Byrnes doet beroep op Rusland
ter beveiliging van den vrede
Mensch en Machf
„De wereld heeft genoeg van oorlog"
Het Duitsche gevaar
moet bezworen worden
Japansche atoombommen
Turkije houdt voet bij stuk
uba jnaj^ajip »jji|q |3|Ja yf S3JJ01 9SOC puoABSuea -- I uöjuhu|o|4*<»i
81e .TnSrsmtur Vo. 18448 f" "f "1 I "X 11 1 Vrlj«laK 4 Octol»er 1946
Bureaux: Groote Houtstr 93 f a CZ~ I J f ^3" 8^^ I Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37. Haarlem 1 M V M B I 1 1 1 V J 1 J L I J m. J Abonnementen: p. week 31 ct
IJmuiden: Kennemerlaan 154. JSsT A per kwartaal f 4.-
Telef. 5437 Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14025 Dlreoteur-HooMrodacfeur: noücrt Peereboom Tc,Bcdactle 10600 Dir..Hoofdred 15054
rp OEN het proces van Neurenberg begon,
nu bijna een jaar geleden, is op deze
plaats opgemerkt dat de aandacht voor de
personen der beschuldigden spoedig ver
flauwen zou. Ontdaan van de pralende
uniformen, die velen hunner gedragen
hadden, en vooral ook van hun macht,
zouden zij met verwondering aanschouwd
worden als een troep gewone burgerman
nen. Er zou niets bijzonders meer aan te
zien zijn, behalve dan, dat sommigen erg
ongunstige gezichten hadden.
Foto's bevestigden dat. Commentaren
van journalisten, die de eerste phase van
het proces bijwoonden, bevestigden het
ook. .Zij begonnen met groote aandacht nan
de beschuldigden te geven en op al hun
gebaren en'expressies te letten, maar wel
dra verflauwde hun belangstelling en
verdween. Deze lieden boeiden hen niet
meer, zelfs niet als vertegenwoordigers
van het kwadeomdat zij geen macht
meer hadden. Na eenigen tijd werden zelfs
geen foto's meer gepubliceerd.
Nu, bij de uitspraak van het Hof, zijn
zij weer verschenen en maakten denzelf
den indruk: dien van een armoedige troep.
Vijf van de leiders van het Dorde Rijk
ontbraken daarin. Ten eerste Hitler zelf,
van wien wordt aangenomen dat hij zelf
moord gepleegd heeft, dan Himmler en
Goebbels. van wie dat zeker is: verder
Ley, die zich in de gevangenis van kant
hoeft gemaakt en tenslotte Bormann, die
spoorloos verdwenen is en in wiens dood
men niet gelooft, zoodat zijn zaak bij ver
stek behandeld is. Hij behoort tot de twaalf
tor dood veroordeelden, maar straks zul
len er maar elf geëxecuteerd worden.
Zou de groep beschuldigden een dieper
persoonlijken indruk gemaakt hebben, als
de vijf afwezigen present waren geweest?
In den aanvang zeker, vooral door de
tegenwoordigheid van Hitier zelf. wi door
Goebbels en Himmler. Maar toch houden
ook die gehate figuren in de grauwe mo
notonie en onbeduidendheid vervaagd zijn.
Met nog meer verbazing dan de mensch-
heid nu al ervaren heeft, zou zij zich heb
ben afgevraagd: hoe is het mogelijk, dat
lieden van dergelijk gehalte zulk een
macht hebben kunnen uitoefenen?
Want dit waren geen hoogbegaafde
menschen, zich onderscheidend door
bijzondere kennis en diep inzicht of
door andere brillante qualiteiten. Een
Engelsch blad heeft eraan herinnerd,
dat de groote schrijver H. G. Wells
in de donkerste dagen van den oor
log bij herhaling betoogde dat Hitler geen
gen.e was, maar .slechts een idioot met
enkele sluwe streken", die in een beschaaf
de samenleving nooit uit de massa zou
zijn verrezen. Het blad noemt dit „een van
de vele dingen waarvoor wij dankbaarheid
,aan Wells verschuldigd zijn."
