GEDRUKTE STEMMING IN JAPAN
Wij moeten onze meesters behagen
is de algemeene houding
Kan de Hélicoptère
uitkomst brengen
LANGERE RAILS
minder schokken
DE VORST
op het bankje
Een nieuw instituut neemt bezit
van een oud kasteel.
De capitulatie van Japan is nu ruim een
jaar oud en er is, onder het bestuur
generaal MacArthur intusschon vee!
anderd in het land. De militaire cii
tuur en alles wat daar mee ramen hing,
is verdwenen. Binnen drie dagen na de
capitulatie was het keizerlijke huofdkwar.
tier geliquideerd en spoedig daarna volg
den de cadettenscholen en een aanta
uiterst nationalistische groepen, terwijl
met even groote voortvarendheid
speurd werd naar leden van gevaarlijke
genootschappen, zooals de „Zwarte
Draak". Vier miilioen Japansche soldaten
legden gehoorzaam hun wapens neer.
De geestelijke bron van het militarisme,
het staals-shintoisme werd eveneens aan
gepakt. Het shintoisme zelf, dat regel
recht'afgelegd is van 't primitieve .Tapan-
sche animisme werd niet verboden, maar
aan de legende van den goddelijken keizer
werd een einde gemaakt. De keizer zelf
werkte daar aan mee door op Nieuwjaars
dag in een radiorede te ontkennen, dat
hij een goddelijk wezen zou zijn.
Een volgende belangrijke stap was het
breken van de uitgebreide tyrannie van
het ministerie van binnenlandsche zaken,
dat het heele land gevangen hield in den
greep van zijn politie- en spionnagedien-
sten. Meer dan 500 personen bleken in de
gevangenissen te zitten, verdacht van het
koesteren van „gevaarlijke gedachten".
Met hun bevrijding kwam het ontslag aan
onbetrouwbare hooge ambtenaren en aan
2000 politiemannen, waaronder 100 hoo-
gere politie-officierèn. Ook de pers kreeg
vrijheid, mits ze geen aanvallen deed op
geallieerden.
Er zijn nog dingëh in petto. Een van de
belangrijkste is de afschaffing van de
feodale wijze, waarop het land beheerd
wordt. Weliswaar heeft het Japanschc
parlement jarenlang over deze hervor
ming gepraat, maar de beslissingen zijn
altijd tegen gehouden door de eigenaars
van groote fabrieken en van de „yoshi-
waras", de amusementswijken, die groote
voordeelen hebben va i een boerenbevol
king, die door armoede er toe komt haar
dochters zesr goedkoop in hun dienst te
laten treden.
Voor het eerst in de geschiedenis van
Japan bleek, dat het leger niet meer popu
lair was, verantwoordelijk als het gesteld
werd voor de nederlaag. De verkiezin
gen, die inlusschen gehouden zijn, gaven
een duidelijke democratische tendens te
zien en hun resultaat was een her-optre
den van het soort mannen, die ook op den
voorgrond stonden gedurende de als libe
raal gekwalificeerde jaren na 1920.
Maar hetgeen de aldus gekozen volks
vertegenwoordiging to-t stand bracht is
tot nu toe niet opzienbarend. De alge
meene stemming ir. Japan is „wij moeten
het onze meesters naar den zin probeeren
te maken".
De „O b s e r v e r" merkt op, dat ver
scheidene van de beste Japanners zich
nog afzijdig houden, bevreesd om zich te
blameeren door met de veroveraars samen
te werken: de officieele wereld betoont
zich apatisch.
De sfeer in Tokio is deprimeerend. On-
Ned. Spoorwegen
over het idee-Oddens
Onlangs hebben wij melding gemaakt
van de plannen van den heer Oddens te
Haarlem tot het ontwerpen en const ruee-
ren van vliegvelden op stationsoverkap
pingen. Een der ingenieurs van de Nederl.
