Haarlems Dagblad
Sigaretten
Amerika terug naar
Roosevelt's politiek beleid
Sjahrir aanvaardt
het voorstel van v. Mook
BH
WW'I
■>«i v T
0JBUO|lBU.iaiUI Udd JOO^ j I.LIJI -IX VJ-j
4Uo Jaswgi
\o. 18431
.Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pcereboon»
Zaterdag 14 September 1916
Uitgave Stichting Vooriichtlns
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.—
Postgiro 273107
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred 15054
'protestvergadering bijeen, hebben be
sloten voorloopig op Donderdag te sluiten,
ook zonder dat daartoe van het gemeente
bestuur vergunning is ontvangen. Zij
hebben zich bovendien geschaard achter
de Leidsche tabakswinkeliers, die hebben
aangekondigd dat zij op 15 October zullen
gaan staken, als geen verbetering is ge
komen in de verbijsterend lage toewijzin
gen van sigaretten. Dit tweede kracht
dadige besluit is weliswaar beïnvloed door
kellners, die binnenkwamen met de mede-
deeling dat binnen een kwartier een an
dere vergadering in de zaal gehouden
moest worden (waardoor de oppositie in
haar welbespraaktheid gestuit werd) maar
dat vermindert de beteekenis van de geno
men beslissing niet. Sinds menschenheu-
genis zijn kleine oorzaken noodig om
tot groote gevolgen te komen. En het is
niet aardig te beweren, dat de kellners
van plan zouden zijn den handel over te
nemen als de winkeliers eenmaal staken.
Vele sprekers hebben verklaard, dat als
er geen verandering in den toestand zou
komen Nederland's twintigduizend tabaks
winkeliers binnenkort allemaal zenuw
patiënten zouden zijn, omdat het publiek
als één man beproeft, zijn bonnen op Don-
De rede van Wallace wekt beroering
De rede van Wallace, den Amerikaansclieii minister van Handel, lieeft zoowel in
Amerika als (Eng-cland beroering gewekt. Ofschoon men niet een directe wijziging
van de Amcriknansch'e politiek verwacht,'is het duidelijk dat Byrnes' politiek
wordt bemoeilijkt door het feit, dat president Truman zicli op een persconferentie
met de rede van Wallace aecoord heeft verklaard, zonder klaarblijkelijk overleg
met Byrnes of met het ministerie van buitenlandscbe zaken te hebben gepleegd.
Vrienden van Wallace verklaren ca
tegorisch, dat de rede was bedoeld als
een protest tegen de buitenlandsche po
litiek van Byrnes en als een aanspo
ring terug te keeren naar wat Wallace
houdt voor de buitenlandsc'he politiek
van wijlen president Roosevelt, n.l. het
scheppen van evenwicht tusschen Enge
land en de Sovjet-Unie. teneinde te
voorkomen, dat de rivaliteit tusschen
beide landen tot. een nieuwen oorlog
zou leiden, waarin Amerika uit den
aard der zaak zou worden betrokken.
In dit licht bezien is er een persoon-
derdag ingewisseld te krijgen. In Arhster- liike en politieke achtergrond bij de re-
- de van Wallace, die haar beteekenis als
diplomatieke verklaring over de Ame
rikaansche buitenlandsche politiek ver
mindert.
