Haarlems Dagblad
Doodstraf geëischt tegen S.S.-man
uit Zandvoort
De beteekenis der kleine mogendheden
Weekabonnementen
St. Nicolaas
Stemmen over Cheribon
Prof. Gerbrandy spreekt van een ramp
Geen gejieime clausules
De waarde van regionale
federaties
61e Jaargang No. 18499
Bureaux: Groote Houtstr. 93, Tel. Admin. 10724,
14825, Redactie 10800, Directeur-Hoofdredacteur
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel. 12230.
Drukkerij Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Dinsdag 3 Deccmlior 1946
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 31 cent; per
kwartaal 4,Postgiro 273107 - Advertentie
tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directeur-Hoofdredacteur: Rober^ Peereboom
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
.EMIDDEN van de stormen der tijden
1 in dit land temidden der beroering, ge
wekt door de nieuwe ontwikkeling van
zaken in de Indische crisis is het goed,
zich een oogenblik aan dit alles te onttrek
ken en te verwijlen bij een vriendelijk,
huiselijk feest der vaderlandsche traditie,
dat ondanks alles toch gevierd zal worden:
niet door allen, maar door velen, Zelfs in
de bezettingsjaren is het gevierd. Er zijn
goede, milde gebruiken die onwrikbaar
stand houden, door alles heen en laat ons
er blij om wezen, want dat helpt om het
geloof in het goede in de menschelijke na
tuur te bewaren: het goede, dat tenslotte
toch overweegt.
St. Nicolaas is niet verouderd. Hij blijft
eeuwig dezelfde, al is de keus in cadeautjes
beperkt en al zijn de cadeautjes peperduur,
zoodat hij zich beperken moet. Dat is de
hoofdzaak niet. Het is de geest des kinder-
vriends, die onvergankelijk blijft en zich
door materieefe moeilijkheden niet ver
dringen laat. Altijd is het op den duur de
geest, die overwint. Misschien zal het bij
na-oorlogsche kinderen wel al te moeilijk
zijn, de stoomboot uit Spanje nog aan
vaardbaar te maken. Maar ook de stoom
boot behoort tot de materieele bijzaken en
was ook zij niet slechts een tijdelijk attri
buut? Ruim een eeuw geleden vervoerde
_j hem nog niet; hij was ook toen een be
dachtzame oude bisschop van Myra, voort
levend als symbool uit de verten van een
grijs verleden en hij kan dpt nieuwe, be
angstigend-snelle vaartuig, dat wel eens
ontploffen kon, niet gewenscht hebben.
Maar het paard was er toen en het paard is
er nog, omdat het van alle tijden is en als
^chopnste vérovering van den mensch",
zooals een pittig Franschman het indertijd
genoemd heeft, in onvergankelijke eere
blijft.
Er is meer dat blijft. In tallooze wo
ningen zal Donderdagavond weer blijde
«panning heerschen om surprises. Er zul
len nieuwe bedacht zijn en oude zullen als
immer opgeld doen. De kinderen, die met
klare, vertrouwende oogen de wereld in
kijken, zullen genieten en nog blijer zijn
omdat de oqderen even kinderlijk mee
genieten, zoodat dit toch wel een goede,
vriendelijke wereld moet zijn, waarin zij
terecht zijn gekomen. En de rijmen zullen,
gelijk Sinterklaas-rijmen dat moeten doen,
kreupel gaan op vreemde versvoeten, maar
daarom niet minder bewonderd worden en
dat ook verdienen, vanwege de inspanning
waarmee zij gewrocht en de vriendelijke
gedachten waarvan zij vervuld zijn.
Ja, hij is goed, St. Nicolaas: een groot-
heilig man voorwaar, die zoo in de harten
der menschen heeft kunnen voortleven. Er
was indertijd een maandblad, dat bij be
kende mannen een enquête hield over de
vraag: „Op welken leeftijd hield u op, in
het bestaan van St. Nicolaas te gelooven?"
En sommige antwoorden waren zwaar
wichtig, andere alleen maar nuchter. Som
migen wisten het niet meer. Anderen zei
den, dat zij zeven of acht of tien jaar ge
weest waren en ik vrees dat enkelen een
beetje opsneden om niet den indruk te
wekken, dat zij als kinderen al niet bui
tengemeen schrander geweest zouden zijn.
Want groote mannen moeten hun reputa
tie verzorgen. Maar er was een dichter die
het ware antwoord gaf. Hij schreef: ,,Ik
begrijp uw vraag niet. Hij bestaat toch?".
