Haarlems Dagblad
1848
Polen eist strengere maatregelen
van Veiligheidsraad tegen Nederland
Ook de republiek wenst geen
UNO-oplossing voor Indonesië
Twee jaar gevangenisstraf geëist
tegen Van Meegeren
62e Jaargang No. 18774
Bureaux: Grote Houtstr. 93. TeL Admla 10724,
14825 Redactie 10600 Directeur Hoofdredacteur
15054 Bij kan lor ii H N Soendaplein 37 rel. 12230.
Drukkerij Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Donderdag 30 October 194 7
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 31 cent, per kwartaal
4tFranco per post ƒ4,50 Postgiro 273107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
Er nadert een nieuw jaar. Het
zal herstel en opbouw moeten brengen
in versnelde vooruitgang'. En meer dan dat.
Maar het is te vroeg om daarover te schrij
ven; ik zal niet vooruitlopen op de ver
langlijsten, die volgens nobele traditie in
de laatste Decemberdagen plegen te ver
schijnen. 1948 zal evenwel nog meer zijn:
een jaar van twee grote herdenkingen van
hetgeen achter ons ligt. Een zal zich in het
gouden regeringsjubileum van onze Kq-
ningin uiten. De andere zal het eeuwfeest
van onze Grondwet zijn, omdat die het
was, die Nederland zijn nieuwe aanschijn
in moderne volksvrijheden schonk. Wij
zullen in 1948 niet kunnen zeggen, dat wij
er een eeuw onder geleefd hebben, want
er is een kwade onderbreking van vijf
jaar geweest. Maar die kan ons des te beter
doen beseffen, dat wij deze vrijheden niet
ontberen kunnen. Daarom zullen wij de
schepping van de Grondwet van 1848 her
denken en de, schone gelegenheid te baat
moeten nemen om zovelen in ons midden,
die dat niet of maar ten dele begrijpen,
duidelijk te maken wat dit in werkelijkheid
te betekenen heeft gehad: niet alleen in de
termen van de Grondwet en van de orga
nieke wetten, die eruit voortvloeiden en die
eveneens nog steeds in hoofdzaken geldend
zijn. maar ook en vooral in de practijk des
levens. Want het waren hoge en grote
waarden, die het Europese revolutiejaar
1848 tenslotte aan ons volk verzekerde.' De
twintigste eeuw heeft die waarden opnieuw
in het geding gebracht. Zij zijn ons tijdelijk
ontnomen en wij hebben ze herwonnen.
Veilig voelt evenwel noch Nederland, noch
West-Europa zich in dat herwonnen bezit.
Hoe meer het zich erop bezint, hoe dieper
het zijn betekenis beseft, hoe beter zijn
kansen zullen staan om het voorgoed te
behouden.
Het zilveren feest van de Grondwet is
jn 1873 te Amsterdam met enthousiasme
gevierd. Prof. mr. S. Vissering hield toen
een rede, waarin hij verklaarde: „De nieu
we Grondwet is werkelijk en inderdaad
voor ons het begin van een nieuw leven
geweest. Zij baande de weg voor de ont
wikkeling van het zuiver-constitutionele
stelsel. Zij maakte de vertegenwoordiging
des volks in staat, provincie en gemeente
tot een waarheid. Zij legde hun, die rege
ren en mede-regeren, de plicht der 'verant
woordelijkheid op. Zij brak de eenzijdige
willekeur, die zij het ook met de beste
bedoelingen zich gewend had overal in
te grijpen: in het gewestelijk en plaatselijk
bestuur, in kerk en school, in het financieel
beheer, in de koloniale huishouding, in
handel en bedrijf, in dc, rechtsbedeling
zelfs. Zij eiste openbare behandeling der
publieke zaak en riep het volk tot de uiting
zijner mening en de behartiging zijner be
langen. Wat wij heden en hier als haar
vrucht erkennen en loven laat zich in dit
ene. alles omvattende woord samenvatten:
Zij heeft ons volksleven met een nieuwe
geest bezield."
