Haarlems Dagblad
I
De nieuwe bonnen
Een Eeuw Geleden
Van Kleffens sprak tot de UNO
HeWing-ineens van 10 tot 25 procent
Wetsontwerp
thans ingediend
ürie prinsesjes bij het huwelijk van hun gouvernante
Weerbericht
j jc#ua4 ut;p &Kivv u^4iii£j'
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendapleln 37. Haarlom
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
.Telefoon 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
Postgiro 273107.
DIroctcur-IIoofdredncteur: Robert Pccreboom
Tel.: Redactie
Dir.-Hoofdred. 15054
DE bekoring van het heden is niet zoo
onvermengd, dat men af en toe niet
eens den blik op het verleden zou willen
richten: niet 6lechts op zijn jeugd maar
ook op verder verwijderde dagen, toen
wij er nog geen van allen waren en
evenmin een aantal uitvindingen, die wij
gezamenlijk ajs „de vooruitgang" hebben
bestempeld tot wij een beetje aan de
juistheid van deze betiteling zijn gaan
twijfelen. Want werkelijke vooruitgang zou
meer omvatten en er is wel meer. maar
niet genoeg. Ook zou hij op sommige pun
ten minder dienen in te houden en er
is op die punten nooit minder, maar altijd
teveel.
Daarom wilde ik iets meedeelen over
het Jaarboekje voor de stad Haarlem dat
op 20 December 1846, een eeuw geleden,
verschenen is. Zoo'n oud boekje ademt
rust Het is bedaard en zelfs hoffelijk.
Het draagt op zijn titelpagina de ver
melding „Met goedkeuring van het Edel
Achtbaar Bestuur" en in zijn voorberigt
zegt A. C. Kruseman, dat het eerst na
geheele en vriendschappelijke overeen
stemming met de uilgevers der gewone
Haarlemsche Almanak was, dat hij zijn
uitgave bepaalde. Dan getuigt hij van zijn
v.erpligting aan het Achtbaar Stadsbe
stuur, dat zoo welwillend zijn poging on
dersteunde en geeft toe, dat ondanks alle
zorgen er fouten en gebreken in zijn
boekje zullen zijn. Daarvoor verschooning
verzoekende,, roept hij beleefdelijk aller
aanmerkingen ter verbetering in.
Tegenwoordig prijst men op anderen
toon" zijn waar aan. De moderne reclame
is niet zoo bescheiden en beleefd. Is dat
een vooruitgang? Het worde betwijfeld.
En wij hebben sinds lang geen Haar-
lemsch Jaarboekje meer. Is dat een voor
uitgang? Neen, het is een verlies. Want
het was een vriendelijk en handig ding en
dat bewees het al in zijn eerste uitgave
anno 1846, bestemd voor het jaar 1847.
Haarlem was toen een klein stadje. Het
had maar 24.436 inwoners, dus minder
dan een zesde van het tegenwoordige
aantal. Maar blijkbaar vond het dat ge
noeg. Het Jaarboekje vermeldt zelfs zon
der eenig toeken van schaamte, dat „het
hoogste cijfer der bevolking" in het jaar
1622 bereikt was en 39.455 beloopen had,
dus anderhalf maal zooveel. Haarlem was
in twee-en-een-kwart eeuw sterk achter
uitgegaan, maar vermeldde met ingeno
menheid zijn 5089 Gebouwen, Huizen,
Koépels, Fabrieken, Stallen enz. en 51
Buitenplaatsen, zijn veertien Openbare
Pleinen, elf Grachten, 29 Bruggen, 158
Straten en Stegen en 5 Hoofd- en 4 klei
nere Poorten of Hekken. Het zei met vol
doening, dat de vroegere bolwerken der
stad sedert het jaar 1820 „in aangename
wandelingen waren herschapen". De ge
dachte dat iets beter en mooier is, naar
mate het grooter afmetingen heeft, was I
onzen voorvaderen van een eeuw geleden
volkomen vreemd. Denk u dat eens in. Zij
streefden niet naar den dertigduizendsten
inwoner en zouden de gedachte aan den
vijftigduizendsten vermoedelijk als een
schrikbeeld beschouwd hebben. Om Na
tuurreservaten vroegen zij niet, de kreet
om „longen der stad" was hun ganschelijk
onbekend. Omgeven door Ambachts Heer
lijkheden de Stad Haarlem toebehoorende,
waaronder het moderne oog met belang
stelling de Heerlijkheden Bloemendaal,
Schooien en Haarlemmcrliede bespeurt
alle weliswaar met hun eigen burgemees
ter, assessoren, secretaris en leden van den
Gemeente-Raad stapten zij de vrij/;
natuur in, zoodra zij zich buiten de Pov.r-
ten begaven, dewelke tot 12 uren w> ideri
geopend voor f 0.05 0e persoon en jaarna
voor f 0.10 de persoon. De Poo>- k:is, de
Boomklokluider en de Boomslui' r> waren
zonder twijfel personen, die v. trouwens-
posten bekleedden.
