Haarlems Dagblad
-
Indo-China weer oorlogstooneel
Stille
Het Besluit
Kapitein Van H. legt een bekentenis af
Haagsche recherche heeft thans
de zaak tot klaarheid gebracht
Prof. Romme licht zijn „motie toe
Verwoede strijd in Hanoi uitgebroken
Ontwerpregeling voor Oost-lndonesië
te Den Pasar vastgesteld
„Plan Baruch aangenomen
armen
61e Jaargang No. 18515
Bureaux. Groote Houtstr 93, Tel Admin. 10724,
14825 Redactie 10600. Directeur-Hoofdredacteur
15054 Bijkantoor H.N.. Soendaplein 37. Tel 12230.
Drukkerij Z. B Spaarne 12, Tel 12713 10132
Zaterdag 21 December 1946
Verschijnt dagelijks oehalve Zon- er- Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 31 cent. oer
kwartaal t 4,— - Postgiro 273107 Advertentie
tarieven op aanvraag by de Administratie.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
deze plaats uitgesproken, dat het Ka
merdebat over Linggadjati ertoe leiden
zou, dat de Regeeringsmeerderheid zich ten
volle achter het accoord zou scharen en dat
een motie van de oppositie verworpen zou
worden, is bewaarheid met één uitzonde
ring. Het R.K. Kamerlid jhr. Ruys de
Beerenbrouck heeft het accoord niet willen
beamen. By de stemming over de motie-
Schouten heeft hij zich onthouden, zoodat
de stemmenverhouding reSp. 6530 en
2965 is geweest. Tevoren was een motie,
onderteekend door alle fractieleiders be
halve dien der communisten en waarin
werd verklaard, dat de Kamer van oordeel
is dat de vrijheid en veiligheid der slacht
offers van de gebeurtenissen in Indonesië
en de geïnterneerden thans in ieder geval
behooren te worden verzekerd, rqet 83 te
gen 10 stemmen aangenomen. Alleen de
communisten stemden daartegen: een
vreemdsoortige houding.
Bij het besluit tot aanvaarding van het
accoordde schets, de richtlijnen ter
verzoening, zooals het ook van regeerings-
zijde genoemd isheeft de fractieleider
van de Katholieke Volkspartij, prof. mr. C.
P. M. Romme, in het middenpunt der be
langstelling gestaan. Hij was de man, die
het beslissende woord moest spreken, na
dat hij in zijn groote rede in eerste instan
tie al duidelijk gemaakt had in welke rich
ting zijn voorkeur ging, maar vei-schillende
toezeggingen van de regeering had ge
vraagd. Die werden hem door minister
Jonkman gegeven; bij de replieken ver
klaarde hij, dal hij op al zijn vragen be
vredigend antwoord had gekregen. Daar
toe behoorde de toezegging van de Regee
ring, dat zij door middel van briefwisseling
vóór de onderteekening vastgelegd wilde
krijgen, dat de Indonesische delegatie ook
de Regeeringsverklaring en de toelichting
van de Commissie-Generaal aanvaardt Die
geven inderdaad uitbreiding aan de te vage
en onvolledige formuleeringen van het ac
coord. De kwestie beft-effende de geheime
notulen is evenwel niet opgeklaard; de
Regeering achtte het niet gewenscht ze aan
de Kamer over te leggen en heeft zich be
paald tot de mededeeling, dat zij in de
Toelichting waren verwerkt.
De aangenomen motie-Romme-van der
Goes van Na ter s spreekt de overtuiging
uit, dat de Regeering er terecht haar be
leid op richt om (met overwinning van de
zoowel hier te lande als in Indonesië fceer-
schende vertrouwenscrisis) een duurzaam
samengaan van Indonesië en Nederland op
grond van de Koninklijke Rede van 7 De
cember 1942 te verwezenlijken. Zij over
weegt, dat de Regeering hiertoe een ver
bintenis met vertegenwoordigers der repu
bliek Indonesië dienstig acht een ver
bintenis tot niets meer of anders, dan het
geen volgens de toelichting van de Com
missie-Generaal te Linggadjati is overeen
gekomen. Die woorden „niets meer of an
ders" zijn van belang; zij stellen vast dat
op zeer belangrijke punten, zooals de or
ganisatie van de Unie met het Koninkrijk
der Nederlanden en de regeling van de
bevoegdheden daarin, de beslissingen nog
volkomen open zün en door nieuwe onder
handeling moeten wffrden bereikt. In een
vorig artikel schreef ik, dat Linggadjati
nog geenszins beslist h%eft over de toekom
stige samenwerking en verhouding tussr-hen
Nederland en Indonesië. Het is een station,
een mijloaal als men wil, op den weg die
BPT de beslissing leidt.
