- Unnrlomc HrrrrKlrrH
Republiek wordt tot uitvoering van Linggadjati
gedwongen dcor politiële actie der troepen
Zondag om 24 uur Javatijd begonnen de operaties
Militaire Actie
Minister-president dr. Beel motiveert deze stap in radiorede
Radiorede van dr. van Mook
„Wij blijven juistheid erkennen
van Linggadjati"
Eerste groep afgeloste militairen van het
K.N.I.L. in het vaderland teruggekeerd
Weerbericht
62e Jaargang No. 18688 Ldf" "SP T 1 T Maandag 21 Juli 1917
14825. Redactie 106U0. Directeur-Hoofdredacteur I 1 I I I I I I I li II III 111 Abonnementsprijs per week 31 cent, per kwartaal
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37. Tel. 12230. A JL JL Ja JL JL JL dB Jb Franco per post 4.50. Postgiro 2731Q7.
Drukker jj Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132. a. M Advert.tarieven op aanvraag btf de Administratie
Directeur-Hoofd^dacteurF ibert Peereboom Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
jvrA LANGDURIG en moeizaam onder-
handelen, na schier eindeloze pogingen
om tot overeenstemming te komen met de
republiek, na allerlei bemiddelings-pogin-
gen van andere mogendheden is het dus
tenslotte in Indonesië toch tot militaire
actie gekomen. Een week geleden rees voor
de zoveelste maal de hoop, dat dit alsnog
vermeden zou worden. Minister-president
Beel heeft daar gisteravond, in zijn rede
aan herinnerd: „Op 15 Juli werd overeen
stemming bereikt met de vertegenwoordi
gers van de republiek, met de minister
president, de vice-minister-president' en
twee andere minister over uitvoerings
maatregelen, die de hoop schenen te wet
tigen, dat een begin kon worden gemaakt
met de practische samenwerking. Helaas
verwierp Djokja ook deze overeenkomst
van haar eigen voormannen. Zoals vroeger
al dr. Sjahrir tot aftreden werd gedwongen
werd nu de heer Sjarifoeddin gebracht tot
bestrijding van de voorstellen, door hem
zelf aanvaard."
De Nederlandse regering heeft de luite
nant-gouverneur-generaal, dr. H. J. van
Mook, nu genwifchtigd tot gewapend ingrij
pen en het is al begonnen. Zij heeft ver
klaard dat zij zich daarbij en ook voor het
vervolg op het standpunt van de overeen
komst van Linggadjati blijft stellen. Vol
gens die overeenkomst, zouden, zoals men
weet, in een nieuwe rijksconstructie de In
donesische gebieden gezamenlijk een fede
ratie vormen met gelijkgerechtigde part
ners, -die op haar beurt" in een Unie met
Nederland en de West een gelijkgerechtigde
positie zou innemen. Indonesië buiten de
republiek, gewoonlijk amgeduid als „de
Malino-gebieden", heeft dit volledig ge
accepteerd. De republiek, die het aanvan
kelijk in Maart ook gedaan had, is daarna
de uitvoering van het grote plan gaan sabo
teren en heeft diegenen onder haar minis
ters, die er zich aan wilden houden, ten val
gebracht of in hun actie belemmerd. Zekere
krachten in de republiek hebben dat ge
daan. Inmiddels werd het reeds op 14 Oc
tober 1946 gesloten militaire bestand, waar
bij alle daden van wapengeweld wederzijds
achterwege zouden worden gelaten en
dat op diezelfde dag door Nederland, pas
maanden later door de republiek als order
aan de troepen werd medegedeeld dooi
de republiek in steeds toenemende mate
geschonden. Minister-president Beel heeft
medegedeeld, dat het aantal republikeinse
schendingen van het bestand sinds de on
dertekening van Linggadjati de duizend is
gepasseerd. Hij heeft erkend dat ook onzer
zijds schendingen van het bestand hebben
plaatsgevonden en dat de republiek enkele
tientallen gevallen- heeft medegedeeld. Die
zijn evenwel alle onderzocht en het resul
taat is gerapporteerd aan de republiek.
