li
C
J
i
Schaderegeling is voor de meesfen
onaanvaardbaar
Procedure der bijzondere rechtspleging
za! vereenvoudigd worden
Wereldnieuws
a
De radio geeft vanavond;
Drie deviezensmokkelaars veroordeeld
r
avontuur
van Thomas Toverbal
Moeilijkheden van den wederopbouw
Toch is Nederland vóór
bij andere landen
Op uitnoodiging van het ministerie van
openbare werken en wederopbouw heeft
de pers een excursie gemaakt langs de
door oorlogsgeweld getroffen gebieden.
Een medewerker zal in enkele artikelen
vertellen van de financieele problemen
bij het herstel, van het leed en de el
lende der bevolking, van de critiek der
betrokkenen in haar velerlei vorm en
van den stand van den wederopbouw.
Het probleem van den wederopbouw in
Nederland is moeilijk en veelomvattend.
Uit den chaos der eerste na-oorlogsche
periode is een organisatie gegroeid (die
van „Openbare werken en wederopbouw"),
welke met ontzag-
ff'"Smnen 'S VERWOESTÊ~WÖNINGEN EN DE HERBOUW.
en komen vele kleine neringdoenden nooit
weer aan den gang".
Kort en populair verteld is de kwestie
deze dat de Staat by herbouw de taxatie
waarde van het verwoeste pand perr 9 Mei
1940 vergoedt en voor de rest de financie
ring op zich neemt door middel van rente
dragende en rentelooze credieten (de laatste
ook zonder aflossing). Rentedragend is het
gedeelte „Nieuw voor oud". De eigenaar
had een pand, waarop natuurlijk reeds een
gedeelte was afgeschreven. Hij krijgt er
een volkomen nieuw project voor terug en
het is billijk dat hij .de extra waarde daar
van voor zijn rekening neemt. Over het
algemeen ziet men dat wel in en worden
er weinig bezwaren tegen geopperd.
Maar practisch niemand aanvaardt het
risicovan de rentelooze hypotheek zoolang
daaromtrent niets verder is vastgesteld.
t-XVM
gehad, maar niet
temin haar wieken
steeds verder en
in steeds hooger
tempo heeft uit
geslagen Inunda
ties moesten wor
de bedwongen,
bruggen hersteld,
het verkeers-ap-
paraat op gang
gebracht, puin ge
ruimd m hoeveel
heden, die elke
beschrijving tar
ten, en tegelijker
tijd vroegen hon
derd-duizenden,
zwaar getroffen
landgenooten om
onderdak en hulp.
Wie nagaat dat op
5 Mei 1945 meer
dan een vijfde deel
van alle huizen in
Nederland was ver
woest of bescha
digd, dat heele
streken als Wie-
ringermeer en
Walcheren, door
de zee waren over
stroomd en vele
dorpen (als Och-
ten, Eede, IJzen-
dijke en Westka-
pelle) grootendeels van de kaart waren
verdwenen, beseft tevens wat een moeite
het moet hebben gekost om orde te schep
pen in dezen toestand van vernieling en
ellende en nieuw perspectief te wekken in
oorden van troostelooze verlatenheid.
Is Nederland daarin geslaagd?"
„Neen", zegt de man in de geteisterde
gebieden; „ja", zegt de vreemdelinng
bij een bezoek aan deze lage landen!
Inderdaad er zijn argumenten voor
opmerkingen van ernstigen en zelfs
verontrustenden aard, maar wij mo
gen ons troosten met de wetenschap
dat wij hier ver vooruit zijn op En
geland en op Frankrijk en België,
landen, die gêruimen tijd vroeger
werden bevrijd, maar zelfs het puin
nog niet hebben verwijderd en pas
het allereerste stadium van den we
deropbouw zijn ingegaan.
Hoe is het mogelijk?
Maar als de glasactie „Ruiten troef"
door een dorp in Zeeuwsch-Vlaanderen
volkomen wordt gesaboteerd, als in een
ander dorp, dat kans heeft op voorrang bij
den herbouw, de' plaatselijke aannemers
er uit eigenbelang bij de gemeentebestuur
deren op aandringen de plannen te torpe-
deeren, als in Venlo nu in korten tijd al
de vierde leider van het streekbureau
moest wordenaangesteld omdat er....,
nou ja, omdat er iets niet klopte, dan
vraagt men zich af „hoe is het mogelijk?"
En men staat nauwelijks meer verwon
derd bij het feit dat ambtelijke beuzelarij
er in Den Haag oorzaak van werd dat de
bouw van 300 woningen aan anderen werd
toegewezen of dat vakgroepen, die met de
distributie zijn belast, een eigen politiek
volgen en de materialen niet naar de ge
teisterde gebieden sturen maar naar elders
in het land, waar van ouds hun belang
rijkste afnAners hebben gewoond. Van
goed vaderlanderschap gesproken
De groote klacht.
De zwaarste klacht in de getroffen ge
bieden is evenwel die over de financieele
regeling bij herbouw. En zij is universeel!
Burgemeesters, leiders van streekbureaux,
OVCWCe PBOV «785
AanUI woningtn
m Neder!a-ö op
31 Dec. 1940
*°0«D.