Hij was niet de eenige die besefte dat
Hitier geen genie was. Ook anderen ble
ven nuchter en critisch staan tegenover de
dikke woorden en de holle nonsens, die de
Führer van het Derde Rijk in zijn rede
voeringen ten beste gaf, die inzagen dal
„Mein Kampf" een slecht gecomponeerd
en verward boek was, vol onverantwoorde
beweringen en eigenlijk alleen bijzonder
door een zeker sluw cynisme. Rosenberg's
Nordische onzin sloot zich daarbij aan.
Goebbels, door hetzelfde Engelsche blad,
vermoedelijk terecht, de bekwaamste van
het gezelschap genoemd, slaagde er met
al zijn leugens niet in, het gedrag der
Nazi's voor behoorlijke menschen aan
vaardbaar te maken.
Men zou over do holheid en onwaarheid
van het Nazi-stelsel en zijn profeten lang
kunnen uitweiden. Maar is dat noodig"*
Hoofdzaak is dat ook diegenen, die inder
tijd meenden dat achter het verwerven
van macht toch wel bijzondere gaven
moesten schuilen, helder gaan inzien dat
de Nazi-leiders een trpep middelmatige
mensehen waren, die zich juist tengevolge
van hun middelmatigheid en gebrek aan
zelfcritiek lieten meeslepen door do macht
en tot misdadigers werden. Wie nog steeds
betwijfelt of het mogelijk is dat een man
toi zulke groote macht rijst als Hitier ver
wierf. zopder over buitengewone gaven te
beschikken, verdiepe zich in de historie.
Reeds in de geschiedenis van hot Romein-
sehe Rijk zal hij de gelijkwaardigen of
liever gelijk-onwaardigen van Hitier'
ontmoeten en de moderne, wereldgeschie-
denis zal hem andere voorbeelden van
middelmatigheden, die tot groote macht
stegen, aanbieden. De historie van Napo
leon III geeft het meest recente voorbeeld
ter vergelijking
Tenslotte wordt de historische ontwik
keling niet beheerscht door de vraag, wie
leidende personen van hot oogenblik zijn,
maar door de krachten ten goede en ten
kwade, die uit de menschheid voortkomen
Gezamenlijk dienen wij onze taak te ver
richten en onze verantwoordelijkheid te
beseffen. Al diegenen onder onfj. die het
goede willen en kunnen volbrengen, zijn
verantwoordelijk. Schieten zij tekort, faalt
hun wil tot samenwerking, dan valt de
menschheid aan het kwade ten prooi. De
personen, die daarin meegesleurd worden
en het heelen te lelden vergaan erin,
helaas pas na groote rampen verbekt te
hebben Maar „groot" zijn zij niet en wor
den zij nooit. Zij zijn s'lechts tijdelijk mach
tig en daar niet tegen bestand. Dit moge
gezegd worden, al Js hét geen bemoedi
gend denkbeeld dat de wereld, als zij zich
hfet herstelt, opnieuw aan verdwaasde
kleine lieden ten prooi zou kunnen vallen.
R. F.
Dc Amerikaansclie minister van Bultenlniidrtclic Zaken. .James Byrnes, hoeft einde
lijk het .stilzwijgen verbroken, waarin hij zlcll gehuld heeft sinds de „Wnllnce-
erlsl.s" in het Amorikiutnsohe kabinet zich demonstreerde en waarin hij ook bij de
oplossing van deze crisis bleef volharden. Byrnes heeft thans een rede gehouden
voor de Amerlkaansche Club te Parijs, waarin hij in de eerste plaats de recente
uitlatingen van maarschalk Stalin over tie kansen van een oorlog aanhaalde en
commentarieerde, waarna hij aan de hand van de door Truman afgelegde verkla
ring bij hei altreden van Wallace, nog eens uitdrukkelijk de beginselen van de
Amerlkaansche politiek, ook ten aanzien van Diiltschlnnd, vastlegde.
