Tien sprekers gaven hun meening
Linggadjati in de Kamer
Hedenmiddag wordt de zitting voortgezet
De Avondzitting
De tekst van de ontwerp-overeenkomst
Wereldnieuws J
Tot middernacht duurde gisteren de Tweede Kamerzitting, waarin de leden aan
het woord waren over de ontwerp-ovcreenkomst. Alle ministers, met uitzondering
van mr. Van Kleffens waren aanwezig. Alle gereserveeerde loges waren bezet,
onder anderen hadden in de loge boven het voorzittersbureau de leden der
Commissie-Generaal plaats genomen.
Tien spreker voerden het woord de eerste die het spreekgestoelte beklom
was prof.^ mr. C. P. M. Romme, fractieleider der K.V.P., die een indrukwekkend
betoog hield. Na een korte pauze begon omstreeks negen uur de avondzitting.
Hedenmiddag om één uur werden de debatten voortgezet
K. V.P.Elke twijfel
worde weggenomen
De heer Romme (KVP) opende de rij
der sprekers.
Spr. citeert een artikel van de Linie van
6 Dec., waarin opgemerkt wordt, dat men
alleen staat voor de keuze tusschen con
tinueering van het koloniaal bestuur en de
erkenning van de onafhankelijkheid van
Indonesië. Daarin wordt gezegd, dat wie
de rijkseenheid wil, deze alleen kan ver
krijgen door haar te doen steunen op het
primaat van Nederland.
Tegenover het zwart dat de rijkseenheid
op basis van wederkeerige vrijwilligheid
een illusie is, stelt spr. zijn wit, dat de
rijkseenheid op basis van wederkeerige
vrijwilligheid een ideaal is, dat menigeen
een utopie noemt, maar waarin hij ge
looft. Hij meende dat dit ideaal bereikbaar
is en dat er met alle kracht naar gestreefd
moet worden door bepaling onzer houding,
omdat dit mede zal beslissen over het al
of niet welslagen.
De roeping van het koninkrijk blijft,
maar het is een andere, een zonder het
-jjrimaat van Nederland. Het is een roeping
*'om in deze wereld een voorbeeld te stel
len, dat vruchtbaar is.
Het idee van het maximum bereikbare
ademt den geest van het oude: Het is een
verfoeilijke geest, als deze het Nederland-
sche volk zou beheerschen.
Prof. mr. C. P. M. Romme.
De revolutie van de republiek heeft ont
zaglijk remmend gewerkt op de inlossing
van de Koninklijke belofte van 7 Decem
ber 1942. Voor ons volk staat vast, dat de
Koninklijke belofte moet worden ingelost.
Een passend gebruik moet worden ge
maakt van het feit, dat we niet meer onder
dwang staan. In Indië beschikken we over
zooveel macht, dat we ons gezag zouden
kunnen herstellen. Juist in deze omstan
digheid, nu we ook anders zouden kunnen,
wil spr. tegen Indonesië zeggen: Wij be-
geeren niet anders dan u in uw nationalis
me te zien groeien, maar hij voegt er bij:
Bedenk ook dat 100 pCt. „Merdeka" (vrij
heid) een utopie is. Dat bestaat evenmin
voor eenig volk buiten Europa, als voor
eenig volk in Europa.
Sprekers doel is naar elkaar toebuigen
en niet van elkander gaan.
De practische weerslag is aangegeven in
de 7-Dccember-rede. De weg daarin aan
gegeven is ook de weg van de K.V.P. De
Koninklijke rede acht spr. ook thans nog
de juiste weg. De overeenkomst moet ge
toetst worden aan de Koninklijke rede.
Spreker zegt vervolgens ernstig bezwaar
te hebben tegen de wijze van publicatie
van Linggadjati, bezwaar tegen de publi
catie in twee tempi, die de duidelijkheid
niet vergrootte.
Er heeft zich een voorstelling gevormd
van afscheiding van Java, Madoera en Su
matra. Zoo hebben zich meer onjuiste voor
stellingen gevormd, die de oorzaak waren
dat menschen uit het lood zijn geslagen,
zooals een algemeen geacht oud-luitenant-
generaal.
Vervolgens komt spr. tot datgene, waar
toe de regeering zich wil binden. De for
muleering acht hij gelukkig: Deze- heeft
prioriteit, dan komt de memorie der C.G.
en tenslotte komen de zeventien punten.
De republiek moet deze drie stukken
kennen en in deze verhouding aanvaarden.
Het meest simpele zou wezen als aan het
stuk bij de onderteekening wordt gehecht
de acte van toelichting der C.G. en de ver
klaring der regeering.
Vervolgens komt de heer Romme tot een
bespreking der overeenkomst. Hij vraagt
of de in het laatste artikel besproken ar
bitrage uitsluitend werkt gedurende den
overgangstijd en niet gedurende de nieuwe
rechtsorde.