Spoorwegen heeft zijn gedachten eens
laten gaan over dit vraagstuk en gaf zijn
meening als volgt:
„Allereerst lijkt de idee moeilijk te ver
wezenlijken, zoolang nog gebruik wordt
gemaakt van de gewone vliegtuigen. Deze
toch zullen, ook in de toekomst, een vrij
lange startbaan noodig hebben, wel nooit
korter dan 2 K M. Wanneer hiermede de
lengte en breedte van perronoverkappin
gen vergeleken worden, die maximaal op
resp. 300 en 150 M. te stellen zijn, dan
blijkt hieruit, dat aan vliegvelden op een
stationsdak voor gewone vliegtuigen be
zwaarlijk gedacht kan worden Men spreke
dan nog niet eens over de kosten.
Misschien kan in de toekomst het
schroefvliegtuig (hélicoptère) voor per
sonenverkeer van den hier gedachten
omvang dienen. Deze machines kunnen
inderdaad op een beperkt terrein, ze
ker ter grootte van een deel van een
stationskap, opstijgen en dalen. Afge
wacht moet echter worden of deze
zich zoodanig ontwikkelen,, dat zij deze
manoeuvres met volstrekte zekerheid
en veiligheid zullen kunnen volbren
gen."
Tot zoover de meening van dezen inge
nieur der Spoorwegen. Het is in ieder ge
val verheugend, dat ook aan die zijde be
langstelling voor het object bestaat. De
Spoorwegen zien inderdaad een deel van
hun. toekomstige taak in het verstrekken
van zooveel mogelijk service aan de rei
zigers. Wanneer er in verband met het
door den heer Oddens geopperde denk
beeld werkelijk mogelijkheden zijn, kun
nen we veilig aannemen dat men ze niet
ongebruikt zal laten.
Heden is het een jaar geleden, dat de
Japanschc regeering de hopeloosheid
van een voortzetting der gevechtshan
delingen tegen de oppermachtige ge
allieerde vloten en troepen inzag en de
wapenen strekte. Generaal MacArthur
heeft vandaag een dagorder aan zijn
strijdkrachten in den Pacific uitgevaar
digd, waarin hij de overwinning her
denkt en de beteekenis van de Japan
schc capitulatie aanduidt. Deze dag
order besluit met de volgende woorden:
„Heden ben ik bovendien erkentelijk
voor de oprechte pogingen van alle
strijdkrachten om onze bezettingstaak
tot een succes te maken. Deze 14e
Augustus komt dus niet alleen naar
voren als een dag van overwinning:
het is er een van dankzegging, waarop
wy liet hoofd in nederigheid buigen en
God danken dat wij, van democratische
beginselen, aan de wereld gedemon
streerd hebben dat vrede kan gewon
nen en bewaard worden door rcgecrin-
gen gevormd uit en door het gewone
volk."
langs zijn de voedselrantsoenen met twin
tig procent verlaagd en dat bij een aan
tal calorieën, dat al niet zoo erg hoog
was. De helft van de arbeidersbevolking
is te ondervoed om op volle kracht te
kunnen werken, de opbrengst van de
kolenmijnen gaat achteruit cn de industri-
eele productie is teleurstellend. Boven
dien zijn het laatste jaar meer dan drie
miilioen gedemobiliseerde Japansche sol
daten naar huis gekomen, die het aantal
hongerige werkloozen nog vergrooten. In
politiek opzicht is deze sfeer een gunstige
voedingsbodem voor communisme. Een
beweging naar uiterst links schijnt trou
wens reeds waar te nemen te zijn.
Het economische herstel in Japan gaat
zeer moeizaam, naar de „Observe r"
opmerkt, door de heerschende onzeker
heid. Wel situurt Japan aanzienlijke hoe
veelheden zijde en electriciteitsmateriaal
naar Amerika en bezoeltén handelsmissies
Japan om te zien wat het kan voortbren
gen, maar er zijn beslissende vragen,
waarop nog geen antwoord is gegeven.