HOLLAND
NOODWONINGEN EN NOODBOERDERuEN GEREED 1
NOODWONINGEN IN AANBOUW OF NOG TE BOUWEN PER 15 OCT. 1946.
tSWV-l "ERMANENTE WONJNGEN IN AANBOUW OF GEGUND J
TOEWIJZINGEN PERMANENTE WONINGEN 4* KWARTAAL 1946.
- '947 TOTAAL. Usi.olv PEL
„Waarschijnlijk zal deze op den duur voor
het grootste deel worden kwijt gescholden",
zegt de Staat, „en in ieder geval zal vóór
1 Januari 1956 een defintieve beslissing
worden genomen. Ga dus gerust bouwen".
Maar de nuchtere Hollander fronst in som
bere gelatenheid de wenkbrauwen en....
wacht af.
Wie voor den oorlog een eigen „bedoe
ning" had: een eenvoudig huisje misschien,
op een klein, maar dierbaar plekje grond,
kent de cijfers al uit zijn hoofd. Wellicht
f 10.000.zal de bouw eischen voor het
nieuwe pand. Zeg dat hij daar f 4000.
van vergoed krijgt, dan zal er op zijn „be
zit" (afgezien van vroegere hypotheken,
die hun waarde behouden en voorrang
hebben) een zilveren dak komen van on
geveer f 1500.rentedragend (nieuw
voor oud) en f 4500.renteloos crediet.
Een loodzware'last, welke, hij voor zich
zelf, noch voor zijn kinderen, wil en durft
aanvaarden. Die voorspiegeling van den
Staat dat misschien dat rentelooze crediet
eens zal worden kwijt gescholden, boeztmt
hem geen vertrouwen in, met hoeveel na
druk het ook bij herhaling is betoogd.
Drs. Verhorst, hoofd van de afdeeling
financieel-economische zaken van het de
partement, heeft ons verklaard dat er bin
nen een maand zekerheid zal zijn en de
„wissel op de toekomst" door minister
Lieftinck in meer concrete bepalingen zal
zijn omgezet. De bevolking der getroffen
gebieden wacht daar op: „met een bang
hart", zooals de heer Leenders te Groes-
beek het uitdrukte, „met twijfel omdat
men in Den Haag als regel zoo weinig
aandacht schenkt aan onze problemen"
(volgens burgemeester Eekhout, van Bres-
kens), „met belangstelling, maar ik ga
hier rustig mijn eigen weg" (aldus jhr. ^e
Casembroot, die in Westkapelle een geheel
apart systeem volgt)
Hulp aan den boer.
Ook voor dén bouw van boerderijen en
stallen zal een nieuwe regeling worden
getroffen. Noodboerderijen verrezen er tot
dusverre in ons land 1648, noodstallen 5618,
maar die oplossing kan maar tijdelijk zijn.
En aan nieuwbouw doen de boeren niet
zoolang zij niet weten welke risico zij dra
gen. Een kwart van de bouwsom moeten
- „„zij thans op tafel leggen alvorens er mag
bouwers, gedupeerden, ja ook de manne wor<jen begonnen, daarna zorgt de Staat,
van den wederopbouw zelf, zij zeggen al- j vojgens het bekende crediet-systeem, voor
leen hetzelfde: „Als deze schaderegeling ver{jere financiering. Maar de boer, die
niet gewijzigd wordt, komt er van den zyn vee gest0len, zijn land en goed ver
particulieren bouw niets terecht, woiat ae zag en 0p geen stukken na weet waar
situatie voor de kleine bezitters hopeloos j aan toe jSi denkt onder deze omstan
digheden niet aan herbouw, waarvan hij
de lasten niet kent.
„Ook dit lapmiddel zal verdwijnen", zei
drs. Verhorst ons alweer, „zij het niet bin
nen een maand". De eisch van het depo-
neeren van een kwart van de bouwsom
zal vervallen en voor het overige geldt
ook hier de komende nieuwe beslissing
inzake de rentelooze hypotheken.
Hoogstens nog een maand zal Nederland
in spanning blijven! Moge minister Lief
tinck zich houden aan dien termijn. En
moge zijn decisie gunstig zijn.
Dr. Hirschfeld's beleid in
de bezettingsjaren
In Staatsblad G. 317 is opgenomen het be
sluit van 8 November j.l tot gegrondverkla-
ring van het beroep van dr. H. M. Hirschfeld
tegen het hem verleende eervol ontslag a,ls
secretaris-generaal van de voormalige depar
tementen van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart en van Landbouw en Visscherij. De
overweging van het besluit luidt, dat welis
waar tegen de houding van dr Hirschfeld ge
durende den bezettingstijd als bezwaar moet
worden ingebracht, dat hij blijk heeft gegeven
van onvoldoende begrip voor de groote gees
telijke waarde van het verzet, met name zoo
als dit zich uitte in de ondergrondsche actie,
doch dat daartegenover in aanmerking be-
hooren te worden genomen de onmiskenbaar
zeer groote en ook niet betwiste diensten,
door dr. Hirschfeld gedurende de- vijf zeer
moeilijke bezettingsjaren in zijn functies van
secretaris-generaal van de voormalige depar
tementen van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart en van Landbouw en Visscherij aan het
Nederlandsche volk bewezen, welke diensten
bij het uitvoerige hernieuwde onderzoek door
de afdeeling voor de geschillen van bestuur
van den Raad £an State meer dan tot dus
verre duidelijk zijn geworden Derhalve is; bij
beschouwing van zijn beleid in zijn geheel,
voor het verleenen van eervol ontslag, an
ders dan op eigen verzoek uit de door hem
bekleede functies, welke hij niet meer
wenscht te vervullen, niet voldoende grond
aanwezig.