Ten aanzien van art. 16 inzake vermin
dering der troepensterkte merkt hij op. dat
deze niet mag geschieden voor de rechts
orde het toelaat. In dit verband wijst hij op
de interneeringen. Die taak zal effectief
moeten worden aangevat en voortgezet tot
haar goed einde.
eenkomst niet aannemen. Met spanning zal
hij het antwoord der regeering afwachten.
A.R. „Niet aanvaardbaar
De heer Bruins Slot (A.-R) komt
hierna aan het woord en betoogt dat een
toelichting van één der partijen niet bin
dend kan zijn; die moet van beide partijen
komen. Wat de regeering van het bindend
zijn zegt, kan niet waar zijn. Als de over
eenkomst niet geheel bevat wat men wil
overeenkomen, dan moet de regeering haar
niet onderteekenen. Gezegd wordt, dat in
de instructie een aantal zaken bindend is
geregeld, maar dat dient te geschieden in
het stuk zelf.
Memorie van toelichting en Regeerings-
verklaring hebben naar sprekers inzicht
geen rechtsgeldigheid. Hij is van meening
dat de drie stukken niet overtuigen van de
innerlijke gaafheid van het geheel.
Vervolgens gaat spr. de artikelen der
ontwerp-overeenkomst na.
De C.-G. het gezag der republiek op ge
heel Java. Sumatra en Madoera erken
nende heeft meer gedaan dan een realiteit
erkend. Op Sumatra bijvoorbeeld heeft de
republiek niet het gezag, daar heerscht de
anarchie. De thans bestaande wettelijke
verhoudingen worden niet geëerbiedigd. De
juridische formatie, die men heeft ge
maakt, is zelfmoord. Met de erkenning
van het gezag der republiek op Java, Ma
doera en Sumatra is een volkenrechtelijke
verhouding geschapen. In de ontworpen
overeenkomst is van het gezag der Kroon
geen sprake. Er is geen sprake van de
vorming van een staat, maar van twee
staten, die samenwerken. In de overeen
komst is goed vastgelegd, dat het oude
Koninkrijk verdwijnt en de republiek
krijgt erkenning van haar gezag over drie
eilanden. Maar van de Unie verder niets.
Het statuut vgn de Unie handelt alleen
over de samenstellende deelen. Alleen
wordt gezegd, dat de Unie geen overheid
heeft.
De overeenkomst ontbindt het Konink
rijk, zonder dat het omgezet wordt in een
federatief staatsverband Onderteekening
van de overeenkomst brengt ons op een
doodloopenden weg. Het huis van Ling
gadjati, tegen zichzelf verdeeld, is naar
sprekers overtuiging niet aanvaardbaar.
P. v. d. Vr.C.G. strafbaar?
De heer Vonk (P. v. d. V.) betreurt
het, dat deze allerernstigste quaestie zon
der voorafgaande voldoende schriftelijke
voorbereiding moet worden behandeld.
Voor schriftelijke behandeling was meer
dan voldoende reden (de voorzitter
hamert en maakt bezwaren tegen het te
rugkomen op eenmaal genomen beslissin
gen). Spr. is van oordeel, dat de ambte
naren van de C.-G- zoodanig over de grens
van het delict hebben heen gewerkt, dat
er gegrond vermoeden van strafbaarheid
bestaat. De C.-G. heeft onderhandelingen
gevoerd, waardoor de staatkundige ver
houdingen zoodanig worden dat Neder
landsch-Indië buiten het Koninkrijk wordt
geplaatst. De commissie is z.i. buiten haar
bevoegdheden gegaan.
Zij was in geen geval gemachtigd haar
opdracht uit te voeren in strijd met de
wet. Overmacht was niet aanwezig. Ten
aanzien van den luitenant-goüverneur-ge-
neraal gaat spr. nog nader in op wets-
schending, welke hem ten laste gelegd zou
kunnen worden. Strafrechtelijke vervol
ging acht spr. echter thans en in het be
lang van het land niet noodig en niet nut
tig. De overeenkomst van Linggadjati, de
memorie van de C.-G- en de regeerings-
verklaring hebben een onjuisen grondslag.
Spreker verklaart zich tegen de ontwerp
overeenkomst.
De heer M e y e r i n k (A.-R.) verklaart
van meening te zijn, dat de project-over
eenkomst niet aanvaard kan worden als
grondslag voor de nieuwe organisatie bin
nen het Koninkrijk.
Voorts geeft spreker te kennen, dat de
C.G. verzuimd heeft andere groepeeringen
te hooren dan die, welke achter de repu
bliek staan. Voor den politieken toe
stand in Indonesië is naar sprekers oor
deel noodig een gestabiliseerd partijwezen.
Is de regeering van oordeel, dat binnen
twee jaar de politieke geledingen in de
Indonesische bevolking zooveel stevigheid
hebben gekregen, dat het nieuwe staats
bestel aan het spel der jonge politieke
krachten kan worden overgelaten? Spreker
betwijfelt dit.
Prof. Logemann.