Dat is de waarheid; zijn geest is immers
blijven leven en is dat niet het belang
rijkste?
In later tijden, in deze twintigste eeuw,
waarin de menschen zooveel grapjes gingen
maken om te vergeten, dat hun geest en
hun samenleving zoo bedreigd werden, is
ook over de figuur van St. Nicolaas een
stroom van humor uitgegoten. Vaak was
het speelsche scherts, maar ook werd het
wel eens tot wrange spot. Maar het deer
de hem niet en zal hem nooit kunnen de
ren. Al werd hij door nog zooveel lieden
verpersoonlijkt, van wie menigeen slechts
door geldelijke overwegingen gedreven
werd, al viel af een toe een hunner van het
paard en al was de aanleiding daartoe van
alcoholischen aard, al beweerde men dat
een Bond van Sinterklazen was opgericht
en al zag Deventer zich genoopt een stads-
Sinterklaas aan te wijzen om bestaande
misbruiken te beteugelen, de hooge figuur
zelf bleef ongerept. Dat andere bekende
woord van een Franschman: le ridicule
tue, bleek op hem niet van toepassing te
zijn. Hij bleef ver boven de caricaturale
nabootsing van lieden, die zich zijner niet
waardig toonden,'verheven. Niets kon be
ter getuigen van den eerbied, dien wij hem
in waarheid toedragen.
Het Nederlandsch Instituut voor Publie
ke Opinie heeft tot velen een vraag ge
richt: „Men zegt wel eens dat het voor
kinderen niet goed is, om hun over Sin
terklaas te vertellen en hen in Sinterklaas
te laten gelooven; wat vindt u ervan?"
Drieëntachtig procent der ondervraagden
heeft geantwoord: Het is wel goed. Elf pro
cent: Het is niet goed. Zes procent had er
geen oordeel over. Ik schaar mij bij de
drieëntachtig procent en zou tot de elf
procent willen roepen: „Ook dat nog?
Houdt nu toch wat plezier en bekoring en
vooral poëzie in het leven! Is het nog niet
verward en ingewikkeld genoeg in dezen
tijd?"
Negentien procent der bevolking „doet
er dit jaar niets aan": noch aan Sinter
klaas-, noch aan Kerstmis-cadeautjes.
Jammer. Maar in deze omstandigheden valt
het percentage mee: lager dan verwacht
werd. En natuurlijk bestaat het ten deele
menschen, die geen jonge kinderen
hebben.
Uit de enquête is verder gebleken, dat
St. Nicolaas nog populairder op het platte
land is dan in de steden. Maar mag ik door
gaan met dorre statistische cijfers? Neen;
het is ook niet noodig. De Heilige kinder
vriend handhaaft zich als immer. Laat dat
ons verheugen. R- R-
Regeeringscommissaris
voor Opsterland
De heer J. J. G. S. Falkena, oud-burge
meester van Heerenveen, is benoemd tot
regeeringscommissaris in de gemeente Op
sterland.
De heer J. H. Poppinga, tot dusver belast
met de vervulling van het ambt van burge
meester. heeft den minister van Binnenland-
sche Zaken verzocht hem niet voor een be
noeming tot regeeringscommissaris in aan
merking te brengen, onder mededeeling. dat
hij op deze wijze hoopt, het zijne ertoe bij te
dragen 0® in de gemeente Opsterland zoo
spoedig mogelijk weder tot normale bestuurs-
verhoudingen te geraken.
CONSUMENTENCREDIET VOOR
SCHIPPERS EN ZEEVARENDEN.
Voor opvarenden van binnenschepen en
voor zeevarenden bij de koopvaardij bestaat
de mogelijkheid tot 31 December een aan
vrage voo.T consumentencrediet in te dienen.
Hoogleeraren adviseeren
tot bekrachtiging
Prof. Gerbrandy, oud-minister-president
der Nederlandsche regeering, heeft gister
avond in een radiotoespraak een dringend be
roep op regeering en Staten-Generaal gedaan
de ontwerp-overeenkomst van Cheribon
erwerpen, daar zjj „de volken van Neder-
landsch-Indië en Nederland den weg naar een
betere toekomst verspert".
„Ik voel mij gedrongen," aldus prof. Ger
brandy, „tot u te spreken over wat dreigt te
gebeuren met het Koninkrijk der Nederlan
den over het onheil, dat zich daardoor zal
voltrekken over 70 millioen Nederlandsche
onderdanen in onzen Oost-Indischen Archipel.
