Haarlems Dagblad
Nieuwe Weg
De tekst van wetsontwerp inzake
het Regentschap gewijzigd
„Suprematie der regering over het leger
in Nederland een artikel des geloofs"
Russische groep kondigt boycott
van Balkan commissie aan
Arabische Liga bereidt zich voor
op militaire actie in Palestina
Weerbericht
62e Jaargang No. 18757
Bureaux: Grote Houtstr. 93, TcL Admln. 10724,
14825. Redactie 1U6U0. Directeur-Hoofdredacteur
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37. TeL 12230.
Drukkerij Z. B. Spaarne 12, TeL 12713, 10132.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
ti'ijclag 10 OctoGer 1947
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 31 cent, per kwartaal
4fFranco per post ƒ4,50. Postgiro 273107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
WIJ KRIJGEN MEER DAN OOIT te
horen over de economische en politieke
moeilijkheden, waarin de landen van West-
Europa verkeren. Ten aanzien van de eer
ste hoopt men op nieuwe en grootse steun
van Amerika en sommigen rekenen er.mis
schien al een beetje te vast op. Want zelfs
het Plan-Marshall is nog maar een plan
van de Amerikaanse regering; het Congres
zal erover moeten beslissen en de stemming
in financiële kringen in de Verenigde Sta
ten is niet zo bepaald geestdriftig. Daarvan
heeft pas nog een beschouwing in het
Financiële Dagblad, van de hand van de
New-Yorkse correspondent van dat blad,
getuigd. Verklaringen van Amerikaanse
financiers, die hij citeert, komen erop neer
dat men geen zin heeft zijn geld in een
bodemloze put te storten. Al wil Amerika
zijn Europese markt behouden en al heeft
het daar groot belang bij, het is geschrok
ken van het tempo waarin Groot-Brittannië
zijn geweldige lening heeft opgesoupeerd,
ontsteld door het feit dat Europa enorme
bedragen aan dollars heeft moeten besteden
om Amerikaanse kolen te kopen terwijl
het zelf zijn productie niet op voldoend
peil kan brengen en geërgerd door het ge
mak, waarmee in Frankrijk nieuwe lenin
gen bij Amerika worden aangekondigd,
alsof zij de natuurlijldte* zaak ter wereld
zijn.
Het Financiële Dagblad citeert Ameri
kaanse meningen als deze: „Als wij volgend
jaar weer zoveel mi 11 ia I'd dollars in Europa
rondgestrooid hebben komen wij misschien
weer tot de conclusie, dat alles vergeefs is
geweest." „Het enige realistische ant
woord is, Europa zijn eigen moeilijkheden
te laten oplossen". „Europa geeft er
blijkbaar de voorkeur aan de handen in de
schoot te leggen, omdat Uncle Sam het dan
wel zal opknappen.'' „De oplossing is
werk, werk, werk. Al dat praten over het
dollar-probleem verandert niets aan de
feiten. Het is geen dollar-probleem, het is
een productie-probleem. En al geven wij u
tien milliard (dit is meer speciaal tot Bev.in
gericht), als Engeland niet harder werkt,
dan stroomt het goud weer net zo snel
terug als wij het naar Engeland kunnen
verschepen."
Wij kunnen er ons in verheugen dat dit
meer bepaald critiek is op Engeland en
Frankrijk en niet op óns, maar daar schie
ten wij niet veel mee op. want omtrent ons
eigen financiële beleid zijn wij helemaal
niet zo gerust en wij hangen zelf af van
Amerikaanse steun en behoren tot de be
langhebbenden bij het Plan-Marshall.
De politieke gang van zaken in Engeland
en Frankrijk toont aspecten, die ons tot
nadenken stemmen. Er blijkt een soort
moeheid en ongeloof onder de kiezers, die
zich niet tot die twee grote landen bepaalt.
