Haarlems Dagblad
Nota-wisseling
Voor den Vrede
over précaire aangelegenheden
Spaarpotjes van Haarlemmers
Ruim f200.000 voor gevorderde Auto's
en f526.000 voor gevorderd textiel
[BBimqui q3Siud[JL'K}]
JCCU DJCLUUJOjJCCj-J j-'JOj-'L
yrt
file Jaargans No, 18410
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
.Telef. 5437.
.Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredn<
Robert PeerclK»oiii
WoeiiHclapr 21 AuKiistus 1040
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct,
per kwartaal f 4.
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
DE voortdurende nederlagen aan het
front, waar men pogingen doet om „den
vrede te winnen" hebben een stemming
van zwartgalligheid en scepticisme bij de
volken doen ontstaan. Daardoor worden
de kansen op succes nog meer benadeeld.
In 1919, het jaar van de vredesconferentie
na den eersten Wereldoorlog, kwam een
6terke drang naar den vrede uit de volken
zelf tot uiting. Toen de diplomaten te
Parijs zich in allerlei kwesties verstrikten
en geen oplossingen konden vinden, rees
van vele zijden protest. De openbare mee
ning spitste zich toe op de gebeurtenissen.
En na de besluiten van Versailles, die zoo
vele fouten bevatten, ontstond een sterke,
geïnspireerde beweging voor den vrede,
die in vele vormen tot uiting kwam. Men
kan daarvan zeggen dat zij tenslotte geen
succes behaalde, dat zij vergeefs haar tal-
looze vergaderingen en congressen hield
in het tijdvak, dat later als „de wapen
stilstand tusschen twee wereldoorlogen"
is aangeduid. Maar wie meent dat alleen
een streven waarde heeft dat in zijn eigen
levenstijd tot succes leidt, geeft slechts
blijk van kortzichtigheid. De groote stroo-
ming voor den vrede, die in de twintiger
jaren in de wereld opkwam en tijdelijk
zoo sterken invloed op de politiek deed
gelden, dat een definitieve gunstige wen
ding in de dertiger jaren nog bijna bereikt
werd, bewees tenslotte dat krachten ten
goede in de menschheid werken die te
eenigertijd haar actie zullen hervatten.
Dat zal dan geschieden met meer gevolg
dan tevoren, al was het alleen omdat zij,
die haar leiden, door ervaring hebben ge
leerd.
Het wekt bezorgdheid, dat de tijd voor
dit nieuwe offensief der vredeskrachten
nog niet daar is. Wel zijn weer oude strij
ders in actie gekomen, ook in ons land, die
hun organisaties hebben doen herleven en
zich voorbereiden op een nieuwe cam
pagne. maar zij hebben den wind nog niet
mee Ik doe een beroep op de lezers van
dit blad, om hun straks allen steun te
verleenen. „Straks" wil zeggen, als zij in
het komende najaar aanhang gaan werven.
Wie meent dat het alles toch niets helpt
neemt alleen maar een slappe, moedelooze.
