De verkeerde wereld
Twee zielenéén gedachte
Vijf jaar geleden vochten Doorman
en de zijnen den slag in de Java Zee
De begrootingen van „oorlog" en „marine"
zijn goedgekeurd
Boekbespreking
Sledevaart
Panda en de Meesterdief
J
Wereldnieuws
Woensdag 26 Februari 1947
IN DE WERELDPOLITIEK:
Het „Japansche Neurenberg", proces tegen I levende wezens het gezelschap uitmaken van
de Japansche kopstukken die met hun onuit- -de verdoolde zielen, die hun trots Duitsch.
sprekelijke namen op de internationale lijst
van oorlogsmisdadigers prijken, heeft, evenals
het Duitsche Neurenberg die had, zijn hoogte
en dieptepunten. Het dieptepunt viel in den
Japanschen zomer, toen de hitte een slapende
beklaagdentroep en een soezende balie ver
oorzaakte, waarna de ongetwijfeld nog klaar
wakker zijnde prosecutie de behandeling
maar eenigen tijd stopzette. Een van de
hoogtepunten is er in het begin van deze week
geweest, toen de verdediger van generaal
Tojo aan het woord kwam. Deze pleiter, dr.
Kiyoso, heeft het scherm opgehaald dat tot nu
toe over het duistere drama van den oorlog
in de Pacific heeft gehangen. Hij heeft ver
klaard, dat zoowel die oorlog als het thans
aan den gang zijnde proces op een misver
stand berust, dat zoo snel mogelijk moet wor
den opgehelderd. Dat misverstand is werke
lijk afgrijselijk: Een land, dat in opstand
kwam tegen het politieke en economische
egoïsme van de geallieerden en in een edel
streven tot opheffing van het peil der Azia
tische volken gedwongen werd, de wapenen
tor verdediging op te nemen, kan men niet
verwijten dat het den wereldvrede heeft ver
broken nog minder, dat het een internatio
nale misdaad beging De rasdiscriminatie,
waaraan de geallieerden zich schuldig maak
ten, ging den Japanners aan het hart en zij
besloten, de verdedigers en bevrijders der
arme onderdrukte volken tc worden. De idea
len van Japan waren tenslotte edeler en
grootscher dan die van Wilson, en de wijze
waarop de geallieerden hun democratische
principes in de praktijk brachten, 6tond verre
ten achter bij de onbant-'udhtlge methoden,
die Japan toepaste in zijn bestuur over eigen
en andére volken Die gea'Veerden, die zich
nu aanmatigen edele vaderlanders uit Japan
te berechten en te veroordeclcn, moeten hun
eigen methoden maar eens order de loupe
nemen en vooral ook hun wijze van oorlog
voering
Aldus dr Xiyose. de Japansche verdediger
van de Japansche oorlogsmisdadigers.
land's leiderschap en hun roem het S.S..
uniform met de kruisen en zwaarden en olijf
takken zagen verdwijnen onder de gehate
tanks van de democratieën. Die trots en die
roem terug te winnen en dan te zwelgen in
de wraak, dat is hun levensdoel en dat levens
doel is niet tg smoren door vermaningen en
opvoeding.
Japanners en Duitschers zijn er nog, waar
voor de wereld op haar hoede zal moe-en
blijven. Processen van Neurenberg en Tokio
gaan voorbij. Maar een S.S.-man en een Azia
tische wereldbeheerscher vergeten niets van
hun hartstochten, die met een vredige samen
leving en een gelukkige menschhei^i niets
meer uitstaande hebben.
Indonesië, Vietnam, Voor-Indië en Birma
ontworstelen zich aan de Westersche zeggen
schap en zouden maar het liefst den Euro
peaan den toegang tot bun landen verbieden.
Zullen zij misschien over jaren de hulp der
Westersche volken noodig hebben om zien te
ontworstelen aan hun fanatieke „broeder
volk". dat opnieuw een greep doet naar de
Aziatische macht en zich opnieuw opwerpt
als de leider der Aziaten? Japan in het Oos
ten, Duitschland in het Westen zij dienen
bij overlevering in de aandacht te worden
aanbevolen. J. L.
v
Politie krijgt nieuwe
uniformen
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft een nieuw uniformvoorschrift voor de
gemeentelijke politiekorpsen vastgesteld.
Voor de invoering van de nieuwe uniformen
is een overgangstermijn van twee jaar' en
voor het personeel, dat nachtdienst verricht
een termijn van drie jaar vastgesteld, óm te
voorkomen, dat oude uniformen, welke nog
in vrij goeden staat, verkeeren, buiten ge
bruik zouden moeten worden gesteld. De be
doeling van het nieuwe voorschrift is. de
politie-uniformen het Duitsche aanzien geheel
te ontnemen.
De kleur van de nieuwe uniform is zwart,
op enkele plaatsen voorzien van een smal
blauw biesje. Voor het geheele personeel
wordt de uniform met open kraag ingevoerd.
Hierbij zal een parelgrijs overhemd met
zwarte das gedragen worden. De ballonbroek
kan facultatief vervangen worden door de
lange pantalon.
De pet voor het geheele personeel is van
het Nederlandsche marine-model, aan de
voorzijde voorzien van een in zilver gebor-
duurden Nederlandschen Leeuw, waarbij voor
het hoogere personeel nog eenige versierselen
zijn aangebracht.
De distinctieven worden door het hooger
personeel gedragen op beide revers, door het
lagere personeel op den 1 inker-boven-mouw
Op de schouderbedekking is eveneens een
ziïveren Nederlandsche Leeuw aangebracht,
welke evenwel kan worden vervangen door
een in zilver uitgevoerd gemeentewapen.