dam hopen de winkeliers deze ramp
verhoeden door de Donderdagsche sluiting,
die hun blijkbaar voldoende krachten zal
bezorgen om den Vrijdagschen stormloop
het hoofd te bieden. Een en ander bewijst
overigens wel, hoe ver het in ons land
gekomen is. Er zijn tijden geweest, waarin
het beroep van tabakswinkelier een waar
lijk ideale gelegenheid tot behoud van
gemoedsrust scheen te bieden. Velerlei ge
plaagde en opgejaagde menschen plachten
hun leverancier van rookartikelen de rust,
den bedaarden glimlach en het luchtige
praatje te benijden, waarmee hij hen ont-
ving. Ongetwijfeld waren er, die zich laaf
den aan de vredige en opgewekte sfeer,
waarin deze man zijn levenstaak verricht
te en luchtige commentaren op de ge
beurtenissen van den dag ten beste gaf,
•zijn medemensch intusschen soelaas bie
dend door den verkoop van zijn lichte
en wat de niet-rookers ook zeggen mogen:
onschuldige genotmiddelen. Ver liggen
die schoone dagen achter ons, waarin zoo-
velen dachten: als mijn levenstaak mij te
winkelier worden. Nu wordt ons medege
deeld dat de geheele bedrijfsgroep in
zenuwspanning verkeert en ik ben blij,
dat ik deze week pas op Vrijdag naar mijn
leverancier ben getrokken. Gelukkig zag
hij er goed uit
Maar is dit wel een onderwerp om op
luchtigen toon te bespreken? Het sigaret-
ten-beleid der overheid verdient toch
waarlijk ernstige critiek. Het was al heel
zwak na de bevrijding, toen Den Haag een
merkwaardig gebrek aan psychologisch in
zicht toonde en niet begreep, dat rust en
tevredenheid in den lande het best ge
diend konden worden door sigaretten en
tabak. De jacht op Canadeesche sigaretten
bewees dit dagelijks. Maar de regeering
snapte het niet. Misschien kwam dit
doordat er teveel professoren in zaten, die
te klassiek dachten en meenden dat het
Romeinsche recept, Brood en Spelen, nog
.altijd voldoende was om een twintigste
eeuwsch volk te bevredigen. Men moet
met zijn tijd meegaan. Sigaretten, Brood
en Spelen dat is nu de leus
Er is een nieuwe regeering gekomen en
zij heeft maar één der professoren be
houden. Men kon dus beter beleid ver
wachten. temeer omdat de naam van dien
eenen hooggeleerde onmiddellijk aan tabak
doet denken. Er was nog eens extra de
aandacht op gevestigd door den Rotter-
damschen tabakswinkelier, die in zijn
étalage een'kaart zette met het opschrift:
Ik ken Lieftinck ik heb er tabak van.
Helaas, het beleid blijft tekortschieten.
Het geeft ons niet alleen te weipig te
rooker., maar is bovendien in nevelen ge
huld. Niemand begrijpt er meer iets van,
Waren de nevelen maar rookwolken! Zij
zijn slechts een grauwe mist.
De directeur van het Rijksbureau voor
Tabak en Tabaksproducten is eruit opge
doemd, heeft moedig plaatsgenomen te
midden der gekwelde en prolesteerende
Amsterdamsche winkeliers en vele vragen
beantwoord, maar het heeft niet gebaat.
Volgens hem worden er evenveel sigaret
ten gefabriceerd als twee maanden ge
leden. alleen met eenige vertraging door
de vacanties Er móeten sigaretten zijn.
zegt de directeur. Maar waar zijn ze dan?
Hij kan niet aannemen, dat de industrie ze
op dc zwarte markt brengt. Hij ontkent,
dat ze uitgevoerd worden. Hij heeft maar
één troost aan te bieden: in October zul
len wij verblijd worden met sigaretten
vervaardigd uit Zuid-Amerikaansche
tabak Een deel van het publiek (zégt de
directeur voorzichtig) zal daar wel mee
ingenomen zijn. Bedoelt hij misschien het
deel. dat nu niets krijgt?
De vraag doet zich trouwens voor: wat
zal er, na die nieuwigheid In October, in
November gebeuren? En in December? En
daarna? Want ik schrijf namens duizenden
rookers als ik verklaar dat wij weinig
vertrouwen meer in dit weifelende beleid
hebben, dat telkens beloften doet en tel
kens teleurstellingen baart. Weet men nu
nog niet hoeveel sigaretten er gerookt wor
den en kan men niet eens voor een gere
gelde voorziening zorgen? Dat er vacanties
geweest zijn en dat de vrouw meer rookt
Wallace en Byrnes zijn reeds ja
ren lang rivalen, zoowel op het ge
bied van de binnenlandsche als op
dat van de buitenlandsche politiek.
Wallace is leider van den linker
en Byrnes van den conservatieven
vleugel der democratische partij.
Toen Cordell Huil aftrad als minis
ter van buitenlandsche zaken in
1944, werd Byrnes candidaat voor
de functie van vice-president, bet
geen Wallace verhinderde die func
tie en uiteindelijk het president
schap van de V.S. te vervullen. Met
den steun van Byrnes werd Truman
door de democratische partij can
didaat gesteld als compromis tus
schen de beide mededingers.
In verband met het steunen van de re
de van Wallace wijzen goede bekenden
- uc vera vv cmave wnz-irii «uciuc uow-iuni
n tA *van Truman er op dat deze de leiding
van de buitenlandsche politiek de laat
ste maanden grootendeels aan Byrnes
heeft overgelaten. Het is bekend, dat
Truman en Wallace de rede zorgvuldig
samen hebben doorgenomen. Het was
oorspronkelijk de bedoeling van den
president, slechts formeel die gedeel
ten van de rede te onderschrijven, die
zoowel jinti-Russische als anti-Engel-
sche gevoelens loochenden en in dezen
zin werd aan het slot van de rede een
alinea ingelascht. Toen men den presi
dent evenwel op een persconferentie
vroeg of hij ook de rest van de rede
goedkeurde, kon hij niet anders dan be
vestigend antwoorden.
