C
Noodzakelijke cultureele samenwerking
met gebiedsdeelen in de West
„Auto-telefoon": een uitvinding
met vele mogelijkheden
Landbouwers betaalden te hooge loonen
Overal heerschtgebrekaan jongen;
voor de vakopleiding
Wereldnieuws
J
VRIJDAG 25 APRIL 1947
Vacuum moet spoedig worden aangevuld
Tn een tijd van toenadering op velerlei
gebied tusschen Nederland en de West-In
dische gebiedsdeelen kunnen serieuze op
merkingen over een tekqft aan cultureele
samenwerking bezwaarlijk met een schou
derophalen voorbij worden gegaan. Land-
genootcn, die na den oorlog terug kwamen
in Suriname, op Curacao of Aruba, en met
scherpen blik en critischen zin het cultu
reele levenspeil van de bevolking tracht
ten te ontleden, zijn allengs tot de conclu
sie gekomen, dat hier een vacuum heerscht,
dat ten spoedigste mede van Nederland uit
dient te worden aangevuld. Te meer klemt
dit waarschijnlijk, omdat in de bezettings
jaren de Amerikaansche invloed in Suri
name, zoowel als op de eilanden, in belang
rijke mate is versterkt en eenig Neder-
landsch tegenwicht derhalve allerminst on-
gewenscht kan worden genoemd-
In ieder geval is uit deze en andere
overwegingen de oprichting tot stand ge
komen van het Cultureel Comité Neder-
land-West-Indië, dat als zijn dagelij'ksche
bestuurders koos: Jkvr. M. J. Barones van
Heemstra (voorz.) te Leeuwarden; H. J. F.
K. van den Arend, Chef Afdeeling West-
Indië K.L.M. (penningm.) te 's-Graven-
hagc en mej. Mr. Joh. Felhoen Kraal (secr.)
p/a afdeeling Volkenkunde van het Indisch
Instituut te Amsterdam.
Het Comité stelt zich voor het doel te
bereiken door in Nederland het contact
punt te vormen voor de uitwisseling van
cultuuruitingen van Nederland en de West,
maar heeft in zijn eerste bijeenkomsten
met nadruk geconstateerd, dat het zijn
werk alleen zal voortzetten, indien er ginds
voldoende belangstelling voor blijkt te be
staan. Geen oogenblik mag men daar den
indruk hebben, dat^pien uit Nederland
wordt „bevoogd" of „bedokterd". Waaruit
volgt, dat de volgende stap (welke trou
wens spoedig wordt verwacht) van West-
Indië uit zelf zal moeten komen. Hier een
„pool" en daar een „pool" en tezamen kun
nen zij het overkoepelende lichaam vor
men, dat in een cultureele behoefte kan
voorzien, en aan vele wenschen der kunst
kringen tegemoet zal kunnen komen. Het
Comité denkt hierbij aan muziek en too-
neel, maar ook aan voordrachten en ten
toonstellingen, o.a. van schilderijen, enz.
en het is overtuigd bij goede coördinatie
een zeker peil van de uitzendingen té kun
nen waarborgen en bovendien al te hooge
kosten te kunnen voorkomen.
Goodwill van artisten en organisatoren
moet daartoe meewerken. Daar immers
eerstgenoemden er van doordrongen moe
ten zijn, dat er voor hen óók in de West
een cultureele taak te vervullen is, zoodat
zij geen exorbitant hooge eischen mogen
stellen, hoopt en verwacht men, dat de le
den van de kunstkringen bereid zijn om
aan degenen, die hun de kunst uit Neder
land brengen, als logé gratis onderkomen
te verschaffen. Hetgeen op zichzelf ook
weer nuttige contacten kan leggen voor
later.
In de meeste gevallen zullen de uitzen
dingen ongetwijfeld uit de baten kunnen
worden gefinancierd. Voor gevallen, waar
in zulks niet mogelijk is, daar de uitzen
ding cultureel verantwoord moet worden
genoemd, wordt een garantie-fonds ge
sticht, waarin ook eventueele baten terug
zullen vloeien. Niet alleen van overheids
wege hier zoowel als ginds, maar ook van
particulieren hoopt men bijdragen te krij
gen en het is stellig een bemoedigend tee-
ken te dien aanzien dat Mr. de Niet na
mens Overzeesohe Gebiedsdeelen en Mr.
Reinink namens het ministerie van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen reeds
in het Comité zitting hebben genomen en
hun volle medewerking hebben toegezegd.
Om daarenboven aan de West een groo-
ten invloed in het Comité te geven, heeft
men aan de kunstkringen in Suriname, op
Curacao en Aruba de gelegenheid geboden
om elk een lid in het dagelijksch bestuur
te kiezen.
Plannen in voorbereiding.