De herstelbetalingen zijn nog niet vastge
steld, er is nog niet beslist in hoeverre
de zware industrie gehandhaafd of her
steld zal worden en er staat nog niet
vast welk aandeel Japan in den toekom
st igen wereldhandel zal mogen hebben
Zoolang dit alles niet beslist is. zal het
moeilijk zijn het economische leven te
laten opbloeien. Volgens de ..Obser-
v e r" zullen snelle beslissingen over deze
vragen, zoowel als over een vredesver
drag met Japan hiertoe veel kunnen bij
dragen, wanneer zij Japan de gelegenheid
•n een aanmoediging geven om op zijn
:igen beenen te staan.
EXPORT VAN GECONDENSEERDE
MELK.
Dezer dagen is een begin gemaakt met
den export van gecondenseerde melk. In
totaal zal ongeveer 18.000 ton (dit is 1 8
van den vooroorlogschen export) worden
uitgevoerd, waarvan 6000 ton naar Neder-
landsch Oost-Indië De overige 12.000 ton
gaan naar andere landen overzee. De si
tuatie van het oogenblik laat toe. dit in
het buitenland zeer gewaardeerde pro
duct weer op de internationale markt te
bron gen. hetgeen onze deviezenpositie ten
goede komt.
De/
dun
a geen
'tiende sigaret-
lenselinarsclitc en kocht op haar ge
combineerde kaart sigaren, u elke hanr
blijkbaar goed bevallen. Mochten ook de
sigaren uit de winkels verdwijnen, dan
schaft zij zich pijp of pnilnirol aan. Wij
kunnen het n esthetische effect niet be
wonderen en vinden het vooralsnog
zonde van de sigaar
Nieuw procédé bij
de Spoorwegen
De treinreizigers, die op het oogen
blik van Utrecht naar Amsterdam of
Gouda reizen zien tusschen de zich
plitsende spoorlijnen den aanleg van
een opgehoogd terrein, dat met een
kleine spoorlijn in verbinding staat met
het emplacement. Dit ..zandlichaaan",
zooals het in de termen der spoorweg
techniek heel. zal als ondergrond die
voor een lasoh-innchting van spoor
staven. die het materiaal zal leveren
voor de baanvakken, waar met hooge
snelheden moet worden gereden.
De spoorstaven van deze lijnen zijn
aanzienlijk zwaarder dan de huidige
rails. Het gewicht bedraagt 63 K.G. per
meter lengte. Ze worden geleverd in
lengten van 15 Meter. Ter verhooging
van het, comfort van de reizigers zullen
echter in het spoor grootere lengten van
waarschijnlijk zelfs 45 meter worden
gebruikt, waardoor het aantal raillas-
schen. dus ook het aantal stooten. aan-
ienlijk beperkt wordt. De stukken rail
vorden aan elkaar gelascht volgens hel
afbrandnrocédé. Hierbii worden de
twee railkoppen eerst tegen elkaar ge
plaatst. waarna door de beide stukken
op de plaats waar de lasch moet komen,
een zeer sterke electrische stroom wordt
geleid. De lascholaats wordt daardoor
zeer sterk verhit: daarna worden de
beide stukken door een machine krach
tig tegen elkaar gedrukt. Hierdoor ver
binden de beide stukken zich tot één
geheel. Na uitgloeien ter verwijdering
eventueele spanningen is de staaf
Onze treinen zijn nog vol genoeg om
goede leerscholen des levens te zijn. De
benauwenis der s1ijf-op-e!kaar-gedronge-
nen en het uitzonderlijk voorrecht der zit
plaatsen. maken.den mensch een wolf.
Ge ziet er met hemelsblank en engel,
achtig-onschuldig aangelaat. den treite-
raar, in al zijn vileine kleinheid. Ik ont
moette hem in den vorm van een langen,
mageren man. die, prinsheerlijk en onbe
wogen. op zijn klapbankje vlak voor de
deur bleef zitten, ofschoon velen dien
nauwen ingang bestormden en hij. ook in
den lichamelijksten zin een steen des aan
stoots was. Er waren goed-aardigen. die
hem beleefd verzochten even op te staan.