In ambtelijke leringen te Washington
aldus Reuter, is men verbaasd over de
botheid, waarmede Wallace de Britsche
politiek critiseert. en over den toon van
..toegevendheid" met betrekking tot de
Sovjet-Unie. Men wijst er op dat. hoe
wel president Roosevelt steeds een po
litiek van invloedssferen heeft verwor
pen, de politiek van Wallace een aan
zienlijke concessie aan Rusland doet,
waar hij de verdeeling van de wereld
in Russische en Amerikaansche in
vloedssferen voorstaat.
De Britsche reactie
Een woordvoerder van het Britsche
ministerie van buitenlandsche zaken
heeft verklaard, dat de rede van den
Amerikaanschen minister van handel
te Londen aanzienlijke verrassing heeft
gewekt. De opmerkingen over het Brit
sche imperialisme waren des te verba
zingwekkender op een oogenblik. waar
op Engeland Britsch-Indië het beleid
over ziin eigen zaken toevertrouwt en
met het oog op het punctueele terug-
Weerbericht
VEEL BEWOLKING
Verwachting geldig tot Zondagavond:
In den nacht of ochtend eenige regen.
Later opklarend en warmer, doch met
veel bewolking. Zuidwestelijke wind.
die aan de kust tijdelijk krachtiger zal
zijn-
trekken van Britsche troepen uit Per-
zië in Maart. Er bestaat in Engeland
geen neiging een oorlog met de Sovjet-
Ünie onder het oog te zien, aldus de
woordvoerder, en hij zeide dat er in
werkelijkheid meer toespelingen op
oorlogsgevaar in de Russische en Ame
rikaansche. dan in de Britsche pers
voorkomen. Het is echter niet zeker dat
Engeland zich over de rede van Wal
lace door middel van de diplomatieke
kanalen met Amerika zal verstaan: de
aangelegenheid zal echter in zorgvul
dige overweging worden genomen
Interne i
warring.
Clayton, de onderminister van bui
tenlandsche zaken, heeft te Washing
ton op een persconferentie gezegd, dat
hij geen aanwijzingen of instructies had
ontvangen met betrekking tot een wij
ziging in de Amerikaansche buitenland
sche politiek. Hij verklaarde niet te we
ten of Wallace voor het uitspreken van
ziin rede overleg met Byrnes had ge
pleegd. Hii" had daaromtrent van Byr
nes nog geenerlei mededeeling ont
vangen. Clayton zeide. dat het hem niet
duidelijk was wat. Truman heeft be
doeld toen hij zei dat hii de rede goed
keurde.
De gematigd-conservatieve „New-
York Herald Tribune", die tot dusver
achter de politiek van Truman en van
wijlen president Roosevelt stond,
spreekt van een ongelooflijke blunder
van Truman, die een warboel in opti
ma forma veroorzaakt en Byrnes zoo
wel als de nationale positie belachelijk
maakt. Een beter voorbeeld van onbe-
-kwaamaeid.-toL.hct leiden van de bui
tenlandsche politiek is moeilijk te vin
den. aldus het blad
Veldtocht in Macedonië
Volgens den regeeringspersdienst te
Athene zijn Grieksche militaire- en
politietroepen Vrijdagmorgen op groote
schaal operaties begonnen tegen 300 ge
wapende communisten, die zich in een
bosch op het schiereiland Chalcidice ten
zuiden van Saloniki hebben verschanst.
De communisten hebben stelling ge
nomen achter drie mijnenvelden en
beschikken over de grootste opslag
plaats van wapenen en munitie, die dooi
de Elas (guerillatroepen van de Earn)
in Noord-Griekenland is gevormd.
Uit betrouwbare bron wordt vernomen,
dat Sjahrir het voorstel van dr. van Mook
om nog voor de aankomst van de commissie-
generaal besprekingen te houden, heeft
aanvaard.
In antwoord op een brief van dr. van
Mook heeft Sjahrir zijn minister van bin
nenlandsche zaken Soedarsono. als persoon
lijk vertegenwoordiger naar dr. van Mooie
gezonden ten einde de voorbereidende maat
regelen voor een dergelijke bijeenkomst ta
treffen.