Byrnes verklaarde, dat hij het van
harte eens was met 'Stalin, wat betreft
dien uitlating dat er geen onmiddellijk
oorlogsgevaar bestaat.
Hij voegde eraan toe: „Ik hoop, dat deze
verklaring een einde zal maken aan de
ongegronde beweringen, dat eenig land of
eenige groep van landen poogt de Sovjet-
Unie in te sluiten, of dat do verantwoor
delijke leiders van dc Sovjet-Unie zulks
gelooven. Ik hoop ook, dat deze verkla
ring een eind zal maken aan de ongegron
de bewerjngen, dat de V.S. pogen het be
zit van dc atoombom uit" te buiten om
dreiging uit te oeffnen tegen de Sovjet-
Unie, of dat de verantwoordelijke leiders
van de Sovjet-Unie zulks gelooven.
Het zou dwaas zü". den ernst van de
geallieerde geschillen tc ontkennen, doch
ik geloof niet .dat ccnig verantwoordelijk
functionnaris of eenige regeering oorlog
wenscht. De wereld heeft genoeg van den
oorlog. I)e moeilijkheid bestaat hierin,
dal de volken, den oorlog niet wUlcndjc,
toch een polilick volgen, welke tot den
oorlog leidt. Dc volken zouden politieke
en economische voordeden kunnen naja
gen, welke zjj niet zonder oorlog kunnen
verkrijgen. Daarom, wanneer wjj den oor
log >villen vermijden, moeten wjj niet
alleen den oorlog afzweren, doch ook de
dingen, die ertoe leiden.
Juist, omdat er thans geen oorlog drei
gende is, moeten wij er met dc grootste
zorg tegen waken, dat wij het zaad voor
een toekomstigen oorlog zouden uitzaaien.
Byrnes verklaarde verder, dat Amerika
trotseh is op zijn bijdrage in de twee
wereldoorlogen, doch niet zoo trotseh op
de politiek, welke het gevolgd had na de
overwinning van 1918. Het Amerlkaan
sche volk verwachtte te veel van Wood-
row Wilson, doch steunde hem te weinig.
Van Pearl 'Harbour leerde Amerika te
laat, dat dit één wereld is en dat het
zichzelf niet van die wereld kan isoleeren.
Amerika is ditmaal besloten zich niet
terug te trekken in een politiek van iso
latie. Wij zijn ditmaal besloten om samen
te werken ter handhaving van den vrede.
De politiek, begonnen door president
Roosevelt, is voortdurend nagevolgd door
zijn opvolger, president Truman. De pre
sident heeft kort Mings op de meest over
tuigende wüzc aan de wereld bekend ge
maakt. dat die politiek dc politiek van dc
Amcrikaanschc regeering zal blijven.
Duitschland
Naar hot onderwerp Duitschland over
gaande, herhaalde Byrnes zijn kortgele
den gedane, verklaring, dat zoolang daar
een bezettingsleger aanwezig is, de strijd
krachten der V S. in dat leger vertegen
woordigd zouden zijn. „Ik wil u niet doen
gelooven". aldus Byrnes, „dat onze ge
dragslijn in dit opzicht geheel en al on
zelfzuchtig is. Het is waar. dat de V S.
geen gebied wenschen en niet naar dis-
crimineerende begunstigingen uitzien. De
V.S. stellen echter belang in één ding bo
ven alle andere- Een rechtvaardigen en
duurzamen vrede. Het Amerikaansche
volk is tot dc conclusie gekomen dat,
wanneer het dan toch moet helpen om
eiken Europeeschcn oorlog tot een einde
te brengen, het beter is zijn deel bij te
dragen ter voorkoming van een Europee
schcn oorlog. Tweemaal tijdens onze ge
neratie heeft men getwijfeld over de
vraag, of de Amerikaansche buitenland-
schc politiek andere volkeren heeft ge
bracht tot een verkeerde berekening van
hun daden. Tweemaal in onze generatie
heeft die twijfel geen vrede gebracht, doch
oorlog: dat mag niet meer gebeuren.
