' 1880 te Gronin
gen geboren. Hij
promoveerde daar in 1903 in de rechts
wetenschappen. Later promoveerde hij
te Leiden in de Staatswetenschappen.
Vervolgens was hij rechter te Tiel en
te Utrecht. Eind 1914 werd hij hoog
leeraar te Amsterdam. Eenige jaren
later volgde zijn benoeming tot gewoon
hoogleeraar in de rechtsgeleerdheid te
Leiden. Prof. Kranenburg was jaren
lang voorzitter van den Vrijz.-Dem.
Bond.
volk de collectieve smaad rast van
misdaden van de vreeselijkste soort.
Hij erkende, dat dingen zijn ont
huld. die zoo gruwelijk zijn, dat nor
male hersens niet aan de mogelijk
heid van een dergelijk verval ge-
looven willen.
Steinbauer heeft voorts de honger-
catastrophe in Holland voorgesteld als
een door de staking ontstane noodtoe
stand, die den aangeklaagde niet als
een misdaad mocht worden aangere
kend. Spreker beweerde, dat de voed
selpositie in Nederland niet slechter is
geweest dan in Duitschland.
De stroop.
Dr. Steinbauer heeft in de twee uren
in zijn betoog, waarin hij over Ne
derland sprak, herhaaldelijk met welge
kozen woorden gesproken over de groot
heid van ons volk in zijn historie, in
zijn verzet tegen den bezetter en in zijn
prestaties. Hii sprak over windmolens
en tulpenvelden, over Rembrandt en
Grotius. over Egmond, Hoorne en de
Ruyter en over Nederlands verzet zeide
hij: „Hier in dit proces hebben wij ge
leerd, dat van alle bezette landen Ne
derland den hardnekkigs ten en taaisten
politieleen en een steeds effectieve ren
daadwerkelijken tegenstand heeft ge
boden en dat dit volk door alle jaren
heen nooit de hoop opgaf, dat de dag
der vrijheid weer eenmaal komen zou".
Revolutie in Bolivia
Volgens reizigers die heden per trein
te Arica, een haven in Chili, zijn aan
gekomen, heerscht een toestand van re
volutie in La Paz. de hoofdstad van Bo
livia. Troepen openden gisteren het
vuur op een groep stakende professoren
en studenten op de Plaza Murillo te La
Paz. Volgens de reizigers werd hierbij
een persoon gedood en verschillende be-
toogers gewond. Het lijk van het slacht
offer werd naderhand door de straten
gedragen. Spoorwegarbeiders en amb
tenaren sloten zich bij de staking aan
en het geheele zakenleven kwam stil te
liggen. De regeering meldt, dat zij den
toestand meester is.
Hel woord is aan
Macaulay:
Beleefdheid is welwillend
heid in kleinigheden.
(Uit: Essays).
Haarlem 700 jaar slad
De feesten voor het 700-jarig vbestaan
van Haarlem als stad zulien op 11 Augus
tus besloten worden met een groot vuur
werk aan het Noorder Buitenspaarne.
Daaraan vooraf gaat een gondelvaart,
verzorgd door de Haarlemsche watersport-
verecnigingen.
Deelneming met particuliere vaartuigen:
zal evenwel ook zeer op prijs worden ge
steld.
Voor motorvaartuigen en zeilbooteu;
moet men zich wenden tot N. van Morselt,
Harmenjansweg Cl (secr. HaaTl. Zeilver.),:
voor roeivaartuigen tot R. Vergeer, Zon-
nelaan 29 (secr. Roeiver. Het Spaarne) eri
voor kano's tot A Dalman, Zijlweg 22,
Overvcen (secr. Kanover. Kameraadschap)
die alle inlichtingen en medewerking ge
ven. Aanmelding liefst vóór 24 dezer.
De deelnemers krijgen ligplaats tegen
over het vuurwerkterrein.
De merkwaardigste passagier, die de
loopplank van de „Oranje" kwam af
dalen, was wel de Amslerdamsche
matroos C. G. van Beek. Zijn ouders
hadden na de bevrijding dc officieele
mededeeling gekregen; dat hun zoon
kort na de vijandelijkheden in Indië
was overleden. Hun werd dc levens
verzekering uitgekeerd. Van Beek
was echter alleen maar ondergedoken
om aan de Japanschc krijgs
gevangenschap te ontkomen; na de
bevrijding van Indië was hij lijdelijk
zijn geheugen kwijt geraakt, zooaat
hij niets van zich kon laten hooren.
Zijn ouders hadden zich reeds zoo
bij het groote verlies neergelegd, dat
een eigenhandig door hun zoon ge
schreven briefje, hetwelk zijn terug
keer aankondigde, nauwelijks hun
twijfel kon opheffen. Zij mochten
echter op dc kade komen om zich
van de waarheid te overtuigen en er
heeft zich een stormachtige begroe
ting) afgespeeld. Matroos Van Beek,
officieel overleden, wacht nu de
zware tac.k St. Bureaucratius ervan
te overtuigen, dat hij nog leeft. Wij
wenschen hem sterkte toe.
Icrun
Do, „Oranje" In dc A
de schepen.
De binnenkomst van de „Oranje" in
de haven van Amsterdam na haar zes
jarigen zwerftocht als hospitaalschip
over de wereldzeeën, is gisteren een
grootsch schouwspel geworden. Toen het
vlaggeschip omringd door talrijke boot
jes, het IJ opvoer, brak een fluitconcert
los van de vele in de haven gemeerde
schepen en klonk liet gejuich van 'de
groote, aan belde oevers geschaarde me
nigte, waarvan vele mensehen zelfs op
de daken der gebouwen geklommen wa
ren. Vuurpijlen ontploften en een mili
tair muziekcorps speelde het „Wilhel
mus".
Statig voer het schip langs het Cen
traal Station, waar een locomotief zich
mengde in de fluit-groeten van de sche-
n gcpavolseer-
.l\-l>c H
pen langs de kaden. In dikke hagen
stonden de toeschouwers op bruggen,
steigers, pieren en straten, wuivend
naar de opvarenden, die nu voor het
eerst na vele jaren de hoofdstad terug
zagen. Op een der ste'gers stor.d het
stafmuzickcorps van de gezngstroepen
het „Wilhelmus" te spelen, hetgeen op
de Surinamekade bij de groote loods
van de repatrieering word overgenomen
door de „Prins Berr.hard"knpel" van
I. R. I.
De kapel speelde een koraal, gevolgd
door vroolijkc muziek, terwijl delan-
dingsbruggen werden uitgelegd en
Marva's en meisjes van het V.H.K. zich
met armen vol bloemen aan boord be
gaven. Daarop begon de ontscheping,
die den geheelen dag in beslag nam.