Vurend ging H.M.'s „de Ruyter99 ten onder
vijf jaar geleden, dat in de Javazee dc
„Combined Striking Force", bestaande uit
Wanneer men dit alles in een objectief en j de Nederlandsche kruisers „De Ruyter" en
zakelijk versla? lee?*, dsn is de eernc- reactie- „Java", den Amerikaanschen kruiser
dr. X:yo?e .s v,-aanz:nn_g Doch wanneer men .Houston", den Australischen kruiser
5r "Si" T v:t -Per'"". d«l ImlKl». kruiser ..Exeter".
«r Kiyose genomen zijn uit een geschreven x.
plekte l van 51 partna's ,v, -van <te voor- J' J.^jrlaudsche tornedo»eers .Witte de
lezing een gebeden voormiddag in beslag j ®n „Kortenaer de Bntsche lorpc-
n„m. dan gaat men overwegen,- hoe deze ver- J dojagers „Electra" en „Encounter" en de
dediger in ernstige, weldoordachte taal op del Amerikaansche jagers „Edwards", „Alden",
meest arrogante en beleechgende wijze dei „Ford" en „Paul Jones", onder commando
geschiedenis beeft staan yervrdschen in dienst j Van den Nederlandsehen Sehout-bij-nacht
van een Japanschen politicus.
Deze dr. Kiyose is niet waanzinnig. Hij
spreekt als een verstandig men«oh en als een
man, die een eenigszins aanvaardbare rede
neering wil aanvoeren ter verdediging van
zijn cliënt. Zooais deze verdediger spreekt,
spreken waarschijnlijk vele Japanners. Het
is dwaasheid, als verdediger tastbaren onzin
te vertellen. Daarom Is de uitspraak van dr.
Kiyose een maatstaf voor de wijze, waaróp
men in Japan ceze bittere nederlaag tegen de
geallieerden heeft geslikt: Japan vocht voor
een edel doel en het Japansche volk heeft
zich niets te verwitten, behalve dat het niet
sterker en niet dapperder is geweest in den
strijd. Dit alles houdt weer opnieuw de drei
gende waarschuwing in, die ook in Duitsch
land nog steeds geldt en waarvan de real'.teit
nog dezer dagen bewezen ls door het ontdek
ker. van een macht'ge nazi-organisatie, wel
ker leden met dezelfde onmenschelijke moord-
mentaliteit en dezelfde onmenscheïijke heer-
schersmsnie bleken bezield te zijn als de
nazi's altijd zijn geweest en altijd zullen zijn.
De mentaliteit van de doorgewinterde nazi's
en de mentaliteit van de doorgewinterde
Aziatische supermenschen zijn in wezen de
zelfde. Daarom hebben zij elkaar op het fatale
tijdstip der geschiedenis gevonden en daarom
trokken zij een lijn tegen den wereldvrede
en tegen alle men^chelükheid. Wanneer men
thans verneemt, dat de S.S.'ers die in de Brit-
sche zóne van Duitschland bouwende waren
aan een ondergrondsriie organisatie, Ihet bac
teriologische wapen als een hunner doorslaan
de argumenten wilden gebruiken, dan behoeft
men zffch niets meer voor te stellen wat be
treft hun vatbaarheid voor gcóoclens en op
vattingen van menschelijkheid. Oorlog, óver-
winClng. heerschen, macht, tiranniseeren,
moorden, wreken, dat zijn dingen die als
Concertgebouworkest in Juni
weer naar Engeland
Garantiefonds voor uitwis.1
Karei Doorman den strijd aanbonden tegen
een Japanscli eskader, vele malen grooter
dan de C.S.F. zelf.
DE StAG IN DE JAVA ZEE OP 27" fEBP. 194?
(Van onzen parlementairen redacteur)
De gepensionneerden zullen binnenkort de
uitkeering-in-eens (drie maanden pensioen tot
een maximum van 500) ontvangen, want
onze Senaat nam het betreffende wetsontwerp
zonder hoofdelijke stemming aan. Dat deed
hij ook met de begrooting van het Zuiderzee-
fonds, waarbij o.m. mr. Rip (A.R.) en de heer
Zegerlng Hadders (Pvd.V.) het stilliggen van
de werkzaamheden aan den Noord-Oost-pol-
der betreurden (gebrek aan materiaal en ar
beidskrachten, zuchtte minister Vos) en be
zwaren uitten tegen het plan om den Zuider
zeeraad op te heffen, hetgeen men. naar de
minister zeide. overweegt als het tot de op
richting van een Raad voor den Waterstaat
komt. De heer Koejemans (Comm.) zwaaide
den bewindsman lof toe in verband met het
feit. dat het zoo goed gaat met het Staats-
- - visschershavenbedrijf te IJmuïden en hoffelijk
torpedeerd. Het schip zonk binnen drie nu- danj<te deze toen Weer voor die loftuitingen,
nuten. Om kwart voor zes geraakte de 0ok deze begrooting ging er zonder hooföe-
Naar wij vernemen worden er op het oosen- Engelsche jager „Electra in gevecht met lijke stemming door. Die was echter wel
blik door het Concertgebouworkest onderhan- j drie vijandelijke jagers, waarvan hij er een I noodig over het hoofdstuk ..Oorlog", aange-
delingen gevoerd met autoriteiten en parti- i tot zinken bracht. Hij werd echter zelf zoo' zien de-communisten er blijkbaar pleizier in
culieren, zoowel in Nederland a's in Engeland I zwaar getroffen, dat ook hij in enkele mi- hadden de P v d.A.-Kamerlederi te nopen het
met het doel een garantiefonds in eigen en 1 nuten zonk.
