Britse bliksemafleider
Antwerpen herinnert zich de vliegende bommen
Sport in het kort
NIEUWE KOLENBONNEN
Wereldnieuws
J
DINSDAG 14 OCTOBER 1947
2
IN DE WERELDPOLITIEK:
De dreiging van Arabische zijde tegen
een eventuele verdeling van Palestina, ge
demonstreerd door voorbereidingen tot de
..Heilige Oorlog"', heeft niet kunnen ver
hinderen dat de Amerikaanse regering zich
duidelijk en onomwonden voorstandster
van zulk een verdeling verklaarde: De
afgevaardigde van de Verenigde Staten in
de politieke commissie der UNO, Herschel
Jojinsón, heeft Zaterdag het hoge woord
gesproken en daarmede alle hoop der Ara
bieren op Amerikaanse steun aan hun zaak
de bodem ingeslagen. De Arabische Liga
heeft rekening .te houden met een zeer
nadrukkelijk uitgesproken Amerikaanse
steun aan het zogenaamde „meerderheids
plan" der Palestina-commissie, welk plan
de verdeling van het Heilige Land in twee
autonome staten voorstelde en een over
gangstijd van drie jaar adviseerde, gedu
rende welke periode de UNO verantwoor
delijkheid voor orde en rust zou dragen.
Het rapport, waarin dit plan aan de Alge
mene Vergadering der UNO werd voorge
legd, kwam 1 September uit en verwekte
onmiddellijk een felle tegenstand bij de
Arabische stateii, die inmiddels hun reac
tie hebben gecoördineerd in demonstra
tieve voorbereidselen toUgewapend verzet.
De landen der Arabische Liga hebben niet
nagelaten op de grote trom te slaan de
oorlogstrom in dit geval om de wereld
toch vooral duidelijk te maken dat zij
met geweld en fanatisme zouden tekeer
gaan tegen de uitvoering van het ver
delingsplan. De reclame die zij maakten
was eigenlijk wat al te doorzichtig om
overtuigend te zijn. Zowel Washington als
Londen noemden de „Heilige Oorlog", die
volgens de Arabieren voor de poorten van
Palestina smeulde, niets anders dan „bluf"
en de Joodse strijdorganisaties lieten zich
spottend uit over de Arabische bedreigin
gen erbij voegend, dat zij bereid waren
om zich op het slagveld te meten met hun
tegenstanders, wanneer deze onverbidde
lijk oorlog wilden. Intussen blijken echter
de voorbereidingen der Arabische landen
toch niet zo theoretisch als men ze zou
willen voorstellen: Het feit dat de Groot-
Moefti van Jeruzalem de laatste bijeen
komst van de afgevaardigden der Arabi
sche Liga bijwoonde, heeft het duidelijk
gemaakt dat er serieuze krachten in het
spel zijn, die niet terugdeinzen voor de
meest radicale maatregelen. Bovendien
zijn er zekere aanwijzingen dat de aan
Palestina grenzende staten zich voorbe
reiden op het verlenen van militaire hulp
aan de Palestijnse Arabieren. Er is reeds
een generale staf der Arabische Liga ge
vormd en troepeneenheden van Syrië en
Egypt! hebben stellingen aan de Palestijn
se 'grenzen ingenomen. De Arabische Liga
overweegt tevens het organiseren van een
economische boycott, gericht tegen de
landen die met een verdeling van Pale
stina instemmen. Daorbij is thans dus ook,
sinds Zaterdag, Amerika inbegrepen. Ook
worden reeds Arabische bomaanslagen op
buitenlandse consulaten te Jeruzalem ge
meld, Zondag moest 't Poolse, Maandag 't
Amerikaanse consulaat het ontgelden,
waarbij alleen materiële schade werd ver
oorzaakt.
Rusland heeft gisteren, zoals verwacht
werd, zich ook vóór verdeling uitgespro
ken. Door recente Russische uitlatingen
was men geneigd aan te nemen dat de
Sovjet-Unie de Joodse zaak zou steunen en
dus voor het verdelingsplan, zou stemmen.
Het dilemma voor Rusland was' overigens
niet eenvoudig, want stemmen vóór het
verdelingsplan betekende voor de Sovjets
zich verenigen met het Amerikaanse stand
punt. en dat is iets wat 'het. prestige van de
Russische buitenlandse politiek de laatste
tijd amner schijnt te kunnen verdragen.
De Britse regering, die in het vraagstuk-
Palestina fungeert als het lijdend voor-
wero, meer dan de in Palestina twistende
partijen, is allerminst tevreden over de
Amerikaanse beginselverklaring, die in
enkele opzichten belangrijk afweek van
bet volledige rapport der Palestina-com
missie. De Verenigde Staten wezen er na
drukkelijk op, dat de mandaathebber
Engeland verantwoordelijk is en blijft
voor de orde en de rust in het Heilige
Land en dat de Algemene UNO-vergade-
ring die verantwoordelijkheid niet wenst
over te nemen. Dit betekent, dat Engeland
verplicht zou zijn tot aan het einde van
de overgangsperiode in Palestina te blij
ven, wat geenszins in de bedoeling der
Britse regering ligt. Zij heeffc enkele weken
geleden immers verklaard, dat zij zich
reeds prepareert op een evacuatie van al
haar troepen uit. Palestina, en dat die eva
cuatie onmiddellijk zal plaats hebben na
dat de UNO een oplossing voor het pro
bleem der verdeling zal hebben gevonden.
