Vooruitzichten
Stalin geeft zijn meening
Regeering zal zich niet laten dwingen"
Nul voor schoenen
Ble Jaargang *o. 18440 TLJ -T^UT "I T^i T-*. 1 .J Woensdag 25 SeJ.t. 1040
Bureaux: Groote Houtstr. 93 I 1 V* 1 CJ 1 I I^T 9^ 9 Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37. Haarlem J, 1^^], IClIlU JL/ \JL LJ iJ'lLJ.iJL Abonnementen: p. week 31 ct
IJmuiden: Kennemdrlaan 154. mm*- o&i per kwartaal f 4.—
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hootdredactcnr: Rebert Peereboom Tel.: Redactie 10000 Dir-Hoofdred 15054
T~\E kansen op gunstige ontwikkeling van
*-* zaken in Indonesië doen zich in den
laatsten tijd beter aanzien. Blijkbaar be
staat bij het ontwikkelde deel der bevol
king, dat een actieve belangstelling voor
politiek heeft en met name ook bij Sjahrir
wel degelijk het inzicht, dat in overeen
stemming en samenwerking met Neder
land de eenige goede weg ligt. Het is be
grijpelijk dat dit inzicht overwint. Werd
Indonesië aan zijn lot overgelaten, dan
zou het er slecht aan toe zijn en gevaar
ioopen voor een willekeurige buitenland-
sche inmenging in zijn zaken, waarmee het
nimmer zou zijn gebaat. Zijn ontwikkeling
biedt verreweg de beste vooruitzichten in
samenwerking met Nederland. Niet alleen
kent Nederland het land en de bevolking
en heeft het in den loop der tijden groot
werk in Indonesië verricht, dat geenszins
a!le.en tot zijn eigen voordeel gestrekt
heeft, maar bovendien dragen zooveel
Nederlanders, die er hun levenstaak ge
vonden hebben, het land een warm hart
toe er willen zij er gaarne hun beste
krachten aan blijven geven, In de emotie,
die de Indische crisis gewekt heeft, zijn
zoo vaak krasse dingen gezegd, die dat
maar negeerden. Het is gemakkelijk, als
men een standpunt verdedigen wil, de
tegenstellingen in zwart en wit voor te
stellen, maar het geeft een verkeerd beeld
van de werkelijkheid, die altijd anders is.
Het :s duidelijk dat dé dagen van het ko
loniale bewind voorbij zijn. Het is even
duidelijk dat dit bewind, bij een wede;
zijdsch inzicht in de nieuwe verhoudingen
dat kennelijk groeiende is. vervangen kaï
worden door een samenwerking, die wel
degelijk vertrouwen kan putten uit veel
dat 'n hel verleden tot stand is gebracht.
De uitzending.van de Commissie-Gene
raal, voorzien van belangrijke bevoegd
heden en samengesteld op een wijze, die
in eik geval een eenzijdig standpunt uit
sluit, heeft er eveneens toe bijgedragen
verbetering in de situatie te breng
is nu een college in het land aanwezig, dat
krachtens zijn instructie bevoegdheid heeft
om voor Nederland te spreken en zekere
beslissingen te nemen. Een vlot verloop
der komende onderhandelingen moet daar
mee ten zeerste worden bevorderd. Op
denkende en naar een goede ontwikkeling
van zaken strevende inlanders kan het
alleen bemoedigende uitwerking hebben
dat zij niet langer behoeven te wachten op
besluiten en oordeelvellingen, die uit het
verre Nederland, op vele duizenden kilo
meters afstand disputeerend over hun
wenschen en hun lot. tot hen moeten
komen.
In deze omstandigheden zijn rust en be
zinning zeker de beste voorwaarden, waar
onder Nederland de gebeurtenissen tege
moet kan zien. be Engelsche troepen zul
len binnenkort Indonesië verlaten en Ne-
derlandsche nemen in toenemende mate de
taak van handhaving der orde over, die
hun weldra volkomen ten deel zal vallen.
