Een solidariteit te veel
3
Een strijd tussen de provincie Noordholland
en zes gemeenten
Uitlaten-symphonie bij het „Keukenhof"
c
J
Sportweek 1947
gesloten
DINSDAG 15 JUL! 1947
IN DE WERELDPOLITIEK:
Zolang Amerika niet duidelijk en on
dubbelzinnig heeft laten weten, wat het
verlangt in ruil voor zijn dollars die aan
een samenwerkend Europa zullen worden
gespendeerd, zolang houdt het argument
dat door sommige landen wordt gebruikt
om hun niet-deelneming aan de Parijse
conferentie te motiveren, geen steek. Zij
immers zeggen dat hun souvereiniteit en
onafhankelijkheid in Parijs zouden worden
beschadigd. Dat is een voorbarige vrees,
die meer wegheeft van een voorwendsel
oan van een motief. Het is bovendien dui
delijk dat practisch alle landen, die op het
ogenblik in Parijs vertegenwoordigd zijn,
nauwlettend zullen toezien op het volledige
behoud 'hunner bewegingsvrijheid in poli
tiek en economie.- De garantie daarvoor is
de in al die landen levende afkeer van een
Amerikaanse economische of politieke dic
tatuur, welke afkeer duidelijk genoeg tot
uiting is gekomen, ook en vooral bij de
ontvangst der uitnodigingen voor Parijs.
Men heeft in die landen echter, zeer <rea-
listisoh, ingezien dat de conferentie in
Parijs slechts het halve werk en een zuiver-
Europese aangelegenheid vormt, waarvan
het eindresultaat beschouwd moet worden
als het begin van de Amerikaanse mede
werking. Met andere woorden, dat men in
Parijs geen afspraken met Amerika, doch
slechts onderlinge Europese afspraken -zou
kunnen maken, waardoor er geen sprake
kan zijn van gevaar voor onafhankelijkheid
en souvereiniteit. Het enige „gevaar, dat in
Parijs dreigt", is een vrijwillige opoffering
van bepaalde economische heilighuisjes ten
■bate van de Europese economie als geheel.
Dat een gevaar te noemen, is humor of
dwaasheid. Wat er na de Parijse-conferen
tie zal gebeuren wat Amerika zal voor
stellen of eisen, dat is op dit oegenblik niet
aan de orde. Wanneer dat aan de orde
komt, zal het zeker zaak zijn dat de Euro
pese regeringen zich duidelijk realiseren,
of zij zonder „gevaar" kunnen instemmen
met die voorstellen of eisen. Wanneer de
Parijse conferentie tenslotte, nadat het
moeilijke werk van een Europees econo
misch plan, zal zijn gedaan, een resolutie
aanneemt dat dit plan met de hulp van
Amerika zal worden uitgevoerd, indien
de Amerikaanse hulpverlening de souve-
reinitéit en de onafhankelijkheid der sa
menwerkende landen onaangetast laat, is
de beslissing aan Amerika. Indien er geen
voetangels of klemmen schuilen in het
Amerikaanse aanbod, zal die voorwaarde
zonder aarzelen worden vervuld. Wanneer
er geheime bedoelingen liggen achter de
stapels aangeboden dollars, zal zulks op
dat moment zeker blijken.
Het staat de confererenden dan nog vrij.
te weigeren en te trachten op eigen kracht
uit het moeras te komen. Met deze proce
dure hadden de landen van Oost-Europa
zich gemakkelijk kunnen verenigen. Het is
ook niet voor niets, dat Bevin tijdens de
openingszitting der Parijse conferentie een
woord van sympathie wijdde aan de af
wezigen, „die er zeker evenveel spijt over
hebben dat ze niet konden komen, als wij".
In die zinsnede ligt een scherp beeld van
de gang van zaken, zoals die geïllustreerd
is door allerlei berichten uit Oost-Europa.
Tsjecho-Slowakije zou graag gekomen zijn
Finland zou 'graag gekomen zijn Polen
zou graag gekomen zijn als zij ertoe in
de gelegenheid waren geweest. Dat zij er
met toe in de gelegenheid waren, is een
veeg teken voor het voortbestaan hunner
onafhankelijkheid, die in Parijs zulk een
groot gevaar heette te lopenHet wil
or\s voorkomen dat hun onafhankelijkheid
■zich duidelijker had gedemonstreerd, wan
neer die landen vrij en frank naar Parijs
hadden gegaan, inplaats van op het laatste
imoment onder druk van een onmiskenbare
vrees voor hun nationale veiligheid met
halve argumenten af te zeggen. Wordt die
nationale veiligheid rechtstreeks door de
Sovjet-Unie bedreigd, wanneer zij hande
len in strijd met het Russische voorbeeld?