pondenvaluta te stichten, teneinde^een_regel- j Jn den avond nam dfr strijd nog in fel-
Het bericht dat het Japansche eskader in
aantocht was, ontving Doorman 's middags
om kwart over twee en het was toen, dat
hij zijn historisch-geworden order gaf: „Ik
val aan. Volg mij",
Om tien over vier kwamen de eerste
vijandelijke schepen in zicht, een Japansch
dekkingseskader van twee zware kruisers,
twee lichte kruisers, twaalf torpedojagers
en een aantal onderzeeërs. Reeds op zeven
entwintig kilometer afstand openden de
zware Japansche kruisers het vuur en al
spoedig werd de De Ruyter door een 8-inch
granaat getroffen. Een uur later werd de
Exeter" zoo zwaar getroffen, dat zijn
i vaart tot een minimum werd teruggebracht,
seiing met het Londensch Om kwart over vijf werd de Kortenaer ge-
Philharmonïsch Orkest.
meer hadden. Om half tien 's avonds ging
de Jupiier de lucht in. Om kwart over elf
ontmoette het eskader twee zware Japan
sche kruisers en opende het vuur uit alle
kanonnen. Een Japansche kruiser werd in
den grond geboord, de andere zwaar be
schadigd. Om half twaalf kreeg de „Java"
een torpedo-treffer, vloog in brand en zonk
in tien minuten. Drie minuten later kreeg
het vlaggeschip De Ruyter een torpedo en
was tot ondergang gedoemd.
Zinkende vuurden haar geschutstorens
nog de laatste twee salvo's.
Schout-bij-nacht Doorman ging met zijn
schip ten onder.
De slag in de Java-zee was gestreden en
verloren. Maar het oponthoud, dat hij ver
oorzaakte, gaf den Geallieerden de gelegen
heid de verdediging van Australië te pre
pareeren.
Nu vijf jaar later hoeven wij niet meer
te denken in termen van gewonnen of ver
loren slagen. Voor ons blijft alleen maar de
erkenning van den bovenmenschelijken
moed van Doorman en de zijnen, dié een
slag gingen vechten, dien zij bij voorbaat
verloren wisten. Een slag, die tóch zoo ont
zaglijk veel heeft bijgedragen tot de uit
eindelijke overwinning.
En een vergeetachtig Duitsch hoofdredacteur
Van onzen correspondent te Berlijn)
„Dat zou onder Hitier niet zijn voor
gekomen!", bromt mijn Duitsche collega
Paul en hij klemt het glas warme punch
vaster in zijn verkleumde vingers. Paul is
hoofdredacteur van een der 17 dagbladen,
die hier alweer verschijnen. Hij zit van
's ochtends vier tot 's middags vier op het
warm gestookte kantoor van zijn krant en
hij zou er zeker ook de rest van den dag
blijven ware het niet, dat hij van tijd
tot tijd Iets moest eten en zich wasschen.
Maar voordat hij zijn koude woning op
zoekt, wipt hij graag even het Britsche
Pershotel op den Kurfürstendamm bin
nen, waar de buitenlandsche journalisten
wonen. En terwijl hij, op de centrale ver-
wanning zittend, v zijn ledematen weer
eenigszins op temperatuur brengt 'een
grocje wijst hij ook niet van de hand
praten we over de dingen die een kran
tenschrijver interesseeren. Sedert vele
dagen praten we over de kou.
„Nee", herhaalt Paul na een behoed-
zamen slok, „dat zou onder Hitier onmo
gelijk zijn geweest!"
Niet, dat het onder de Nazis niet vroor;
ik -herinner me, dat we in den winter van
1928-'39 een kou meemaakten van meer
dan 30 graden onder nul; de laagste tem
peratuur, die gedurende de laatste
weken werd geregistreerd, lag maar even
onder de 20 graden. Neen, maar onze
Paul meent, dat Hitier onmiddellijk doel
treffende maatregelen zou hebben geno
men om te vermijden, dat dagelijks tien
tallen menschen van kou en honger ster
ven. Onder de vele frasen, die Hitier ver
kondigde, is er een die in veler mond, al
thans in veler gedachten is: „Ln het Derde
Rijk behoeft niemand kou en honger te
lijden!" En ook Paul vervalt in de fout
dat hij scheeve vergelijkingen trekt. Hij
vergeet, dat het tijdens de oorlogsjaren
Studiebeurzen
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen deelt, mede, dat personen met
een buitengewonen aanleg voor de studie, die
niet in staat kunnen worden geacht hun stu
diekosten te betalen en die gedurende een
cursus 1947-1948 voor een rijksstudietoelage
(renteloos voorschot) ter tegemoetkoming in
die kosten in aanmerking wenschen te komen,
zich vóór 15 Maart 1947 per gezegeld adres
tot zijn ministerie (Bureau voor Rijksstudie
toelagen) moeten wenden. De aandacht wordt
er op gevestigd, dat ook zij, die thans nog
geen eindexamen H.B.S. of gymnasium heb
ben afgelegd, doch met 1 September 1947 een
beurs wenschen voor de studie aan een uni
versiteit of hoogeschool. hun verzoek even
eens vóór 15 Maart 1947 moeten indienen.
