Haarlems Dagblad Er is een prinsesje geboren Nederland en Oranje Een Prinses Geboren Een stroom van gelukwenschen Officieel communiqué van dr. de Groot T7A Een extra rantsoen tabak en snoep. De manschappen van de saluUtbatterij in Baarn wilden het blijde nieuws eerst niet gelooven Weerbericht 61e Jaargang No. 185C». j Bureaux: Groote Houtstr. 93, Tel. Admln. 10724, 14825, Redactie 10600, Directeur-Hoofdredacteur 115054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel. 12230. Drukkerij Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132. Dinsdag 18 Februari 1947 Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen. Abonnementsprijs per week 31 cent, per kwartaal 4tFranco per post 14,50. Postgiro 273107. Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem c R is een Prinses geboren en deze vierde I cftchter van Prinses Juliana en Prins Bernhard wordt vandaag begroet met de blijdschap en met het vertrouwen, dat ook de vrouwelijke linie van het Oranjehuis in ons land tenvolle geniet. Dit zijn woorden, waarop een hulde aan H.M. de Koningin vanzelf dient te volgen. In het verleden waren het de mannelijke Oranjes en vooral de grootsten onder hen, diegenen die op tijden, waarin het vaderland in nood ver keerde, alle krachten wisten samen te bun delen en het tot vrijheid en nieuwen bloei te brengen, waarop Nederland zich verliet. Toen in 1890 de derde der Koningen stierf en zijn eenige dochter, aanvankelijk onder het regentschap van haar Moeder, hem moest opvolgen hetgeen tot feit werd bij haar kroning in 1898 kwam voor het eerst de vrouwelijke linie aan bod. Volgend jaar zal het dus een halve eeuw geleden zijn dat de Koningin de troon besteeg. Haar langdurige regeering herinnert aan die van een andere Europeesche vorstin, die ten tijde van de Nederlandsche kroningsplech tigheid bijna aan het einde van haar dagen was gekomen. In 1901 stierf Victoria, Ko ningin van Groot-Brittannië en Ierland, na een meer dan zestigjarige regeering, waar in het haar zelfs beschoren was, haar „Diamond Jubilee" te vieren. Met groote geestdrift nam het volk aan die viering deel, want de lange spanne tijds van Vic toria's optreden als staatshoofd was voor spoedig en in menig opzicht zegenrijk voor haar volk geweest.De „Victorian era" het Victoriaansche tijdperk is zelfs een spreekwoordelijke aanduiding in Engeland geworden, die het bewijs levert, hoe ook een vrouw van bijzondere gaven haar zegel op een tijdvak kan drukken. Wellicht zal de toekomst ook Koningin Wilhelmina in dezen vorm eeren. Wij, haar tijdgenooten, zijn overtuigd dat zij het ver dient en bij de Engelschen, die haar in hun midden zagen verschijnen en jarenlang vertoeven fier en onbuigzaam en zich immer bewust van haar groote verant woordelijkheid jegens haar volk moeten de herinneringen aan hun Koningin Vic toria toen wel zeer levendig geworden zijn. Dat hebben zij dan ook getuigd en zij droe gen onze Vorstin diepen eerbied toe, te meer omdat zij beproevingen onderging van een aard, die haar Engelsche voor gangster bespaard gebleven waren. De Koningin heeft ons geleerd, dat het Huis van Oranje zoowel in de vrouwelijke als in de mannelijke linie de toeverlaat en de groote bindende kracht van ons volk is. Het was in die overtuiging, dat Nederland op 30 April 1909 met uitbundige vreugde het nieuws van de geboorte van een Oranjeprinses ontving. En Prinses Juliana, genoemd naar de moeder van den grooten Prins Willem I, den Zwijger naar Ju liana van Stolberg heeft op -haar vrien delijke, bescheiden wijze het hart van dit volk gewonnen. Wie zou in staat zijn in de persoonlijkheid