Geenszins: maar er zijn daar m het Oosten
allerlei geheimzinnige en onbestemde in
vloeden, die kunnen worden aangewend om
een recalcitrante regering in het gareel van
het Slavische bloc te dwingen. Zie naar
Griekenland, waar op dezelfde dag dat de
Griekse delegatie in Parijs aan de confe
rentietafel aanzat, Albanese troepen het
jand binnenvielen om een „finishing touch"
te leveren voor de maandenlange zorgen,
die de buitenlandse 'hulp aan de Griekse
communistische guerillas reeds aan de
Griekse regering heeft bereid. Een UNO-
onderzoekcommissié vertoeft reeds enige
maanden aan de Griekse grenzen om deze
hulp te ontmaskeren, doch de wijze waarop
het gebeurt is zo gecamoufleerd en zo on
officieel. dat er tot nu toe nog geen regel
rechte UNO-'beschuldiging tegen Joego
slavië en Albanië kon worden geformu
leerd. Bovendien ziitten er in de onder
zoekcommissie ook Russen, zodat een een
stemmige conclusie over wat er aan de
Griekse grenzen gebeurt, wel uitgesloten
moet worden geacht. Wat Tsjecho-Slowa-
kiie aangaat, het is misschien een onge
lukkige Tsjechische organisatiemanoeuvre
geweest om een handelsdelegatie naar Mos
kou te zenden op de dag, waarop de be
slissing over het al of niet deelnemen aan
de Parijse conferentie moest worden ge
nomen. Maar het is nooit duidelijk gewor
den of deze delegatie naar Moskou geroe
pen werd of dat zij zelf het initiatief nam
in ieder geval was de onafhankelijkheid
De radio geeft Woensdag
HILVERSUM I. 301.5 M.
7.00, R.00, 13.00. 19.00, 20.00 en 22.30 uur Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 7.30 Te Deum. 7.45 Weord voor
de dag. 8,15 Koraalmuzlek. R.30 Berlioz. 9.00 Zie
kenbezoek. 9.30 Gram.pl 10.00 Ned. Baptisten
Jeugdbeweging. 11.00 Hobo en piano. 11:30 Mu
ziek uit de Oost. 11.45 Gram.pl. 12.00 Gram.pl.
12.15 Koorzang. 13.15 Mandollnata. 14.00 Sympho-
nlsch concert. 14.30 Causerie over zaaiplanten.
14.50 Amati-trlo. 15.30 Rotterdams Pianokwartel.
16.20 Kinderzang. 16.45 Voorde leugd. 17.30 Volks
herstel. 17.33 Accordeon-ensemble. 18,20 Vacantie-
trlps. 18.30 Strijdkrachten. 19.15 Voor land- en
tuinbouw. 19.30 Actualiteiten. 19.45 Gram.pl. 20.05
Proloog. 20.15 Kurhausconcert. 21,15 Kerk
diensten bij de marine 21.30 Gram.pl. 21.50 Wel
kom in Hellendoom, 22.00 Jamboree. 22.45 Over
denking, 23.00 Sohubertcyclus. 23.25 Gram.pl.
HILVERSUM II. 415.5 M„ 218 M. en 1875 M.
7.00, 8.00, 13.00, 18.00, 20.00 en 23,00 uur Nieuws.
7.15 Gymn. 7.30 Filmmuziek. 8,15 Gram.pl. 8.50
Voor de vrouw. 9.00 Gram.pl. 9.35 Symphonie van
Roussel 10,00 Morgenwijding. 10.20 Voor de key-
ken. 10.35,Sonate van Beethoven, 11,00 Gram.pl.
12.00 Stafmuzlek Amsterdamse Politie. 12.30 Ka
lender. 13.15 Voor het platteland. 13.20 Miller-
sextet.' 13,45 Zang. 14.00 Voor de vrouw. 14.15
Goois Kamerorkest. 15.00 Bont vacantleprogram-
ma voor de jeugd. 16,30 Vragen staat vrij. 17 00
Lichte orkestwerken. 17.45 Rijk over zee. 18 20
Bioscooporgel. 18.30 Radio volksuniversiteit, 19.00
„Is de aarde overbevolkt?". 19.15 Nieuws uit
Tndiö.'19.30 VPRO-cursus. 19.45 Lezen in de Bij
bel 20.05 Dingen van <fe dag. 20.15 Metropole
orkest. 20,45 Hoorspel ..Spel voor Laura". 21.15
Mctropole-orkest. 21.35 Kamerorkest, 22.20 Vrou
wenkoor. 22.45 Geestelijk leven. 23.15 Plano. 23.25
Cram.pl.
der Tsjechische regering zo groot dat en
kele telefoongesprekken tussen Moskou en
Praag een negatieve beslissing der Tsje
chische regering over de Parijs aangelegen
heid tot gevolg hadden. Het was niet Mo-
lotof die uit Moskou telefoneerde, doch de
Tsjechische minister Gottwald, maar het
resultaat was hetzelfde: Niet naar Parijs!