Voor hen die een onderwijzersopleiding
willen volgen, kan eveneens een studietoelage
tot een maximum van 300 beschikbaar wor
den gesteld.
EERSTE KAMER
matige uitwisseling lunchen het Concertge- i he.;d toe Een japansche kruiser werd ern-
bouworkest en het Lor.densche Philharmo-1 uocAtioditrH Dp Amwikmncehp inpers
nisch .Orkest mogelijk te maken. Het t'inan- ftlg beschadigd. De Amerikamiscne jagers
eieren van een tournee door Engeland, zooals trokken zich terug, daar zij geen torpedo s
het Amsterdamsche orkest zoo juist achter
den rug heeft, is in de huidige omstandig
heden, .vooral tvanneer 'het weer een ongun-
6tigen invloed heeft op het aantal bezoekers,
een uiterst riskante zaak.
Het Londensche Orkest staat voor dezelfde
moeilijkheden, zoodat tot nu toe nog geen
gevolg kon worden gegeven aan de reeds
twee jaar geleden tot het orkest gerichte uit-
noodiglng om in Nederland op te treden.
Soortgelijke moeilijkheden zijn ook oorzaak,
dat een op Deensch initiatief voorbereide
concertreis van het Concertgebouworkest dcor
de drie Scandinavische landen niet <JoorKzal
gaan
Intusscnen vernemen wij nog dat de kans
groot is dat het Amsterdamsche orkest zich
In Juni opnieuw in Engeland zal doen hooren.
Het Londensch Phi-harmonisch Orkest orga
niseert dan namelijk ccn twaalfdsagseh mu
ziekfeest. waarvoor, behalve or-.ze landgenoo-
ten, ook een Franseh en een Itallaansch sym-
phonie-orkest zijn uitgenoodigd.
De radio geeft Donderdag
HILVERSUM I, S01.5 M.
7.00. fi.oo. 13.00, Ïfl.oo, 20 00. 22.00 uur Nieuws.
7.16 Och tend gymm. 7 30 Ochtendgebed. 7.45
Grpl. 8.15 Pluk den d«g. 9,00 Muziekkalender.
10 Gr.pl 9.45 Kinderkwartier, io.oo ctavednVbel.
10.16 Kerkdienst. 10.45 Orgel. 11.00 Zonnebloem.
11.45 FamtHebert-c-hten over overzeesehe gebled*-
deelen. 12.00 Angelus 12 03 Hobo en plano. 12.30
Bot)sten. 12.56 Zonnewijzer 13.15 Lunchconcert.
13.50 Voor de vrouw. 14,00 Koor. 14.40 Causerie.
15 00 Solisten, 15.45 Jo Vincent en Theodora Ver-
cteegh 16.10 Bijbellezing. 16 45 Orkest. 17.30 Pia
no-duo. 18 00 Vrij en b'ij. 10.30 Strljdkr.pr. 19.15
Driekwartsmaat. 19 25 Vaart der volken 10,45
R.V.D. antwoordt. 20.05 Wecrprnat.'c. 20.00 Ont
spanning. 21.30 Verzoekplaten. 22.15 Actueel 'ge
luld. 22.30 Zang. 22.45 Avondoverdenking. 23 00
Nieuwe Nederlandsche muziek. 23.30 Londensch
Symphotv.e orkest.
HILVERSUM II, <14.5 M„ 21» V on 1375 M.
7.00. 8 00. 13.00, 18,00 20.00. 23.00 uur Nieuws. 7 15
Als Hilversum J. 7 30 Or.pl. 8.15 Gr pl. 8.45 Mo
zart. 9.15 Morgenwijding. 9 33 Wn'.erstanden. 9 50
Arbeids vitaminen 10 30 Voor de vrouw. 10.35
Hil'.'olUles. 10.50 „Kleutertje luister". 11,00 Lyra-
trio. 11.16 Lezing. 11.35 Lyra-trlo 1! 45 Or.rrt.
12.30 Spionnetje. 12.35.Orgel 13.15 >.r.si-mbïe. 13.45
Baehmuzlek 14.00 Voor de vrouw 14.20 Piano en
viool 15.00 ZiekenuUzendlo-g. 15.20 Reprises. 16.10
,.U kuni het gelooven of niet". 18.15 Camera
loopt. 17.00 Kaleidorcoop. 17.29 Welk dier. 17.3C en
Skym-vters. 17.50 Rijk over/.ee. 18.15 Renova srp-1
Elk verlies van distributiebeschei
den moet worden aangegeven
Van otficleele zijde wordt er de aandaoht
op gevestigd, dat bij het beheer van distri
butiebescheiden de uiterste zorg in acht moet
worden genomen. Het aantal gevallen van
vermissing blijft groot. Toeslagkaarten, tabaks
kaarten, gemengde kaarten, versnaperings-
kaarten en textie'.kaarten worden in geval
van vermissing niet vergoed, tenzij vaststaat,
'dat deze vermissing te wijten is aan bewezen
overmacht. Onder „bewezen overmacht"
worden gerekend-gevallen van totale vernie
tiging of diefstal met inbraak.
Elke vermissing van distributiebescheiden,
ook ai zou geen vergoeding mogelijk zijn.
moet bij den plaatselijken distributiedienst
worden aangegeven Met nadruk wordt er op
gewezen, dat alle aanvragen om vergoeding
van verloren gegane distributiebescheiden,
waaronder ook de Tweede Distributiestam
kaart. uitsluitend bij den plaataelijken distri.
butiedienst moeten worden ingediend.