van deze Prinses geen vertrouwen te stellen en wie zou kunnen nalaten, haar welgezind te zijn? Uit haar huwelijk zyn haar nu vier doe&ters ten deel gevallen en wellicht mogen wij dit zien als een aanwijzing, dat voortgang de vrouwelijke linie de bestemming van het Nederlandsche koningschap is. Als deze verwachting zich nu in Nederland doet gelden, zal er bij gezegd worden: Het zij zoo! Zij wekt twijfel noch onzekerheid. Zij sluit zich aan bij het groote, door de historie van eeuwen gewaarborgde ver trouwen, dat wij het Huis van Oranje toe dragen. Daarom is het met een blij gemoed, dat Nederland de kleine Prinses, die het le venslicht aanschouwd heeft, welkom heet. De nieuwe vergrooting van de Koninklijke familie verheugt ons ook. Hoe weinig jaren is het nog maar geleden, dat de Ko ningin en Prinses Juliana samen waren achtergebleven en dat men zich bezorgd maakte over de troonsopvolging. En hoe ver schijnt die tijd nu achter ons te liggen. Moge Gods zegen.de kleine Prinses be schoren zijn. Wij richten onze warme gelukwenschen tot haar ouders en tot. H.M. de Koningin. R. P. De feestviering in Baarn begon reeds vroeg vanmorgen. Om acht uur arriveerden motorrijders van de Meppelsche motorclub „De Knalpiepe", die een album met felici taties van de diverse Oranjecomités in Meppel en omgeving aan het paleis kwa men aanbieden. Zij waren vanmorgen om 5. uur uit Meppel vertrokken en hadden een zwaren tocht gehad. Om half tien vanmorgen marcheerde keurig in het gelid een detachement van de verbindingstroepen uit Utrecht de oprij laan van het paleis Soestdijk op. Het was gekomen om het Prinselijk Paar met een groote bloemenmand hulde te brengen en te feliciteeren met de heuglijke gebeur tenis. Het werd ontvangen door den adju dant van Prins Bernhard, ritmeester Geertsema. Korten tijd daarna klonk op den rijksverkeersweg klaroengeschal en Daderden de herauten uit Soest en Baarn, die eveneens namens de bevolking van deze baide gemeenten hulde kwamen be- toonen. Ook zij werden verwelkomd door ritmeester Geertsema, die de fraaie oor konde, welke reeds 's morgens voor de ge meentehuizen was voorgelezen, in ont vangst nam. Inmiddels blijft de stroom van gelukwenschen aanhouden. Ook uit het buitenland zijn reeds talrijke tele grammen ontvangen. SOESTDIJK, 18 Februari. Dr. J. de Groot, behan delend geneesheer van H.K.H. Prinses Juliana, heeft het volgende officieele communiqué uitgegeven Hare Koninklijke Hoogheid Prin ses Juliana schonk heden ten 02.24 uur het leven aan een flinke dochter. w.g. Dr. J. de Groot. Moeder en kind maken het zeer wel. Het gewicht van de jonggeborene is ongeveer zes pond. De aangifte van de jonggeborene zal geschieden morgen, Woensdagochtend, om elf uur ten Paleize Soestdijk. Vijfde Oranjetelg, die in Soestdijk geboren werd Voor de vijfde maal is het oude paleis Soestdijk getuige geweest van de geboorte van een vorstelijk kind. In een tijdsbestek van meer dan een eeuw hadden tot nu toe vier kinde ren binnen zlin muren het levens licht aanschouwd: Prins Alexander, geboren 2 Augus tus 1818, de zoon van Willem I en Prinses Anna Paulowna; Prins Hendrik, geboren 13 Juni 1820, het tweede van de vier kinde ren van Willem I. dat op Soestdijk ter wereld kwam; Prinses Beatrix, geboren 31 Janua ri 1938; Prinses Irene, geboren 5 Augustus y^l939. Voor de viering van de blijde gebeurte nis wordt een extra rantsoen tabak of ver snaperingen beschikbaar gesteld. Bon T 72 van de Tabakskaart: één rantsoen tabaksartikelen. Bon V 72 van de Versnaperingenkaart: 100 gram chocolade of suikerwerk Bon X 72 van de gecombineerde kaart: 