«MOTir
Dag en nacht wordt thans in Schoonebeek
de aard olie omhoog gepompt
O uitmoet 3 mg
De Amsterdamsche beurs
contra den Minister
Donau-conferentie in het vooruitzicht
mn
Kort en
Bondig
HET vinden van
derlandschen bodem
irdolie in den Ne-
em is de grootste
,'rrassing sedert de ontdekking van het
zout in ons land.
De N.V. Bataafsche Petroleum Maat
schappij kreeg in 1933 van de regeering
een concessie, om in het Oosten van
Nederland een onderzoek in te stellen
naar ®lio. Ze deed meer dan vijftig bo
lingen die weliswaar geen succes had
den, maar toch belangrijke gegevens op
leverden.
Tijdens den oorlog werd in Oud-
Schoonebeek, ten Oosten van het oude
stadje Cocv orden, dicht bij de Duitsche
grens, met succes geboord. Gedurende
den oorlog maakte men geen haast de
olie uit den grond te halen, maar na de
bevrijding werd het werk krachtig ter
hand genomen. In het begin waren vele
moeilijkheden te overwinnen. Niet de
minste was de tegenstand der boeren,
die aanvankelijk weinig bereid waren
hun land te verhuren voor het plaatsen
der groote boortorens. Ook de aanleg
van wegen en het aanvoeren van mate
riaal, dulirdcn geruimen tijd. Tenslotte
werd met drie installaties het boren van
gaten ter hand genomen. Aanvankelijk
duurde het weken, thans nog sjechts da-
Frederick John Bellinger, eerst onder
minister van Oorlog in het Engelsche
kabinet is minister van Oorlog gewor
den in plaats van J. J. Lawson.
Droom
bij dc roode auto
Het glas en het rood glanzen om strijd.
Het glas zit om het rood heen en er ver
dringen zich een heeleboel begeerige
menschenoogen in de onmiddellijke nabij
heid van deze glans-symphonie. Het k
geen glas wijn, dat deze begeerigheid op
wekt, maar een automobiel super-de-
super-de-luxe met een broeden grijns op
zijn gelaal en een uitnoodigende open-
deur-politiek, welke de toeschouwers in
een zachtveercnd Interieur, van alle denk
bare en ondenkbare gemakken voorz
laat kijken. Met een zucht denk ik aan
oude Ford waarin mijn oom zaliger ons
door de Friesche klei naar de kerk van
tweeën placht te zeulen en welks versnel
lingshefboom op nóg lateren leeftijd via
mijn speelsche vingers tot hevig gekraak in
de catacomben van het voertuig aanlei
ding gaf.
Een andere zucht brengt mijn gedachten
even ver in de toekomst, als ze daarnet in
het verleden poosden, wat dus zoo om en
de nabij de 1970 moei zijn. Zilvergrijs zal
mijn haardos achterin de* atoomai^o, die
op dat tijdstip ongetwijfeld mijn eigendom
zal zijn, prijken. Tenminste als niet een
ander atoomwerktuig deze luchtkasteelen
ontijdig in ruïnes heeft veranderd. Een
blik op het instrumentenbord: de plaats
van bestemming is Parijs, en een druk op
de juiste knop doet de torpedo-achtige
wagen vooruitschieten met den neus naar
het Zuiden, terwijl ik uitkijk over de lan
douwen van het vaderland. Bij de Belgi
sche grens is een atoomstation van drie en
een halve kilometer, waar de noodige ener
gie uit breede trottoirbanden onder in den
wagen wordt gestraald. Even kijken, of er
nog wat atomen op mijn abonnements-
knipkaart voorkomen. Maar een snelle
wending stoort mijn overpeinzing over de
wonderen dezer wereld, want de neonbuis
tegen het dak geeft een tegenligger aan.
