Slechts de helft van het vereischte hout
•d
is beschikbaar
„Zenuw-oorlog" in Indonesië
Het zoeken naar vermist
marine-vliegtuig gestaakt
J
Hout uit het Schwarzwald
De dloelkere dagen
Drie voorstellingen van het
Residentie-Tooneel
Kort en Bondig
De moeilijkheden van den wederopbouw
Uit de mededeelingen die wij de
laatste week hebben opgenomen over
den Wederopbouw, is gebleken dat er
moeilijkheden zijn wat de materialen-
voorziening betreft. Wij hebben in
Den Haag een nader onderzoek inge
steld, waaruit wij de overtuiging kre
gen, dat de toestand nog ongunstiger
is dan aanvankelijk verondersteld
kon worden.
Op het oogenblik gelden de zorgen in
het bijzonder hout, maar ook de onvol
doende aanvoer van betonijzer en glas
werpt problemen op.
Hoeveel huizen in 1947?
In ons land is voor het tijdvak 1 Augus
tus 1946—1 Juli 1947 slechts 680.000 M3.
hout beschikbaar. Daarvan is 300.000 M3.
hout aan den Wederopbouw toegewezen.
Om de behoefte te dekken zou de Weder
opbouw evenwel het dubbele noodig
hebben.
Komt er dus geen verbetering in onze
houtpositie, dan is het voor iedereen
duidelijk, dat er niet te denken is aan
een volledige uitvoering van het opge
maakte programma. In de memorie van
Antwoord op het afdeelingsverslag der
Tweede Kamer over de begrooting van
den Wederopbouw (die twee weken geleden
in druk is verschenen) is nog medegedeeld,
dat men in 1947 verwacht 28.000 arbei
derswoningen te kunnen bouwen. Toen wij
terzelfder tijd over deze aangelegenheid
een bespreking op het betrokken departe
ment hadden, werd ons al gezegd: wat
wij in 1947 meer bouwen dan 25.000 moet
als een meevaller worden beschouwd. Nu
wij een nadere uiteenzetting over de ma-
terialenpositie hoorden, krijgen wij den
indruk, dat ook dat getal van 25.000 op
timistisch geraamd is. Hoeveel het er wel
zullen worden, is niet te voorspellen. Aller
eerst niet omdat nog gehoopt wordt, dat de
pogingen die aangewend worden om méér
hout te krijgen, zullen slagen. Bovendien
streeft de Wederopbouw er naar, niette
genstaande het tekort aan hout, toch zoo
veel mogelijk nog huizen te bouwen door
de hoeveelheid hout, die aan elk huis ver
werkt wordt, tot het uiterste minimum te
beperken. Steenen vloeren in kamers
vindt de Wederopbouw verre van ideaal,
maar beter een huis met steenen vloeren,
dan geen huis.
De roep om hout!
Wij wezen er reeds eerder op, dat in de
geheele wereld een tekort aan hout is. Het
Is dan ook uiterst moeilijk hout aan te
koopen. Met verschillende landen is on
derhandeld over het sluiten van handels
verdragen, maar daardoor was het slechts
mogelijk een klein deel onzer behoefte te
dekken. In sommige gevallen wil men ons
alleen hout leveren als wij er een leveran
tie tegenover kunnen stellen (Zweden ver
langt van ons in ruil steenkool). In menig
geval kan een ander land, dat evenals
Nederland hout noodig heeft, een aanlok
kelijker aanbod doen. Daarbij komt nog,
dat wij, als wij een leverantie van een
land vragen, soms ook nog om een han-
delscrediet moeten verzoeken om den aan
koop te financieren. Dit alles maakt, dat
wij als koopers niet overal in het buiten
land met open armen ontvangen worden.
Onze handelsbalans is nog altijd niet
zooals wft die gaarne zouden wenschen.
Wij hadden dit jaar op een export van
1 milliard gerekend, maar wij hebben
het helaas niet verder kunnen brengen
dan 750 millioen.
Maar al leveren onze deviezen moeilijk
heden op bij de aankoopen in het buiten
land, toch staat de regeering op het stand
punt, dat die overwegingen niet mogen
gelden wat den aankoop van hout betreft.
Als er hout in het buitenland te koop is,
dan wordt het gekocht. De regeering
meent dat dit verantwoord is zoolang er in
de geteisterde gebieden nog menschen in
krotten of in kippenhokken moeten wonen.
Dezer dagen zullen wij over onze hout
positie nog nadere bijzonderheden mede-
deelen.
België had op zich genomen ons elke
maand 250.000 M2 glas te leveren. Over
October is evenwel slechts de helft ont
vangen. Blijkbaar zijn de Belgische glas
fabrikanten ontstemd over het plan in ons
land een glasfabriek op te richten. Daar
om zoeken zij blijkbaar andere afnemers,
die bovendien meer betalen dan Neder
land. Maar het kan nog wel eenige jaren
duren voor deze Nederlandsche fabriek
gaat produceeren. Het gevolg van de hou
ding dezer Belgen noemde men in Den
Haag niet tactisch, want daardoor nood
zaken zij ons immers tot het bespoedigen
van de eigen fabricage.
Voor de nieuw te bouwen woningen is
wel voldoende glas beschikbaar, alleen de
herstelwerkzaamheden in de getroffen ge
bieden lijden onder den verminderden glas-
aanvoer uit België.
In ons land gaat het nu ook nijpen met
de ijzervoorziening voor het betonwerk.
Dit is een gevolg van de staking in Ameri
ka. Het was al eenigen tijd mondjesmaat
met het betonijzer, maar nu is er van een
tekort sprake.
Ook dit werpt weer moeilijkheden op.
Een beschouwing van A.F.P.