De motie spreekt voorts de meening uit
dat de wederzijdsche verbintenis, bij juiste
uitvoering daarvan, inderdaad de mogelijk-
De bomaanslagen in Den Haag
Vijftien dagen nadat een bomaanslag werd gepleegd op de familie Boer aan de
Prinscgracht in Den Haag heeft de Haagsche recherche deze geruchtmakende zaak
tot klaarheid gebracht. Het onderzoek heeft uitgewezen, dat de bomaanslag en de
voorgenomen aanslagen niet het werk zijn geweest van een organisatie. Met de tot
dusverre gearresteerde personen iheeft men de voornaamste schuldigen in handen.
Kapitein F. J. J. baron Van H., die steeds ontkend had, lets met deze zaak te maken
te hebben, heeft gisteren een bekentenis afgelegd.
Het is gebleken, dat kapitein Van H.
moeilijkheden over den dienst had mei
twee meerderen een koloone] en een luite
nant-kolonel. De namen van deze hoofd
officieren zullen niet bekend gemaakt wor
den. Zij grepen in den dienst van kapitein
Van H. in, omdat het daar een beetje wild
toeging. Van H. was namelijk commandant
van het motortransport in de Nieuwe Fre-
derikskazerne en compagniescommandant.
Indertijd zijn maatregelen genomen om
aan het wilde „gelift" waarbij militaire
chauffeurs een aardig duitje verd:enden.
een einde te maken. Voor alle legeronder-
deelen werden strenge maatregelen inge
voerd; hetgeen den militairen chauffeurs
niet beviel. Bovendien^schijnt kapitein van
H. nog andere interne dienstmoeilijkheden
met de betrokken hoofdofficieren te heb
ben gehad.
Gisteren heeft hij tegenover de politie
een volledige bekentenis afgelegd. Hij zegt.
slechts op het laatste oogenblib van de
bomaanslagen geweten te hebben.
Kapitein var. H. hield de moeilijkheden
met zijn superieuren niet onder zich. Hij
sprak hierover met zijn ondergeschikten
Onder hen was sergeant A. T. de B.. een
man met een schitterenden staat
in de illegaliteit, die voor zijn kapitein
door het vuur ging. Het beviel (Tem met
dat kapitein Van H. moeilijkheden had.
Vaak schijnen opmerkingen gemaakt te
zijn als: „die kerels moésten verdwijnen"
en dergelijke.
Het staat vast dat De B. zijn kapitein
heeft voorgesteld de beide hoofdofficieren
te ontvoeren. Dit plan bleek echter prac-
*isch onuitvoerbaar.
Intusschen bestond ook ontevredenheid
tusschen de betrokkenen over de berech
ting van politieke misdadigers. De heer
Boer van de Prinsegracht werd reeds lang
verdacht van verraad door opzet, onvoor
zichtigheid of onachtzaamheid van twaalf
Engelandvaarders. Reeds eerder werd ge
meld, dat hieromtrent niets vast staat, om
dat deze kwestie niet te onderzoeken is. Dit
was voor kapitein Van H. en zijn vriend,
den heer B. en de andere betrokkenen re
den tot groote ontevredenheid. In het
voorjaar of het begin van den zomer zijn
eenige militairen onder aanvoering van
korporaal P. er op uit geweest om den heer
Boer neer te schieten bij zijn vogelhaan
op Loosduinen of op den Monsterschenweg.
De heer B. verscheen echter niet w»ar-
door deze „executie" niet door ging. P. is
zelfs by Boer geweest om de mogelijkhe:d
van een andere wijze van liquidatie te on
derzoeken.
.JVIolotof cocktail".