P. v. d. A.
„Acte van pacificatie**
De heer Logemann (P. v. d. A.)
verklaart vervolgens te willen komen tot
een analyse van de situatie, waarin wij
geplaatst zijn. De basis-overeenkomst zou
spreker willen noemen: een „acte van
pacificatie".
Het wezenlijke probleem geldt niet het
herstel van recht en veiligheid: het ligt
veel dieper. Het probleem waar het om
gaat is de noodzaak van een geheel nieuwe
gezagslegitimatie.
Er is de grief, dat de Staten-Generaal hun
controletaak niet behoorlijk hebben kun
nen uitoefenen. Maar schuilt er eigenlijk
staatkundig geen gevaar in, dat de over
eenkomst, die 15 November is geparafeerd,
nu nog niet geteekend is? Tot degenen,
die meenen, dat in de ons opgedrongen re-
volutionnaire situatie, slechts de oude con-
stitutioneele weg mag bewandeld worden,
zegt spreker, dat zij de verantwoording op
zich laden voor het veel langer voortduren
van de revolutie in de helft van het Ko
ninkrijk. Noodzakelijk is dat Nederland er
krachtig toe medewerkt om voor Indische
Nederlanders op Nieuw-Guinea een toe
komst te openen, maar dat moet niet in I
koloniale verhouding wezen.
Niets in het accoord belet NederKfiTd zijn
taak in Indonesië te blijven vervullen. De
datum 1 Januari 1949 is een richtdatum
geenszins een fatale datum.
Het alternatief van de regeling is niet:
een eigen richting voor een der partners,
maar vast en zeker bemoeienis van buiten
af en daarvoor voelt spr. niets. De waar
borgen om bestendiging van het bouwsel
liggen in de reëele belangen van beide na
ties bij dit samengaan.
Spreker's fractie stelt spoedige onder
teekening der ontwerp-overeenkomst op
prijs.
Daarop wordt om 6.10 uur de vergade
ring tot half negen geschorst.
K. V.P.-dissident
Om half negen werd de beraadslaging over
de regeeringsverklaring voortgezet. Als eer
ste spreker trad op de heer Ruys de Beeren-
brouck (K.V.P.) die verklaarde het te betreu
ren, dat hij een afwijkende meening moest
doen hooren. Hij zeide de ontwerpovereen
komst zeer beslist te moeten verwerpen „De
C.-G is op flagrante wijze iiï gebreke geble
ken", aldus spreker, die vervolgde:
„De vraag waarop het aankomt is of de
procedure en het bereikte resultaat juist zijn
en die vraag moet ontkennend worden beant
woord."
De commissie heeft zich volgens spreker
laten leiden door de gedachte dat haar taak
was op korten termijn met een bepaalde con
structie te komen. Als men die gewild had,
zou men geen C. G. hebben behoeven uit te
zenden.
De zeggenskracht van de Rijksconferentie is
thans naar sprekers meening reeds uitgehold.
Vervolgens betoogde de heer Ruys de Bee-
renbrouck, dat de commissie niet uitsluitend
met één groep had mogen praten en contrac
teeren, en uitte de vraag, welk percentage
der bevolking achter deze groep staat
De commissie in haar huidige samenstelling
heeft politiek sprekers vertrouwen niet.
De regeling, welke men voor de Kroon heeft
uitgedacht, heeft evenmin zijn instemming.
H. M de Koningin krijgt een achtste van het
oorspronkelijke aantal harer onderdanen on.
der zich en over twee souvereine staten zou
zij het oppergezag uitoefenen. De Unie be
hartigt haar belangen z.i. niet souverein. ze
kunnen haar opgedragen en ontnomen wor
den. Het gevaar voor uiteenvallen zal prac-
tisch genomen zeer groot zijn. Daar het uit
eenvallen van ons imperium catastrophaal
Oud Geïnterneerden
bepleiten hun belang
De N.I.B.E.G. Ned. Ind. Bond van Ex-
krijgsgevangenen en geïnterneerden om
vattende ongeveer de geheele geëvacueerde
samenleving uit Ned.-Indië, heeft zich per
telegram en brief tot den minister van Over-
zeesche Gebiedsdeelen gericht en wijst erop,
dat de overeenkomst van Linggadjati zwijgt
over vergoeding van geleden schade door
vernielingen en roof. Ook ontbreekt eenige
aanduiding over de vergoeding van gederfd
inkomen gedurende de periode van internee-
ring. De N I.B.E.G. meent, dat spoedige te
rugplaatsing in eigen omgeving en werkkring,
vergoeding van schade en uitkeering van ge
derfde inkomsten over de oorlogsperiode za
ken zijn die in één adem genoemd dienden te
worden met de in artikel 14 opgenomen terug
gave van goederen en herstel van rechten
Spoedig nader nieuws?
