De nieuwe theorie
NIEUWE KOLENBONNEN
Ook Frankrijk werkt op het gebied
der atoomsplitsing
Ex-burgemeester van Haarlemmerliede
voor het Tribunaa
3
Wereldnieuws
J
WOENSDAG 8 OCTOBER 1947
2
IN DE WERELDPOLITIEK:
In het omvangrijke en nog steeds sle
pende vraagstuk „Duitsland" is een onder
deeltje thans zo goed als geregeld: De
Saar-kwestie. Ook dit détail was voorbe
stemd geweest, in het grote complex Yan
het Duitse vredesverdrag te worden opge
nomen en wanneer Frankrijk zich daarbij
zou hebben neergelegd, zou de status van
dit gebied thans in hetzelfde stadium ver
keren als het gehele Duitse probleem, na
melijk in het stadium van hopeloze en
chaotische verwarring. Indertijd heeft
Frankrijk, resoluut en zonder te letten op
protesten van de andere grote mogend
heden, het Saargebied ingelijfd in de Fran
se douanegrenzen en daarbij aangekondigd,
dat het voornemens was de Saar binnen
afzienbare tijd tot een economisch geheel
met Frankrijk te maken.
Toe#»Frankrijk deze aankondiging deed,
waren de symptomen van een grandioze
mislukking ten aanzien van het Duitse
vredesverdrag reeds zo talrijk en duidelyk,
dat er geen hoop bestond op een spoedige
en afdoende oplossing. Dat de zaak echter
zo lang en zo definitief zou traineren, was
toen nog niet in alle ernst doorgedrongen
en vooral het gevaar van een onherroepe
lijke splitsing tussen Oost- en West-Duits-
land was toen nog 'niet zo acuut, zodat
deze Franse stap indertijd meer als een
prestige-aangelegenheid werd beschouwd
dan als de consequentie van een noodzake
lijke eenzijdige actie. Thans is wel ge
bleken, dat Frankrijk de economische
terugkeer van de Saar in het belang van
beide partijen heeft moeten forceren, om
dat er anders niets zou zijn terechtgeko
men van deze aansluiting, die uit hoofde
van de historische ontwikkelingen en
vooral in het kader van de Franse r&hten
op herstel en veiligheidsgaranties eigenlijk
zo eenvoudig zou zijn op te lossen geweest.
Het Duitse probleem telt wel facetten die
ingewikkelder zijn! Deze Saarkwestie
werpt nogmaals een duidelijk licht op het
betreurenswaardige feit, dat het Duitse
vraagstuk niet beheerst wordt door de
vraag wat logisch, rechtvaardig en juist
is, doch door dat gecompliceerde geheel
van tegenstrijdige doeleinden der belang
hebbenden. Behalve de Saarkwestie zijn
er ten aanzien van Duitsland wel meer
onderwerpen, die in een handomdraai zou
den kunnen worden opgelost en waarvan
de oplossing de Europese en wereldecono
mie onmiddellijk gunstig zou kunnen be-
invloeden. Maar ter wille van het grote
geheel dat politieke twistappel is ge
worden blijven ook die détails van een
regeling verstoken. De havenkwestie, de
handel der nabuurlanden op hun Duitse
achterland, de herleving van de Duitse
vredes industrie, de Duitse economische
eenheid, de volledige uitvoering van het
besluit tot herstelbetalingen al deze
onderdelen worden getroffen door het
zelfde lot als het grote geheel en intussen
lijden niet alleen Duitsland, maar alle
landen van Europa steeds heviger onder
het ontbreken van enig herstel in het hart
van hun werelddeel. Voor Frankrijk zijn
de problemen met betrekking tot Duits
land allerminst opgelost met een inlijving
van de Saar, doch in ieder geval is thans
een détail, dat geen uitstel kon lijden,
goeddeels op weg naaj een definitieve
regeling. Wat Frankrijk thans met betrek
king ,tot de Saar heeft ondernomen, is
enkel een kwestie van economisch belang.
De politieke aansluiting van dit gebied
zal de eerste jaren nog niet aan de orde
komen, al zijn de Franse intenties in die
richting onmiskenbaar. De Fransen zijn
nog niet vergeten, hoe de Saar landers in
1935 Hitler-Duitsland kozen met een over
weldigende meerderheid. Zij kunnen niet
aannemen dat de bereidheid der Saar lan
ders om economisch een te worden met
Frankrijk welke bereidheid, zich ver
leden Zondag duidelijk in de verkiezings
uitslagen demonstreerde veel meer dan
een opportunistische ingeving is, nu Duits
land economisch geen enkel perspectief
biedt. Het is waar, dat Duitse politieke
perspectieven evenmin erg bemoedigend
zijn, doch thans partij te trekken van het
Duitse politieke vacuum en later een on
tevreden, intrigerende minderheid aan zijn
kwetsbare Oostgrens te hebben dat is
een bokkesprong waarvoor de voorzichtige j
Franse politici weinig voelen.