Wij, Nederlanders, staan op het punt den
oorlog alsnog te verliezen.
Het ergste bij het zich voltrekken van deze
ramp is, dat het geschiedt met onze eigen
medewerking. Tenzij wij resoluut ons om-
keeren op den weg, die ons thans heeft ge
bracht tot de ontwerp-overeenkomst van
Lmggadjati, is onze rechtvaardige zaak ver
loren.
Spreker betoogde verder dat men zich moet
plaatsen op „den bodem van de Koninklijke
rede van 1942" en achtte het mogelijk, een aan
van dr Van Mook tegengestelde politiek
ingang te doen vinden bij de bondgenooten.
Hij trok een vergelijking tusschen de Britsche
bemiddeling in Indië en de rol van Lord Run-
ciman in Praag in 1&38 en sprak van knie
vallen van Van Mook en zijn discipelen voor
de extremisten. Spreker keerde zich tegen
het argument „het kon niet anders" en bracht
de gevolgen van de gesloten ontwerp-over
eenkomst voor den geest, zooals het loslaten
van de Rijksgedachte, de krachteloosheid van
een Unie, die hij een „in zijn voortbestaan
niet verzekerd duo" noemde, sterke daling
van den Nederlandschen levensstandaard; „dit
laatste zou geen te hooge prijs zijn, wanneer
wij daardoor onze broeders in Nederlandsch-
Indië vrijheid, rechtszekerheid en welvaart
konden bieden, aldus spreker, doch er is geen
vreantwoordelijk mensch die de stellige ver
zekering durft geven dat dit offer niet tever-
geefsch zal zijn."
„Het transigeeren met Soekarno, president
van een republiek die geen republiek is, moet
ophouden," aldus vervolgde prof. Gerbrandy.
„Men late zich niet in een dwangpositie bren
gen." Spreker drong aan op een Rijksconfe
rentie met loyale vertegenwoordigers en be
sloot:
„En als u mij vraagt: kunnen wij dat nog?
Dan vrSag ik u: Hebt u niet 5 jaren lang het
onmogelijke gedaan, omdat het moest? Houdt
vast, ga van dit standpunt nooit af, ge zult
bondgenooten overtuigen, want het woord van
recht en waarheid vermag oneindig veel( dat
weet ik uit ervaring), en ge zult het welzijn
van alle volken van het Koninkrijk herstel
len.
De crisis van heden zal dan blijken heftig
maar voorbijgaand te zijn. De weg van Ling-
gadjati voert voor verre toekomst de groote
massa van Nederlandsch-Indië naar een nacht
van onvrijheid en onzekerheid".
„Onmiddellijke aanvaarding"
Gistermiddag is aan den ministerraad een
schrijven overhandigd, waarin veertien hoog
leeraren hun meening over de Cheribonsche
overeenkomst kenbaar maken. De ondertee
kenaars van dit schrijven dat adviseert tot
onmiddellijke aanvaarding door de Staten-
Generaal van het ontwerp-accoord, zijn: prof.
mr. R. D. Kollewijn, hoogleeraar te Leiden;
prof. mr. F. M. baron van Asbeck, hoogleeraar
te Leiden; prof. mr. C. Westrate, hoogleeraar
te Leiden; prof. mr. G. van den Bergh, hoog
leeraar te Leiden; prof. mr. W. F. Wertheim,
hoogleeraar te Batavia; prof. mr. W. G. Veg-
tin, hoogleeraar te Amsterdam; prof. mr. J.
Valkhoff, hoogleeraar te Amsterdam; prof.
mr. W. P. J. Pompe, hoogleeraar te Utrecht
prof. mr. Jb. Zeylemaker Jzn., hoogleeraar
te Batavia; prof. mr. M. G. Levenbach, hoog
leeraar te Amsterdam; prof. mr. H. F. W. D
Fischer, hoogleeraar te Leiden; prof. mr. J. C.
van Oven, hoogleeraar te Leiden; prof. mr.
J. M. J. Schepper, oud-<hoogleeraar te Bata
via; en prof. mr. Gr Langemijer, buitenge
woon hoogleeraar te Leiden.