Frankrijk, dat gedurende de laatste 75
jaren driemaal door Duitschland is over
vallen. wcnscht natuurlijk, dat het niet
meer In twijfel behoeft te zijn over de
buitenlandsche politiek van Amerika ten
opzichte van Duitschland. Om allen twij
fel op dit punt weg te ruimen, hebben de
V.S. voorgesteld, dat de Sovjet-Unie,
Groot-Brittannië, Frankrijk en de V.S.
een verdrag zouden aangaan ter ontwape
ning en demilitarisatic van Duitschland en
om dit land 40 jaar lang ontwapend en
gedemilitariseerd te houden. Zoolang een
dergelijk verdrag van kracht is. kan het
Ruhr-gebied nimmer het arsenaal van
Duitschland of van Europa wórden, Dit
is het eerste doel van het voorgestelde
verdrag.
De V.S. zijn ten sterkste gekant tegen
Het woord is aan.
La Rochefoucauld:
Lof is een voortreffelijk
middel om de menschen tot
lofwaardige handelingen te
brengen. Reeds de onver
diende lof is een aan
sporing.
een herleving van Duitschlands militaire
macht.» Zij zijn ook gekant tegen een
strijd om de controle over Duitschland,
welke opnieuw aan Duitschland de kans
zou geven om te verdeelen en te heer-
schen. Amerika wenscht Duitschland
geen pion of partner te zien worden in
een strijd om de macht tusschen het Oos
ten en het Westen.
Rusland uitgsnoodigd
Ditmaal stelt het Amerikaansche volk
zich voor niet te wachten totdat Frank
rijk opnieuw is overvallen. Het stelt thans
voor samen met Frankrijk, Groot-Brittan
nië en dc Sovjet-Unie erop toe te zien,
dat Duitschland Frankrijk niet zal en
niet kan aanvallen.
Frankrijk en Groot-Brittannic hebben
in principe het voorgestelde verdrag aan
vaard. Ik hoop ten zeerste, dat de Sovjet-
Unie, welke tot nog toe het verdrag als
onaanvaardbaar heeft beschouwd, hel bij
nadere beschouwing cn bestudecring mo
gelijk zal oordeelen om zich bij ons aan
tc sluiten ter voorkoming, dat Duitsch
land opnieuw een bedreiging van dsn
vrede in Europa wordt.
Wanneer de geallieerde volkeren willen
deelnemen aan het vferdrag, hetwelk de
V.S. voorstellen, tot het ontwapend en
gedemilitariseerd houden van Duitschland
voor den duur van tenmjnste één* gene
ratie, behoeven het volk van Frankrijk
en de volkeren van Europa geen vrees te
koesteren voor de pogingen van het
Duitsche volk om zijn verwoest land
weer op te bouwen en een vredelievend
Duitschland te stichten. Duitschland moet
vreedzaam, democratisch en ontwapend
zijn".
Nul op hef request
Frau Jodl, de echtgenoote van den
ter dood veroordeelden voormaligen
Duitschen stafchef, heeft een tele
gram gezonden aan generaal Eisen-
noioer, den Amerikaanschen staf
chef, met het verzoek voor haar
echtgenoot te willen intervenieeren.
Gisteren ontving zij het telegram
terug met de aanieekening: „Ge
adresseerde vertrokken zonder na
der adres achter te. laten", aldus
de Amerikaansche nieuwsdienst in
Duitschland.