Harerzijds heeft zij ons nimmer enig rap
port doen toekomen over door Nederland
opgegeven schendingen.
Dr. Beel heeft geconstateerd dat de repu
bliek vasthoudt aan grondgedachten, die in
strijd zijn met de door haar vrijwillig aan
gegane overeenkomst van Linggadjati. Zij.
of althans degenen die de macht uitoefenen
in haar midden en die ministers, tot aftre
den dwingen, houdt kennelijk vast aan de
gedachte van een republikeinse souvereini-
teit, die volgens de overeenkomst niet aan
de republiek maar aan de Verenigde Staten
van Indonesië in hun geheel, binnen het
kader- der overeengekomen Koninklijke
Unie met Nederland en de West, toe zou
vallen.
In dit blad iè steeds gepleit voor oplos
sing door overleg, voor het vermijden van
het gebruik van geweld. In de laatste tijd
hebben wij bij herhaling de hoop geuit dat
in laatste instantie de bemiddeling van
andere mogendheden, met name van het
machtige Amerika, de republiek wel tot
rede zou brengen. Die hoop is niet bewaar
heid en men vraagt zich met verbazing af
op welke gronden en met welke vooruit
zichten de overheersende krachten in de
republiek hun gevaarlijk spel blijven spe
len. Men kan constateren, dat mensen kop
pig aan een bepaald beleid, een bepaald
verzet blijven vasthouden, maar is daarmee
niet tot verklaring van hun houding ge--
komen. Wat verwachten zij ervan? Rekenen
zij op steun? Het is niet duidelijk van welke
zijde die steun dan moet komen.
Anderzijds zijn wij diep teleurgesteld
door de nieuwe ontwikkeling in Indonesië.
Van buitenlandse zijde is vanmorgen teleur
stelling geuit over deze loop van zaken. Dat
gevoel zal ook bij talloze mensen in ons
land overheersen. Wij zijn, ijl overgrote
meérderheid, een vredelievend volk. Wij
hebben te dien aanzien een reputatie in de
wereld. Ik beschouw dit als een zeer hoge
en waardevolle .reputatie. Twee jaar na de
wereldoorlog, die ons zelf zo ontzettend ge
troffen Tieeft, gaan wij thans zelf oorlogs-
I daden plegen. Want daar komt het tenslotte
op neer. De uitdrukking „politionele actie''
klinkt wel milder, maar een leger is geen
politiekorps en treedt met andere .middelen
en onvermijdelijk op andere wijze op.Waar-
schijnlijk wordt door velen geacht, dat de
actie kort van duur zal zijn. Indertijd is
gesproken over „een militaire wandeling
naar Djokja". Misschien zal dat bewaar-
I heid worden. Zeker is het niet. Anderzijds
Is te verwachten, dat republikeinse troe
pen zich in de bergen terug zullen trekken
en eeri guerilla-oorlog gaan voeren. Voor
hoe lang? Niemand weet het. Hoeveel Ne
derlandse en Indonesische' mensenlevens
zal deze strijd kosten? Hoeveel nieuwe ver
nielingen zullen het gevolg zijn -van }iet
republikeinse besluit om „de tactiek van de
verschroeide aarde" toe te passen? Op wel
ke wijze zal Nederland, reeds belast met
een staatsschuld die in astronomische cijfers
tot uitdrukking komt, het Indonesische be
leid moeten financieren? Wat zal tenslotte
de uitwerking van wapengeweld en zijn ge
volgen op de vereiste nieuwe samenwerking
in Indonesië zijn? Dat met geweld geen
blijvende oplossingen bereikt kunnen wor
den is een ervaring, die de mens al talloze
malen en in talloze vormen heeft opge
daan.
Dit zijn enkele overwegingen die naar
voren komen en die nopen tot grote be
zorgdheid over de thans in Indonesië in
getreden nieuwe phase. Wie zich tot de
onmiddellijke feiten bepaalt en niet aan de
toekomst en de gevolgen denkt maakt er
zich makkelijk af en bepaalt zich tot grote
woorden.
Dat heeft de regering zelf niet gedaan.