De Engelsen verwijten de Amerikanen
thans, dat zij hun deel van de verantwoor
delijkheid weigeren te aanvaarden een
deel, dat overigens alleen in de Engelse
plannen aan Amerika was toegekend. Wel
willen de Amerikanen een vrijwilligers
corps zien opgericht, doch dat Xou dan
onder Engelse supervisie moeten opereren,
welke supervisie zou worden verleend door
de UNO. Een afschuifsysteem, dat zelden
ln de geschiedenis der internationale sa
menwerking duidelijker is geformuleerd.'
Wanneer de Amerikaanse suggesties tot
practische uitvoering zouden komen, zou
De radio geefl Woensdag
HILVERSUM I, 301.5 M.
7. DO. 8.00, 13.00. 18 oo. 20.00 en 23.00 uur Nieuws
7 15 Gymnastiek. 7.30 en 8.15 Platen. 8.50 Voor de
vrouw. 9.00 Brahms-programma. 10.00 Morgen
wijding. 10.20 Keuker.praatje 10.35 Spaanse lie
deren. 10.45 Voordracht. ll.OO Platen. 12.00 Tango
rumba-orkest. 12.30 Weerberioht. 12.33 Voor bet
platteland. 12.38 Orgel. 13.IS Kalender. 13.20 Dans-
orkest. 13.50 Franse liederen. 14.00 Voor de vrouw.
14.15 Jeugdconcert. 15.00 Seriehoorspel voor de
Jeugd. 15.30 Kinderzang. 15.45 Voor zieken. 16.15
Vragen staat vrij. 16.45 ..Het staat in de krant".
17.15 Pianoduo. 17.30 Volksherstel. 17 35 Accor
deonorkest. 18,20 Hawalïanserenaders. 18.30
Strijdkrachten. 19.00 Beginselprogramma Partij
van. de Arbeid. 19.15 Jan Corduwener. 19.30 V. P.
R, O-cursus. 19,45 Lezen in de Bijbel. 20.05 Din
gen van de dag. 20.16 Kamer-orkest. 21.00 „Sehul-
dig of onschuldig", 21.05 Luisterspel „Een tak
kersebloesem". 22.00 Llchle muziek. 22.45 Boek
bespreking. 23.15 Dansmuziek
HILVERSUM n, 414.5 M., 218 M. en 1875 M.
7,00. 8.00, 13.00, 19.00.20.00 en 22.30 uur.Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 7.30 Gewijde muziek. 7.45
Woord van de dag. 0,15 Koorzang. 8.30 Platen,
9.00 Ziekenbezoek. 9.35 Lichte muziek. 10.00
Kwartet van Schubert. 10.30 Morgendienst. 11,00
Quatre mains. 11.30 Lachte muziek. 12.15 Mari
nierskapel. 12.30 Weerbericht. 13,15 Mandollnata.
14.00 Alt er. piano. 14.30 Slavische symphondsche
muziek. 16,30 Liedjes uit Curacao, Suriname en
Hawai. 16.00 Voor jonge postzegelverzamelaars.
16.15 Kinderzang. 16.45 Voor de schooljeugd. 17 30
Ouverture Semiramlde. 17.45 Rijk over zee. 18.00
Schutz-Monteverdl-cyclus. 18.20 Platen. 18.30
j,*>7ing over vaccinatie, 19.15 Nicu,.. i. ïrr" '5.
19.20 Actualiteiten 19 45 F.ngelse les. 20.05 Pro
loog. 20-15 Grote levensvragen. 21.30 Symphor.i-
sche rr.u.g::-. 22.45 Overdenking 23.00 Kwartet
.van Beethoven. 32.30 Werken, .van Grieg.
Engeland verplicht zijn een plan, dat
slechts de instemming der Joden en de
volledige afwijzing der Arabieren heeft,
uit te voeren met behulp van het onbe
trouwbare politie-apparaat van hetero
gene elementen". Dat plan doorvoeren zou
neerkomen op een geweldpolitiek, die En
geland nadrukkelijk van de hand heeft
gewezen.