Er is al zooveel gezegd en "geschreven over
de taak van deze troepen, dat het geen
zin heeft daarover nog eens te gaan uit
weiden. Maar ik geloof dat onze jongens,
die naar het verre Oosten reizen, vooral
op ons begrip en ons vertrouwen moeten
kunnen rekenen. Zij trekken niet naar In
donesië in een vijandige stemming of met
het voornemen, er nu eens op te zullen
gaan slaan. Dat is de Nederlandsche volks
aard niet en dat is ook niet de in dit land
bestaande stemming ten aanzien van de
inlandsche bevolking. Er is veel meer in
zicht omtrent hetgeen zich in het Oosten
afspeelt, dan sommigen wel schijnen te
denken. Dat inzicht drukt zich niet in
felle woorden en eenzijdige voorstellingen
van zaken uit. Minister Jonkman heeft
gisteravond nog eens verklaard, dat ook
de regeering op het standpunt staat, dat
geen vrijheidsverlangen met wapengeweld
wil onderdrukken.
Waarom de leger-voorlichtingsdienst het
noodig tigeft gevonden, te gaan uitweiden
over de aantrekkelijkheden van de reis en
de schoonheid van het land, waarin onze
troepen hun dienst moeten-verrichten
alsof het als een soort plezierreis voor
gesteld kan worden heb ik niet begre
pen. Het Is allerminst een plezierreis en
in den ernst van de taak. die op rustige en
beleidvolle wijze volbracht moet worden,
ligt haar beste aanbeveling. Het is een
grooter steun, te weten dat men een op
dracht gaat vervullen die tot heilzame ge
volgen voor twee landen kan leiden, dan
gesust te worden met woorden over mooie
reizen en landschappen. Men kan tegen
over Nederlanders de dingen-beter bij hun
naam noemen, dan met propaganda-mid-
deltjes werken.
Het vertrek van de Boissevain uit Am
sterdam heeft zich tenslotte gisteren rustig
voltrokken na een allesbehalve rustigen
dag. die zich kenmerkte door een reeks
wilde stakingen in Amsterdam en de Zaan
streek. Behalve verstoring der orde en on
gemak voor tallooze menschen is daarmee
nietsbereikt. Noch het Nederlandsche.
noch het Indonesische belang zijn ermee
op eenige wijze gediend. Ik geloof niet dat
deze demonstraties weerklank in ons land
hebben gevonden. In het buitenland zullen
zij zeker geen goeden indruk hebben ge
maakt. Hopelijk zullen herhalingen uit
blijven. R. P.
,,Geen werkelijk gevaar voor oorlog,
vriendschappelijke samenwerking mogelijk en gewenscht"
In een vraaggesprek ine
Moskou, heeft Stalin
had, oorlogsbegrooti
kla
;eloof niet aan een werkelijk
jezegd hebben. „Voornamelijk 111
'ij hun weinige aanhangers selirc
.-raam te pas, al was het alleen 11
danders met den oorlogslvoeinan
:aani te zijn bij het afpersen vai
Alexander Werth, een Britsch dagkladcoi
•d, dat het gepraat over een nieuwen oo
op peil te houden en demobilisatie te
•log
■rtri
ren.
oor een nieuwen oorlog", aldus moet Stali
ilitalrc en politieke agenten van geheime diensten
ruwen over een nieuwen oorlog. I)at komt in hun
iaar 0111 sommige naïeve politici onder hun tegen-
SClirik aan te jagen en hun regeeringen belmlp-
eoncessles uit die tegenstanders.
Volgens een Russisch blad is de graan
oogst in het Oosten van Rusland en den
Oeral „uiterst onbevredigend".
Voorts om eenigen tijd lang een
dering van oorlogsbegrootingen in hun
landen te verhinderen en de demobilisatie
te vertragen om een snelle stijging van
werkloosheid in hun landen te remmen.