Ik heb gisteren op deze plaats geschreven
over de onzekerheid, die in de Engelse
politieke verhoudingen heerst, Iri Frankrijk
weet men volstrekt niet, welke kant -het
uit moet en daar is de moedeloosheid heel
groot. Het bewustzijn dat een grote lijn
ontbreekt, dat men geen heldere vooruit
zichten heeft, komt in de andere landen
eveneens tot uiting. Ook bij ons. En al deze
dingen zijn symptomen van dezelfde stem
ming: men voelt velen doen dat maar
halfbewust dat het tijd is om een nieuwe
weg in te slaan en dat de oude totale
scheiding van staatsmachten en de oude
versnippering van belangen hun tijd heb
ben gehad. West-Europa kan er alleen
bovenop komen als het zijn productie gaat
organiseren en zijn tegenstellingen en na-
ijverigheden, die geen zin meer hebben, ver
vangt door een werkelijke samehwerking.
Het is geen wonder dat men in de 48 ver
enigde Amerikaanse staten zich verbaasd
over die versplinterde groep Europese
'staatjes op een veel kleiner vasteland, die
hardnekkig een verouderd spel blijven
voortspelen, terwijl de weg naar herstel en
nieuwe bloei zich zo duidelijk aftekent.
Het is natuurlijk geen makkelijke weg.
Maar hoe zou men die kunnen verwachten
na de vernielingen en ontwrichting, door
twee wereldoorlogen aangerioht? Er zal veel
energie vereist worden om hem met goed
succes te volgen. Maar die energie zal ont
waken als men de mensen eindelijk een
groot doel voor ogen stelt en hen uit de
verstarring van verouderde, uitzichtloze,
verhoudingen bevrijdt.
Havenovereenkomst
van Londen verworpen
Een lid van de Britse controle-commis
sie heeft volgens het Duitse nieuwsbureau
Dena verklaard, dat de Britse controle
commissie in Duitsland gaarne zou zien,
dat de Nederlandse en Belgische regerin
gen nieuwe voorstellen zouden doen met
betrekking tot de gebruikmaking van de
havens van Rotterdam en Antwerpen voor
de invoer in Duitsland.
De overeenkomst die in Den Haag tus
sen de Belgische en Nederlandse regerin
gen en de Britse en Amerikaanse militaire
besturen tot stand is gekomen, is inder
daad definitief verworpen door generaal
Lucius Clay en de Britse generaal Sir
Brian Robertson. Deze laatsten zijn van
mening dat de door de Nederlanders en
Belgen verlangde bedragen in dollars te
groot zijn om door het Duitse economische
leven gedragen te kunnen worden.
Oost-Sumatra autonoom
Volgens een officiële bekendmaking is de
vorming van de staatkundige eenheid
Oost-Sumatra (Daerah Istnnowa Soema-
tra, Timoer) bij decreet van de landvoogd,
gedateerd 8 October, goedgekeurd. Het
besluit behelst de erkenning van een voor
bereidend comité voor Oost-Sumatra als
voorlopige vertegenwoordiging van de
Daerah met dien verstande, dat het comité
zal worden aangevuld met vertegenwoor
digers van de nog niet voldoende vertegen
woordigde bevolkingsgroepen en dat het
alsdan wordt omgezet in een voorlopige
raad van Daerah, die in samenwerking met
de Recomba het statuut en de organisatie
van het nieuwe gebiedsdeel ten uitvoer zal
brengen. Omtrent de positie van de zelf
besturen zal een beslissing worden ge
nomen nadat regelmatige verkiezingen
zullen zijn gehouden, in afwachting waar
van de raad de zelfbestuursbevoegdheden
zal uitoefenen in overleg met de Recomba.
Ook dé interne veiligheid valt onder de be
voegdheden. De vereiste middelen voor de
werkzaamheden van de raad zullen, han
gende nadere verrekening, voorlopig van
regeringswege worden verstrekt.
Regering antwoordt op be
zwaren van het parlement
Onze parlementaire redacteur heeft gis
teren medegedeeld, dat in het parlement
talrijke bezwaren geopperd waren tegen
het wetsontwerp tot toepassing van arti
kel 43 van de Grondwet, ter regeling van
de tijdelijke neerlegging van het Konink
lijk Gezag en het instellen van een Re
gentschap.