Dit te citeren beduidt niet, dat wij hei
liefst weer in de sfeer van 1873 zouden
willen leven, die zo onverholen vreugde
over haar staatsorde uitte. De negentiende
eeuw is voorbij en de twintigste, haar ge
heel ontwassen, stelt nieuwe eisen, waar
aan nog lang niet voldaan is. Op deze plaats
is in veelvuldige herhaling, sinds de be
vrijding van ons land van het Duitse juk,
gepleit voor het federalisme, voor de nood
zaak van Verenigde Staten van Europa als
een wordingsphase in het streven, dat naar
Federale Wereldregering moet voeren.
„Europa is tot grootheid geraakt als een
samenstel van afzonderlijke naties. In ze-
kere zin zijn de idéé en het gevoel van
nationaliteit zijn kenmerkendste uitvinding.
Doch nu ziet Europa zich verplicht, zich- 1
zelf te overvleugelen." Zo zag de Spaanse
denker Ortega y Gasset het reeds in 1931.
Onder de drang der noodzaak, die sinds de
oorlog is gaan blijken, zien nu zeer velen
dat in. De gedachte wint met grote snelheid
veld. Het is alweer een gans andere toe
stand dan twee jaar geleden, toen dit blad
nog het enige in Nederland was dat de
federale oplossing als enige en aangewezen
uitweg naar voren bracht. Zij wil niet zeg
gen dat wij of anderen onze volkseenheid
of ons zelfbestuur verloochenen zouden,
maar wel dat zulke taken, als buiten de
macht der vele afzonderlijke staten ge
groeid zijn, aan een door de volken zelf
gekozen federale regering en parlement
zouden worden toevertrouwd. Zij betekent
de wording van een bovennationale een
heid, die waarlijk iedere oorlog tussen de
haar samenstellende delen zou beletten. En
de tijd dringt, de gevaren zijn groot.
Dit alles neemt niet weg dat het jaar
1848, midden in die negentiende eeuw, die
door de ontwikkeling der nationale gedach
te gekenmerkt werd, een groot keerpunt
betekende in de wording der volksvrij
heden in Europa en in ons land. En het is
toch alleen op de grondslag dier volksvrij
heden en dus van de parlementaire demo
cratie denkbaar, dat het internationale
federalisme zich vormt.
1848 is het jaartal bij de intrede van
een grote nieuwe phase. Wie de geschiede
nis van die tijd leest begrijpt, met hoeveel
snelheid zich ingrijpende veranderingen in
de menselijke samenleving voltrekken kun
nen als de gedachten er jarenlang voor
gerijDt zijn. Misschien is het een te stoute
veronderstelling, dat 1948 eveneens zulk
een jaar zou kunnen worden. Mis
schien zal het nog geen beslissingen bren
gen. Maar het zal wel bruisen van levende
nieuwe gedachten, het zal het rijpingsproces
dier gedachten wel in toenemende mate
bewijzen.
Wat zal men volgend jaar doen om 1848
te herdenken? Het is nog niet gebleken.
De herdenkings-datum van de aanneming
van onze Grondwet valt trouwens pas in
het laatst van het jaar: op 3 November. Er
zou evenwél veel aan vooraf kunnen gaan.
Eerder is al op deze plaats betoogd, hoe
nodig het na de terugslag van de oorlog is.
het begrip van wezen en waarde der demo
cratische volksvriiheden in het ganse volk
te stimuleren. 1948 zal de kans bieden voor
publicaties op dit gebied, zowel in weten
schappelijke als in populaire vorm. Aan de
laatste bestaat de meeste behoefte. En op
onze scholen en aan onze Universiteiten
zou een belangrijk stuk werk kunnen wor
den gedaan. Ook in de Pers. Omdat ik mij
van dit laatste in eigen verantwoordelijk
heid bewust ben heb ik er nu reeds over
geschreven.
R. P.
Acht maanden, voor heling
De TJmuldense winkelchef J. v D.. die zich
zich schuldig had gemaakt aan heling van vee
tig Amerikaanse dekens en deze met winst va
de hand had gedaan, is door de Haarlem;
rechtbank veroordeeld tot acht maanden met
aftrek. De eis was tien maanden.