Men verwacht daarom terecht, dat En
geland zichmiet-solidair zal verklaren met
de Amerikaanse verklaring en zal aandrin
gen op directe en onmiddellijke verant
woordelijkheid van de UNO. De UNO-ver-
gadering is zeer huiverig, voor deze ver
antwoordelijkheid: Het zou wel eens kun
nen uitdraaien op een gewapende UNO-
actie, de eerste in de geschiedenis der Ver
enigde Volken en de gevaaAijkste boven
dien. Want dat zqu in het Oosten alle Mo
hammedaanse krachten tegen de UNO in
het harnas jagen en zo de oorzaak kunnen
zijn van een werkelijke, serieuze „Heilige
Oorlog" die onmeetbare gevolgen zou
hebben. Het is daarom te begrijpen, dat
zowel Amerika als andere, niet direct bij
Palestina geïnteresseerde mogendheden,
trachten die „Heilige Oorlog" te locali*
seren tot een strijd tegen Engeland afzon
derlijk, '„onder welwillende supervisie van
de UNO", dat wil zeggen, met een werke
loze UNO op de achtergrond.
De Palestijnse kwestie is, voorzover het
vrede en stabiliteit in het Beloofde Land
betreft, nog ver van een oplossing, nu
Engeland er blijkbaar weinig voor voelt
om als bliksemafleider voor de UNO te
fungeren. Een standvastige Engelse hou
ding in dit opzicht en de Britse regering
heeft heden reeds nadrukkelijk laten
weten, dat zij blijft bij haar besluit tot
terugtrekking barer troepen uit Palestina
vóór het einde der huidige UNO-vergade-
ring zal de UNO tenslotte nopen tot
ingrijpen en tot het aanvaarden van ver
antwoordelijkheid. Dat zij daar zo huizen
hoog tegenop ziet, is overigens geen teken
van krachtsbewustzijn. J. L.
Verdeling van Palestina
Het verdelingsplan voor Palestina in beeld.
Dit plan omvat de vorming van een auto
nome Joodse staat, een autonome Arabische
staat en een vrije stad Jeruzalem. De juiste
grenzen iioeten nog door de UNO-vergade-
ring' worden vastgesteld.
Daders van roofoverval
te Amsterdam gearresteerd
Een hunner was in Amerika
wegens moord veroordeeld
De daders van de overval op de sigaren
winkel in Amsterdam-Oost zijn gearres-
Het Resldcntle-orkcst naar Parijs. De minis
ter van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
heeft het Residentie-orkest een subsidie toege-
gestaan, waardoor het thans vaststaat dat het
orkest eind Januari een drietal concerten te
Parijs zal geven. Het „Orehestre du conserva
toire" uit Parijs zal naar Nederland kpmen. De
concerten te Parijs zullen worden gedirigeerd
door Frits Schuurman, die van het „Orehestre
du conservatoire" door Edmond Cluytens.
Poëzieprijs voor Jonckheere. De driejaar
lijkse prijs voor Vlaamse poëzie voor het tijdvak
1944/46 is met algemene stemmen toegekend aan
Karei Jonckheere voordlens bundel „Spiegel der
Zee". De Jury bestond uit de heren Van Mierlo,
Raymond Brulez, Andrez Demedts, Richard
Minne en Hérwig Hen sen.
Pragcr zangers naar Nederland. Het Praagse
mannenkoor „Krlskovsky" zal in November een
tournée maken door Nederland.
Hoogconjunctuur in de
tapijtensmokkelarij
Het smokkelen van vee naar België-
neemt weer toe. De smokkelarij wordt
echter niet zo druk beoefend als voorheen,
want thans worden naar schatting in het
[arrondissement Breda ongeveer twee
koeien per week clandestien over de grens
gebracht. De prijzen zijn dermate hoog,
dat de smokkelaars weer wat risico durven
te nemen. Aan drijvers, die de beesten
over de grens brengen, zou per koe 250 tot
300 gulden betaald worden.
Het smokkelgilde blijkt zich overigens
speciaal toe te leggen op het transport van
tapijten. De hoogconjunctuur in de tapij-
tensmokkel heeft zelfs dusdanige afme
tingen aangenomen, dat TÜburgse smok-
kelploegen gecombineerd werken. Bij deze
„fusie" zijn naar schatting ruim 60 man
betrokken. De politie zit fel achter de vee-
en tapijtensmokkelaars aan, doch heeft tot
nu toe geen arrestaties verricht.
13 OCTOBER:
Dertien October is een datum, die geen
Antwerpenaar spoedig zal vergeten. Het
was namelijk in 1944 de dag, waarop de
Sinjorenstad voor het eerst door vliegende
bommen werd bestookt. Te ongeveer 11.50
uur viel de eerste bom in de Karei Roegier
straat en zij riohtte daar een ware ravage
aan.
Konden de Antwerpenaren aanvankelijk
niet goed vaststellen wat hun was over
komen, sommigen dachten aan een ont
ploffing, spoedig moesten zij ervaren, dat
de Duitsers een systematische beschieting
van hun stad met vliegende bommen waren
begonnen. Van dat ogenblik af leefde Ant
werpen maandenlang in een paniekstem
ming. Het lugubere geluid der sirenes was
niet meer van de lucht en b'oven alles uit
klonk het gegil der V-l-projectielen of de
zware inslag der geluidloos vliegende V-2-
bommen.
