„De wereldorde is bankroet"
Het Westen
Henri Wallace stippelt nieuwen koers uit
voor Amerika's buitenlandsche politiek
Degrelle
Minister jonkman installeert
Commissie-Generaal
pÊZte. -J&s* 5 - j1
6 le Jaargang Xo. 18430 ™T ™T "I Ij A "11 1 Vrijdag 13 September 1»10
Bureaux: Groote Houtstr. 93 I g 1 gC^i "flTIi CS I J I tJitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37, Haarlem I V J 1 J 1 I I 1 1 -J 1 I V J 3 1 M m. M Abonnementen: p. week 31 c:
IJmuiden: Kennemerlaan 154, Z~J WS" P^r kwartaal f 4.-
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pcereboom TeJ Redactie 1060o. Dir.-Hoofdred. 15054
r N het conflict tusschen de opvattingen
A en de belangen van Westen en Oosten,
dat sinds den oorlog de wereldpolitiek be-
heerscht en dat ook tot een merkwaardig
dispuut over het begrip democratie heeft
geleid, heeft zich een krachtige stem uit
het Westen verheven. Het is die van Henry
Wallace, den Amerikaanschen minister
van Handel. Deze nu 58-jarige bewindsman
is in Truman's regeering de laatst-overge-
blevene van Roosevelt's naaste medewer
kers. Hij trad bij diens eerste verkiezing
tot het presidentschap, in 1933, reeds als
minister van Landbouw op en is sindsdien
lid der regeering gebleven. In de laatste
dagen treedt hij plotseling sterk op den
voorgrond, hetgeen eerst gebleken is uit
een rede tijdens een reis in Mexico, waarin
hij de Westersche opvatting van democra
tie uiteenzette en vandaag opnieuw aan
den dag treedt in een betoog over het bui-
tenlandsch beleid, waarvan de hoofdpun
ten .op deze pagina zijn weergegeven, riet
valt op dat een dergelijk betoog door den
minister van Handel wordt uitgesproken,
ofschoon het tot de beleidssfeer van den
minister van Buitenlandsche Zaken, Byr
nes, moet behooren. Het heeft evenwel
den uitgesproken bijval van den president,
die zich dus sterk op den links-georiën-
teerden Wallace schijnt te gaan verlaten.
Hetgeen Henry Wallace in Mexico over
de democratie heeft gezegd verdient bij
zondere aandacht. Hij ziet democratie
niet als een onbewegelijke vorm en even
min als een eenvoudige theorie, maar als
een ideaal. Zoolang er leven is, kunnen
en moeten idealen ons den blik steeds
hooger doen richten. Het begrip democratie
drukt Wallace uit in de verklaring: het is
geloof en vertrouwen in de goedheid van
den mensch. Alleen zij, die dat missen zijn
in staat, totalitaire leerstellingen te aan
vaarden. ,,Wij gelooven dat in de demo
cratie, indien goed begrepen, de souverei-
niteit direct bij het volk berust. Derhalve
dient een goede regeering de belangen van
het volk. Dit is het doel waarvoor wij
vechten: de verschaffing van faciliteiten
aan het volk, waardoor het in staat is
vrijelijk zijn verlangens kenbaar te ma
ken, de bevordering van de gezondheid,
het onderwijs en de economische zeker
heid. Soms berust de meening van de
meerderheid op een misverstand, doch
slechts de meerderheid heeft het recht,
haar eigen vergissingen te verbeteren,"
Zoo heeft Wallace het uitgedrukt en
sommigen zullen misschien geneigd zijn
hem meteen als een humanist te classee-
ren, maar uit zijn woorden valt niet af te
leiden dat hij de souvereiniteit Gods niet
erkënnen zou en dus zijn hoogste vertrou
wen in den mensch stellen. Zijn verkla
ring bepaalt zich tot een uitlegging van
de democratie en de verhouding tot den
medemensch, waarin hij geloof en ver
trouwen in diens goedheid als maatstaf
aanneemt.
Voor menigeen in Europa zal dit op het
eerste gezicht, als het hem als definitie
voorgelegd wordt, moeilijk aanvaardbaar
zijn De oorlog ligt meer dan een jaar
achter ons, wraakgevoelens zijn vermin
derd. maar de misdaden van ïïitlers aan
hang zijn niet vergeten. Gebeurtenissen
van dezen tijd zijn vaak ook niet bevor
derlijk tot sterking van het vertrouwen in
de goedheid van den mensch.