Intusschen zegt de minister in de zoo juist
verschenen nota naar aanleiding van het ver
slag nopens de rijksbegrootingen 1946 en 1947.
dertiende hoofdstuk (Overzeesche Gebieds
deelen): De vraag of de Indische regeering
contact heeft opgenomen met de directies van
Nederlandsche en Indische ondernemingen
met betrekking tot de vergoedingen aan
krijgsgevangenen en geïnterneerden, kan bë-
vestigend worden beantwoord.
In de commissie, welke op korten termijn
advies dient uit te brengen over het z.g.
„backpay-vraagstuk" een advies, dat zeer
binnenkort verwacht wordt is de Indische
ondernèmersbond vertegenwoordigd. Ook een
afgevaardigde van de werknemers-associatie
maakt deel uit van deze commissie.
zou zijn, wenscht spreker vast te houden aan
de rijksgedachte.
De geestelijke belangen zijn voorts naar
zijn inzicht niet voldoende veilig gesteld. Ver
der i6 spr. van oordeel, dat van een cordiale,
eensgezinde uitvoering van het accoord wei
nig sprake zal zijn. Er is geen vaste en duur
zame grondslag voor het oppergezag. Spreker
ziet de zaak zoo. dat in het stelsel der com
missie nu reeds een voltreffer tegen het voort
bestaan van het Koninkrijk is geboekt. Het
voorstel der Conjmissie-Generaal is z i een
ramp. Voor spreker is het alternatief een
betere overeenkomst. Wanneer spr. een voor
stander zou zijn van resoluties, dan zou hij
een mptie voorstellen, waarin de Kamer, zich
ervoor uitspreekt dat bij de wenschelijke zeer
vérgaande herziening in het belang van alle
betrokken volkeren het behoud van het Ko
ninkrijk geboden blijft. Voorloopig zal hij dat
niet doen, doch hij vraagt behoud van het aan
de omstandigheden van het huidige tijdsge
wricht aangepaste koninkrijk.
Chr. Hist.: Deze constructie
gaat te ver
De heer Tilanus'1 (C. H.) betoogt, dat de ont
werpovereenkomst tal van vragen openlaat,
dat maakt voor hem de behandeling uiterst
moeilijk. Wat moet de Kamer met dit stuk
doen? Het kan niet in stemming gebracht
worden, tenzij de regeering het verlangt. Het
is een stuk, dat aan de Koningin ook niet ter
teekening zal worden aangeboden. Is de Raad
van State er over gehoord?
Het is een verdrag, een overeenkomst Kun
nen de heeren, met wie in Indië gesproken
is, geheel autoritair optreden, zonder de vol
keren ln Indië te hooren? Welke volksver
tegenwoordiging heeft men ln Indië bedoeld?'
Is hèt de bedoeling dat de zaak na bespre
king in de Tweede Kamer ook in de Eerste
Kamer komt? Het lijkt spreker noodzakelijk,
temeer daar de regeering spreekt van de
controle der Staten-Generaal.
Het volk is scherp verdeeld en dat is te
betreuren. Het probleem mag geen zaak zijn
van partijen en partijstrijd. In wezen loopt de
scheidslijn door de partijen heen. Spr.
wenscht deze hoogst belangrijke zaak te zien
niet als een zaak van partijen. Het reikt daar
ver boven uit.
Is er sympathie bij de volkeren, die Java,
Madoera en Sumatra bewonen, vopr de repu
bliek? Spreker twijfelt daaraan, en vraagt
verder of het de bevolking van eenig gebieds
deel mogelijk is de Vereenigde Staten van
Indonesië te verlaten. Hij meent, dat ze, een
maal gekozen hebbende, vast zitten.
Uit een brief van een militair citeert de
hèer Tilanus, dat de wapenstilstand eenzijdig
is. Is dat nu toelaatbaar' Hier wordt met het
leven onzer menschen gpspeeld. Hier wordt
het gezag van Nederland geschaad.
Zullen de Nederlandsche officieren, onder
officieren en soldaten gedwongen worden
samen te werken met de T.R.I. en zullen ze
dat kunnen doen na wat ze van deze ervaren
hebben? Hebben we ook niét de zedelijke
verplichting tegenover de bewoners om hen
te beschermen tegen terrorisme?
Er is heel vriendelijk gepraat met de heeren
die zich noemen de regeering der republiek,
en er wordt zoo herhaaldelijk over de demo
cratie gesproken, maar hoe staat het met de
menschen in de interneeringskampen. waar
om zijn die menschen niet los gelaten? Het is
nergens voorgekomen dat 1 jaar en 4 maan
den na de capitulatie er nog menschen ln
concentratiekampen zaten.
Ieder artikel van de ontwerp-overeenkomst
roept vragen op. Spr. heeft er bezwaar tegen,
dat aan de Kamer onthouden zijn de geheime,
bindende notulen. Hij is het niet eens met de
erkenning der regeering van de republiek.
Het zal uitloopen op anarchie, roof. zeeroof
en terrorisatie der bevolking.