Uit het thans verschenen Voorlopig
Verslag blijkt, dat verscheidene Kamer
leden critiek hebben geoefend op de voor
gestelde regeling. Aan enigen hunner was
het niet duidelijk geworden, of de rege
ring beoogt de neerlegging van de uit
oefening van het Koninklijk Gezag slechts
voor eenmaal mogelijk te maken, dan wel
zodanige regeling te treffen, dat zulks
meermalen zou kunnen geschieden.
Het kwam deze leden voor, dat de
Grondwet eist, dat van geval tot geval
wordt overwogen, of er aanleiding bestaat
om de uitoefening van het Koninklijk Ge
zag tijdelijk aan een Regent op te dragen,
Het-vraagstuk van de herhaalde waar
neming van het Koninklijk Gezag door
een Regent achtten zij van zodanig ge
wicht, dat de Sta ten-Generaal zich ii
voorkomende gevallen telkenmale reken
schap moeten geven en van de instelling
van het regentschap en van de keuze van
de regent. Zij drongert dan ook aan op een
wijziging van het wetsontwerp, welke het
zou beperken tot een voorziening ad hoe.
Vele leden konden zich met deze critiek
niet verenigen. Huns inziens moet men
wel onderscheiden tussen de vraag; of de
Grondwet zich verzet tegen een regeling,
als in het wetsontwerp is opgenomen en
de vraag, of zulk een regeling gewenst is.
Over het tweede punt is verschil van me
ning denkbaar, over het eerste punt ech
ter, naar de mening van deze leden, niet.
Voorts werd met klem weersproken, dat
de Staten-Generaal, indien dit ontwerp
tot wet werd verheven, geen invloed zou
den kunnen oefenen op de wijze van uit
voering er van.
Antwoord der regering.
De regering heeft op deze opmerkingen
reeds geantwoord. Zij is niet bereid te er
kennen. dat de korte tijd van voorberei
ding zijn stempel op het wetsontwerp
heeft gedrukt.
Het is de vurige wens onzer Vorstin zo
spoedig haar krachten zulks toelaten de
uitoefening van het Koninklijk Gezag weer
te hervatten. Het is echter niet uitgeslo
ten, dat in de gezondheid van onze Vorstin
na verloop van enige tijd na de hervatting
van de uitoefening van Haar taak een te
rugslag intreedt, welke H. M. de Koningin
zou kunnen nopen de uitoefening van het
Koninklijk Gezag opnieuw tijdelijk neer
te leggen. In de gedachtengang van som
mige leden zou dan een nieuwe wettelijke
regeling dienen te worden uitgelokt, hoe
wel dezelfde oorzaak, die tot indiening van
het wetsontwerp noopte, haar werking
nog zou doen gevoelen.
De regering is van oordeel, dat de tekst
van het artikel zioh daartegen in genen
dele verzet.
De Staten-Generaal staan voldoende
middelen ter beschikking om, indien zij de
indruk zouden krijgen, dat van de mach
tiging een ander gebruik zou worden ge
maakt dan bij de indiening van het wets
ontwerp werd beoogd, hun invloed te doen
gelden.
Mochten andere omstandigheden dan die,
welke thans tot indiening van het wets
ontwerp leiden en daarin uitdrukkelijk
zijn vastgelegd, te zijner tijd eveneens tot
het tijdelijk neerleggen van het Koninklijk
Gezag nopen, dan zal de regering opnieuw
een wetsontwerp moeten indienen.
De regering vraagt zich af of de bezwa
ren, in het voorlopig verslag geschetst,
niet te breed zijn uitgemeten. Ook de rege
ring overtuigd van de waarde van de
continuïteit van het Koningschap, doch er
zijn omstandigheden, die 's mensen wil te
boven gaan. Voor wijziging van de struc
tuur van het ontwerp ziet de regering dan
ook geen gronden.