De drie vrijgesprokenen van Neurenberg
hebben, zooals op bijgaande foto is
weergegeven, dc documenten van het
TMbunaal die hun vrijspraak officieel
bevestigen, in ontvangst genomen, doch
zij zijn daarmede nog niet veel verder....
De gevangenis te Neurenberg, waar zij
nog steeds „als gasten" verblijven, ts
omsingeld door Duitsche politie die hen
wil arresteeren. Zij hebben nog geen
vergunning gekregen om zich onder ge
leide naar een der vier bezettingszones
te begeven. In Berlijn is een half uur
gestaakt door 250.000 arbeiders in aller
lei bedrijven als protest tegen hun vrij
spraak en ^Le Oostenrijksche minister
van Justitie heeft reeds formeel de uit
levering van von Papen gevraagd. Het
plan bestaat om dc drie onder geleide
van Arnerikaansche politie onder be
scherming van het duister naar de
Britsche zone te brengen, zoodra zij
daarvoor visa zullen hebben gekregen.
De dcnazificatie-wet zou van toepassing
zijn voor Fritzsche die actief lid der partij
is geweest en Schacht, die de gouden
penning der partij heeft verworven.
Von Papen is nooit lid van de naziparhj
geweest
Volgens een verslaggever van het
Amerikaansche blad „Atlanta- Constitu
tion" hebben de Japanners vlak voor
hun nederlaag een succesvol experiment
met de door hen geconstrueerde atoom
bom uitgevoerd. Voor de aankomst van
dc Russen in Konan op Korea, waar de
fabriekep voor de bommen stonden,
hebben de Japanners alles vernietigd
wat betrekking had op hun uitvinding.
De geleerden die er aan werkten zijn
echter in handen der Russen geraakt.
Weerbericht
WISSELENDE BEWOLKING
Verwachting geldig van Vrijdagavond tot
Zaterdagavond- Wisselende bewolking
met enkele verspreide buien. Matige Wes
telijke wind. Iets koeler
Bijeenkomst der Groote Vier
verwacht
Welingelichte kringen ter vredescon
ferentie verwachten, dat tijdens het
week-end eep bijeenkomst van de
groote vier zal worden gehouden ter be
spreking van de wegen en middelen tot
het houden van een plenaire zitting van
de vredesconferentie in den loop van de
volgende week en tot verzekering van
het voorgestelde bespoedigingsprogram.
Zaterdagavond moet net werk der com
missies geëindigd zijn, de plenaire zit
ting zal nog tien dagen daarna duren.
F,r zijn reeds teekenen.^lie er op wijzen,
dat ae commissies haar werkzaamheden
niet op tijd zullen hebben beëindigd,
zoodat zij deze aan de plenaire zitting
zullen moeten .overdragen.
Reuter meent te weten, dat de Turk
sche regeering de Sovjet-Unie zal
mededeelen, dat zij geen wijziging in
haar houding ten aanzien van de Dar-
danellcn overweegt cn dat zij wederom
dc Sovjet-eischen tot uitsluiting van
niet-Zwarte-Zeemogendheden van con
trole op de zeeëngten zal verwerpen.
Radio Ankara deelde mede, aat het
Turksche antwoord op jde Sovjet-nota,
waarin een gezamenlijke verdediging
van de Dardanellen wordt voorgesteld,
thans door het Turksche ministerie van
buitenlandsche zaken wordt opgesteld.
De secretaris-generaal van het mini
sterie heeft besprekingen gevoerd met
den Britschen ambassadeur en met
Amerikaansche en Sovjet-vertegen
woordigers.'
Opnieuw vliegtuigramp op
New-Fou iidlaiul
De Amerikaansche kustwacht heeft
bericht, dat een Amerikaansch Trans
atlantisch liinvliegtuig, dat van New-
York naar Berlijn was vertrokken, met
36 man aan boord is verongelukt in het
heuvelachtig gebied ten N.O. van Ste-
phensville op New-Foundland.
Volgens AFP zouden er 36 dooden to
betreuren zijn.