100 gram chocolade of suikerwerk Om precies zeven uur vanmorgen loste het kanon van de saluutbatterij te Baarn zijn eerste schot en met de regelrpaat van een klok volgden de andere vijftig. Ondanks het vroege uur waren al reeds heel wat bewoners van de prinselijke resi dentie getuige van deze krachtig sprekende hulde van het Nederlandsche leger aan het Huis van Oranje. Soldaten hielden het pu bliek op een flinken afstand van de bat terij. Het kostte vanmorgen bij de reveille eenige moeite de soldaten te overtuigen, dat inderdaad het groote oogenblik was aangebroken. Het groote aantal oefeningen en valsche alarmen deed hen sceptisch staan tegenover den lachenden hoornbla zer, die hen uit den slaap riep. Maar toen het tot de mannen was doorgedrongen, was er weldra een rumoerige feeststem ming op de slaapzalen. Klokslag half zeven rukten de manschappen uit en betrokken de stelling. Kort nadat de kanonschoten hadden ge bulderd, speelde zich voor het gebouw van de wacht tegenover het paleis een kleine plechtigheid af. De dochter van den wacht commandant heesch hier onder toezicht van de wacht, welke juist was afgelost en naar de kazerne inrukte, de driekleur. Alle schepen van de Koninklijke Marine, voor zoover zij in de vaart zijn, hebben door kanonvuur saluut ge bracht aan de konink lijke jonggeborene. Tot zonsondergang wordt van alle oorlogsbodems van top gevlagd. Voor zoover de ^dienst dit toelaat, krijgt het per soneel van de marine vrijaf. Aan „alle hens voor den boeg" is tot offi cieele bekendmaking van de geboorte door de commandanten een dagorder van den mi nister van Marine voor gelezen. De comman danten der marine spraken daarna de manschappen toe. Behalve door het af vuren van saluutscho ten door drie sectiën „Negen veld'' van vier vuurmonden elk te Baarn, Amsterdam en 's-Gravenhage geeft de landmacht ook nog op 'andere wijze van haar feestvreugde blijk. De muziekkorpsen, die in in de garnizoenen aan wezig zijn, maakten muzikale wandelingen. De soldaten kregen zoo veel mogelijk vrijaf, maar eerst moesten van alle kazernes de vlaggen wapperen. Ook morgen zullen deze gebouwen, zooals trou wens alle openbare gebouwen in den lande, vlaggen. Studenten luidden de klok van den Domtoren Toen de tijding van de* blijde gebeurte nis op de studentensociëteit te Utrecht bekend werd, waren daar nog eenige leden van het Utrechtsche studentencorps aan wezig, die, juist teruggekeerd van het car naval in Den Bosch, al in een vroolijke stemming waren. Het fuiven werd toen nog even voortgezet. Na verloop van eeni- gen tijd kwam een van de heeren op het idee, dat het toch wel sneu was, dat de Utrechtsche bevolking nog niets van de ge boorte afwist. Gezamenlijk togen zij op pad. Zij wisten zich toegang tot. den klok- ketoren van den Utrechtschen dom te ver schaffen en begonnen de klokken van den beiaard te bespelen, waardoor om kwart voor zes, in plaats van den officieelen tijd van 7 uur, de Domtoren het bliide nieuws over de nog slapende stad Utrecht uit galmde. Nauwelijks tien minuten na de aankondiging van de geboorte van het prinsesje -prijkte het Astoria-chalet in Baarn in jeestverlichting. Beatrix werd geboren en Holland vierde feest. Uit de scholen rolden de scholieren, uit de kantoren draafden de ambtenaren, uit de fabrieken dromden de arbeiders. De straat op, lachend, juichend en zingend temidden van de zorgelooze welvaart. Helder bolden de oranje vlaggen tegen de blauwe lucht. Irene's geboorte vierden wij op een vacantiereis naar Duitschland. Stiekum moesten wij luisteren naar Hilversum, om het nieuws te vernemen. „Verboten" waren