Haarlems Dagblad
Verbreding
Bekendmaking van nieuw accoord
tussen Engeland en Amerika
WAT GEBEURDE 29 APRIL 1945?
Hitler en Eva zaten in Denemarken
in het gras" aldus Duits officier
Vermaningen van professor Romme
Noodtoestand bij het Middelbaar
en Voorbereidend Hoger Onderwijs
i Weerbericht
62e Jaargang No. 18816
Bureaux: Grote Houtstr. 93, TeL Admin. 10724,
14825. Redactie 10600. Directeur-Hoofdredacteur
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37. TeL 12230.
Drukkerij Z. B. Spaarne 12, TeL 12713, 10132.
Donderdag 18 December 1947
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen
Abonnementsprijs per week 31 cent. per kwartaal
ƒ4,Franco per post ƒ4.50. Postgiro 273107
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administra1
Directeur-Hoofdredacteur: Fibert Peereboom
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
pNIGE WEKEN GELEDEN is hier gepleit
■*-' voor de instelling van keuze-vakken
bij het Middelbaar Onderwijs. Dat ge
schiedde naar aanleiding van een ver
klaring van de minister van Onderwijs, die
in het feit dat zovelen het eindexamen niet
halen een rejlen zag om de toeloop naar
het M.O. te beperken. Ik zag er precies het
omgekeerde in: een reden om het onderwijs
aan te passen aan de grote toeloop. Want
het onderwijs is er voor de leerlingen en
niet omgekeerd. En het is in een tijd. die
de uiterste inspanning van ons volk eist
om niet alleen op te bouwen maar ook
de beschaving te helpen-handhaven, meer
dan ooit duidelijk dat vooruitzien betekent:
het gemiddelde ontwikkelingspeil op te
voeren. Daarbij komt, dat onzé inter
nationale verbindingen hand over hand
toenemen en dat federale Unie van Europa,
die zal komen, velen een loopbaan buiten
nu hermetisch afgesloten grenzen zal doen
zoeken. Het is verkeerd, dat maar een heel
klein percentage van ons volk de moderne
talen machtig is. Wij moeten de basis van
ontwikkeling verbreden ora arbeids
prestaties en mogelijkheden op te voeren.
Dat kan bereikt worden door een beperkt,
maar wel degelijk vormend leerprogramma
vast te stellen voor die grote groep, die niet
voor verdere studie of voor het geven van
onderwijs bestemd is, maar niettemin
belangrijk werk in de practijk van het
maatschappelijk leven heeft te verrichten.
Velen uit die groep halen nu het eind
examen niet en stranden op zulke gespe
cialiseerde vakken als wiskunde, schei
kunde en natuurkunde. Zij, die deze
vakken voor hun bijzondere beroepskeuze
behoeven, kunnen ze als keuze-vakken te
baat nemen. Niemand heeft mij ooit diets
kunnen maken dat Frans, Duits, Engels,
staatswetenschappen, geschiedenis en
aardrijkskunde geen vormende waarde
zouden bezitten, waarbij ik tenslotte onze
eigen, in het gedrang der tegenwoordige
leerprograms feitelijk verwaarloosde
Nederlandse taal alleen als laatste noem,
om er uw bijzondere aandacht op te ves
tigen.
Het is ook niet rechtvaardig, dat een
jongen uit een arbeidersgezin, die over
genoeg gezond verstand beschikt maar op
de Middelbare School gehandicapt is om
dat hij in een voor hem geheel vreemde
sfeer belandt, vaak strandt, terwijl hij bij
een minder overladen program zou slagen.
Dat hij leert wat hij verwerken kan, is in
het belang der samenleving. Het is niet
zonder oorzaak, dat men in het particu-
I liere bedrijfsleven steeds tekort heeft aan
krachten met voldoende ondergrond in
hun opleiding en dus voldoende kans op
verdere vorming. Tekort aan mensen, bij
wie de lust en de belangstelling gewekt
zijn om het verder te brengen en die men
1 met vertrouwen een verantwoordelijke
taak opdraagt en leiding over anderen
geeft.
Naar aanleiding van het vorige artikel
I over dit onderwerp betuigde de directeur
van een bekende school mij zijn instem
ming en voegde eraan toe: „Ons onderwijs
is niet democratisch". Neen, het is niet
democratisch en wij willen bovendien allen
verlost raken van die eenzijdige kennis-
is-macht-opvatting, met een onmiskenbare
Duitse inslag, die het vanouds aankleeft.