Volksherstel-sigaretten
f 4.80 per pakje
Volgens de Haagsche Courant zullen de
import-sigaretten, welke met toeslag ver
kocht zullen worden ten bate van Neder-
landsch Volksherstel, die op zijn beurt de
verkregen gelden ter beschikking zal stel
len van de nood-gebieden, tusschen Sint-
Nicolaas en Kerstmis in den handel worden
gebracht.
Werd aanvankelijk gesproken van een
prijs, welke tusschen de f 3 a f 4 zou komen
te liggen, thans staat wel vast, dat de ver
koopsprijs hooger zal zijn en vermoedelijk
f 4,80 per pakje van 20 stuks zal bedragen.
Vrouwen bij de
rechterlijke macht
Minister heeft er
geen bezwaar tegen
De minister van Justitie heeft medegedeeld
dat zijn beleid inzake de benoeming van leden
der rechterlijke macht er op gericht is om
tot het rechtsambt te doen benoemen de beste
en meest geschikte krachten zonder daarbij
bepaalde groepen der bevolking uit te sluiten
Het ontwerpen van een nieuwe salaris-
regeling voor de rechterlijke macht heeft bij
den minister de volle aandacht. De werk
zaamheden van de tot dit doel aangewezen
commissie verkeeren in een zoodanig stadium
dat het zich laat aanzien, dat wanneer haar
voorstellen de goedkeuring van het kabinet
zullen kunnen verkrijgen, de plannen binnen
weinige maanden aan de Kamer zullen kun
nen worden voorgelegd.
Tegen de benoeming van vrouwen in de
rechterlijke macht heeft de minister aller
minst principieele bezwaren. Hij is bereid
een zoodanige benoeming te bevorderen, ech
ter voorshands slechts in die functies bij de
rechterlijke macht, ten aanzien waarvan kan
worden aangenomen, dat vrouwen daarvoor
zeker niet minder geschikt zijn dan mannen.
Op goede gronden kan worden betoogd, dat
bepaalde aspecten van de kinderrechterstaak
deze fiinctie zeker geschikt doen zijn om door
vrouwen te worden vervuld.
Een nieuwe wettelijke regeling van de
rechterlijke indeeling is in voorbereiding.
Onderzoek in de zaak-De Geer
nadert zijn voltooiing
Mr. W. P. Bakhoven, advocaat-fiscaal bij
het Bijzonder Gerechtshof te Amsterdam,
heeft medegedeeld dat het onderzoek in
de zaak van oud-minister De Geer zijn
voltooiing nadert. Er zijn meer dan zestig
getuigen gehoord, zoowel in Nederland als
in Engeland en Duitschland. Met uitzon
dering van minister Van Kleffens, die in
New York vertoeft, zijn alle ministers ge
hoord, die deel hebben uitgemaakt van
het laatste kabinet-De Geer. In het al
gemeen wordt van de zijde van alle ge
tuigen medewerking ondervonden, die
noodig is om deze zaak zoo goed mogelijk
tot klaarheid te brengen.
Ook met jhr. De Geer werd reeds con
tact opgenomen. Uit den aard der zaak
zal hem eerst na het getuigenverhoor ge
legenheid worden gegeven zijn standpunt
uiteen te zetten.
Agenda voor Haarlem
MAANDAG IS NOVEMBER
Stadsschouwburg: Zweedsch Danstheater,
uur. Bhnkmann: Openbare spiritistische avond.
20 uur. Rembrandt: „Grijze oogen" (18 J.).
Palace: „Zeebonken" (14 j.). Luxor: „De man
met het ijzeren masker" (14 j.). Deze drie 14.00,
16.15, 19.00 en 21.15 uur. Frans Hals: „De blauwe
sluier" (a. 1.) 14.00, 16.30, 19.00 en 21.15 uur. City:
„North of Sjanghai" en '„Sportparade" (14 j.)
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur. Spaarne: „Ver
loren in de wildernis (II) 14.15, 19.00 en 21.15 uur.
Men was met het vraagstuk der politieke
delinquenten in een impasse geraakt
De burgemeesters van groote Duitsche ste
den in de Britsche en Amerikaansche bezettings-
zónes hebben een dringend beroep op de ge
allieerde autoriteiten gedaan om te voorkomen,
dat „het Duitsche volk ten onder gaat in honger
en ellende".
Te Wuppertal hebben honderdzeventig machi
nisten en stokers gestaakt onder het motto:
„geen eten, geen werk". Er hebben tot dusver
nergens ongeregeldheden plaats gehad.