Een speciale correspondent van het
Fransche persbureau AFP seint uit Bata
via:
De politieke situatie in Indonesië wordt
op het oogenblik geheel beheerscht door
het afwachten van de beslissing van het
Nederlandsche parlement over het ontwerp
van Linggadjati. Al heeft de aanvaarding
van het ontwerp door het Nederlandsche
kabinet de spanning eenigszins vermin
derd, toch blijven aan Nèderlandsche zoo
wel als aan Indonesische zijde een onge
duld en een zenuwachtigheid bestaan, die
fich manifesteeren door veelvuldige inci
denten, waarvan de beteekenis geenszins
mag worden overdreven, maar die toch el-
ken dag een aantal slachtoffers eischen en
het karakter aannemen van schending van
het bestand en de order tot het staken van
het vuren van 14 October.
Rondom de enkele door de Nederlanders
bezette steden vinden gevechten plaats, die
dikwijls van ernstigen aard zijn. Dat doet
den „zenuwenoorlog" voortduren en belet
den terugkeer van den vrede. De situatie op
Borneo en de Groote Oost is eenigszins
anders, omdat daar de autochthone bevol
king, ofschoon niet zonder nationalistische
gevoelens, naar den vrede verlangt en de
aanwezigheid van troepen, die door de
republikeinsche regeering daarheen ge
stuurd zijn, beschouwt als een element,
dat moeilijkheden kan veroorzaken.
Daarnaast staat dan nog het optreden
van het volksleger, dat vooral in de berg
streken terreur uitoefent. Tot dusver heb
ben de republikeinsche autoriteiten nog
niet ingegrepen en Nederlandsche kringen
leggen dit uit als een bewijs, dat de repu-
„Handhaving Rijkseenheid"
Protestacties tegen Linggadjati
gecoördineerd
Onder voorzitterschap van prof. mr, P.
S. Gerbrandy is gevormd een nationaal
comité „Handhaving Rijkseenheid", dat
zich ten doel stelt het cehtraal orgaan te
vormen van alle acties, welke in het land
gevoerd worden tegen het aanvaarden van
het ontwerp accoord van Linggadjati, ten
einde te bevorderen, dat deze tegenstand
op z.i. waardige wijze en langs wettigen
weg wordt gevoerd.
Het comité stelt zich daarbij de volgen
de 6 punten als beginsel: „Elke wijziging
in de grondwettelijke structuur en staats
orde des rijks dient uitsluitend te geschie
den langs den door de grondwet voor
geschreven weg.
Handhaving der rijkseenheid, in de eerste
plaats tot uitdrukking komend in een reëel
gezag van de Kroon, is een noodzakelijke
voorwaarde voor de regeling der Indische
quaestie.
Het streven tot oplossing der moeilijk
heden worde gedragen door verantwoorde
lijkheid voor het lot van de millioenen-
bevolking van Nederlandsch-Indië.
Zoolang de nieuwe structuur van het
Koninkrijk niet is verwezenlijkt, behoort
het tot de taak van het Nederlandsche ge
zag de volken in Nederlandsch-Indië tegen
onrecht en willekeur te beschermen. Het
dient daartoe over de noodige machtsmid
delen te beschikken.
Aangestuurd dient te worden op het
spoedig bijeenkomen der Rijksconferentie.
Ter voorbereiding van de Rijksconferen
tie behooren besprekingen te worden ge
voerd met vertegenwóordigers van alle be
volkingsgroepen."
Het bestuur wordt gevormd door de hee-
ren: Prof. dr. P. S. Gerbrandy, mr. J. R. M.
Angeren, lt-gen. M. L. F. Bajetto, mr.
Th. M. Bautz, prof. mr. R. P. Cleveringa,
lt.-admiraal J. Th. Fürstner, prof. mr. E. G.
J. Gimbrère, prof. mr. J. A. van Hamel,
prof. mr. A. C. Josephus Jitta, prof. V.
Koningsberger, dr. J. W. Meyer Ranneft,
mr. P. J. Oud. gen. I. H. Reynders. J. Schou
ten, H. W. Tilanus, mr. G./Vonck, Ch. J. I.
M. Welter, mr. J. A. de Wilde, gen. H. C.
Winkelman, drs. W. Reyseger, secretaris.
Smeekschrift aan de Koningin
Steunend op de ruim 300.000 adhaesie-
betuigingen, welke op den oproep van het
„Comité Handhaving Rijkseenheid" bin
nenkwamen, hebben de onderteekenaars
Hare Majesteit de Koningin een smeek
schrift doen toekomen, waarin zij, herinne
rend aan de Koninklijke rede van 7 De
cember 1942, een beroep doen op de Ko
ningin om „de ramp af te wenden en het
rijk tegen heillooze mogelijkheden te be
hoeden".
De staf van den Commandant Zeemacht
blikeinen zich niet het ongenoegen van het i heeft opdracht gegeven het zoeken naar
volksleger op den hals willen halen, daar het sinds Dinsdag vermiste Firefly-verken-
zij rekening houden met de mogelijkheden, i ningsjachtvliegtuig van den Manne-lucht-
dat zij van zijn diensten gebruik zoudenvaai'tdienst, dat thuis hoorde op het mili-
kunnen maken op het oogenblik, dat eentaire vliegveld „Valkenburg" te staken,
algemeene opstand noodig zou zijn om de
nationale aspiraties te verwezenlijken.
Beide partijen zijn het er echter over
eens, dat een afwijzing van het accoord
van Cheribon een algemeen bloedbad zou
beteekenen.