Er was ook geen sprake van een Russisch
ultimatum maar de Tsjechen was wel
duidelijk gemaakt dat hun nationale veilig
heid ernstig zoü verminderen, indien zij
zich buiten het kader der Slavische landen
zouden plaatsen, De Tsjechen zullen
toen met huiveringen aan Griekenland
hebben gedacht, waarvan de nationale
veiligheid door Slavische volken niet
alleen wordt bedreigd, doch 'zelfs ge
schonden. Men zou bewondering kunnen
hebben voor iets als de Slavische soli
dariteit, wanneer de wijze waarop deze
solidariteit blijkt te werken en de midde
len waarvan zij zich bedient om zich te
handhaven, niet zo volkomen in strijd zou
den zijn met de consequenties van souve
reiniteit en onafhankelijkheid. Wanneer
een Westelijke solidariteit in Parijs kan
worden bereikt door overleg en zakelijk
heid, dan-zou die laatste wel eens hechter
en duurzamer kunnen blijken dan de an
dere. In dit verband is .het echter verkies
lijker, werkelijkheid te zien worden wat
George Bidault op de openingszitting van
Zaterdag meende te kunnen voorspellen:
n.l. dat „ons werk versterking zal krijgen,
wanneer wij de richting van ons streven
zullen hebben aangetoond". Dat zou achter
af nog kunnen voorkomen, dat twee „soli-
dariteiten" het tegen elkaar zouden gaan
opnemen in één werelddeel. Zoals reeds zo
vaak, met scha en schande, gebeurde in een
betreurenswaardig verleden. J. L.
Prinsesjes als bruidsmeisjes
Zuster Huidekoper
getrouwd
Prinses Margriet strooide bloemen voor
de voeten van haar vroegere verzorgster,
zuster A. C. Huidekoper en de heer U. E. C.
Cazius, toen deze het kerkgebouw van de
Doopsgezinde gemeente aan de Eemnesser-
weg te Baarn betraden, waar gistermiddag
hun huwelijk, wend ingezegend. De prinses
jes Beatrix en Irene waren bruidsmeisjes.
Beatrix gaf Margriet aanwijzingen en
Margriet strooide bloemen, toen het
bruidspaar bij het kerkgebouw arriveerde,
waar inmiddels ongeveer honderd geno
digden onder-wie Prinses Juliana en Prins
Bernhard, hadden plaats genomen. Er was
ook grote belangstelling van de zijde der
Baarnse bevolking, die in drommen langs
de weg stond geschaard om het bruids
paar en de prinsesjes in hun fleurige
blauwe jurkjes te kunnen gadeslaan.
De consul-generaal te Singapore, de heer
VIgeveno. zal naar Nederland terugkeren en
voorlopig werkzaam zijn op de polljieke afdeling
van het ministerie van Buitenlandse Zaken te
Den Haag.
De 9
zen
Noordelijk filmfestival. Ter gelegenheid van
het 20-jarig bestaan van de Noordelijke afdeling
van de Nederlandse bioscoopbond zal in de week
van 3 tot 9 October te Groningen een groot film
festival worden georganiseerd.
Van Renesse naar de West. De pianist
George van Renesse is naar West-Tndië vertrok
ken, waar hij concerten zal geven in Curasao
en Aruba en 111 enkele steden van Venezuela,
Panama en Columbia.
Daar komen ze wel. Rusland zal officieel
deelnemen aan de Blemale, het jaarlijkse film
festival,' te Venetië, die in Augustus gehouden
wordt.
Filmisch einde. Shetla Mannering, de Ame
rikaanse radio-star, die vroeger in stomme films
speelde, is in haar woning vermoord.
St. A. T. i. p. v. St, A. R. T. - De Amster
damse gemeenteraad heeft besloten de' Stads
schouwburg voor drie jaar te verhuren aan de
stichting „Het Amsterdamse toneel", de hoofd
stedelijke helft van de ..St. A. R, t.", die ont
bonden is,'nu Rotterdam een eigen gezelschap
gaat exploiteren.
Bachweek. De Nederlandse Bachverenïglng
zal ieder jaar in de maand September te Amster
dam een reeks concerten geven, waarop minder
bekende werken van de Leipziger Kantor zullen
worden uitgevoerd.
Dit jaar staan een uitvoering van „Hel muzi
kale offer" en van de „Kunst der fuga" op het
programma.
Heine-bond. Hier te lande is een He inricht
Heine-bond opgericht," een vereniging- tot studie
en verspreiding van zijn werken. Men poogt
reeds tot. een uitgave van een Helne-biografie in.
het Nederlands te komen.
De electriciteits-distributïe
de inzet
Er wordt reeds vele jaren een strijd
gevoerd tussen het provinciaal bestuur van
Noordholland en een serie gemeentebestu
ren.
Het gaat om de distributiebedrijven der
electriciteitsvoorziening.
De voorgeschiedenis ligt bijna in het grijs
verleden, maar die moeten wij ophalen om
duidelijk te maken waarom het gaat.