Men moet scherp onderscheid maken tus-
schen de geruchten over een nieuwen oor
log en het werkelijk gevaar van een nieu
wen oorlog, dat nog niet bestaat." In ant
woord op de vraag: „Denkt u, dat Groot-
Brittannië en de V. S. in vollen ernst be
zig zijn met een kapitalistische omsinge
ling van de Sovjet-Unie," antwoordde
Stalin: „Ik geloof niet, dat de leidende
kringen in Groot-Brittannië en de V. S. in
staat zijn een kapitalistische omsingeling
van de Sovjet-Unie, zeifs indien zij dat
zouden willen, te bereiken."
Andere vragen en antwoorden, welke
door radio Moskou zijn uitgezonden, lui
den:
Wallace's idee.
Vraag: „Kunnen, om Henry Wallace te
citeeren, Engeland, West-Europa en de
V. S. gelooven, dat de Sovjet-politiek in
Duitschland niet als een wapen van Rus
sische eerzucht tegen West-Europa ge
richt zal worden?"
Antwoord: „Ik houd het voor onmogelijk
dat de Sovjet-Unie Duitschland kan ge
bruiken als een middel tegen West-Europa
en de V. S. Ik houd dit voor onmogelijk,
niet alleen omdat de Sovjet-Unie met
Groot-Brittannië en Frankrijk door een
overeenkomst van wederzijdschen bijstand
tegen Duitschland verbonden is en met de
V. S. door besluiten van de conferentie
van-Potsdam, maar ook, omdat een derge
lijke politiek van de Sovjet-Unie zou be-
teekenen, dat zij haar fundamenteele na
tionals belangen zou prijsgeven. Kort
samengevat is de politiek van de Sovjet-
Unie ten opzichte vajjD.ui.tschlandin de
eerste plaats gebaseerd op demilitarisatie
en democratiseering van Duitschland, die
naar mijn meening een van.de belangrijk
ste waarborgen voor het grondvesten van
een duurzamen vrede vormen."
Vraag: „Wat is uw meening omtrent de
beschuldigingen, volgens welke de politiek
der communistische partijen van West-
Europa door Moskou zou worden voorge
schreven?"
Antwoord: „Ik zie deze beschuldigingen,
die absurd zijn, als een overblijfsel van de
propaganda van Hitier en Goebbels"
Vraag; „Gelooft u in de mogelijkheid
van een vriendschappelijke en blijvende
samenwerking tusschen de Sovjet-Unie en
de Westersche democratieën, ondanks
ideologische verschillen en in „vriend-
schappelijken wedijver" tusschen twee
stelsels, zooals Wallace in zijn rede zeide?"
Antwoord: „Daar ben ik volkomen van
overtuigd."
Vraag: „Tijdens het bezoek van een dele
gatie van de Labour-partij aan de Sovjet-
Unie. heeft u. naar ik meen te weten, het
verlangen naar vriendschappelijke betrek
kingen tusschen de Sovjet-Uni^en Groot-
Brittannië te kennen gegeven. Wat zou
tot het tot stand brengen van die betrek
kingen kunnen leiden?"
Antwoord: „Ik ben overtuigd van de
mogelijkheid van vriendschappelijke be
trekkingen tusschen de Sovjet-Unie'
Groot-Brittannië. Het verstevigen van
politieke, cultureele en handelsbetrekkin
gen tusschen beide landen zou daartoe in
aanzienlijke mate bijdragen."
Vraag: „Gelooft u, dat het monopolie
der V. S. van de atoombom, een der voor
naamste bedreigingen van den vrede is?"
Antwoord: „Ik geloof niet, dat de atoom
bom zoo'n machtig wapen is, als sommige
politici geneigd zijn te meenen. Atoom
bommen zijn bedoeld om menschen met
zwakke zenuwen te intimideeren. Zij
kunnen echter een oorlog niet beslissen,
omdat zij hiervoor niet voldoende zijn. Het
alleen-bezit van het geheim der atoombom
vormt een bedreiging. Er staan echter
twee dingen hiertegenover: Het kan niet
van langen duur zijn en het gebruik van
de atoombom zal verboden worden."