Hoewel de zaak nog niet in kannen en
kruiken is. heeft men al plannen voor de
naaste toekomst, en hoopt men in Juni de
eerste uitzending te kunnen verzorgen.
Men wil trachten de rij te openen met mu
ziek, piano of viool. Violen moeten welis
waar tropenvast worden gemaakt (omdat
de lijm anders losplaat) en er zijn stalen
snaren noodig, mSpr een uitzending van
musici vergt in ieder geval belangrijk min
der voorbereiding dan een tooneelgroep
met haar vele requisieten. Ook met de
„Sprookjesspelers" (voor de scholen) zijn
reeds voorloopige besprekingen gevoerd-
In totaal denkt men ongeveer vier uitzen
dingen per jaar te verzorgen.
Intusschen zal het Comité zijn werk
zaamheden niet hiertoe beperken. Zijn
taak strekt immers aanzienlijk verder.
Boek, film, tijdschrift zijn onmisbaar voor
de West ter bevordering van een Neder-
landschen inslag in het cultureele peil.
Maar de tijdschriften, welke men ginds
vindt, zijn minstens 4 5 weken, oud, om
dat ze vanwege de hooge kosten per boot
moeten worden verzonden en het aantal
exemplaren van nieuwe Nederlandsche
boeken is miniem. Een oplossing zou waar
schijnlijk te vinden zijn, indien veel meer
laridgenooten in de West zich op eenige
Nederlandsche tijdschriften wilden abon-
neeren en de verzending van hieruit per
vliegtuig zou kunnen geschieden. Voor een
oud tijdschrift betaalt men thans viermaal
den abonnementsprijs, dan zou het door
de groote hoeveelheid ongeveer tweemaal
dien prijs worden. En als het dan lukken
zou, die pakketten nog des Donderdags
De radio geeft Zaterdag
7.00. 8.00. 18.00. 20-00 en 23.00 uur Nieuws 7.15
Ochtendgymnastiek. 7.30 Platen. 10.00 Morgen
wijding. 10.20 Voorlezen. 10.35 Tenor en plano
1100 Omroeporkest. 11.45 Familieberichten. 12.00
Orgel. 12.33 Harmonie-orkest 13.00 Strijd
krachten. 14.00 Sport. 14.15 „Judas Maccabeus",
IlSndel. 15.20 Litterair interview. 15.45 Huismu
ziek. 16.10 Volkstuin. 16 25 Lichte muziek. 17.00
Jhr. Mr. M. van der Goes van Naters spreekt.
17.30 Voor de Jeugd. 18 30 Strijdkrachten. 19.00
Viool en piano. 19.30 Voor de rijpere jeugd.
20.15 Mctropole-orkest. 20.45 Luisterspel „Doo-
denhruls". 21.15 Gevarieerd programma.. 2120
Soclaltstisch commentaar. 23.15 Hobby-hoek.
23 30 Nachtvoogstelling.
HILVERSUM II, 415.5 M„ 218 M. en 1875 M.
7.00 8 00. 13.00, 19.00, 20.00 23.00 uur Nieuws.
7.30 Morgengebéd. 3.15 Platen. 9.30 Politiebe
richten. 10.00 voor kleuters. 10.15 „De vroolljke
vrouwtjes van Windsor", verkort. 11.00 Voor
2ioken. 1145 Pianosonate. Mozart. 12 00 Koor.
12.30 Danisorkest. 13.45 Tooneel en film, 14.05
Platen. 14.35 Sport, 16.30 Gregorlaansch. 17.00
Voor de jeugd. 18.15 Weekoverzicht. 18.20 Luis
te-rsene „Buffalo BUI" 19,15 Lichte muziek. 1945
Nederland en Indté. 20.30 Lichtbaken. 21 00 Ge
varieerd programma. 22.00 Platen op verzoek.
C.4S Avondgebed. 33.25 Uit ITaraoha opera's.:
met het vliegtuig mee te krijgen, zou men
in Suriname, Curagao en Aruba het nieu
we weekblad bijna even vroeg thuis heb
ben als wij hier in Nederland.
Uitgevers zal worden gevraagd van
iedere nieuwe uitgave 2 of 3 exemplaren
ter beschikking te stellen van de West.
Radio en film zullen zoo mogelijk nog meer
worden gebruikt dan reeds thans 't geval is.