Dr. Beel heeft erkend, dat deze stap haar
grote moeite heeft gekost en dat zij zelf
teleurgesteld is. Hij heeft ook gezegd, dat
wie mocht menen dat er nu aanleiding is.
om zich van de beginselen van Linggadjati
te ontdoen; de regering tegenover zich zal
vinden. Van Engelse zijde is intussen, in
I volkomen overeenstemming niet Amerika,
Nadat Zaterdag de toestand in Indonesië zich in een snel tempo had toegespitst en de Republikeinse re
gering de tijd van het Nederlandse ultimaturh had laten verstrijken zonder gevolg te geven aan de
gestelde eisen tot staking van het vuren en terugtrekking der troepen van de-demarcatielijnen, heeft de
Nederlandse regering het ernstige en veelomvattende besluit genomen, haar vrijheid van handelen te
hernemen en heeft zij dr. van Mook gemachtigd, met behulp van de troepen over te gaan tot politiële
actie, teneinde de republiek gewapenderhand te dwingen tot nakoming van de in de vrijwillig gesloten
overeenkomst van Linggadjati gestelde verplichtingen. Nadat deze machtiging aan dr. van Mook was mede
gedeeld, zijn de troepen op lava met militaire acties begonnen om 12 uur middernacht lava-tijd. De mi
nister-président, dr. Beel, heeft van dit besluit der regering mededeling gedaan in een radiorede om 8
uur over de beide Nederlandse' zenders. De Britse re gering heeft nadien nogmaals aan beide partijen haar
goede diensten ter bemiddeling aangeboden, tegelijk met een betuiging van teleurstelling over de thans
waar te nemen gang van zaken.
Dr. van Mook heeft in de vroege morgen van heden een radio-rede gehouden, waarin
hij aan het Indonesische volk bekend maakte, dat de Nederlandse regering haar vrij
heid van handelen hernomen heeft. „Ik ben er, van overtuigd", aldus dr. van Mooie,
„dat niettegenstaande de schijn van mislukking, die dit besluit zou kunnen wekken, wij
staan aan het begin van een periode, waarin werkelijk herstel mogelijk zal zijn\
Hij voegde hieraan toe, „dat de regering de overtuiging had, dat dit besluit de mede
werking en goedkeuring zou verkrijgen van zeerwelen, die ontevreden zijn over de
huidige situatie en die zich realiseren dat het voortduren hiervan het tot stand brengen
van de werkelijke vrije Verenigde Staten van Indonesië onmogelijk zou maken"..
Dr. Van Mook heeft gisteravond de re
publikeinse regering per brief mededeling
gedaan van de Nederlandse besluiten,
waarbij de landvoogd èr op wees dat de
regering zicli na een zo langdurig en vruch
teloos pogen om van republikeinse zijde
een werkelijk vreedzame samenwerking
verkrijgen, niet meer ten opzichte van de
republiek gebonden kan achten, noch aan
het bestand, noch aan een overeenkomst.
Dr. van. Mook schreef verder:
„Zij herneemt derhalve haar vrijheid
van handelen en zal zodanige maatregelen
treffen, dat aan de onhoudbare toestand
een einde wordt gemaakt en die voorwaar
den van orde en veiligheid worden ge
schapen, welke de uitvoering van het pro
gramma. zoals dat vervat is in de overeen
komst van Linggadjati, mogelijk maken".
Gelocaliseerde acties
Zondagavond heeft dr. van Mook op een
persconferentie desgevraagd verklaard, dat
de acties te middernacht plaatselijke tijd
begonnen zijn. De acties zullen worden
gelocaliseerd, tenzij omstandigheden tot
een andere koers dwingen. Er zullen geen
maatregelen genomen worden tegen repu
blikeinse functionarissen en de republi
keinse pers indien zij zich rustig gedragen.
Mogelijk zullen zij voor enige tijd worden
beschermd, doch zij zullen niet worden
gearresteerd. Eén 'uitzondering zal slechts
worden gemaakt voor hen, waarvan be
de Nederlanders zijn goed bewapend
uitgerust. Onze voornaamste verdediging
zal bestaan uit de tactiek van de ver
schroeide aarde. Indien wij bruggen, we
gen en spoorlijnen vernietigen, dan zal dat
zijn om ons te verdedigen. Alleen de Ne
derlanders zullen de verantwoordelijkheid
dragen voor de rampen, die over het land
zullen komen".