Gelukkig is dc radar in orde, zoodat het
passeeren van een monster-bus voor drie
honderd menschen, zoo eentje met inge
bouwde bioscoop en telefonische verbin
dingen door geheel Europa, zonder onge
lukken verloopt.
Het zijpaneel van mijn wagentje draait
open 't loopt tegen twaalven en de
lunch wordt automatisch geserveerd
„Hé vader, sta daar niet te suffe, wij
wille ook wel wat sienDit onver-
valsche Haarlemsch brengt me met ont
goocheling in de werkelijkheid terug.
Als het niet anders kan, dan neem ik die
rooie, maar liever wacht ik nog even op de
atomic-car-mct-drukknop-afstemming-en-
radar-passeerder. Je moet nog zoo vréé-
sclijk schakelen in die ouwerwetsche kar
retjes en dan: het verschil tusschen gas
pedaal en rem is wel eens moeilijk te vin
den. Nog even wachten maar. J. F.
Als vervolg van de reeks artikelen,
gewijd aan de bodemproducten van
ons land, geven wij hier een beschou
wing over de olie-winning in Dren
the, waarheen het Ministerie van
Economische Zaken een excursie
voor vertegenwoordigers van de Ne-
derlandsche pers organiseerde.
alvorens de putten zóó diep zijn,
dat de olielaag meestal op 600 m. diepte
wordt aangeboord. Tot dusverre zijn 22
putten geboord, waarvan er op het
oogenblik twaalf in gebruik zijn. Ge
brek aan buizen en ander materiaal is
de oorzaak, dat nog niet meer putten in
werking kunnen worden gesteld.
De installatie van een boortoren is
betrekkelijk eenvoudig. De boor, voor
zien van een beitel, welke per minuut
duizend omwentelingen maakt, wordt
met grooten druk den grond in gedre
ven. Het geboorde gat wordt met buizen
bekleed, en in de aarde vastgecemen-
teerd. Wanneer het oliehoudende zand
is bereikt, wordt een zeefpijp aange
bracht, die het zand tegenhoudt. Ten
slotte wordt voor het omhoog komen
van de olie een stijgbuis omlaag gelaten.
Spuit de olie niet met kracht naar
boven, dan wordt in den boortoren een
pomp gebouwd, waarvan de zuiger door
middel van stangen en een balans op en
neer wordt bewogen.
De olie, die uit de leiding omhoog
komt, heeft een temperatuur van 20
graden c. De ruwe olie is zwaar, traag
vloeiend met een hoog gehalte aan pa
raffine. Daalt de temperatuur van de
olie beneden de 10 graden, dan is de olie
niet meer vloeibaar. Daarom moeten de
reservoirs, waarin de olie wordt ge
pompt, voortdurend worden verwarmd.
Dag en nacht wordt in Schoonebeek
doorgewerkt. Per put wordt per dag on
geveer 35 ton ruwe olie geproduceerd.
De totale hoeveelheid te Schoonebeek
gewonnen olie bedraagt dagelijks 300
tot 325 ton. Zou deze hoeveelheid uit
sluitend tot smeerolie worden verwerkt,
dan zou de productie de binnenlandsche
behoefte overtreffen. Nu wordt de olie
gedeeltelijk als brandstof gebruikt, ge
deeltelijk „gekraakt", dat wil zeggen
verhit, opdat de lichtere en zwaardere
bestanddeelen kunnen worden geschei
den. De verwerking van ruwe olie tot
eindproducten geschiedt in de installa
ties te Pelnis bij Rotterdam.
In economisch opzicfit is de oliewin
ning in Schoonebeek verantwoord, al
worden de productiekosten op het
oogenblik nog niet geheel gedekt.