Aanwinst van grondgebied is voor de
Fransen niet zonder meer aanlokkelijk. Er
moeten garanties voor de „inwendige
vrede" bij zijn en vooral garanties voor
de - onaantastbaarheid van het democra
tisch geheel. Dit voorbeeld van Franse om
zichtigheid spreekt het duidelijkst tot de
andere oprechte democratieën, die een
voor de toekbmst zo nuttig mogelijk effect
willen bereiken ten aanzien van hun eisen
aan Duitsland. Annexaties en wat dies
meer zij, gebiedsuitbreiding sine qua non,
opneming van minderheden dat zijn
alle misschien zeer oanlokkelijke repré-
aaille-daden voor h«t ogenblik, doch in de
toekomst zit de eiser met het kwaad der
overijling: Troebelen binnen de grenzen,
die eertijds een tamelijk eensgezinde be
volking omspanden, inmenging door het
buitenland en nieuwe aanleidingen tot oor
log. Dit procédé is specifiek Europees, maar
er is geen enkele reden om het te con
tinueren.
Intussen levert deze hele beschouwing
een aanbeveling voor de „nieuwe Euro
pese theorie", dat de economie aan de po
litiek voorafgaat en dat de landen hun
politieke constellatie moeten richten naar
de natuurlijke economische ontwikkeling.
De voorbereidende werkzaamheden aan
het plan-Marshall, die culmineerden in
het Parijse rapport, wezen ook in die rich
ting. Voorop staat de vraag: wat is in
Europa economisch noodzakelijk, dan pas
komt aan de orde, hoe de politieke ver
houdingen daaraan kunnen worden aange
past. Dat deze nieuwe theorie aanhangers
heeft gevonden, behoeft niemand te be
twijfelen, die zijn ogen de kost geeft: De
op stapel staande economische unie tussen
de Lage Landen, de economische unie van
Frankrijk met het Saargebied, de plannen
tot economische eenwording der Scandi
navische landen, de bereidheid van zestien
Europese landen tot het stichten van een
Tol unie is deze opsomming voldoende?
Wellicht, doch volledig is zij nog niet:
Want de tijd en de ontwikkeling der din
gen gaan snel. Iedere dag brengt, onder
de indruk van sombere omstandigheden
en gevaarlijke politieke verwikkelingen,
méér symptomen van een groeiende Euro
pese heroriëntering op het economisch
principe. Dit is geen reden tot overmatige
vreugde want er is altijd nog een kans
dat zij te laat komt.
J. L.
Tito Schipa. Het concert, dat de wereldbe
roemde tenor Tito Schipa in de grote zaal v;
het Concertgebouw te Amsterdam zal geven,
vastgesteld op 14 November. Dit is het enige op
treden van Schipa in Nederland.
Jubileum Rika Hopper. In het landelijk hul
digingscomité voor het gouden jubileum van
Rika Hopper hebben onder andere minister dr.
J. J. Glelen en de burgemeester van Amsterdam,
mr. A. J. d' Ailly, zitting genomen.
Myra Hess onderschelden. De Nederlandse
ambassadeur te Londen heeft aan de pianiste
Myra Hess de versierselen van commandeur
de orde van Oranje Nassau uitgereikt.
Uitreiking Gysbert JapiksprUs. Op Vrijdag
10 October zal te Bolsward de uitreiking plaats
hebben van de „Gysbert Japiks-prijs" voor
Friese litteratuur, ingesteld door de Staten van
Friesland en voor de eerste maal toegekend aan
dr. Obe Postma voor diens gedichtenbundel
„It sil bistean".
Gelijke Monniken
Gelijke kappen
dat is een waar woord voor' ieder die prijs
6telt op een rechtvaardige verdeling. Wij
houden ons daaraan bij de levering der
diverse soorten kolen.
ALs dezer dagen de
uitkomen, stuur ze dan direct naar
BRANDSTOFFENHANDEL
„De Spaarnestad"
FRIESE VARKENMARKT 6—10
(Spaarne bij viaduct) Tel. 14164 en 13904
(Adv.)