De vice-minister van Buitenlandse Za
ken schatte het aantal Nederlandse strijd
krachten op Java en Sumatra op 120.000
en was van mening, dat deze niet voldoen
de zouden zijn om de weerstaiidsncsten
„op te ruimen", vooral op het enorme eiland
Sumatra. „De Nederlanders gaan hun on
dergang tegemoet; Nederland is een te
klein land om een koloniale oorlog te Voe
ren".
Nederlandse regeringskringen gaven te
kennen, dat zij zich sterk zouden verzetten
tegen een behandeling van de Indonesische
kwestie in de Veiligheidsraad. Bedoelde
kringen verklaarden tevens; dat voorlopi
ge regelingen 'getroffen zijn betreffende
vliegvelden, buiten Voor-Indïë, welke'door
de K.L.M. op de route Amsterdam-Batavia
zullen moeten worden gebruikt. Zij achtten
echter de mogelijkheid dat de Voor-Indi
sche regering de oorlog zou verklaren
uiterst gering.
De mate, waarin de republikeinen weer
stand zullen bieden blijft een vraag. Met
tenminste twee divisies in Oost-Java, wei-
worden gemaaKi voor neu,
lcend is dat zij iets van ?ins zijn, doch het ke hun basis hebben in Malang, een dLVisie
betreft hier, zoals dr. van Mook toevoegde,
slechts enige honderden, die mogelijk over
enige dagen weer zullen worden 'vrijgela
ten.
Voor, de leiding van de civiele zaken op
Oost-Java is aangewezen de' resident van
Soerabaja mr. Hunger, voor West-Java de
heer Adboelkadir. Öp de vraag wat de Ne
derlandse regering zou doen, indien een
derde mogendheid de kwestie voor de Vei
ligheidsraad zou brengen, antwoordde dr.
van Mook hiervan niet het minste idee te
hebben.
Om elf uur plaatselijke tijd hebben de
Nederlandse troepen alle republikeinse ge
bouwen te Batavia bezet.
Te middernacht zijn de ministers Gani
en Tamzil door de straten van Batavia, die
door Ambonnezen waren afgezet, naar het
door de Nederlanders bezette republikeinse
ministerie van Buitenlandse Zaken geleid,
waar de onder verdenking staande republi
keinen bijeen zijn gebracht. Er werd geen
tegenstand geboden. Om 23 uur plaatselijke
tijd arriveerden zes Nederlandse soldaten
voor het gebouw van het nieuwsbureau
„Antara". Twee Nederlandse soldaten ble
ven voor het gebouw de wacht houden. De
deur was als gewoonlijk op deze tijd ge
sloten, binneh brandde geen licht en nie
mand was te zien.
De ministers Gani en Tamzil zijn aan
vankelijk vastgehouden, doch later onder
militair geleide wederom teruggebracht
naar hun ambtswoning, waar zij onder Ne
derlandse militaire bewaging kunnen ver
blijven. Andere republikeinen, onder wie
de burgemeester van Batavia Soewirjo,
zijn tijdelijk ondergebracht in het republi
keinse ministerie van Buitenlandse Zaken.
De secretaris van de Commissie-Generaal
mr. P. Sanders vertrekt Woensdag naar
Nederland voor het uitbrengen van een
rapport.
Naar Veiligheidsraad
via India?
Naar ReHter uit betrouwbare republi
keinse bron te'Batavia verneemt, heeft de
republiek Voor-Indië verzocht een zaak
voor te bereiden ter voorlegging- aan de
Veiligheidsraad der U.N.O. op grond, dat
de toestand in Indonesië een bedreiging
vormt voor de vrede in Azië. Te Djokja
karta verluidt, dat. de republikeinse rege
ring een boodschap heeft ontvangen van
de vice-voorzittcr der Voorindische inte-
riumregering. Pandit Nehroe, waarin deze
geheel op eigen verantwoordelijkheid het
streven van de republiek om haar de facto
status te handhaven steunt.