futlooze houding aan. Oorlog is geen na
tuurverschijnsel, geen biologische zeker
heid, maar slechts menschenwerk. Ver
keerd menschenwerk kan altijd door goed
menschenwerk teniet gedaan worden. Er
zijn nog steeds volken in de wertïld, die
nooit oorlog gevoerd hebben. Dat dit pri
mitieve volken zijn doet niets terzake: het
feit bewijst dat geen onbedwingbare drang
in zijn natuur den mensch tot oorlog drijft
Vele groote denkers, behoorend tot de
knapsten en ónbaatzuchtigsten onder de
menschen, zijn tot de overtuiging gekomen
dat het mogelijk is den oorlog, dien geesel
der menschheid, uit te roeien en hebben
daarnaar gehandeld. Zij zijn idealisten
genoemd. Dat is een eerenaam Alle groote
dingen, die tot blijvend heil van de
menschheid strekten, zijn door idealisten
bereikt. Alleen door hen. Zij stelden zich
een hoog doel, streden onvermoeid en be
reikten het. Velen stierven eer het zoover
was. maar er waren opvolgers die hun
taak voortzetten. Soms duurde de strijd
véle generaties lang. In al die gevallen
sprak men van een ideaal en van idealis
ten. Er zou een lijst te geven zijn van
algemeen-menschelijke idealen, in den loop
der eeuwen verwezenlijkt. Ik behoef
slechts de camnagne voor afschaffing der
slavernij, der lijfeigenschap, te noemen en
de ontzaglüke actie tot bestrijding van die
besmettelijke ziekten, die vroeger in epi-
demischen vorm optraden en geheele ste
den en landstreken uitmoordden. Is dat
niet genoeg? Welnu dan: stelden de groote
„bacteriënjagers". zooals zij wel genoemd
ziin, mannen als Pasteur, Ehrlieh. Metsch-
nikoff. Roux, Mignot en zoovele anderen
zich in hun leven Alet een ideaal, dat an
deren voor hen al nagestreefd hadden en
dat zij inderdaad verwezenlijkten? Tot
hen allen is door sceptici en pessimisten
gezegd, dat zij toch niet slagen zouden en
dat de kwaal, die zij bestreden nu eenmaal
tot de geesels der menschheid behoorde
Maar zij waren niet futloos, slap en moe
deloos, hielden vol en bereikten hun doel.
Het is niet noodig ons tot het verleden
te bepalen. Op dit oogenblik werken in
vele laboratoria voor kankeronderzoek de
bestrijders van die ziekte voort. Er wordt
gezocht naar het geneesmiddel van tuber
culose. En ik hoor al lieden zeggen: dat
geeft toch niets. Waarom niet? nadat in
de laatste tien of twintig jaar zooveel
prachtige geneesmiddelen ontdekt zijn. die
de succesvolle bestrijding van zooveel ge
vaarlijke ziekten hebben mogelijk ge
maakt: van ziekten zoowel van het lichaam
als van den geest? Zoowel uit het kamp
der kanker- als uit dat der tuberculose-
bestrijders hebben in de laatste maanden
hoopvolle stemmen zich doen hooren. De
idealisten zijn weer op weg naar de ver
wezenlijking van een ideaal. Wat hebben
de zwartgalligen en sceptici ooit verwezen
lijkt?
De bestrijding van den oorlog geldt een
anderen vorm van kanker, die mensche-
liike wezens en menschelijk geluk uitroeit.
Zij is evenzeer mogelijk en biedt evenzeer
kans op succes. Zij heeft, evenals de strijd
tegen de epidemische ziekten, die een al-
gemeene toepassing van hygiënische maat
regelen en voorschriften vereischte, den
bijval en de medewerking der volken noo
dig om te kunnen slagen. Er zijn verschil
len. Men kan groote moeilijkheden opsom-
Amerikaansch antwoord betreffende de Dardanellen
De Amerikaansche regeering heeft in
de nota. welke de waarnemend minister
van buitenlandschc zaken. Acheson,
Maandag j.l. aan den Sovjctzaakgelas-
tigde te Washington, Orechof, overhan
digde. het verzoek der Sovjet-Unie om
een nieuwe overeenkomst voor de Dar
danellen, welke alleen de Zwarte-zce-
mogendheden zouden teekenen. en de
vestiging van gemeenschappelijke
Turksch-Sovjet-Russische basis aan de
zeeëngten verworpen.
De Vereenigde Staten verklaren zich
accoord met de eerste drie punten van
de Sovjetnota: 1. De Dardanellen moe
ten altijd open zijn voor koopvaardij
schepen van alle landen. 2. De Darda
nellen moeten altijd open zijn voor oor
logschepen der Zwarte-zeemogendhe-
den. 3. De doortocht Ls voor oorlogs
schepen van landen, die niet. aan de
Zwarte zee liggen, verboden, tenzij in
gevallen, weike nader in de overeen
komst zij.n oinschreven.