Ook Frankrijk heeft thans zifh „atoom-
stad", fort Ghatillon in de Parijse banlieue,
waar onder leiding van Frederic Joliot-
Gurie 130 Franse onderzoekers aan het ex
perimenteren zijn. Daarmede hebben zij
een werk hervat, waaraan reeds geruime
tijd vóór de oorlog bekende Franse ge
leerden hun krachten hadden gegeven. Im
mers in Frankrijk was het onderzoek der
radio-activiteit en der kernphysica ver ge
vorderd, sedert Henri Becquerel de radio
activiteit en Pierre en Marie Curie de radio
actieve elementen hadden ontdekt. Toen de
oorlog uitbrak, werd de wereldvoorraad
aan zwaar water (ongeveer 180 liter), het
enige middel om de snelle loop der electro-
ner. op doeltreffende wijze te vertragen,
heimelijk in (het bezit van het College de
France gebracht. Bij de Duitse inval in de
lage landen begaven de Franse onderzoe
kers zich met hun materiaal, bij wijze van
voorzorgsmaatregel, naar Clermont-Fer
rand, en het kostbare zware water werd
ondergebracht in eeri cel van de later be
rucht geworden gevangenis van Riom. De
capitulatie in 1940 dwong de geleerden tot
staking van hun arbeid. Halban en Ko-
warski, twee onderzoekers, die met Joliot-
Curie hadden aangetoond, dat het uitstro
men van neutronen een begeleidend ver
schijnsel van de splitsing van uraniumker
nen was (van 'belang voor de kettingreac
ties), begaven zich op hoog bevel met het
zware water naar Engeland, waar zij ver
der werkten in het Cavendish-laborato-
rium. Daarna ging het initiatief echter over
in Amerikaanse handen.
Intussen is Frankrijks slechte economi
sche toestand een belemmering voor de
Prinselijk Paar naar
Walcheren
Het ligt in het voornemen van prinses
Juliana en prins Bernhard op 4 November
de boomplantdag op Walcheren bij te
wonen.
De radio geeft Donderdag
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00. 8.00, 13.00. 18 00 20.00 en 23.00 uur Nieuws.
7.15 Gymnastiek 7.30 en 8.15 Platen. 8.45 Werken
van Handel. 9.15 Morgenwijding. 9.30 Kerkorgel.
7.45 Platen. 10.30 Voor de vrouw. 10 35 Piano.
10.50 Voor kleuters. 11.00 Doopplechtigheid Prin
ses Marijke. 12.00 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.33
In 't spionnnetje. 12.3B Dansorkest. 13.15 Roman
tisch. programma „Aan de Avon". 13.45 Deanne
Durtoln. 14.00 Voor de vr^uw. 14.20 Fluit, cello
en piano. 15 00 Voor zieken. 16.00 U kunt het ge
loven of niet. 10.0$ Reprises. 17.00 Kaleidoscoop.
17 20 Welk dier?. 17.30 Orkestsuite „La tragédie de
Salome 18.15 Sportpraatje. 18.30 Strijdkrachten.
19.00 Nu naar bed. 19.05 Praatje uit New York.
19.15 Metropole-orkest. 19.45 De RVD antwoordt.
20.00 Actualiteiten. 20.15 Symphonische muziek.
21 00 Lui9terspel „De'familie Barrett". 22.30 In de
schijnwerper, 23.15 Orkest Ray Ventura.
HILVERSUM n, 414.5 M., 218 M. en 1875 M.
7.00, 8.00, 13.00, 19.00, 20.00 en 22.30 uur Nieuws
7.15 Gymnastiek. 7 30 Gebed. 7.45 Harpsoli. 8.15
Platen. 9 00 Pianomuziek van Janaeck. 9 35 Koor
zang. 10.00 Leger des Heilskwartier. 10.15 Mor
gendienst. 10.45 Orgelsonate van Bach. 11.00 Doop
plechtigheid Prinses Marijke. 12.00 Platen. 12.30
Weerbericht. 12.33 Dansorkest. 12,55 Zonnewijzer.
13.20 Welk boek?. 13.25^ Dansorkest. 13.45 Hors
d' oeuvre. 14 00 Vrouwenkoor. 14.30 Pianomuziek.
14.40 Voor de vrouw. 15.00 Platen. 15.30 Viool en
piano. ,J6.00 Bijbellezing. 16.45 Cembalokwintet.
17.15 Symphonische muziek. 17.30 Geestelijke
liederen. 17.50 Rijk over zee. 18.00 Voor land- en
tuinbouw. 18.15 Klanken uit Hawaï. 18.30 Koor
zang. 19.15 Nieuws uit Indië. 19 45 Platen. 19.55
Pichkrraai. 20 u'. I'i'n'f "7.15 Stud: 'crnvor.d.
81,30 De vaart der volken. 21.50 Baud en plaat.
o--"- dr iklng. 23,00 „Vrij en blij". 23.30
Bymphonto van Rizert,
Vrijgelaten Nederlanders
uit Pameumpeuk terug
Nadat het republikeinse persbureau
Antara reeds in tegenstelling tot vroe
gere berichten had gemeld, dat de Ne
derlandse militairen die bij de noodlan
ding van een Amerikaans vliegtuig door
de TNI werden gevangen genomen, vrij
gelaten zouden worden, arriveerden
Maandagmiddag op het vliegveld Kema-
joran, de Amerikaan MacCallum en de
soldaat Poley. De laatste, afkomstig uit
Zeeland, vertelde aan Aneta, dat alle in
zittenden van de Beechcraft direct na de
landing in een auto naar het huis van een
republikeins kapitein gebracht werden,
waar zij een goede behandeling ondervon
den. Later werden zij naar een ander huis
overgebracht, waarbij de Nederlanders ge
scheiden werden van de Amerikanen, die
echter aandrongen op hereniging, hetgeen
geschiedde. De soldaat W. Poley zal waar
schijnlijk Donderdag per Constellation
naar Nederland vertrekken, omdat zijn
vader stervende is- Dit was ook de reden,
waarom MacCallum hem in de Beechcraft
had meegenomen.