Het dooreengebruiken van de woorden
„Wij" en „Ons" in verschillende beteke
nissen vindt zijn grond in het bijzonder
karakter van het wetsontwerp. Inmiddels
is er in de bij nota van Avijzigingen voor
gestelde redactie zoveel mogelijk naar ge
streefd het dooreenlopen van deze uitdruk
kingen te voorkomen. Overigens onder
schrijft de regering niet de mening dat het
besluit tot het neerleggen van de Ko
ninklijke waardigheid geen contrasigne
ring behoeft. Het gaat hier om het verbin
den van staatsrechtelijke gevolgen aan de
gezondheid des Konings. Voor deze gevol
gen moeten de ministers de verantwoor
delijkheid aanvaarden.Intussen heeft de
regering er geen bezwaar tegen de redac
tie op enige punten te wijzigen, waardoor
aan de geopperde bezwaren in hoofdzaak
kan worden tegemoet gekomen.
Het ligt in de bedoeling in het thans uit
te vaardigen besluit, waarin het rijdstip
bepaald wordt, waarop de uitoefening van
het Koninklijk Gezag wordt neergelegd,
mede het tydstip te bepalen, waarop de
uitoefening van dat gezag zal worden her
vat.
Het gewijzigde wetsontwerp luidt aldus:
Artikel 1.
1. Wanneer redenen van gezondheid Ons
daartoe aanleiding geven, leggen Wij de
uitoefening van het Koninklijk Gezag tij-
Togliatti zou de leider
van „Kominform" worden
Het onafhankelijke Romeinse dagblad II
Tempo, verneemt uit Parijs dat de leider
der Italiaanse communisten, Togliatti. de
nieuwe „kleine komintern" zal organiseren
en leiden en beschouwd kan worden als „de
leider van liet Westerse communisme".
Communistische kringen in Rome noem
den dit bericht „een poging om Togliatti in
verlegenheid te brengen."
Kabinetsreconstructie
Op een mededeling van een Haagse be
richtgever, die wij in ons vorige nummer
opnamen en die de komende kabinets-
reconstructie ten aanzien van overzeese
gebiedsdelen betrof, moeten wij heden
terugkomen. Onze parlementaire corres-
'ponoent bericht ons namelijk dat het niet
in het voornemen ligt, ministers te be
noemen die onder de minister-president
zouden staan en geen deel van de minis
terraad uitmaken. In de kabinetszittmg
van Maandag a.s., die weer door minister
Jonkman zal worden bijgewoond, zal een
besluit omtrent de kabinets-reconstruetie
worden genomen.
delijk neer.
2. Wij bepalen hei tijdstip waarop Wij Russisch VOOrstel tot oplieffillg
•achtens het eerste lid van dit artikel de I
der bezetting van Duitsland?
Het Franse nieuwsbureau AFP verneemt
uit Düsseldorf van een zegsman uit de
Duitse communistische partij, dat Rusland
op de aanstaande conferentie der grote
vier zal voorstellen dat alle geallieerde
troepen uit Duitsland zullen worden terug-,
getrokken.
Volgens het bericht zou Molotof dit
voorstel doen teneinde de unificatie van
Duitsland te bespoedigen en de verkiezing
van vertegenwoordigers voor een nieuwe
rijksdag te doen plaats hebben. AFP zegt
verder dat men gelooft dat de Russen niet
bevreesd zullen zijn voor algemene ver
kiezingen gezien de sterkte der commu
nistische partij in de Oostelijke zóne.
Voorts zegt AFP dat, indien Molotof's
voorstel zou worden aarigenomen, dit zou
betekenen dat de communistische partij
ook in de Westelijke zones zou worden
toegelaten, hetgeen thans niet het geval is.
krachtens het eerste lid van dit artikel de
uitoefening van het Koninklijk Gezag
neerleggen, alsmede het tijdstip, waarop
Wij deze zullen hervatten.
Artikel 2.
Voor de gevallen, waarin Wij krachtens
artikel 1 de uitoefening van het Koninklijk
Gezag lijdelijk neerleggen, wordt mits deze
onze beminde dochter Prinses Juliana der
Nederlanden tot Regentes van het Konink
rijk benoemd.
Artikel 3.
Het regentschap eindigt met ingang van
het tijdstip, waarop Wij de uitoefening van
het Koninklijk Gezag hervatten.
Minister Jonkman hersteld
De minister van Overzeese Gebiedsdelen,
mr. J. A. Jonkman, zal Maandag zijn werk
zaamheden in volle omvang 'hervatten.