Er waren kwaad-aardigen, die zeiden:
„Staat u, jandorie, nou ereis óp. meneer!"
Een dame siste „egoïst!" Een heer zeide:
„Man, wat heb je een slechte manieren."
Een man-met-een-rieten-koffer trapte hem
zeer beslist, zeer nijdig en zeer expresse-
lijk op zijn teenen. Een oude juffrouw zei:
„Meneer, mag ik d'r effe dóór?" En een
schrale dame hield met heur schralen
echtvriend een korte dialoog: ..De brutalen
hebben de halve wereld. Piet „Vlegels
zijn d'r genogt, Mien."
De treiteraar blééf zitten.
Een vale man. Een magere man. Een
man met dunne lippen opééngeperst tot
een zij zullen hem niet hebben, dien fie-
ren Vlaamschen leeuw." Een man met
waterachtige-blauwe oogen. die in de il
lusoire verte staarden.
Hij blééf op zijn bankje.
Hij blééf koning op zijn vierkante acht
ste-meter zitvlak:
Hij blééf zitten.
Het was of zijn dicht-genepen mond zei:
ik mót een zitplaatsje hebben en ik zèl
mijn zitplaatsie houden; d'r is niemand,
die mij het recht zal ontnemen op mijn
bankje; ik ben genoeg gekoejeneerd door
het leven; vandaag ben ik vorst van mijn
bankje en een mooie jongen, die mij m'n
vorstendom ontneemt."
.U bent een mispunt", zei een vrouw
met een karabies.
,,U bent een egoïst", zei een heer met
een witte snor.
„U bent een misselijke man", snibde een
dame met een lorgnet, een baby en een
araplu.
Maar hij zweeg en staarde naar de ver
ste verte. De groote. machtige, onverzet-
telijke-nère.
Hij versperde alleen maar het trein-
deurtje.
Hoeveel van deze „vorsten versperren
st leven van hun medereizigers?
E. ELI AS.
gereed. Dit procédé werd tot dusver in
Nederland niet toegepast.
De aan elkaar gelasehte rails komen
als één ononderbroken stuk uit de ma
chine. De spoorstaaf wordt daarna door
een andere machine op stukken van de
gewenschte lengte afgezaagd en dc ein
den worden tegelijkertijd geboord voor
de bouten, welke later de stukken
spoorstaaf met elkaar zullen verbinden.
Hoewel men rails kan maken van 36 M.
aan één stuk, volgt men dit procédé,
omdat aan het walsen van rails van
groote lengte extra moeilijkheden en
dus extra kosten verbonden zijn. Het
ligt echter in de bedoeling, behalve de
nieuwe rails ook de oude. thans in den
weg liggende rails, te zijner tijd tot
grootere lengten van b.v. 30 Meter aan
een te lasschen.
Het „N. O.
zijn werk
D." begint
Binnen de zware muren van het
kasteel Nijenrode bij Breukelen
heerscht op het oogenblik een groote
bedrijvigheid door de voorbereidingen
voor de cursussen van het „Neder
landsen Opleidingsinstituut", die daar
op 19 October met 125 jongelui zullen
beginnen. Deze stichting, bij afkorting
N.Ó.I.D. geheeten, is het resultaat van
besprekingen, die reeds tijdens de be
zetting zijn gevoerd tusschen vooraan
staande figuren uit het bedrijfsleven en
vertegenwoordigers van officieele en
semi-officieele lichamen, die tot de
rtuiging waren gekomen, dat ons
land na dc bevrijding zbo spoedig mo
gelijk diende te beschikken, over goed
geschoolde krachten, die in staat zou
den zijn onze belangen op internatio
naal gebied, in den meest uitgebreiden
zin van het woord deskundig te behar
tigen. Oo deze gedachte is het N.O.I.D.
gebouwd.
Het voorloooige bestuur van de stich
ting staat onder voorzitterschap van
den heer ir. A. Plate; ook de heer A.
Plesman, de directeur van de K.L.M.
maakt er deel van uit. Dr. D. M. H.