Deze brief is bedoeld ter weerlegging van
de meening der vijf andere hoogleeraren, die
dezer dagen in een adres aan de regeering
betoogden dat goedkeuring der overeenkomst
door de Staten-Generaal rechtens ongeoor
loofd is. In zeven punten wordt in dezen brief
uiteengezet dat de normale procedure tot her-
vorming van het Koninkrijk belangrijk tijd
verlies zou veroorzaken en tevens de juridi
sche en staatkundige miskenning zou betee-
kenen van factoren, die in de gegeven om
standigheden dwingend zijn, terwijl daar
naast de nadruk wordt gelegd op het basis
karakter der ontwerp-overeenkomst, die de
voorwaarden voor een concrete behuizing van
het Nederlandsch-Indonesisch
nog moet scheppen.
Bon voor citroenen
inleveren
Voor allen die geboren zijn in 1925 of eer
der, wordt ongeveer 200 gram citroenen be
schikbaar gesteld. Hiervoor dient men bon
49—IA Reserve bij een handelaar in groenten
en fruit in te leveren uiterlijk 7 December.
De aflevering der citroenen hangt van den
aanvoer af en zal vermoedelijk geruimen tijd
duren.
Er wordt aan herinnerd dat ook de reeds
bekend gemaakte bonnen voor 500 gram
sinaasappelen, 496 of 508, uiterlijk op 7
December bij den kleinhandelaar moeten zijn
ingeleverd.
Frau Gasille ontvlucht
Frau Gasille, die een groote rol gespeeld
heeft bij de plundering van Arnhem door
de Duitschers na de evacuatie in Septem
ber 1944 en die onlangs in Duitschland
was gearresteerd, heeft kans gezien uit de
cel in het P.R.A.-gebouw te Arnhem, waar
zij was opgesloten, te ontvluchten. Toen
een bewaker haar eten bracht, vroeg zij
Groepen docenten en studenten aan de Am- hem een raampje in de cel te willen slui-
steraamsche, Groningscbe. Leidsche en ten. Terwijl de bewaker aan dit verzoek
Utrechtsche universiteiten en aan de Delft-voldeed, snelde zij plotseling de cel uit,
sche, Rotterdamsche en Wageningsche Hooge £j00{ (je deur achter zich en zag kans on-
Uit welingelichte kringen te Den
Haag verneemt het A.N.P. dat in
tegenstelling tot loopende geruchten
de ontwerp-overeenkomst van Lingad-
jati geen geheime clausules bevat en
geen geheime concessies behelst.
Wèl wijst men er in deze kringen
op, dat in het regeeringscommuniqué
van Zaterdag j.l. is aangegeven, dat
de bindende notulen voor het ontwerp
interpretatieve beteekenis hebben.
Men acht het vanzelfsprekend dat ook
deze notulen aan de Kamer zullen
worden voorgelegd.
Scholen hebben een oproep gericht aan alle
universiteiten en Hooge Scholen in Nederland
om hun instemming te betuigen met de basis
overeenkomst van Langgadjati door voor
Donderdag as. een petitionnement aan de
leden der Staten-Generaal gericht, te onder
teekenen. verklarend dat de onderteekenaren
geheel achter de overeenkomst staan, zooals
doze door de commissie-generaal en de ver
tegenwoordigers der republiek Indonesië is
gesloten.
Het petitionnement is o.m. onderteekertd
door hoogleeraren te Amsterdam, Groningen,
Leiden, Delft, Utrecht en Wageningen.
jemerkt het gebouw te verlaten. Zij is tot
dusverre nog niet opgespoord.
Weerbericht
ONVAST WEER.
Verwachting geldig tot Woensdagavond:
Aanvankelijk tijdelijk opklarend. Later
weer toenemende bewolking met tijdelijk
regen, plaatselijk wellicht vermengd niet
natte sneeuw. Varieerende wind. Vrij
koud.
„Vliegtuig op rails" zou het onderschrift kunnen luiden van deze foto, met de bij
voeging „Britain can make it." Het ongeluk, dat ergens in Engeland gebeurde, kostte
geen menschenlevens en het vliegtuig, een R.A.F. transportmachine, werd niet zoo
zwaar beschadigd zoodat „Engeland het kan maken."
De moord op de logement
houdster te Amsterdam
Gebroeders H. in Duitschland
gearresteerd
11 Frankfort aan de Main zijn ge
arresteerd de 24-jarige C. II. en zijn 22-
jarige broer J. H., die er van verdacht
orden, op 2 November de 65-jarige loge-
menthoudster A. M. in de Warmoesstraat
Amsterdam te hebben vermoord.