Met de regeering verwerpt spr. de kolo
niale gedachte, hij heeft open oog voor natio
nale wenschen en gevoelens en plaatst zich
Waar de Kamer over debatteert:
Nu de Tweede Kamer begonnen ls met de be
spreking van de ontwerp-overeenkomst van
Linggadjati. geven we om het volgen der dis
cussies gemakkelijk te maken hier de 17
artikelen van het ontwerp nogmaals weer:
Artikel 1. De Nederlandsche regeering erkent
de regeering van de republiek Indonesië als de
facto uitoefenend het gezag over Java, Madoera
en Sumatra De door geallieerde of Nederland
sche troepen bezette gebieden zullen geleidelijk,
door wederzijdsche samenwerking, ln het repu-
Grondwet is heilig]hjlkei™fie geb,ed worden ingevoegd voor i
Het lijkt spr. onbetwistbaar vast te staan,
dat er een „Koninklijke Unie" komt. Is de
Unie ook een souvereine staat? Dit is
voor spreker het vitale punt. Indien dit niet
thans zou vaststaan, laat het werkelijke
Linggadjati deze mogelijkheid dan toch
volkomen open?
De bepaling in artikel 1 zien velen als
een afscheuring. Wanneer dat beduidt de
verheffing tot een staat, dan doet spr. niet
mee, omdat het strijdt met de grondwet
Zoolang dit aan redelijken twijfel onder
hevig is, doet Sfcr. ook niet mee op denzelf
den grond. Elke twijfel ter zake moet wor
den weggenomen door bij de onderteeke
ning vast te leggen dat deze geschiedt met
volledige handhaving van het bepaalde in
de geldende grondwet van het Koninkrijk.
Tenslotte verklaart spr. Linggatjali te
verwerpen in den gangbaren zin van een
groot deel der publieke opvatting. In den
enkelen zin der 17 punten kan hU de over-
Artikel. 2. De Nederlandsche regeering en de
regeering van de republiek werken samen tot de
spoedige vesUglng van een souvereinen. demo-
cratlschen staat op federatieven grondslag: de
Vereenigde Staten van Indonesië.
Artikel 3. De Vereenigde Staten van Indone
sië zullen omvatten: het geheele grondgebied
van Nederlandsch-Indië met dien verstande dat
Indien de bevolking van eenig gebiedsdeel ook.
na overleg langs democratlschen weg. te kennen
geeft niet of nog niet tot de Vereenigde Staten
van Indonesië te willen toetreden, voor dat ge
biedsdeel een bijzondere verhouding tot deze
staten en het Koninkrijk der Nederlanden ln
het leven kan worden geroepen.
Artikel 4. Eerste lid: De samenstellende sta
ten van de Vereenigde Staten van Indonesië
zullen zijn de republiek, Borneo en de Groote
Oost, onvermllnderd het recht van de bevolking
van eenig gebiedsdeel om langs democratlschen
weg te kennen te geven, dat zij haar plaats ln j Indonesische Unie staat de Koning (Koningin)
de Vereenigde Stater, van Indonesië op anderen der Nederlanden. De decreten en de besluiten ter
voet geregeld wenscht te zien behartiging van de gemeenschappelijke belangen
Tweede lid: Onverminderd het bepaalde ln zullen door de organen der Unte worden geno-
artikel S en ia het eerste lid van dit artikel, men ln naam des Konings (der Koningin).
kunnen de Vereenigde Staten van Indonesië een
bijzondere regeling treffen ten aanzien van het
grondgebied van hun hoofdstad.
Artikel 5: eerste lid: De grondwet van de Ver
eenigde Staten van Indonesië zal worden vast
gesteld door een constitueerende vergadering.
Tweede lid: Partijen zullen ln overleg treden
omtrent de wijze van deelneming aan deze
constitueerende vergadering door de republiek,
door de niet tot het gezagsgebled van de repu
bliek behoorende gebiedsdeelen en door de niet
of onvoldoende vertegenwoordigende bevol
kingsgroepen
Artikel 6- eerste lid: De Nederlandsche regee
ring en de regeering der republiek zullen ter
behartiging van de gemeenschappelijke belangen
van Nederlanders en Indonesiërs samenwerken
tot de vorming van een Nederlandsch-Indone-
slsche Unie. waardoor het Koninkrijk der Neder
landen, omvattende Nederland, Nederlandsch-
Indië. Suriname en Curasao, worden omgezet in
genoemde Unie. bestaande uit eenerzljds het
Koninkrijk der Nederlanden, omvattende Ne
derland. Suriname en Curacao en anderzijds de
Vereenigde Staten van Indonesië.
Tweede lid: Het vorenstaande laat onverkort
de mogelijkheden tot nadere regeling van de
verhouding tusschen Nederland, Suriname en
Curacao.
Artikel 7 beschrijft de behartiging der gemeen
schappelijke belangen door samengestelde
de Nederlandsch-
Artlkel 9 geeft aan. dat Hooge Commissarissen
de belde partijen bij elkander zullen vertegen
woordigen
Artikel 10 noemt enkele bepalingen die ln het
statuut der Unie zullen worden opgenomen, over
onderwerpen als staatburgerschap, bijstand, de
menscheiyke vrijheden, enz.