Die uit zich o.a. in een neiging tot-
grondigheid Gründlichkeit, zou men op
z'n Duits moeten zeggen die haar doel
allang voorbij is gestreefd en veeleer tot
versnippering van 'de krachten der leer
lingen heeft geleid. Het is niet goed dat
zoveel leerlingen en ouders het eind
examen, van de middelbare school voor
namelijk zien als een kwade hindernis, die
overwonnen moet worden om een redelijke
kans in de maatschappij te krijgen. Het is
niet goed dat het werk door hen beschouwd
wordt als een corvée, die met extra-lessen
en zuchtende bijstand der ouders moet
worden verricht. Het is verkeerd dat zoveel
kinderen de maatschappij ingaan met de
gedachte, dat werken betekent dat men
tobbend tegenstand overwint. Dat hoeft
hel volstrekt niet te betekenen. Mensen
die met plezier werken zijn meer voor hun
werkgevers waard, brengen meer tot stand
en hebben een blijer leven dan diegenen,
die er zich moeizaam en met tegenzin
doorheen slaan. Voor jonge mensen geldt
dat ook: als zij met plezier en belang
stelling hun schoolwerk doen zullen zij ook
meer gaan begrijpen en meer zelf gaan
onderzoeken.
De drang naar vernieuwing is niet van
de baan, maar zet zich over de gehele linie
voort. Gelukkig zijn er ook bij het onder
wijs zelf mensen, die er warme belang
stelling voor hebben. Het is duidelijk dat
de belangstelling van vakmensen onmis
baar is. In hun kringen heerst grote en
begrijpelijke ontstemming over de uit
blijvende verbetering hunner salarissen en
alarm over de dalende belangstelling voor
het leraars-vak, die reeds een zo ernstig
tekort aan leerkrachten veroorzaakt heeft.
Die wordt zeker niet alleen veroorzaakt
door de laagte der salarissen, maar ook
door onbevredigdheid over het onderwijs
zelf. Vaak genoeg is gebleken, ook bij het
L. O., dat mensen die tot deze levenstaak
geroepen zijn gaarne extra-werk op zich
nemen, al worden zij er niet of slecht voor
betaaldals zij er met hun overtuiging
achter staan. Op de kwestie van het weg
slinken van het leraren-corps hoop ik
spoedig terug te komen. Laat men ons
straks niet gaan vertellen, dat de toeloop
naar het M. O. verminderd moet worden
omdat er niet genoeg leerkrachten zijn.
Mijn collega Godfried Bomans, die in
Elseviers Weekblad en in De Linie met
warmte en talent gepleit heeft voor in
voering van keuze-vakken en er een ware
campagne voor is gaan voeren, heeft zijn
aanval vooral gericht op het gymnasium,
dat hij zelf heeft afgelopen. Ofschoon wij
dezelfde zaak bepleiten en ofschoon velen
met hem in zoverre zullen instemmen, dat
ook het gymnasium gebaat zou zijn bij
beperking van het leerprogramma en bij
aanwiizing van wiskunde en Grieks tot
keuze-vakken, geloof ik dat hij de waarde
van de klassieke opleiding heeft onder
schat. Laat ons blnven erkennen, dat wij
een intellectuele élite nodig hebben en
begrijpen dat die niet slechts gevormd
wordt door het leren van een aantal regels
van Tacitus en andere klassieke schrijvers,
maar ook en vooral door de toelichtingen
van de leraren en door de sfeer en de
intellectuele arbeidslust, die het gym
nasium schept. Het zal altijd een school
voor een kleine minderheid blijven, zoals
ook de beoefenaars van de keuze-vakken
op de H.B.S. en uit de-aard der zaak tevens
op de Lycea een minderheid zouden blij
ven vormen. Als de grote toeloop, die
naar het M. O. is ontstaan, ook maar
wordt opgevangen en daarmee het alge-
Duitsland zal de Verenigde Staten in 1948
400 millioen dollars kosten
Thans is in Washington de nieuwe overeenkomst tussen Engeland en Amerika inzake
de West-Duitse economie gepubliceerd, waarvan bijzonderheden „uitlekten" tijdens
de thans afgebroken ministerconferentie te Londen en toen aanleiding gaven tot
pessimistische verwachtingen ten aanzien van het succes der pogingen om een Duitse
eenheid te bewerkstelligen De nieuwe overeenkomst voorziet in een Amerikaanse
bijdrage tot de bezettingskosten der gecombineerde zones die ver uitgaat boven
de Britse en geeft de Verenigde Staten in ruil daarvoor grotere bevoegdheden in
het economische bestuur, doch niet, zoals oorspronkelijk gemeld, algehele autoriteit.