Voor de verdere uitbreiding van het
Nederlandsche oliegebied wordt ge
hoopt op een grenscorrectie van enkele
honderden meters waardoor de beschik
king over het Duitsche oliegebied wordt
verkregen. De Duitschers hebben op het
oogenblik van hun elf putten slechts
vier in bedrijf. Zij zijn door het ont
breken van materiaal en technisch ge
schoold personeel niet in staat méér olie
uit den grond te halen. Zou de grens
correctie niet dot stand komen, dan is
de B.P.M. voornemens vlak langs de
grens een „gordijn" van boorinstalla
ties te leggen, zoodat dan toch de waar
devolle olie kan worden opgepompt.
Wonderlijk is het altijd iemand te
ontmoeten, dien gij lang niet gezien
hebt. Vele jaren vervloden. En ieder is
zijns weegs gegaan, door eigen vreugde
en door eigen smart. Plotseling kruisen
die wegen zich op een geheel onver
wacht punt en op een geheel onver
wacht tijdstip. „Jij hier?!" „Kerel,
hoe gaat het?" Het zijn twee werelden
die elkaar ontmoeten.
Gij herinnert U, helder als kristal,
kleine dingen van hem en van uzelf.
Een avond aan zee. Een morgen op een
boschpad op de Veluwe. Een gesprek
voor een boerenherberg in de volle
zomerzon. Gij ademt er de geuren nog
van. En ge herinnert u het mulle zand
en de vliegen, die zwermden om de li
monade. Altijd zijn het de kleine dingen,
die ge nog weet. De groote dingen zijn
nog maar vaag. Van de examens, die de
groote dingen van vroeger waren, her
innert ge u niets. Maar ge ziet nog wel
de witte strik in Corrie's haar. En de
regels van een vers. En het geluid van
een motorboot op de Kagerplassen, dien
middag, dat ge ongelukkig waart om de
wereld.
Jij hier?!
Kerel, hoe gaat het?
Dan komt het wederkeerig levens
verhaal. Een heel leven van twintig
jaar. In tien, minuten is het verteld'.
Waar wij waren. Wat wij zijn. Over het
eigen geluk praat ge niet. En over de
eigen smart nog minder. Twee minuten
worden gewijd aan de familie. En twee
minuten aan de carrière. Er is nog wat
over verre
maken? Hoger inko
men? Presteer méérl
Dan verdient U ook meer!
Studeer bij Resa. Oplei
ding voor erkende exa
mens. Vraagt ons pro
spectus: Midden-
standsdipl. Staats-
praktijkdiploma.
Boekhouden M.O.
Praktijkdiploma
Boekhouden.
Bekende Schriftelijke Cursus
wand hing: de ets van een molen in een
weidsch landschap, met een gebogen
mannenfiguurtje op den voorgrond.
Maar hoe lang woonden wij er ook
weer? En herinner jij je nog in welk
jaar dat was?
Zoo- blijft het kleine wel. Maar het
Tienden "die1 se 'ontmoet groote vervaagt in de zee van het leven,
lienaen, aie ge ontmoet H t H iemand te nntmnpfpn rlion
hebt en over de stad'waar"Êfe woont Het is goed iemand te ontmoeten, dien
Alléén de buitenkant dus en Alleen dé B,la.nA„m.et_S5_e?
omtrekken.
Neen, wij zijn niet meer zoo jong als
dien avond aan zee, dat wij alles uit
zegdon, elkaar alles toevertrouwden.
Er was die wandeling over het smalle
pad door het bosch op de Veluwe. Wij
waren beiden verdrietig, beiden zwel
gend in 't verdriet en overgudsend van
diepe vertrouwelijkheid. Hebben wij
onze harten niet blootgelegd, dien tra
gen, heeten middag voor dat boeren-
kroegje midden in het bruin-en-gouden
Brabantsche land?
Waarover al die vertrouwelijkheid
ging is allang vergeten. Maar de ver
trouwelijkheid zelve herinnert gij u nog
als den herfstdag van gisteren.
Wij zijn vrienden geweest. Goede
vrienden. In één stad nebben «wij ge
woond. En later nog eens in één huis.
aan een gracht, 's Winters zaten wij bij
de kachel; ieder met een boek en 's zo
mers voor het open raam, waar de geur
van water-in-de-zon door binnen voer.