MacCallum, de zelf in Pameumpeuk bij
de Nederlanders was achtergebleven,
kreeg later bericht, waarin hem toestem
ming gegeven werd te vertrekken. Hy ver
klaarde, dat de behandeling van de TNI
goed was geweest. De andere Nederlan
ders, luitenant Van der Ham en sergeant
majoor Van der Kalken waren reeds in
Bandoeng afgezet.
nieuwe ontwikkeling van het atoomonder
zoek. De grootste moeilijkheid is het gebrek
aan uraniumerts, dat, zoals bekend, vooral
in de Belgische Congo en in Canada voor
komt en daar in grote hoeveelheden wordt
opgekocht door de Amerikanen. Joliot-
Curie laat daarom in de eerste plaats jonge
mensen opleiden tot prospector. Dezen zul
len dan in Frankrijk en de overzeesg ge
biedsdelen naar uranium moeten speuren.
Onder de bezwaarlijkste omstandigheden
tracht men voorts de hand te leggen op de
gereedschappen, die voor het atoomonder
zoek nodig zijn. want het materiaal, waar
over het College de France en het radium-
instituut beschikken, is onvoldoende. In
weerwil van al deze obstakels heeft Joliot-
Curie na 16 maanden arbeid de regering
kunnen rapporteren, dat Frankrijk binnen
afzienbare tijd in het bezit zal zijn van de
installaties, die het in staat zullen stellen
een nuttige bijdrage te leveren tot het
vreedzaam gebruik van de atoomenergie.
Maandag twee gewonden
Het Nederlands communiqué van Maan
dag maakt melding van twee gewonden op
6 October aan Nederlandse zijde volgens
de tot dusverre ontvangen berichten.
Op West-Jaya zijn enkele Nederlandse
patrouilles en 'bivak? beschoten. Bij een
aanval op de brug bij Wado op de weg
SoemedanTjiawi gebruikten de republi
keinen mortieren en mitrailleurs. Op Mid-
den-Java zijn Nederlandse posten en pa
trouilles beschoten ten Zuiden van Gom-
bong, ten Noord-Oosten van Poerbalingga,
bij Bandar, bij Dedoengdjati en omgeving,
ten Zuiden van Weleri en ten Zuiden
van Salatiga. Bij schermutselingen ten
Oosten van Semarang in de omgeving van
Dempet is een bende van 50 man verdreven.
Een bivak bij Goedoeg sloeg aanvallen af.
Op Oost-Java ziin Nederlandse patrouil
les beschoten ten Zuiden van Banjoewangi
en ten Zuid-Oosten van Probolinggo. Het
detachement bij Lemboeng werd dqor een
sabililabende van 150 man aangevallen.
Deze aanval werd afgeslagen. Op Sumatra
in het gebied van Medan werd ten Zuiden
van Pematangsiantar een bende verdre
ven, waarvan twee man werden gevangen
genomen.
18 km ten Zuiden van Padang is een
groep terroristen uiteengejaagd.
Lucifers worden iets
goedkoper
Met ingang van 26 October zal de prijs van
lucifers met enkele centen worden verlaagd.
Voor geïmporteerde lucifers en voor Neder-
lanadse lucifers van eerste kwaliteit (60 stokjes
per doosje) per pak vari 10 doosjes is een maxi
mumprijs van 22 cent vastgesteld. De prijs voor
lucifers van tweede kwaliteit (55 stokjes per
.doosje) wordt van 18 op 16 cent verlaagd. De
z.g. boekjes lucifers mogen 1 cent kosten. De
prijs, de kwaliteit, het land van herkomst en het
gemiddelde aantal lucifers per doosje moeten
op elk pak zijn vermeld.
De nieuwe prijzen gelden alleen voor withou
ten ongekleurde lucifers.
De duurdere rode lucifer, welke slechts ter
camouflage van slecht hout werd gekleurd, zal
niet meer in de handel komen.
Na 26 October zal de handel nog 30 dagen ge
legenheid hebben de voorraden met oude prijs
uit te verkopen. Met ingang van 28 November
zal ook de dan eventueel aanwezige oude voor
raad tegen de nieuwe prijzen moeten worden
verkocht.