Een rapport van het Ned. Ind. leger
meldt o.a.:
In het gebied van Bandoeng stroomen
vluchtelingen binnen; op 12 December
werd de Noordelijke sector van Semarang
gezuiverd. In het gebied van Soerabaja
Voorloopig komt 100.000 M3
Wij hebben reeds medegedeeld, dat er hout
uit het Schwarzwald naar Nederland zal
komen. In Dordrecht zal een dezer dagen uit
Duitschland per schip aankomen ongeveer
1000 m3. rondhout Deze zending is de eerste
van een reeks, welke in totaal voorloopig on
geveer 100 000 m3. hout zal omvatten. De Ne
derlandsche regeering heeft met de autoritei
ten van de Fransche bezettingszone in Duitsch
land een contract gesloten, waarbij Nederland
100 000 m3. hout op stam in het Schwarzwald
heeft gekocht. Deze boomen worden door
Nederlandsche arbeidskrachten geveld en als
stammen naar Nederland vervoerd, om hier
te worden gezaagd Deze overeenkomst is
voorbereid en gesloten door het ministerie
van Openbare Werken en Wederopbouw, welk
ministerie ook de verantwoording voor de
uitvoering van dit contract heeft. De „Neder
landsche Grond Mij." voert thans het werk
ter plaatse uit. In het dorp Reichental zijn
barakken gebouwd voor de huisvesting der
houtwerkers en de twee hotels zijn in beslag
genomen voor cantine en bureaudoeleinden.
Sinds eenige maanden is de uitvoering aan
den gang Op het oogenblik werken in Rei
chental omstreeks 100 Nederlandsche arbei
ders. Een groot aantal vrachtwagens en en
kele tractoren zijn ingeschakeld voor
transportwerkzaamheden. Geleidelijk aan zal
het aantal arbeiders en het machinepark wor
den uitgebreid. Het is n 1. de bedoeling, ter
zijner tijd tot een wekelijksche productie van
omstreeks 4000 m3. rondhout te komen Tot
nu toe is rond 20 000 m3. hout gekapt.
Haarlemsche aanvragen voor
Consumenïencredlet gestegen
De verlenging van den termijn voor het
aanvragen van het Consumentencrediet,
heeft tengevolge gehad dat het aantal aan
vragen in Haarlem gestegen is tot ongeveer
6500.
Voor de verlenging waren er 5000.
Toch is het aantal aanvragen vér bene
den de raming gebleven. Aanvankelijk was
het op 15.000 a 16.000 geschat.
Burgerlijke Stand
HAARLEM, 14 December 1946
BEVALLEN: 13 Dec.. A. M. C. Harmes—v.
Leeuwen, z.; A. T. P. Zltwlng—Wlllems, d.; M.
L Peet—Burger, d.; M. J. M. Houssart—Blokker.
v.\ W. Hoek—Langeveld, z.; K. Koofj—Look. d.;
14 Dec., G. J v. Weezenbeek—Sint, z.; G. E.
Gelsing—Hazenberg, d.
GEHUWD: 14 Dec., K. v. Wijngaarden en M.
L. Brinkman.
OVERLEDEN: 12 Dec.. J. W C. t. Have, 66 j..
Casthuisvest; 13 Dec., J Lenterman, 71 J., Ged.
Voldersgracht; T. Lagerveld—Jongejan, 67 J„
Mulderslotweg.
De opsporingsmaatregelen zijn zonder re
sultaat gebleven en men neemt thans aan,
dat de bestuurder van het toestel, de offi
cier-vlieger der tweede klasse W. Salty
koff,'om het leven is gekomen.
Via Scheveningen Radio zijn, sinds de
vermissing Dinsdag bekend werd, regel
matig verzoeken uitgegaan naar schepen
op de Noordzee om naar het wrak en den
vlieger uit te kijken. Men houdt echter
nog rekening met de mogelijkheid dat de
to.0off icier-vlieger Saltykoff door een vis-
hebben Indonesische terroristen de heftigeschersvaartuig is opgepikt, dat geen radio
aanvallen op een Nederlandsche patrouille j aan boord heeft. Deze hoop zal men offi-
ondanks artillerie en mortiervuur voort-1 cieel echter laten varen, wanneer morgen
gezet. Een gebied in den zuidelijken sector] nog niets van hem vernomen is. De offi-
van Soerabaja is door de TRI onder water i cier-vlieger Saltykoff was oorspronkelijk
gezet. reserve eerste luitenant van de landrtiacht
Bij uitgebreide zuiveringsacties in Zuid- en gedetacheerd bij de Koninklijke Marine.
Makassar in den nacht van 11 December Hij ontving zijn opleiding bij den Marine
zijn 80 terroristen gedood, onder wieLuchtvaartdienst op het Marine-luchtkamp
eenige leden van de TRI. De terroristen,bij Soerabaja in 1942, week uit naar Aus-
die Zuid-Celebes waren binnengedrongen, 1-"~ +4,~ -trnnrt. in Amp.
kwamen van verzetscentra.
Veel verliezen.
De lijst van gesneuvelden in Ned. Indië
van de afgeloopen week'vermeldt in totaal
34 verliezen.
De Kon. Landmacht had 16 gesneuvelden
en één vermiste te betreuren, het K.N.I.L.
17 gesneuvelden. De meeste verliezen wer
den uit Padang en Medan gemeld.
Azerbeidsjansche leiders
gearresteerd
„Rust is hersteld"
meldt Teheran
Dr. Djavid, gouverneur van Azer-
beidsjan, en Chabestari, voorzitter van den
provincialen raad van Azerbeidsjan, die
sinds Zaterdag gevlucht waren om ergens
in Azerbeidsjan bescherming te zoeken
tegen de woede van de bevolking, zijn in
Tebris teruggekeerd en gearresteerd.
In geheel Azerbeidsjan is de staat van
beleg afgekondigd. De Perzische regee
ring heeft verklaard, dat deze weer zou
worden opgeheven gedurende de aanstaan
de verkiezingen, voor welke nog geen
datum is vastgesteld.