In de Maandag te houden ministerraad
zal, naar men verwacht, een beslissing wor
den genomen inzake de reeds aangekon
digde kabinetsreconstructie.
Britse strijdkrachten
onder liet millioen
Van officiële zijde werd medegedeeld
dat de Britse regering besloten heeft om
in het komende half jaar de gewapende
strijdkrachten met ruim 300.000 man te
verkleinen, waardoor zij onder het mil
lioen zouden komen.
Aanvankelijk was de regering van plan
geweest om de strijdkrachten die momen
teel uit ongeveer 1.225.000 man bestaan,
in het komende half jaar terug te brengen
tot 1.007.000.
De noodzaak om de militaire uitgaven
te verlagen en de behoefte aan werkkrach
ten in de industrie hebben echter een ver
snelde demobilisatie wenselijk gemaakt.
Voor het fiscale jaar dat Maart 1949 ein
digt, worden zelfs nog groter beperkingen
overwogen.
De regering zal bij de opening van het
parlement op 21 October officieel mede
deling doen omtrent het demobilisatie
schema.
Het woord is aan.-
Mme. Swetchine:
Wat is nodig om toegevend tc
zijn? Veel gezond verstand en
een beetje medelijden in het
hart.
Vietnam wil zijn zaak
voor de UNO brengen
Het verluidt dat de regering van Viet-
nam aan de delegatie van India bij de
UNO heeft verzocht om haar zaak tegen
Frankrijk aan de algemene vergadering
voor te leggen. De Indische delegatie
heeft over dit verzoek nog geen besluit ge
nomen. De stap van Vietnam komt niet
geheel onverwacht.
Hij wordt te Lake Succes beschouwd
als een categorische verwerping van
het recente hernieuwde Franse aan
bod om de regering aan „verantwoorde
lijke autoriteiten" over te dragen.
VAN KLEFFENS TOT DE VEILIGHEIDSRAAD
Russisch voorstel geamendeerd door Australië
Twee opnamen van de doopplechtigheid in
de Utrechtse Domkerk. - Bovenste foto:
het ogenblik van de doop: onderste foto:
het prinselijk echtpaar met de dopelinge.
De Veiligheidsraad lieeft gisteren de
Indonesische kwestie behandeld en rede
voeringen aangehoord van de Nederlandse,
de Belgische en de Russische vertegen
woordiger. De voorgestelde Russische
resolutie tot terugtrekking der troepen
op de uitgangsstellingen kwam niet in
stemming, doch werd geamendeerd door
Australië, wiens vertegenwoordiger Evatt
voorstelde dat de troepen der beide par
tijen vijf kilometer zouden terug
trekken om aan de vijandelijkheden
een eind te maken. Dit amendement komt
Zaterdag in discussie en wellicht in stem
ming. Van Kleffens verdedigde zich in
zijn rede tegen de beschuldigingen van de
Indonesische gedelegeerde Palar, die be
weerd had dat de Nederlandse regering
ondergeschikt is aan de gewapende macht.
„In Nederland is de suprematie der rege
ring over het leger een artikel des ge
loofs", aldus van Kleffens. „Ik wens de
goede naam der Nederlandse soldaten na
ijverig te verdedigen".
„De Chinese gedelegeerde zeide de in
druk te hebben, dat ik de republiek Indo
nesia in haar geheel wilde beschuldigen",
aldus vervolgde de heer Van Kleffens.
„Wij hebben geen onenigheid met de repu
bliek als zodapig. Wij hebben gehoopt met
haar te kunnen samenwerken om Java,
Sumatra en de rest van Indonesië een ge
lukkige, voorspoedige toekomst te ver
zekeren op basis van vrijheid en volledig
zelfbestuur. Wij hopen nog, dat dit moge
lijk zal zijn.
In de republiek zijn vele voortref
felijke lieden, zowel in als buiten de
regering, en op hen vestigen wij onze
hoop. Sedert het begin van deze eeuw
is het politieke leven in Indonesië be
heerst door twee geestesstromingen:
de ene* richt zich naar een democrati
sche regering in de Westerse beteke
nis en gaat uit van Nederlanders, niet
van Indonesiërs, de andere kant zich
NEGATIEVE UNO-LEDEN
De Sovjet-Russische gedelegeerde Wisjinsky
heeft gisteren in de politieke commissie der
UNO verklaard, dat hü de voorgestelde
Balkancommissie zal boycotten. „Deze com
missie is in strijd met de grondbeginselen
der UNO en de Sovjet-Unie zal er niet aan
deelnemen of meestemmen bij de verkiezing
van haar leden," aldus Wisjinsky.