Dinsdagmiddag stond de gewezen bur
gemeester van Haarlemmerliede en
Spaamwoude, de 44-jarige Hendrik
Winkler voor de tweede kamer van
het Haarlemse tribunaal terecht. De ten
laste legging vermeldde: lidmaatschap van
de N.S B. sedert 1934, met een. onderbre
king van 1938 tot 1941. van Winterhulp,
van Volksdienst. van de Germaanse SS,
Economisch front, Nationaal-Socialistische
Ambtenaarsorganisatie, Sociaal-econo
misch genootschap „Nederland en Europa",
colportage met „Vova", blokleider- en
kringrapporteurschap, hulp- en steunver
lening aan de vijand door het volgen van
een burgemeestercursus, waartoe hij ter
secretarie van Bloemendaal en Castricum
was werkzaam geweest en als secretaris
van de Zaandamse burgemeester Vitters
te Westzaan was opgetreden. Hij had naar
het burgemeesterschap van Apeldoorn
gesolliciteerd maar tenslotte Haarlemmer
liede en Spaamwoude „gekregen".
Uit zijn Westzaanse en Halfwegse pe
riode waren nogal wat aanklachten geko
men. In het eerste dorp h^d hij twee bloe-
menventers aan het Arbeidsbureau en een
arbeider, die zijn radio niet had ingele
verd. aan de Duitsers overgegeven. Ook
had hij een onderzoek ingesteld naar de
voor Winterhulp gestorte bedragen, die
aan illegale doeleinden werden besteed.
„Alleen zijn overplaatsing naar Halfweg
was oorzaak, dat hij niet uit de weg werd
geruimd", luidde het oordeel van de West
zaanse illegaliteit-
In Halfweg had hij onder andere de door
de Duitsers verjaagde burgemeester Si
mons aan het opruimen van prikkeldraad
gezet, na de aanslagen op het treinverkeer,
de burgerij met het pistool in de vuist tot
het opruimingswerk geprest en ook wel
deelnemers aan hongertochten laten aan
houden en hun schamele oogst afgenomen.
Een aankoop van geconfiskeerd katho
liek bezit en een aanbieding als beheerder
en liqfcidateur van Joodse ondernemingen
voltooiden de aanklacht.
„Er in getrapt".
De beschuldigde, die de meeste feiten in
-hoofdzaak toegaf, verklaarde, dat hij on
der invloed van de propaganda „er in ge
trapt" was.
In 1938 had hij. omdat de door hem
gedreven houthandel kwijnde, voor de be
weging bedankt, maar in 1941 „dook het
idealisme weer op". De voorzitter trok dit
laatste enigszins in twijfel, waar de ver
dachte na Dolle Dinsdag zijn huis op naam
van zijn minderjarige kinderen had laten
overschrijven. „Omdat ik zoveel van mijn
kinderen houd", meende hij.
„Omdat u zoveel van uw bezit hield",
veranderde mr. Van der Goot. -
De beschuldigde, die moest erkennen
over de maatschappelijke ontwikkeling
geen bepaalde ideeën te hebben en die
blijk gaf, dat de lectuur van „Mein Kampf"
geen grote indruk bij hem had achterge
laten. verklaarde, dat hij .thans een an
dere levenshouding, die op christelijke
grondslagen rust, had aangenomen.
De keerzijde.
De verdediger, mr. O. H. van Wijk, be
toogde, dat verdachte Winkler de conse
quenties van zijn vorige levensbeschou
wing wil aanvaarden. Daarom heeft hij bij
de behandeling van zijn zaak iedereen ge
spaard, behalve zichzelf. De man heeft
tijdens zijn optreden te Westzaan en te
Halfweg uit een overdreven plichtsgevoel
misstappen begaan, anderzijds heeft de
Westzaanse illegaliteit al haar deugden
willen uitstallen, waardoor hij aldus de
verdediger zwarter is gemaakt dan hij
verdient.
In Halfweg heeft hy ook heel wat goe
de dingen gedaan. De woning van burge
meester Simons heeft hij niet willen aan
vaarden en wanneer in Halfweg ondanks
drie aanslagen op het militaire spoorweg
verkeer geen maatregelen tegen de bevol
king werden genomen, dan is dat te dan
ken aan Winkler's beleid, aldus mr. Van
Wijk.
Advies over 14 dagen.