Zaterdagavond is een bomaanslag op het
centraalstation te Stockholm gepleegd De ver
oorzaakte schade wordt op 30.000 kronen geschat.
De politie heeft een man gearresteerd, die zich
even voor de ontploffing met een biskwiebllk in
de nabijheid bevond. Er zijn geen personen ge
dood of gewond. Op zes voorafgaande Zaterdag
avonden zijn eveneens bommep te Stockholm
ontploft.
Voor inlichtingen, die lelden tot de arrestatie
der daders, is een belooning van 7000 kronen
beschikbaar gesteld.
Radio Frankfurt maakt bekend, dat in de
gehee'.e fransehe bezet ting szöne van Duitsch
land de ..districts- en gem<*nteraadsheeren" ver
tegenwoordigers hebben gekozen voor de raad
gevende en constitueerende vergaderingen. De
Staat Rijnland-Palts zal volgens berichten uit
Koblenz vertegenwoordigd zijn door 36 Christen
democraten, 15 sociaaldemocraten, drie commu
nisten en een liberale democraat
In het door de Franschen bezette deel van
Wilrttemberg verkregen de Christen-Democraten
40 zetels, de Sociaal-Democraten 14, de Duitsche
Volksliga 7 en de Communisten 4 zetels.
HILVERSUM I, 301.5 M.
18 00. 20.00. 23 00 Nieuws. 18.15 Gr.pl. 18.30 Ned
strijdkr. I9.è00 Partij v. d Arbeid. 19.15 Meisjes
koor 19 55 Landbouwrubriek 20.05 Weerpraatje.
20.20 Metropole-orkest 21.00 Hoorspel: ..De laat
ste kans" 22 15 Sextet 22 45 Geestelijk leven
23.15 Gr.pl.
HILVERSUM II. 415.5 M.
19.00. 20.00. 23.00 Nieuws. 18 45 Spot tpraatje.
19.15 Meesterwerken voor klavier. 19 40 NCRV-
leeslamp. 20.05 „In 't gekroonde wapen". 21.00
Trio. 21.40 Koor. 22.30 Ciavecimbel. 23.00 Avond
concert.
Dr. ir. M. H. Damme, oud-directeur-gene
raal der P.T.T. is Zaterdag 70 jaar gewor
den. Van vele kanten gewerden hem bij die
gelegenheid blijken van waardeering.
In de memorie van antwoord op het
voorloopig verslag der Tweede Kamer in
zake de begrootingen voor Justitie voor
1946 en 1947 verklaart de minister, van
oordeel te zijn, dat wij met het vraagstuk
der politieke delinquenten in een impasse
waren geraakt.
Het doel, dat den minister voor oogen
gestaan heeft was, om binnen enkele
maanden te bereiken, dat alle dossiers van
gedetineerden eenmaal bestudeerd zouden
zijn, zoodat na afloop van den gestelden
termijn noch onschuldigen meer in de kam
pen zouden verblijven, noch personen,
wier detentie reeds van langeren dufor ge
weest is dan hun vermoedelijke straftijd.
Ter bereiking van dit doel moest het eeni-
ge bruikbare middel: de voorwaardelijke
buitenvervolgingstelling, gekozen worden.
Nadat inderdaad allen, die volgens het plan
vrijgelaten moeten worden, in vrijheid en
voorwaardelijk buiten vervolging gesteld
zullen zijn, zal van dit middel bij uitzon
dering worden gebruik gemaakt en voorts
in lichte gevallen van niet-gedetineerden,
waarvan anders de berechting onnoodig
lang zou moeten wachten.
Het komt den minister wenschelijk noch
noodzakelijk voor de taak der P.R.A. ge
heel aan de gewone politie over te dragen.
De minister is van oordeel dat, wanneer
eenmaal mag worden aangenomen, dat al
leen nog personen, *die voor berechting in
aanmerking komen, in bewaring verblij
ven, een rechterlijke controle op de nood
zaak der detentie gewenscht is. Een voor
stel tot wijziging van het Besluit Politieke
Delinquenten 1945 in dien zin zal de Ka
mer zeer spoedig bereiken.
De doodstraf
De minister nam er met voldoening ken
nis van, dat men qver het algemeen in
stemde met en zich verheugde over zijn
oordeel, dat slechts in een zeer beperkt
aantal gevallen de doodstraf ten uitvoer
gelegd behoort te worden. Tot nu toe heeft
tenuitvoerlegging van de doodstraf plaats
gevonden in drie gevallen. In een vierde
geval heeft de veroordeelde zich, nadat
hem de tenuitvoerlegging was aangezegd,
door zelfmoord aan de tenuitvoerlegging
van het vonnis onttrokken.
Aan het voornemen, meer en ernstiger
zaken dan tot dusverre naar de tribunalen
te doen verwijzen is reeds een begin van
uitvoering gegeven.
v Een ontwerp van wet, waarin mede een
wijziging van het Tribunaalbesluit is op
genomen, welke het voorwaardelijk opleg
gen van den maatregel van interneering
mogelijk maakt, zal zeer spoedig bij de Ka
mer worden ingediend.