Tot geloof ik dat Wallace gelijk heeft
en dat dit ook in ons land door velen ge
voeld zal worden. Als men zijn woorden
even toelicht door te zeggen: „het geloof
en vertrouwen in het overwegende ver
mogen tot goedheid in den mensch" wor
den zij gemakkelijker te begrijpen. Is dit
waari'jk niet'de maatstaf, die de vraag
beheerscht of men Westersyh democraat
is of geneigd lot het aanvaarden van tota
litair bewind? Het vertrouwen, dat in de
menschelijke natuur het goede over-
heerscht en gereed is zich te doen gelden
is het, dat de overtuigde democraat telkens
weer met moed zijn laak doet hervatten
en hem van afkeer blijft vervullen voor
icderen bewi idsvorm. waarbij de mensche
lijke persoonlijkheid gekneed moet worden
naar de eischen van eenig stelsel, door een
minderheid ontworpen, doorgedreven en
gehandhaafd met machtsmiddelen. De
democraat voelt dat als een onrecht en
als een aantasting van de waarheid, een
misbruik van de ons gegeven taak op
aarde. Hij weet dat zijn beleidsvorm
moeilijk is en vele teleurstellingen en
tegenslagen zal brengen Maar om een
eenvoudig woord te herhalen: er staat
nergens geschreven, dat wij het op aarde
gemakkelijk moeten hebben.
In den voorstander van de dictatuur of
zooals Wallace het uitdrukt: van het tota
litaire stelsel zal de overtuigde democraat
altijd iemand zien, die het opgegeven heeft
met het begrijpen van den medemensch.
den korsten en makkelijksten weg wil vol
gen en hem eenvoudig dwingen, te doen
wat hem aanstaat.
Henry Wallace heeft er den nadruk op
gelegd dat volledige democratie niet alleen
rechten verleent, maar ook plichten oplegt
en gewaarschuwd tegen diegenen, die
nimmer tot offers bereid zijn om haar
goed te doen functioneeren. Terecht. Zijn
wooro'en zijn de overdenking ten volle
waard en zullen ertoe bijdragen dat velen
hun eigen gevoelens beter gaan begrijpen.
R. P.
Ferdinand Graf. <le OostenrUkschc on
derminister voor de Veiligheid, heeft bekend
gemaakt, dat alle Oostenrijksche krijgsge
vangenen thans uit F.ngeland en de Britscne
zone van Duitschland zijn gerepatrieerd.
Henry Wallace, tie A m eri kaansche minister van Handel, die tijdens zijn bezoek
aan Mexico een scherpe definitie gaf van wat hij verstaat onder democratie, jvelke
redevoering in de Vereenigde Staten veel voldoening lieeft gewekt, vestigde opnieuw
de aandacht op zich door een opzienbarende rede die hij lieden op een bijeenkomst
van de nationale burgerlijke commissie voor politieke actie te New-York heeft
gehouden en waarin hij den weg. dien Amerika heeft te volgen in zijn buitenland
sche politiek teneinde liet bestaan der U.S.A. in een evenwichtige wereld te ver
zekeren en een oorlog te voorkomen, uitstippelde. President Truman had tevoren
verklaard, dat deze rede zijn volledige instemming had en geheel overeenkwam
met de buitenlandsche politieke richtlijnen van minister Byrnes.
„Het zou een toppunt van dwaasheid
zijn", aldus Wallace. „Engeland tot den
sleutel van de Amerikaansohe buiten
landsche politiek te maken. De Britsche
imperialistische politiële in het Nabije
Oosten, gecombineerd met de Russische
vergelding, zal de Vereenigde Staten
regelrecht ten oorlog leiden, tenzij wij
een vastomlijnde eigen politiek voeren.
I Geen van beide genoemde mogendhe-
I den wensoht thans oorlog, doch er is
gevaar dat hun huidige politiek, on
danks hun bedoelingen, tot oorlog zal
Het is voor ons noodzakelijk, dat wij
de wereld bezien door onze eigen Ame
rikaansohe oogen en niet door die van
het Britsche ministerie van Buitenland
sche Zaken of van een pro-Brilsche of
anti-Russische pers.
Wij moeten niet toelaten, dat de Brit
sche machtsbalans bepaalt, ol' en wan
neer Amerika in oorlog komt".
Wallace vervolgde: „Wij houden mis
schien niet van de wijze, waarop Rus
land in Oostelijk Europa te werk gaat.