Uit Hilversum vinden al reeds geruimen
tijd regelmatig' uitzendingen plaats naai
de West en film-documentaires wyrden
door de regeering al op vrij groote schaal
voorbereid, maar met wenschen dienaan
gaande uit West-Indië zal gaarne rekening
worden gehouden. En tenslotte zullen ginds
vele bezitters van huizen worden opge
wekt aandacht te besteden aan restauratie
van hun panden. Cultuurbezit moet wor
den beschermd en het is voor het karakter
van land en volk van het hoogste belang,
dat de Nederlandsche bouwtrant zooveel
mogelijk in stand wordt gehouden
Twee zwervende militairen
voor den Krijgsraad
Een Geldersman kwam niet
in Indië, maar in Weenen
terecht
De soldaat P. ter B. bevond zich als
eenige Geldersman tusschen Groningsche
soldaten van zijn bataljon. Volgens zijn
bewering „zeiden ze nooit een woord
tegen hem" en toen bet bataljon in het
vorige najaar naar Indië moest, meldde
Ter B. zich niet. Den volgenden dag ver
voegde hij zich echter bij het Ministerie
van Oorlog, waai- hem een reisorder voor
Engeland, waar zijn onderdeel reeds was
aangekomen, werd verstrekt. Reizende van
zijn woonplaats Apeldoorn via Nijmegen
naar Oostende ontmoette hij een Neder
lander, die in Amerikaanschen militairen
dienst stond.
Deze haalde hem over mee naar Duitsch-
land te gaan, waar hij, Ter B., „ook wel"
in dien dienst zou kunnen komen. In
Frankfort am Main werd Ter B. echter in
den steek gelaten. Hij zwierf door naar
Weenen, waar hij logeerde bij een kennis
je maar een maand later was hij terug
in Nederland, stak zïdh in burgerkleeren
en vond een baantje. Langen tijd daarna
werd hij wegens desertie gearresteerd. Ter
B. kreeg van den Krijgsraad ontslag uit
den dienst plus twee jaar en 8 maanden
gevangenisstraf onider aftrek van voor
arrest.
Jansen in Albion.
Een Tiiburgsche soldaat, die „per onge
luk" zooals hij zeide zijn onderdeel zonder
hem uit Engeland naar Indië zag vertrek
ken, dook uit angst voor straf ruim ander
half jaar onder in de Engelsche samen
leving, waar hij den naam van Jansen
voerde.
„Kon je geen beteren naam verzinnen?"
vroeg de president van den krijgsraad
hem.
,Ik wou het niet te ingewikkeld maken",
antwoordde de soldaat.
Zijn verdwijning veroorzaakte indertijd
uitvoerige ambtelijke en diplomatieke cor
respondentie. Hij werd tenslotte te Dublin
(Ierland) teruggevonden. In deze zaak
kwam een aardig Iersch meisje ter sprake,
maar zij bleek niets te maken te hebben
jehad met de desertie. Na bijna vijf maan
den voorarrest werd de soldaat bij de troep
terug geplaatst, waar hij reeds geruimen
tijd weer vlekkeloos heeft dienst gedaan.
De straf was gelijk aan het voorarrest
en de „onderduiker" marcheerde, opge
lucht, „model" af.
BOERDERIJ AFGEBRAND.
De landbouwschuur „Het Vagevuur" bij
Bergen op Zoom is door een feilen brand
totaal in de asch gelegd. De sterke wind
wakkerde de vlammen, die in de houten,
met riet bedekte schuur ontstond, aan en
deed ze overslaan naar de aangrenzende
woning met schuur en strooklamp.
Twee paarden en eenige varkens vonden
den dood. De schade is groot en wordt
slechts voor een klein deel door verzeke
ring gedekt.
T roepenverscliepingen
naar Indonesië
Heden 25 April vertrekt de „Boïssevain"
uit Amsterdam naar de tropen met 2000
Nederlandsche militairen aan boord. Den
2en Mei gaat de Indrapoera uit Rotterdam
naar Indonesië met 1200 man aan boord.
Klaverblad aan den haal
Drie arrestanten zijn er in geslaagd uit
de oude Alexanderkazerne in Den Haag
te ontsnappen. Eén van hen, de 25-jarige
Amsterdammer Th. in 't H. was behalve
voor diefstal, m arrest wegens verdenkin
gen inzake ernstige politieke delicten.
Nummer twee, afkomstig uit de Haarlem
mermeer, is 21 jaar oud en was ingesloten,
daar hij van diefstal met braak verdacht
wordt. De derde, G. C. N. uit Bloemendaal,
bevond zich om dezelfde reden in voor
arrest.
De Haagsche marechaussée vermoedt,
dat het drietal zal probeeren naar het
buitenland uit te wijken.
HORECA-AD VIES VOOR 3 MEI.
Het karakter van de doodenherdenking
op den avond van 3 Mei is voor „Bedrijfs-
horeca" aanleiding geweest haar leden
thans te adviseeren om hun bedrijven,
voorzoover deze geen onmisbare functie
vervullen in het openbare leven, op dien
dag na 18 uur 's avonds te sluiten.
Voor die bedrijven, welke geopend zui
len blijven, doch waar muziek ten gehoore
pleegt te worden gebracht, adviseert Be-
drijfshoreca de muziek na 18 uur achter
wege te laten.