Ontruiming van Indonesië o[ economische sancties
Tijdens het voortgezet debat in de Veiligheidsraad over Indonesië heelt de Poolse
afgevaardigde een resolutie ingediend, die nog scherper was dan de Russische,
welke laatste terugtrekking der troepen op de uitgangsstellingen had voorgesteld
De Poolse resolutie opperde het bevel tot volledige ontruiming van Indonesië door
de Nederlandse troepen en adviseerde economische sancties tegen Nederland, inge
val de Nederlandse regering in gebreke zou blijven uitvoering te geven aan het
bevel tot staking van het vuren.
In de namiddagzitting van de raad zei
de Poolse afgevaardigde Katszuchy. dat
het jongste rapport van de consuls in
Batavia uitwees, dat strengere maatrege
len moeten genomen worden, dan die
welke naar voren gebracht zijn in het
voorstel van de Sovjet-Unie en waarin
wordt gevraagd de troepen terug te trek
ken tot de stellingen welke zij op 20 Juli.
de dag voor de politiële actie, innamen.
Katszuchy stelde echter voor zijn resolu
tie in te trekken, indien de Russische re
solutie er door kwam.
„Wanneer minder gebeurt, dan volle
dige terugtrekking van alle Nederlandse
strijdkrachten uit Indonesië, zal een ge
vaarlijke situatie blijven voortduren,
waardoor de vijandelijkheden kunnen
heropend worden", zei katszuchy.
Hij stelde verder vast, dat de regeringen
van Oost-Indonesië en Borneo, die vrien
delijk gezind zijn tegenover de Nederlan
ders, in werkelijkheid niet de wil des volks
in die gebieden vertegenwoordigen.
„In naam van de idealen van het Hand
vest moeten wij handelen en wel nu. De
Nederlanders moeten gewaarschuwd wor
den, dat hun optreden aanleiding geeft de
aandacht te vestigen op de principes van
het handvest", aldus de Pool.
Hij verzocht de Veiligheidsraad Ne
derland-te willen waarschuwen, dat
de UNO zich gedwongen zou kunnen
zien economische sancties, blokkade
inbegrepen, toe te passen wanneer de
Nederlandse strijdkrachten in gebreke
blijven de door de Veiligheidsraad ge
geven order om het vuren te staken
op te volgen.
De Poolse afgevaardigde zeide, dat het
duidelijk is dat Nederland de order niet
wil opvolgen. Hij diende een resolutie in.
waarin de Veiligheidsraad wordt verzocht
de Nederlandse regering te bevelen al
haar strijdkrachten uit Indonesisch ge
bied terug te trekken en de Nederlandse
De autobandenfabriek
in Enschedé geopend
Driehonderd binnen
en buitenbanden per dag
In aanwezigheid van de president dei-
Amerikaanse autobandenmaatschappij B.
F. Goodrich Cy, mr. W. C. Gulick, is gis
termiddag te Enschedé de N.V. Nederlands-
Amerikaanse autobandenfabriek „Vrede-
stein" door de minister van Landbouw,
Visserij en Voedselvoorziening de heer S.
L. Mansholt geopend.
De fabriek, waarvan het kapitaal voor
ongeveer 80 procent van Nederlandse zijde
is gefourneerd en voor ongeveer 20 procent
door de Goodrich Cy, is onmiddellijk met
de productie van binnen- en buitenbanden
begonnen en bespaart ons land naar schat
ting aan deviezen ongeveer ti^n millioen
gulden per jaar.
De fabriek is in ruim zeven maanden
gebouwd.
Buiten de Amerikaanse patentmachines
zijn alle machines in de fabriek in Neder
land gefabriceerd. Als de fabriek op volle
toeven draait zullen er 200 arbeiders te
werk zijn gesteld. De fabriek begint met
een productie van 300 buiten- en binnen
banden per etmaal. Na enkele maanden
hoopt men deze productie te verhogen tot
500. Alle banden zullen worden vervaar
digd uit natuurrubber uit Indonesië en
Borneo. Als grondstof voor de canvas
wordt rayoncord van de Nederlandse AKU-
fabrieken gebruikt.
regering te wijzen op het feit, dat hel niet
voldoen aan de voorlopige maatregelen tot
bijlegging van het geschil het noodzake
lijk zou^kunnen maken strengere maatre
gelen te nemen.