De arrestatie geschiedde op 28 Novem
ber door de Duitsche politie, wegens on
bevoegde grensoverschrijding en het zich
bevinden in andermans woning zonder
verblijfsvergunning. Toen de gebroeders H.
hiervoor voor een Duitsch gerecht terecht
stonden wilde het toeval, dat de aan dit
gerecht als tolk werkzame Nederlander in
Nederlandsche kranten over den moord en
het verzoek tot opsporing en aanhouding
gelezen had. De broers werden toen onmid
dellijk ter beschikking gesteld van de Ne
derlandsche militaire missie te Frankfort.
Bij hun verhoor gaven zij toe de grens
illegaal te hebben overschreden op 5 No
vember bij Susteren-Kaldenkirchen, om in
Duitschland onder te duiken. Zij hadden
tot nu toe van den zwarten handel
voornamelijk verkoop van koffie, welke zij
uit Nederland hadden medegebracht
geleefd en waren in het bezit van ruime
geldmiddelen. Het was hun na hun aan
komst in Frankfort gelukt direct contact
te verkrijgen met de Frankfortsche onder
wereld, die hun onderdak verschafte en
aan valsche papieren zou helpen. Voordat
zij deze echter kregen, werden zij ge
arresteerd. Zij zullen binnenkort naar Ne
derland worden overgebracht.
De „Dirk" als verloren
beschouwd
De positie van den bij Petten gestranden
stoomtrawler Dirk KW 157 is de laatste dagen
dermate slechter geworden, dat het schip als
verloren beschouwd wordt.
De trawler is voor 110 000 verzekerd, een
bedrag dat ver beneden de kosten van de
groote reparatie is, die het schip op de werf
Holland Nautic te Haarlem heeft ondergaan.
Hel woord is aan.
Schiller:
Alleen zij, die het geduld be
zitten om eenvoudige dingen
volmaakt te doen, zullen de
vaardigheid verwerven om
moeilijke dingen met gemak
te doen.
Vijftien jaar geëischt
tegen G. van Burink
G. van Burink. van 1918 tot 1921 onderwij
zer in Indië, daarna propagandist voor de
Communistische Partij Holland en als zoo
danig lid van den Rotterdamschen gemeente
raad. vervolgens op een eigen lijst opnieuw
raadslid geworden en in 1932 weer lid van
den raad, maar nu als candidaat van den
Bond van Actief Zakendrijvenden. werd in
1940 lid van de NSB Met vijftien N.S B "ers
drong hij op het stadhuis de kamer van den
burgemeester binnen en bond dezen een
schootsvel voor. met de bedoeling den bur
gemeester te fotografeeren en door het ver
spreiden van de foto den magistraat belache
lijk te maken.
Voor dit feit had Van Burink zich voor de
Rotterdamsche Kamer van het Haagsche Bij
zonder Gerechtshof te verantwoorden. Tevens
was hem ten laste gelegd, dat hij in een rede
tijdens de gemeenteraadszitting van 12 Juni
1941 de wethouders De Zeeuw. Brautigam en
Donner. alsmede het raadslid Kievit door den
aard van zijn bewoordingen aan vrijheids-
berooving had blootgesteld en voorts, dat hij
in het derde kwartaal van 1944 met de revol
ver in de hand eer) bewoner van de Van
Borselenstraat had bedreigd, omdat deze naar
overtrekkende vliegtuigen stond te kijken.
Uit het getuigenverhoor bleek, dat Van
Burink na Dollen Dinsdag in Twello op de
gemeente-secretarie een baantje had gekre
gen.
De advocaat-fiscaal, mr. J. C. Donker,
merkte op, dat het ten laste gelegde slechts
een kleine bloemlezing is uit dc vele delic
ten, waaraan Van Burink zich tijdens de
oorlogsjaren heeft schuldig gemaakt. Hij
eischte een gevangenisstraf van 15 jaar.
Hedenmorgen stond voor het Bijzondere
Hof te Amsterdam, terecht de oud-SS-er
Leendert Paap uit Zandvoort. Hem was
ten laste gelegd, dat hij in Februari 1942
bij de Waffen SS was toegetreden. Daar
voor was hij lid geweest van de NSNAP,
later ging hij over naar de NSB.
Hoewel hij geoefend was in den wapen
handel, had hij nergens in'styling gelegen,
volgens zijn eigen beweringen.
Op de vraag van den president, wat hij
dan deed, antwoordde verdachte: „terug
trekken".
„Dan zullen de Amerikanen het wel ge
makkelijk gehad hebben?" vroeg cte pre
sident.