Een voorstel tot wijziging van het Besluit
Buitengewone Rechtspleging en van het
Tribunaalbesluit in den zin, dat bijzondere
gerechtshoven en tribunalen ontslag uit de
bewaring kunnen bevelen, zal zeer spoedig
worden ingediend. Dit en de andere voor
stellen, alsmede een aantal voorgestelde
vereenvoudigingen in de procedure en de
organisatie der bijzondere rechtspleging,
zijn in één ontwerp uitgewerkt door een
commissie. Deze corqmissie heeft haar ar
beid reeds geëindigd. De resultaten van de
zen arbeid zullen zeer spoedig aan het
oordeel van de Kamer worden onderwor
pen.
Het ligt in het voornemen van den mi
nister spoedig een wetsontwerp in te die
nen, waarbij een regeling zal worden ge
troffen ten aanzien van de aansprakelijk
heid van de overheid voor onrechtmatige
daden door haar of haar organen begaan
in de eerste periode na de bevrijding. Het
ligt vooralsnog niet in de bedoeling om
daarbij vergoeding toe te kennen voor ten
onrechte ondergane detentie.
Er is op het oogenblik een wachtgeld
regeling in studie voor het bij de bijzondere
rechtspleging betrokken personeel.
Omkooping van bewakers
Door zeer strenge selectie en scherpe
controle wordt voortdurend getracht de
omkoopbaarheid van het bewaringsperso-
neel tegen te gaan. Helaas moet worden
erkend, dat een deel van het personeel, dat
door den tijdelijken aard van zijn werk
kring geen levenspositie te verliezen heeft,
niet de kracht bezit aan de verleidingen
van de zijde der gedetineerden en hun fa
milieleden, waaraan zij dagelijks bloot
staan, voldoenden weerstand te bieden.
In de cellenbarakken te Scheveningen
en elders worden maandelijks eenige be
wakers wegens plichtsverzuim ontslagen.
Men kan bij «en tijdelijken dienst, welke
het personeel geenerlei' waarborgen voor
de toekomst biedt, niet de pretentie heb
ben de beste menschen op de juiste plaat
sen te willen aanstellen.
De opsporing van oorlogsmisdrijven is
in het afgeloopen jaar met kracht ter hand
genomen. Behoudens een aantal ingewik
kelde en omvangrijke zaken zal deze taak
vermoedelijk in 1947 kunnen worden ge
ëindigd. Een enkele Duitsche oorlogsmis
dadiger heeft reeds voor een der Bijzon
dere Gerechtshoven terechtgestaan, terwijl
binnen niet te langen tijd meer zullen vol
gen.
De minister is voornemens binnenkort
een wetsontwerp in te# dienen, waarbij een
voorziening wordt getroffen ten aanzien
van het eindigen van het beheer over het
vermogen van politieke delinquenten. Dit
ontwerp zal overigens slechts beoogen om
in enkele gevallen, waarin deze materie
thans onvoldoende is geregeld, een wette
lijke basis te scheppen.
„Van huur verhooging kan
thans geen sprake zijn"
In antwoord op een telegram, dat de Ne
derlandsche Bond van Huis- en Grond
eigenaren op 17 October aan den minister
raad zond over de kwestie der huurver-
hooging ontving het bestuur van den bond
van het ministerie van Economische Za
ken de mededeeling, dat de regeering zich
ten volle bewust is van de moeilijkheden,
waarmede de bezitter van onroerend goed
momenteel te kampen heeft. Ook de regee
ring wordt tegenover deze moeilijkheden
geplaatst als exploitante van duizenden
woningwetwoningen, en als financier van
den komenden nieuwbouw. Het is echter
een levensbelang van de Nederlandsche
gemeenschap in haar geheel, dat de be
staande spanning tusschen loonen en prij
zen niet verder wordt vergroot. Dienten
gevolge kan op het oogenblik van verhoo
ging der huren geen sprake zijn. De aan
dacht der regeering blijft evenwel op deze
aangelegenheid gevestigd.
Het Centraal Bureau van de NIWIN, thans
Rijnstraat 10. Den Haag, zal van 20 November af
gevestigd worden Dr. Kuyperstraat la, Den
Haag. telefoon 113132 en 112749.
Er is ongeveer vijf
milliard geblokkeerd
Liquidatie der geldzuivering
bij het Ministerie in studie
Op een te Amsterdam gehouden congres
van bank- en effectenhandelbedienden,
georganiseerd door de bedrijfsgroep „Geld
en Effectenhandel" van den algemeenen
bond „Mercurius" heeft prof. dr. F. A. G.
Keesing, raadadviseur van het ministerie
van Financiën een rede gehouden over de
geldsaneering. Hij verklaarde, dat na de
bevrijding de maatschappelijke geldvoor
raad 11 milliard bedroeg tegen 2,/2 milliard
in April 1940. De regeering zag toen twee
mogelijkheden: ten eerste het bezwijken
van den dam van prijs- en distributievoor
schriften onder invloed van de geldpressie,
hetgeen tot inflatie zou leiden, ten tweede
instandhouding van den dam, waardoor alj
gevolg van de groote geldhoeveelheid een
sterke arbeidsonlust zou ontstaan.