Voor 1920 was op het gebied der electri
citeitsvoorziening 'in Noordholland heel
weinig geregeld. De bedrijven waren nog
in opkomst. Haarlem en Amsterdam had
den hun eigen centrales en verder waren er
hier en daar nog wat verspreide bedrijven,
Toen ging de Provincie, zich met de
stroomlevering bemoeien. Aanvankelijk
had zij slechts de beschikking over kleine
opwekkingsbedrijven, maar er waren plan.
nen om daaraan uitbreiding te geven. E:
werden met verschillende gemeenten con
tracten gesloten, meestal voor de duur van
25- jaar. Aan gemeenten werd daarbij toe
gezegd dat zij de stroom die zij in de Pro
vincie kochten, zelf konden distribueren
(aan de ingezetenen verkopen),
In de loop der jaren breidde het Provin
ciale Electriciteitsbedrijf zich zeer sterk
uit. In 1923/1924 werd door de Provinciale
In de Londense West
minster-Abbey is een
kapel op order van de
koning gewijd aan de
nagedachtenis van En-
gelands zonen, die vie
len in de „battle of Bri
tain", de piloten, die in
maandenlange wanhopi
ge gevechten de Duitse
luchtvloot boven de
Britse eilanden deci-
meerden.
De kapel heeft prach
tige glas-in-loodramen,
die in symbolische zin
uitdrukking geven aaji
het offer der Britse ge
vallenen
Koning George heeft
deze kapel onlangs tij
dens een sobere plech
tigheid haar bestemming
gegeven, waarbij de ge
hele koninklijke familie
aanwezig was.
De nieuwe Lisser sintelbaan is geprobeerd
voor de motorrennen van Zaterdag
Zaterdag gaat het in het „Keukenhof" bij
Lisse naar oliesmook en methylalcohol rui
ken en het poeierende sintelstof zal over
de kruinen der bomen wegdrijven mei, het
vinnig knetteren van de uitlaten. Want Za
terdag de negentiende wordt de sintelbaan
van Lisse met eeh renprogramma geopend,
waar het nog jeugdige verschijnsel van de
„speedway" om de aandacht van de Ne
derlandse motorenthousiasten zal vragen.
Er is namelijk in Lisse een gemeentelijk
sportpark in aanleg, waar behalve een
groot openlucht-zwembad, tennisbanen en
voetbalvelden, die allemaal nog onder het
'hoofdstuk „toekomstmuziek" vallen, een
sintelbaan geprojecteerd is, welke op de
kop af Zaterdag klaar is. Een mooie, ruime
sintelbaan van 400 m lang en 10 m breed
met een royale grasberm er om heen en
tribunes voor 11000 toeschouwers; een sin
telbaan, niet alleen voor athletiekenthou-
siasten, maar ook, zoals Zaterdag moet blij
ken voor de jonge -loot aan de Nederlandse
rennersboom: de speedway-rijders.
Maandag was het al raak in Lisse:
vier bekende coureurs 'daverden op
hun 500 cc. JAP-machines over de
baan, welke die speciale bochtentech
niek eist met het stuur dwars op'de
rijrichting en het tollende achterwiel
slippend door de sintellaag, wegspui
tend weer op het korte reohte eind,
om de zilveren machines in de volgende
bocht weer „broad siding" er door te
trekken.
Burgemeester W. H. J. M. Lambooy is
terecht trots op „zijn*' sintelbaan en de
directeur van Openbare Werken, de heer
T. M. v. d.. Eerden vertelt graag „hoe het
groeide" van een gewone athletiek sintel
baan tot een perfect race-eircuit. „De wals,
die het geval moest aanstampen verdween^
soms een meter in de rulle geestgrond" zegt'
hij „en de wal van beschuttende populieren
moest een heel eind achteruit om de baan
te vergroten."
Jan Bosman maakt een schuiver.
Jan Bosman, een van de sterren van het
spectaculaire bedrijf der motorsintelbanen
SujTporter
Een bruin joch staat met een paar gre
tige ogen bij de JAP van Bosman. „Zo"
zegt deze grootheid. ,,Zo" zegt de jongen.
„Hoe kom jij helemaal in Lisse, kwa-
jong?"
„Effe gelift uit Rotterdam" zegt de
jongen, „want ik moest er toch ook bij
zijn?"
is inmiddels met een lange schuiver door
de bocht geknetterd, maar de sintels zijn
nog niet „los" genoeg, zodat .de motor te
weinig Weerstand heeft en Jan gaat met
zeventig tegen de grond, Wat niet erg is,
want vallen leer je wel op de sintelbanen.
Dus even later draait hij weer rustig zijn
rondjes, in de bochten de .rukkende JAP in
toom houdend niet stuur en een stalen slof
aan de voet. Vlak achter hem raast Henk
Steman op zijn zilveren monsf.er en een
paar seconden later jakkeren Co Boef en
Cor van Gorcum achter de vlammende uit
laat van '„Jantje" aan.
Het is even wennen, zo'n „speedway"
demonstratie, want als de rijders kromge
trokken door de bochten slieren, houdt de
leek zijn hart vast. Later vindt hij het heel
gewoon en nog later zelfs prachtig, omdat
het zo heerlijk opwindend is. Raar wezen,
de mens
De K.N.M.V. heeft de Lisser baan goed
gekeurd voor alle motorwedstrijden, voor
wielersport en voor paardenrennen, zodat
de plannen van de organisatoren om op
op 1 September een motorisch sluitstuk aan
de Oranjefeesten toe te voegen, alvast de
instemming van de hoogste goden der snel
heidsmaniakken kunnen wegdragen.