Als gij aan hen denkt valt het u zeker
moeilijk te beseffen, dat er n en spoor
weg naar Amsterdam was: ai zeven jaar
lang, want in 1839 had <je Hollandsche
IJzeren Spoorweg Maa tschappij deze
eerete lijn in den i ande geopend
Ook (6nelde het hjzeren monster
reeds naar het Zeulden, maar het
kwam niet verder dan Den Haag. De
ijzeren weg tot ^.(otterdam was nog in
aanleg, uit Has* iem vertrok viermaal per
dag een trein, naar Amsterdam (de eerste
'e morgenr om 10 uur 17, de laatste
avonds; om 8 uur 46) en eveneens vier
maal r «,ar LoWen en Den Haag. Maar
n •ven dien beperkten dienst vermeldt
bef. Jaarboekje, met niet minder vol-
öe.jning, de vertrektijden van diligence-
Ondernemingen en trekschuiten. Per dili—
nee bereikte men, 's avonds om half
i if uit Haarlem vertrekkend en den gan-
•-chon nacht doorrijdend, Antwerpen den
volgenden middag om vier uur: een reis
dus van 17VS> uur.
Het waren wel heel andere menschcn
dan wij, die zulke dingen volbrachten.
Bedaarder merufchen. En de trein deed
hen niet eens voorzien, wat hun nage
slacht te wachten s.ond. Zij vonden het
maar een raar en leelijk ding, dat stonk
en smook uitbraakte en zagen er geen
toekomst in. Ongetwijfeld reisden velen
er nooit mee, omdat zij hun 'leven niet
roekeloos op het spel wenschten te zetten
door van Amsterdam naar Haarlem te
stormen in 35 minuten en van Den Haag
naar Haarlem in anderhalf uur, hetgeen
een gemiddelde snelheid van zeven-en-
'v.-intig kilometer beduidde. De diligence
was beter. Die deed zeven kwartier over
AmsterdamHaarlem en drie uur over
AmsterdamDen Haag. Men wist waar
Nederlandsche standpunten in principe weergegeven
Dinsdag heeft op de algemccno vergadering der U.N.O. to New-York do Ncder-
land.scho afgevaant'irde. mr. E. van Kleffcns, een samenvatting gegeven van de
standpunten, die Ni «Ierland ten aanzien van verselilllende vraagstukken «Ier inter
nationale somcnwei king huldigt. Ilij deelde mede dat de Nederlnndflchc delegatie
zich voorstelt hij de gedetailleerde behandeling der agendapunten een gepreciseerde
opvatting daarover nader kenbaar te maken. Thans sprak mr. van Klef fens In het
kort over de weref.lsamenleving en over het betreurenswaardige feit dat men er
zich tiiet van bewust schijnt te zijn, In één wereld te leven. Ilij gaf verder de Ne
derlandsche njeei.ing over het Spnnnsehc probleem en het vetorecht en deelde
mede dat de gebieden zonder autonomie, behoorende tot het koninkrijk der Neder
landen, den status van gebieden met zelfbestuur zullen verkrijgen.
De heer van Kleffens zeide: „Tot
welke intieme gemeenschappen wij ook
behooren, wij maken deel uit van één
wereld. Wat voer meeningsverschillen
er in die wereld ook naar voren mogen
komen, het feit blijft bestaan dat er
maar één wereld is". Wij weten en be
treuren, dat dit feit nog steeds niet vol
doende erkend wordt en dat er nog
steeds niet voldoende naar gehandeld
wordt. Voorzeker echter zullen wij ten
slotte dit feit tot gelding laten komen,
evenals wij er van overtuigd zijn. dat
de wereld groqt g> noeg is om volkeren
met fundamenteel verschillende ideolo
gieën tezamen te laten leven en werken
in voorspoed en vrede, op basis van
wederzijdsche vc rdraagzaamheid.