toen reeds de buïtenlandsche zen ders en toen wij met groote vlaggen op de auto's door het dorp reden, keken de men- schen met vreemde, haast bange blikken, half verwachtend, dat de politie zou in grijpen. Wij zongen „Wij leven blij, wij leven vrij" en we meenden het. Juist omdat wij het meenden, waren wij bezorgd. Bezorgd door de dreigende span ning, die over Europa en ook over Neder land hing. Een zorg, die de menschen in Nederland met ernstige gezichten deed samenscholen en die de vreugde over de geboorte verduisterde. Van Margriet's geboorte hoorden wij. toen we in onze benauwde schuilplaats voorzichtig de radio aanzetten. De juichen de, uitgelaten blijheid had plaats gemaakt voor stille verbetenheid. De nazipers schimpte en schamperde over het Oranje huis, dat zoo vast verankerd lag in de har ten van het volk. Het was prinses Margriet, die in ballingschap geboren werd en waar van we alleen maar^. clandestiene foto's kregen. En nu het vierde Oranje-kind. Het is weer geboren in het witte paleis in Soestdijk. Vrij geboren in eigen land. Het heeft de zorgen en de ellende van den oorlog en den strijd van ieder gezin niet gekend. Er is geen zorgelooze welvaart meer en veel van wat dierbaar was is onherstelbaar kapot. Maar het kostbaarste is "behouden. Nederland is weer vrij. Zoo belichaamt dit kind datgene, waar voor wij gevochten hebben, waarvoor over de heele wereld menschen van goeden wil gevochten hebben. Dat onze kinderen ge boren mogen worden in een land, vrij van onderdrukking, vrij van onrecht, vrij van angst. Het is goed dit te bedenken en er dank baar^ voor te zijn. W. L B. De verzorgster der drie oudste Prinsessen Aan. mevr. Emma Pennink-Nitschmann uit Nijmegen is gedurende 2 maanden» de verzorging opgedragen van de drie prin sesjes. Mevr. Pennink is in Nederlandsch- Indie geboren; zij ging in 1926 naar Ne derland, waar zij in Nijmegen onderwijs genoot. Na haar huwelijk volgde zij haar echtgenoot naar Ned.-Indië, waar hij op een rubbeneronderneming werkzaam was. Na de invasie der Japanners werd de heer Pennink op transport gesteld naar Malak- ka. Bij een aanval der geallieerden op het convooi verloor hij het leven. Mevr. Pen ning verbleef tot de bevrijding in het kamp. Zij repatrieerde in Februari 1946. 'y ELDEN zal een volk zooveel verschul- digd zijn aan één geslacht als het Ne derlandsche aan het Huis van Oranje. Op enkele perioden na, g-uat bijna vier eeuwen lang, van den aanvang van ons nationaal bestaan tot heden, een Oranje met ons volk door de historie. Lang genoeg, om een hechten band te slaan, maar de hechtheid van dezen band wordt niet alleen door den tijdsduur bepaald. Het kenmerk van dit samengaan is, dat het, van de zijde van Oranje, een leiden en behoeden was in den besten zin. Al heeft wrijving niet altijd ontbroken. Voor ons oog rijzen het eerst de drama tische episodes. Tot vier maal toe heeft dit geslacht in tijden van ernstige crisis waarin veelal het bestaan zelf van ons volk in het geding was, Nederland een telg geschonken, zoo forsch van karakter en rijk aan gaven, dat hij inderdaad als mid delpunt en leidsman gelden kon. In den strijd tegen Spanje redt Willem I ons uit den nood en betaalt den prijs van zijn le ven. in den oorlog tegen Frankrijk Willem III; in 1813 voert Willem, de eerste ko ning, een van de wereld vervreemd en apathisch volk naar zijn plaats in Europa en in 1940 is de Koningin niet alleen een trotsch symbool van de Nederlandsche ge meenschap, maar ook een bron van kracht. Het is, als geschenk van één geslacht aan één natie, waarlijk rijk genoeg. Het geschenk is