Op 16 December richtte een vliegende
bom een bloedbad aan in de bioscoopzaal
Rex, waar ruim 1200 bezoekers verzameld
waren. Meer dan 560 doden en 291 zwaar
gewonden waren hier te betreuren.
Het offensief van Von. Rundstedt in de
Ardennen bereikte na deze datum zijn
hoogtepunt en in de periode van 18 tot 31
December vielen niet minder dan 51 vlie
gende bommen in het stadsgebied van Ant
werpen neer. Eind 1944 telde men reeds
1215 doden en 2035 gekwetsten. De scholen
werden gesloten en sedert de ramp in het
Rextheater waren ook allebioscoopvoor
stellingen verboden.
Het was een gouden tijd voor de verhuis,
onderiyamingen, want iedereen die het be.
talen kon, verliet de gevaarlijke stad. Wie
blijven moest voelde zich voortdurend be
dreigd. Sedert 31 December hadden ook de
Navigalor struikelde
en gaf piloot een duw
Hoe het vliegtuig van de
„Willem Barendsz" veron
gelukte bij Kaapstad
Tn een openbare zitting heeft de Raad
voor de Luchtvaart een nader onderzoek
ingesteld naar de oorzaken van het ongeval
met het vliegtuig PH-NAWfvan de Neder
landse Maatschappij voor de Walvisvaart
op 7 December 1946 in de Tafelbaai bij
Kaapstad. Bij dit ongeluk is de navigator
Kuiper gedood. De drie andere leden der
bemanning werden gewond. Het vliegtuig
werd onherstelbaar beschadigd.
Tijdens de start was er een radio-vraag
van de „Willem Barendsz" in het vliegtuig
ontvangen. Met die vraag heeft de navigal
tor Kuiper zich naar de bestuurder J. van
Donkelaar, begeven. Daarbij is hij ver
moedelijk gestruikeld en waarschijnlijk
heeft hij de hand van de bestuurder in zijn
val geraakt, waardoor het hoogteroer in
beweging kwam en het vliegtuig in de gol
ven dook.
De heer Van Donkelaar, als getuige ge
hoord, deelde mede, dat hij even voor het
ongeluk gebeurde, een duw tegen zijn arm
kreeg, waardoor het hoogteroer eveneens
een duw kreeg. Wat er verder gebeurd is,
weet hij niet.
De Raad voor de Luchtvaart zal op 10
November uitspraak doen.
Paarden uil Duitsland
Hoe groot het aantal paarden is, dat de
Duitsers tijdens de oorlog uit Nederland
teerd. Het zijn de 41-jarige D., die in het 'hebben geroofd, zal wel nooit precies kun-
'nen worden vastgesteld, maar zeker loopt
het in de tienduizenden. Het allerbeste
stamboekmateriaal van de inlandse fok
kerij verdween daarbij over de grens. De
pogingen, direct na de bevrijding aange
wend om een aantal gelijkwaardige fok-
merries uit Duitsland terug te krijgen,
leden alle schipbreuk. Nederland kreeg
paarden terug, ernaar niet het materiaal
voor de fokkerij.
Eerst thans, twee jaar na "de bevrijding,
zal er een kleine restitutie plaats hebben.
Binnenkort zal een commissie naar Olden
burg vertrekken om daar, met medewer
king van het Oldenburgs stamboek, een
50-tal paarden uit te zoeken ter gedeel
telijke vervanging van de geroofde paar
den. Nederland moet een gemiddelde prijs
van ongeveer ƒ3000 per stuk voor deze
dieren betalen.
voorjaar van 1947 naar ons land „repa
trieerde", nadat hij in de Verenigde Staten
gratie had gekregen en was uitgewezen
hij was daar tot levenslang veroordeeld
voor moord en de 37-jarige B. Beiden
zijn Amsterdammers. D., die reeds eerder
een overval pleegde, had naar zijn vrouw,
die in Den Haag woont, een aangetekende
brief met 1300 gulden gestuurd. Dit kwam
de politie ter ore, die D., zijn mededader
en nog enige personen aanhield. In een
café op de Zeedijk te Amsterdam werden
de gestolen sieraden, de bij de overval
gebruikte kleding en de twee revolvers met
munitie gevonden. De caféhouder en zijn
echtgenote zijn wegens heling in arrest ge
steld. Voorts zijn een chauffeur en een
bekende zwarte handelaar, die de inlich
tingen over de situatie in de sigarenwinkel
had verstrekt, in hechtenis genomen.
sirenes opgehouden te waarschuwen: de
alarmdienst beschikte niet over middelen
om de aanwezigheid van de „stille" V-2's
boven de stad vast te stellen. Deze toestand
duurde tot einde Maart. Toen de oprukken
de geallieerde troepen het afschieten van
de vliegende bommen op Antwerpen on
mogelijk hadden gemaakt, bleek dat in
totaal 3700 van deze projectielen in de pro
vincie Antwerpen waren neergekomen.
In zes maanden tijds waren hierdoor 3515
mensen gedood, 5824 gewond en waren bij
na 70.000 woningen vernield.