Het doen van valsche aangiften van verlies
van distributiebescheiden is strafbaar. Tegen
overtreders zal ten strengste worden opge
treden.
„voor" te doen hooren, hetgeen prompt ge
beurde: met 303 (Communisten) nam de
Kamer dit hoofdstuk aan. Stemmingloos ge
schiedde dit met Marine, na aanteekening van
het .„tegen" der Communisten, die over de
hooge kosten heelemaal niet te spreken wa
ren. De woordvoerder van de P.vd.A.. prof.
Donkersloot had opgemerkt, dat de uitgaven
voor dezen tak van dienst wel een beetje
buiten het kader van de geheele etaatsbe-
grooting vallen, hetgeen minister Schagen
van Leeuwen echter ontkende. Deze bleek
zelf te beseffen, dat wij met de financieele
moeilijkheden rekening dienen te houden,
maar van bezuiniging op Marine kon volgens
hem geen sprake zijn, want dat zou niet te
verantwoorden afbraak van het bestaande en
stopzetting var, hetgeen in aanbouw is be-
teekenen. Wel wilde bij bot zoeken in grooter
rationaliseerfng en efficiency, wat het gebruik
der beschikbare gelden aangaat. Het plan was.
dat wij over tien jaar drie smaldeelen zouden
hebben. Met twee zal het wel voor eikaar
komen, doch gezien de financieele situatie
scheen minister Schagen van Leeuwen eeni-
perma'e te betwijfelen of het ook r.og tot het
derde smaldeel zou kunnen komen. Overigens-
bleek. dat mede door onze niet bijster gun
stige deviezenpositie vooral onze eigen indu
strie voor de aanschaffing van materiaal zal
worden ingeschakeld. Zoowel prof. Donker
sloot (P.v.d.A) als de heer Algra (A.R) en
prof. Molenaar (P.vd.V.) hadden het nog
eens over de houding van onze hoogste leger
en vlootleiders ten aanzien van Linggadjati.
Eerstgenoemde vond. dat dergelijke figuren
volkomen achter de regeering dienden te
staan, een opvatting welke den beiden ande
ren sprekers reden gaf te betoogen, dat die
hooge militairen er toch ook nog wel een per
soonlijke meening op na mogen houden, al
dienen zij zich. wat hun publieke uitingen
betreft, de noodige zelfbeperking op te leggen.
De minister verklaarde, dat. de officieren
der Koninklijke Marine in het algemeen
steeds zeer loyale gezagsdragers waren en zijn
er, dat men het geval-Hel(rich nu' ook weer
niet moest overdrijven. Als verzachtende om
standigheid kon gelden, dat er ln een deel
der pers gedurende de Linggadjati-gedach-
tenwisseling op eenzijdige manier stemming
was gemaakt. De officieren bedrijven heusdh
geen eigen politiek, verzekerde de minister
Bijzonder Hof
„Voor koningin en vaderland"
op Hitler's verjaardag
Op den 20en April van het jaar 1943 den JJÜH
verjaardag van Hitier. waren in Heemstede geioof"aan' on^e*c'uUuur "ak doel. Het gëvaaV
toch vaderlandsche klanken te beluisteren: van de massavorming is door den oorlog ver-
de bevolking der bezette gebieden was,
die onder de ellende bezweek en dat de
Berlijner 't in de eerste plaats aam de roof
tochten der Nazis te danken had, dat hij
zijn kachel kon stoken en zich een maaltijd
kon bereiden. Paul vergeet dat het de
Duitsche oorlogsvoerders waren, die het
bedrijfsleven van de heele wereld ont
wrichtten, die het productie-apparaat in
de war stuurden en het transportwezen
ontredderden en dat dit onheil voor een
goed deel de oorzaak is van den huidigen
wantoestand in de Duitsche steden.
Paul is zeer zeker geen Nazi, maar hij
js als vrijwel alle Duitschers: hij is ver
geetachtig en licht geneigd, de schuld bij
anderen te zoeken. Men kan praten als
Brugman, maar dien gedachtengang krijgt
men er niet uit.
Natuurlijk is Pauls verbitterde stem
ming niet heelemaal ongemotiveerd: na
tuurlijk komt de hulpactie van de vroede
vaderen van Berlijn nadat er ongelukken
zijn gebeurd en de in allerijl ingerichte
volksgaarkeukens, de thans -geforceerde
aanvoer van kolen, de sluiting van amuse
mentsbedrijven en de opening van ver
warmde toevluchtsoorden kunnen de be
vroren stakkerds niet meer in het leven
terugroepen.
,,'t Is een gladverkeerde wereld", zegt
Paul, „de crematoria krijgen van den ma
gistraat extra rantsoenen kolen toegewe
zen om de lijken te verbranden van de
stumperds, die waarschijnlijk nog in leven
zouden zijn als zijzelf een extraatje aan
brandstof hadden ontvangen...."
Paul neemt een laatsten teug, dan
glijdt hij van den radiator, murmelt een
benepen „Servus!" en gaat naar huis..,,
waar het donker is en koud.
Berlijn, Februari '47.
„De massa-mensch en z(jn toekomst",
door ir. S. H. Stoffel; uitgeverij „Vrij
Nederland", Amsterdam.
De structuurwijzigingen, die zich de laatste
honderd jaar in de Westersche samenleving
hebben voltrokken, kunnen in het algemeen
gekarakteriseerd worden als het ontstaan van
het begrip „massa". Wat zij beteekenden is
velen pas duidelijk geworden door de gebeur
tenissen van 1033 in de autoritair geregeerde
landen van Europa, waar een valsche oplos
sing voor het probleem der massa's werd ge
geven. De schrijver van dit boek zegt te be-
hooren tot degenen, die zich toen zijn gaan
afvragen welke krachten het zijn, die de
menschen kunnen drijven tot een verlooche
ning der traditioneels cultuurwaarden, zoo
als deze landen te zien hebben gegeven.