Begin November toonde sergeant De B.
aan kapitein Van H. een teekening van een
z.g. „Molotofcocktail". Dit is een kistje met
eironde handgranaat en een flesch ben
zine. Opent men het deksel van het kistje,
dan wordt door sen veer de ontsteking van
de handgranaat ingedrukt. Na vier s»con-
heid opent om het noodzakelijke duurzame [den ontploft de granaat en slaat de flesch
•.samengaan op grond van de Koninklijke
Rede te verwerkelijken en vereenigt zich
met hef ten deze door de Regeering voor
genomen beleid,
Hier verdienen de woorden „bij juiste
uitvoering daarvan" de aandacht. Diege
nen, wien het aan vertrouwen in de goed
willendheid van de leiders der Indonesi
sche republiek ontbreekt, kunnen hieruit
de voorwaarde lezen die de Kamer aan
haar goedkeuring verbindt: gij moet uw
thans gegeven woord nakomen. Laten wy
het opnieuw vaststellen: men is er nog lang
niet, er moet nog veel gebeuren en het zal
zoowel van de oprechte medewerking van
de Indonesiërs als van een resoluut zelf
bewust en door volledige deskundigheid
gewaarborgd Nederlandsch beleid af
hangen, of men waarlijk tot definitieve
resultaten op grond van „de schets" van
Linggadjati zal komen.
In de motie-Schouten, die niet het ka
rakter droeg van uitgesproken wantrouwen
in het reseeringsbeleid. werd de regeering
uitgenoodigd, ten spoedigste over te gaan
tot de bijeenroeping van een Rijksconfe
rentie, zooals olechtig was toegezegd in de
Koninklijke Rede van 7 December 1942.
Minister Jonkman zei, dat hij veel aan
trekkelijks in deza motie zag, maar haar
moeilijk aanvaardbaar achtte- Dat laatste
gold natuurlijk haar overwegingen, waarin
gezegd werd dat Linsgadjati J»rma*e voor-
uitlieD op het overleg in de Riiksconferen-
tie, dat aan de bedoelde olecMige toezeg
ging „in feite niet, althans slechts zeer
bezwaarlijk" zou kunnen worden voldaan
Zil werd verwornen: nie+'emin kriigt men
den indruk dat h?a" doel in zekeren'mate
is bereikt, want de Regeering h°eft ver
klaard. dat zij de behoeft» gevoelt aan bet
houden van een Ronde Tafel-conferentie
Hier moet ik herhalen dat het van belang
zal zijn. da* bij het verdere verloop der
onderhandelingen meer Nederlanders wor
den betrokken dan de leden der Commis
sie-Generaal.
Het Kamerdebat Is in waardigen trant
gehouden. Wellicht zal het nog door een
tweede, in de Eerste Kamer gevolgd wor
den. De Senaat zal daar Dinsdag zelf over
beslissen. Dat dit een ander resultaat zou
kunren opleveren dan de Tweede Kamer
bereikt heeft, lijkt onwaarschijnlijk. Het
zou m i. toch gewenscht ziin. ter volledige
bespreking van de zaak door de Staten-
Generaal, als ook de Eerste Kamer er zich
aan kon wijden.
R. P.
Zwitser«che Quisling
veroordeeld
De advocaat Josef Franz Barwirsch die we
gens hoogverraad te Zürich terecht heeft ge
staan. is tot twintig jaar gevangenisstraf ver
oordeeld. de hoogste straf die volgens de
Zwitsersche wet in vredestijd opgelegd kan
worden Barwirsch was ten laste gelegd uit
lokking tot een aanval op Zwitserland, ver
raad van militaire geheimen en politieke en
militaire spionnage Hij verliest alle burger
lijke rechten en moet de kosten van het rechts
geding betalen, meldt United Press.
uit elkaar, waardoor bovendien brand ont
staat.
Kapitein Van H. en.ook zijn vriend B
keurden dit ontwerp goed. B. leverde zelfs
wijnflesschen om „cocktails" te maken. On
3 December was de eerste bom klaar. Ka
pitein Van H. „vond het wel iets". Hij wist
echter jpas op 5 December, wat De B. van
plan was. De B. is dien dag driemaal by
hem geweest. De adressen werden uitge
zocht. De vier bommen zouden bestemd
zijn voor de twee hoofdofficieren, voor den
heer Boer en voor een anderen Hagenaar
Nadat de pakjes klaar waren is kaoi+ein
Van H. voor een dienstreis naar Brussel
vertrokken. Hij wist, dat dien dag de vier
bommen naar hun bestemming gingen.