Er worden heel wat eisen gesteld aan een
sintelbaan, Hard, keihard moet de onder
laag zijn met een rulle bovenlaag, waar
het slippen een genoegen is.Overigens
is dit genoegen sterk eenzijdig: de man aan
de kant zou niet graag onder de valhelm
kruipen om zich met een kleine honderd
door de sintels te laten knetteren. Het zal
echter wel een kwestie van smaak zijn.
Inderdaad, er zijn
oud-NSB'ers in het leger
Maar als zij worden ontdekt"
worden zij ontslagen
Op vragen van het Tweede-Kamerlid
B. J. Stokvis betreffende het „dienen van
poliltieke delinquenten", welke ondanks
rechterlijke uitspraken bij de gewapende
macht zouden zijn ingelijfd, heeft de mi
nister van Oorlog geantwoord:
De ministers van Marine, van Overzeese
Gebiedsdelen, van Justitie, en van Oorlog,
achten de mogelijkheid niet uitgesloten,
dat bij uitzondering dergelijke politieke
delinquenten, bij de marine, de landmacht
of het K.N.I.L. onder de wapenen zijn.
Er is echter geen sprake van het in
overeenstemming brengen van een ge
dragslijn met de justitiële ontzettingen uit
het recht om te dienen, daar de boven
bedoelde gevallen zich slechts voordoen,
wanneer de uitspraak rflet tijdig ter kennis,
van de betrokken ministers is gekomen.
Zodra tijdens het verblijf onder de wape
nen ontzetting van recht, als omschreven,
op welke wijze dan ook, ter kennis van de
betrokken ministers komt wordt de delin
quent onverwijld uit de dienst verwijderd.
Zwaluv^staart-steen
gedemonstreerd
De heer J. J. van der Kerff, op zich tea-
van Weg en Werken bij de Spoorwegen te
Zaandam, heeft Maandagmiddag voor de
burgemeester van Zaandam en Koog aan
de Zaan, en voor een aantal architecten
en bouwkundigen een demonstratie ge
geven met een nieuw soort bouwsteen.
Deze steen, die samengesteld is uit port-
landcement en zand, heeft dé vorm van
een' zwaluwstaart. Voor het samenvoegen
van de stenen is geen specie nodig, maar
een lijmstof. Op_het ogenblik kan men
met de hand 60 stenen per persoon per
week maken, maar zodra de machines ko
men, zal de productie tot 1.000 stuks per
week worden opgevoerd. De uitvinder
heeft reeds octrooi op zijn vinding ver
kregen.
De behoefte van de Rijkswaterstaat aan
straatklinkers voor herstel en verbetering van
het wegennet wordt slechts voor een negende
gedeelte gedekt.
Panda en de Meester-detective
85. Panda rende naar de inspecteur toe en
vertelde in een paar woorden wat hij wist.
„Laat deze mannen opsluiten en kom mee,
commissaris!" besloot hij. „Ik weet, waar
de diamanten zijn! We moeten vlug naar
de kelder!" Gelukkig was de inspecteur
een vlug mandie begreep waar het om
ging. Hij wenkte een paar agenten én holde
achter Panda aan, naar beneden. Ze lava-
men net op tijd. Jim Zondervan had de
spijkers uit de deur getrokken en was net
begonnen de diamanten in de radiatordop-
pen op te bergen in een geheime berg
plaats, toen de gewapende macht ver
scheen. „Gestolen juwelen!" blafte de in
specteur. „Betrapt, vrienden! Öp heter
daad! Jullie zijn mijn gevangenen! Volgt
mij!" „Ik ben detective!'' begon Jim Zon
dervan en hij toonde zijn valse penning.
Maar dat hielp hem niet meer.
Staten besloten, dat het provinciale bedrijf
in haar concessiegebied (de gehele provin
cie, uitgezonderd Amsterdam en Haarlem
en de randgemeenten die daarbij behoren)
ook de distributie ter hand zou nemen, dus
rechtstreeks gaan leveren aan de gebrui
kers.
Er rees tegen dit voorstel van Ged. Sta
ten wel verzet (in het bijzonder van de
Haarlemmer de heer Th. G. C. Hcoy en 'de
burgemeester van Hilversum, de heer Lam
booy) maar dit mocht niet baten.
tiet rijk (de ministers van Binnenlandse
Zaken en van Waterstaat) stelde zich ach
ter het besluit der provincie, maai- er werd
vastgelegd, dat de gemeenten, die door het
verliezen^ van hun distributiebedrijven
schade leden, een redelijke tegemoetkoming
moesten krijgen, terwijl de kabels en andere
bezittingen van hun distributienet moesten
worden overgenomen. Daarvoor werd
een schema ontworpen door Prof. van
der Swaay, destijds voorzitter van de Elec-
triciteitsraad.