Het grootste deel van het boek is gevuld
met een uitvoerige ontleding der verschijn
selen, waaruit tenslotte twee stellingen zijn
ontwikkeld. In de eerste plaats, dat de ge
wone mensch altijd gedacht heeft in de tra
dities van de groep, waar hij toe behoort en
die zijn handelingen bepalen, of althans rich
ten. Ten tweede, dat deze tradities langzaam
groeien en veranderen, maar dat hun organi
sche ontwikkeling pas verstoord wordt als
de omstandigheden, waaronder de groep leeft,
zeer snel veranderen. Daarmee bedoelt de
schrijver de wijzigingen, die omstreeks 1850
hun uitwerking begonnen te toonen. De
menschen, die aldus losgeslagen zijn uit het
traditioneele denken en voelen vormen de
„massa".
De beschrijving van dit proces ls zeer uit
voerig en omvat nauwgezet de reacties van
verschillende groepen, in het bijzonder in
Nederland; ze is ook zeer consequent in het
weergeven van den twijfel aan het traditio
neele waardebesef en voert rechtstreeks naar
de kardinale vraag, die de titel van het boek
al aan het begin zou doen vprwachten: is de
West-Europeesche cultuur nog stei-k genoeg
om zich te handhaven tegen de critiek en de
machten, die haar aantasten en zooals Speng-
ler zeide, naar den ondergang zullen voeren?
De afloop van den oorlog geeft een „voor-
loopig bevestigend" antwoord, zegt de schrij
ver. Het ontkennen van de waarde der per
soonlijkheid. zooals de massificatie met zich
brengt, zou aan het leven der menschen eiken
zin ontnemen èn belangrijkste element van
een aan traditioneele waarden gebonden leven
alle toekomst.
De menschen moeten teruggevoerd worden
van de massa naar een ware gemeenschap: de
schrijver ziet dit in de eerste plaats als een
kwestie van opvoeding, opvoeding met chris
tendom en humanisme als grondslag en met
toch vaderlandsche klanken te beluisteren:
zij worden voortgebracht door een troepje
schoolkinderen, dat het „In naam van Oranje
doe onen de poort" door de voorjaarslucht
liet schallen en vooral het lied over den plicht
van iederen knaap, eindigend op „Voor Ko
ningin en vaderland werkt iedere jongen mee"
de noodige eer bewees. Den Heemsteedschen
tandarts H. C. P. beviel dit échter maar ma
tig en volgens de tenlastelegging, waarop hij
Dinsdag door het Bijzonder Gerechtshof in
Amsterdam was gedagvaard, deelde hij zijn
bevindingen mee aan een dienistdoenden poli
tieman, daarmee den onderwijzer die het
concerteerende groepje begeleidde, aan op
sporing en vervolging blootstellend. Het
Oranjemuisje had echter gelukkig een onbe
duidend staartje: de onderwijzer, die Dinsdag
voor de vierde keer verstek liet gaan als ge
tuige, kwam er met een berisping van zijn
toenmaligen wethouder af.
Dit alles overwegend vroeg de procureur
fiscaal, mr H. J. Keune twee jaar gevangenis
straf met aftrek tegen den tandarts, waarop
de verdediger aanvoerde, dat zijn cliënt op
het moment van zijn daad bang was voor
„herrie", daar het gezang der kinderen op
een ietwat provoceerende manier gebeurde
Bovendien zou volgens pleiter de mogelijkheid
niet uitgesloten zijn geweest, dat de onder
wijzer eenige irriteerende opmerkingen ten
beste gaf Op 11 Maart zal het Hof over deze
aangelegenheid zijn oordeel vellen.
Met Ingang van 6 Maart mogen autorUscho-
lessen en het ter beschikking stellen
len
groot; de taak van degenen, die dit inzien ligt.
naar de schrijver betoogt, vooral in het
scheppen van een sociale sfeer, die het be
houd en het scheppen van cultuur mogelijk
maakt.
Verder dan deze algemeene conclusies gaat
het boek niet; het is vooral een cultuur-
analyse en het heeft als zoodanig verdiensten
omdat het een ordelijk overzicht geeft van
vele stroomingen. Toch zou het in een iets
beknopter uitvoering, met minder breedvoe
rige verwijzingen naar neven-gebieden, deze
taak misschien doeltreffender hebben kunnen
vervullen.
Prof. ir. W. Schermerhom heeft het werk
voorzien van een waardeerende inleiding Hij
houdt den lezer voor. dat de schrijver, hoewel
hij andere termen gebruikt, eigenlijk ver
kondigt wat ook als „personalistisch socia
lisme" wordt betiteld.
v. G.
PRESIDENT VAN ZEEUWSCH TRIBUNAAL
CRITISEEET BEHEERDER VAN-
BOERDERIJ.