Hoe de zaak verder is geloopei! werd
reeds volledig gepubliceerd Alleen de bom
bij de familie Boer sprong. Een tweede ex
plodeerde tijdens het vervoer naar Amster
dam in de motortasch van den soldaat Van
H. De korporaal P. reed wel langs de adres
sen van de beide andere uitgekozen slacht
offers, doch gaf de pakketten niet af. Hij
wierp ze den volgenden dag in Delft in het
water.' Een der beide paketten is terugge
vonden.
Van H. en B. kwamen na de arrestatie
van De B., P. en Van H. danig in het nauw
te zitten. Zij'belegden een conferentie bij
een wederzijdschen vriend en besloten tot
het laatste toe te ontkennen, indien zij door
de recherche aangehouden zouden worden
Tot gisteren heeft Van H. dit volgehouden
Commissaris N. D. Pool van de Haagsche
politie heeft verklaard dat sergeant De
B. thans zeer veel spijt heeft van het ge
beurde. Hij beschuldigt''zichzelf, de moor
denaar van drie menschen te zijn. Kapitein
Van H. was een slappe en weifelende fi
guur. Hij heeft niets gedaan, om De B. te
weerhouden van de uitvoering van zijn
plannen.
Men staat volgens commissaris Pool in
vele opzichten voor een psychologisch
raadsel. Het is dan ook niet onmogelijk,
dat hangende het onderzoek reeds een psy
chiatrisch onderzoek zal worden ingesteld.
De berechting voor den krijgsraad zal nog
wel eenige maanden op zich laten wachten
De verdachte B. komt voor een gewone
rechtbank, diens houding is ook een raad
sel. De vele vragen die nog openstaan, kun
nen wellicht worden opgelost, indien een
psychiatrisch onderzoek wordt ingesteld
De vraag waarom De B. in den loop van
den zomer tot tweemaal toe weigerde zijp
medewerking te verleenen aan andere ge
vallen, waartoe hem door ontevredenen hei
verzoek wérd gedaan, kan nog niet beant
woord worden. Wellicht heeft hij later
meegewerkt, eigenlijk het initiatief geno
men. omdat hij blind vertrouwde op zyn
kapitfein, die te weinig doortastend was
om hem te remmen en die in de oogen van
De B bedreigd werd. De samenloop van
ontevredenheid met de berechting van po
litieke delinquenten, dienstmoeilijkheden
vriendschap, blind vertrouwen en over
blijfselen van gedachten uit den bezettings
tijd. is wellicht de oorzaak van deze gru
welijke gebeurtenis geweest, aldus luidt de
voorloopige meening van de gerechtelijke
en politie-autoriteiten, die het onderzoek
hebben geleid.
Sprekende over de arrestanten zeide
commissaris Pool: „Juist omdat zoo hard
nekkig ontkend werd hebben wii gedacht,
dat er meer achter moest zitten". Ook de
auditeur-militair mr. Baak erkende zulks.
Aqhteraf is echter gebleken, dat hiervan
geen sprake was.
ALEXANDER MINISTER VAN DEFENSIE
Koning George van Engeland beeft zijn
goedkeuring gehecht aan de benoeming van
lord A V. Alexander tot minister van Defen
sie Op den eersten minister Clement Attlee
blijft echter de verantwoordelijkheid rusten
voor de national verdediging als géheel.
Linggadjati nog
in de Eerste Kamer?
Van onzen parlementairen redactor)
In de vergadering van de Eerste Kamer
van Donderdag 12 December heeft prof
Molenaar (P.v.d.V.) aangekondigd, dal hij
zich voorbehoudt, om na afloop van de
Indische debatten in de Tweede Kamer,
een voorstel te doen ten einde te bereiken,
dat ook tusschen den senaat en het kabinet
over Linggadjati van gedachten gewisseld
zal worden.
Maandagmiddag komt de Eerste Kamer
bijeen Het is nog niet bekend of prof
Molenaar een motie zal indienen die ten
doel heeft alsnog de kwestie aan de orde
te stellen. Geschiedt dat wel, dan moet de
meerderheid over eventueel debat beslissen
Koffie- en tlieeboniieD
langer geldig
Het Centraal Distributiekantoor deelt mede.
dat de bonnen 51-6 Algemeen voor 125 gram
koffie en 51-9 voor 100 gram thee tot en met
28 December geldjg blijven.
De Koningin naar Soestdijk
De Koningin is naar het Loo vertrokken
teneinde Maandag het kerstfeest mede te vie
ren op het herstellingsoord „Het Loo" van de
Stichting 1940—1945. Daarna zal de Koningin
naar Soestdijk gaan om de Kerstdagen met
haar kinderen door te brengen Op 27 Decem
ber keert Zij naar Den Haag terug.