Volgens U.P. is ook Pisjevari, de op
standelingenleider, door de Perzische troe
pen gearresteerd.
Radio Teheran meldt, dat Ghazi Moha-
med, leider der Koerden, die eenige maan
den geleden een vriendschapsverdrag met
de democraten van Azerbeidsjan heeft ge-
teekend, zich aan de Perzische regeerings-
troepen heeft overgegeven. In Tebris,
waar de staat van beleg nog steeds van
kracht is, heeft de politie 300 democraten
gearresteerd, aldus radio Teheran. Reuter
verneemt voorts, dat te Teheran officieel
bekend gemaakt is, dat orde en rust m
de geheele noordelijke „autonome" provin
cie van Azerbeidsjan hersteld zijn. Arabi
sche leiders te Teheran hebben den Sjah
van Perzië gefeliciteerd met de bezetting
van Azerbeidsjan door de keizerlijke
legers.
SCHEEPVAART
K. N. S. M. Odysseus. 13 Dec. te Barcelona.
Arnhem, 13 Dec. van Lissabon naar Trinidad
Dalwarnik. 12 Dec te New York. Aruba. 13 Dec
te La Guaira. Ino. 14 Dec. van Curacao naar La
Guaira. Evangelinepark, 13 Dec van Trinidad
naar Punta Cardon. Rossum, 14 Dec. van Para
maribo naar Barbados. Boskoop. 1 3Dec. te Anto.
fa ga sta
MU. Nederland. Salawatl, 9 Dec. van Pe-
nang naar Batavia. Java. 12 Dec. uitreis Gibral
tar gepasseerd Tarakan, 12 Dec. van New York
naar Batavia. Oldenbarneveld, 13 Dec. thuisreis
te Suez aangekomen.
West Afrika Ll)n. Congostroom, 13 Dec. van
Freetown naar Monrovia.
K. P. M. Boissevaln. 13 Dec. Gebraltar ge
passeerd. thuisreis. Tegelberg, 13 Dec. te
Southampton
Kon. Holl. Lloyd. Oosterbeek 13 Dec. te
Montevideo (thuisreis).
tralië en zette zijn opleiding voort in Ame
rika- Vrijwillig bood hij zich aan als jacht-
vlieger in een Engelsch eskader, dat ope
reerde van het vliegtuigmoederschip „Fu
rious" af. Dit eskader voerde aanvallen
uit op het Duit-sche slagschip „Tirpitz"
Later werd hij geplaatst op een ander En
gelsch vliegkampschip, de „Emperor". Van
dit schip af nam hij deel aan de invasie
van Zuid-Frankrijk en ondersteunde de
gevechten in de Middellandsche Zee. Daar
na ging hij weer naar Indië, waar hij na
de bevrijding door de extremisten op
Sumatra werd ontvoerd. Hij wist echter te
ontkomen. Officier-vlieger Saltykoff was
onderscheiden met het vliegerkruis en de
Distinguished Service Order. Hij was drie-
en-twintig jaar oud.
Op het vliegveld „Valkenburg" zal mor
genmiddag een herdenkingsplechtigheid
worden gehouden.
Traject Amsterdam—Alkmaar
Vrijdag weer electrisch
Met ingang van 20 December zal het
baanvak AmsterdamUitgeestAlkmaar
weer met electrische treinen bereden wor
den. Er wordt een uurdienst ingevoerd. De
rijtijd der stoomtreinen van 75 minuten is
door de electrische treinen tot 49 minuten
teruggebracht. Uit Amserdam vertrekken
de treinen op werkdagen van 's morgens
6.13 uur af om het uur tot en met 22.13
uur Daarna is er nog een trein om 0.00 uur
precies.
Oolfcde verbinding tusschen Alkmaar en
Den Helder is verbeterd.
Vijftien jaar geëischt tegen
prof. mr. H. Westra
De procureur-fiscaal van den Bijzonde
ren Raad van Cassatie, prof. E. G. Lange-
meyer, eischte na een uitvoerig requisitoir
tegen prof. mr. H. Westra, ex-burgemees
ter van 's-Gravenhage. een gevangenis
straf van 15 jaar- Het Bijzonder Gerechts
hof te 's-Gravenhage had prof. Westra tot
20 jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Bijeenkomst van gerepatrieerden
De stichting „Het Contact" hield Zater
dagmiddag in „de* Leeuwerik" een bijeen
komst voor gerepatrieerden uit Indië. Als
sprekers traden op de heeren A. L. v. Coe-
verden Jr. en Mr. M. B. v. d. Hoeven, die
beiden een nauwere aaneensluiting der
gerepatrieerden bepleitten, teneinde hun
in het nauw gekomen belangen beter te
kunnen behartigen. Tevens werd de oprich
ting van een dagblad voor gerepatrieerden
„Contact" aangekondigd.
Beide sprekers critiseerden in felle be
woordingen het Indische beleid der regee
ring.
„PRO REGE" IN DE KLOPPERSINGELKERK
Wegens de ingevallen koude wordt de Pro-
paganda-avond van de Ned Chr Militairen
verteniging op Dinsdag 17 December niet in
de Groote Kerk, doch in de Klopperslngel-
kerk gehouden. 1
Moord met polifieken
achtergrond
Jeugdige Amsterdammer
stak collega met een mes
De 19-jarige Amsterdammer F. H. R. M.
heeft in de le Leeghwaterstraat te Am
sterdam den 22-jarigcn H. F. M., dien hij
had verweten, bii dc SS te zijn geweest,
in een perceel naast de fabriek met een
broodmes in de hartstreek gestoken. Het
slachtoffer is enkele uren later in het
ziekenhuis overleden.