Artikel 11 regelt de totstandkoming van het
statuut door vertegenwoordigers der partijen,
dat ln werking zal treden naar parlementaire
goedkeuring.
Artikel 12: De Nederlandsche regeering en de
regeering der republiek zullen er naar streven
dat de vestiging van de Vereenigde Staten van
Indonesië en van de Nederlandsch-Indoneslsche
Unie haar beslag krijgt vóór 1 Januari 1949
Artikel 13: De Nederlandsche regeering zal In
middels de noodlge stappen ondernemen ten
einde onmiddellijk na de totstandkoming der
Nederlandsch-Indoneslsche Unie de toelating
van de Vereenigde Staten van Indonesië als Ud
van de organisatie der Vereenigde Volken
verkrijgen.
Artikel 14: De regeering van de Republiek
erkent de aanspraken van alle nlet-Indoneslërs
op herstel van hun rechten en teruggave
hun goederen voorzoover deze worden uitge
oefend of zich bevinden ln het gebied waarover
zij de facto gezag uitoefent. Een gemengde com
missie zal worden Ingesteld om dit herstel of
deze teruggave te bewerkstelligen.
Artikel 15 geeft het streven der Nederlandsche
regeering weer, ln afwachting van de totstand
koming der Vereenigde Staten van Indonesië en
der Nederlandsch-Indoneslsche Unie de staats-
n volkenrechtelijke positie van het koninkrijk
der Nederlanden aan den nieuwen toestand aan
•e passen.
Artikel 16 geeft aan dat belde partijen na het
accoord en onderling overleg zullen overgaan
tot vermindering der strijdkrachten en tot sa
menwerking op militair gebied.
Het laatste artikel (17) voorziet ln de stichting
van een organisatie met gemeenschappelijk
secretariaat, die de samenwerking zal dragen.
Groote tentoonstelling
van pluimvee
Ook bevers en visschen
bij de 1600 inzendingen
Het bestuur van de Kennemer Pluimvee
Vereeniging, die hare leden telt onder de
inwoners van geheel Kennemerland, is
zeer actief bezig met de voorbereidselen
voor de tentoonstelling, die op 17, 18 en
19 Januari 1947 in de veilingzaal van
„Kennemerland" te Beverwijk zal worden
gehouden.
Het vraagprogramma van de Vereeni
ging is verschenen; daarin is niet minder
dan een bedrag van f 1700.— aan eereprij-
zen verwerkt, benevens een groot aantal
prijzen in natura. Uit alle deelen van het
land komen de inschrijvingen, naar aan
leiding van dit vraagprogramma, binnen.
Zustervereenigingen te Heemskerk, Heem
stede en Hillegom hebben toegezegd om
collectief in te zenden. Al met al worden
er 1600 inzendingen verwacht. Er is ook
veel belangstelling uit de kringen van dui-
venhouders.
Ook bevers en visschen
Niet alleen zullen op deze tentoonstelling
hoenders, konijnen, duiven en vogels wor
den tentoongesteld, ook bevers en visschen
zullen aanwezig zijn. De beverfokkerij is,
voorzoover bekend, in ons land nog niet
toegepast voordat de heer van der Steen
het vorige jaar daarmede begonnen is. De
heer van der Steen heeft het geluk gehad
reeds verscheidene nesten bevers te kun
nen fokken. Op de tentoonstelling van de
Kennemer Pluimvee Vereeniging zal een
nest met jonge bevers aanwezig zijn. Deze
inzending zal ongetwijfeld de algemeene
belangstelling trekken.
Ook met het bestuur van de Aquarium-
houders-Vereeniging „Kennemerland" is
het bestuur van de K.P.V. in overleg ge
treden voor de expositie van een aantal
aquaria met tropische visschen.
Tien jaar voor G. van Burink
Het vroegere Rotterdamsche gemeente
raadslid G. van Burink is door de Rot
terdamsche kamer van het Haagsche Bij
zondere Gerechtshof wegens onvaderland-
sche activiteit gedurende de bezettings
jaren veroordeeld tot tien j&ar gevange
nisstraf, met aftrek van preventieve hech
tenis en met verlies van beide kiesrechten
voor het leven. De eisch was 15 jaar.
De Sloterdijk met militairen
naar Indië
Op 28 December zal het motorschip
„Sloterdijk" uit Rotterdam naar Neder
landsch-Indië vertrekken met ongeveer
1000 militairen van verschillende onder-
deelen aan boord.