Hel woord is aan
A. Tournier:
Men houdt op man van de
daad «.e zün als men pessimist
wordt.
Iedere overwec.ng moest wijken
voor hooger belang
Gisteravond heeft prof. mr. C. P. M.
Romme, die vandaag zün 50sten verjaar
dag viert, in Bellevue te Amsterdam ge
sproken over de K.V.P. en dc ontwerp
overeenkomst van Linggadjati. ..Dat
Linggadjati een probleem is staat vast",
zoo zelde hy. „Ook ik heb e- lang mee ge
worsteld. Hoe men de beslissing die door
Generaal Smuts, de premier van Zuid-Afrika, heeft een bezoek aan Griekenland ge
bracht, waar hi} met veel eerbetoon werd ontvangen. De foto toont den ouden staats
man bij de inspectie van een Grieksche eerewacht, in gezelschap van prins Paul van
Griekenland.
De gespannen situatie in Indo-China is tot uitbarsting gekomen. Telegrammen, die In
Parijs ontvangen werden, meldden dat Vleinam;tro"pen een grootgchecp^chen aanval
hebben ondernomen op de door de Franschen bezette stad Hanoi. Het Fr arische hooge
commissariaat voor Indo-China in Saigon verklaart In een communiqué, dat strijd
krachten van Vietnam uit loopgraven een offensief op Hanoi hebben geopend met
artillerie- en mortiervuur. De aanval, zoo zegt dit communiqué, was niet geprovoceerd
en werd zonder eenige verklaring begonnen, hoewel gedurende den dag een „hoffelijk
contact" had bestaan tusschen de autoriteiten van Frankrijk en Vietnam.
In Hanoi is de water- en electriciteits-
toevoer afgesneden evenals de telefoon
verbindingen. In den Franschen generalen
staf te Parijs noemt men den toestand in
Indo-China critiek. Op het oogenblik be
vinden zich in Indo-China totaal 89.000
manschappen onder Fransch commando.
Volgens militaire deskundigen te Parijs
zou men 200.000 manschappen meer noo
dig hebben om Indo-China te .heroveren",
indien de troebelen militaire operaties op
groote schaal noodzakelijk zouden ma
ken.
Regeering gevlucht-
Generaal Molière, waarnemend hooge
commissaris voor Frankrijk in Fransch-
Indochina heeft zich met een proclamatie
tot de bevolking van Hanoi gericht. Hij
verklaart hierin, dat Vietnam op verrader
lijke wijze de vijandelijkheden heeft ger
opend met een zelfde tactiek als Japan in
Maart 1945. „De regeering van Vietnam is
op de vlucht", aldus de proclamatie, „de
Fransche autoriteiten zijn verplicht de
orde te herstellen". De hooge commissaris
belooft alle noodige veiligheidsmaatrege-
'en te zullen nemen. Niemand mag zonder
speciale vergunning wapenen dnsgen. de
avondklok wordt tijdelijk ingesteld. Tot
nog toe hebben de Fransche troepen in
Indo-China opdracht gekregen uitsluitend
defensief op te treden. Slechts in enkele
uiterste gevallen hebben zij gebruik ge
maakt van tanks en vliegtuigen.
De Vieünameesche troepen hebben vol
gens de laatste berichten drie steden aan
gevallen: Bac Minh. ongeveer 65 kilometer
ten N.O. van Hanoi, Hauduong en Phulang
Huong, ongeveer 65 kilometer ten Noorden
van Hanoi.
De regeering van Vietnam heeft Hanoi
verlaten „wegens de uitbreiding der door
nationalistische extremisten veroorzaakte
gevechten".
Hanoi zou door 30.000 aanhangers van
de autonome regeering van Vietnam om
geven zijn. De Fransche minister van Ko
loniën, Marius Moutet zal zich per vlieg
tuig naar Indo-China begeven. Op verzoek
van den pLemier van Frankryk. Leon
Blum, zullen de discussies over Indo-China
veertien dagen, tot Moutets terugkeer,
worden uitgesteld.