Het Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken verklaarde, dat de overeen
komst die voor Amerika werd ondertekend
door de waarnemende minister van Bui
tenlandse Zaken, Robert Lovett. en voor
Groot-Brittanniê door Sir William Strang,
politiek adviseur van de Britse opperbe
velhebber in Duitsland, geen betrekking
heeft op politieke of militaire aspecten van
de bezetting.
In de verklaring van het ministerie van
Buitenlandse Zaken schat men, dat de
Verenigde Staten op grond van deze nieu
we overeenkomst zich verplichten een be
drag van ongeveer 400 millioen dollars in
1948 bij te passen.
Volgens de nieuwe overeenkomst zal de
Blitse regering een bijdrage leveren voor
een bedrag van ongeveer 34 millioen dollar
in 1947 en in 1948 een bedrag van onge
veer 70 millioen dollar.
De bijdrage van de Britse regering be
staat ook uit. het verstrekken van genoeg
schepen om 12 volledige vrachten van
Amerikaanse havens naar Duitsland te
verladen elke maand van het kalender
jaar 1948.
Behalve.
Het Britse ministerie van Buitenlandse
Zaken zegt, dat de nieuwe overeenkomst
geen wijziging brengt in de huidige be-
stuursregelingen in Duitsland wat betreft
de controle van de economische zaken door
de beide partijen, behalve dan dat men er
in heeft toegestemd, dat Amerika in ver
band met zijn grotere financiële bijdragen,
een grotere zeggenschap verkrijgt bij de
gezamenlijke export en import en de ge
zamenlijke dienst voor de buitenlandse
valuta.
Engeland schenkt Rusland
vier millioen pond Sterling
United Press meldt dat Engeland heeft
toegestemd in het Russische verzoek om
afstand te doen van terugbetaling van vier
millioen pond sterling aan Britse oorlogs-
credieten aan Rusland en de betalingsvoor
waarden voor de resterende 50 millioen
pond sterling te verzachten.
Zulks werd besloten gedurende de han
dels- en financiële besprekingen die ver
leden week door de Britse minister van
Handel, Harold Wilson, met de Russen
gevoerd werden.
In 1941 en 1944 gaf Engeland aan Rus
land credieten voor niet-militaire goederen
tot een totaalbedrag van 145 millioen pond
sterling. Sedertdien heeft Rusland meer
dan 90 millioen pond sterling terug betaald.
Wat betreft de rest hééft Engeland thans
vier millioen laten schieten en verleent
voor de rest vier jaar uitstel, om daarna
de terugbetaling over twaalf in plaats van
vijf jaar te laten lopen en de rente te ver
lagen van 2 tot 1,5 procent.
De Anglo-Russische besprekingen duren
te Moskou nog voort over détails van de
overeenkomst, die ook nog de zending van
650.000 ton veevoeder naar Engeland in
houdt.
SOVJET-RUSSISCHE TROEPEN
UIT BULGARIJE WEG
Reuter veldt uit Sofia, dat Zondag j.l. de
terugtrekking van alle Sovjet-Russische
strijdkrachten uit Bulgarije voltooid is
overeenkomstig de bepalingen van het
vredesverdrag.
Koningin schonk de hoofdstad
De verklaring besluit volgens U. P. met
te zeggen, dat de hoop welke aan deze
overeenkomst ten grondslag ligt is. in
West-Duitsland zo spoedig mogelijk een
economie in het leven te roepen, die, ge
handhaafd kan worden zonder de hulp
van een van beide regeringen en welke
kan bijdragen tot de ontwikkeling van een
vreedzaam Europa.
Impasse bij de besprekingen
over wapenstilstand in Indonesië
Uit Indonesisch-republikeinsc bron ver
neemt Reuter, dat de republiek het Neder
landse voorstel om enige veranderingen
aan te brengen in de order om het vuren
le staken heeft verworpen. De republi
keinse technische commissie heeft ver
klaard, dat zij bij haar besluit wenst te
blijven om alleen de onvoorwaardelijke en
oorspronkelijke voorstellen te accepteren,
welke door de commissie van goede dien
sten zijn gedaan, daar zij van mening is.
dat deze rechtvaardig en uitvoerbaar zijn,
aldus de republikeinse zegslieden.
De Nederlandse voorstellen betreffende
de aan te brengen veranderingen in de
voorstellen van de commissie van goede
diensten zijn kort geleden door jhr. mr.