Ten aanzien van de vestiging van ge
meenschappelijke Turksch-Sovjet-Rus-
sisdhe bases wordt in de Amerikaansche
nota verklaard, dat Turkije de eerste
verantwoordelijke moet 'zijn voor de
verdediging van de zeeëngten. Indien de
engten worden aangevallen of bedreigd
zou de internationale veiligheid worden
bedreigd en de ontstane situatie onder
de competentie van den veiligheidsraad
der UNO vallen.
In de Amerikaansche nota wordt ten
slotte opgemerkt, dat 1" de Sovjebnota
niet naar de UNO wordt verwezen en
de wensch der Ver. Staten naar voren
gebracht, dat de engten volgens de prin
cipes en doelstellingen der UNO zullen
worden bestuurd.
„De Amerikaansche regeering beves
tigt wederom haar wensch deel te ne
men aan een conferentie ter herziening
van de conventie van Montreux", be
sluit de nota.
Nader wordt gemeld, dat zoowel de
Britsche als de Amerikaansche en de
Fransche ambassadeur te Ankara
de standpunten van hun regeeringen
inzake het Sovjet-Russische verzoek
tot herziening van de conventie van
Montreux aan de Turksche regeerlng
hebben kenbaar gemaakt. Hasan Saka,
de Turksche minister van buitenland-
sche zaken, heeft voortdurend voeling
gehouden met de diplomatieke ver-
Britsche voorstellen
door Egypte verworpen?
Tegenstrijdige berichten
uit Cairo
Uit welingelichte bron wordt vernomen,
dat er Maandag gestemd zou worden over
het nieuwe Anglo-Egyptische verdrag.
Men verwacht, dat de premier, Sidky
Pasja, een meerderheid van zeven tegen
vijf stemmen ten gunste van het ver
drag bijeen krijgt. Egypte zou accoord
gaan met een wachttijd van drie jaar wat
betreft de ontruiming van het land door
de Engelsche troepen
Daarentegen hebben Makram Pasja van de
Kotla-pat;tU (onafhankelijke Wafdisten)
en een lid van de Egyptische delegatie aan
een vertegenwoordiger van de pers te
Alexandria meegedeeld, dat de Kgyptena-
ren met algemeenc stemmen de Ilritsche
voorstellen hebben verworpen. De Egyp-
tcnaren verlangen inlijving van de Soedan
1>Ü Egypte.
men. Al datgene, wat nog niet bereikt is,
lijkt altijd veel moeilijker dan hetgeen
vroeger is bereikt. Maar het kan worden
volbracht Het eerste, het belangrijkste is
wellicht, dat ieder die dit erkent zijn
overtuiging in eigen kring handhaaft, er
voor opkomt en daarmee en op andere
mogelijke manieren zijn steun verleent aan
hen die den strijd leiden.
Weet ge wat de belangrijkste oorzaak is
dat de Parijsche conferentie maar blijft
krukken en geen resultaten bereikt? Die
is, dat tot de diplomaten niet de krachtige
stem der volken zich richt die zegt: wij
willen het, gij moet! De oorzaak vindt ge
ook belichaamd in den meneer, die alles
zoo goed weet en zegt: Het geeft toch
niets, hoor! Straks begint de oorlog met
Rusland
Diezelfde man zei dat vlak na de be
vrijding ook. Binnen drie weken, zei hij
toen. Hoogstens binnen drie maanden
Weet u nog wel? U hebt hem natuurlijk
ook ontmoet. Negeer zijn praatjes. Hij
weet er niets von. R. P.
tegenwoordigers van de landen, die de
conventie mede-onderteekend hebben.
De parlementaire fractie van de re-
publïkeinsche volkspartij in Turkije (de
regeeringspartijheeft heden den tekst
van de ontwerp-antwoordnota aan de
Sovjet-Unie zorgvuldig bestudeerd en
de door de regeering gevolgde politiek
goedgekeurd
De Turksche antwoordnota aan de
Sovjet-Unie zal nu binnenkort worden
overhandigd en gepubliceerd.