Doodstraf geëist tegen
een ex-;,kommandoleider"
Door zijn mishandelingen
vonden velen de dood
Tegen de 27-jarige arbeider J. L. K.,
een der tien telgen uit een Amsterdamse
arbeidersfamilie, die in 1944 door de Duit
sers in kamp Zöschen als „kommamdo-
leider" over 200 medegevangenen werd
aangesteld en deze ernstig mishandelde,
heeft de procureur-fiscaal bij het Bijzon
der Hof te Amsterdam, mr. P. N. Janssen,
de doodstraf geëist.
Wenend verliet verdachte's oude moe
der, die met enkele volwassen kinderen op
de publieke tribune de zitting had bijge
woond, de zaal. Op de gang voegde een
van haar dochters haar toe: „Huil nou
niet, moeder, hij heeft het immers ver
diend".
K. was een recidivist, die reeds op 17-
jarige leeftijd in een tuchtschool werd op
gesloten. Hij werd in 1944 gearresteerd
wegens zwart£ handel en naar Duitsland
getransporteerd
„Hij had zo'n grote mond", verklaarde
een der getuigen, „dat de Duitsers hem
de aangewezen man achtten voor de
functie van kommando-leider".
Tien vroegere medegevangenen kwali
ficeerden het optreden van verdachte als
.beestachtig", „sadistisch" of „onmense
lijk".
Een der gevangenen die zich met zijn
door hongeroedeem opgezwollen benen
nauwelijks kon voortbewegen en op weg
naar het 'werk achter geraakte bij de
troep, werd door K. met de steel van een
houweel zo hardhandig bewerkt, dat hij
bewusteloos neerviel en enkele uren later
overleed. Een andere gevangene, die door
de mishandelingen van K. het verstand
had verloren, moest zich buiten ontkleden,
hoewel het vroor. K. liet hem met ijskoud
water overgieten. Ook deze ongelukkige
blies korte tijd later de laatste adem uit.
Een derde slachtoffer was een jongen, die
naar de mening van verdachte niet hard
genoeg werkte. De kommando-leider sloeg
hem zo hard op de rug, dat de nieren
beschadigd werden en het slachtoffer vrij
wel onmiddellijk overleed. Behalve deze
drie waren er nog anderen, die door K.
mishandelingen het leven lieten.
Onverschillig hoorde verdachte de ge
tuigenverklaringen aan. Hij ontkende ze
niet, maar voerde tot zijn verweer aan?
dat hij zelf door de Duitsers werd gesla
gen als hij er niet op toezag, dat de jon
gens hard werkten. Hij was van mening,
dat de getuigen een complot tegen hem
hadden gesmeed en voerde aan, dat hij in
Duitsland reeds berecht was voor zijn
houding in het kamp.
Uitspraak op 26 October.
Na de wilde zwijnen
nu arénden?
Het aantal verhalen over wilde zwijnen
stijgt in Limburg met de dag en de jagers
maken sensationele dagen mee, al zijn de
successen van de jacht niet bijzonder groot.
Inmiddels schijnt oc^: ander groot wild
zich tot Limburg aangetrokken te voelen.
In Gennep zou men in de afgelopen week
twee arenden .gezien hebben, die enige tijd
rondcirkelden en toen weer in de richting
van Duitsland verdwenen.
Of men hier werkelijk met arenden te
doen had, is niet bevestigd. Meer reëel is
de ervaring van een automobilist, die op
de weg Deurne-Venray reed toen plotse
ling een pauwhaan door de voorruit vloog.
Zelfs tamme dieren schijnen wild te wor
den.
73. De politieman die de kist met goud
stukken onderzocht, sprong onverwacht
overeind en gaf een kreet. „Halt!" riep hij.
iyDie knuldie Kraan daar. beweert, dat
drzkist van hem is, niet waar?" „Eh ja!"
zei Kraan een beetle onzeker. „Ja, die kist
is van mij, dat zei ik toch? Die twee schur
ken wilden hem van me stelen en...."
„Schei maar uit!" riep de politieman. „Dat
is genoeg! Ik arresteer je! Deze kist is ge
stolen! Wc zoeken er al dagen naar! Het is
de vreemde munten-verzameling van de
hertog van Ampulië. Je bent er bij, Kraan!"
En terwijl de verblufte Kraan de boeien
om zijn polsen kreeg, werden Oehoe en
Panda weer in vrijheid, gesteld. „Neem me
niet kwalijk!" zei de politieman. „Ik wist
niet, dat jullie ook achter die schurk aan
zaten!" „Ja, maar wacht eens even!" riep
Pandadie van plan was om Kraan te hel
pen. „Sssst!" siste Oehoe. „Sukkel!"
Nederland importeert
1700 Duitse volksauto's
Nederland zal 1700 volksauto's uit Duits
land importeren. Het eerste contract voor
de levering van 200 volksauto's aan Ne
derland werd gesloten tijdens de beurs te
Hannover. Thans heeft de Nederlandse
importeur een contract gesloten voor de
levering van nog 1500 wagens. De auto
mobielen zullen in maandelijkse quota teft
het einde van het volgend jaar worden
geleverd.