echter rijker geweest Een volk leeft niet alleen in crises, het maakt een gestadige ontwikkeling door. Breeder lagen der bevolking worden po litiek waardig het staatsbestel groeit mee. Het was niet alleen de taak van Oranje om leiding te geven, maar ook om mee te werken aan het wijzigen van den aard dier leiding, opdat zij in overeenstemming bleef met de politieke ontwikkeling van ons volk. Omdat deze toenam en steeds grooter groepen van de bevolking aandeel in de regeering kregen, beteekende dat veelzins een overlaten en zich terugtrek ken. Beide opdrachten heeft Oranje vol bracht. De tachtig-jarige oorlog omspant het leven van Willem I, Maurits en Frederik Hendrik. De grootste gaat voorop: leider op politiek en militair eerder ook op gees telijk gebied en dit alles in volkomen on baatzuchtigheid en offervaardigheid. Hij zoekt, na het eigenlijk begin van den vrij heidsstrijd. geen eigen macht, hij tracht de vele. eigengereide en zeer particularis tische groepen saam' te binden en te rich ten op verzet. Hij gaat voor in die ver draagzaamheid en geestelijke soberheid, die tot de beste kenmerken van ons volk behooren. Maurits is de militair, die het grootste deel van ons grondgebied van Spanjaar den bevrijdt, of tegen hen verdedigt, een werk, dat Frederik Hendrik voltooit: wij danken hem in feite Noord-Brabant en Limburg. In staatszaken grijpt Maurits slechts zelden in. Eén keer treedt hij dras tisch op, om de eenheid van de Unie te verdedigen tegen middelpuntvliedende kracht van het provincialisme. Een optre den, dat noodzakelijk was, hoe hard en onrechtvaardig het vonnis over Oldenbar- nevelt ook mocht zijn. Frederik Hendrik, meer politicus dan zijn broer, heelt de ge slagen wonden en doet zóó de eenheid gedijen. De aard van deze leiding? De Heeren Staten waren souverein, de stadhouders hun dienaren. Wanneer zij veel meer wa ren dan dat, dankten zij het aan hun eigen verdiensten voor volk en staat, niet aan een erfelijke vorstelijke waardigheid. In derdaad waren zij meer: zij regeerden met de Staten het land, een tweevoudigheid van bestuur, die heilzaam is geweest. Deze tweevoudigheid eischte een zeker evenwicht van macht. Wanneer Willem II. dat evenwicht niet eerbiedigt en zijn macht overspant, wanneer hij dynastieke belangen te zeer naar voren schuift, volgt de breuk en zijn do~od is het begin van het eerste stadhouderlooze tijdperk. Maar in den bangen nood van 1672 roept men Oranje weer in en Willem III keert het gevaar. Hij groeit in zijn strijd tegen stre ven van Frankrijk om Europa te beheer- schen verre boven het kleine Nederland uit- Hij wordt een staatsman-generalissi mus van internationaal formaat, die En geland en de Republiek gebruikt als zijn stukken op het Europeesche schaakbord Hij vergt van ons een inspanning, die ons doodelijk vermoeit en zoo kochten wij onze vrijheid voor een prijs, die hooger dan noodzakelijk was. Het was een schaduw, maar een schaduw, die de glorie van 1672 liet verduisteren kon. De achttiende eeuw brengt het falen Willem TV, weer geroepen in tijden van- gevaar, met de Franschen over de grens, weet den staat niet tot grooter eenheid te brengen, noch de democratische strooming Prof. dr. A. J. C. Riiter, hoogteeraar in de Vaderlandsche Geschiedenis aan de Leidsche Universiteit, schreef op ons verzoek ter gelegenheid van de Blijde Gebeurtenis bijgaand artikel. in een bedding te leiden, waarin haar kracht de natie ten goede komen kan. Hij verandert den aard der leiding niet, hij streeft naar behoud, waar de tijd wijzi ging 'eischte. Leiding te geven, leiding te wijzigen ook bij kenterend tij