Van Vredenburgh, de voorzitter van de
Nederlandse technische commissie, bekend
gemaakt. Zij houden in het onmiddellijk
staken van de vijandelijkheden op de hui
dige fronten, de evacuatie van het republi
keinse leger uit de „zakken" achter de
Nederlandse linies, waar de Nederlanders
steeds weer op tegenstand stuiten, en de
uitvoering van datgene, waarover reeds
overeenstemming inzake het staken van
het vuren was bereikt.
In Amerika gebruikt men autogiro-vliegtuigen voor postvervoer. Zij landen op platte
daken van postkantoren en op geïmproviseerde landingsterreinen in afgelegen streken
der States.
n
een nieuwe
vlag
De nieuwe hoofdstedelijke vlag met de
zinspreuk „Heldhaftig, vastberaden, barm
hartig", welke H.M. de Koningin aan Am
sterdam heeft geschonken, is gistermiddag
gehesen aan de vlaggemast voor het voor
lopig nationaal monument in het Dam-
plantsoen.
Ernst Baumgart, een 32-jarige officier van de voormalige Luftwaffe, heeft zich voor
een Pools tribunaal te verantwoorden wegens oorlogsmisdaden, bedreven in een
kamp voor geïnterneerden te Oswiecim. Bij zijn arrestatie kwam hij al dadelijk met
de sensationele mededeling, dat hij op 29 April 1945 Hitler en Eva Braun per vliegtuig
naar Denemarken had gebracht, vanwaar zij door andere vliegtuigen naar Zuid-
Amerika zouden worden vervoerd. Tijdens de behandeling van zijn zaak herhaalde
Baumgart deze verklaring. Thans gaat men een en ander grondig onderzoeken, aldus
meldt Un. Press.
Baumgart vertelde gisteren voor het hof,
dat hij op 28 April opdracht kreeg de vol
gende dag per vliegtuig uit Berlijn te ver
trekken met twee passagiers Hitier en
Eva Braun. Zijn bestemming was Denemar
ken, 50 kilometer van de monding van de
Eider. Hitler en Eva droegen, aldus het ver
haal, eenvoudige burgerkleding. Het vlieg
tuig werd geëscorteerd door twee Focke
Wulfs en landde eerst in Maagdenburg,
waar brandstof werd ingenomen. De vol
gende dag ging het verder naar de eindbe-
stefnming. „Toen wij geland waren en de
twee passagiers waren uitgestapt, rustten
zij samen een half uur in het gras," aldus
Ernst Baumgart. die verder beweerde dat
Hitier hem een cheque van 20.000 R.M. gaf.
die hij bij een Berlijnse bank zou kunnen
inwisselen. Spoedig daarna landde een an
der vliegtuig en voerde de „Führer" en Eva
weg.
Baumgart wordt ervan beschuldigd oor
logsmisdaden te hebben gepleegd in het
concentratiekamp te Oswiecim. Hij zei dat
hij van geboorte Brits onderdaan was uit
boerenouders in Zuid-Afrika. Toen hij
zeventien jaar was ging hij naar Duitsland
om voor ingenieur te studeren. Hij zei, dat
zijn broer Brits onderdaan bleef en gedood
werd bij een luchtaanval op Noorwegen in
1943.
Baumgart beweert dat hij krijgsgevan-
De Koningin en de burgemeester van
Amsterdam slaan bij het Damplant-
soen de ontplooiing van de nieuwe
hoofdstedelijke vlag gade.
mene ontwikkelingspeil in de maatschappij
verhoogd!
Waarom staat ons onderwijs voor een
geheel andere taak dan een eeuw of slechts
een halve eeuw geleden? Daar hoop ik ook
öp terug te komen.
Iï. P.
„West-Europa heeft
tolunie nodig"
„Het plan-Marshall kan geen succes
hebben, wanneer de landen van West-
Europa geen tolunie sluiten", aldus heeft
André Philip, voormalig minister van Fi
nanciën, thans afgevaardigde van Frank
rijk op de internationale handelsconferen
tie te Havanna, verklaard. Hij deelde mee.
dat Frankrijk met Italië in onderhandeling
is over een tol-unie en op dit gebied ook
nauwer contact zoekt met de landen van
de Benelux-groep. Philip stelde oprich
ting van een organisatie tot het beheren
van de steenkoolmijnen in het Ruhrgebied
in de geest van de „Tennessee Valley
authority" voor. Deze organisatie zou on
der contröle moeten staan van een bestuur
van drie man, gesteund door een grotere
groep, waarin zowel de producerende als
de afnemers-landen vertegenwoordigd zou
den zijn. Een soortgelijk plan wil Philip in
de komende jaren «voor electriciteit en an
dere openbare bedrijven in West-Europa
invoeren.