Het Provinciaal Electriciteitsbedrijf heeft
in de loop der jaren met vele gemeenten
overeenkomsten gesloten. Alkmaar was een
der gemeenten die weigerden tot een over
eenkomst te komeh. Toen haar contract af
gelopen was, was het P.E.N, niet genegen
haar stroom te leveren omdat het zelf met
de stroomverkoop aan particulieren wilde
beginnen. De regering kwam op dat ogen
blik tussenbeide, waarop besloten werd,
hangende een proces, een overbruggings
tarief voor die gemeente vast te stellen.
Daardoor was het mogelijk, dat de lichten
in Alkmaar bleven branden en de machines
draaien, terwij] de rechters zich beraadden
over hun vonnis in het aanhangig gemaak
te geding. De vraag waarover het proces
liep was of de gemeente recht had op
stroomlevering' en gros. De Haarlemse
rechtbank stelde de Provincie in het
gelijk, maar het Amsterdamse hof vernie
tigde het vonnis en gaf de Provincie gelijk.
De Hoge Raad vernietigde op "zijn beurt het
arrest van het hof, waarop dit de zaak op
nieuw behandelen moest. Ook in het latere
vonnis stelde--het. hof de Provincie in het
gelijk, waarna tenslotte dit vonnis door de
Hoge Raad bekrachtigd werd, doordat een
nieuw cassatieberoep verworpen werd.
Het P.E.N. heeft toen de betrokken ge
meenten gesommeerd om hun distributie
bedrijven over te dragen. Omdat, medé dooi
de toezegging vóór 1920 gedaan, gemeend
werd, dat de gemeenten die financieel na
deel zouden lijden, aanspraak konden
maken op een tegemoetkoming, werd (vol-
-gens het schema van Prof. v. d. Swaay)
aangeboden in 10 a 12 jaren een aflopende
winstuitkering te doen van 100 der nor
maal dobr de gemeente in het verleden ge
maakte winst in het eérste jaar, tot 10
in het laatste jaar.
Zes g-emeenten aarzelen hun distributie
bedrijf aan de Provincie over te dragen.
Het zijn: Hilversum, Kaarden, Alkmaar,
den Helder, Bergen en Egmond.
De contracten van al-deze gemeenten zijn
inmiddels afgelopen. Zij krijgen nog stroom
van het P.E.N. volgens het ovèrbruggings-
tarief, maar de Provincie staat op hel
standpunt, dat nu de definitieve régeling
moet ingaan..
De 6 geméïnten, die gezamenlijk optre
den, zijn evenwel niet genegen zich daarbij
neer te leggen. Dezer dagen hebben zij
zich opnieuw tot het college van' Ged. Sta
ten gewend om er op aan te dringen' toe
te stemmen in het behoud van hun eigen
distributie van electriciteit. Zij menen dat
door het standpunt van de Provincie het
beginsel van de autonomie der gemeenten
in gedrang komt.. De gemeenten gaan zo
zeggen zij bij him verdediging
bukt onder financiële zorgen, waarvan
noodlijdendheid in de zin der wet het ge
volg is. De regering heeft toegezegd dat zij
de autonomie der gemeenten wil herstel
len. Een eetste vereiste daarvoor is zo
wordt gemeend dat de gemeente de in
komsten die zij heeft, behoudt. Bovendien
behoort het tot de gemeentelijke autonomie
om de distributie van electriciteit zelf in
handen te hebben. De gemeenten zouden
anders op den duur belangrijke inkom
sten derven. Zelfs nu bij het overbrug
gingstarief heeft bijvoorbeeld Hilversum
nog een jaarlijkse winst van ongeveer
f 300.000 uit het electriciteitsbedrijf.
Het wordt bovendien als een onbillijk
heid gevoeld dat' Haarlem en Amsterdam
wel hun electriciteitsbedrijven met de
daaruit voortvloeiende winsten mogen be
houden.
Naar wij vernemen is aan te nemen dat,
als Ged, Staten hun ingenomen standpunt
zullen blijven handhaven, de gemeentebe
sturen een beroep zullen, doen op de re
gering.
De betrokken gemeenten kunnen er ook
niet aan denken eigen electriciteit voor hun
distributiebedrijven te gaan opwekken,
omdat dit in Noordholland bij de wet al
leen is toegestaan aan het P.E.N., Haarlem
en Amsterdam.
Kwestie van landelijk belang.
Reeds heeft de Vereniging »van Neder
landse Gemeenten zich op 24 Juni met een
uitvoerig request tot de ministers van Bin
nenlandse en Economische Zaken gewend.
Daarin wordt herinnerd, dat de minister
in 1938, bij de behandeling van de Electri-
citeitswet heeft toegezegd, dat aan reeds
lang bestaande stroomleveringsverhoudin-
gen geen plotseling einde zal worden ge
maakt, doch dat een objectief onderzoek
zal worden ingesteld, waar de directe le
vering en waar de inschakeling van een dis
tributiebedrijf het meestf nuttig is.