Nadat België en Australië hadden ver
zocht, de commissie van drie alle moge
lijke steun te verlenen en geen oordeel
over de kwestie te vellen alvorens de
commissie rapport heeft uitgebracht, werd
het debat tot Vrijdag verdaagd.
Tweemaal twee ons
suiker extra
Voor St.-Nicolaas en Kerstmis
Voor St. Nicolaas en Kerstmis zal telkens
een extra rantsoen van 200 gram suiker
'orden verstrekt. Deze extra suiker wordt
voor alle leeftijdsgroepen beschikbaar ge>
steld.
Oorlogserfenis
Vier doden bij mijnexplosie
in de Betuwe
Wederom is de Betuwe er aan herinnerd,
dat zij tijdens de bezetting gedurende lange
tijd frontgebied is geweest. De Duitsers
hebben toen overal mijnen en bommen in
gegraven, die nog steeds slachtoffers op
eisen. Gistermiddag was een ploeg van
acht arbeiders bezig met graafwerk aan de
Lingé bij Echteld. Zeven hunner waren
aan het schaften in een houten keetje, toen
zich een enorme ontploffing voordeed, die
het tentje volkomen verbrijzelde. De ge
volgen waren verschrikkelijk: drie arbei
ders werden op slag gedood, een vierde zo
ernstig gewond dat hij later overleed. De
drie anderen zijn met ernstige wonden
naar het ziekenhuis te Tiel overgebracht.
Het is nog niet uitgemaakt of de mijn zich
in de grond onder het tentje bevond, of
dat de arbeiders de mijn uit de Linge heb
ben opgevist en naar de keet hebben ge
transporteerd.
Brazilië op autoritair terrein
De Braziliaanse senaat heeft met een
meerderheid van zestien stemmen het
wetsontwerp aangenomen, waarbij de man
daten der zestien communistische leden
van de Kamer van Afgevaardigden, een
lid van de senaat en de achttien leden van
de gemeenteraad van Rio de Janeiro nietig
worden verklaard. Het ontwerp gaat thans
naar de Kamer van Afgevaardigden.
Er was contact in Londen
tussen Schermerhorn en Sjahrir
De Indonesische republiek heeft over
radio Djokjakarta een speciaal communi
qué uitgezonden, waarin wordt geconsta
teerd, dat de commissie van drie bij haar
besprekingen met de republikeinse leiders
op „vele punten" overeenstemming heeft
bereikt. Het communiqué voegt hieraan
toe, dat de besprekingen zich kenmerkten
door een atmosfeer van goede wil.
De commissie heeft Soekamo en Sjari-
foeddin ontmoet en naar het communiqué
verder mededeelt zal zij heden (Donder
dag) naar Batavia terugkeren.
Scliermerhorn-Sjahrir.
De republikeinse minister van Buiten
landse Zaken, Hadji Agoes Salim, ver
klaarde tegenover de journalisten, dat, in
dien de Nederlanders en Indonesiërs bij
de aanstaande besprekingen er niet in
zouden slagen tot overeenstemming te ko
men, het de taak van de UNO zou zijn een
regeling van het conflict te treffen. Hü
merkte daarbij op, dat geen der beide be
trokken partijen naar een dergelijke op
lossing verlangt, aldus meldt United Press.
Salim was van oordeel, dat een oplos
sing van de Indonesische kwestie gevon
den dient te worden wegens de betekenis
hiervan voor de wereldeconomie, „doch",
zo voegde hij er aan toe, „de wereld als
geheel heeft er maar weinig belangstelling
voor welke vlag hier zal wapperen".