Britsch-Scandinavische
Zuidpool-expeditie
Generaal-majoor Hjalmar Larsen, ont
dekkingsreiziger en in oorlogstijd bevel
hebber van de Noorsche luchtmacht, zou
heden uit Oslo naar Londen vertrekken
voor het voeren van besprekingen met
autoriteiten van de Royal Airforce óver
een eventueele Britsch-Noorsch-Zweed-
sche Zuidpool-expeditie. Deze, louter we
tenschappelijke, expeditie zou in den
herfst van 1948 beginnen en het tot nog
toe onbekende gebied van Prinses-Astrid-
land gaan verkennen. HoofddoeT van de
expeditie is het bestudeeren van klimato
logische veranderingen, welke, naar men
aanneemt, aan de Zuidpool plaats vinden.
Graanconferentie een mislukking
Engeland, Canada en Britsch-Indië heb
ben op het laatste oogenblik geweigerd de
voorgestelde minimum- en maximum-
graanprijzen, vast te stellen door de inter
nationale graanconferentie te Londen,
goed te keuren.
Besloten werd de geheele kwestie over
te laten aan de wereldgraanconferentie,
die te Washington zal worden gehouden.
Dit verrassende besluit van de drie ge
noemde landen werd gisteren op de ple
naire zitting der conferentie medegedeeld.
Waarnemers zijn van oordeel dat hier
door de graanconferentie volkomen mis
lukt is en dat er geen wereld-graanover-
eenkomst tot stand zal kunnen komen voor
den volgenden oogst, aldus Un. Press.
Opbellen van elk voertuig uit als er te zijner tijd
geld en materiaal is
Minister Neher die in zijn functie van i zooals politie en electrisohe bedrijven,
directeur-generaal van de PTT, eenigen Deze apparaten waren door Philips ge-
tijd geleden een bezoek aan Amerika
bracht, vertelde bij zijn terugkeer dat hij
in New York uit een rijdende auto met
zijn eohtgenoote in Nederland had ge
sproken. Doch niet alleen in de „nieuwe
wereld" is dit mogelijk. Ook m Nederland
rijden thans twee auto's van de PTT, van
waaruit men met iederen abonné, zelfs in
New York, Batavia of Melbourne kan
spreken.
„Toch is deze uitvinding niet nieuw
meer", vertelde ons de heer G. Emmerik,
hoofd van den radiocontróledienst der
PTT. „Reeds in 1933 en 1939 was het
mogelijk uit rijdende auto's te spreken.
Kort voor het uitbreken van den oorlog
hadden wij een 200-tal apparaten aange
schaft, waarvan er circa 150 in gebruik
waren bij verschillende openbare diensten,
Met een klein kastje in de bagageruimte
en een simpele hoorn op het dash-board
is het mogelijk uit elke auto op te bellen.
Hechtenis en hooge
geldboete opgelegd
Voor den bijzonderen politierechter te
Breda stonden drie landbouwers uit Steen
bergen lerecht wegens net uitbetaien van
te hooge loonen aan landarbeiders. Voor
deze zaak bestond er in landbouwkringen
in West-Brabant zeer groote belangstel
ling, omdat deze landbouwers zich niet
alleen niet gehouden hadden aan de voor
schriften van den riiksbemiiddelaar ton
aanzien van de loonen, maar ook de over
eenkomst hadden geschonden, die de land
bouwers in West-Brabant onderling had
den gesloten om geen hocgere ioonen dan
vastgestelde te betalen. Een der ver
dachten had een brief aan den polit e-
rechter gericht, waarbij hij verzocht „hem
toch maar flink te straffen, omdat de boe
ren moeten merken, dat het den rechter
ernst is met het optreden tegen de te
hooge loonen aan landarbeiders, want met
die loonen loopt het de spuigaten uit".
De drie boeren hadden voor accoord-
werk een loon betaald van een gulden,
hoewel zij ten hoogste 84 cent mochten
betalen.
„Dat is nu allemaal wel mooie theorie",
zei een der verdachten, „maar de practïjk
is heel anders. Als men geen menschen
krijgt en men wil toch op tijd den oogst
binnen hebben, dan betaalt men graag wat
meer". De tweede verdachte verklaarde,
dat een commissionair f 1.25 aan de arbei
ders mag betalen.
In zijn requisitoir zeide de officier van
Justitie mr. Kneppkens dat het er om
gaat, of de prijzen welke de landbouwers
kunnen maken, hun kosten dekken. „De
loonen zijn tot een waanzinnige hoogte ge
stegen. Er heerscht onder de boeren een
paniekstemming, omdat zij bang zijn hun
oogst door gebrek aan arbeidskrachten niet
op tijd te kunnen binnenhalen. Tegen het
euvel der te hooge loonen, die tot faillis
sementen onder den boerenstand leiden,
bestaan er twee methoden: optreden tegen
de werkgevers, die arbeidskrachten weg
lokken door te hooge loonen en optreden
tegen de arbeiders, die zich laten weglok
ken. Om het principieele van de zaak
audite de officier een hooge straf, name
lijk voor iederen verdachte twee maanden
hechtenis, f 6000 gulden boete en open
baarmaking van het vonnis.