Brits Lagerhuis accoord met
inkomens van prinselijk paar
Het Engelse Lagerhuis keurde gisteren
een voorstel van de regering goed om het
huidige inkomen van prinses Elisabeth te
verhogen van 15.000 pond tot 40.000 pond
en een uitkering van 10 000 pond te
creëren voor prins Philip. Labour-amende-
mentcn tot vermindering van deze bedra
gen werden verworpen.
gene was in de Britse zóne, doch een be
kentenis tekende dat hij tot de staf van
Oswiecim behoorde, om uit handen van de
Britten te geraken. Hij zei van mening te
zijn, dat hij zich zelf kon schoonwassen van
de beschuldigingen tegen hem ingebracht
wanneer hij Polen kon bereiken.
De zitting werd voor 42 dagen verdaagd
voor een nader onderzoek.
Voor de stille armen
Vergelijkingen
Heden geven wij onze 10e verantwoording
van de Kerstinzameling voor de Stille Ar
men. 6000 gulden, tegen 4500 bij de 10e ver
antwoording van 1946. Een resultaat waar
over het Comité en ook-wij verheugd zijn
Het zou evenwel absoluut verkeerd zijn uit
deze cijfers de conclusie te trekken, dat wij
er nu zijn Er moet nog veel geld binnenko
men wil het Comité in staat zijn een Kerst-
gave te geven aan allen die daarvoor in
aanmerking komen. En dat zij er zeer velen!
De secretaris van de Armenraad, secretaris
van het Comité, schatte het aantal op 600 a
700.
Dan komt er nog iets bij. De koopkracht
van het geld is achteruitgegaan, ook voor de
Stille Armen. Daarom is het voornemen van
het Comité de Kerstgavc teen bedrag aan
geld, dat in enveloppe wordt overhandigd'
te verhogen. Wil dit mogelijk zijn. dan zal
er nog veel moeten binnen komen. De Kerst
dagen naderen al. De tijd gaat dus dringen.
Daarom wekken wij allen op die nog een
gave voor het sympathieke doel willen af
staan. daarmee haast te maken.
Kerstinzameling voor de Stille Armen.
10e verantwoording: C. M. v. d. B. 1.—.
A. W. B. 1,—. M. C. M. 1.50. Adr. S. 1,50,
H. H. v. K. ƒ2.—. Mej C. M B ƒ2.—. K. B.
V. f2.—. A. L ƒ2.50, H. C. J.—W. ƒ2,50, H
Kr. ƒ2.50, Ir. A. J. J. B. ƒ2,50, H. O. ƒ2.50.
Mevr. H. C. M. B. ƒ2,50. G. W. D.—S. ƒ2.50,
A. K. D. S. ƒ2,50. C. H ƒ2.50. N. N. ƒ2.50.
Mevr. R. S. F. f 2.50. A Th. d. B.—K. 2.50,
R. en B. f2.50, C. L. H.—H. ƒ2.50. J. S. de G
ƒ2.50, Jac. V. ƒ2.50. I. J. ƒ2.50. C. B. ƒ2,50.
Zr. J. v. L. 2.50, Mevr. M. E. B de G
f3.—. Am. v. D. ƒ5,—, C. A. R. ƒ5.00, J. S
Czn. ƒ5.—, J. G. D. ƒ5.—. J. R B. ƒ5.—. W.
K. ƒ5—, A. H. v. H—de V. ƒ5,—, Drukkerij
W. J. v. Tiel 5.—, W. C. D. Jrz. 5.—. S. M
S.—v. H. ƒ5,—, Jacq. F. ƒ5.—. N. J. H. ƒ5,—,
Wed. M. S. B—G. ƒ5—, R. H. V. ƒ5,—. Wed.
G. M. E. H.—S. ƒ5.—. O. V. ƒ5.—. P. C. T.
ƒ5.—, S. J. v. SI. ƒ5.—. J. A. C v. M.—F.
ƒ5—, J. J. v. d. V—v. d. S. 5,—P. V. ƒ5,—,
Hel woord is aan
Wijnaendts Francken:
Niets bijkans vermoeit zflzeer
als verveling.
J. T. ƒ7,50, v. G. ƒ7,50, Mej. J. J. B. 10—, C.
B. te' A. f 10, M. G. 10.—. A A. iM. 10.—,
P. v. A B. Jr. 10— J. F. P. W. G. M. 10.—.
Mej. M. K. ƒ10,—. J. C K 10.—. Dr. Ir. W.