Beide jongens maakten deel uit van het
personeel van een fourniturenfabriek aan
de Leegwaterstraat. F. M. vertelde aan
zijn collega's dat H. M. bij de SS zou heb
ben gediend. Dit kwam M. ter oore, die
zich daarover hevig opwond. Na een hoog-
Ioopende oneenigheid nam F. M. Zaterdag
middag op staanden voet ontslag. Enkele
uren nadat hij was thuisgekomen arri
veerde zijn vrouw met de mededeeling, dat
H. M. haar op straat in het gezicht had
geslagen.
In zeer opgewonden toestand liep haar
19-jarige echtgenoot het huis uit om de
rekening met H. M. te vereffenen. De
j beide jongens ontmoetten elkaar dicht bij
de fabriek en raakten slaags. Daarbij trok
F. M. een broodmes, dat hij naar beweerd
wordt, steeds bij zich droeg en stak den
vermeenden SS-er daarbij in de hart
streek. Aanvankelijk liet de wond zich
niet ernstig aanzien en liep de getroffene
naar zijn woning, daar voelde hij zich niet
goed. Men bracht hem naar het O.L. Vrou
wengasthuis, waar hij eenige uren later
overleed.
De dader, die gevlucht was, is nog den
zelfden avond gearresteerd.
De heer J. de Jong overleden
In den ouderdom van 65 jaar is te Heem
stede overleden de heer J. de Jong. oud-hoofd
der Bronstee-schSol aldaar. De overledene
heeft het onderwijs te Heemstede vele jaren
gediend. Eerst was hij hoofd van de school
voor lager onderwijs aan den Voorweg en
toen de Bronstee-school, waaraan een Ulo
was verbonden, in gebruik werd genomen,
werd hij hoofd van deze school. In 1941 werd
de heer De Jong wegens het bereiken van
zijn zestigsten verjaardig pensioen verleend.
De overledene gaf aan verschillende bestu
ren zijn krachten, o.a. aan het Witte Kruis.
De teraardebestelling is bepaald op Woens
dag 18 December om drie uur op de Alge-
I meene begraafplaats te Heemstede.
Fransche officieren bezoeken
de stormschool Bloemendaal
Op het oogenblik brengt een vijftiental
Fransche officieren een bezoek 'aan ons land.
Zij zullen de Stormschool te Bloemendaal en
de cavalerieschool te Amersfoort bezichtigen.
Men zal zich herinneren, dat enkele maan
den geleden de chef van den Franschen gene-
ralen staf, generaal De Lattre de Tassigny,
een bezoek bracht aan ons land Hij inspec
teerde daarbij ook de Stormschool Bloemen
daal. waar een opleiding wordt gegeven in
den geest der Engelsche commandotroepen
door Nederlandsche instructeurs, die in den
oorlog bij dat corps dienden. De generaal was
over hetgeen hij aanschouwde zoo enthousiast
dat eenigen tijd later de commandant der
school, majoor Gualtherie van Wcezel, uit-
genoodigd werd voor een bezoek aan Frank
rijk. Thans zijn Fransche officieren naar
Nederland gekomen om zich-op de hoogte te
stellen van den huidigen stand van zaken In
ons leger.
Speelgoed voor Walcheren
'De leerlingen der Bloemendaalsdhe School-
vereeniging hebben, ten behoeve van de kin
deren der getroffenen op Walcheren, een hoe
veelheid speelgoed verzameld. Dit speelgoed
zal spoedig worden verzonden. De provinciale
H.A.R.K. zal de verdeeling op zich nemen.
Nachtelijke trein-tragedie
Reizgers uit Rotterdam, Schiedam, Delft
en Den Haag, die Zondagavond met den
om 21.14 uur uit Rotterdam vertrokken
electrischen trein naar Haarlem en Am
sterdam reisden, zullen niet vermoed heb
ben dat zij eerst den volgenden dag op
de plaats van bestemming zouden aan
komen. Even voorbij het station Hillegom
raakte de trein defect en het heeft ruim
twee uren geduurd, voordat de storing was
opgeheven. Al dien tijd hebben de dicht
opeengepakte passagiers geduldig staan en
zitten wachten en de reizigers in de vol
gende treinen benijd, die over een ran
geerspoor den defecten trein voorbij reden.
Toen de stemming evenredig aan de tem
peratuur buiten was gedaald en in een
der wagens bovendien de batterij voor de
verlichting uitgeput raakte, kwam er
plotseling weer beweging in den trein, die
tenslotte, na nog een keer gestopt te heb-
Deze donkere dagen voor Kerstmis heb
ik eenige jaren lang gekend in landen
waar het - althans over dag - nimmer
donker was: warme landen, met altijd de
glorie van een felle zon aan den smette-
loos-blauwen hemel.
Drie jaar geleden liep ik - eind December
- onder de stille, weidsche palmen van Ha-
vana's boulevard. Een heerlijke stad, vol
vreugde en muziek, met den eeuwigen zo
mer in haar hart. De zon maakte het groote
Capitool tot een blinkend-blank wonder
werk. Er waren ruischende fonteinen. Er
waren felle muziekjes op de café-terras
sen. En de menschen zaten op de banken,
in de parken en rookten hun cigaretten.
Het leek een wereld zonder zorg.
Ik heb vele steden gezien, doch nooit
een. die mij zorgeloozer leek dan dit ver
rukkelijke Havana.