Habbema zal fungeeren als rector van
de nieuwe instelling.
De stichting stelt zich ten doel jon
gelui met einddiploma gymnasium A
of B. lyceum, H.B.S. A of B. die daar
toe aanleg hebben, op te leiden tot
waardige vertegenwoordigers van Ne
derland in het buitenland. Hierbij moet
worden gedacht aan zeven hoofdtakken,
z.oodat een zevendeelige school on'staat,
waar men opgeleid wordt voor buiten-
landsche posities in handel, industrie,
verkeer, bankwezen of journalistiek, en
waar men zich kan voorbereiden voor
den consulairen en diplomatieken dienst
alsmede voor hooger functies in het
hotelvak. De school zal slechts een be
perkt aanta! leerlingen kunnen plaat
sen, waarbij het een essentieel punt in
den gedachtengang van de oprichters
is. voor opleiding slechts de meest ge
schikte jongens in aanmerking te laten
komen.
De opzet is, in twee jaar tijds de leer
lingen door middel van een betrekke
lijk korte, practische maar kostbare
opleiding, geschikt te\maken voor hun
toekomstig werk. Voor sommige cate
gorieën (dinlomaten en journalisten)
zal deze onleiding een voorlooper van
een mogebike universitaire studi§ be-
teekenen. Voor zeer intelligente en ge
schikte jongelui zal de mogelijkheid
bestaan studietoelagen te krijgen, in
dien zij de kosten voor onderwijs, voe
ding en huisvesting niet zelf kunnen
dragen.
Het instituut zal in Twente worden
gevestigd. De gemeente Enschedé stel
de voor den bouw 30 H A. land beschik
baar, bestaande uit fraai bosch en wei
land. Voor het definitieve gebouw ge
reed zal zijn. zullen nog enkele iaren
verstrijken, maar men L« er in geslaagd
voor de eerste jaren de hand te leggen
op het mooi gelegen kasteel Nijenrode
aan de Vecht.
De grondgedachte, die aan dit nieuwe
opleidingsinstituut ten grondslag ligt,
is dat het een internaat moet worden
van een tot nu toe in Nederland niet
gekenden vorm. Men wil van het insti
tuut geen kostschool maken, maar een
soort van college op geheel Nederland-
sche leest geschoeid.
Het instituut stelt zich voor met alle
geestelijke, sociale en politieke stroo-
mingen in den lande contact te houden,
opdat een nationaal geheel wordt ge
vormd. In hooge mate zal aandacht be
steed worden aan de verkriiging van
vakkennis.
Het lesprogramma omvat moderne
talen, aardrijkskunde, de beginselen van
wijsbegeerte en recht, alsmede geschie
denis, stenografie en machineschrijven.
Groote beteekenis wordt toegekend aan
de keuze van leeraren. Men wil vooral
trachten uitnemende buitenlandsche
krachten op dit gebied te wenen, ten
einde het aanpassingsvermogen der
leerlingen te stimuleeren.
Lichamelijke vorming cn sport heb
ben de volle belangstelling. Niet alleen
wil men het lichaam harden, maar ook
eigenschappen aankweeken als: uithou
dingsver m ogensaamhoorighcidsgevoel
en fairheid. Sport is voor deze toekom
stige buitenlandsche vertegenwoordi
gers daarom zoo belangrijk, aangezien
vooral in de Angelsaksische landen het
sportveld een terrein is, waar zich een
groot gedeelte van het gezelschapsleven
afspeelt.
De maximurru leeftijd van de leerlin
gen is 20 jaar. Bij hun opleiding zal zoo
veel mogelijk contact worden gezocht
met vertegenwoordigers van het be
drijfsleven en andere instellingen.
Het ligt voorloopig niet in de bedoeling
de opleiding met een examen te beslui
ten. Wel zal een samenvattende verkla
ring worden uitgereikt, waaruit blijkt,
in welk vak en op welke wijze de leer
ling zjjn verschillende tentamina heeft
afgelegd en hoe hij zijn studie tot het
einde toe heeft doorloopen.