De verdediger mi-. Kuijpers, betoogde
dat de drie boeren geen arbeiders bij an
dere boeren hadden weggelokt. Zij wilden
alleen de arbeiders in dienst houden in de
zoogenaamde overbruggingsperiode. In
deze periode zouden de arbeiders een
overbruggingssteun ontvangen, welke even
groot geweest zou zijn als het loon, dat zij
nu hebben gekregen. De verdediger vond
den hoogen overbruggingssteun niet be
vorderlijk voor den werklust van den ar
beider.
De politierechter deed terstond uit
spraak en veroordeelde den landbouwer,
die hem schriftelijk een flinke straf ge
vraagd had, tot 36 dagen hechtenis en
f 6000 boete en de beide anderen tot 30
dagen hechtenis en f 5000 boete.
leverd en geconstrueerd,
Reeds den derden dag na de capitulatie
kwamen de Duitsohers de toestellen in
beslag nemen, waarna we ze niet meer
teruggezien hebben.
Tijdens den oorlog is deze uitvinding in
de geallieerde landen verder ontwikkeld
en zijn de voertuigen van de geallieerde
legers met telefoons uitgerust, waardoor
zij, behalve onderling, ook met diverse
hoofdkwartieren, waar een vaste zender
stond opgesteld, konden spreken. Nu de
oorlog voorbij is, kan de uitvinding aan
het normale leven ten goede komen"
„Er is sleohts één bezwaar", zoo zeide
de heer Emmerik, „de kosten zijn enorm
gestegen. Levertijd en kosten spelen de
voornaamste rol, maar de PTT is druk
bezig in dezen een oplossing te zoeken".
Eenvoudig voorgesteld is de gang van
zaken als volgt:
Op een vast punt staat een zender opge
steld en in het voertuig dit kan zoowel
een auto als een schip zijn eveneens een
zender en voorts is er een ontvanger aan
gebracht. Deze zender en ontvanger heb
ben een geringe krachtbron noodig en
worden gevoed door een auto-accu. Met
de golflengte van vier meter die thans ge
bruikt wordt kan men -een groote stad
bestrijken, hetgeen ruimschoots voldoende
is. Wil men den afstand, waarbinnen voer
tuigen te bereiken zijn, vergrooten, dan
dient men den vasten zender op een hoo-
ger gelegen punt. op te stellen. De auto
zendertjes en ontvangertjes zijn elk onge
veer 30 x 30 x 30 cm groot en kunnen
gemakkelijk in de kofferruimte worden
ondergebracht. Men kan slechts in één
richting spreken. De inzittende van de
auto spreekt door den telefoonhoorn, die
aan het dashbord van de auto bevestigd
is. Hierbij drukt hij een knop in op den
hoom, waardoor de zender wordt inge
schakeld. Aan het einde van zijn mededee-
ling zegt hij: „over", laat de knop los,
automatisch wordt da ontvanger ingescha
keld en de spreker aan de andere zijde van
de lijn „komt binnen".
Het is ook mogelijk een „heen en weer-
gesprek", dus zonder dat de beide partijen
„over" behoeven te zeggen, te voeren. In
dat geval heeft men echter twee antennes
en twee frequenties noodig.
Via het ontvangstgebouw is het mogelijk
met iederen abonné, waar ter wereld ook,
te spreken.
Naar het oordeel van den hepr Emmerik
heeft de „auto-telefoon" vele mogelijk
heden. Taxi-ondernemingen kunnen hun
chauffeurs, waar zij ook rijden, bereiken
eh naar bepaalde adressen sturen. Het
zelfde geldt voor de „wegenwacht", voor
medici en transportondernemingen. Het
is zelfs mogelijk, voor medici een „blij
vende waarschuwing" in hun auto te con-
strueeren: komt de dokter bij zijn wagen
terug, dan ziet hij door een rood lampje,
dat hij opgebeld is en kan hij onmiddel
lijk contact met den centralen post tot
stand brengen. Welke waarde de „auto
telefoon" voor de politie heeft, laat zich
gemakkelijk begrijpen.
Het zal op den duur zelfs mogelijk zijn,
een normaal telefoontoestel met num
merschijf in de voertuigen aan te bren
gen, zoodat men zonder verdere tusschen-
komst eiken abonné kan kiezen. De kosten
zullen de eerste jaren zeker nog een be
lemmering zijn voor een belangrijke uit
breiding.