De Joegoslavische afgevaardigde Bebler
rees onmiddellijk van zijn stoel om Wisjins
ky te danken voor „deze vriendelijke geste,
die geheel in overeenstemming is met de
principes, die de grote Sovjet-Russische
democratie inspireren".
Oscar Lange (Polen) verklaarde even
eens, dat zijn land geen deel wil uitmaken
van de commissie.
De Cubaanse gedelegeerde stelde voor,
dat de grote vijf geen van alle aan de com
missie zullen deelnemen. Hij werd gesteund,
door Venezuela en Mexico.
De Amerikaanse afgevaardigde verklaar
de, dat het hem beter leek, dat de grote vijf
wel zitting in de commissie nemen, daar
deze „een rechtstreeks politiek karakter"
heeft.
Ook Wit-Rusland, de Oekraine en Tsjecho
Slowakije weigerden deel uit te maken van
de commissie.
De Belgische afgevaardigde Spaak laakte
de Sovjet-groep om haar „gebrek aan wil
tot samenwerking". „Gisteren", aldus
Spaak, „kwam er geen Russisch amende
ment, ofschoon de vergadering verlangde
|om een opbouwend voorstel te horen. Van
daag zeggen zij, dat de commissie een slech
te resolutie heeft goedgekeurd en willen
zij er geen part of deel aan hebben."
Met evenveel sarcasme antwoordde Wis
jinsky, dat het onmogelijk is om iets, dat
men fundamenteel uit de boze acht, te
amenderen.
Spaak vroeg daarop Wisjinsky, wat hij
wilde, dat de commissie in verband met de
boycott zou doen. ..Moeten wij nu maar zeg
gen, dat wij ongelijk hebben?" Spaak drong
er bij de commissie op aan om zich aan het
genomen besluit te houden, hoe onaange
naam de Sovjet-Russische boycott ook is.
De Amerikaanse afgevaardigde verklaar
de, dat de Sovjet-Russische houding „ern
stige bezorgdheid" wekt, doch dat zij voor
de commissie geen beletsel mag betekenen
om haar taak voort te zetten.
De zitting werd verdaagd tot Vrijdag.
Volgens Agence France Presse zouden de
Verenigde Staten, gezien de weigering van
de Sovjet-Unie om deel uit te maken van
de speciale commissie voor de Balkan,
teruggekomen zijn op het plan om ver
tegenwoordigers van de grote vijf in deze
commissie op te nemen en zich verenigd
hebben met het voorstel van Columbia om
de commissie slechts te vormen uit ver
tegenwoordigers van de zes niet-perma-
nente leden van de Veiligheidsraad.
EgyptischeSyrische en Libanese troepen
concentreren zich langs Palestijnse grens
Naar de secretaris-generaal en stichter
van de Arabische Liga, Azzam Pasja, heeft
medegedeeld, hebben de ministers-presi
denten van Syrië, de Libanon, Irak, Trans-
jordanië en Egypte in een geheime zitting
in het Libanese bergplaatsje Aley beslo
ten om „militaire actie" aan te bevelen ïti
geval de Engelsen uit Palestina zouden
terug trekken.
„Wij zijn het eens geworden over alge
mene maatregelen en over bepaalde mili
taire maatregelen", aldus Azzam Pasja,
„doch wij hebben de mogelijkheid van
economische sancties nog niet besproken".
De aanbevelingen van de ministers-pre
sidenten zouden gisterennacht aan de vol
ledige vergadering van de Arabische Liga
worden voorgelegd.
Later kwam het bericht dat de voltal
lige vergadering van de Arabische
Liga met algemene stemmen de reso
lutie, waarin op de Arabische staten
een beroep wordt gedaan alle moge
lijke militaire hulp voor Palestina te
„mobiliseren" om het hoofd te bie
den aan de Joodse bedreiging van de
veiligheid van Palestina, had aan
vaard.