Tijdens de behandeling van de zaak tegen
den overleden landbouwer I. K. te Arnemui
den door het Middelburgsch tribunaal, heeft
de president mr. P. Loeff het een schande
genoemd, dat een wanbeheer wordt gevoerd
over het vermogen van menschen. die in'een
kamp zitten en er niets tegen kunnen uitrich
ten. De boerderij van K. leverde steeds goede
winsten op. Na de bevrijding op 23 November
1944 werd door het beheersinstituut te Goes
Wie zich boven op het Bloemendaalscfi
Kopje waagt, zal zich in het diepst va
zijn gedachten als Kloos voelen tot
hij dichtte over iets heel moois. Vei
schrikkelijk wit ligt de aarde deinend aa
zijn besneeuwde voeten en verschrikkeljj
hard suizen daar menschjes op sleetji
doorheen, alsof ze Chamonixje speeldei
Ravenzwart priemen de dennen door d
blanke stukje wereld en azuur is de heme
die er boven staat. In de verte blinken d
wit-omtrokken daken van de Spaarnesta
en verder is het stil over de wijde landei
alleen maar stil en ,heel rein, van horizo
tot horizon. Je zou hier een heelen mie
dag
„Toe nou, ga nou mee", 't Is waar ooi
wij, inijn zoon en ik waren herwaarts gt
togen, om op een slee de "wetten der zwaai
tekracht te onderzoeken en natuurlijk, ds
jong heeft groot gelijk, dat-ie ongeduldi
wordt. Nee, vader, een andere keer rrtot
je maar eens naar het Kopje gaan, om
eigen droom te droomen, nu is er de nacht
merrie van een lattenbouwseltje, dat be
stemd is om vandaag het veege lijf va
jou en je volledig enthousiasten spru
door de sneeuw te verplaatsen. Lang he)£
ik den peuter op de Haarlemsche bohvet
ken weten te houden, daar kon-ie gee
kwaad, maar de sneeuw is blijven ligge
en de aandrang om ook eens naar de slee
zaligheid op het Kopje te gaan, werd
sterk.
En de Kloosiaansche stemming is metee
verdwenen, want we staan aan het star
punt, waar de horden zich hongerig op d
sneeuw storten, galoppeerend met de sle<
in-alle-variëteiten voor de borst, om nee
te daveren, harde kreten slakend en mij
hart met bange gevoelens vullend. Foe
wat een sport.
„Toe nou, ga nou mee". Da's twee kee
mannetje en nu laat jouw vader zich ni<
kennen Zoo, ga daar maar zitten, ik
achter en dan een zetje. Dank u menee
we glijen al. Zoonlief was er liever al loo
pend opgesprongen, maar ik voel-niet vei
voor een verpulverd middenrif en zoo
het toch ook?
Tintelend vliegt de wind om onze oore
en mijn telg roept „Joepieeen kree
die vermoedelijk bij het sleetje-rijde
hoort. Toch gaat het eminent, allee
moesten die kasten van andere sleeën zie
een beetje voorzichtiger voortbewegen. Di
groote daar.
Sinds die groote daar weet ik niets meei
M'n stamhouder heeft later verteld,
vader een „beweging as in een circus
maakte en dat daarbij een woord op „om
me" gesproken werd, maar ik kan het nie
waar maken nooh liegen heeten. Wel wee
ik, dat ik tusschen mijn beschadigde oog
leden door een klein figuurtje op een be
kend sleetje verder zag stuiven, als maa
„Joepiekraaiend.
Tenslotte kom je als vader ook loopen
wel beneden.
J. F.
t
ll'S.r 5JP2ÏIS?. "«-"."■-«t w,.™.» 1 Mei
'.en hoogste f6 per uur berekenen. Voor een
cursus in autorijden mag maximaal f3 per uur
worden gevraagd en voor theorielessen ln auto
kennis en verkeersregels ten hoogste f 2 per uur.
54. Panda liet zich ln de schatkamer zak- Panda deed zoals de vos hem zei en begon tevrede.it. „Ga zo voort, dan zijn wij over
tl k*ek rond. „Vermoei U niet met de te werken. Al gauw rinkelden de gouden
kisten!" zei de vos aan de andere kant munten en de diamanten om Joris heen op
van het raam. „Reik mij de kleine kistjes de grond en de vos hoefde niets anders te
2115 Hoorspel. 21 <5 operette 22-15 Lezing. 23.15 I toe> werP verder losse munten en kleino- doen dan de schatten in zakken te schep-
Novelty-quartét. 23 30 Hoogs je ttjd, hecren, 23.45 den naar buiten en verschaf mij enkelelpen, „Bravo, aardig ventje!" mompelde hij
Dyna ahore cn bick Hayns. J zakken die ge ginds gewis zult aantreffen!"
pl 19.45 Gr.pl. 19.30 Mu-
dag. 20.15 Concert. I
een half uurtje genoeg gevorderd. Het is
niet nodig, dat wij de ganse schat van Ko-
ning Ermeric medevoeren. Wat wij behoe
ven is een bewijs voor Zijne Majesteit, dat
ivij de vindplaats van deze snuisterijen
kennen!"
1945 het bedrijf reeds een schuld had
13.000. Een oogat ter waarde van 11.000
werd verkocht voor 1600. een voorraad
radijszaad van 400 voor 7.
Gymnastiek
NATIONALE KAMPIOENSCHAPPEN
De nationale vereenlglngskampioensohappen
in keurturnen, die 9 Maart a.s. in het Concert
gebouw worden verwerkt, hebben de deelneming
getrokken van de beste landelijke vereenigin-
gen. „Quick" uit Hutzum welke vereenlging
vorig jaar de drie kampioenschappen won, n.l.
voor dames, voor heeren en voor beide gezamen
lijk neemt deel. Om dit laatste, het algemeen
kampioenschap, dingen ook mede~„De Halter"
uit Alkmaar, die zoowel met turnsters als met
turners zeer sterk Is, en „Hercules-Hebe" uit
Enschede, van weike vereenlging de heeren op
hoog peil staan, maar waarvan de verrichtin
gen der dames vrij onbekend zijn. Uitsluitend
met heeren schreef het in dtt opzicht zoo be
kende Amsterdamsche ..Simson"" in. terwijl „D.