Na een overzicht gegeven te hebben
van de verschillende saneeringsmaatrege-
len zeide prof. Keesing dat het vraagstuk
der liquidatie van de geldzuivering op het
ministerie intensief bestudeerd wordt en
dat het nauw verband houdt met de hef-
fingen, waarvan de aanslagen begin 1947
te verwachten zijn. De opzet hiervan is,
om zooveel mogelijk elkeen die een aanslag
ontvangt en 'geblokkeerd geld heeft, die
aanslag ten laste van zijn geblokkeerde
rekening te laten voldoen. Bepaalde wegen
dienen te worden gevonden voor het ge
blokkeerde geld, dat niet op deze wijze
naar de schatkist vloeit. De verwachting ij
gewettigd, dat het kapitaalverkeer weer
in verdere mate zal worden bevrijd. Zoo
dra de monetaire en fiscale overwegingen
vervallen zijn, legt alleen rechtsherstel het
kapitaalverkeer nog aan banden.
Prof. Keesing taxeerde de hoeveelheid
geblokkeerd geld op vijf milliard en na
aftrek der zekerheidstellingen en de groot-
boekinschrij vingen op twee milliard.
Tooneel
In totaal 16 maanden gevangenisstraf
en f60.000 boete opgelegd
De politierechter voor economische zaken
te Amsterdam heeft een zaak behandeld tegen
den 40-jarigen jhr A. P. A. E. van S.. wien
overtreding der deviezenverordening was ten
laste gelegd. Verdachte liet verstek gaan. daar
hij zich in Zwitserland bevindt.
Als 'getuige werd gehoord de 60-jarige com-
missionnair in effecten K. F. J., die zelf we
gens een deviezen-overtreding in de gevange
nis verblijft. Deze verklaarde te Amsterdam
50.000 aan een zekeren H. ter hand te heb
ben gesteld, na schriftelijke opdracht van een
Zwitsersche bankrelatie. Hij ontving geen
kwitantie van H. en beiden aldus getuige
waren onbekend met de bestemming van
het geld. Jhr. S vertoefde eenigen tijd in
Milaan, waar hij een schilderij wilde koopen
voor 3.250.000 lire. Hij beschikte zelf niet
over voldoende geld en leende bij een vriend
het bedrag op voorwaarde, deze som in Ne
derlandsche valuta in Nederland aan dezen
vriend, die hier over de noodige contanten
wilde beschikken, uit te betalen. Het schilderij
kocht hij inderdaad, maar deed het voor
3.750.000 lire weer van de hand, zoodat hij een
winst maakte van 500.000 lire.
De door J. uitbetaalde 50.000 waren uit
Zwitserland, waar Nederlandsche guldens
tegen een zeer voordeelige koers te krijgen
zijn. overgemaakt
De officier van justitie noemde deze over
treding een zeer ernstig feit en eischte acht
maanden gevangenisstraf en 25.000 boete
benevens "verbeurdverklaring van het inbe-
slaggenomene, publicatie van het vonnis en
tevens onmiddellijke gevangenneming. Dit be
de Nederlandsche grens onmiddellijk gear
resteerd kan worden.
De politierechter veroordeelde den ver
dachte bij verstek tot acht maanden en een
boete van 35.000. publicatie van het vonnis
en onmiddellijke gevangenneming. Hij laakte
de houding van jhr. S., die misbruik maakt
van zijn relaties en de deviezenpositie van
ons land groote schade berokkent. Bovendien
ontvangt hij voor zijn verblijf in het buiten
land Nederlandsche deviezen.
De tweede verdachte was de in New York
wonende Nederlander C. F. C. M. die door
bemiddeling van een Zwitsersche bank f 3000
had gekregen buiten de deviezenbepalingen
om Hij werd veroordeeld tot 15000 boete
en vier maanden voorwaardelijke gevangenis
straf met twee jaar proeftijd.
De derde verdachte, R. H„ was leider van
een reisbureau in Luxemburg. Een Zwitser
sche relatie verzocht hem. toen hij naar ons
land reisde, aan eenige personen f 29.000 uit
te betalen. Nadat hij een deel van dit geld
had uitbetaald, werd hij echter gearresteerd.
De politierechter veroordeelde hem tot vier
maanden gevangenisstraf en 10 000 boete.
Het nog niet uitbetaalde deel van de 29 000
werd verbeurd verklaard
B. cn W. van Den Haag stellen voor aan (le
Nederlandsche Opera te Amsterdam, welke dit
seizoen ongeveer 40 voorstellingen in Den Haag
zal geven, f 20.000 subsidie te verleenen, dus
f500 per voorstelling. De gemeente Amsterdam
verleent 12500 per voorstelling.
Nederlandsch Volkstooneel:
„De erfgenamen"
Wij kunnen ons moeilijk meer voorstellen,
dat een vertooning van „De Erfgenamen yan
Rabourdin" zooveel stof heeft opgejaagd,
toen Emile Zola het als een proeve van thea
tervernieuwing het schouwburgpubliek als
een uitdaging tegenwierp. De terugkeer naar
de middeleeuwsche volksboert is voor ons
geen gebeurtenis meer. Wij vermaken ons
met deze klucht zonder haar tot inzet voor
een debat over kunsttheorieën te misbruiken
Wij genieten ervan louter om de zotternij.