Agence France Presse meldt, dat de
Fransche troepen o.m. het station, de ge
vangenis. het koninklijk verblijf en den
schouwburg van Hanoi bezet hebben en
dat het aantal dooden aan beide zijden
groot is.
In het gebouw van het Nederlandsche Roode
Kruis te Weenen ls een groote brand ultgebro
ken. Een aanzienlijke hoeveelheid levensmidde
len en medicamenten Is verloren gegaan.
Nederlandsch commando
in Engeland verdwijnt
Op 1 Januari a.s. zal het commando der
Nederlandsche troepen in Engeland ophou
den te bestaan. Het personeel der Ko-
ninklyke Landmacht zal dan, op enkeli
honderden manschappen na, wier opleiding
nog niet is voltooid, Groot-Brittannië heb
ben verlaten. De training van een deel der
Luchtstrijdkrachten en van de Marine za
nog eenigen tyd in Engeland worden voort
gezet.
In het geheel zijn sedert einde 1944 meei
dan 13.000 Nederlanders in Engeland mi
litair opgeleid Zij vormden het kader en
technisch personeel van twee nieuwe divi
sies. Een hiervan, de z.g. „Zeven-Decem-
ber"-divisie, bevindt zich thans, fcooals be
kend. in Nederlandsch-Indië.
Weerbericht
GELEIDELIJK AFNEMENDE VORST.
Verwachting geldig tot Zondagavond:
Hedennacht nog strenge vorst, doch wat
minder dan In den afgeloopen nacht.
Weinig wind.
Zondag: Geleidelijk toenemende be wol-"
king met later voornamelijk ln het Wes
ten van het land eenige sneeuw, aan de
kust wellicht regen. Langzaam afne
mende vorst. Langs de kust hier en daar
liohte dooi. Wat aanwakkerende wind
tusschen Zuidoost en Zuidwest.
ïn de nieuwe hangar op Schiphol wordt een der luchtreuzen van de K.L.M., de
Lockheed Constellation PH. T.A.W. grondig nagezien.
Nadat 38 sprekers het woord hadden ge
voerd, is op de conferentie te Den Pasar de
ontwerpregeling voor de vorming van den
staat Groote Oost of „Oost-lndonesië"
vastgesteld.
Aan de memorie van toelichting is het
volgende ontleend: Men bedoelt een staat,
omvattende het grondgebied van het vroe
gere gewest Groote Oost met restrictie
voor Nieuw-Guinea te vormen op grond-
sag van hetgeen op de conferentie te Ma-
ino besproken is. De constructie beoogt
een zoodanige regeling van de staatsrech-
'elijke positie van den nieuwen staat, dat
deze staat bij de vorming van de Vereenig-
de Staten van Indonesië als gelijkwaardi
ge van de andere staten, die voor lidmaat
schap van de federatie in aanmerking ko
men, kan optreden. Bij de totstandkoming
van de federatie gaat men voorts uit van
het recht van de bevolking der verschil
lende gebieden om zich op democratische
wijze uit te spreken over haar plaats in
het geheel en van het beginsel der vrij
willige samenwerking tot het schepper
van een nieuwen vorm voor de staatkun
dige ontwikkeling.
By artikel 1, luidend: Ingesteld wordt
Rusland stemde niet mee
De atoom-commissie van de U.N.O. heeft
de principes van het Amerikaansche plan voor
controle op de atoomenergie goedgekeurd
Rusland kwam met ernstige bezwaren voor
den dag en weigerde te steramen
Even voor de stemming kondigde Gromyko
aan dat zijn regeering op dit oogenblik niei
aan stemming over hei Amerikaansche voor
stel wenschte deel te nemen Het resultaa*
der stemming was tien voor terwijl Polen
zich van stemming onthield en voor Rusland
geen stem genoteerd werd Het Amerikaan
sche plan zal nu in het komende jaar aan den
Veiligheidsraad worden voorgelegd De Soviet
Unie is echter zoo zij dit wenscht. bij machle
het plan onmogelijk te maken met behulp
van het vetorecht.
een staat De Groote Oost, dient gezegd, da
de naam, slechts .voorloopig, veranderd kan
worden b.v. in Indonesia Timoer (Oost-
Indonesië). Nieuw-Guinea is niet bij het
staatsgebied ingedeeld, omdat de regeling
van de staatsrechtelijke positie van dit ge
bied een probleem op zichzelf is, dat apart
n behandeling is genomen.