Verschroeide aarde
Zaterdag verklaarde minister Tamzil be
treffende hel republikeinse leger:
„Onze 250.000 soldaten kunnen geen ge
organiseerde tegenstand tegenover een
grootscheeps opgezette aanval stellen, want
bemiddeling aangeboden. Mocht die ook
maar de geringste kans op welslagen bie
den met optreden van een republikeinse
regering, die haar gezag kan doen gelden
en haar woord nakomen, dan: hoe eerder
hoe liever. R. P.
in Midden-Java en.twee'in West-Java zul
len de republikeinen, naar men verwacht,
Scherp tegenstand bieden aan de Neder
landse openingsaanvallen om zich vervol
gens terug te trekken in het beboste berg
land, waar zij een zeer lastige guerilla zou
den kunnen voeren.
Brits-Amerikaanse reactie
Het Britse ministerie van Buitenlandse
Zaken heeft Zondagavond het onderstaan
de communiqué uitgegeven:
„Zijne Majesteits regering heeft zo juist
kennis genomen van het besluit van de Ne
derlandse regering om machtiging te geven
tot militaire actie tegen de Indonesïscne
strijdkrachten, te beginnen bij de dageraad
van 21 Juli. Deze actie wordt officiëel be
schreven als een politiële actie van be
perkt karakter. Het is met de grootste te
leurstelling, dat Zijne Majesteits regering
getuige is van de mislukking van haar on
ophoudelijke. pogingen gedurende de laat
ste achttien maanden om een vreedzame
regeling van de bijzonder moeilijke situa
tie, welke van de Japanse overgave af op
Java en Sumatra heeft voortbestaan, te
bevorderen".
Het communiqué zegt verder, dat de Brit-
Se regering altijd bereid is haar goede
diensten aan beide partijen aan te bieden.
Dit aanbod is heden aan beide partijen op
nieuw gedaan. Het communiqué deelt ten
slotte mede, dat deze stap ondernomen is
na volledig overleg met de regering van
de Verenigde Staten.
Nog geen legerbericht
Over het verloop der militaire acties is
practisch nog niets bekend. Verwacht wordt
dat hedenavond het eerste Nederlandse
le.ger-communiqué zal verschijnen. Tot nu
toe is slechts gemeld, dat de Nederlandse
strijdkrachten om 12 uur middernacht van
alle 'bezette' zönes uit met plaatselijke mi
litaire acties zijn begonnen.
Volgens republikeinse berichten zouden
de Nederlanders hedenmorgen hun lucht
macht hebben ingezet. Het republikeinse
persbureau „Antara" meldt, dat twee Ne
derlandse vliegtuigen het vliegveld bü Ma-
dioen hebben aangevallen en de hangars
bombardeerden. Het vliegveld nabij Soera-
karta zou eveneens zijn gebombardeerd.
Volgens Radio-Djokja vlogen Nederlandse
vliegtuigen laag over de stad, maar er werd
geen melding gemaakt van enige aanvals-
acties van deze vliegtuigen. „Antara" be
richt nog, dat Nederlandse vliegtuigen de
stad Malang met boordwapens hebben be
schoten en dat twee toestellen een munitie-
opslagplaats- nabij Magelang onder vuur
namen.
Opnieuw boycot
De algemene secretaris van de vakver
eniging van havenarbeiders in Australië
heeft «heden verklaard, dat de Australische
havenarbeiders onder geen omstandighe
den schepen zullen laden, welke bestemd
zijn voor ondersteuning van de'Nederland
se militaire plannen in Indonesië. Indien de
Nederlanders oorlog voeren tegen de Indo
nesiërs zal de vakvereniging in overweging
nemen om opnieuw alle Nederlandse sche
pen te boycotten.
Het republikeinse persbureau Antara
meldt verder over de militaire acties, dat
een Nederlands vliegtuig boven Cheribon
pamfletten heeft uitgeworpen, ondertekend
door generaal Spoor, waarin hij de bevol
king aanmaant tot kalmte en oproept geen
verschroeide-aarde-tactiek toe te passen.