Dien geur herinnert ge u nog. En de
stemming. En een ding dat aan den nemen.
wèl twee werelden geworden, jij en ik.
Amice. ELIAS.
Woningbouw
door particulieren
Op vragen van het lid der Eerste Kamer,
den heer Kraayvanger heeft de minister
van Openbare Werken en Wederopbouw
medegedeeld, dat er een financieele rege
ling is te verwachten, welke het bouwen
van woningen door particulieren weer
mogelijk maakt. Deze regeling zal binnen
enkele weken bekend worden gemaakt.
Poolsche arbeiders
bij „De Schelde"
De directie van de Koninklijke Maat
schappij „De Schelde" te Vlissingen, heeft
toestemming gekregen, 100 ongehuwde cn
25 gehuwde Poolsche arbeiders, die als
„diplaced persons" uit Duitschland naar
Nederland zijn gekomen, in dienst te
Effecten- en
mar
Het tafellaken tusschen Minister Lieftinck
en de Amsterdamsche Effectenbeurs schijnt
doongesneden te zijn. Men heeft althans Don
derdag J.l. op het Damrak het bijltje er bij
neergelegd, op grond van de verklaringen
van den minister over ons bezit aan Ameri-
kaansche waarden, waaruit de conclusie kan
worden getrokken, dat dc Minister van een
vrijen handel in Amerikanen niet wil weten,
maar aan het „eenrichtingsverkeer" wil vast
houden. Hij vreest dat bij vrijen handel niet
genoeg fondsen zullen worden verkocht
de noodige deviezen voor de regeering- vrij te
LANDEN WELKE BELANG HEBBEN BIJ DE VRIJE VAART OP DE DONAU
TSJECHO-!
ili-
1 IIIJlGAliuU
Ongeveer op denzelfden tijd als op de Vredesconferentie Amerika en Engeland
den wensch te kennen gaven tot het houden van een Donau-conferentie waar
tegen Rusland en Joegoslavië protesteerden heeft Trygve Lie, Secretaris-
Generaal van de UNO, tot zeven landen vragen gericht terzake van hun bereid
heid om deel te nemen aan de conferentie over het vraagstuk van de scheepvaart
op de Donau. De geraadpleegde landen zijn: Tsjecho Slowakije, Frankrijk,
Griekenland, de Sovjet Unie, Engeland, Amerika en Joego Slavië.
De Conferentie werd aanbevolen door den Economischen en Socialen Raad van
de UNO in zijn slotzitting van vorige week op grond van een voorstel van
Amerika om een conferentie over het Donauverkeer te houden voor 1 November
in Weenen.
Als basis van bespreking op de voorgenomen conferentie deed Lie de volgende
aanbevelingen:
Dat het handelsverkeer op de Donau zal worden hervat van Regensburg naar
de Zwarte Zee;
Dat vrijdom van inbeslagname wordt gegarandeerd voor alle schepen, hun be
manningen en ladingen;
Dat het aan alle Donau-vaartuigen, behalve de Duitsche, geoorloofd zal zijn
onder hun eigen nationale vlag te varen;
Dat afdoende exploitatie-overeenkomsten worden gearrangeerd tusschen de be-
langheobende staten, zoowel als tusschen de nationale en particuliere scheep
vaartmaatschappijen onder de algemeene supervisie van de bezettende mogend
heden, om het maximum gebruik van de beperkte scheepvaartfaciliteiten te
veroorloven; en
Dat vrije uitwisseling van inlichtingen plaats vindt omtrent de scheepvaart
omstandigheden en dat verantwoordelijkheid wordt aanvaard voor het onder
houd van de rivier over de geheele lengte van de Donau,
maken. De Vereeniging van haar kant had
ook methoden aangewezen waarbij zoowel
het een als het ander kon worden bereikt.