De in artikel 4 genoemde fundamenteele
rechten zijn in de eerste plaats: Gelijke
aanspraak van alle inwoners van den «tan"
>p bescherming van persoon en goederen
en op vrijheid van meeningsuiting, welkt
weer te onderscheiden zijn in vrijheid van
drukpers, van vereenigine en vergadering
en het recht tot het richten van verzoek
schriften aan de overheid (recht van De-
itie). alsmede godsdienstvrijheid. Hieron
der valt ook de gelijkheid van rechten voor
staatsburgers van verschillenden landaard
Artikel 5, dat betreft de instelling van een
volksvertegenwoordiging, welke de kerr
vormt van de democratische staatsinrich
ting, geeft tevens den voornaamsten waar
borg voor de rechten en belangen der min
derheden Deze waarborg is gelegen in he:
deelhebben aan de regeering van den staa'
door middel van de volksvertegenwoordi
ging.
De slotbepaling artikel 26 luidt: De
verordening treedt in werking met ingang
van een door den gouverneur-generaal te
bepalen dag.
Ernstige aardschok in Japan
Hedenmorgen om vier .uur twintig plaai
selijken tijd is voornamelijk het Zuider
van het Japansche moederland getroffen
namelijk het eiland Sjikokoe, door een
aardbeving. In de provincie Kotsji op dit
eiland werden zestig procent van de huizen
vernield. In de streek van Tokio werd ge
durende twee minuten een aardschok
waargenomen; hier werd geen schade aan
gericht. De aardschok ginggepaard met
een vloedgolf, die vijf steden teisterde. Er
zijn tot nu toe 300 dooden, 400 gewonden
en 800 vermisten geteld.
de Tweede Kamer Ls aangenomen ook
waardeert, over één ding kan dunkt mij
eenstemmigheid bestaan, dat de 20ste
December 1946 voor het Koninkrijk der
Nederlanden een dag van groote histori
sche beteekenis is.
De fractie van de K.V.P. heeft daarbij
den doorslag gegeven en bovendien heeft,
zy bevorderd, dat de juiste inhoud en de
juiste beteekenis van dit politieke accoord
uit de doeken zijn gedaan, zoadat thans
vast staat waartoe de beide betrokkenen
zich wel en niet verbinden". Prof. Romme
was er zich van be*ust, dat tal van Ne
derlanders en ook tal van Katholieken iets
anders van de fractie hadden verwacht of
gehoopt.
„Wij hebben velen ui den lande door
onze beslissing een schok gegeven", zoo
betoogde spreker, „om wille van een hoo
ger belang, dat wij aan geen enkele over
weging willen of kunnen opofferep. Ling
gadjati is een begin en het hoogere belang
is dat wij Indië willen behouden, niet om
het te exploiteeren. maar om het overeen
komstig de beginselen van de Koninklijke
rede van 7 December 1942 gelijk gerech-^
tigdheid te schenken. De Nederlandsch-
Indonesische Unie. waarin het Koninkrijk
der Nederlanden zal worden* getransfor
meerd, beteekent een omzetting die noo-
dig was om aan de gelijkgerechtigdheids-
gedachte der Koninklijke rede te voldoen.
Deze Unie zal door de Kroon. worden ge
regeerd. niet door een soort gekroond ver
siersel als ornament, zooals sommige te
genstanders thans beweren: Dooi de de
batten in de Kamer is vast komen te staan,
dat deze Koninklijke Unie tevens-een sou-
vereine Unie zal zijn ter behartiging van
de haar toegekende belangen".
„Er is van waarlük serieuze zijde", ver
volgde prof. Romme. ..gezegd, dat het aan
gaan van deze overeenkomst schending
zou beteekenen van onze grondwet: maar
de leden van onze regeering zyn geen
grondwetschenders. Deze overeenkomst
laat in haar geheel genomen onze
geldende grondwet ongerept gehandhaafd,
al moeten wy straks, wanneer de Konink
lijke rede is Ingelost. tot een nieuwe
grondwet komen. Om mogelijkheden te
voorkomen hebben wjj in de mnti>' de
woorden geplaatst: dat een wederzijdsche
verbintenis alleen kan worden aangegaan
met Inachtneming der geldende grond
wet".
„wy behoeven niet meer van eer. be
paalde directe dwangpositie te spreken.
