Oost en West
In hef geheele land zullen
„prijzenslagen" worden geleverd
Amerika garandeert nadrukkelijk
Criekenland's veiligheid
Bulgaarsch verdrag
aanvaard
I 4004V/AU Ob i^bbio oAiiuu uuiiyvj.i ci I
sjaiapoojq e^uiU JOQA Joni .ija.v:^! I 1 T 1 T1 JJa U
«lo Jaarsans !Jo. 18455 T_T 1 I 1 "1 _"1 Z»teT«a|s 12 Ootolwr 19-Ut
Bureaux: Groote Houtstr. 93 I I f"T IT I TYTi C! I I I M °ltgaVe Stlchtln8 Voorlichting
cn Soendaplein 37. Haarlem J. LX V>IVJ ^TkwISw f Ct
IJmuiden: Kennemerlaan 154, J «wartaal I 4 -
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Dlreetenr-Hoordredactc.ir: Hobcrt Peercbonm Tel Reda<.tie 10„00 Dlr._H«,tdrod. 15054
GENERAAL Smuts heeft zich niet zwart
gallig getoond omtrent de toekomst
van de internationale verhoudingen. Zijn
woord moet indruk gemaakt hebben. Het
hield eigenlijk in: ik zie geen dreigend ge
vaar voor een nieuwen oorlog. Zij. die
graag pessimismen uiten en de schouders
ophalen over zulk een meening, mogen
bedenken dat deze rustige, eenvoudige
Zuid-Afrikaan een der scherpzinnigste
staatslieden ter wereld is en door zijn be
leid de scherpte van zijn inzicht heeft be
wezen. Hij is een van die menschen, van
wie men vee] leeren kan en die niet ge
woon zijn, overhaast en oppervlakkig te
oordeelen. Men moet ook eens, al heeft
men de vernielingen, die de Tweede We
reldoorlog heeft aangericht, niet vlak voor
zich, bedenken dat een enorme verwoes
ting is aangericht en dat de landen, die
daardoor het meest geteisterd zijn, wel
iets anders te doen hebben dan een nieu
wen oorlog op touw te zetten. Zij zijn er
bij lange na niet gereed voor.
Dit. geeft de wereld des te meer gelegen
heid. om zich te reorganiseeren en een
beleid te scheppen, dat oorlog kan voor
komen. Zij is nog zoover niet. Dat tot dus
ver meer verdeeldheid en tegenstelling tot
uiting komt dan wil tot hervorming, moot
ons evenwel niet ontmoedigen. Als de 76-
jarige Smuts zich frisch, monter en onder
nemend foont. dienen veel jongere men
schen. die veel minder verantwoordelijk
heid dragen, zich toch eigenlijk te schamen
als zij niet anders dan ontmoediging en
pessimisme doen blijken.
De tegenstelling tusschen Oost en West
is hun voornaamste argument. Het is zeker
dut die tegenstelling bestaat en zich voort
durend doet gevoelen. Het is allerminst
zeker, dat zij door verstandig beleid niet
overbrugd zou kunnen worden. Hoop daar
op is in Smuts' verklaringen telkens tot
uiting gekomen. En als hij aandringt op
de schepping van een Europeeschen Sta
tenbond laat hij niet na, de Slavische
statengroep te noemen die zich in Oost-
Europa ontwikkelt. Een bedreiging ziet hij
daar niet in. In de vorming van dergolijjce
groepen is immers in het statuut van de
U.N.O. uitdrukkelijk voorzien! Smuts
noemt ze: steunpilaren voor breeder we
reldorganisatie. Het is zeker dat dergelijke
breede groepeeringen den weg tot wereld-
regeering eerder en sneller zullen berei
ken dan de menigte elkaar-in-de-wielen-
rijdende kleine staten, die zu\k een Baby
lonische spraakverwarring op internatio
nale conferenties pleegt te ontketenen.
Menigeen acht de kans op vorming van
een Europeeschen Statenbond klein, om
dat de Russen er zich tegen verklaard heb
ben. Indien dit beslissend ware zou dat
beteekenen. dat Sovjet-Rusland over de
wereldmacht beschikt en dat men alleen
met zijn goedkeuring iets tot stand kan
brengen. Zoo staan de zaken evenwel
gelukkig geenszins. Als West-Europa en
Groot-Brittannië zich door dezen Russi-
schen afkeer lieten weerhouden, om hun
eigen levensbelangen te. behartigen, zou
dat beteekenen dat zij uit pure vrees maar
liever in de ellende gingen verkecren.
Want het verdeelde Europa heeft in zijn
ouden, versplinterden vorm geen toekomst
meer, te minder als het een nieuwe groote
economische eenheid als de Slavische
6latengroep naast zich krijgt.