De republikeinse minister bevestigde,
dat prof. Schermerhom contact had opge
nomen met ex-premier Sjahrir, toen deze
in Londen vertoefde. „De Nederlanders
koesterden het verlangen een middel te
vinden om opnieuw tezamen te komen en
dit gaf hun aanleiding Sjahrir in Londen
op te zoeken, doch officieel gesproken
heeft dit geen betekenis, aangezien Sjahrir
geen contact heeft met Djokjakarta", al
dus minister Salim, die hierop liet volgen:
„Alle contact of elke toenadering moet
hier beginnen".
Een petitie van de Engelse automobilistenorganisaties tot wederinstelling van de
vroegere benzinetoewijzingen, is door vele iveggebruikers ondertekend. Speciale
motorrijders vormden een wegenwacht om handtekeningen te verzamelen. De eerste
paketten met exemplaren zijn in het Lagerhuis gebracht door geuniformde perso
neelsleden der automobilistenorganisaties.
Polen wenst verdrag
met Frankrijk
De Poolse eerste-minister, Cyrankiewicz,
heeft in het parlement gezegd, dat Polen
een bondgenootschapsverdrag met Frank
rijk wenst te sluiten van dezelfde aard als
de met de Sovjet-Unie en andere Slavische
landen gesloten verdragen. Over de rooms-
katholieke kerk in Polen zeide de premier,
dat de rechten van die kerk gewaarborgd
worden, zolang zij zich niet met zaken
bemoeit, die met godsdienst niets te ma
ken hebben.
Vijftien jaar voor Haagse
ex-h o o f dcommi ssaris
Het Bijzonder Gerechtshof in Den Haag
heeft heden de gewezen hoofdcommissaris
van politie in Den Haag, mr. P. M. C. J
Hamer wegens hulpverlening aan de
vijand veroordeeld tot 15 jaar gevange
nisstraf met ontzetting uit alle rechten.
Prins Bernhard zal Zondag 2 November om
12 uur een bezoek brengen aan heï opleidings
schip van de Braziliaanse marine „Alrairanie
Saldanha" te Amsterdam. De Prins zal aan boord
dejeuneren.
Later is gemeld, dat de commissie van
drie heden te Batavia is aangekomen. De
heden Tamsil en Gani, die de reis naar
Djokja meemaakten, zijn ook te Batavia
geland.
Morgenochtend zal de commissie weer
besprekingen voeren met de Nederlands-
Indische regering.
De heer H. Venema
nam afscheid
hooi
ben ook de leerlingen zich niet onbetuigd ge
laten. Zij boden hem een actetas, een sehcer-
apparaat en een fraaie fruitmand aan en zongen
hem onder leiding van de heer Dekker een af
scheidslied toe.
Het woord is aan
Dumas Fils:
Alle generalisaties zO'n gevaar
lijk; ook deze.
Vervalsingen brachten
millioenen op
Na een uitvoerig requisitoir heeft de offi
cier van justitie bij de Amsterdamse
rechtbank, mr. H. A. Wassenbergh, tegen
de 58-jarige kunstschilder Han van Meege
ren een gevangenisstraf voor de tijd van
tv/ee jaar geëist. Bij de bepaling van de
strafmaat hield de officier rekening met de
geestelijke -en lichamelijke toestand van
verdachte.
De grote zaal, waar de Vierde Kamer van
de Arrondissementsrechtbank gewoonlijk
zitting houdt had een grondige verandering
ondergaan. Langs de wanden waren de
„Vermeers" en „Pieter de Hooghs" als cor
pora delicti opgehangen. Het aantal zit
plaatsen was belangrijk uitgebloeid.
Na het voorlezen van de uitvoerige dag
vaarding begon de president met het horen
van enige deskundigen, die aan de hand
van in de rechtszaal geprojecteerde lan
taarnplaatjes een toelichting gaven over de
techniek, welke Van Meegeren bij de ver
vaardiging van zijn schilderijen heeft toe
gepast. Zij kwamen tot de conclusie, dat
de onderzochte doeken onmogelijk in de
zeventiende eeuw gemaakt kunnen zijn.