Soedarsono is gisteravond te Batavia
aangekomen en zal zich vandaag met dr,
van Mook in verbinding stellen.
In overeenstemming met de plannen zal
dr. Koets met zijn gezelschap morgen naar
het binnenland vertrekken.
Commissie-generaal
vertrokken
Vanmorgen Is de Commissie-Generaal om
zes uur met de Slcymaster NL 302 va»
Schiphol naar Nederlandsch Indic vertrok
ken. De leden der commissie werden uitge
leide gedaan door den minister-president
dr, L. J. M. Beel, den minister van Over-
zeesche Gebledsdeglen mr. J. A. Jonkman,
oud-ministsr Logemann, den sultan va»
Pontlanak, K. Vorrink, Jhr. mr. Van der
Goes van Maters en N. Palar, alsmede ver
tegenwoordigers van de vereeniglng, Neder-
Veiligheidsraad vergadert
Maandag
De vergadering van den Veiligheids
raad welke heden zou worden gehouden,
is tot Maandag a.s. 19.30 uur uitgesteld.
Dit op verzoek van de Amerikaansche
delegatie, wier afgevaardigde. Herschèll
Johnson, ziek is.
Brand in een laboratorium
Bewoi
.vei en
1 den Zijlweg w
see'renden agent van politie, omdat er rook
kwam uit perceel 340, waar gevestigd is het
Chemisch Technisch Adviesbureau dr J.
Ftinse en W. Dorst. Ëen onderzoek wees uit,
dat er in de keuken brand was ontstaan en
het gevaar voor uitbreiding was groo'. om
dat daar eenige brandbare stoffer. waren
opgeslagen De brandweer werd gewaar
schuwd en na haar aankomst hluschten de
brandweerlieden het vuur met één slang. De
brand bleef tot de keuken beperk*, welke
geheei uitbrandde. Naar de oor'aa'c wordt
een onderzoek ingesteld. Vermoedelijk is
houtwol gaan broeien, waardoor brand is
In October de aardappelen
van den bon
Het ligt in de bedoeling met ingang van
7 October de distributie van aardappelen
op te heffen, zoodat ze van dien datum
af vrij verkocht mogen worden
NIEUWE DIENSTREGELING.
De nieuwe dienstregeling der Neder-
landsche Spoorwegen, die op Maandag 18
September ingaat, bevat belangrijke wij
zigingen. Er is een aantal nieuwe treinen
ingelegd.
Een belangrijke verbetering in het Wes
ten is de invoering van een uurdienst
tusschen Haarlem en Uitgeest, waardoor
de treinen HaarlemIJmuiden een uur
worden verschoven.
dan vroeger heeft daar niets mee te
maken.
Ik heb maar één optimistische voorspel
ling gehoord. Die was'van den man die
tegen den winkelier zei dat hij het vol
komen door had. De regeering hoopt voor
raden op en is van zins, plotseling den
verkoop van sigaretten vrij te geven. Dan
blijft de zwarte handel met haar voor
raden zitten en moet ze voor zestig cent
per pakje op de markt gooien. Wij zullen
de zuiverste tabaksgeur gaan ademen. De
professor zit te saneeren op een nieuwe
manier.
Laat ons hopen dat het waar is. De mo
gelijkheid bestaat inderdaad. Dit met na
druk zeggend, hoop ik er den zwarten prijs
alvast mee te schokken. R. P.
Joodsclie
terroristen
aan t tverk
Joodsche terroristen,
die een nieuwe golf
van terreurdaden in
Palestina ontketen
den b{j het begin
der Palestijnsche
conferentie, bliezen
dezer dagen het ge
bouw van de Brit
sche Defence Se
curity'' te Tel-Aviv
op. Daarbij werd
majoor Dor an, een
der chefs, gedood.
Een actueele foto
van de vernieling,
telegrafisch over
gebracht.
Ook Jaffa is gis
teren opgeschrikt
door het geluid van
handgranaten, sten-
guns, revolvers en
brenguns, toen veer
tien Joodsche on-
dergrondsche strij
ders een overval
deden op een Ara
bische bank. In een
korten feilen strijd
werden twee Ara
bische politie-agen-
ten, twee Arabische
omstanders en een
Jood gedood. De
overval bleef zon
der succes.
Op hetzelfde oogen
blik deed een groep
gewapende Joden
een overval op een
andere Arabische
bank in Jaffa. Zij
werden door de
politie afgeslagen.
'Nk: 4L