J. M. ƒ10.—. Mej. Mr A. A. G. C. ƒ10.—. G.
P.—B.' 10.—. Mej. de G. 10.—. J. L. T.
f 10.—. J. C. H. v. O —IJ d S 10.—. J. P.
B. 10,—. W. J. de B. 10—, Dr. A. D J.
jo— G K -K. 10,—. S J de J -J. K. 10,-.
W. F. 10.—. J. W. Th. C. S. 10.—. M. B
de Br.' f 10.—. C. v. D. 10.-. J. v. S—G.
10.—, D. M. V. 10.—. J. M de J. v. d. B.
f 10,—, w. K. den B 10,—. K J 10.—. P
R. f 10.—, T. St. 10.—. D. C. Z. 15,—. J. T.
v. B.—T. N. f 20.—. J. A. A. O. 25—, W. Cr.
25.—. U. Ï00—H. B v. B ƒ25.—. Kned
en zijn broers ƒ5.H. SIM. ƒ2,50. M J.
L. 10.—. L. V. 1,—. W. C. B. 10,—. M. J.
f 4,de V. f 2,Dames V. ƒ2.50, Jesha
ƒ50,—, M. J. H 2.50. Mevr. D R. ƒ2.50. A.
F. ƒ2.—. M B. C r/2.50. A. V. ƒ5.—. Fam. H.
f 2.50, W v M. ƒ5.—. E. d G. ƒ5—, v. d. N.
f 2.50, X. ƒ2.50. Dames T ƒ2.50. Fam. P.
5.—. N. N. 2.—. Fam Sch. 2.50. M. L. E.
ƒ1.—, Mej. M. Z ƒ10.—. D. M. ƒ2,50. Wed.
Dr. Th. D.-C. 10.—.
Dagtotaal ƒ846.— In 't geheel is thans bij
ons binnengekomen 6005,22.
Bijdragen kunnen afgegeven worden aan
onze bureaux Grnte Houtstraat 93 cn Soen
daplein 37. Ons Postgironummer is 27 3 107,
s.v.p. by vermelden: „Voor de stille armen".
United Press meldt: President Truman
tekende gisteren „zonder enige plechtigheid
de wet op de tussentijdse hulpverlening aan
Frankrijk, Italië, Oostenrijk en China ten
bedrage van 597 millioen dollar.
TWEEDE KAMER
Minister Jonkman
vertelde weinig nieuws
(Van onze parlementaire redacteur)
Het hoogtepunt van het Kamerdebat over
het Indisch beleid kregen we met de mees
terlijke rede van de aanvoerder van de
fractie van de K.V.P. Meesterlijk was in
derdaad de wijze, waarop prof. Romme
enerzijds de „onvruchtbare defaitistische
oppositie" onder handen nam, vervolgens
de 23 „bezwaarden" van de Partij van de
Arbeid, die achteraf tot veroordeling van
de politiële actie zijn overgegaan en vonden,
dat het regeringsbeleid niet progressief ge
noeg was, een wijze les gaf, om tenslotte
een hartig woordje tot het kabinet te spre
ken. Dit had hij eerst al verweten, voor een
al te magere Memorie van Antwoord ge
zorgd te hebben. De oppositie kreeg te
horen, hoe wij, dank zij de ondertekening
van Linggadjati een voordelig saldo had
den kunnen boeken in de aan de Indone
siërs en aan het wereldforum overgelegde
balans. En wanneer thans de Anti-Revo-
lutionnairen de nadruk legden op hun van
oudsher daterende liefde voor autonoom-
federale opbouw, dan mochten zij, volgens
prof. Romme wel eens even bedenken, dat
nog een jaar geleden hun woordvoerder in
de Kamer niets bleek te willen weten van
die andere zuil van Linggadjati. de zuil van
duurzame samenwerking in Unie-verband.
Onder de buitengewone omstandigheden,
waarin we nu ten opzichte van het Indone
sische vraagstuk verkeren, ware het plicht
van de oppositie alles na te laten wat het
vertrouwen kan ondermijnen. Hoe meer
prapagandaplaten met een gebroken Kroon,
hoe verder de stukken van de Kroon uit
elkaar zullen komen te liggen.
Hierna volgde een afrekening met de 23
„bezwaarden" van de Partij van de Arbeid,
die volgens prof. Romme het vertrouwen in
de samenwerking van de regeringspartijen
Onbevoegde leraren een gevaar voor het gehalte
van het onderwijs
Ons hoofdartikel is heden gewijd aan de
moeilijkheden die zich bij het Middelbaar-
en Voorbereidend Hoger Onderwijs voor
doen. Het gaat dus over de H.B.S.-en,
Lycea en Gymnasia.