De hervormingen, de indust.rieele ont
eigening en liet onderdrukken van de
fundamcnteele vrijheden door de Sovjet
Unie kwetsen liet overgroote deel der
Amerikanen. De Russen zullen trach
ten liun invloedssfeer te socialiseeren,
zooals wij de onze trachten te democra-
tiseeren. De Russische ideeën van
sociaal-economische rechtvaardigheid
heersc.hen weldra in een derde deel van
de wereld. Onze denkbeelden van vrij
initiatief en democratie zullen grooten-
deels in de rest van de wereld lieer-
schen. Er moet op vriendschappelijke
wijze een regeling worden gezocht".
Wallace zeide verder, dat eigenlijk
alleen de organisatie der U.N.O. atoom
bommen moest hebben en de controle
van strategische luchtbases, die Enge
land en Amerika rond de geheele we
reld hebben gelegd. Geen enkel land
dient meer dan misschien 15 procent
van zijn uitgaven voor militaire doel
einden te besteden".
Aan het slot van zijn rede zeide hij:
„Kortom, naar mijn meening is de we
reldorde op het oogenblik bankroet en
zijn de V.S.. de Sovjet-Unie en Enge
land de curatoren van het faillisse
ment.
Dit zijn de naakte feiten van een
Krijgsgevangenen repatriee-
ren in versneld tempo
De Britsche regeering heeft heden de
volgende verklaring uitgegeven.
„De regeering heeft gedurende eenigen
tijd de mogelijkheid van versnelling der
repatrieering van de zich in het Vereenigd
Koninkrijk bevindende Duitsehe krijgs
gevangenen overwogen. Een plan voor de
repatrieering is thans goedgekeurd. Het
treedt deze maand in werking.
De krijgsgevangenen zullen te beginnen
met eind September worden gerepatrieerd
in een tempo van 15.000 per maand. Er zal
voorrang worden verleend aan hen. die
blijk hebben gegeven van. een democrati
sche instelling en aan hen. die kwaliteiten
bezitten. welke voor het herstel van
Duitschland dringend noodig zijn of wier
terugkeer naar hun land door andere oor
zaak zeer gewenscht is.
Arabieren zelten zich schrap
Eensgezind en vastberaden hebben de
Arabieren op de conferentie voor Palesti
na de Britsche plannen voor dc provinciale
autonomie ii: Palestina van de hand gewe
zen. In het Lancaster House te Londen is
de conferentie tweemaal in geheime zit
ting bjjeen geweest. Met geen enkele ge
wijzigde versie van het plan gingen de
Arabieren accoord.
Een woordvoerder van de Belgische am
bassade te San Sebastian heeft verklaard,
dat geen bevestiging is ontvangen van de
geruchten, als zou de Belgische rexisten-
leider Degrelle aan boord van een schip
te Vigo zijn ontdekt.
Spaansche ambtelijke kringen zeggen
dat het antwoord van Spanje op het Bel
gische communiqué omtrent Degrelle langs
den gebruikelijken diplomatieken weg naar
België zal worden gezonden, vermoedelijk
via den Spaanschen ambassadeur te Brus
sel.
machtspolitiek, waar wij de machtige
organisatie der U.N.O. en de interna
tionale rechtsorganisatie op hebben ge
bouwd. Daar wij de bouwers zijn. moe
ten wij het in het Handvest der U.N.O.
ontworpen leerstelsel van de rechten
der kleine staten volledig uitwerken.
Dit recht zou eigenlijk evengoed op In
donesië en Griekenland als op Bulga
rije en Polen moeten worden toegepast.
Maar practisch gesproken kan deze toe
passing worden uitgesteld totdat zoowel
Engeland als Sovjet-Rusland de nutte
loosheid van him methoden ontdek
ken".
Zaak der Velsensche
rechercheurs uitgesteld
De rechtszaak
i de vijf Velsensche
rechercheurs tegen een weekblad is na
een uitstel van vier weken in hooger be
roep wederom voor het Amsterdamsche
gerechtshof voorgekomen Thans hadden
de conclusies genomen moeten worden,
doch van den kant der rechercheurs is
opnieuw uitstel aangevraagd. Dit is ver
leend. De zaak dient nu eerst op 2 Januari
1947 .weer voor het hof.
In de zaak mr. Engels contra het week
blad wordt vermoedelijk op 30 October as.
geconcludeerd.