Deze omstandigheid maakt het ons minder
moeilijk bij onze pogingen een tangdurigen
oorlog te voorkomen. Wy zijn daarbii ver
gegaan en hebben zelfs met Soekarno ge
sproken. Ook ik wensch een optreden ra
waardigheid. Maar wij mogen terwille van
deze waardigheid de toekomst van ons
Koninkrijk niet in de waagschaal stellen
of zelfs ophangen en moeten dus over die
gevoeligheden heen stappen. Ik wil het
Koninkrijk nimmer in de positie brengen,
dat men internationaal zou kunnen zeg
gen: Nederland heeft geweigerd wat een
veel machtiger staat in deze wereld zelf
wel heeft gedaan. Deze groote bondgenoot
heeft het betrachten van die zelfde waar
digheid niet noodig geacht en zal het ra
ons dus ook niet waardeeren".
(Op een vraag die een der aanwezigen
aan het einde van de rede stelde, ant
woordde prof. Romme. dat hii met dezen
bondgenoot niet Engeland bedoelde.) ..Wy
hebben thans te maken met een vertrou
wenscrisis". betoogde spreker ra het ver
volg van zün .rede. „Thans moeten wü
Dogen aan die crisis een begin van een
einde te maken. Bij de aanvaarding van*
die taak staan wy voor een berg Van moei
lijkheden en zorgen. Van de maatschappe
lijke kracht van het Nederlandsche volk
zal het afhangen of het nieuwe gebouw
zal kunnen worden opgetrokken Daartoe
is actieve medewerking van tallooze Ne
derlanders noodig. die zelf maar naar In
dië moeten gaan. juist zooals onze mili
taire jeugd, die zich daar thans van haar
allerbeste zijde laat zien".
Prof. Romme besloot zyn rede met den
wensch tot een duurzame, bljjvende sa
menwerking tusschen Indonesië en Neder
land.
Nog een paar dagen en dan is het Kerst
mis. Feest van licht en vrede, op de wereld
en in het menschenhart. Vooral in het
menschenhart. Welk een licht en een
vrede daar kunnen wonen, kan alleen hij
weten, die het spreekwoord verstaan heeft
over het geven, dat zaliger is dan het ont
vangen. Met name aan hen, die deze dagen
géén licht en géén vrede om zich heen
Sehhen. omdat de zorgen hen te zwaar op
het hart liggen. Deze stille armen kunnen
net een gave van u hun Kerstfeest toch
misschien nog vieren met wat licht en
wat vrede, gij kunt hun zorgen helpen
verminderen. Maar doet het dan vandaag
nog!
Twaalfde verantwoordinq
K. en W. f2.50 M. en B. f6, v. E. f 1.—g. en
L fio—Mevr. T.—B. f2.50. Mel. v W '125
Mej. J. V f 3.50, N. N. f5.-. H. S. f 1.50, Mej!
Br. f 12.63, Fam. M. f3.50. H. G B. f 10.—E»
f5- D. I. N. K. f3,— M. J. f2.50. J 3 S.
f 2.50, A. L. Kr. f 10.—. Trtx en Ka?»n 10.- W.
C 10.—. A. N. f2.50, J. B. 11.—. E. W. G. f 1.—.
H. W. S. f3.50. A L.—V f 2.50 V. B 1 10
St. f5.-. A. B. C. f 2.— C. V. f io.-, L H. f5 50
Mevr. W. G. f3.-, A. B. L. 11.—. Wen p. w
f5.-, D. S. fJO.-. J. S. f5.- G. H f 10.—. G.
v. H. f2.—, A. M. f5.—. van de twee W's fio.—.
Mevr. H en dochter f3.- K f 0.50. van Ambte
naren ter Gemeente Secr. f 127
Totaal twaalfde verantwoording f 322.88. In het
geheel ls thans bij ons binnengekomen f 3841.39.
Gestort is bij de Twentsche Bank door: Mei
M. B. te W. f2.-
Ingekomen bij het Comité: Personeel Stads-
Blbliotheek f28,50. Personeel Openbaar Slacht
huis f 138,51.
Giften kunnen afgedragen worden aan
onze bureaux Groote Houtstraat
r,-. wnuuwwaai 4,o til
Dit is de grootste natuurramp, die Japan Soendaplein 37. Ons Postgironummer v
sinds 1923 heeft getroffen. 1273107 (bijschryven: voor stille armen).