Zou. als het Oosten een dergelijke nieu
we eenheid vormt, het Westen het recht
missen om hetzelfde te doen? Op welken
grond ware een dergelijke onvatting te
verdedigen? En hoe zou het Westen zich
in zulke onderwerping want daar zou
het dan toch op neerkomen ooit kunnen
schikken?
Het communistische dagblad De Waar
heid heeft generaal Smuts reeds bij zijn
aankomst aangevallen onder den titel „Een
onwelkom bezoek". Dat is, behalve grof
en onhebbelijk tegenover een gast van de
Koningin en van de Staten-Generaal, die
hem in speciale zitting in de Ridderzaal
ontvangen, een meening die tegenoverge
steld is aan die van de overgroote meer
derheid van ons volk. Wij gevoelen be
wondering voor een zoo eenvoudig, eerlijk
en wilskrachtig man als deze Zuid-Afri
kaan. een der weinige staatslieden die
wereldpolitiek durft te voeren en zijn er
trotsch op. dat hij tot onze stamverwanten
in Zuid-Afrika behoort. Het ware te wen-
schen dat de huidige wereld over meer
mannen met zulk een breeden kijk be
schikte. wiens politieke overtuiging zich
geuit heeft in deze te Parijs uitgesproken
woorden: ..Er is geen fundamenteel ver
schil tusschen Oost en West. Er is ruimte
en arbeid voor ons allen in de wijde we
reld. Voor ons is er niet Oost en West,
maar alleen de menschheid."
Meermalen heb ik de meening hooren
uiten dat het „nu nog te vroeg is" voor
een Europeeschen Statenbond Zij die dit
meenen. en die het altijd te vroeg voor
alle groote veranderingen vinden, zouden
blijkbaar willen wachten tot er geen
tegenstellingen in de wereld meer zijn.
Maar de zaak is juist, dat men de hinder
nissen moet overwinnen om het zoover te
brengen. Wie wil wachten tot de tegen
stellingen vanzelf verdwijnen kan het
eeuwig blijven doen. Wie de teekenen der
tijden verstaat begrijpt dat voor Europa de
tijd gekomen is als het niet in armoede
en ellende ten onder wil gaan. R. P
Mr. F. M. A. Schokking, burgemeester
van 's Gravenzande, is met ingang van 1 No
vember benoemd tot burgemeester van Al
phen aan den Rijn.
Door verlaging der winstmarges zullen de prijzen voor
den consument met ongeveer tien procent dalen
„De bevolking is tot dusverre, wat de prijzenpolitiek betreft, veel te passief ge
weest. Niet de Prijsbeheersching, maar liet publiek moet in eerste instantie optre
den. Het is onjuist eerst de te lioogc prijzen te betalen en daarna, wanneer de por-
tcmonnaic leeg is, te zeggen, dat de Prijsboheerschhig moet optreden. De mentali
teit van de menseiien moet in dit opzicht veranderd worden. Op korten termijn
mag misschien geen effect worden verwacht, op den duur echter zeer zeker."
Dit vef-klaarde prof. J. Brouwers, direc
teur-generaal voor de Prijzen tijdens een
persconferentie in Den Haag, waarin hij
een uitvoerige uiteenzetting gaf over de
prijzenpolitiek der regeering. welke een
aanvulling was van de regeeringsverkla-
ring over de loonen en prijzen. Hij ver
klaarde dat door verlaging der handels
marges de prijzen in de verschillende be
drijfstakken niet onaanzienlijk omlaag zul
len gaan. Het ligt in de bedoeling de prij
zen voor den consument met 10 te ver
lagen. Hieruit volgt, dat de winstmarges
dus aanzienlijk omlaag moeten. Sommige
prijzen zullen sterk, andere daarentegen
minder sterk omlaag gaan. Weer andere
prijzen zullen gelijk blijven.
Prof. Brouwers vestigde er de aandacht
op, dat in toenemende mate in het bedrijfs
leven de neiging bestaat, het bestaande
prijspeil via onderlinge afspraken te hand
haven, hetgeen hij funest noemde. Het
mag in geen geval voorkomen, dat de vak
groepen tegenwerken. Het is reeds voor
gekomen, dat fabrikanten, die kunnen ver-
koopen beneden het bestaande prijspeil,
door de vakgroepen werden gedreigd met
onthouding van grondstoffen Hiertegen
zal zeer krachtig worden opgetreden.