Zij meent, dat de Minister van weinig defe
rentie jegens den effectenhandel blijk geeft.
De weg naar een vrijer kapitaalverkeer
blijft nog in vele opzichten versperd, maar
dat men bezig is de hinderpalen geleidelijk
uit den weg te ruimen, is in elk geval be
moedigend. Minister Lieftinck heeft de Ame
rikanen gepolst over een nieuwe lccnlng van
S 400 milliocn, waarvoor,»naar het heel wel
belangstelling bestaat en waarop- mogelijk
ook in Nederland zal kunnen worden inge
schreven. Ook de handel in buitenlandsche
fondsen aan de New Yorkschc beurs zal wor
den vergemakkelijkt, hetgeen, zoodra hier
te lande de valulamaatregelen worden opge
heven, tot een verlevendiging van de Am-
steroamsche beurs kan bijdragen. Terwijl
nog steeds gewacht wordt op een regeling
van het kapitaalverkeer met Engeland,
schijnen er thans besprekingen gaande te
zijn met België voor de betaling van rente
en dividenden op Belgische fondsen, zoo
mede voor het Nederlandsche tegoed, dat tij
dens den oorlog wegens aflossing van obli
gaties, in België is gevormd.
Voorts verdient het de aandacht dat enkele
kleine emissies bij de Nederlandsche regee
ring blijkbaar geen tegenstand ontmoeten.
De Maatschappij tot vervaardiging van Staf-
materiaal geeft f 175.000 aandeelen uil. 5
100 Men heeft hier met een nieuwe Neder
landsche industrie te doen de vervaardi
ging van metalen staven, moeren, schroeven,
etc. welke in het buitenland reeds velo
jaren met succes is gedreven en die ons, als
de bestaande plannen worden verwezenlijkt,
op dit punt minder afhankelijk zal maiken
van het buitenland en een deviezenbesparing
van ca. f4 millioen zal beteekenen. Een oude
industrie, van 1914 dateerend, de 4'laatwcilcrij
te Velsen, komt met een emissie van
590.100,— aandeelen 115 voor dc uit
breiding en verbetering van haar bedrijf, dat
in het recente verleden zeer gunstige resul
taten kon behalen.
Zooals we reeds opmerkten, het betreft
hier kleine ondernemingen, welke betrekke
lijk kleine bedragen noodig hebben. Groo-
tere bedrijven zullen straks ongetwijfeld vol
gen, omdat ook zij voor de verbetering en de
vernieuwing hunner installaties en in verband
met de prijsstijging van materialen nieuw
geld noodig hebben. Dit is bijvoorbeeld ook
bij Van Berkel's Patent het geval, die boven
dien haar structuur aan de gewijzigde Inter
nationale verhoudingen zal moeten aan
passen.
Van Berkel heeft in Nederland een verlies
geleden van f916.418, maar de buitenland
sche dochters hebben het ruimschoots goed-
gemaakt, mede dank zij de devaluatie van den
gulden, zoodat nog flVi millioen voor belas
tingen kan worden gereserveerd en de balans
zonder verlies sluit. Men krijgt den indruk
dat Van Berkel, die haar oorlogsschade in
Rotterdam voor een groot deel hersteld
heeft, haar positie op de verschillende mark
ten zal kunnen herstellen en bevredigende
resultaten zal kunnen behalen.
Dergelijke symptomen van industrleele
recuperatie zijn in dezen tijd bemoedigend,
maar hebben toch niet kunnen verhinderen
dat voor Industrieele aandeelen deze week
ter beurze doorgaans een ongeanimeerde
stemming de overhand had.
BINNENLAND
Een van de lan
dingsbooten bij Westka-
pelle. welke bij de lan
ding' der geallieerden
op Walcheren in 1944
strandde cn dezen zo
mer veel belangstelling
trok van toeristen is
door den stroom van de
kust weggeslagen en in
zee verdwenen.