Meer koffie
Voor de periode van 6 October tot 17
November zal het koffierantsoen, dat tot
heden op 100 gram per 4 weken was ge
baseerd. worden verhoogd tot 200 gram
per 6 weken.
Weerbericht
PLAATSELIJKE REGENBUIEN.
Verwachting geldig tot Zaterdagavpnd:
Meest zwaar bewolkt met hier en 'daar
verspreide regenbuien Koeler dan van
daag. Matige tot krachtigen wind tusschen
Zuid-West en West.
De burgemeester van Haarlem heeft hedenmiddag in het Gem. Concert
gebouw de internationale dahlia-tentoonstelling geopend. Een foto van de groote
zaal, waar tallooze bloemen bijeengebracht zijn.
De drie leden van de commissie-ge
neraal voor Nederlandsch -Indië zijn
gisteravond in het ministerie van Over-
zeesclie Gebiedsdeelen door minister
mr. A. Jonkman geïnstalleerd en be-
eedigd.
In een toespraak zeide minister Jonk
man. dat de commissarissen-generaal
thans hun historische taak kunnen aan
vaarden. welk,e bestaat uit het bevor
deren van een nieuwe rechtsorde in
Nederlandsch-Indië. Zij zullen daar sa
menkomen met den heer Van Mock, die
nuvreeds vijf jaren den zwaarsten last
draagt van de Indische zaak. aan welke
hij zich een dertigtal jaren met insoan-
ning van al ziin krachten heeft gewijd.
De commissarissen-generaal vervullen
hun opdracht'in naam der Koningin,
maar bovendien mag ieder van hen
zich gedragen voelen door groote groe
pen van ons volk hier en in Indië. Ge
zamenlijk kunnen zii zich als vertrou
wensmannen van een groote meerder
heid der Nederlandsche burgerij be
schouwen.
..Gij gaat uit", aldus de minister, „be
zield door den vredeswil van het Ne
derlandsche volk. om nadrukkelijk te
bevestigen dat Nederland krachtens
zijn historische roeping bereid en ver
langend is de samenwerking met de In
donesische volken, welke haar grond
slag vindt in een eeuwenoude verbon
denheid. voort te zetten in een nieuwe
staatkundige verhouding, welke om
duurzaam te zijn. op de instemming
van beide volkeren dient te berusten
Prof ir. W. Schermerhorn. die de re
de van den minister beantwoordde, zei
de dat de commissie-generaal zal spre
ken en handelen in overeenstemming
met de wenschen van het Nederland
sche volk. zooals die tot uiting komen
in de huidige regeeringsoolitiek. Mis
schien kan ook haar arbeid een bijdra
ge leveren tot verheldering der gees
ten. zoowel in Indië als in Nederland.
Moge het ons gegeven ziin. zoo zeide
prof. Schermerhorn. binnen het raam
van onze instructie bii te dragen tot
den opbouw van een eigen Indonesisch
staatsverband, dat ook indien het tot
volle rijpheid is gekomen, zich in ge
lijkwaardigheid door wezenlijke ban
den met Nederland verbonden zal we
ten. Aan het Nederlandsche volk vra
gen wij, de commissie-generaal te ziea
als een nationaal orgaan en haar steeds
den steun van volk en regeering te
schenken.
Tot adviseur van de commissie-gene
raal is benoemd mr. C. C. J. Maassen,
oud-resident van Soerabaia.
De Amerikaansche rekening
aan Joegoslavië
Van goedingelichte zijde meldt Un. Press
dat dc Vereenigde Staten een rekening
voor schadevergoeding voor het verlies
van Amerikaansche levens en eigendom
men als gevolg van het neerschieten der
twee Amerikaansche vliegtuigen, ten be
drage van drie a vierhonderdduizend dol
lar aan Joegoslavië hebben overhandigd.
Het grootste deel van dit bedrag is be
stemd voor de nabestaanden van de vijf
Amerikaansche vliegers die bij het tweede
incident om het leven kwamen.
M.s. Indrapoera en
m.s. Weltevreden
De lijsten met namen der passagiers
van de motorschepen „Indrapoera" en
„Weltevreden" liggen op onze bureaux ter
inzage.
MEVROUW W. CREMER-VAN MARKEN
OVERLEDEN
Tc Amsterdam ts overleden mevrouw W.
A Cremer-Van Marken, echtgenoote van
den heer Herbert Cremcr. Dc familie Creme/
is ln deze omgeving een bekende, doordat
zij vroeger vaak verblijf hield op „Duin en
Kruidberg" te Santpoort.