Amerikaansche vliegtuigen
boven Joego-Slavië
Dc Jocgo-Slavische regeoring heeft
een nota aan de Vercenigde Staten ge
zonden, waarin wordt geprotesteerd
tegen het feit dat Amerikaansche vlieg
tuigen zich voortdurend boven Joego-
Slavisch grondgebied bevinden. Joego
slavië vraagt onmiddellijke maatrege
len te nemen opdat dergelijke schendin
gen van het grondgebied niet meer zul
len voorkomen.
Volgens Amarikaamsche berichten zijn
twee Amerikaansche legervliegtuigen
boven Joegoslavië neergeschoten.
Dr. Monroe Stern, hoofd vam de nf-
deeling voorlichting van de Joogo-Sla-
'vlsche ambassade te Washington, heeft
in een radiotoespraak verklaard, dat
zijn regeerlng nog geen antwoord heeft
ontvangen op deze nota. Hij zeide, dat
de tot landen gedwongen machines zich
niet hadden gestoord aan de seinen van
den grond, die hen verzochten te lan
den. Het gebied waarboven de vlieg
tuigen zich bevonden, aldus Stem, is
nog vol van fascistische elementen die
een nerveuse atmosfeer schoppen, waar
door nu eenmaal incidenten voorko
men, ondanks de beste bedoelingen van
beide zijden
Hef woord is aan.
Fuller:
Alle dingen zijn vioeilijk
voordat ze gemakkelijk zijn.
Nederlandsch vliegtuig
neergestort
Inzittenden gered
Een Nederlandsch militair vliegtuig, dat
op weg was van Valkenburg naar Hendon
(Engeland), is voor de Engelsche kust ten
gevolge van motorstoring in zee gestort.
Dc inzittenden, de luitenants J. G. Egers
de Beijl en K. A. la Bree, werden door een
Noorsche vrachtboot opgepikt. Later zijn
zij door een loodsboot te Margate aan land
gezet.
Nederlandsche schepen
in Buenos Aires
Groot was gisteren de vreugde onder de
leden van de Nederlandsche kolonie in
Argentinië. In Buenos Aires immers arri
veerde het nieuwe motorschip „Aldabi" uit
Rotterdam van de Zuid-Amerikalijn, do
eerste Nederlandsche mailboot met 50 pas
sagiers aan boord.
Ook het motorschip „Straat Malakka"
van de K.P.M. komende uit Australië,
kwam gisteren aan. Dit is het eerste schip
sinds den oorlog, dat uit Oost-Azië Buenos
Aires binnenliep.
Vrijwillige heulen
melden zich
Het internationale militaire tribunaal
ontvangt verschillende brieven van Duit-
sche vrijwilligers, die zich aanbieden als
beul bij de berechting van de ter dood
veroordeelde nazileiders, aldus deelde een
lid van het algemeene secretariaat van
daag aan Un. Press mede. De meeste brie
ven zijn niet afkomstig van slachtoffers
van het naziregime. Totnutoe zijn geen
aanbiedingen van Amerikanen binnenge
komen, aldus deze ambtenaar.
Zal het geld
nog uitbetaald worden?
Indertijd hebben de Duitschers automo
bielen en toxtielgoedcren gevorderd. Even
voor de bevrijding was aan de gemeente
Haarlem machtiging gegeven (het geld
werd er bij gezonden) om aan de benadeel
den de voorgeschreven schadeloosstelling
uit te betalen. Met de automobielen is een
beg:n gemaakt. Verschillende belangheb
benden ontvingen het geld. Plotseling
kwam. even na het wegtrekken der Duit
schers. de mededceling van den minister
van Financiën, dat er geen uitbetalingen
meer mochten gedaan worden. Er was
toen nog ruim 200.000 voor dit doel in
het bezit van dén gemeente-ontvanger. Dit
geld ligt er nog, maar hoewel er eenige
kceren van gemeentewege op aangedron
gen is er ls nog 6toeds geen machtiging
uit Den Haag gekomen om opnieuw te
gaan betalen.