Duits opportunisme
langs de grens
Verzoek om annexatie
Niemand beter dan de Duitsers, die langs
de grens wonen en die in het algemeen een
aardige duit verdienen in de smokkelhan
del, weten hoe goed het wel in België is en
velen zullen het betreuren, dat de loop der
historie het niet zo beschoren heeft, dat de
grens juist nog enkele meters om hun eigen
huis heen loopt. De inwoners van Losheim,
een landelijke gemeente aan de Duits-Bel
gische grens, meenden er zelfs iets aan te
moeten doen en gezamenlijk richtten zij
zich met een verzoekschrift tot de Belgi
sche gemeente Manderfeld, waarin zij de
annexatie van Losheim door België ver
zoeken. Zij beroepen zich op het feit, dat
zij volgens het verdrag van Versailles wa
ren geannexeerd, dat zij gedurende twee
jaar Belg waren eri slechts weer Duitsers
werden als gevolg van de overeenkomst
tussen de regeringen van België en Duits-
'and inzake (je exploitatie van de Noorde
lijker gelegen spoorweg RoetgenKalter-
herberg. Het verzoek is aan de ministeriële
instanties doorgegeven, die de Losheimers
deden weten, dat zij hieraan te zijner tijd
de nodige aandaoht zullen schenken.
Inmiddels groeit ook in de Duitse dorpen
Auw, Roth en Kofscheid de sympathie voor
luilekkerland België; hoewel zij niet met
zwaarwichtige redenen, zoals Losheim, aan
komen om een annextie te rechtvaardigen,
spreken zij reeds van een volksstemming.
Vijfduizend Nederlandse
paarden naar Frankrijk
(Van een correspondent te Parijs)
In de oorlog hebben 700.000 Franse
paarden het leven-gelaten. Dit verlies is
inmiddels, dank zij een intensieve „bevol
kingspolitiek" echter ruimschoots weer
aangevuld. Volgens de statistieken grazen
er momenteel drie millioen paarden
Franse weiden, tegenover een 2.800.000 in
1939. Niettemin zijn deze drie millföen
nog onvoldoende om aan de inmiddels ge
stegen behoeften te voldoen. Aangezien
die behoeften goedkoper door import dan
door de eigen fokkerij zijn te bevredigen,
heeft thans de Franse regering 5000 paar
den in Nederland aangekocht. De prijs
van een Hollands paard komt de Franse
boer dan te staan op 700.000 francs; voor
een Franse soortgenoot heeft hij meer dan
het dubbele neer te leggen.
Willemsen in cassatie
De gewezen wachtmeester van de zoge
naamde Inlichtingendienst der Haarlemse
politie, Willem Meindert Willemsen, die
door het Bijzonder Gerechtshof te Am
sterdam tot de doodstraf was veroordeeld,
is van dit vonnis in cassatie gegaan.
Als zijn verdediger zal mr. J. A. J. Bot-
tenheim uit Amsterdam optreden.
Panda en de Meestervlieger
68. „We moeten hier weg!" zei Oehoe
„We moeten benzine hebben! Die Kraan
slaapt en we moeten iets doen vóórdat hij
wakker wordt! De vraag is alleen maar:
Wat?! Het antwoord daarop, leerling, kan
kort zijn. We planten een vlag op het
aaan!" Oehoe voegde de daad bij het
woord. Hij bond een oude lap aan een slok
en plantte die stok in het zand. „Nu gaan
we ook slapen!" zei hij. „Slaap is zéér be
langrijk, leer dal van mij!" Panda dacht,
dat hemisschien beter geweest zou zijn
ttrmd en wachten op de dingen die komen om de wacht te houden bij de vlag, maar
hij was zó moe, dat hij niets zei. En even
later lagen ze beiden in diepe rust. Toen
het zo ver was ging Kraan overeind zitten
en knipoogde grijnzend. „Nu ga ik de in
houd van die oude kist eens beter bekij
ken!" dacht hij. „Ik kan best wat goud
gebruiken!"
Ir. A. Paulen geridderd
Nederlandse mijnen door zijn
toedoen voor vernieling gespaard
De oud-Haarlemmer ir. A. Paulen, hoofd
bedrijfsingenieur bij de staatsmijnen en
reserve-kolonel in algemene dienst, is
door de Koningin benoemd tot ridder der
4e klasse der Militaire Willemsorde.
De motivering voor deze hoge onder
scheiding vermeldt, dat ir. Paulen zich in
de strijd door het bedrijven van uitste
kende daden van moed, beleid en trouw
onderscheiden heeft door op 16 September
1944 na daartoe van de leiding van het
verzet in Limburg de opdracht te hebben
ontvangen, door de vijandelijke linie door
te dringen naar de 2e Amerikaanse pant
serdivisie te Valkenburg en zich beschik
baar te stellen voor het dienen van ad
vies en het bieden van hulp bij de te ver
wachten operaties.
Dank zij zyn grote kennis van de mijn
streek en van de Duitse opstellingen en
verdedigingswerken aldaar heeft hij deze
operaties op uitnemende wijze bevorderd.
Hij heeft persoonlijk deelgenomen aan
deze operaties door op buitengewoon moe
dige en zeer kundige wijze herhaaldelijk
vrijwillig als gids op te treden onder
vijandelijk artillerie- en mitrailleurvuur,
aan het hoofd van de aanvallende tanks
of van de voorste infanterie-afdelingen.