Tijdens het laatste uur van de New-
Yorksche effectenbeurs nam de kooplust
aanzienlijk toe ten gevolge van de ver
klaring van Stalin, dat er geen gevaar
voor oorlog bestond. De voornaamste in-
dustrieele- en spoorwegfondsen waren 1
tot 5 dollar hooger.
Hel woord is aan.
Wijnaendts
Francken:
Men moet over een groote
woordenschat beschikken
om zich kort te kunnen
uitdrukken.
Groofe Vier
stellen tijdslimiet
De vier ministers van Buitenlar.dsche
Zaken van Rusland, Amerika, Engeland
en Frankrijk hebben in hun bijeenkomst
van gisteren besloten dat de plenaire zit
tingen der Parijsche Vredesconferentie
zullen moeten geëindigd zijn op 15 Octo
ber. Tevens bepaalden zij als sluitings
datum van. het werk der commissies 5
October
Bij de eerste plenaire zitting op 5 Oc
tober zullen de aanbevelingen der com
missies aan den raad van ministers wor
den voorgelegd, die dan een begin zal ma
ken met dé bestudeering ervan.
Russisch voorstel
van de baan
In den Veiligheidsraad is gisteren ge
stemd over de vraag of het Russische voor
stel, dat rapport eischte van alle staten
over de sterkte van hun troepen op vreem-
deh bodem, op de agenda zou moeten wor
den geplaatst Er werden twee stemmen
voor en zeven tegen uitgebracht, zoodat
het Russische plan, dat gekenschetst werd
als een politieke zet. niet doorgaat. Frank
rijk en Egypte onthielden zich van stem
ming, Polen en Rusland stemden voor.
Vliegrampen allerwege
De maand September houdt een droevig
record van ernstige vliegtuigongelukken.
Na de ramp met den Belgischen Skymaster
op New-Foundland,waarbij 27 personen om
het leven kwamen, stortte Donderdag een
Lancaster van de R.A.F bij Homs in Tri
polis neer, waarbij 25 menschen werdeh
gedood. Een Dakota van de R.A.F is gis
teren in China, bij het eiland van Hong
kong, te pletter gevlogen tegen een heu
vel, welk ongeluk 19 menschenlevens kost
te. Op het vliegveld Shannon in Ierland
brak een Constellation bij de landing in
tweeën. Op 100 K.M. van de stad Mexico
stortte eergisteren het vliegtuig van den
Amerikaanschen ambassadeur in Veracruz
door motorstoring in een dal neer De twee
piloten vonden den dood.
Weerbericht
Tijdens de eendagsstaking van Amster-
daihsch gemeente-personeel werd gis
teren een betooging gehouden, ivaaraan
vooral trampersoneel deelnam.
In den ochtend plaatselijke mist.
Meest licht bewolkt met zwakke wind.
Vrij warm.
Minister Jonkman verklaart in een radiorede,
dat de Nederlandsche troepen in Indië onmisbaar zijn
De commissie voor
Europeesche aangelegenheden
Bij onderzoek is ons gebleken dat in de
Internationale Commissie voor bestudee
ring van Europeesche aangelegenheden,
die zooals wij op gezag van Reuter in ons
blad van Maandag j.l meldden, een docu
ment aan „verschillende regeeringen"
heeft overhandigd waarin de vorming van
een Europeeschen Statenbond noodzake
lijk werd genoemd, op dit oogenblik geen
Nederlandsch vertegenwoordiger meer
zitting heeft. Onze minister van Staat, jhr.
mr. F. Beelaerts van Blokland heeft reeds
meer dan een jaar geleden ontslag ge
nomen als lid van die commissie, zoodat
genoemd document geacht moet worden
it te gaan van vertegenwoordigers van
jf landen, te weten: Engeland. Dene
arken, België, Frankrijk en Noorwegen.
a 12 October zullen de plaatselijke
distributiediensten op nader vast te stellen
data in die maand een schocnenbon ultrei-
aan hen, die sedert 1 Januari 1945 nog
geen schocnenbon hebben ontvangen en
vier stamkaartnummer eindigt met het
Üfer 0 (nul).