Het request wijst ei- op, hoe ook de ver
bruiker er op achteruit zal gaan, als hij
van één groot bedrijf zal moeten betrek
ken. Hij is dan het directe contact met de
leverancier kwijt, hetgeen administratieve
stroefheid tot gevolg heeft.
Tenslotte brengt het request in herinne
ring, dat deze Noordhollandse kwestie ook
van groot landelijk belang is, daar Utrecht,
Groningen, Enschedé, Nijmegen en Eind
hoven, om nu maar de grootste gemeenten
te 'noemen, in hetzelfde geval verkeren als
Alkmaar c.s.
De ministers hebben geantwoord, dat zij
hun standpunt nog nader uiteen zullen
zetten.
Geen gevaar voor afsnijding.
Dat het P.E.N. ook t&ans zou dreigen
met afsnijding van de stroomlevering, is
weinig waarschijnlijk, omdat weliswaar de
Hoge Raad bij arrest van 15 April jl. heeft
uitgemaakt, dat de concessie aan het P-
E. N. alleen de verplichting tot stroom
levering aan de direct gegadigden oplegt,
maar dat maakt alléén dit verschil, dat in
plaats van één gemeentebestuur thans
40.000 stroomverbruikers het P. E. N. in
kort geding zouden kunnen dagvaarden,
wanneer dit in gebreke zou blijven.
Om alle moeilijkheden te omzeilen zou
het P. E. N. moeten overgaan tot het bou
wen van een eigen net in die gemeenten,
die hun bedrijf niet willen overdragen.
Het is duidelijk dat dit in deze tijd niet
mogelijk is.
Houtstnf voor de Yelsense
Papierfabriek
De aanroer van overzeese houtstof voor
de papierfabriek Van Gelder Zonen N.V.
blijft gestadig voortgaan. Zo kwam Maan
dagmorgen het Noorse s.s. „Ingrid" binnen
van Hommelsvik (Noorwegen) met een
lading van 1300 ton, waarvan de helft be
stemd ïs voor de Wormer-fabriek.
Dit' schip moest echter ligplaats nemen
aan de Kanaaldijk vóór de spoorbrug, daar
de beide steigers nog worden gebruikt voor
de lossing van de Noorse schepen „Lysaker"
en Seines", die reeds eerder met dezelfde
grondstof aankwamen. Daar dit in lange
tijd niet is gebeurd laat het zich aanzien,
dat de fabricage van krantenpapier en de
productie' van machine „18" voorlopig on
gestoord verder zullen kunnen gaan.
Er worden niet minder dan ruim 500
jeugdige excursisten verwacht, welke na
de bezichtiging van het bedrijf in gebouw
„Concordia" ontvangen zullen worden.
Gisteravond kV/amen de Haarlemse sportmen
sen voor het laatst bijeen op het EDO-veld om
de Sportweek 1947 met een athletiek- en een
honkbaldemonstratie te sluiten.
De athletlekwedstiljden, onder andere pols
stokhoogspringen, hardlopen over 100 m„ 300 m.,
400 m. en 1500 m., en een dames-estafette droe
gen min of meer het karakter van een Haarlems
onder-onsje en mede door de wedstrijden van.
gisteren en de zware baan waren de tijden niet
bijzonder snel, hetgeen niet wegneemt, dat
iedereen met genoegen naar de wedstrijden heeft
gekeken.
De honkbalmatch ging tussen een Amsterdams
en een Haarlems negental en er werd een su
bliem partijtje gespeeld. De aanval van beide
kanten bleek zo sterk, dat eerst tn de vijfde in
ning een honkloper „thuis" kwam en Amsterdam
de leiding gaf. De Haarlemmers bleken echter
niet van zins ?lch voor hun eigen publiek te la
ten verslaan en maakterf van enige fouten in
het Amsterdamse v.eldwerk gebruik om de stand
op 3—1 te brengen en de zege in de wacht te
slepen.
Toen kondigden de tamboers en de hoornblazers
van de padvinders aan het hoofd van een défilé
yan de Haarlemse gymnastiekverenigingen aan,
dat de Sportweek, zij het dan een enigszins ver
laat, einde ging vinden. De vlaggen neigden als
laatste groet, waarnemend-burgemeester Geluk
richtte enige vriendelijke woorden tot de organi
satoren en moedigde hen aan om ook van de
komende Sportweken een festijn te maken, dat
Haarlem als sportcentrum waardig zal zijn en.
met een massale turndemonstralie kwam het
einde van de Sportweek 1947,
TOUR DE FRANCE
Vietto nog steeds
aan
de kop
Het klassement van de 16de étappe luidt:
1. Taeca, 195 km. in 5 uur 41 min, 39 sec.; 2.
Moliln zelfde tijd; *3. PawMsiak; 4. 'Latorre; 5.
Goasmat; 7, Joly; 26, Janssen, 5 uur <46 min. 6
sec.; 27, Camellini, zelfde tijd; 53, IClabinsky,
5 uur 53 min. 45 sec.