Dr. W. Froentjes, scheikundig adviseur
van het ministerie van Justitie, besprak
uitvoerig de samenstelling der door Van
Meegeren gebruikte verven. Vooral het
bindmiddel speelde bij de oude verven een
belangrijke rol. Van Meegeren gebruikte
hiervoor een soort kunsthars. Door de toe
passing van kunsthars kreeg de verf na
verhitting de bijzondere hardheid, welke
de 17e eeuwse verfsoorten kenmerkt.'
Hij wilde zich wreken op de critici
die zijn talent hadden miskend
sident aan Van Meegeren de vraag of
hij het ten laste gelegde erkent.
Verdachte beantwoordt deze vraag
bevestigend.
„Waarom is u in de stijl der oude
meesters gaan schilderen?"
„Ik werd miskend. Ik wilde door
het vervaardigen van een werk. dat
voor een oude meester kon doorgaan.'
lonen, dat ik tot iets in staat was, dat
algemeen als goede kunst erkend
werd".
„U kreeg er wel erg veel geld voor".
„Dat moest wel. Anders zou het werk
priori niet echt zijn".
„Waarom bent u doorgegaan met uw
werk?"
„Ik vond de kleuren, die ik gebruikte
mooi. Ik werd gedwongen voort te gaan
met het werk, dat ik begonnen was".
„Maar u kreeg er heel veel geld voor.
Weet u wel zeker, dat het u niet daarom te
doen was?"
„Ik deed de millioenen, die ik voor de
latere schilderijen ontving, bij de milliioe-
nen, die ik voor het eerste werk had ge
kregen. Ik werd gedreven door een drang
naar schoonheid er mede door te gaan. Ik
ben blij, dat ik het geld nu kwijt ben. Ik
heb getoond, dat ik talent heb en dat de
kunstcritici mij steeds verkeerd beoor
deeld hebben en mij daardoor hinderden
mijn beroep uit te oefenen. Dezelfde critici
hebben mijn werk in 17de eeuwse stijl als
goede kunstproducten aanvaard en zelfs
zonder meer geloofd, dat zij vervaardigd
waren door een meester als Johannes Ver
meer".
Requisitoir.
De rechtzaal, waar het proces-van Meege-'
ren is gevoerd, was getooid met een groot
aantal schilderijen.
Chileens parlement wenst
geen openbaarheid
Tijdens een rumoerige zitting heeft de
Kamer van Afgevaardigden van Chili met
95 tegen 9 stemmen een motie van de com
munistische parlementsleden verworpen,
waarin werd geëist, dat alle documenten,
die „als voorwendsel gediend hebben"
voor het verbreken van de diplomatieke
betrekkingen met de Sovjet-Unie en
Tsj/Bcho-Slowakije, aan de organisatie der
UNO worden voorgelegd.
Benzine wordt duurder
Wetsontwerp tot verhoging
van het invoerrecht
Bij de Tweede Kamer hebben de minis
ters van Financiën en van Verkeer en Wa
terstaat ingediend een wetsontwerp tot
verhoging van het bijzonder invoerrecht op
benzine.
Het ligt in de bedoeling het bijzondere
invoerrecht op benzine te verhogen van
10.50 per 100 kg tot 14.67 per 100 kg,
waardoor de prijs van 22 cent per liter tot
25 cent verhoogd zal worden.
Tevens wordt voorgesteld de motor
rijtuigenbelasting voor auto's met een Die
selmotor met 50 pet. te verhogen.
In de memorie van toelichting wordt
verklaard, dat de benzineprijs in Neder
land, vergeleken met die in België. Frank
rijk en Zwitserland (respectievelijk 35, 47
en 41 cent per liter) bijzonder laag is, het
geen ook na de betrekkelijk geringe prijs
stijging van 22 cent op 25 cent per liter,
welke als gevolg van de belastingverhoging
zal optreden, nog het geval zal zijn.
Om te voorkomen, dat de verhoging van
het bijzondere invoerrecht door het vooraf
inslaan van grote hoeveelheden benzine in
de eerste tijd nagenoeg niets zou opbren
gen, zullen de benzinevoorraden, welke bij
het inwerking treden van de verhoging bij
handelaren en gebruikers aanwezig zijn.
aan navordering worden onderworpen. De
maximum hoeveelheid, welke van navor
dering zal zijn vrijgesteld, wordt bepaald
op 5 hectoliter. Het bedrag van de navor
dering zal neerkomen op 3.121/2 per hecto
liter.