Binnenkort wordt
een wetsontwerp inge
diend, waarin voorzien
wordt in het bestuur
der gemeente Opster-
land (Friesland), nu de
raad en de wethouders
dier gemeente collectief
ontslag hebben genomen.
Dc minister van
Onderwijs heeft de
herfstvacantie voor de
Rijks Hoogere Burger
scholen. die dit Jaar op
31 October, 1 en 2 No
vember gegeven wordt,
uitgebreid met Woensdag
30 October.
„Professor" Pootjes,
die onlangs in Hilver
sum is gearresteerd, ver.
dacht van aansporing
tot desertie en hulpver
leening aan ondergedo
ken deserteurs, is in
vrijheid gesteld, nadat
hij belpofd had zijn ac
tie te zullen staken. Het
onderzoek wordt echter
voortgezet.
In Doctincliem is
opgericht de gezond
heidsdienst van de Ver
eeniging van Werkge
vers in den Achterhoek.
Dit is de eerste districts
bedrijfsgeneeskundige
dienst in ons land.
De Staatscourant
van 11 Octob'cr bevat
een beschikking van het
College van Rijksbemid-
delaars. waarbij loonen
en andere arbeidsvoor
waarden in het dorsch-
bedrijf bindend zijn.
vastgesteld.
Haarlem en Omgeving
Tc Amsterdam slaag
de voor het artsexamen
le deel onze stadgenoot
dc heer Li A. Cats.
DC heer A. van
Dricl heeft thans eervol
ontslag gevraagd als
directeur der Gemeente-
reinigirvg te Haarlem.
Door den heer P. C.
v. Eerden Is eervol ont
slag gevraagd als onder
wijzer aan de school
voor ulo letter C te
Haarlem.
De Haarlcmsche
raad vergadert a.s.
Woensdag te 2 uur.
I)c klok in dc Ned.
Herv. Kerk aan de
.Ramplaan te Overveen
werd door de Dudtschers
gestolen. Lr is thans een
comité opgericht, met
het doel geld bijeen te
brengen voor een nieu
we klok.
Dc Gereformeerde
Kerk (Onderli. art. 31
K O) te Santpoort zal
overgaan tot het beroe
pen van een eigen pre
dikant.
Voor de Hervormde
bewaarschool wordt een
bazar gehouden op 15 en
16 October in dc school
aan de Lange Laken-
S ré Heemstede wordt
op Woensdag 16 en Don
derdag 17 October door
de Commissie voor Huis
houdelljke Voorlichting
in dc Cantine van den
Volksbond tegen Drank
misbruik een tentoon
stelling gehouden onder
den titel „Onze voeding
in dezen tijd".
Er bestaan plannen
te Heemstede een dames
koor op te richten on
der leiding van den heer
A. Herckenrath.
I>e Blocmcndaaische
raad vergadert a.s. Don
derdag te 2.15 uur.
B. cn W. van Bloe-
mcndaal stellen den raad
voor aan den heer P. v.
d. Vuurst de Vries eer-
vól ontslag te verleenen
als schooltandarts en in
zijn plaats te benoemen
mej. I. van Dorsser te
Bloemendaal.
Hoogere instanties
hebben beslist, dat aan
de openbare school te
Vogelenzang slechts één
leerkracht mag werken,
daar er slechts 29 leer
lingen zijn. B. en W.
van Bloemendaal stellen
daarom voor aan de bo
ventallige onderwijzeres
die daar thans nog
werkt, wachtgeld te ver
strekken.
Het Kcnncmcr Ly
ceum heeft aan de ge
meente Bloemendaal een
vergoeding gevraagd
voor haar I.V.O.-afdee-
llng (die Inmiddels is
opgeheven). B. en W.
stellen den raad voor
dit verzoek af te wijzen,
omdat niet aan alle wet
telijke eischen vol
daan is.