Kunt ge u voorstellen dat ik, in de zon
ben, om halfeen 'e naehU in de Spaarne- - ST!»'ZÏÏ
stad arriveerde
MUZIEK
Concertgebouw-orkest
Na een afwezigheid van verscheidene jaren
is het Concertgebouw-orkest weer eens in
Haarlem geweest. Er was een enorme belang
stelling voor het Zondagmiddag gegeven con
cert en de élite der Haarlemsche muzikale
fijnproevers heeft, evenals vroeger op de con
certen, die onder de auspiciën der Haarlem
sche Bachvereeniging plaats hadden, weer
kunnen genieten van het prachtige samenspel,
inzonderheid van den verrukkelijken klank
en onderlinge zuiverheid der blaasinstrumen
ten.
In Tschaikowskv's Symphonie pathétique
bereikten die factoren hun hoogtepunt Het
derde hoofddeel daarvan geleek een gewel
dige. alles voor zich uitdrijvende en tenslotte
triomfeerende Slavische stormmarsch. scherp
afstekend tegen de tragiek der finale. Trou
wens, in de geheele vertolking heerschte de
uiterste klaarheid: elke noot der partituur
kwam tot haar recht. In hoeverre dit aan den
dirigent Hein Jordans te danken was, Is ten
opzichte dezer symphonie. een oud parade
paard van het orkest, moeilijk precies af te
wegen. Zeker is wel dat Jordans zich in
hoofdzaak streng aan alle voorschriften der
partituur hield (alleen in het tweede hoofd
deel bracht hij enkele willekeurige tempo-
wijzigingen aan) en toch de hartstochtelijke
bewogenheid van verschillende episodes goed
tot uiting bracht. Toch was het jammer, dat
wegens Ed. v. Beinum's ziekte het programma
gewijzigd werd: velen hadden liever eens de
hier zelden-gespeelde Zevende van Bruckner
gehoord.
Van Haydn's Symphonie „La Reine" inte
resseerde vooral de zoo meesterlijk contra-
puntisch bewerkte Finale De Suite uit Rous-
sel's „Le Festin de l'Araignée" bracht veel
bekoorlijks, vooral in de fijn geciseleerde
walsmotieven. maar heeft geen sterk-descrip-
tieve kracht. Het was moeilijk de in het pro
gramma vermelde episodes in de muziek te
hervinden, te meer omdat alles tonder onder
breking verliep en dus scherpe begrenzing en
afscheiding ontbraken. Evenals bij Havdn's
Symphonie was bij deze Suite slechts een deel
van het orkest in actie. K. DE JONG.
Zangersfeest Leger des Heils
Propvol was de ruime Kloppersingelkerk
Zaterdagavond, de ruimte voor de banken en
ook de kansel zelf geheel door geuniformden
bezet. Er klonken verscheidene strijdliederen,
maar zelfs titels als „Bloed en Vuur" golden
geen vernietigingsstrijd. doch opheffing en
vertroosting van medemenschen. Het Leser
des Heils heeft daarvoor zijn eigen woorden
en klanken gevonden. aan geen ritus ontleend,
noch Gregoriaansch, noch psalmwijzen, maar
eenvoudige melodieën, die zich gemakkelijk
in elk gehoor en elk geheugen vestigen. 350
leden van Zangbrigades uit Amsterdam en
Haarlem hebben, deels gezamenlijk, deels
brigade-gewijs gezongen, meest a capella,
soms door het orgel gesteund: ook improvi
seerde kapelmeester B Verkaaik bij sommige
voor- en tusschenspelen
Ik wil geen vergelijkingen tusschen de ver
richtingen der brigades trekken: het was im
mers geen concours, maar wel tusschen dezen
verzorgden, beschaafden en welluidenden
zang en dien welken ik in mijn jeugd wel
eens van het L. d. H. hoorde. Welk een voor
uitgang! De sopraansolo van zr. B. Zoethout
en de baritonsolo van kapelmeester W. Groot
openbaarden ons goed stemmenmateriaaT, de
trombonesolo van ^nderkapelmeester B. Schut
fraaie toonproductie en zuivere intonaties.
Kommandant en mevr. Ch. H. Durman leid
den. bijgestaan door 'n tolk, deze bijeenkomst
waarin ook een andere dignitaris het woord
voerde en waarin een opgewekte geest
heerschte, die zich meermalen in applaus
uitte.
K, DE JONO.
De bekende Amerikaansche zangeres
Greta Keller is enkele dagen in ons
land om een aantal concerten te geven.
De foto toont haar tijdens een repe
titie met den organist Pierre PaXla.
„Drie om een"
Het Residentietooneel heeft gedurende het
afgeloopen week-einde in den Stadsschouw
burg drie voorstellingen gegeven. Zaterdag
avond ging weer eens een stuk van den on-
uitputtelijken Noel Coward, groot-leverancier
van blijspelen, die meestal gemengd zijn uit
een pseudo-psychologisch conflict, een schijn
van cynisme om den burgerman te braveeren
en een strooisel van dwaasheden, waarin de
peper vaak beter te proeyen is dan het zout,
dit alles omspoeld met een duchtige dosis
„alcohol".
Design for living, in het Hollandsch opge
diend al6 Drie om één, vormt een typisch
proefstuk van zijn eigenaardig talent. Het
geeft een voortreffelijke spelleidster als Bets
Ranucci Beekman gelegenheid tot 'n éclatante
regie; een stel voortreffelijke acteurs als
Mary Dresselhuys, Paul Steenbergen. Eric
van Ingen en Richard Flink, gelegenheid tot
schuimend en fonkelend spel. een voortreffe
lijk décorateur als Willem Deering gelegen
heid tot aardige vondsten en het publiek ge
legenheid tot een avond hilariteit.
Het kan aan ons liggen, maar wajineer wij
zulke luisterrijke tooneelkrachten hun kunst
aan zooiets zien verknoeien en wij denken
aan de hachelijke situatie, waarin ons vader-
landsch tooneel, ten overstaan van zijn roe
ping om mee te werken aan het geestelijke
en cultureele herstel der natie, verkeert, dan
lachen wij mee, maar, als een boer die
kiespijn heeft!