De pamfletten doen tevens een beroep op
het burgerlijke bestuur en de Moslim
leiders en op het volk om de Nederlandse
troepen hun volle vertrouwen te schenken.
Generaal Soedirman, opperbevelhebber
der republikeinse strijdkrachten, richtte
zich heden tot het Indonesische volk met
de woorden: „Thans is het ogenblik vpor
alle Indonesiërs aangebroken om hun land
te verdedigen tegen de Nederlandse aanval.
Het gaat om de verdediging van onze na
tie". Hij verklaarde verder, volgens „An
tara", dat de Nederlanders de aanval wa
ren begonnen zonder enige voorafgaande
oorlogsverklaring".
Ijverige leden van de volkstuindersvereni-
ging „Ons Buiten" aan de Zomerkade in
Haarlem hebben na zorgvuldige voorberei
dingen Zaterdag het genoegen mogen sma
ken de vruchten van hun arbeid in de vorm
van een pracl\tige lathyrustentoonstelling
te plukken. De kleine meid op onze foto is
evenals het bestuur alleszins tevreden over
de lathyrus-kwekers van Ons Buiten",
hoewel bij haar de omvang nog meer im
poneert dan de kwaliteit.
Een dagorder van
generaal Spoor
De opperbevelhebber der Nederlandse
strijdkrachten in Nederlands-lndië, Lui
tenant-Generaal Spoor, heeft Zondag
avond in een dagorder ontkend, dat de
Nederlanders de oorlog zijn begonnen
tegen het Indonesische volk.
Beginselen van rechtvaardigheid en ge
rechtigheid en van plicht en verant
woordelijkheid tegenover de millioenen
inwoners van Indonesië en van Neder
land hebben onze* regering ertoe doen
besluiten de republiek te dwingen om
uit te'voeren wat zij vrijwillig op zich
heeft genomen". „Onze vijanden zijn zij-,
die trachten de eerlijke uitvoering van
dc overeenkomst, welke is aangegaan, te
saboteren. Ofschoon momenteel de
kracht der wapens het voornaamste
moord zal spreken, toch blijft het begin
sel van vrijheid voor dc Indonesische
volken dat in onze overeenkomst is
neergelegd, onveranderd richtsnoer on
zer toekomstige politiek."
Het woord is aan...._
Baudelaire:
Inspiratie is: elke dag werken.
De toestand in Batavia
Hedenochtend is de bevolking van Bata
via docc middel van aanplakbiljetten en
pamfletten medegedeeld, dat van heden af
het gezag in Batavia uitsluitend berust bij
de wettige overheidsorganen van Neder-
lands-Indië. Met uitsluiting van alle andere
instanties zijn het deze organen, zowel*de
militaire als de civiele, die de rust, de vei
ligheid en de orde handhaven en daarvoor
verantwoordelijk zijn.
Op allen is een dringend beroep gedaan
om mede te werkeij en tot het nalaten van
handelingen, die de taak van deze organen
kunnen bemoeilijken.
De mededeling zegt: „Houdt het hoofd
koel, verricht normaal uw werkzaamheden
en onthoudt u van eigenmachtig optreden.
Blijft van de straat, voor zover u daar
niets «te maken hebt, vermijdt samenscho
lingen en volgt onmiddellijk de bevelen
van de politie en de militairen op."
Het dragen van wapens op straat is voor
alle burgers verboden, dit geldt ook voor
hen, die een vergunning hebben. Tegen de
overtreders zal zonder sommatie worden
opgetreden.
De avondklok wordt met ingang van
heden ingevoerd en is gesteld van 18,30 tot
05,30 uur Bataviatijd.
MINISTER REEL:
Ook thans nog wordt de uitvoering gevergd
In zijn Zondagavond gehouden radio
rede gaf minister-president dr. L. J. M.
Beel eerst een overzicht van de laatste ont
wikkeling der onderhandelingen met.de
Republiek, die eindigden met de nota van
27 Mei, waarin de Commissie-Generaal
een laatste poging deed om de republiek tot
andere gedachten te brengen.