Om „een lach te brengen op de leelijke
menschelijke tronie" heeft Zola deze koddige
geschiedenis bedacht en het is geheel in den
stijl, waarin hij zich het spel voorstelde, dat
Het Nederlandsch Volkstooneel „De Erfgena.
men" vertoont Een primitief décor en daarin
de sterk aangezette caricaturen in de voor
ons op zichzelf reeds komische dracht
het „fin de siècle", luidruchtig spel, in- en
uitgeleid door clowns met kermismuziek, ver
schafte de illusie van het potsierlijke, die ook
in den Stadsschouwburg bereikt werd. Hier
kon men zich weer eens amuseeren zonder
dat men zijn goeden smaak mqjest laten be-
leedigen. Een bewijs van zorg was de kiesch-
heid, waarmee men met het oog op de bijzon,
dere constellatie van dezen tijd „den Jood
Isaac" heeft vervangen door den door Daan
van Ollefen statig gespeelden „Pernot". Een
prachtig type heeft Alex Faassen van den
„halfdooien scharminkel" Chapuzot gecreëerd;
Nell Knoop en Tine Miedema belichaamden
het stel elkaar hatende nichten; Guus Ver-
straete was een bevallige Dominique. Ferd.
Sterneberg speelde den dokter en Ben Groe-
neveld, aan wien de levendige en kleurige
regie was te danken, sprak als Bonisseur het
slotwoord.
Het leeuwendeel van het succes oogstten
echtfer de beide hoofdpersonen: Constant van
Kerckhoven, die nog niets heeft verloren van
ziin komisch élan uit den goeden ouden tijd'
van zijn samenwerking met Kaart en Made-
Ion Waldorp, die als Charlotte hem mét haar
stevige stem en pittige mimiek guitig tegen
spel gaf.
H. G. CANNEGIETER.
Aerdenliouts Kindertooneel
Onder de beproefde leiding van mevrouw
J. van KempenVan de Brink heeft Aerden-
houts Kindertooneel gistermiddag in den
Stadsschouwburg weer een van die aardige
vertooningen gegeven, waardoor het allengs
een reputatie heeft verworven.
Ditmaal was Asschepoes het sprookje, dat
door declamatie, zang en dans werd vertolkt.
Voor de hoofdpersoon fungeerde een schattig
propje van amper een meter hoog. maar met
een resoluutheid van stem en gebaartjes, wel
ke menig volwassen dilettant haax zou kun
nen benijden.
De voorstelling bereikte haar hoogtepunt op
het feest in het koninklijk paleis, dat gevuld
werd met een talrijk gezelschap gepruikte en
gepoederde markiezen en markiezinnen, die
allemaal hun best deden om zich aan de re
gels van het bal te houden, maar van wie de
allerkleinsten nog wel eens een mispas deden,
waarmee zij het hart van het publiek temeer
stalen. Een grappige en bekoorlijke aanblik
leverde deze etalage van Kathe Kruse-poppen
op, in wier midden ook een ballet van oudere
meisjes het feest opfleurde.
De solo-danseres viel met haar volleerde
uitvoering van de Wals (Chopin) en de Pap-
pillon (Poldini) buiten het leerlingen-kader;
een compliment voor deze Corry de Mon voor
haar elegante en zwierige vertolking.
Eén aanmerking: waarom voor de woning
van Asschepoes' moeder zulk een banaal-
burgerlijk interieur uit de twintigste eeuw
genomen, dat tegen de fantasie-costuums
vloekte en de sprookjes-illusie verstoorde?
'H G. CANNEGIETER.
Wim Povel vertelt sprookjes
Wim Povel heeft zich voor de dertiende
maal door den Rijstebrijberg gegeten en daar
achter vandaan zijn dertiende sprookje ge
haald. Hij heeft Zaterdagavond in de Bagijne-
hofkapel de vier nieuwste verteld en hij deed
dit met den rustigen eenvoud waarmee Saar-
tje de kinderen bij den chocoladeketel op haar
verhalen tracteerde Met de bescheiden mid
delen van den echten verteller boeide hij zijn
gehoor van het begin tot het einde en. wat
meer is. hij schonk aan de oude sprookjes
nieuw leven en een nieuwen zin..
Deze kunstenaar is op de oorspronkelijke
gedachte gekomen, zich te verdiepen in de
bij-figuren uit de klassieke sprookjes en zoo
werd de poortwachter van Blauwbaards
kasteel hoofdpersoon in het raam der be
kende geschiedenis, welke de achtergrond
vormt van deze karakterschets. De vader van
Roodkapje, die in haar sprookje niet voor
komt. en de vader van Sneeuwwitje, die al
dadelijk aan het begin van het verhaal sterft,
en nog acht andere vaders, waaronder die
van de zeven geitjes, beklagen zich bij den
dichter over hun lot en de drie zoons van
den kleermaker uit Tafeltje Dek je! vragen
zich af, waarom hun meesters eigenlijk af
stand hebben gedaan van hun zoo profijte
lijke toovermiddelen. En de prins brengt uit
Doornroosjes slot een ontwaakten vrijer mee,
die ziin geliefde als een besje van over de
honderd terugvindt.