Men moet de prijsbeheersching vooral
Over Muziek
Medewerking van
Hendrik Andriessen
In dit nummer begint de componist en
organist Hendrik Andriessen met een
reeks beschouwingen „Over Muziek". De
vele muziekminnaars onder onze lezers
zullen deze artikelen ongetwijfeld met
groote aandacht volgen. De schrijver en
wij hopen dat zij er bovendien toe zullen
bijdragen, de muziek nader tot velen te
brengen. Een kundiger voorlichter dan
deze kunstenaar, die bovendien over een
uitstekende pen beschikt, kunnen zij niet
wenschen. Andriessen, die geboren Haar
lemmer is en zijn gansche jeugd in zijn
geboortestad heeft doorgebracht, is er
steeds aan gehecht gebleven en het ver
heugt hem zich ook als schrijver tot de
Haarlemmers te kunnen richten, die zoo
vaak van zijn kunst genoten hebben en
nog genieten.
In dezen zomer heeft hij hier weer
gcruimen tijd vertoefd en in Haarlem
zijn Derde Symphonie gecomponeerd, die
aan het eind dezer maand door het Con
certgebouw Orkest te Amsterdam onder
leiding van Eduard van Beinum voor het
eerst uitgevoerd zal worden.
De gemeente Haarlem
veroordeeld
In het perceel Zijlstraat 62 te Haarlem
was indertijd gevestigd het Verkoophuis
Vclleman, een handel in ongeregelde goe
deren. In 1943 kreeg de Joodsche huurster
van de Duitschers aanzegging het pand
binnen 5 dagen te ontruimen en'met haar
man cn kind naar Amsterdam te vertrek
ken. De gemeente Haarlem huurde later
het huis en vestigde er eenige afdeelingen
!n van den Distributiedienst.
Thans had de vroegere huurster herstel
van haar oude huurrechten gevraagd, na-
da: zij eerst getracht had een ander per
ceel te huren. De gedelegeerde van
den voorzitter van de afdeeling On
roerende goederen van den Raad voor het
Rechtsherstel, notaris G. van Holk te
Zaandam, heeft een voorloopige voorzie
ning getroffen over het genot van het
perceel en gelast, dat de gemeente het
uiterlijk 1 December zal ontruimen en de
6leutcls overhandigen aan de vroegere
huurster. In de beschikking wordt over
wogen, dat „de gemeente bij het aangaan
van de huur wist, of althans had kunnen
weten, dat de huurster op grond van de
verordening van den bezetter het perceel
moest ontruimen, zoodat de gemeente bij
de genotsverkrijging van het perceel haar
goeden trouw niet aannemelijk zal kunnen
maken." Verder wordt gezegd, dat de
redelijkheid en ook het algemeen belang
eischt, dat de gemeente een behoorlijken
tijd krijgt om het betrokken deel van den
Distributiedienst ergens anders onder te
brengen.
In de beslissing wordt vastgelegd, dat
er geen beslissing genomen kan worden op
het verzoek van de aanvraagster om haar
in de oude huurrechten te herstellen. Dit
is een aangelegenheid waarin de Raad voor
Rechtsherstel een beslissing moet nemen.
Daarom werd haar bevolen vóór 15 No
vember wat deze hoofdvordering betreft
een aanvraag in te dienen bij bedoelden
Raad.
niet zien als een instantie, welke belem
merend wil werken. Het is dan ook on
juist, wanneer wordt beweerd, dat men
niet tot het vaststellen van lagere prijzen
mag overgaan op grond van de voorschrif
ten der prijsUpheersching. Integendeel,
het wordt zelfs toegejuicht, wanneer be
drijven zóó efficient kunnen produceeren
dat zij beneden de vastgestelde prijzen
kunnen werken. Prof. Brouwers is voor
stander van een zoo sterk mogelijke con
currentie tusschen de ondernemers, onder
handhaving van het thans bestaande prijs
niveau. Hot zal zelfs de taak zijn, de onder
nemers tot concurrentie te dwingen. Wan
neer door verhooging der productie de op
brengsten stijgen, zal worden ingegrepen
om de prijzen te verlagen.
In de toekomst zal de verantwoordelijk
heid bij den ondernemer komen te liggen.
De Prijsbeheersching zal slechts als con
troleapparaat optreden Wel verwacht prof.
Brouwers legio overtredingen, maar er zal
zeer streng worden opgeteden. Een bedroe
vend verschijnsel noemde hij het, dat de
prijzen van vrijgegeven artikelen toch nog,
soms tot 40 pCt. toe, te hoog worden vast
gesteld. Verder wordt ook geknoeid met
kwaliteit. Goederen van mindere kwali
teit worden vaak berekend op een prijs
peil, dat geldt voor goederen van een
hoogere prijsklasse. Vooral dit misbruik
is ontstellend groot.