Aldus droeg hij er toe bij, dat de 2e
Amerikaanse pantserdivisie in twee snelle
stoten van Valkenburg tot Geilenkirchen
kon doordringen, waardoor de vijand was
genoodzaakt in allerijl terug, te trekken
op de lijn Kerkrade-Geilenkirchen.
De Nederlandse mijnen werden hier
door voor vernieling door de vijand ge
spaard en de bewoners van deze dichtbe
volkte streek werden voor grote ellende
behoed.
Twee mijnwerkers gedood
In de staatsmijn Maurits te Lutterade
is de 27-jarige ongehuwde houwer F. H.
Fiévez uit Heerlen in een vulpijler door
stenen uit de blaasleiding zo •ernstig ge
wond, dat hij overleed.
In de mijn Laura te Eygelshoven werd
de gedetineerde J. Blok bij het ontkolen
door een van een geringe hoogte uit het
dak der mijngang vallende steen in de nek
getroffen. Hij werd in het St- Joseph-zie-
kenhuis te Heerlen opgenomen, waar hij
is overleden.
Dit slachtoffer was gehuwd en vader
van een kind.
POËSKE SCHERENS GERIDDERD. Blijkens
een mededeling van dë Belgische Wielerbond
heeft de prins regent aan de wereldkampioen
Scherens het ridderkruis van de Belgische
kroonorde uitgereikt.
Nieuwe uitgaven
„Een naald vol dromen", door JAN
ENGELMAN. J. M. Meulenhoff, Am
sterdam.
Onze kunstmedewerker Herman Moerkerk
heeft enige tijd geleden een uitvoerige beschou
wing gewijd aan het werk van Er-nee 't Hooft,
ter gelegenheid van een tentoonstelling .harer
borduurwerken in Haarlem. Haar kunstzinnige
aanleg en technische vaardigheid hebben ook
Jan Engelman geïnspireerd tot een beschou
wing. waarin hij constateert dat Emee 't Hooft
een verblijdende lust heeft aan de vormen der
natuur en een als ware het literaire eruditie
aan de dag legt bij het uitvoeren van haar
onderwerpen.
Engelman gaat voorbij aan de vraag naar de
hedendaagse verhouding tussen het handwerk
én de machinale vervaardiging van gebruiks
voorwerp en sierkunst Hij stelt echter met ver
heugenis vast dat Ernee 't Hooft kan tekenen;
dit in tegenstelhng tot vele „kunstnijveren" in
wie hij niet meer kan zien dan mensen met
vaardigheid en goede smaak.
Engelman constateert dat het naaldwerk van
Ernee 't Hooft niet halen kan bij meesterlijke
gobelins uit de vijftiende en zestiende eeuw en
bespiegelt dan verder dat de waaide der orna
mentstijlen Is weggevallen met de maatschappe
lijke achtergrond waaruit zij hun betekenis en
kracht putten. Maat. hij besluit met op te mer
ken dat Ernee 't Hooft, die een oud kunst
ambacht vernieuwt, in elk geval meer is dan een
dier kunstnljveren wie het aan beeldend ver
mogen en beschaving ontbreekt en dat zij bo
vendien in haar volle ontwikkeling als kunste
nares Is.
Vier en twintig foto's in het boekje geven een
goede indruk van het besproken borduurwerk.
„Peter de Grote", door dr. TH. J. G.
LOCHER. Ploegsma, Amsterdam
De herdenkingen van Tsaar Peter, die enige
tijd geleden, in Amsterdam en Zaandam zijn ge
houden. hebben de figuur van de Russische
heerser die in Nederland het scheepstimmeren
kwam leren weer in de herinnering wakker ge
roepen. Dergelijke herdenkingen plegen anecdo-
tische bijzonderheden naar voren te brengen en
met schone woorden voorbij te gaan aan de
achtergrond der schijnbaar belangwekkende
dingen. Deze achtergrond is verre van anecdo-
tisch; Tsaar Peter's belangstelling voor onze
scheepswerven was een der uitvloeisels van de
Russische expansiedrang naar het Westen en
Peter's werk was het begin van de groeiende
betekenis die Rusland in de Europese politiek
kreeg en in menig opzicht is het mogelijk een
rechte lijn te trekken tussen bepaalde delen van
Peter's optreden en Stalin's politiek. In Peter
de Grote is de grondslag te vinden van verschil
lende aspecten van de verhouding tussen Rus
land en het Westen die op het ogenblik méér
dan enig ander vraagstuk de aandacht van de
wereld tot het uiterste gespannen houdit.
Prof. Locher's boek geeft niet de sleutel, daar
mee de Russische houding van tegenwoordig
zonder meer verklaard kan worden, maar het
kan bijdragen tot het verhelderen van inzicht.