Venlo vrecmdelingenstad
Volgens de gegevens van de vreemde
lingendienst der Venlose politie is er op
ongeveer iedere veertig inwoners van
V^nlo een vreemdeling. Er zijn thans 500
Duitsers, 150 statenlozen, 60 Belgen, 37
Italianen en voorts Hongaren, Tsjechen,
Russeq, Polen, Canadezen, Fransen en
Chinezen in Venlo geregistreerd. Vooral
het aantal statenlozen is opvallend. De
vermeerdering hiervan moet worden toe
geschreven aan hen, die in vreemde
krijgsdienst zijn getreden, hun Nederlan
derschap hebben verloren en nu lang
zamerhand naar hun vroegere woonplaats
terugkeren. Ook buitenlandse vrouwen, die
in vijandelijke landen met Nederlandse
onderdanen zijn getrouwd en niet het Ne
derlanderschap verwierven, zijn hierbij.
Vijf en twintig jaar coöperatie
ve lijkbezorging in Haarlem
In de schildersafdellng op de Centrale Werk
plaats der Nederlandse Spoorwegen werden 25
jaar geleden de tarieven van een begrafenis be
sproken, Hel bedrag werd te hoog genoemd en
de schilders waren van mening, dat er pogingen
in het wrek gesteld moesten worden, begrafenis
sen te laten uitvoeren tegen een lager bedrag.
Een vergadering werd gehouden op 17 October
1932 en het resultaat was, dat besloten wérd de
Associatie voor lijkbezorging op te richten. In
het eerste bestuur hadden zitting de heren w.
de Bok. voorzitter. J. H. van der Werf. secreta
ris. W. H. de Laat, penningmeester, W. H. Bak
ker. H. Stinne en D. H. Piet. Gemakkelijk had
het eerste bestuur het niet, want er moest iets
nieuws opgebouwd worden en het ondervond
veel tegenwerking. Met de gedachte van de
associatie stemden velen in en na een jaar waren
er duizend leden. De opbrengst der contributies
werd bestemd voor het kopen van benodigd
heden voor een begrafenis en na korte tijd
begon het werk. Gedurende het eerste jaar wer
den 47 leden begraven. In de loop der jaren
steeg het aantal leden (beter is het te spreken
van gezinnen) tot bijna elfduizend. Vorig jaar
werden 441 begrafenissen uitgevoerd.
Een groot aantal stadgenoten heeft meege
werkt aan de uitbreiding der organisatie, die
sinds 1925 heet Eerste Coöperatieve Associatie
voor Lijkbezorging U.A. Het voorzitterschap
hebben bekleed de heren De Bok, H. Plant, Ka-
leveld, A. Mars. T. C. R. Smit en op het ogen
blik is' de heer C. F. Keyser voorzitter; secretaris
is de heer J. H. J. Hulsman en penningmeestei
de heer A, Koomen.
In het hele land zijn achttien organisaties naai
het voorbeeld van Haarlem opgericht, die aan
gesloten zijn bij het Centraal Genootschap voor
lijkbezorging. Aan de stichting van een aantal
verenigingen heeft de Haarlemse een aandeel.
Plannen zijn in voorbereiding in Beverwijk een
afdeling op te richten.
Wat de toekomst betreft, hoopt het bestuur
het tegenwoordige perceel aan de Zijlweg, dat in
1939 betrokken werd, te verbouwen, waarbij het
rekent op de steun der leden. De laatste tijd
wordt veel gebruik gemaakt van de rouwkamers
en daarom wil het bestuur een aula laten bou
wen voor plechtigheden. Ook moet het inwendige
gewijzigd worden, daar zich de werkzaamheden
steeds uitbreiden. Op het ogenblik wordt 28 V#
van de begrafenissen en crematies van over
ledenen in Haarlem en omgeving geregeld. Alle
plechtigheden worden sober gehouden en waar
dig uitgevoerd, waarbij van een klassestelsel
geen sprake is.
Zaterdag a.s. wordt het 25-jarig bestaan her
dacht met een receptie en een bijeenkomst voor
bestuur en ledenraad.
Muziek
Frits Schuurman in
Nederland terug
Concerten in Oslo en Helsinki
waren een groot succes
Gistermiddag arriveerde op Schiphol de
dirigent van het Residentieorkest de heer
Frits Schuurman, die een aantal concer
ten in Helsinki en in Oslo heeft geleid.
Zowel in Helsinki als in Oslo gaf hij een
Nederlands programma, in de Finse hoofd
stad Wagenaar's ..Cyrano de Bergerac",
Andriessen's Kuhnau-variaties en de derde
symphonie van Orthel, in de Noorse hoofd
stad de reeds genoemde ouverture van
Wagenaar, diens symphonisch gedicht „El-
verhoi" en voorts introductie en allegro
van Willem van Otterloo en Pijper's piano
concert. Op andere avonden werden com
posities uitgevoerd van Beethoven, Bach,
Ravel, Debussy, S.chumann en Mozart. De
solist George van Renesse verwierf in het
Noorden met zijn pianovertolkingen een
geestdriftige bijval. Ook de heer Schuur
man zelf had over succes niet te klagen.