Schaakkampioenschap van
Haarlem wordt voortgezet
De ln September J.L verspeelde finale om hef
persoonlijk kampioenschap schaken van Haar
lem bracht geen beslissing, daar de finalisten
G. Kroone (HSC) en H. Bouwmeester (De Ro-
chade) gelijk eindigden. Thans zal een beslis
singmatch van vier partijen uitmaken, wie van
hen zich kampioen 1946 zal mogen noemen. He
denavond wordt de eerste partij gespeeld ln het
clublokaal van HSC. Lange Margarethastraat
Noordhollandsche Schaakbond
In de eerste klasse A leed Het Oosten zijn
derde nederlaag ln successie, thans met 6M;31$
tegen Aalsmeer. Door deze nederlaag is Het
Oosten hekkeslulter geworden en de toekomst
ziet er somber uit, daar ook het bordpunten-
verschil ten nadeéle van Het Oosten uitvalt. Van
den wedstrijd ls niet veel te zeggen: dat er ver.
woed gestreden werd blijkt wel hieruit, dat vlak
voor het verstrijken van den speeltijd slechts
een partij geëindigd was. Daarna viel de eene
beslissing na de andeie en toen het resultaat
overzien werd, bleek Aalsmeer gewonnen te
hebben.
Zooals verwacht kwam HSC in de eerste
klasse B krachten te kort tegen de HOSC. Geen
enkel winstpunt werd geboekt Groot was het
aantal remisepartijen, n.l. 7. Daar aan de laag.
ste borden de Hoogovenschakers de winst be
haalden, verloren de Haarlemmers met 6',2—3V$
Waterpolocompetitie
De uitslagen der dezer dagen lespeelde
waterpolowedstrljden luiden:
Dames: DWT 1—HPC 3 2—3.
Heeren. Afd. I: HaarlemDWR 2 5—0. w. n. o.
van DWR; VZV—HVGB 2 5—1. Afd. II: Haar
lem 2—DWR 3 4—6; VZV 2—HVGB 3 2—4. Afd,
III: DWT 2—PSVH l 1—3.
VERGADERING CONCORDIA
In een Maandag gehouden ledenvergadering
van de gymnastiekvereniging „Concordia" werd
als voorzitter de heer Vit Hazevoet benoemd.
Verder kwamen tn het bestuur als commissa
rissen de heeren J. W. van Huijstee, D. Meijer
en J. J. v. Servellen. De vergadering koos bo
vendien de afgevaardigden naar de kringjaar-
bijeenkomst. De waarnemend voorzitter, de heer
F. G. J. v. d. Berg, dankte de scheidende be
stuursleden.
De radio geeft vanavond:
HILVERSUM I. 301.5 M.
18.00, 20.00 en 23.00 uur Nieuws 18.15 Tom Ericïl.
18.30 Ned. Strijdkrachten. 19.00 En.... nu naar
bed. 19.05 Pianoconcert. 19.45 Opvoering der ar-
beldsproductie. 20.15 Bonte Dlnsdagavondtreln.
21.40 De kleine misdaad. 21.45 Gramofoon. 22.15
Bultenlandsch overzicht. 22.30 Amsterdamsch
strijkkwartet. 23.15 The Skymasters. 23.45 Gram.
HILVERSUM II, 415.5 M. en 218 M.
19.00, 20.00 en 22 uur Nieuws. 17.45 Cello-redtaL
18.15 Sportpraatje Jan Cottaar. 18.30 Zang met
begeleiding. 19.45 's Avonds als lk slapen ga.
19.15 Jeugdherbergen. 19.30 „De brug". 20.15 Om-
roepkamerorkest. 20.35 Filmpraatje A. van Dom
burg. 21.20 Muzikale tombola. 22.15 Katholiek
nieuws. 22.35 Avondgebed. 22.50 Cello, 23.00
Ensemble Willy Bougenot. 23.30 Gramofoon
(dansmuziek).
De laatste werkzaamheden aan het wegdek van de verkeersbrug bij Zaltbommel zijn
thans geëindigd, zoodat het verkeer weer onbelemmerd zijn gang kan gaan. Nu is het
nog wachten op de brug bij Hedel.
op de baste der Koninklijke Rede van 7 Dec.
1942, maar deze constructie gaat hem te ver.
Naar zijn opvatting kan de overeenkomst niet
worden aanvaard.
C.P.N.„Levende
werkelijkheid*'
De heer Stokvis (C.P.N.) geeft te kennen,
dat duidelijk vastgesteld moet worden, wat
de inhoud der overeenkomst is. De overeen
komst is niet een fantoom, maar een levende
werkelijkheid.
Het accoord van Linggadjati is een over
eenkomst. Nu rijst de vraag of een regeering,
die niet de jure is erkend, wel partij kan zijn
in zoo'n overeenkomst. Naar sprekers oordeel
volgt uit de de facto-erkenning automatisch
de erkenning de jure.
Met dep heer Tilanus betreurt spreker het,
dat de notulen, door beide partijen gepara
feerd, niet aan de Kamer zijn voorgelegd.
Wil men vrijheid in den archipel, dan is het
noodig, dat men komt tot een erkenning de
facto en de jure niet alleen van de regeering
maar van de republiek zelf.
De heer Van Walsum (P.v.d A.) geeft te
kennen, dat de verdeeldheid in het protes-
tantsch-christelijke kamp een feit is.