U. P. deelt mede dat de regeringen van
de Libanon en Syrië gisteren aan ver
scheidene eenheden van hun legers order
hebben gegeven zich te concentreren langs
de Palestijnse grens. Naar verluidt zijn de
eerste troepen reeds onderweg naar de
hun opgegeven doelen.
De secretaris-generaal van de Arabische
Liga deelde aan verslaggevers mede dat
ook de Egyptische regering aan sterke
contingenten van zijn leger opdracht had
gegeven op te rukken naar de Palestijnse
grens.
Bulgaars-Tsjechisch verdrag
Naar verluidt heeft de Tsjecho-Slowaakse
regering aangeboden met Bulgarije een
verdrag van vriendschap en wederzijdse
bijstand te sluiten op gelijke wijze als met
Polen en Joego-Slavië. Men verwacht, dat
George Dimitrof, de minister-president
van Bulgarije, einde van deze maand aan
het hoofd van een delegatie in Praag zal
komen om het verdrag te ondertekenen.
Ook de ondertekening van een verdrag
met Roemenië wordt spoedig tegemoet ge
zien.
De Jewish Agency heeft een beroep ge
daan op honderden Joodse oudstrijders,
veteranen uit de campagnes in Noord-
Afrika en Italië, om de kern te vormen
voor een Joods leger ter voorbereiding van
de mogelijke strijd „op leven en dood" nu
de Arabische strijdkrachten zich langs de
grenzen samen trekken.
Mevrouw Goldie Mayerson, het hoofd
van de politieke afdeling van het Agency
zcide in een toespraak tot de veteranen
dat de redding van Palestina niet bij de
UNO lag, doch „hier in dit land". Indien de
Arabieren hun zin krijgen zullen wij de
schakel tussen Palestina en de Joden moe
ten opgeven of anders sterven in het laat
ste gevecht.
De houding der grote mogendheden.
Niettegenstaande de voorzitter van het
speciale Palestina-comité, Herbert Evatt,
gewaarschuwd heeft dat voor Zaterdag
verzoeken om te spreken over het rapport
van de UNO-Palestina commissie moeten
worden ingediend, hebben noch Amerika
noch Rusland tot nu toe officieel hun
positie inzake de Palestina-kwestie be
kend gemaakt.
Weliswaar hebben de Verenigde Staten
doen weten dat ze het een en ander zullen
zeggen Vrijdag of Zaterdag, doch Rusland
bewaart nog steeds het stilzwijgen.
Engeland heeft de Libanese regering ge
waarschuwd dat de aankomst van de
Moefti van Jeruzalem in Beiroet aan de
vooravond van de besprekingen die de
Arabische liga over Palestiha ging voeren,
„hier een ongunstige indruk heeft
maakt", zo deelde een woordvoerder van
het Britse ministerie van buitenlandse
zaken vandaag mede.
De perscensor van de Palestijnse rege
ring heeft zorgvuldig de vermelding van
alle „militaire" of op oorlog duidende
woorden in de berichten over de bijeen
komst van de Arabische Liga te Aley ge
voerd, geschrapt „om de Arabieren in
Palestina niet te prikkelen".
SOEKAWATI GEEFT OPDRACHT TOT
VORMING NIEUW KABINET.
Na besprekingen met fractieleiders, vor
sten en andere vooraanstaande figuren,
heeft de president van de republiek Oost-
Indonesië. dr. Soekawati, de fungerende
eerste minister, dr. Warouw, opdracht ge
geven een nieuw kabinet spmen te stellen.
tegen de koloniale verhouding en is
gericht op vrijheid. Deze tweede stro
ming wordt deels door Indonesiërs
deels door Nederlanders aangehan
gen".
„Wij gaven", aldus Van Kleffens, „vol
ledig zelfbestuur aan Oost-Indonesië en
Borneo, geheel overeenkomstig de wensen
van deze gebieden. Is het denkbaar, dat
wij Java en Sumatra zouden weigeren,
wat wij Oost-Indonesië en Borneo ge
bracht hebben? Wij hopen, dat de'com
missie van drie haar zegenrijk werk spoe
dig zal aanvangen en ik kan beloven, dat
deze commissie mag rekenen op onze
grootste medewerking".