Tiso voor het tribunaal
Het proces tegen Josef Tiso, president
van de „Slowaaksche republiek" tijdens de
Duitsche bezetting van Tsjecho-Slowakije
is Maandag voor een volksgerechtshof te
Bratislawa begonnen met de voorlezing
van de acte van beschuldiging.
Order van vier millioen
voor onze vliegtuigindustrie
Op de internationale luchtvaarttentoon
stelling te Parijs heeft de N.V. Nederland
sche vliegtuigfabriek Fokker de „Promo
tor" F 25 tentoongesteld, een vierpersoons
zakenvliegtuig, dat zeer groote belangstel
ling heeft getrokken. Er werden een groot
aantal orders geboekt en contracten afge
sloten tot een totaal bedrag van vier mil
lioen. Deze orders kwamen niet alleen uit
Frankrijk, maar ook uit Zwitserland,
Spanje, Zweden en Denemarken. Het is
niet zeker dat alle orders uitgevoerd kun
nen worden daar vele moeilijkheden op
het gebied van deviezen en in- en uitvoer
vergunningen nog opgelost moeten wor
den.
Amerika wil Franco
verzoeken af te treden
In de politieke commissie der UNO is
gisteren Franco-Spanje het onderwerp van
inleven djscussje geweest. De Amerikaansche ge
delegeerde senator "tonally heeft bekend
gemaakt dat hij voornemens is, de UNO-
vergadering te verzoeken een beroep te
doen op Franco om af te treden en aan
een voorloopige Spaansche regeering op
dracht te geven, algemeene verkiezmgen
uit te schrijven.
Dr. Lange (Polen) hield een uitvoerige
uiteenzetting over de Spaansche aange
legenheid en drong aan op het verbreken
der diplomatieke betrekkingen en op de
uitsluiting van Franco-Spanje ten aanzien
van UNO-instellingen. Dr. Lange ver
klaarde dat Franco zijn land beschikbaar
stelt voor fascistische activiteit, die vij
andig,is aan de idealen der UNO. Beslis
singen over deze kwestie werden niet ge
nomen.
Priestley vraagt
Dr. Kurt Schuhmacher, leider der Duitsche
Sociaal-Democraten, is op het oogenblik de
gast der Engelsche Labourparty. Hij heeft
van de gelegenheid gebruik gemaakt een
bezoek aan een krijgsgevangenenkamp te
brengenwaar hij zijn gevangen land-
genooten toesprak.
„Stoutmoedige projecten"
voor de UNESCO
De Britsche gedelegeerde J. B. Priestley
waarschuwde de conferentie van de
Unesco, de organisatie voor opvoeding, we
tenschap en cultuur van de UNO, die thans
te Parijs wordt gehouden, dat de confe
rentie gevaar loopt „zich te verliezen in
kleine culturèele projecten, die slechts,
routinekwesties zijn". „Wij moeten stout
moedige en vindingrijke projecten onder
de loupe nemen, die films, «radio en pers
omvatten", aldus Priestley. „Wanneer wij
geen belangstelling toonen voor de milli-
oenen buiten deze zaal, waarom zouden zij
dan belangstelling -voor ons toonen?"
Priestley drong voorts aan op het oplei
den van deskundigen, die ook minder be
schaafde landen moeten voorlichten.
De Amerikaansche delegatie verklaarde
dat zij steun zou verleenen bij het neer
halen van de versperringen, die een onbe-
lejnmerde internationale uitwisseling van
nieuws belemmeren, in het bijzonder ten
aanzien van de pers. De Britsche en Ame
rikaansche delegaties schijnen zeer ver
langend te zijn iederen vorm van censuur
afgeschaft te zien.
LORD BEVERIDGE OVER:
„De les van de twee wereldoorlogen is
deze, dat geen enkel land veilig kan zijn
voor of in den oorlog, noch door eigen
sterkte of isoleering, noch door het voeren
van een neutralitcits-politiek. Ook kan de
oorlog niet uitgebannen worden door reso
luties en verdragen zooals het Briand-
Kellogg-pact. Oorlog kan worden uitge
bannen en terwille van het voortbestaan
van de beschaving moet dit gebeuren
alleen door iets positiefs ervoor in de plaats
te stellen, namelijk middelen voor het re
gelen van geschillen tusschen de naties,
wanneer zij niet tot overeenstemming kun
nen komen."
Aldus begon Lord Beveridge zijn rede
over „De beteekenis der kleine mogendhe
den", welke hij gisteravond hield in de
aula van de Economische Hoogeschool te
Rotterdam.