O. C.'\ ook uit de hoofdstad, alleen met een
dimesploeg ultfcomt, waarvan o.a. de kam
pioene van Nederland deel uitmaakt.
Spon in het kort
DAMWEDSTRÏJDEN. De uitslagen van de In
de week van 17—24 Februari gespeelde competi
tie-wedstrijden luiden:
Tweede klaasc: Damcl Haarlem n—DOS I
:2—8; Oosterkwariier II—DVS I 7—11 voorloopig;
Hlllegom I—Kijk Uit l 9—7 voorloopig; BDC II—
Het Noorden I 12—6 voorloopig; Cruqulus I—
Hillegom I 1—19.
Derde klasse: Halfweg II—'Hlllegom n 9—11.
Wintersport
Wedstrijd in arren te Halfwei i
Successen voor 3. de Vliege
De belangstelling voor wedstrijden in arrei
Ls bijzonder groot. Dat is niet alleen Zater
dag in Hoofddorp gebleken, maar ook Din»
dag in Halfweg, waar vijfduizend toeschou
wers aanwezig waren. Aan spanning heef
het niet ontbroken in den wedstrijd voo
barddravers. Acht paarden waren ingeschre
ven. Opnieuw boekte J. de Vlieger uit Nieuw
Vennep met zijn paarden Anzolor en Gonn;
D. succes. Deze dierén eindigden op de eersti
en tweede plaats. Pikeur van „Anzolor" wa
J. de Koning uit Voorschoten. Derde wa
„Fiat V" van S. van Voorst uit Hilversum
Dertien boerenpaarden hadden voor dei
anderen wedstrijd ingeschreven. Het resul
taat was. dat de heer Van Wijk uit Hoofddorj
eerste werd, de heer Duinveld uit Lisse twee
de en J de Mol uit Haarlem derde.
Kaart „Meer en Plas"
Bij de N.v. voorheen H. Bom te Assen ls ver
schenen onder den titel „Meer en Plas" eei
kaart van Kager- en Brasemermeer. Westelnder
en Loosdrechtsche plassen, met aanduiding vai
bruggen en sluizen, samengesteld door den hee
T. P. Keyzer. Een gedeelte van Noordhollam
(ten zuiden van het Noordzeekanaal) en eet
groot deel van Zu:dhoiland is in kaart gebracht
Voor watersportliefhebbers ls deze kaart van
groot belang. Vele bijzonderheden over de diep
te der wateren worden medegedeeld.
Meerderheid. Kovacs Bela, oud-secretaris van de
partij der Kleine Eigenaren de meerder
heidspartij in Hongarije wiens arrestatie
door de communisten en socialisten (samen
35 van de bevolking) werd verlangd, is
thans door de Sovjet-bezettingsautoriteiten
gearresteerd.
Drukte. Wysjlnski, de Sovjet-Russische ,v!ee-
ambassadeur heeft in den oppersten Sovjet
amendementen ingediend op de grondwet
van de USSR. Hij stelde voor. dat ieder der
16 Sovjet-republieken gerechtigd zou worden,
haar eigen diplomatieke vertegenwoordigers
ln het buitenland te hebben.
Ambassadeur. President Truman's perssecretaris,
Charley Ross. heeft de geruchten, als zou
James Byrnes tot ambassadeur der V. S. in
Groot-Briltannië worden benoemd, niet
willen tegenspreken.
Koningsrus. Op de toekomstige kaarten
Zuid-Afnka zal de naam ..Koningsrus"
schijnen. Het is de naam van een station
netje, dat speciaal voor de Britsche Ko-
nlnklijke familie aan de route van den Ko
ninklijken trein is gebouwd.
Accoord. De Amerikaansche minister van buiten
landsche zaken George Marshall heeft aange-
kondlgd, dat Rusland zich accoord heeft ver
klaard met. het Amerikaansche mandaat over
de Marlanen en de Carolinen, de vroegere
Japansche mandaateilanden der Marshall»
groep.
Zwarte duikboot, in Lugano ls een eenmans-
onderzeeër in beslag genomen, die door
Italiaansch-Zwltsersche smokkelaarscombina
tie werd gebruikt voor het smokkelen
vlcesch, tabak. meel. horloges op, of liever ln,
het Como-meer.
Zuivering. Alois Lang. de vertolker van de
Christus-rol ln de passiespelen van Ober-
aramergau, moet voor de zuiveringsrechtbank
van Garmisch-Parten kitchen verschijnen,
daar hij lid ts geweest van de nationaal-socia-
tistlsche partij.
Bedankt. De „Sobsi". de Indonesische vakbe
wegingscentrale heeft ln een brief aan het
centrale bureau der Australische vakvereni
gingen haar dank betuigd voor de verleende
medewerking en heeft tevens verzocht, dat
de Australische arbeiders hun acties zullen
voortzetten.
tOO.OOO.COO dollar. Het Engelsche ministerie van
financiën heeft onthuld, dat Engeland op
nieuw honderd mlllioen doilar van de Ameri
kaansche leening heeft opgenomen.
Treinramp. 177 personen werden gedood en 370
gewond, toen een overvolle passagiers!rein in
de buurt van Tokio van een tien meter hoog
viaduct stortte.