De laatste avond in Oslo had men de
concurrentie van Jehudi Menuhin, maar
desondanks was de zaal uitverkocht. Bui
tengewone lof had de dirigent voor de Ne
derlandse ambassades in Oslo en in Hel
sinki. die alles hadden gedaan om het de
beide Nederlandse kunstenaars zo aange
naam mogelijk te maken. Reeds heeft men
de heer Schuurman gevraagd om spoedig
als gastdirigent terug te komen.
Kinderkoor „Inter nos"
naar Zwitserland
In Juli 1948 zullen de grote meisjes van het
Haarlemse kinderkoor „Inter-Nos", dirigent Jan
Booda. een reis naar Zwitserland maken. Het
koor. hetwelk onder de naam „Grote Meisjes
Zangschool Haarlem" zal optreden, heeft
uitnodiging ontvangen, om voor de Zwitserse
Radio in ZUrich op te treden.
Daar men dan toch in Zwitserland ls, werd het
plan opgevat ook een concert te geven in het
Sanatorium te Davos. Echter voor de reis is veel
geld nodig: er zal geprobeerd worden dit bedrag
door giften bij elkander te krijgen.
Chaotisch beheer bij
beheersinstituut
Naar de omvang van de bij het Beheers-"
instituut in Amersfoort gepleegde malver
saties wordt een uitgebreid onderzoek in
gesteld. Thans staat reeds met vrij grote
zekerheid vast, dat de gebrekkige admini-
stratié tot chaotische toestahden heeft ge
leid, Van de aanvankelijk gearresteerde
employés V. B., E. S., De J., V. en J. is
laatstgenoemde vrijgelaten. Hij heeft zijn
werkzaamheden hervat. De vier anderen
zijn voor de Officier van Justitie te
Utrecht geleid. De gearresteerde V., can-
didaat-notaris te Hilversum en secretaris
van het Beheersinstituut, was eerst sedert I
enkele maanden in Amersfoort werkzaam. I
De arrestaties geschiedden nadat een
Amersfoortse ingezetene, die aanvankelijk
als Duitse was uitgewezen, bij terugkeer
in haar woning sigaretten, drank en enige
voorwerpen miste en een aanklacht bij de j
politie indiende.
Schaken
Jubileumtournooi „Rolland"
De Uitslagen van <ie eerste ronde van het Rol-
land-tournooi lulden:
Groep I. W. F Miedema—W. Burger 1—0. j
Groep I: P. Verdonck—C. Nieuwendijk 1—0.
Groep Tri: W. v. d. Werff—Ir. A. K. Speerstra
1—0; D. Wielioga—J. A. Er brink o—1. Groep IV:
J. E. Wielinga—F. F. Groos 1—0; T. Slagt—J.
Strijbis '/2—Vj. Groep V: F. Baay—C. Brink 0l;
J. H. Prinsen—G. C. Hoogenes 0—1. Groep VI: J.
Schippers—I. Risseeuw 0—1; B. Berkenkamp—
C. Smit Groep VII: Th. Éekhout—J. v. d.
Linden 0—l; R. Kraan—H. Kerkheide 01. Groep
VIII: A. Franck—J. jle Vries i—0: J. H. Vermeer
G. J. Sarlet 1—0. Groep IV: A. Winkelman—
A. v. Emmerik 0—1; D. Vethaak—C. Schuite
maker 1—0.
De uitslagen van de eerste en tweede ronde
der finale van het jeugdschaaktoumooi luiden:
le ronde: J. Schullz—L. Roosjen 1—,0; R. den
Boeft—R. Smit 0—1; W. Franck—P. Verhoeff
1—0. 2e ronde: L. Roasjen—P. Verhoeff 0—1; H.
Smit—W. Franck 0—1; J. SchultzR. den Boeft
Hockey
Rood Wit' II geeft een voorbeeld
Zondag speelde het zéér verjongde reserve
elftal van Rood Wit met sleoht vier speelsters
van verleden jaar tegen het sterke Victoria uit
Rotterdam. Hoewel de strijd gelijk opging, was
door allerlei tegenslag een kwartier voor het
einde de stand 0—3 in het doordeel van de Rot-
terdamsen. Toch liep de jonge voorhoede van
Rood Wit in het laatste kwartier de achterstand
in, en tien secondpn voor het einde maakte zij
het winnende punt. Wij geven dit staaltje ten
voorbeeld aan alle voetballers, hockeyers, hand
en korfbalspelers.
veteranen kam pioenschap wielren
nen. De Haarlemmer J. Westbroek heeft zijn
titel van kampioen van Nederland der veteranen
moeten afstaan aan Krijgsman te Den Haag.