Mr. van Kleffons legde vervolgens
den nadruk op het feit dat de vol
tooiing der vredesverdragen de UNO
haar onontbeerlijk fundament zal ge
ven en kwam daarna op de kwestie
Spanje. Niet minde: dan wie ook ge
voelen wij vriendsch.t p voor het Spaan-
sche volk en afkeer van het regiem,
zooals dat in Spanje nog steeds aan de
macht is. Juist daar u n zijn wij van
meening. dat wij ons dr»or deze gevoe
lens niet moeten laten weerhouden van
een onder hét oog zien cl er situatie met
het noodige gezond verst nri. opdat wij
niet onwillens gaan bijdragen tot ver
steviging van het regiem ei i .chade toe
brengen aan het economisch welz n
van het Spaansche volk ei i de in het
Handvest omschreven bevo. gdheden te
buiten gaan.
Ten aanzien van het veto recht ver
klaarde van Kleffens dat het Neder
landsche standpunt bij de behandeling
van <iit onderwerp vorduu lelijkt zal
worden; hij voegde er bij 'dat Neder
land het vetorecht in urine ipe afwijst.
Meening der kleinen
gevrac^gd
Het Agence Fr.-.nee Presse meldt,
dat naar in bev >egde kringen werd
vernomen, het 'Britsche departement
van buitenlan;asche zaken tot de Ne
derlandsche, Belgische en Luxem-
burgsche i-égeenngen het verzoek
heeft ger'icht, haar standpunt ten
aanzien van de Duitsche kwestie
kenbapir te maken.
V
doch dat liet bereid is er in te berusten
zoolang dit onvermijdelijk is indien het
gebruikt wordt in gevallen van wer
kelijk belang en noodzaak.
Autonomie voor Rijksdeelen
Mr. van Kleffens ging verder: „Wij
zijn verheugd op te merken, dat ver
schillende landen, waaronder Neder
land, hebben doen blijken van "hun plan
om aangelegenheden met betrekking tot
onder hun gezag staande gebieden zon
der autonomie in behandeling te bren
gen. Voor zoover dergelijke gebieden
deel uitmaken van het Koninkrijk der
Nederlanden zij opgemerkt, dat zij den
status van gebieden met zelfbestuur
zullen verkrijgen.
Wanneer die nieuwe gebieden zullen
worden toegelaten als leden van de
U.N.O. zal men dichter naderen tot het
algemeen lidmaatschap van alle vrede
lievende landen, hetwelk het doel van
het Handvest is".
Mr. van Kleffens besloot aldus: „Wij
zijn er van overtuigd dat wij ten aan
zien van ons succes afhankelijk zijn van
den onontbeerliiken zegen van den Al
lerhoogste".
Het woord is aan.
B r n e
Toen Pythagoras zijn be
roemde stelling ontdekte,
offerde hij aan de goden
honderd runderenSinds
dien rillen alle runderen,
zoo vaak een nieuwe waar
heid aan het licht komt.
Bonkaarten KA. KB, KC 612
(strook No. 1)
454 Algem..250 gram waschpoeder
455 Algem..500 gram suiker, boter
hamstrooisel. enz. of
1000 gram jam, stroop,
enz. of 740 gram -2
potjes) pindakaas.
Bonkaarten KD, KE 612 (strook No. 1)
464 Algem.. 250 gram waschpoeder
4_6-5, 46-6 Alg. 250 gram suiker, boter
hamstrooisel. enz. of
500 gr. jam, stroap.
enz. of 370 gram 1
potje) pindakaas.
Tabakskaartcn
T 562 rants, tabaksart.
Wegens Allerheiligen (1 November)
mag op de nieuwe bonnen reeds mor
gen, Donderdag, worden gekocht.
Pindakaas
Op de bonnen voor suiker kan, zoo
lang de voorraad strekt, ook pindakaas
worden gekocht. Per 250 gram suiker
kan 1 pot pindakaas van ongeveer 370
gram worden verstrekt.
Nog geen cacao en bloem.
Wegens vertraging in de aflevering
kunnen deze week nog geen bonnen
voor cacao en bloem worden aangewe
zen.
Bij de Tweede Kamer is thans Inge
diend het ontwerp van wet inzake de
Vermogensheffing ineens.
Belastingplichtig zijn. evenals voor de
Vermogensaanwasbelasting, alle na
tuurlijke personen, die in een van de
laatste 5 jaren als ingezetene worden
beschouwd. Bovendien zijn aan deze
heffing onderworpen buitenlandsche
natuurlijke personen en lichamen, wel
ke vallen onder de Vermogensbelasting,
voor zoover hun binnenlandsche bezit
tingen betreft. Hier te lande gevestigde
lichamen zijn niet belastingplichtig voor
de vermogensheffing ineens.
De aanslag woixit bepaald naar het
vermogen op 1 Januari 1946. In hoofd
lijnen zal het vermogen worden vast-
I gesteld overeenkomstig de Wet op de
Vermogensbelasting 1892. Onroerende
men aan toe was. Het leven ging niet snel.