Interessante mededeelingen van de directie van hi
Gewestelijk Arbeidsbureau te Haarlem
Er wordt in verschillende takken van
onze industrie en nijverheid geklaagd oyer
een groot tekort aan geschoolde vakarbei
ders. Over de oorzaken daarvan schreven
wij indertijd reeds. Ir. den laatsten tijd
kan men bovendien niet voldoende jongens
krijgen voor vakopleiding.
Dit is zoo verklaarde de directie van
het Gewestelijk Arbeidsbureau te Haarlem
ons geen specifiek Haarlemsch ver
schijnsel; uit alle oorden des lands komen
dezelfde klachten. Wat het tekort aan
jeugdige werkkrachten betreft, moet al
lereerst bedacht worden, dat de Leer
plichtwet in de oorlogsjaren met een jaar
verhoogd is. Daarbij komt no| dat er veel
meer jongelui in dienst zijn; vroeger telde
een lichting 19.000 man, nu 43.000.
De hoofdzaak is evenwel, dat er nu veel
meer vraag naar jeugdige werkkrachten is
dan voorheen. Dit is een gevolg van de op
leving die allerwege geconstateerd wordt.
De Haarlemsche Ambachtsschool is vol
ledig bezet: ook de vakopleidingen die hier
bij verschillende industrieën bestaan, heb
ben een behoorlijk aantal leerlingen.
Er zouden evenwel, in verband met de
toegenomen bedrijvigheid, vee,l meer jon
gens opgeleid kunnen worden tot vak
arbeider.
Daarom is het jammer dat er nog zoo
veel jongens zijn die geen lust toonen om
zich daarvoor op fee geven. Een 15-jarige,
die zich daarvoor aanmeldt, krijgt een loon
van f 10. Elk jaar komt daar iets bij, tot
dat hij tenslotte het inkomen van een vol
slagen vakarbeider geniet- Dan is hij klaar
voor het leven. Maar een 15-jarige, die
zich opgeeft voor ongeschoold werk, krijgt
in den regel minstens 15 gulden. Die f
gulden meer lokken! Zoowel voor de jon
gens als voor vele ouders. Dit is zeer te
treuren, want die jongens, die geen
jongens hun goede kansen voor het leven.
Voor de maatschappij is het ook te be
treuren, want die jongens die geen
vakopleiding krijgen, worden de onge
schoolde arbeiders van de toekomst. Ook
nu is de arbeidsmarkt nog overvoerd met
ongeschoolde arbeiders, van wie velen
als zij de 40 jaar achter den rug hebben,
geen rol meer spelen in het productie
proces en dus aangewezen zijn op steun.
Honderden jongens zouden te Haarlem
nog voor vakopleiding in aanmerking ko
men.
Helaas zijn er vele jongens onder, die
door de oorlogsjaren verknoeid zijn. Die
zwerven van den eenen baas naar den
andere en stellen overdreven eischen wat
loon betreft. Er zijn er die voor minder
dan 40 of 50 gulden niet aan het werk wil
len! Nog altijd zijn er bedrijfjes oor
logsondernemingen die in staat zijn
zooveel aan zulke jongens te betalen. Het
aantal gaat evenwel regelmatig achteruit,
zoodat het verschijnsel spoedig tot het
verleden zal gaan behooren. Dan zullen die
knapen wel gedwongen zijn om hun eischen
lager te stellen.
Laten de jongens en vooral de ouders
bedenken, dat het gaat om de toekomst
der kinderen! Het is wel aanlokkelijk om
in de eerste jaren wat meer geld te ver
dienen, maar over jaren komt de teleur
stelling. Dan is het te laat.
Er kunnen omstandigheden zijn, dat het
voor de ouders zeer moeilijk is om van die
extra inkomsten der Jdnderen af te zien.
Daarom zou het misschien aanbeveling
verdienen de mogelijkheid onder oogen te
zien in speciale gevallen aan de ouders
voor de eerste jaren een toeslag te beta
len op de loonen der jongens die in oplei
ding zijn. Natuurlijk zou zich dat moeten
beperken tot die ouders, die anders ge
dwongen zouden zijn van Re vakopleiding
voor hun kinderen af te zien.
Reeds nu bestaat de rrTugelijkheid om
•aan arbeiders die geschoold of herschoold
worden een toeslag op de loonen te geven,
maar jeugdige arbeiders die een vakoplei
ding genieten vallen nog niet daar onder.
Zoo'n regeling zou aan de Overheid na
tuurlijk geld kosten, maar dit zou goed
besteed zijn. De kinderen, die anders voor
bestemd zijn in de toekomst opgenomen te
worden in de groote groep ongeschoolden,
zouden' een vak leeren, dat hun arbeids
vreugde' geeft. Onze nijverheid zou de vak
arbeiders krijgen die noodig zijn, en ook
de overheidskassen zouden in de toekomst
veel aan werkloozensteun uitsparen.