„Antigone
De Zondagmiddag bracht ons Cocteau's mo
noloog aan de telefoon, onder den titel: De
menscheiyke stem. Dit wel wat langdradig
en larmoyant afscheid van een minnares aan
den haar ontrouw geworden beminde ver
mocht in de voordracht van Ida Wasserman
slechts matig te boeien. Met te grooter ver
wachting zagen wij dus het hierop volgende
werk van den jongen Franschen dichter Jean
Anouilh tegemoet, die het noodig heeft ge
vonden Sophokies' „Antigone" te moderni-
seeren. Dergelijk streven zou alleen te ver
ontschuldigen zijn, wanneer men terwille van
de aan de oude Grieksche wereld ontgroeide
toeschouwers de tragedie in vormen van den
tegenwoordigen tijd transponeerde. Het onbe
graven blijven van een doode kan momenteel
niet meer twistpunt zijn tusschen staatsnood«-
zaak en menschelijk gevoel. Maar er zijn juist
momenteel dilemma's te over, die eenzelfde
conflict kunnen wakker roepen, en die een
modern publiek beter zou begrijpen.
Anouilh heeft echter de oude gegevens in
tact gelaten; alleen heeft hij de motieven ver
troebeld en met zelf verzonnen tegenstellin
gen aangevuld, hierbij het spel rekkend met
niet met de kern samenhangend en derhalve
dus overbodige, ook door alledaagschheid hin
derende scènes, zooals die met de voedster,
wier verdwijnen eindelijk een opluchting was
Onvergeeflijk dunkt ons de weliswaar
door Richard Flink keurig over het voetlicht
gebrachte banaliteit van het Koor. dat de
tragedie nota bene besloot met: „Dat is dan
dét!" Hetgeen een aardigheid zou zijn ge
weest in een parodie, zooals Charivarius ze
wel verzon, wordt tot wanklank in een stuk.
dat blijkens de door Caro van Eyck en Paul
Steenbergen met waardig pathos gespeelde
scènes tusschen Antigone en Creon. ernstig
bedoeld is.
Het origineele invoegsel, waarbij Piet Bron
als paleiswachter het contrast tusschen de
vulgariteit en het verhevene zoo geestig rauw
verpersoonlijkt, behoort tot de beste gedeel
ten uit het stuk. en bewijst, dat de jonge
dichter over voldoende oorspronkelijkheid
beschikt om af te zien van een bewerking,
welke het klassieke genie krenkt inplaats van
het te eeren.
Pygmalion
Tenslotte op den Zondagavond Pygmalion,
nog een overgeschoten tractatie van Bernard
Shaw's negentigsten verjaardag. Dit nooit-
oudbakken dessertje smaakte, in den onver-
beterlijken vorm, waarin het door Lily Bouw
meester als het bloemenmeisje. Richard Flink
als de ongelikte professor en Dirk Verbeek
als de kolonel werd opgediend, weer even
delicieus als steeds. Anton Roemer bTacht
met een geestig getypeerden Doollttle er de
vroolijke noot in en het was een voorrecht.
Bets Ranucci Beekman, wier arbeid achter de
schermen wij zoo dikwijls kunnen bewonde
ren. nu ook eens In zichtbare gestalte als
actrice in de rol van Higgins' moeaer te mo
gen ontmoeten.
Zoodat het met deze driedubbele demon
stratie van het Residentietooneel toch nog
„eind goed. al goed" is geweest.
H. G CANNEGIETER.
Literaire club en „H-46"
Zaterdagavond gaf de „Literaire Club" in
samenwerking met den filmkring „H 46" in
onze stad een filmavond, tijdens welke de
rolprent van Sam Wood „Our town" draaide
Zoowel deze bijzondere film. die het leven ln
een Amerikaansch plaatsje behandelt, daar
bij met lichte filosofie het vergankelijke van
al het aardsche geluk belichtend, als de voort-
afgaande 6tudle van Rudi Hornecke oogstten
het succes dat deze voorstelling toekwam.
verlangen had naar Nederland in zyn De-
cember-duisternis?
Gij niet, denk ik. Gij huivert in uw win
terjas. En gij zegt: „altijd die mist, altijd
die kou. altijd (lie vochtigheid, die mij diep
in de botten kruipt; een vervloekt klimaat,
en donker zyn de dagen voor Kerstmis". En
ge kunt het u voorstellen: die aanlokkende
droom van een land waar het eeuwig zo
mer is en waar ge hartje December
wandelt onder de eeuwig-groene palmen,
met de geuren van rozen en jasmijn, den
zoeten smaak van rijpe vruchten, de tee-
derheid van den wind, die over de opalen
zee langs uvwoogen gaat.
Gij zoudt èlles willen achterlaten voor
het bereiken van dien droom.
Gij zoudt u de vaderlandsche modder
van de schoenen willen stampen en in een
kleine boot gaan over vier zeeëa, om een
kopje koffie voor dat groote café tegenover
het roomblanke Capitool van Havana. En
toch is het zéó: dat ik na vier jaren eeuwige
zon en na vier jaren eeuwigen zomer
droomen kon van die vochtige, kille en
mistige donkere dagen voor Kerstmis in het
verre Nederland. Met mijn winterjas aan.
mijn kraag tot over mijn ooren en met een
stad in de mist. Met grauwe menschen, die
langs u gaan als vreemdelingen; schim-
men in den namiddag, die voorbij uw
leven schuiven en nimmer zullen binnen
treden. Torens tegen den regenhemel: grijs
tegen grijs. Bruggen over het water: grauw
over grauw. En de vochtigheid, die u in de
botten dringt. En de modder, die ge van
uw schoenen stampt voor ge de warmte
van uw huis gaat betreden.