Met het uitreiken begint men niet aan
het begin van de maand, omdat de winke
liers de gelegenheid moeten krijgen, hun
sterk geslonken voorraden op peil te bren
gen.
De minister van Overzeesche Gebieds-
deelen, mr. J A. Jonkman, heeft gister
avond naar aanleiding van de actie tegen
de troepenuitzending naar Indië een radio
rede gehouden, waarin hij zeide. dat deze
actie op een misverstand berust. Men
strijdt ^oor vreedzaam overleg en over
eenstemming tot beslechting van het Ne-
derlandsch-Indonesisch geschil en men
verzet zich tegen wapengeweld, dat het
Indonesische vrijheidsverlangen zou wil
len onderdrukken. Beide doelstellingen
zijn echter even goed die van de regee
ring, hetgeen zij bij de uitzending der
Commissie-generaal naar Indië uitdrukke
lijk heeft doen uitkomen. De minister
herinnerde er aan, dat de Eerste Kamer
op 30 Augustus haar vertrouwen in het
regeeringsbeleid heeft uitgesproken door
een motie, waarin opschorting der troepen
uitzendingen werd verzocht, te verwer
pen met 39 tegen 4 stemmen De Neder
landsche troepen in Indonesië zijn noodig
om veiligheid en recht te waarborgen.
Tienduizenden Nederlanders, honderddui
zenden Chiineezen en millioenen Indone
siërs verwachten dat Nederland zijn taak
in Indonesië zal blijven vervullen en zijn
internationaal vastgelegde medeverant
woordelijkheid zgl blijven dragen. De hulp
van Nederlandscne troepen is onmisbaar,
ook al mochten de onderhandelingen ertoe
leiden, het vuren te staken. Voordat in een
nieuwe rechtsorde de Indonesiërs, zoowel
die staan aan de zijde van de republiek als
die Malino huldigen alsmede alle andere
bevolkingsgroepen veiligheid en recht heb
ben herwonnen, hebben Nederlandsche
troepen mede tot de schepping dier nieu
we rechtsorde bij te dragen, wellicht al
leen al door het eenvoudige feit van hun
aanwezigheid.
Tenslotte maande de minister degenen,
die thans actie tegen de regcering voeren,
zich te bezinnen. Het is een democratische
regeering. die 'voor haar beleid verant
woording schuldig is aan de Nederlandsche
Staten-Generaal en die bereid is haar be
leid aan de Nederlandsche publieke opinie
te verklaren. Het Nederlandsche volk zou
het in overgroote meerderheid niet aan
vaarden. dat zijn regeering zich op onwet
tige wijze zou laten dwingen, haar plicht
te verzuimen en zich van haar plaats te
laten verdringen,
Eveneens een staking
bij de Hoogovens
De stakingsbeweging, waarbij als i'eden
de uitzending van Nederlandsche militai
ren naar Indië opgegeven wordt, heeft
zich ook uitgebreid tot de Koninklijke
Nederlandsche Hoogovens en Staalfabrie
ken te Velsen. waar gisteren in den loop
van den middag de arbeiders van Walse-
rij-Oost het werk neerlegden en de nacht
ploeg van deze walserij niet aan het werk
ging-
Heden heeft de staking zich tot andere
afdeelingen uitgebreid. Enkele zijn echter
nog in vollen gang, terwijl op andere
een vrij groot aantal arbeiders aan het
werk is gebleven. Het werk aan de bui
tenhaven ligt geheel stil. Aan den cokes
oven wordt alleen gewerkt ten behoeve
van de gasvoorziening van de omliggende
gemeenten.
Ten gevolge van deze staking kan dus
de Mekog geen gas ontvangen, waardoor
ook dit bedrijf stil ligt, hoewel de ar
beiders hiervan voltallig opgekomen zijn.