Eén- der dingen die daarbij sterk op de
voorgrond treden is het tekort aan leraren.
Ook de Haarlemse scholen ondervinden
daarvan het nadeel. Aan de openbare in
richtingen zijn thans ongeveer 14 leraren
te werk gesteld die geen volledige bevoegd
heid hebben. Het zijn bezitter» der A-
bevoegdheid en candidaten. Daaronder zijn
naar ons verzekerd werd door een ter
zake deskundige enkele personen die
desniettegenstaande als gewaardeerde
krachten erkend worden, maar dit geldt
helaas niet voor allen. Deze toestand wordt
dan ook een gevaar geacht voor de bloei
van het onderwijs. En nu is zo vervolg
de onze zegsman de toestand in Haarlem,
in vergelijking met andere steden, niet
slecht Er zijn elders inrichtingen, die zich
moeten behelpen met 2e- en 3e-jaars stu
denten. Ook wordt daar meermalen aan
leraren, die voor één of meer vakken be
voegd zijn, het onderwijs opgedragen in
vakken waarvoor zij elke bevoegdheid
missen.
Nu staat men voor moeilijke beslissingen.
Moet men het onderwijs in de vakken
waarvoor geen bevoegde leraren beschik
baar zijn, maar laten verslechteren? Of hei
onderwijs daarin niet geven? Of voor
lopig minder leerlingen op de school toe
laten?
Het teleurstellende is, dat beseft wordt
dat men voor een noodtoestand staat en
dat het tekort aan leraren niet in de eerste
jaren geheel zal kunnen worden aange
vuld. Als binnenkort de verbeterde sala
riëring der leerkrachten een feit zal zijn
geworden, is het wel aan te nemen, dat de
toestand verbeteren zal en er meer lief
hebberij voor dit vak komt, maar in de
eerste tijd zal het nog slechts in beperkte
mate uitwerking hebben, daar de univer
siteiten te weinig afleveren.
De directeuren en rectoren van de H. B.
S.-en, Lycea en Gymnasia in Haarlem en
omstreken (zowel het openbaar- als het
bijzonder onderwijs omvattend) hebben
zich uitgesproken, dat zij van mening zijn,
dat onbevoegde leerkrachten niet dan
slechts bij hoge uitzondering In bijzondere
gevallen te werk moeten worden gesteld,
wil men liet peil van het onderwijs hand
haven.
Er is reden om te veronderstellen dat het
gemeentebestuur van Haarlem en de be
sturen van de inrichtingen van bijzonder
onderwijs met deze opvatting in kennis
gebracht zijn. Een radio-uitzending
Ons wordt verzocht allen die belang
stellen in het onderwijs, dus ook de ouders
der leerlingen, attent te maken op de
j-adio-uitzending van a.s. Dinsdagavond
tussen 8.05 en 8.15 's avonds. Dan zal voor
de A.V.R.O.-microfoon dr. G. A. ten Veld
huis, voorzitter van de Vereniging van
rectoren aan Nederlandse Lycea, rector
van een Haags lyceum, spreken over de
vraagstukken die critiek zijn voor het
Middelbaar en Voorbereidend Hoger On
derwijs.
Valse Philipsaandelen
De Vereniging voor de Effectenhandel
heeft medegedeeld, dat er valse aandelen
van de N.V. Gemeenschappelijk Bezit van
aandelen Philips' Gloeilampenfabrieken
groot f 1000.- (in 1933 verlaagd tot f 750.-)
van de emissie 30 October 1929 in omloop
blijken te zijn.
Het voornaamste kenmerk van de valse
nantel is, dat de omlijsting bij nauwkeu-
ige beschouwing verscheidene afwijkingen
vertoont. Op de valse coupons ontbreekt
ie punt achter de woorden „betaalbaar na
lankondiging". Bij de echte coupons zijn
ie vier hoeken verschillend en bij de valse
•elijk.
Italiaanse duikboten
naar de sloper
Het overgebleven gedeelte van de Ita
liaanse duikbootvloot, dat volgens goed
vinden van de grote vier niet. zoals door
de bepaling van het vredesverdrag oor
spronkelijk was voorgeschreven, tot zin
ken gebracht wordt, zal worden gesloopt.
en in de stabiliteit van het regeringsbeleid
ondermijnen.
Prof. Romme drukte het kabinet op het
hart, eindelijk zorg te dragen voor politieke
uitwerking van Linggadjati en voor finan-
cieel-economische aanvulling daarvan. Een
pleidooi voor de West van dr. B ie rem a
(Vrijheid) en van de heer Nederhorst
(Arbeid) en daarna kwam na de koffie
pauze minister Jonkman aan het woord.