Uitgaande van het beginsel, dat het ge
bruik van Dieselmotoren fiscaal niet be
voorrecht dient te worden boven het ge
bruik van benzinemotoren stellen de mi
nisters voor de verhoging van de motor
rijtuigenbelasting voor Dieselautomobielen
te brengen van 100 procent op 150 procent.
De getuige R. Strijbis, door wiens bemid
deling Van Meegeren een aantal doeken
aan de kunsthandelaar D. A. Hoogencfijk
had verkocht, verklaarde hoe hij hoe
wel zelf niet deskundig niet veel moeite
had de doeken te plaatsen. De heer Hoo-
gendijk, die de schilderijen voor zijn op
drachtgever opkocht, twijfelde niet aan de
echtheid der doeken.
De heer Hoogendijk vertelde als getuige
dat hij op vreemde wijze geboeid werd
door de hem aangeboden schilderstukken.
„Achteraf beschouwd", zo zeide hij, „be
grijp ik niet hoe ik mij heb kunnen laten
misleiden, doch in de tijd waarin de koop
geschiedde, in de oorlogstijd, waar alles op
geheimzinnige wiize werd gedaan, schijn
ik zeer suggestibel te zijn geweest. Ik liet
mij ook leiden door de overweging, dat ik
door het aankopen kon voorkomen, dat de
doeken naar Duitsland gingen."
Toen de „Emmaüsgangers" ter sprake
kwam, zeide de president, dat het straf
baar feit (het doek werd in 1937 aan mu
seum Boymans verkocht) verjaard was.
De psychiater prof. dr. L. van der Horst
verklaarde dat het psychiatrisch onderzoek
van Van Meegeren had uitgewezen, dat hij
geestelijk volkomen normaal is, doch
hypersensitief. Iemand met Van Meegeren's
psychische structuur komt er gemakkelijk
toe door een verkeerd optreden de wereld
te willen bewijzen, „dat hij wel wat kan."
Een andere bemiddelaar van Van Mee
geren, de oud-Indische ambtenaar J. A. F.
Kok. bood „De voetwassing van Jezus", ge
signeerd met Vermeer aan de kunsthande
laar De Boer aan. De heer De Boer ver
klaarde als getuige, dat hij het schilderij
onmiddellijk herkende als vervaardigd door
de kunstenaar, „die ook de „Emmaüsgan
gers" had gemaakt.
Dr. D. Hannema, directeur van het mu
seum Boymans, werd om advies gevraagd.
Het doek werd tenslotte gekocht door het
rijk tegen de prijs van 1.170.000.
Dr. Hannema verklaarde dat hij door de
directie van het Rijksmuseum was opge
beld met de mededeling dat er een inte
ressant schilderij van Vermeer te koop
was.
Prof. J. van Dam, in 1943 secretaris
generaal aan het departement van Onder
wijs, verklaarde dat het schilderij met toe
stemming van zijn departement was ge
kocht. Men wist niet beter of men had met
een echte Vermeer te doen.
De reder D. G. van Beuningen, die door
bemiddeling van de fa. Hoogendiik een
aantal doeken had gekocht, bevestigde dat
hij voor „Het laatste Avondmaal" 1.600 000
betaald heeft. De heer W. van der Vorm,
directeur van een Steenkolenmaatschappij
in Rotterdam, vertelde hoe hij ook van de
heer Hoogendiik twee doeken „De zege
ning van Jacob door Isaac" en „Het inte
rieur met de kaartspelende vrouw" had
gekocht, respectievelijk voor f 1.000.000 en
220.000.
Na het getuigenverhoor stelt de pre-
De officier van justitie, mr. H. A. Was
senbergh erkende in zijn requisitoir dat
de verdachte er in geslaagd is de kunst
critici om de tuin te leiden. Doch op al
deze successen plaatste hij zelf een domper
omdat hij zich op het pad der misdaad
heeft begeven. Het aanvankelijk succes
leidde hem er toe steeds meer en in steeds
sneller tempo „Vermeers" aan de lopende
band te vervaardigen.