Uit de sindsdien van de zijde der repu
bliek geproduceerde documenten en afge
legde verklaringen, zomede uit de daden
harer gezagsdragers treedt naar voren, hoe
zeer de republiek vasthoudt aan grondge
dachten, die in strijd zijn met uitdrukke
lijke bepalingen der door haar vrijwillig
aangegane overeenkomst. Dit spreekt in liet
bijzonder ten aanzien van liet feit. dat de
republiek vasthoudt aan de miskenning
van de aan Nedcrland's souvereiniteit ver
bonden verantwoordelijkheid voor de hand
having van veiligheid en recht in Reliecl
Indonesië gedurende de overgangstijd, als
mede opeist de erkenning van een souve
reiniteit harerzijds, die haar noch in dc
overgangstijd, noch daarna toekomt, doch
die slechts bedoeld is voor de verenigde
staten van Didonesië in hun geheel, binnen
het kader der overeengekomen Koninklijke
unie.
Ruim anderhalve maand heeft eerst de
Commissie-generaal en vervolgens de Ne
derlandse regering gepoogd de regering van
de republiek weer te brengen op de grond
slag van het vrijwillig bij de ondertekening
van Linggadjati aanvaarde. Tevergeefs.
Landgenoten,- er is meer.
Op 14 October van verleden jaar werd
tussen Nederland en de republiek een mi
litair bestand gesloten, krachtens hetwelk
alle daden van wapengeweld wederzijds
achterwege zouden worden gelaten.
Nederland heeft aanstonds? officieel ge
volg gegeven aan de verplichting, bij dit
bestand aanvaard. Nog diezelfde dag. 14
October 1946, werden de Nederlandse strijd
krachten telegrafisch in kennis gesteld van
het gesloten bestand onder toevoeging van
de instructie, dat zij zich van dit ogenblik
af. van iedere vijandelijkheid hadden te
onthouden.
De republiek echter van haar kant heeft
eenzelfde verklaring eerst maanden nadien
afgelegd en is vervolgens daarop y/eer ge-
Minister mr. J. A. Jonkman, talrijke hoge bij enige algemene woorden, die zorgvuldig
autoriteiten van de Koninklijke Landmacht
en het Koninklijk Nederlands-Indisch Le
ger benevens luitenant-kolonel C. Pahud
de Mortanges jiamens Prins Bernhard wa
ren Zondagochtend aanwezig op de Lloyd-
kade in Rotterdam om de „Volendam" te
verwélkomen._De 1481 passagiers beston
den uit de eerste afgeloste militairen van
het K.N.I.L. met hun familieleden, bene
vens 125 man van de Koninklijke Land
macht. Minister Jonkman sprak deze eer
stelingen direct na het meren van het schip
om zeven uur toe en uitte daarbij de dank
van de regering voor het vele, dat zij ge
durende talrijke jaren hadden verricht ten
bate van Nederland, Indonesië en het Ko
ninkrijk als geheel. Waarschijnlijk wegens
de situatie in Indoncsië^iet de mi?iistcr het
vermeden de problemen van het huid\_
moment aan te roeren. Een driewerf hoera
op de Koningin besloot dit korte officiële
welkom. Terwijl op de kade haastig wer
kend personeel de voorbereidingen trof
voor de ontscheping en een bloemrijke ont
vangst, bezocht de minister fle kapitein van
de „Volendam" om vervolgens een rond
gang door het schip te maken. Om negen
uur kwamen na het spelen van het Wilhel
mus door de marinierskapel de eerste mili
tairen van boord, waarna de ontscheping
in enkele uren toas voltooid en allen naar
hun woning waren vertrokken. Niwin, Ne
derland helpt Indic, Marva's en anq^ren
hadden voor een vlot verloop en een gasf-
vrije ontvangst gezorgd.
deeltelijk teruggekomen. Zij heeft nimmer
opgehouden daden te stellen in lijnrechte
strijd met dit bestand en ontkent dit ook
niet.