In een beschaafd en welluidend proza, waar
In onder meer de natuurbeschrijving bekoort,
heeft de dichter zijn origineele vondsten ont
wikkeld zonder de sfeer en den toon van het
sprookje geweld aan te doen. Het element
van menschkundigen humor en levenswijs
heid, waarmee hij het epische stramien door
weeft, bezit een zuiveren, fijngevoeligen geest.
H. G. CANNEGIETER.
MUZIEK
Kunstmiddag in „Cultura"
Het gebouw „Cultura" in de Jansstraat
heeft verbouwingen ondergaan, waardoor
entree en inrichting aanmerkelijk verbeterd
zijn. Naar aanleiding hiervan bood de direc
tie Zondagnamiddag vele genoodigden een
kunstmiddag in een der zalen aan, waar onze
stadgenoote mevr. Ria Steffens en het Haag
sche Mannen-Dubbelkwartet „Preciosa" na
een welkomstwoord van den heer W. F. An
drea. als uitvoerenden optraden Mevr. Stef
fens droeg verzen voor van Adama v. Schel-
tema, René de Clerq en W. van Iependaal;
levendig, met goede zeggingskracht en be-
houdens de onjuiste vorming van der met
goede uitspraak. Ook met de geestig voor
gedragen humoristische schets „Grootmoeder
tje" van H. Heyermans oogstte zij veel succes.
„Preciosa" mag op het bezit van precieus
stemmenmateriaal bogen; de tenorstem van
den leider D. Kok heeft voor zijn leeftijd zelfs
een ongewonen glans. Doch er is nog meer
te apprecieeren. Dit achttal zingt zonder de
gemaniereerde overdrijving der nuances, die
bij zoovele vocale kwartetten een gezonde
vertolking belet. En dan nog iets: h# zingt
alles uit het hoofd. Zelfs in een moeilijk,
gecompliceerd werkje als „Fleurs des blés"
van Debussy bleek elk lid zijn partij vol
komen te kennen. Twee mooi gezongen wer
ken van Schubert imponeerden terstond bij f»
het begin al; later volgden o.m, een speciaal
aan dit ensemble opgedragen „Pater noster"
van Otto W. de Nobel, „Zondagmorgen" met
het versleten „bom-bam" van Ed. Flipse en
twee humoristische werkjes, n.l. „O Pepita"
van A. Muller en „Italienischer Salat" van
Frich-Genée. Hier ontwikkelde het dubbel-
kwartet een keel- en toonvaardigheid, die tot
meer dan amusement, die tot bewondering
leidden.
Een bestuurslid van „Cultura" bracht den
uitvoerenden dank. Daarmee stemden allo
verdere aanwezigen van harte in.
K DE JONG.
VOLKSCONCERT H. O. V.
Morgen, 19 November, zal de Haarlem-
sche Orkest Vereeniging onder Kees Hartvelt
in de Gem. Concertzaal te Haarlem haar der
de concert van de serie Volks-concerten
geven.
Solistische medewerking verleent de voor.
malige 2e concertmeester der H.O.V., thans
eerste concertmeester der Arnhemsche Orkest
Vereeniging: Simon Kooke.
Het programma vermeldt als openingsnum
mer de Ouverture „Der Freischütz" van C. M,
von Weber, waarna Simon Kooke het viool
concert in g kl. t. van Max Bruch ten gehoore
zal brengen. Na de pauze volgt tenslotte nog
een uitvoering van de Symphonie in d kl. t
van César Franck.
WOU1
Tekst van Bep Smits, met
tekeningen van 3. Giesberts
3. Op het Beschuitplein troonde 'n levens
groot standbeeld, voorstellende Ceres, de
Godin van den Overvloed. Hoog op een
voetstuk van donkerbruine nougatblokken
stond het kostbare beeld, dat gehouwen
was uit één reusachtige doorschijnend-wit-
te kandijklont. Deze klont nu was jaren
geleden op zonderlinge wijze ontdekt door
Thomas Toverbal, die met zijn ouders in
een aardig wit huisje woonde. Vader To
verbal was indertijd huisknecht-tafeldie-
naar-barbier en tuinman geweest, kortom
de manlijke duizendpoot, van Roomhoorn's
dikbuikigen burgervader Jonkheer Aman
delpers. Deze was zéér op Thomas gesteld,
wiens humeur even standvastig was als de
barometer in Luilekkerland.
Op een goeden dag, juist toen de burge
meester terwille van zijn spijsvertering
een uiltje wilde gaan knappen, verraste
Thomas hem met de mededeling, dat hij in
het huioelijksbootje ging stappen. Lieve
grutjes! De burgemeester knipperde met
z'n ogen, rukte zenuwachtig aan zijn rijk-
gebloemde vest, zette z'n bril bij ongeluk
ondersteboven op zijn neus.... en was van
verbazing klaar wakker.