Over het geheele land zal men „prijzen
slagen" gaan houden. Dit is evenwel niet
genoeg. Prof. Brouwers verwacht groote
medewerking van de huisvrouwen. Het
ligt in de bedoeling om plaatselijke com
missies in te stellen, waar men met zijn
klachten zal kunnen aankloppen Hiervan
wordt een gunstige preventieve uitwerking
verwacht.
Het woord is aan.
Anonymus:
De leermeester leidt u al
leen tot de deur. Gij- moet
verder gaan.
Bidault en de Gaulle
verschillen van meening
Het hoofd van de voorloopige Fran-
sche regeering, Bidault, heeft in een
radiorede gezegd, dat hij geen woorden
strijd met de Gaulle wenschte te begin
nen en gaf den raad vóór de nieuwe
grondwet te stemmen. Er is overigens
geen sprake van, dat dit .fvoorloopige"
tot elke prijs dient te verdwijnen. De con
stitutie, waarover morgen zal worden
gestemd, aldus Bidault. beteekent een
verbetering vergeleken bij de indertijd
verworpen grondwet wat betreft het
statuut voor de Fransche unie, de be
voegdheden van den president der re
publiek, de wijze van zijn verkiezing en
de tweede kamer. In 1940 hebben wij
met de Gaulle „neen" gezegd, laten wij
thans „ja" zeggen. Zooals bekend heelt
de Gaulle geadviseerd de grondwet at' te
stemmen.
Weerbericht
WEINIG VERANDERING
Geldig tot Zondagavond. Hedennacht weer
plaatselijke mlstvorming, morgen overdag
gesloten bewolking geen neerslag van be*
teekenis. Zelfde temperatuur als van
vandaag. Zwakke tot matige Noordelijke
wind.
Slachtoffers van vliegtuigramp
ten grave gedragen
Nadat Donderdagavond en Vrijdagmor
gen in de Groote Kerk aan de Loolaan te
Apeldoorn rouwdiensten waren gehou
den, zijn gistermiddag twintig jeugdige
slachtoffers van de catastrofale vlieg
ramp te Apeldoorn ten grave gedrageft.
De burgerij had overal de vlaggen half
stok uitgehangen en duizenden stonden
bijeengeschaard in de omgeving van de
Chr. HJ3.S. aan de Jachtlaan, om de
dooden een laatsten groet te brengen.
Ofschoon het ontwerp voor een vre
desverdrag met Bulgarije gisteren het
feitelijke agendapunt van de Vredescon
ferentie wtfs. werd er in de verschil
lende redevoeringen weinig over het
Bulgaarschc verdrag gezegd. De discus
sies kenmerkten zich door een opnieuw
oplevenden woordenstrijd tusschen het
Oostelijke en het Westelijke kamp,
waarbij de beheersching van de Oost-
Europeesche sfeer andermaal de inzet
was. Steun aan Bulgarije en aanvallen
op Griekenland vormden den leidraad
van de Russische en Slavische verkla
ringen steun aan Griekenland en het
signaleeren van de Bulgaarsche agres-
siezucht domineerden in de uitingen
der Westersche gedelegeerden. Het
ontwerpverdrag, waarover de commis
sies het grootendeels tevoren eens wa
ren, werd na stemming aanvaard, on
der verwerping van artikel 1. betreffen
de de grenskwestie.
De Engelsche vertegenwoordi
ger Alexander bracht tijdens de
discussies in herinnering dat Bul
garije in de nieuwste geschiedenis
drie invasies in Griekenland pro
beerde en de Amcrikaansche gede
legeerde gaf onomwonden te ken
nen dat de Vcrccnigdc Staten zullen
handelen in overeenstemming met
hunne verplichtingen voortvloeien
de uit het Handvest, wanneer de
veiligheid van Griekenland in ge
vaar zou worden gebracht.
Wisjinski, de Russische afgevaardig
de. verdedigde op heftigen toon de de
mocratische constitutie in Bulgarije, die
„andere landen veel zou kunnen leeren,
in het bijzonder Griekenland." Hij
weerlegde de meening dat de Bulgaar
sche regeering geen volledige rechten
zou bezitten cn onder contróle zou
staan. Hij beweerde verder dat de
eischen tot herstelbetalingen van 125
millioen dollar de bedoeling hadden
druk uit te oefenen op de Bulgaarsche
regeering.
Een Grieksch amendement om deze
125 millioen dollar gelijkelijk te ver-
deelen tusschen Griekenland en Joego
slavië werd later onder tegenstemming
van de Slavische landen en China met
een meerderheid van 5 stemmen aan
genomen.
Nu na de stemming over Bulgarije
nog slechts de verdragen van Honga
rije en Finland gecompleteerd moeten
worden, is het aan geen twijfel onder
hevig dat de conferentie op den vijf
tienden October klaar kan zijn.