Van de ondertekening van het bestand af
tot vandaag toe zijn van republikeins grond
gebied uit overschrijdingen der demarcatie
lijnen, schermutselingen, aangebonden door
regelmatige of onregelmatige troepenonder
delen. beschietingen van Nederlandse pa
trouilles, brandstichtingen in de kampongs,
intimidatie, mishandeling, ontvoering en
doodslag, optreden van sluipschutters en
artillerie, aanleg van stellingen, storing van
telefoon- en spoorwegverbindingen, ver
nieling van wegen en bruggen enzovoorts
aa» de orde van de dag geweest.
Linggadjati zou een tijdperk van eerlijke
samenwerking inluiden. Niettemin is het
aantal schendingen sinds dc ondertekening
van Linggadjati de duizend gepasseerd.
Bij ons bezoek aan Indonesië hebben mijn
ambtgenoot van Overzeese Gebiedsdelen
en ikzelf de toestand in ogenschouw geno
men. Wij zijn diep onder de indruk geko
men van het welhaast bovenmenselijk ge
duld. dat van onze Nederlandse soldaten
werd gevergd.
Zeker, ook onzerzijds hebben schendin
gen van het bestand plaats gehad. De repu
bliek heeft 'er enkele tientallen medege
deeld. Al deze gevallen zijn onderzocht en
over elk hunner is een rapport opgemaakt
en toegezonden aan de republiek. Nimmer
heeft de republiek ons enig rapport doen
toekomen aangaande door ons opgegeven
schendingen.
Herhaaldelijk hebben wij van de repu
bliek geëist, dat. zij een einde zou maken
aan deze onhoudbare toestand. In de docu
menten, gewisseld na 27 Mei; waarover ik
u zo juist sprak, is telkens opnieuw de eis
gesteld opdracht te geven tot staking van
de vijandelijkheden. De republiek heeft
deze eis zolang mogelijk fenegeerd en ten
slotte afgewezen, omdat zij een eenzijdig
gestelde voorwaarde zou inhouden. In wer
kelijkheid heeft Nederland van de eerste
Jag af het bestand nageleefd en bovendien
voorgesteld om wederzijds de,troepen terug
ie trekken en te verminderen, mits zij door
een deugdelijke politie-organïsatie zouden
worden vervangen.
Landgenoten, ik behoef u niet te zeggen,
dat het de regering in de laatste maanden
niet gemakkelijk is gevallen haar lank
moedigheid jegens dit alles te bewaren.
Men zal van haar niet kunnen getuigen, dat
rij het geduld niet tot liet uiterste heeft
betracht. Zij heeft dit gedaan vooreerst om*
dat zü de overtuiging koesterde en nog
koestert, dat zeer velen zowel binnen als
buiten het republikeinse gebied Indonesië
in het algemeen en Java en Sumatra in het
bijzonder willen opbouwen in blijvende
samenwerking met Nederland.
Zij heeft dit gedaan omdat zij zowel in
de verwerping der grondgedachten van
Linggadjati als in de voortdurende bestands
scheVidingen bovenal het drijven zag van
bepaalde groepen binnen de republiek, die
helaas tenslotte zo machtig bleken, dat zij
degenen, die een eerlijke, constructieve po
litiek voorstonden, dwongen tot heengaan
of het onmogelijk maakten voorstellen die
deze personen redelijk achten, aan te
nemen. (Zie veteer pagina 3)
Radiotoespraak van
generaal Spoor
In het radioprogramma voor de Neder
landse Strijdkrachten van hedenavond
(18,30 uur tot 19,00 uur) over Hilversum
I, 301 meter zal een heruitzending geschie
den van een toespraak, die de legercom
mandant luitenant-generaal S. H. Spoor
richtte tot de familieleden van militairen
in de Overzeese Gebiedsdelen.
WARMER.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M I te De Bilt. geldig van Maan
dagavond tot Dinsdagavond:
Windstille nacht met, plaatselijk nevel
of mist. Morgen in de loop van de dag
geleidelijk weer iets toenemende bewol
king, maar nog vrijwel nergens buien
vorming. Flinke stijging van tempera
tuur. Matige wind tussen Zuidwest en
Zuidoost.
22 Juli:
Zon op 4.45->uur. onder 2046 uur
Maan op 10.13 uur. onder 23.14 uur