Het algemeen klassement na de 16de étappe
luidt: 1. Vietto (Frankrijk! 113 uur 44 min. 13
sec.; 2. Brambllla (Italië) l'<3 uur 44 min. 47 ?ec.;
3. Ronconi (Italië) 113 uur 48 min. 8 sec.; 4. Faeh-
leltner (Frankrijk) 113 uur 50 min. 59 sec,; 5. Ro-
bic (Weslploeg) 113 uur 52 min. 21 sec,; 6. Ca-
mellini 113 uur 58 min. 59 sec.; 34. Janssen 117
uur Ï4 min. 54 sec.; 41. Klabinsky 117 uur 48 min.
12 sec.; 50 Joly 118 uur 33 min. 31 sec.
Het landenklassement luidt na de 16e étappe:
1. Italië 342 uur 37 min. 7 sec,; 2. Frankrijk 342
uur 53 min. 56 sec.; 3. Westploeg 344 uur 4 min.
35 sec.; 4. België 346 uur 49 min. 30 sec.; 5>4Zuid
Oostploeg 347 uur 18 min. 7 sec.
Schaken
Zomerwedstrijden van
„De Rochade"
Na het terrefnverkennen op de eerste wed
strijddag kwamen in de tweede ronde heel wat
meer partijen tot een beslissing. De resultaten
luiden;
Hoofdklasse: F. A. Spinhoven—C. Boutelker
10; J. v. DijkH. Bouwmeester 01; J. Bon-
kenburg—L. Biesheuvel tè—J. Bonkenburg—
H. Schmitz 1—0.
le klasse: G. Kranendonk—W. J. Jolink 0—1;
H. J. v. EsA, Haitsma Vu', P. EykelboomC.
Koster 0—1; P. ter Plegt—J, v d. Schaaf Vi—Vi
W. Mantel—P. Dijkstra Vt—Vy, P. Dijkstra—P. ter
Plegt 0—1.
2e klasse: C. S. G. Noordhoff—J. Kruup 1—0;
A. Notenboom—Mevr. Mazirel 1—0; J. C. v. Vliet
C. Jorthuls 01; G, v. EgmondD Pardoen
0—1; W. C. Hoos—J. W. P. Valk 1—0; M, Koele-
manJ, v. d. Berg 01; P. A. Staal—H. P. de
Haas 1—0; H. P. de HaasM. Koeleman 10; P.
PeenP. in den Berken 10.
3e klasse: J. W. Haverkort—Mevr Onvlee l—0;
C. SohildF. Wijdoogen 01; C. Rademaker—R.
den Boeft 01; J. Wijnands—I. Marinus 0—1; F,
v. Tongeren—J. Boeré 6—1.
Wereldnieuws
Antwoord, De Roemeense regering heeft in ant
woord op het Britse protest tegen de arresta
tie van leden van de Roemeense oppositie en
hun gevangenhouding onder „jammerlijke"
omstandigheden, verklaard, dat zij zich geen
wetgevende en administratieve maatregelen
kan laten opleggen/door een vreemde staat.
Kiezen of delen. De Amerikaanse minister van
landbouw Anderson heeft met betrekking
tot de Russisch-Tsjechische graanovereen-
komst verklaard dat Amerika niet van plan
is thans nog voedsel te zenden naar Tsjecho-
Slowakije of naar andere landen, die van
andere zijde ruim worden bevoorraad.
Bulten gevaar. Magda Lupesco, die korl geleden
met ex-koning Carol van Roemenië in het
huwelijk trad, toen zij ernstig ziek was en
toen men vermoedde, dat zij zou sterven, is
thans naar de mening der artsen buiten
gevaar.
Spannend. De Amerikaanse Senaat heeft met 60
tegen 32 stemmen het wetsvoorstel tot verla-
ging der inkomstenbelasting aangenomen.
Het staat vrijwel vast. dat Truman zijn veto
over dit ontwerp zal uitspreken. In dat geval
zullen er 62 vóór-stemmers moeien zijn, om
het ontwerp er toch door te krijgen.
De hond en de stolt. Dertien leden van de Hon
gaarse Vrijheidspartij zijn geïnterneerd, om
dat zij tijdens een bijeenkomst van hun partij
een vechtpartij zouden hebben veroorzaakt
en antl-democratisohe verklaringen zouden
hebben afgelegd
Saboteurs. T11 de haven, van Genua hebben sabo
teurs een Panamees motorschip van vierhon
derdveertig ton door middel van een tijdbom
tot zinken gebracht .Slechts twee zeelieden
werden licht gewond.
Super-bom, Volgende week Maandag en Dinsdag
zullen Amerikaanse Superforten een vernie-
tlglngs-aanval doen op U-boot-onderkomens
bij Bremen. Hierbij zal een nieuw type bom
gebruikt worden.
Beneden rheepeil. De Britse minister van Voed
selvoorziening, föhn Straehey. heeft in het
Lagerhuis medegedeeld, dat het theerantsoen
voorlopig tot 8 ounces per maand zal worden
verlaagd ingevolge van de slakingen, die le
Calcutta en Colombo hebben plaats gehad.
Het rantsoen bedroeg gemiddeld 10 ounces
per maand.