De gedupeerden zijn daarover natuurlijk
ontstemd, temeer omdat het als een onbil
lijkheid wordt gevoeld, dat de een het wel
gekregen heeft, terwijl de ander het niet
kan machtig worden.
Dan is cr het potje, men kan wel zeg
gen: de pot, van de Textielgoederen. Toen
de DuItsChers jassen, mantels, costuums,
dekens, enzoovoort „vorderden", hebben
zij bewijzen afgegeven, waarop do bedra
gen der geschatte waarde waren aange-
teekend Later stuurden zij aan dc ge
meente 526.000, om die aan de belang
hebbenden uit te keeren Voordat daarmee
begonnen was, kwam de mededceling van
den minister: het geld vasthouden! Die
526.000 „rusten" dus ook nog in de
gemeentekas.
Zal het nog ooit tot betaling komen7 De
gemeenten Heemstede en Bloemendaal
hebben het geld wel uitgekeerd.
F.r is bij deze kwestie nog een moeilijk
heid. Om zich tc vrijwaren voor huiszoe
king der Duitschers zijn indertijd valschc
ontvangstbewijzen gemaakt. natuurlijk
voorzien van Duitsche stempels. Alleen te
Haarlem waren 4000 0 5000 van die val-
sche papieren in omloop.
De gemeente Haarlem, die van die ver-
valsching af wist het gemeentepersoneel
heeft er zelf ook gebruik van gemaakt!
heeft bij voorbaat een controle-middel
toegepast. Alle bezitters van een ontvangst
bewijs zijn na de bevrijding opgeroepen.
Zij moesten het papier afgeven, in ruil
voor een nieuw bewijs van de gemeente.
Op het Stadhuis zijn dus de echte en de
valsche papieren. Er is een middel om de
echte van de valsche papieren te onder
scheiden, namelijk een kleine afwijking
in het stempel. Tot een controle der pa
pieren is het nog niet gekomen (omdat
men immers toch niet mocht uitbetalen!),
maar de verwachting is, dat niet veel be
zitters van een valsch bewijs zich aange
meld hebben voor betaling, omdat het op
gegeven bedrag onder de f 526.000 geble
ven is.
De vraag ls nu: wat zal het ministerie
van Financiën doen? Het geld voor de uit
betaling is beschikbaar, al kan niet ont
kend worden, dat de Duitschers het uit
de Nederlandsche Bank gëhaald hebben.
Weerbericht
IETS MINDER KOEL,.
Verwachting geldig van Woensdagavond
tot Donderdagavond: Matige Westelijke
wind met vrij veel bewolking. Hier en
daar nog een paar regenbuien. Iets min
der koel.
Geen dividend van Beijnes
In de heden gehouden jaarlijkschc alge
meene vergadering van Aandeelhouders
van de Koninklijke Fabriek van Rijtuigen
en Spoorwagen J. J. Beijnes N.V., werden
goedgekeurd do balans per 31 December
1945, de verlies- en winstrekening over
1945 en de bij deze stukken behoorende
toelichting.
Overeenkomstig het voorstel van Com
missarissen en directie werd besloten om
over 1945 geen dividend uit te keeren.
Ir J. J F. Beijnes, die aan de beurt
was voor periodieke aftreding, werd tot
commissaris herkozen.
Teneinde te voorzien in de uitbreiding
van den Raad met een lid, werd boven
dien tot commissaris gekozen Ir. F. Q. den
Hollander.
VERKEERSONGELUK IN
HEEMSTEDE.
Om acht uur gisteravond botste op het
kruispunt Hoeren wegZandvoortschelaan
een motorrijder met duo-passagiere tegen
een vrachtauto. De duorijdster, mej. G. J»
uit Amsterdam, brak daarbij het linker-
onderbeen Zij is met een ziekenauto naar
de Mariastichting overgebracht.