Tienduizend Mohammedanen
voor de strijd om Palestina
In een telegram aan Azzan Pasja, de
secretaris-generaal van de- Arabische liga,
heeft het hoofd van de Mohammedaanse
broederschap, Sjeikh Hassan el Banha,
verklaard, dat een divisie van 10.000 jonge
mannen gereed staat om Palestina gewa
penderhand te redden.
GEBLOKKEERD INDISCH PENSIOEN.
De president van de civiele kamer der
Haagse rechtbank deed uitspraak inzake de
eis van de oud vice-president van het Hoog
gerechtshof in Nederlands-Indië tot uitbe
taling van diens pensioen over het tijdvak
Maart 1942—Augustus 1945. gedurende
welke periode eiser, die tevoren zijn pen
sioen in Nederland had ontvangen, in In
dië woonachtig is geweest, daardoor vol
gens de z.g. „bevriezingsordonnantie" van
29 Augustus 1945 de pensioenbetaling over
dat tijdvak werd opgeschort.
Eiser was van oordeel dat een in Indië
gepensionneerde het recht heeft, zijn pen-
sien in Nederland dan wel in Indië betaal
baar te doen stellen. «Het verweer van de
pensioenfondsen was, dat de Indische pen
sioenfondsen berusten op het Indische pu
blieke recht en dat derhalve de Indische
wetgever gerechtigd is tot opschorting van
de pensioen-uitbetaling.
De president van de rechtbank verenigde
zich met de opvatting der pensioenfondsen
en wees de vordering af.
Uren, die maar duren
En Uw bed wordt een pijnbank.
U kent dat. Door die zangerige Rheumatjsche
pijnen, nachten van hanewaken, draaien en
wentelen, van links naar rechts, voor en na.
Maak daar toch een einde aan! Neem Kru-
schen Salts. De kleine dagelijkse dosis Kru-
schen heeft een wondere weldadige werking.
Dat komt omdat Kruschen Uw bloed sneller
doet stromen en het zuivert van schadelijke
zuren, die nu oorzaak zijn van Uw lijden en
Uw pijn.
Vraag Kruschen Salts bij Uw Apotheker of
Drogist.
(Adv.)
Redenering. De Hongaarse eerste-minister. Din-
nyes. heeft in de nationale vergadering ver
klaard, dat de misbruiken bij de verkiezingen
op- Sl Augustus gestraft zullen worden. Er
zullen echter geen zware straffen uitgedeeld
worden, aldus de premier, daar het uitein
delijke resultaat niet beïnvloed is.
Linkervleugel. Tweehonderd afgevaardigden van
de linkervleugel der Poolse-boerenpartij, die
te Warschau bijeen gekomen zijn, hebben
een resolutie aangenomen, waarbij de afzet
ting van Mikolajczyk als leider van de partij
wordt geëtst. Voorts zou het leiderschap moe
ten berusten bij arbeiders en boeren en in de
buitenlandse politiek naar een nauwe samen
werking met de Sovjet-Unie moeten worden
gestreefd.
Futiel protest. In politieke kringen te Londen
meent men te weten, dat Spanje protest heeft
aangetekend tegen het feit, dat Bevin de
Britse minister van buitenlandse zaken, de
vorige week te Londen een onderhoud heeft
gehad met Indalecio Prieto, de ln balling-
schap levende Fnaanse socialistische leider."
Minder brood. N.v, plaatsvervangende Ame
rikaanse bevelhebber in Duitsland, generaal-
majoor Hayes heeft medegedeeld, zullen de
Amerikaanse troepen op bevel van generaal
Eisenhower bij de middag- en avondmaal
tijden minder brood ontvangen om graan te
sparen.
Geen reden. John Taber. de voorzitter van de
commissie voor toewijzingen van het Ameri
kaanse huis van afgevaardigden, die momen
teel een bezoek aan Duitsland brengt, heeft
verklaard, dat hij er geen vermagerde men
sen heeft gezien, hoewel hij er naar uit
gekeken heeft. Hij voegde eraan toe, dat de
commissie, die Turkije. Griekenland, Italië,
Triëst. Oostenrijk en Duitsland heeft bezocht,
tot dusver niets gezien heeft, dat reden zou
kunnen zijn voor het bijeenroepen van een
speciale congreszitting.
Armen over elkaar. De Amerikaanse Skymaster
met het „mechanische brein" is na een vlucht
van 2400 mijl. die in 14 uur en 11 minuten is
gedaan, in Newfoundlapd aangekomen. Het
vliegtuig is in Engeland opgestegen. De
zich aan boord bevindende bemanning heeft
de réis met de armen over elkaar kunnen
maken. i
Beul. De temporaire krijgsraad te Pontianak
heeft de Japanse vice-admiraal Tasashige ter
dood veroordeeld. Tasashige liet in de eerste
helft van 1944 meer dan anderhalfduizend
ingezetenen van West-Borneo waaronder
vrouwen en kinderen, zonder vorm van prp,
ces onthoofden.