Er moet, zoo zei Lord Beveridge, een in
stantie, een autoriteit wordpn ingesteld, die
den regel van het recht zal doen gelden
tusschen de landen, in plaats van den regel
van het geweld. Het beteekent het prijsge
ven van de oude opvatting over natiohale
souvereiniteit als- het recht van elke natie,
om haar eigen weg te volgen in kwesties
met andere naties, wanneet dit door eigen
sterkte mogelijk is. Het beteekent, dat in de
plaats van deze simpele anarchistische op
vatting gesteld moet worden de opvatting
van het bestaan van rechtsregelen tusschen
en voor de naties in internationale aange
legenheden met behoud van onafhankelijk
heid van elke natie inzake binncnlandsche
aangelegenheden.
Het is niet gemakkelijk voor de groote
mogendheden, zich deze noodzaak van een
fundamenteele verandering in het bestuur
van de wereld te realiseeren. Die groote
mogendheden, ofwel sommige van haar,
zouden nog steeds willen blijven vasthou
den aan de tragische opvatting van veilig
heid door eigen kracht en door de sterkte
van haar satellieten.
Geen kleine mogendheid, welke de on
afhankelijkheid begrijpt en op waarde
schat, kan deze illusie aanhangen. De klei
ne mogendheden weten, dat zij niet veilig
kunnen zijn door eigen wapenen of door
de meest strikte neutraliteit. Tenzij de re- waarde van f 400.000 opgespoord ten huize
gel van het recht voor alle naties geldend van de schoonouders van een chauffeur,
kan worden gemaakt, kan een kleine mo- die tijdens de bezetting verbonden was
gendheid geen hoop koesteren op veilig- aan de „Sammelstelle". Deze Duitsche ïn-
slissing door een onpartijdige autoriteit te
erkennen. Een ander probleem is dat van
het karakter, hetwelk de super-nationale
autoriteit moet bezitten, om een dergelijke
onpartijdige beslissing te kunnen nemen.
Altijddurende vrede is van het grootste
belang voor elke natie wat de internatio
nale betrekkingen betreft, doch hij moet
gepaard gaan met autonomie in binnen-
landsche aangelegenheden. Beteekent dit,
dat plannen voor een federale unie van
thans nog aparte landen zooals Churchill
te Ziirich voorstelde geen waarde heb
ben"
Een federatie met een gezamenlijk par
lement en een uitvoerende macht voor fe
derale aangelegenheden is heden geen op
lossing voor het probleem van den wereld
vrede, want een federatie is sleehts moge
lijk tusschen landen met parallel loopende
politieke inrichting en idealen. De idee var
een wereldfederatie is thans nog niet prac-
tisch bruikbaar.
Wel zouden regionale federaties waarde
hebben als practische voorbeelden
combinatie van nationale autonomie met
uitsluiting van alle oorlogsmogelijkheid. De
waarde van het Britsche gemeenebest is
juist hierin gelegen, dat Groot-Brittannië
en de Dominions alle autonoom zijn, doch
dat de mogelijkheid van oorlog tusschen
hen is uitgesloten en dat. het practisch ze
ker is, dat, wanneer een van hen zou wor
den aangevallen, de anderen ter hulp zul
len snellen. IJe verhouding tusschen het
Britsche gemeenebest en de Vereenigde
Staten van Amerika komt practisch op het
zelfde neer: combinatie van algeheele on
afhankelijkheid met uitsluiting van elke
mogelijkheid van oorlog tusschen beiden.
Een vrijelijk tot stand gekomen fede
ratie- in West-Europa zou nog een nuttig
voorbeeld op dit gebied kunnen opleveren.
Doch de waarde ci vmi 'is dan ook alleen
daarin gelegen en ni® in het tot stand
brengen van een groote mogendheid,
waardoor andere mogendheden bedreigd
zouden kunnen worden. Regionale groe
peeringen zijn slechts van waarde in het
kader van orde en internationaal recht'
Juweelen ter waarde van
400.000 opgespoord
In Amsterdam is een partij juweelen ter
heid, dan door de bondgenoot-satelliet te
worden van een groote mogendheid. Dit
beteekent verlies van onafhankelijkheid.