Wat. de „Emmaüsgangers" betreft zeide de
officier, dat er zelfs thans nog over de ge
hele wereld grote kunstexperts zijn. die
blijven geloven, dat het doek een echte
Vermeer is. Thans echter is onomstotelijk
komen vast te staan, dat de „Emmaüs
gangers" en de andere stukken niet zijn
vervaardigd in de 17de eeuw, doch in onze
tijd. Dat Van Meegeren ze inderdaad ver
vaardigd heeft, is bewezen door zijn eigen
bekentenis en door de in zijn atelier ge
vonden verfsoorten en ander materiaal.
Mr. Wassenbergh eiste tenslotte tegen
Van Meegeren een gevangenisstraf voor de
tijd van twee jaren.
Verdediging.
De verdediger mr. E. Heldring gewaagde
in zijn pleidooi van de buitengewoon grote
geestelijke begaafdheid van Van Meegeren.
De kunstcritici hebben de „Emmausean-
gers" als het schoonste kunstwerk van
Vermeer gekenschetst. Dat Van Meeseren
er toe gekomen is op deze wijze zijn er
kenning af te dwingen is des te merk
waardiger, omdat men gewoonlijk pleegt
te denken dat mensen, die met een grote
intelligentie als die van verdachte zijn
bedeeld, beter zouden moeten wélen en
niet moeten toegeven aan de zwakheid, die
hjj hééft getoond door voort te gaan oude
meesters te vervaardigen.
Men moet Van Meegeren zien als
iemand, die niet door kleinzielige motieven
geleid werd. Het was de gewone zelfzuch
tige ijdelheid. die bij hem een rol speelde.
De verdediger wees er op hoe noodlot
tig het oordeel van critici voor een schilder
kan zijn. Als zijn werk veroordeeld wordt,
is het vrijwel onverkoopbaar. I-Ict is dan
ook begrijpelijk, dat Van Meegeren in op
stand kwam tegen de critici, die zijn werk
als plat en sentimenteel uitkreten, hoe
wel hij zelf de overtuiging had, dat hun
oordeel onjuist en onrechtvaardig was.
Ten aanzien van de primair ten laste
gelegde oplichting, die volgens de dag
vaarding zou zijn gepleegd met behulp
van „listige kunstgrepen", meende pleiter,
dat deze geenszins bewezen is. Immers,
zo meende de verdediger, het waren riiet
de „listige kunstgrepen", welke de kopers
er toe brachten de doeken te kopen, want
zij deden dit vrijwel na de eerste vluch
tige kennismaking.
Dat Van Meegeren de schilderijen met
een valse signatuur liet verkopen wilde de
verdediger niet ontkennen. Pleiter riep
tenslotte de clementie van de rechtbank
in.
Op 12 November zal de rechtbank uit
spraak doen en tevens beslissen over de
door de officier voorgestelde restitutie der
doeken aan de eigenaren.
EX-N.S.V.O.-LEIDSTER VOOR 1IET
TRIBUNAAL.
Het tribunaal te Amsterdam adviseerde
tegen mevrouw O. van L.M. een inter-
neringsstraf van 2',4 jaar met aftrek en
verbeurdverklaring van ƒ40.000 van haar
vermogen. Zij was sinds 1933 lid van de
N.S.B. Tijdens de bezetting werd zij hoofd
leidster van de Nationaal-Socialislische
Vrouwenorganisatie.
Weerbericht
WEINIG VERANDERING
Verwachting, medegedeeld door het
KNMI in De Bilt. geldig van Don
derdagavond tot Vrijdagavond- Matige,
tijdelijk krachtige wind tussen Oost en
Zuid. Over het algemeen vrij veel be
wolking. "Droog en koud weer.
31 OCTOBER
Zon op 7.31 uur, onder 17.16 uur
Maan op 18.03 uur, or.dcr 9 30 uur