Tweede werd C. Wijnberg, derde J. Bakker, bei
den Amsterdam, vierde J. Westbroek en vijfde
J. Braspennnig, Breda.
RACE-CLUB „EXCELSIOR". De stand van
het clubkampioenschap van de Haarlemse Race
club „Excelsior" luidt: klasse A: l. J. van Mans
84 j.: 2. M. Taverne 50 p.; 3. B. Schell 47 p.; 4. J.
van Eykeren 33 p.; 5. J. Jouby 33 p.; 6. J. Rijn-
veld 32 p.; In de klasse B is de volgorde: 1.
Snoek 43 p.; 2. Breurtng 21 p.; 3. De Bie 20 p.;
4. Krom 12 p.; 5. B. Petter 11 p.; 6. Van de Put
ten 3 punten.
1
d
Een telefoontje
Eert kaartje
en wij komen desgewenst de
bij U afhalen. Ze worden verwacht dezer
dagen. Neem een zaak met een goede repu
tatie! Neem:
BRANDSTOFFENHANDEL
„De Spaarnestad"
FRIESE VARKENMARKT 6—10
(Spaarne bij viaduct) Tel. 14164 en 13904
(Adv.)
Haarlem in het buitenland
In de eerste acht maanden van dit jaar
zijn 467 personen uit Haarlem naar het
buitenland vertrokken om zich daar te ves
tigen, daarentegen kwamen er 337 uit het
buitenland naar Haarlem.
Vijf Perzische dorpen
door aardbeving verwoest
Vijf dorpen zijn door een aardbeving in
de buurt van Birdsjan in de Perzische pro
vincie Chorassan volkomen verwoest, aldus
meldt het Teheranse avondblad „Ettelaat".
Volgens het blad zijn tot nog toe 210 lijken
uit de puinhopen te voorschijn gehaald.
Amnestie in Griekenland verlengd
De Griekse regering heeft de afgekon
digde amnestie voor Griekse guerillastrij-
ders, die zich aan de autoriteiten overgeven,
met een maand verlengd.
Sedert de afkondiging hebben 821 gueril-
lastryders zich overgegeven.
Adoptie. Het Engelse koningspaar en prinses
Elizabeth hebben elk een melaats kind ge
adopteerd, dat op deze wijze medische zorg
en een normale opvoeding krijgt in een spe
ciaal daarvoor Ingerichte kolonie.
Niet gewenst. De secretaris van de Hertog van
Windsor heeft medegedeeld, dat de hertog
en de hertogin geen uitnodiging hebben ont
vangen voor het huwelijk van prinses Eliza
beth. De hertog, die een kort bezoek aan
Engeland heeft gebracht, zal Dinsdag naar
Frankrijk terugkeren.
Clark „fascist" Gable. De bij de vakvereniging
aangesloten employés van de Hongaarse film
industrie hebben besloten films met Clark
Gable te boycotten, daar Gable leider is van
de actie om Charles Ohaplln als sympathi
serend met de communisten te brandmerken.
De vakvereniging besloot alle andere Ameri
kaanse spelers te boycotten, die fascisten
zijn of die deelnemen aan de imperialistische
beweging in de V. S.
Nobel gebaar. Behalve drie kleine ondernemin
gen hebben alle Amerikaanse distilleerde
rijen besloten om met ingang van 26 October
60 dagen te sluiten. Hierdoor zal naar schat
ting 10 a 20 millioen schepel graan per maand
vrijkomen voor export naar Europa. De
distilleerderijen besloten tevens hun voor
raden graan aan de Amerikaanse regering te
verkopen.
Nu al. De nieuwe Turkse regering, die op 10
September door Hasan Saka werd samenge
steld. heeft het Turkse parlement een
program voorgelegd, waarin afschaffing van
anti-democratische wetten en gelijke be
handeling van politieke partijen wordt be
loofd.
Geen olie op de golven. Volgens het blad „GiamI
Iran" heeft de Sovjet-ambassadeur in Perzië,
Iwan Satsjikof de Perzische premier, Ghavam
es Soeltaneh. verontwaardigd protesterend
veriaten, toen de minister hem mededeelde,
dat de olie-overeenkomst pas geratificeerd
zou kunnen worden, nadat zowel met het
parlement en de democratische partij als met
„andere belangrijke kringen" overleg was
gepleegd.
Nationale eer. De gezamenlijke Russische geleer
den hebben protest aangetekend tegen de
herdenkingsplechtigheid, die onlangs in Italië
ls gehouden ter ere van Marrtmi. De Russen
beweren, dat de uitvinder van de „draadloze"
een zekere Popof is. die reeds in 1895 het
eerste radioapparaat, gedemonstreerd zou
hebben De ondertekenaars wijzen er op. dat
het niet de eerste keer Is, dat Westerse ge
leerden zich de eer toeëigeoen van Russische
uitvindingen. In de Sovjet-Unie, vertellen zij,
komt de eer niet toe aan de uitvinder, mas'*
aan het hele volk.