Gelukkig is te constateeren. dat er heel
wat ouders zijn die beseffen, dat zij niets
Verwoesters van Lidice berecht
Zes van de zestien gestapo-mannen, die
te Praag terecht stonden voor oorlogsmis
daden, waaronder verantwoordelijkheid
voor de verwoesting van het mijnwerkers-
dorp Lidice, zijn door het volksgerechts
hof ter dood veroordeeld. Zij zullen wor
den opgehangen. De namen dezer veroor
deelden zijn: Wiesmann, voormalig hoofd
van de gestapo in Kladno, zijn plaatsver
vanger Thomsen, verder Felkl, Forster,
Vlchek en Gehle. Negen anderen, waaron
der de Tsjech Svoboda, werden veroor
deeld tot gevangenisstraffen van vier tot
dertig jaren, en een der beschuldigden,
Gebert. werd schuldig bevonden doch niet
tot straf veroordeeld.
beters kunnen doen dan aan hun kinden
een goede opleiding te geven. Zeer ve!i
getroosten zich daarvoor groote opof|(
ringen.
Er komen den laatsten tijd vrij vet
jongens aan het Gewestelijk Arbeidsbt
reau om zich aan te melden voor wer
Thans ongeveer 50 in de week. De ambit
naren trachten de jongelui te bewegen
zich voor een vakopleiding op te geve
Helaas gelukt dit niet altijd.
Er wordt alles gedaan om een goede be
roepskeuze te bevorderen. De volgen;
maand wordt bij het Gewestelijk Arbeij
bureau een afdeeling Beroepskeuze
opend. Ambtenaren krijgen een specijj
opleiding voor dit werk, opdat zij in stai
zijn de jongelui het juiste advies te geve
Daarmede wordt allereerst het belang j(
betrokken personen gediend maar ook
der maatschappij, want het algemeen bi
lang eischt, dat de toekomstig arbeide
het vak kiezen waarvoor zij de meeste jf
schiktheid bezitten.
In de oorlogsjaren hebben heel
vakarbeiders die zonder werk kwamen e<
plaats gekregen op crisisbureaux. Nu b
aantal ambtenaren wordt ingekromps
krijgen velen hun ontslag. Zij zijn gewe
aan het dragen van een boord en tracht*
zoo mogelijk weer een plaatsje op een kas
toor te krijgen Niet altijd gelukt dit, A
zij zich als werkzoekenden aanmeld;
wordt op het Arbeidsbureau getracht
een plaats voor hen te krijgen in him ouj
vak. Weigeren zij dit dan kunnen er
standigheden komen, dat zij van stej
worden uitgesloten. Velen hebben er eve
wel geen bezwaar tegen in hun oude bra:
che waarin behoefte bestaat aan goed
vakarbeiders te gaan werken, ft"
is het evenwel noodig, dat deze menscht
een cursus voor herscholing volgen. Dit
mede aanleidng geworden, dat de scholij
cursussen in Haarlem en IJmuiden thai
volledig bezet zijn.
Noorsch traan in Nederlant
Donderdagavond is het ruim 10.000 te
groote Noorsche tankschip „Aristophants
den Nieuwen Waterweg binnengeloop»
Het schip was geladen met walviscb
traan, waarvan een belangrijk kwantum
men spreekt van 2000-2500 ton door
Nederlandsche regeering is aangekocht !t
verbètering van de vctpositic.
De „Aristophanes", die wegens de
storm gedurende een groot deel van d?
dag buitengaats heeft gelegen is opgt
stoomd naar de „Nieuwe Matex" te Vlaai
dingen, om de traan te lossen.
't Is ook altijdwind
Het circust Strassburger, dat Donderdaf
avond in Enschedé zijn poorten zou ope
n'en, heeft dit moeten uitstellen, als gevol
van den sterken wind. Het houten tent-
geraamte was reeds opgebouwd, maar me
achtte het te gevaarlijk het tentzeil aan
brengen, zoodat de openingsvoorstelliii
tot een wind-stilleren avond is uitgesteld
Zooals men zich herinnert heeft het cir
cus reeds in Hilversum een groote ten
verspeeld in den storm.
Sleepboot „Zwarte Zee"
haalt schroefloos schip
Het Amerikaansche s.s. „Robert H. Hsi
rison", groot 7181 b.r.t. dreef gisteren bi
neden Plymouth in het Kanaal rond. He
schip had zijn schroef verloren en seind
om assistentie. Daarop is de „Zwarte Z
i L. Smit en Co's Internationalen Sleep
dienst van Plymouth uitgevaren, tenenid
de „Robert H. Harrison" binnen te slee
pen.