De A. R. en de C. H blijven in gebreke
duidelijk te maken waarom afwijzing van de vrijheid'
overeenkomst typtecb christelijk te. Spreker
verwijst naar het adres-Cremer en zegt ge
machtigd te zijn, te verklaren dat de huidige
zendingsconsul he» een ramp zou achten als
het ontwerp niet werd aanvaard.
Overigens herinnert hij er o.a. aan dat de
Ned. Herv Kerk op 9 Maart j.l zich recht
streeks heeft uitgesproken voor de verhou
ding tot Indonesië Afwijzing van de overeen
komst zal voor langer tijd de deur voor de
zending sluiten Men moet wel zwaarwichtige
redenen hebben wil men de basis-overeen
komst afwijzen Hij verklaart tenslotte te
weten, dat zij, die met stelligheid weten, dat
de basls-overepnkomst in 6trijd is met Gods
plan, zich vergissen.
De heer Palar (P v.d.A.), die als laatste
spreker tegen twaalf uur aan het woord komt,
verklaart niet te begrijpen de beschuldiging,
dat de C G buiten haar boekje zou zijn ge
gaan Spreker aanvaardt het accoord bij wij
ze van spreken met gesloten oogen Hij geeft
te kennen, dat het het beste is wat bereik
baar te. „Ik sta achter het Linggadjati-accoord
door dik en dun", verzekert de heer Palar.
Er zijn maar twee mogelijkheden, aldus
spreker, „oorlog met alle ellende voor belde
partijen of het breneen van de zaak voor de ?°nV overgegeven, zo ver-
UNO Be, aceoord kan hier de opioasing
brengen. eveneens bereid waren hel verzet te staken.
De Kamervergadering zal hedenmiddag om doch dat zij onder streng toezicht van hun lei-
1 uur worden voortgezet,. Jdera «tonden.
Twee officieren van het Amerikaansche
millaire bestuur en een Amerikaansche burger
in Berlijn worden ervan beschuldigd de leiders
te zijn van een wijdvertakten zwarten handel
in allerlei artikelen, varleerend van sigaretten
tot textiel, van juweelen tot goudstaven, aldus
deelt het bureau van den Amerikaanscben rech-
ter-advocaat te Berlijn mede. Zij zijn verbonden
aan de .,dekartelisatie"-'afdeeling van het Ameri
kaansche militaire bestuur. De beschuldigden
zouden hun practijken onder het mom van een
overzeesche tndustrieele corporatie uitgevoerd
hebben. Zij zouden minstens 35 Duitschers in
dienst gehad hebben.
Zaterdag ls te Brussel de Belgische „Partij
van de Vrijheid" opgericht. Voorloopig voorzit
ter dezer nieuwe partij is de Waalsche liberale
ex-senator Marcel Loumaye. Van het bestuur
maken verder deel uit: Generaal Vandeur, Luite
nant-kolonel Stevelyn, Chevalier Baton d' Oule-
mont. Volgens de programmapunten ls de Bel
gische Partij van de Vrijheid anti-fascistisch en
anti-marxistisch. Daar de nieuwe partij de Bel
gische monarchie huldigt als het hechtste be
standdeel van 's lands grootheid, ls zij voorstan-
ster van een volksreferendum betreffende do
koningskwestie. Tijdens de oprichtingsvergade
ring las de heer Loumaye gelukwensch telegram-
voor van de Nederlandsche „Partij van de
i de „Partl Republicain de la
Liberté Francals".
Als directeur van de United Nations Relief
and Rehabilitation Administration, de organisa
tie der Vereenigde Naties voor hulp en herstel,
is benoemd generaal Lowell Rooks. Hij volgt ln
deze functie Fiorelle Laguardla op.
V. K. Krlsjna Menon. secretaris van de
Voor-Indische liga te Londen en afgevaard.gde
voor Voor-Indië bij de V. N. heeft te Cambridge
(Massachusetts) verklaard, dat de Voor-Indische
constitueerende vergadering binnen 48 uur de
resolutie, die Voor-Indlë tot democratische repu
bliek verklaart, zal aannemen.
Een commissie van de UNO heeft de gift
van S 8.500 000 van John Rockefeller om grond
te koopen op Manhattan, aanvaard met 33 tegen
7 stemmen. De permSnente zatel der UNO zal
dus te New York worden gevestigd, mits de
Assemblée haar goedkeuring aan dit plan geeft.
In antwoord op een bewering van de Joego
slavische delegatie bij de V. N.. als zou de
Gneksche premier bij het naar voren brengen
van Griekenland's elschen wat betreft de grens
en de herstelbetalingen slechts een minderheid
van het Grieksche volk vertegenwoordigen,
hebben de Grieksche oppositieleiders „gezamen
lijk verklaard, dat alle politieke partijen ten
volle achter Tsaldarls staan".
Volgens mededeellng van het derde Griek
sche legerkorps hebben zich in Westelijk Mace-