Tenzij de wereld veilig wordt voor d£
kleine mogendheden, kan zij niet veilig zijn
voor eenige mogendheid. Een kleine mo
gendheid kan, wanneer zij begrip heeft van
onafhankelijkheid, een waardevolle bijdra
ge leveren aan de oplossing van het groote
technische probleem van het tot stand
brengen van rechtsregelen tusschen de na
ties. Een der problemen is het bepalen van
de grens tusschen binnenlandsche aangele
genheden, waarover elk land zelf kan en
moet' beslissen en internationale kwesties,
waarbij elk land bereid moet zijn een be-
;tantie had tot taak woningen van Jood-
sehe burgers in de „spergebieden" leeg te
halen.
dienen uiterlijk 's Woensdags te zijn
betaald, daar de bezorgers op Don
derdag moeten afrekenen.
Verdachte wist: „Ze waren een kilo
meter van ons af".
President: ..Maar aan het front in de
Ardennen of in de Betuwe dan?"
Verdachte: „Geen schot gelost. Edel
achtbare, daar hadden wij geen tijd voor".
Toen de president nogmaals informeerde
wat er dan uitgevoerd werd, besloot ver
dachte de discussie met de opmerking:
„Dekking zoeken".
Verdachte zeide de ernst van zijn daden
niet beseft te hebben. Ook niet toen hij
in 1942 den eed aan den Führer aflegde.
In een kort, fel requisitoir eischte mr.
B. J. Besier, de advocaat-fiscaal, de dood
straf tegen Paap.
Uitspraak over veertien dagen.
Extremisten gebruiken
Dum-Dum kogels
Gisteren heeft een woordvoerder van het
K.N.I.L. verklaard, dat met Nederlandsche
artillerie, gesteund door de luchtmacht,
pemoeda's verdreven zijn uit stellingen,
wtelke dezen bij Medan hadden betrokken
en welke zij, volgens beloften, op 28 No
vember hadden moeten ontruimen.
De Legervoorlichtingsdicnst deelt mede,
dat er volgens officieren van gezondheid
en burgcrartsen van de gesneuvelden in
gevechten bij Medan 70 gedood zijn door
dunijdumkogels. Een gevangen genomen
Pemocda had een tasch met 50 dum-dum-
patroncn bij zich.
Te Padang werd het Nederlandsche troe
penschip „Plancius" beschoten. Het vuur
werd door het schip beantwoord met zware
mitrailleurs. Twee man sneuvelden.
Gerucht over een militair
Aiiglo-Amerikaansch accoord
Een woordvoerder van de Amerikaan
sche regeering deelde gisteren aan U. P.
mede, dat de Vereenigde Staten en* Enge
land besprekingen voeren „op technische
basis" over de „gelijkschakeling" van wa
pens en andere vormen van militaire sa
menwerking in vredestijd. Hij ontkende
echter, dat bepaalde concrete overeenkom
sten of beslissingen reeds waren bereikt.
In antwoord op een door de „Daily Wor
ker" gepubliceerd bericht, heeft het mini
sterie van oorlog ontkend, dat „eenige aan
kondiging" is gedaan betreffende een mili
tair bondgenootschap tusschen Engeland
en de Vereenigde Staten. De officieele
mededeeling zegt: „In verband met een be
richt, gepubliceerd in een ochtendblad, ont
kent het ministerie van oorlog, dat eenige
officieele aankondiging is gedaan betref
fende een militair pact tusschen Engeland
en de Vereenigde Staten".
De samensmelting der
zónes een feit?
De Engelsche en Amerikaansche ministers
van buitenlandsche zaken, Bevin en Byr
nes hebben gisteravond de overeenkomst
voor samensmelting van de Britsche en
Amerikaansche zóne van Duitschland on
derteekend, nadat de goedkeuring die de
Engelsche regeering aan dc uiteindelijke
tekst moest geven, te New York ontvangen
was.
De Ver. Staten hebben den anderen be
zetters van Duitschland medegedeeld, dat
thans het oogenblik is aangebroken om een
beslissing te nemen. De overeenkomst van
Potsdam, die de behandeling van Duitsch
land als een economische eenheid aanbe
veelt, moet thans uitgevoerd worden, of zij
moet geheel worden herzien. De Ver. Sta
ten achten den tijd gekomen om een voor-
lbopige centrale Duitsche regeering in te
stellen onder geallieerde supervisie.
Frankrijk in het onzekere
Heden zal te Parijs een president wor
den gekozen van de Fransche Nationale
Vergadering. Vincent Aurioi (socialist) is
de eenige candidaat. Woensdag zou dan de
keuze van den nieuwen premiei moeten
volgen. Men is te Parijs echter van mee
ning, dat deze keuze misschien moet wor
den uitgesteld, terwijl de verschillende
partijen achter de schermen bleven onder
handelen.