Drie jaar geleden, in het hart van De
cember, in den eeuwigen zomer van Ha
vana, midden in het licht van die geluk
kige stad, verlangde ik naar de duisternis
van Nederland, naar de duisternissen van
zijTi steden en zijn dorpen, zijn landwe
gen en zijn bosschen juist in deze don
kere dagen voor Kerstmis, die zoo licht
kunnen zijn voor wie het licht willen zien.
Zoo zwerft de mensch over de aarde.
En in den winter droomt hij van den
zomer.
En in den zomer van den winter.
En altijd verlangt hij naar de verte, die
beter is.
Zelf moet ge in die verte hebben getoefd,
jaren lang, om te weten hoe goed het
thuis is.
Hoe licht de duisternis kan zijn.
Wanneer die duisternis van het eigen
land en van het eigen hart is.
ELLAS
Zaterdag Is de herstelde spoorbrug over de
Maas bij Mook in gebruik genomen,
Per vliegtuig Is ln Nederland aangekomen
I de heer M. de Niet, procureur-generaal ln
Suriname. Na een twintigjarig verblijf ln Suri
name zal de heer De Niet eenigen tijd verlof
nemen, alvorens een functie op de West-Indische
afdeeling van het departement van Overzeesche
GCbiedsdeelen te aanvaarden.
liet Nederlandsche programma van de BBC
van 7.45 en 20.30 uur wordt voortaan uitgezon
den op golflengte 1796 meter. De uitzending van
14.15 uur zal worden verzorgd op 267 meter.
Op het kyulspunt te Tweelo b(| Meppel ls
een/Jeep ln botsing gekomen met een perso
nenauto. Van de vijf Inzittenden van de Jeep,
die afkomstig waren uit Haren (Gr.) werd de
heer P. H. gedood. Vier anderen kregen zeer
zware kwetsuren. De Inzittenden van de andere
auto kregen geen letsel.
De laatste dagen wordt NUmegen en om
geving weer verontrust door hevige ontploffingen
in het grensgebied. Het vermoeden bestaat, dat
de Dultschers grootere massa's munitie laten
ontploffen dan hun aanvankelijk door de Engel
sche autoriteiten ts toegestaan. In Noord-Lim
burg ls weer glasschade veroorzaakt.
HAARLEM EN OMGEVING
De heer G. J. H. Kerkhoff, schilder en tee
kenaar en oud-leeraar aan de school voor Kunst
nijverheid te Haarlem, wordt 7 Januari 75 Jaar.
De heer Kerkhoff was Indertijd medewerker al»
kunstcriticus aan ons blad.
Het vUfde Volks-concert van dit seizoen,
dat de Haarlemsche Orkest Vereenlging Dinsdag
17 December ln de Gem. Concertzaal te Haarlem
zal geven, staat wederom onder leiding van
Kees Hartvelt. Soliste ls de mezzo-sopraan
Rélle Rimathe. die met orkestbegeleiding de
Cantate Ariadne auf Naxos" van Jos. Haydn
zal zingen. Het concert begint met de Haffner
Symphonie van Mozart, waarna het optreden
van de soliste volgt. Na de pauze zal de „Onvol
tooide" Symphonie ln b kl. terts van Schubert
ten gehoore worden gebracht.
Zuster Riek Muller, werkzaam ln Katwijk
aan Zee hoopt 17 December den dag te herden
ken. dat zij 25 Jaar aan het Haarlemsche Diaco-
nesser.huis verbonden ls.
Dr. Spoelder hield voor de Vereenlging
„Bosch en Vaart" een lezing over het zuidelijke
deel der Spaarne-stad. Met talrijke lichtbeelden
verduidelijkend boeide de spreker zijn gehoor.
Het werd in gedachten mee gevoerd langs Wa
genweg. Leldschevaart, Schouwtje en door den
Hout. Verschillende schrijvers werden aange
haald en gedeelten uit de werken van Jac. van
Looy en Prof. van Moerkerken voorgedragen,
waarbij zoowel de humor als het bloemrijke in
hun oeuvre ln herinnering werd gebracht. Aan
het slot deelde de voorzitter mede, dat de Ver
eenlging „Bosch en Vaart" ln Februari een
kunstavond geeft, waaraan medewerken de Am-
sterdamsche déclamatrtce Aafje Top. de zange
res Akke de Vries en de pianist Roel Riphagen.
De afdeeling Bennebroek van „Bloembol
lencultuur" besloot bij acclamatie Jhr. Mr. Dr.
O v. Nispen tot Pannerden, burgemeester van
Hillegom aan te bevelen als voorzitter van het
hoofdbestuur
De heer C. Hazenbroek te Bennebroek zal
31 December den dag herdenken waarop hij voor
2S Jaar als bestuurslid van de Noordhollandsche
Vereenlging „Het Witte Kruis" werd gekozen.
Gedurende een reeks van Jaren heeft hij zich
vooral verdienstelijk gemaakt als magazijn
meester. Zondag 12 uur ls er gelegenheid hem
geluk te wenschen.
Zaterdagavond werd ingebroken ln een hul»
aan de Houtmankade. terwijl de bewoners af
wezig waren. De bult bedroeg dertigduizend
gulden, sigaretten, sigaren, linnengoed en
sieraden.
Twee Haarlemsche meisjes, een van veertien
en een van vijftien zijn door de Amsterdamsche
kinderpolitie overgegeven aan de Haarlemsche
recherche wegens diefstal In een warenhuis te
Amsterdam Bij onderzoek bleek, dal zU zich
hadden schuldig gemaakt aan winkel
diefstal ln Haarlemsche zaken,