Regeeringsoffensief in Noord-Chi»
Naar verluidt zijn Chineesche reg»
ringstroepen in Noord-China een groot of-
fensief tegen de communisten begonnen
die zich in de heuvels hebben teruggetrok-
ken.
Panda en de Meester-deteetlve
A
19. In de huiskamer van detective Snuf
kens was het rustig. De grote Speurder
las zijn krant en Panda roerde op het pot
kacheltje de avondmaaltijd gaar. De mis
daad neemt hand over hancl toe!" merkte
de detective vermoeid op. „De statistieken
wijzen uil, dat het aantal diefstallen van
dag tot dag groeit! Waar leidt dat heen?
Als we rustig de feiten rangschikken zien:
we, dat dat naar dc gevangenis leidtlDit
woeste spel is beneden mijn stand.En
fin.. Rustig blijven! En wie zijn daar het
slachtoffer van? Dat zijn wij, detectiven!
Ons werk stapelt zich op. Wanneer wij niet
oppassen zullen wij ons overwerkenLuis
ter wat ik hier lees: Raadselachtige dief
stallen op parkeerplaats", staat er boven.
De laatste tijd worden de autoparkeer
plaatsen onveilig gemaakt door een of meer
dieven, die de daar alleenstaande auto's
met een bezoek „vereren".. „Wat stelen
die dieven dan?" onderbrak Panda haastig.
„Es even kijken., hm radiatordoppen!'
mompelde Snufkens mismoedig. „Raar,
niet? Wie steelt, er nu radi. Radiator
knoppen!" riep de grote Speurder. Dal is
de zelfde zaak waar wij mee bezig zijn! Als
ik rustig de feiten rangschik zie ik.. Ja!
Dat is ónze zaak!"
Stakingen. Twee stakingen ln Engeland, vil
2000 spoorwegmannen en 1300 mijn werken,
zijn geëindigd. Vijf andere stakingen,
bij 5000 havenarbeiders, spoorwegarbeideu
marktemployés en mijnwerkers zijn
trokken, duren echter voort.
Verdwaald. Dinsdagmiddag heeft zich
Troyes in Frankrijk een ontploffing voor»
daan. die kilometers ver in den omlreï
voelbaar was. Men vermoedt, dat het eet
verdwaalde vliegende bom van het V-l typt
is geweest, maar waar zij vandaan komt
een raadsel.
Franco slaat toe. Een golf van arrestaties v,
linksch-geonën leerden is gevolgd'op de v(
hoogde politieke activiteit, die In Span:!
weid veroorzaakt door de publicatie vi
Franco's ontwerp voor een opvolgingswei.
Haard en wagen. De Amerlkaansohe mlnlsltt
van manne, Forrestad, heeft verklaard
moeten ons alle moeite getroosten om te be
reiken, dat de wagen van de ontwapend
niet voor het paard der wereldslabilllft"
wordl gespannen".
Geld terug Rechter Goldsborough heeft bepaald
dat van de boete van 3,500 000 dollar die John
Lewis in October 1946 was opgelegd, 2.800.W
dollai aan hem zal worden terugbetaald
Lewis heeft deze gelegenheid meieen
grepen om 100 000 dollar in de kas van dt
stakende telefoonbedlenden te storten,
Geen auto's, geen attesten. Twee Mei zullM
30.000 Fransche doktoren een ééndaagscht
administratieve staking houden, als proteil
tegen de te geringe toewijzing van auto's. Y
zullen op dien dag geen atlesten teekenen.
Niet eens één vrouw. Tusschen de Oelaca's «a
Paquidari's in het oerwoud van de Amazon!
Is een oorlog om vrouwen uitgebroken, W
Oelaca's die zoo'n tekort aan vrouwen heb
ben, dat er niet eens voor lederen man één
vrouw is, doen geregeld overvallen op dl
nederzettingen van de Paquidari's. die blijk
baar beter voorzien zij-n.
Mager Engeland. Loid Tnverchapel, de BritscM
ambassadeui in Amerika, heeft alle Ameri
kanen. die een vermageringskuur wenschM
te ondergaan, uitgenood.igd dezen zome
bezoek aan Engeland te brengen.
Foto's voor den koning. Koning George
Engeland heeft verklaard, dat de BritsclH
Koninklijke familie In Zuid-Afrika bedolven
is onder de geschenken. Tot de cadeaux van
de laatste dagen behooren diamanten,
gouden t'hee-servies en een album met vijf
tig foto's van de tournee.
Binnenbanden voor den kolonel. De bandenfa
briek van Good-yeai m Buitenzorg heeft haar
productie hei vat en bij de openingsplechtig
heid werden vijf nieuwe binnenbanden aan
den plaatselijken commandant, dc kolonel
J, Thomson, aangeboden.