bleef de Oranjes der ne gentiende eeuw voorbehouden. Die taak was zwaar genoeg: zij eischte het omzetten van een min of meer autocratische monar chie in een constitutioneel-parlementaire. In 1813 vroeg de apathie van de Nederland sche natie een koning, die op politiek, so ciaal en economisch terrein voor haar kon denken en handelen- Willem I kon dat en heeft het gedaan met een toewijding, die boven allen lof verheven is. Het tragische in zijn leven was. dat het Nederlandsche volk na 1830 wepr behoefte kreeg aan zelfwerkzaamheid. Wat Willem I ook geschonken had. de ruimte daartoe dat vermocht hij, een oud man nu, niet meer te geven: zoo ging hij heen. Ziïn naam garandeerde het beginsel van die zelfwerkzaamheid in 1848. onder zijn kle'n- zoon werd het beginsel praotiik. Zonder strijd heeft deze ontwikkeling zich niet voltrokken, maar wat beteekent deze bij den strijd, dien Frankrijk en Duitschland en, in een vroegdre periode. Engeland door maakten tot hetzelfde doel? Wanneer devpolit.ieke ontwikkeling van Nederland veelal zoo gelijkmatig en vaak gelukkig verloopt, dan is dat voor een niet gering deel te verklarey uit de gave en bereidheid der Oranjes, om hun functie in den staat in overeenstemming te brengen met het Nederlandseh volkskarakter en de eischen van den tijd. In de Republiek, dia terwille van de eenheid een drager van de kerngedachte behoefde, vermochten de stadhouders, dienaren van de Staten, hun ambt een monarchale trek te gevpn. In het koninkrijk, dat slechts burgers, nooit on derdanen naar Franschen of Duitsehen trant gekend heeft, vermochten de Oran jevorsten zich aan te passen bij het bur- serliik. bijna republïkeinsch karakter van den Staat. De tijd stelt weer ziïn eischen. De staatsrechtelijke positie van de Kroon moge dezelfde blijven, haar plaats en func tie in de Nederlandsche gemeenschap wordt beïnvloed door het steeds dieper doordringen van de democratie in het pu blieke leven. Bovendien, de Kroon lijkt de bindende schakel te worden tusschen Ne derland en Indonesië. Wien zou men de aanpassing van de functie van het Staatshoofd aan de eischen van den tiid met geruster hart in handen leggen dan een vorstin uit het Huis van Oranje? Zij staat ons borg, dat de Kroon een nationaal symbool zal zijn. Hoezeer Oran te dat is, hebben de oorlogsjaren bewezen. Zij hebben meer bewezen: dat een Oranje, ook in een constitutioneele parlementaire monarchie, een bron van levende kracht is, bepaald door traditie en persoonlijkheid. A- J C. RüTER. Weldadigheid naar Vermogen I geeft een extra-ui tkeering De Vereeniging „Weldadigheid naar Ver mogen" te Haarlem heeft besloten naar aan leiding van de blijde gebeurtenis aan alle daarvoor In aanmerking komende gezinnen een extra-uitkeering te verleenen In museum Roymans te Rotterdam heeft burgemeester Oud een tentoonstelling geopend van ontwerpen voor een gedenkteoken voor Rot- terdamsche gevallenen. De heer Soekawatl, pre sident van de republiek OoSt-TndonesK: was bij de opening aanwezig. Er Is een nationale federatie tot stand ge komen van particuliere organisaties en groepen welke op het gebied der kinderbescherming werkzaam zijn. AANHOUDENDE VORST Verwachting, medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig tot Woens dagavond: In deW nacht en vroegen ochtend op vele plaatsen strenge vorst, ln den namiddag matige tot lichte vorst. Over het algemeen wei nig bewolking. Matige, tijdelijk krachtjge. OosfeWko wind. 19 Februari: Zon op: 7 50 uur, onder 18.00 uur Maan op: 7.45 uur, onder 15.55 uur

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1947 | | pagina 1