De Filippijnse gedelegeerde, generaal
Romulo verklaarde: „In alle eerlijkheid
moeten wij toegeven, dat het gevaar van
représailles bestaat, indien de troeDen
werden teruggetrokken". Romulo onthield
zich van een mening over de Sovjet-reso
lutie. doch drong er op aan, dat de drie
landencommïssie onmiddellijk de even
tuele terugtrekking van de troepen zou
overwegen, welke dan onder toezicht zou
kunnen plaatsvinden, teneinde représailles
zo veel mogelijk tegen te gan.
België solidair.
De Belgische afgevaardigde Ferdinand
van Langenhove zag geen reden om de
Sovjet-resolutie, welke al eerder verwor
pen was, te steunen. Ook volgens hem
zou het onverstandig zijn om beslissingen
te nemen, voordat het uiteindelijke con
sulaire rapport bekend was. Hij critiseerde
het standpunt, dat Nederland alle schuld
zou hebben en wijdde aandacht 'aan de be
richten over republikeinse wreedheden.
Daarentegen verwees hij tevens naar de
verklaringen van de Chinese afgevaar
digde, dat er onder de Indonesische leiders
vele hoogstaande mannen zijn, die derge
lijke daden niet goedkeurden, doch slechts
het gezag misten om een ordelijke toe
stand te scheppen. De Belgische afge
vaardigde verklaarde met nadruk, dat zijn
land loyaal en volledig zou bijdragen tot
een bevredigende oplossing, als resultaat
der bemoeiingen van de commissie van
drie.
Stereotiep.
De Rus Gromyko, beschüldigde de Ver
enigde Staten en België ervan de Neder
landers aan te moedigen bij hun verove
ring van Java en Sumatra. De Sovjet
resolutie betekent slechts een bevel, dat
ten doel heeft een einde te maken aan de
situatie, geschapen door het niet opvolgen
van het bestandsbevel en stelt vast, dat
bij de onderhandelingen via de dric-lan-
d en commissie de huidige stand van zaken
de Nederlanders in een bevoordeelde posi
tie zou brengen. Gromyko beschreef de
sfeer in de Veiligheidsraad, „welke niet
de moed heeft om te zeggen, dat er in dit
conflict één schuldige is", als een comedie,
terwijl er een oorlog aan de gang is. Hij
had van China en de Filippijnen meer
steun voor de Indonesische republiek ver
wacht.
Zuid-Afrika komt Engeland
te hulp
De Engelse minister van Financiën Hugh
Dalton deelde gisteren mede dat Zuid-
Afrika Engeland goud zal lenen tot een
waarde van 320 millioen dollars teneinde
de Engelse goudreserves, welke door ver
koop aan Amerika geslonken waren, weer
op peil te brengen.
Politieke kringen zijn van mening dat
Stafford Cripps nogmaals een verhoging
van de indirecte belastingen op tabak en
luxe artikelen zal aankondigen. Sir Staf
ford Cripps zeide gisteren dat de belas
ting op tabak waarschijnlijk verdubbeld
zou worden waardoor de prijs van een
pakje sigaretten op zes shilling of circa
f 3.50 zou komen.
De Vredensleln-fabrlek te Bnsehedé ral 29
October worden geopend en nog dezelfd^ dag in
bedrijf worden gesteld. Als de fabriek enkele
maanden op volle loeren draalt, zullen per dag
800 autobanden worden vervaardigd.
WEINIG VERANDERING
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M I. in De Bilt, geldig van Vrijdag
avond tot Zaterdagavond:
In de nacht en ochtend opnieuw op
vele plaatsen nevel of mist. Morgen
overdag na het oplossen van de mist
overdrijvende wolkenvelden en over
wegend droog weer. Matige Zuid-Wes
telijke wind. Weinig verandering van
temperatuur.
11 October:
Zon op
Maan op
6.56 uur, onder 17.57 uur
2.47 uur, onder 1727%uur