Men had gelegenheid om erover na te
denken en het waarlijk te beleven. Ja,
er was toch wel veel voor 1846 te zeggen,
al waren er ook erge schaduwzijden, een
eeuw geleden. Want die zijn er altijd ge
weest.
Morgen moet lk nog wat meer vertellen
van het oude Jaarboekje. Laat ons even
pauzeeren in den wilden ren des Hedens.
Het is zoo aardig. Denk eens aan de Pand-
poort en dc Bakcnessergracht en poog u
dat oude stadje voor te stellen. Met zijn
stilteR. P.
In aanwezigheid van de voltallige prin
selijke familie is gisteren in Hilversum
het huwelijk voltrokken tusschen de
gouvernante der prinsesjes, jkvr. S. C.
F. Fcith en jhr. ir. J. Rocll.
Prinses Beatrix en Prinses Irene waren,
samen met twee freules Roëll bruids
meisjes en Prinses Juliana fungeerde als
getuige bij het hutuclijJ<. Bij de kerke
lijke inzegening in de Doopsgezinde
Kerk waren ook Prins Bernhard en
Prinses Margriet aanwezig, dc laatste
liep in den stoet mee als bloemen-
strooistertje. Na de plechtigheden bood
het prinselijk paar op het paleis Soest-
dijk een lunch aan.
goederen, bedrijfsmiddelen en effecten
worden op dezelfde wijze gewaardeerd
als bij de vaststelling van het eindver
mogen voor de Vermogensaanwasbe
lasting. Rechten op een pensioen van
meer dan f 4000 per jaar warden tot
het gekapitaliseerde bedrag als vermo
gen beschouwd, voor zoover zij f 4000
overschrijden.
Vrijgesteld zijn: huisraad, schilderijen,
boeken, kleederen en levensmiddelen
voor zoover de waarde hiervan een be
drag van f 15.000 niet overschrijdt en
mits deze zaken geen handelsvoorraad
zijn. Voor-oorlogsch bezit wordt ge
schat naar de waarde op 1 Mei 1940.
Voorts zijn vrijgesteld verzekerings-
polissen en lijfrenten tot een bedrag
van f 10.000, indien men geen recht op
pensioen heeft, is f 20.000 vrijgesteld.
Van de waarde van achterstallige
coupons en dividenden zal 40 procent
onbelast blijven.
Bovendien wordt, voordat het tarief
wordt toegepast, afgetrokken: voor on-
gehuwden f 8000: voor gehuwden f 1000
verhoogd met f 4000 voor ieder minder
jarig kind. Voor kleine vermogensbe-
zitters. ouder dan 40 jaar, is bovendien
een vrijstelling opgenomen van ten
hoogste f 50.000. Deze geldt slechts ten
volle indien het gemiddelde inkomen
over de jaren 1941 tot en met 1945
f 1500 of minder bedroeg. Was het in
komen hooger. dan wordt deze vrijstel
ling slechts ten deele verleend. Boven
f 3000 jaarlijksch inkomen wordt r.ü
niet verleend.
De belasting bedraagt tot f 100.000
10 procent, voor het gedeelte van het
belastbare bedrag tusschen f 100.000 en
f 200.000 15 procent; tusschen f 200.000
en f 500.000 20 procent, tusschen
f 500.000 en f 1 millioen 22.5 procent
en over het gedeelte dat ligt bov n
f 1 millioen 25 procent.
De aanslagen moeten binnen een jaar
na den aanslag worden voldaan. Ove
rigens zijn de regelen inzake de wijze
van betalen in hoofdzaak dezelfde als
voor de vermogensaanwasbelasting.
Militaire cliaufféur gedood
Projectiel ontplofte in
de duinen bij Óverveen
In het zoogenaamde Langerak. een
duingebied onder Overveen. zijn gede
tineerden bezig met het opruimen van
mijnen en granaten. Zij worden door
een militairen chauffeur met een
vrachtauto gebracht en gehaald. Giste
ren beging deze chauffeur de onvoor
zichtigheid, een op het terrein liggend,
projectiel op te nemen, waardoor dit
ontplofte. De chauffeur werd op slag
gedood. Een der gedetineerden werd
gewond en is naar een ziekenhuis in
IJmuiden overgebracht.
VRIJ KOUD.
Verwachting geldig van Woensdagavond
tot Donderdagavond: Zwaar bewolkt met
op vele plaatsen nevel of mist en slechts
hier en daar tijdelijke opklaring. Geen
negrslag van beteekenls. Matige Ooste
lijke wind. Vrij koud.