Jammer genoeg maakten zijn uiteenzettin
gen een matte indruk; zij waren meer lang
dradig dan verhelderend. Het kan zijn, dat
de minister zich gehandicapt voelde door
dat hij, nu men juist zulke belangrijke mi
nisteriële en andere besprekingen in Indo
nesië gaat houdèn, eigenlijk op het ogenblik
over allerlei moest zwijgen.
De staatsrechtelijke puzzle van de minis
ter zonder portefeuille leverde hem intus
sen geen moeilijkheden op, want zijns in
ziens berust bij de minister, welke het de
partement leidt, de verantwoordelijkheid
voor de werkverdeling. De portefeuilleloze
excellentie is voor zijn aandeel in de arbeid
verantwoordelijk. Nu de Indonesische
kwestie veel meer dan weleer tot het alge
meen regeringsbeleid is gaan behoren, lag
het voor de hand, dat de positie van de
minister van Overzeese Gebiedsdelen een
andere werd. Overigens moest men tevens
bedenken, dat onder meer het groeiproces
van de grotere zelfstandigheid van de
Landvoogd alsmede het recht van meespre
ken van vertegenwoordigers van de bevol-
kingen-over-zee tengevolge hebben, dat
Den Haag heel wat minder dan weleer te
zeggen heeft over wat er ginds zal gebeu
ren.
Minister Jonkman somde nog eens de 13
punten van het programma van Linggadjati
op, ten einde te laten blijken, dat wij daar
aan trouw blijven. Verder gaf hij zich
moeite om te doen uitkomen, hoezeer sinds
de politiële actie in het bijzonder de positie
van de deelstaten en van hetgeen daartoe
kan uitgroeien, een andere is geworden.
Ook bij de pogingen om met behulp van de
Corrfcnissie van Goede Diensten (wier hulp
wij êaarne aanvaardden), tot een oplossing
langs vreedzame weg en niet via het
uiterste middel van het geweld van de
staatkundige en staatsrechtelijke hei-vor
ming te geraken, gaat het niet langer om
een conflict tussen de republiek cn ons,
maar om een vraagstuk, waarbij enerzijds
de republiek, anderzijds het verdere Indo
nesië en wij betrokken zijn.
De verdeling van de rechten en verplich
tingen der nieuwe organen is een beslissend
punt voor het nieuwe staatsbestel. Nadruk
kelijk verzekerde de minister nog eens, dat
de regering geenszins aanstuurt op het bij
voorbaat uitlokken van enige beslissing ten
koste van de republiek. Ook blijft zij daar
van het de facto gezag erkennen.
Zou de ministeriële reis naar Indonesië
tot wijziging van de beleidslijnen aanleiding
geven, dan zal daarover natuurlijk eerst
overleg met de Kamer gewenst zijn.
Na bijkans twee-en-een-half uur spreken
ging Excellentie Jonkman, zichtbaar ver
moeid. zitten om nog een aantal onderwer
pen, vooral ook van financiële en econo
mische aard door zijn ambtgenoot zonder
portefeuille te laten behandelen, die dat vlot
deed. Nadrukkelijk verzekerde hij de Ka
mer, dat geen onwil, doch personeelsgebrek
in Indonesië, waarin men nu door detache
ring van deskundige ambtenaren van Ne
derlandse denartementen in de Oost eniger
mate hoopt te voorzien, het uitblijven van
een Indische begroting had veroorzaakt.
Wanneer die zal binnenkomen viel nog niet
te voorspellen, doch een globaal overzicht
kon de Kamer wel vrij snoedig tegemoet
zien. Volgens minister Götzen is het niet
waar. dat mr. Van Hoogstraten naar Ame
rika is gegaan om er een lening te sluiten,
maar om economische voorlichting te ver
schaffen al kan een en ander misschien wel
dienen ter voorbereiding van een lening.
TOENEMENDE BEWOLKING.
Verwachting, medegedeeld door het
j KN.M.I. in De Bilt, geldig van Don-
derdagavond tot Vrijdagavond:
Geleidelijk van het Noorden uit toe-
nemende bewolking met later plaatse- S
lijk enige "eeuw of regen In de nacht,
voornamelük In het Zuidoosten van
het land op vele nlaatsen lichte vorst.
Morgen overdag enige stijging van
temperatuur Later opnieuw wat toe-
nemende wind uit Noordelijke rich-
j tingen.
19 December:
Zon .op 8 41 uur, onder 16.29 uur
Maan op 12.55 uur, onder 23.27 uur