Ronde Tafel
Britse premier definieert communisme,
oppositieleider herinnert aan Fulton
Nederlandse verliezen
in Indonesië
Republikeins kabinet
afgetreden
Vakverenigingen der Marshall-landen
willen een internationaal overleg
Minister Spaak verwacht een
machtigebeweging in West-Europa
Enige amendementen op het
Bankstatuut verworpen
Eerste tabaksinschrijving na de oorlog
Weerbericht
62c Jaargang No. 18815 T 1 T"V 11 1 Zater'dag 24 Januari 1948
Bureaux: Grote Houtstr. 93, TeL Admin. 10724, 1 f O I 1 I^N I ^^1 Verschijnt dageluks Dehalve Zon- en Feestdagen.
14825. Redactie 10600. Directeur-Hoofdredacteur I ■■1I1I 5 1 111 I Ml If 1| III II 1 AbonnementaprtJs per tveck 31 cent per kwartaal
15054. Bijkantoor H.N., Soendaploln 37. Tel. 12230. A A J. X WX Jl AlJ Vv| K/ I %_<1 ƒ4,-. Franco per post 4.50. Postgiro 273107.
Drukkerij Z. B. Spaarnc 12, Tel. 12713, 10132. ^^^1 Adverttarleven op aanvraag bij de Administratie
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
ANSTAANDE DINSDAG moet de Ronde
Tafel Conferentie met de vertegenwoor
digers van Nederlands overzeese gebieds
delen in de West in de residentie beginnen.
Dat is tenminste het plan. Wij leven ruim
twee-en-half jaar na de bevrijding. Het is
meer dan vijf jaar geleden dat H. M. de
Koningin haar vermaarde radio-rede be
treffende de komende nieuwe verhoudingen
met de overzeese gebiedsdelen hield. Dat
die eerste twee-en-half jaar verlopen moes
ten, eer er enig gevolg aan kon worden
jgegeven, was onvermijdelijk. Dat er nog
eens een even lange periode van uitstel
aan werd toegevoegd, eer men met de West
tot werkelijke onderhandelingen kwam, is
onbegrijpelijk. Dit langdurige uitstel, door
Den Haag gewrocht, is zeker geen tactisch
beleid. Niemand kan er zich over verbazen,
dat het daar in het verre Westen stijgende
ontstemming heeft gewekt. Dat men het zo
druk had met Indonesië lijkt toch waarlijk
geen afdoend excuus. Dat vinden de Suri-
namers ook. Zij zijn, prompt op tijd, ge
arriveerd voor de eindelijk vastgestelde aan
vang van de conferentie op 21 dezer. Het
eerste dat zij te horen kregen was het be
richt van een nieuwe week uitstel. Het zijn
blijkbaar opgewekte mensen en zij hebben
er zich in geschikt en volgens „De Linie"
genoten van een Nederlandse sneeuwbui,
die zij prachtig vonden, zonder zich le kun
nen voorstellen dat wij er minder van ga
lnieten. Maar bezwaard voelen zij zich wel:
niet door die laatste week uitstel, maar door
|de gehele loop van zaken. De man van „De
Linie" vroeg een hunner, of zij met gewel
dige eisen voor de dag zouden komen en
hij antwoordde: „Ik ken u te oppervlakkig
om min of meer vertrouwelijke mededelin
gen te doen, maar dit kan ik u wel zeggen:
onze vrolijke en opgeruimde gedelegeerden
worden strak en kortaf als de vraag ter
sprake komt waarom eerst thans ruim
twee-en-half jaar na de bevrijding de
terste Ronde Tafelconferentie gehouden
wordt. Men zegt wel eens, dat de Surina-
mers en ook de mensen van Curacao hyper
gevoelig zijn en misschien is dat wel zo,
tenminste als men hen vergelijkt met Ne
derlanders, die wij wat stokvis-achtig vin
den. Maar hyper-gevoelig of niet, het is
toch geen stijl om ons zo lang te laten
wachten, terwijl men toch weten kon en
ook wist, dat de vraag van staatkundige
hervormingen niet maar een mode-artikel
is. Dat herhaaldelijk vertragen heeft bij ons
kwaad bloed gezet: het heeft wantrouwen
gewekt in de bedoelingen der Nederlandse
regering en dit wantrouwen wordt niet
weggenomen door een welsprekende rede
voering."
Het argument, dat de Indonesische
juaestie veel tijd en energie van de regering
opeiste, wees deze Surinamer van de hand.
,Men zegt wel eens, dat wij niet voldoende
de hoogte zijn van de moderne admini
stratie, dat ons gouvernements-apparaat
niet goed werkt, en misschien is dat wel
al meen ilc dat men in Nederland alles
:n nog wat administreert. Maar in elk ge-
ral heeft dit al te lange uitstel geleerd, dat
men bij u evenmin op de hoogte is. Men
bad in Nederland, met zoveel knappe men
sen en zoveel geleerde hoofdambtenaren, in
minstens de helft van de tijd gereed moeten
zijn en men moet niet aankomen met het
sxeuus, clat men het met andere zaken te
druk had. Dat hindert ons en hindert ons
nog."
Verder wou hij niets zeggen behalve:
.Surinamers zijn verstandige lieden. Als
uw regering even verstandig is vrees ik
geen moeilijkheden."
Gisteravond zijn zes leden van de Cura-
taose delegatie op Schiphol aangekomen in
door henzelf, te Londen gecharterd
vliegtuig. Blijkens de Volkskrant waren zij
in slechte stemming en beklaagden er zich
over. dat de Nederlandse regering in geen
mkel opzicht medewerking voor hun reis
:ad verleend. Van de zijde der regering en
Ier K.L.M. wordt daarentegen verklaard.
Sat alle service is aangeboden, maar dat
leze om onbegrijpelijke redenen werd ge
weigerd. Hier zit dus blijkbaar weer een
lisverstand. Het is merkwaardig dat on-
ierhandelingen als deze weer dadelijk mis-
erstand moeten opleveren, zelfs over be-
rekkelijke kleinigheden. De Curacao'ers
li liever gezegd: vertegenwoordigers der
mtillen. want er was ook een gedelegeerde
an Aruba bij verklaarden overigens dat
et nog te bezien stond, of de delegatie zou
ieelnemen aan de Ronde Tafel-conferentie,
lij wenst eerst besprekingen met de Neder-
mdse regering te voeren. Drie van de
egen gedelegeerden waren al eerder hier
angekomen en het negental hoopt die
oorbespreking met de regering Maandag
hebben. Van het verloop hangt het af,
fhet gezelschap aan de Ronde Tafel-con-
trentie zal deelnemen.
De tafel ziet er dus nog niet erg rond uit,
'moet ik liever zeggen: het conferentie-
!an loopt nog niet erg rond. Wij zijn ge
vend aan moeilijkheden en zorgelijke toe-
tanden betreffende het Oosten: wij plegen
oopvol gestemd te zijn ten aanzien van het
festen. Ten aanzien van de onderhande-
ingen met onze eigen gebiedsdelen schijnt
P dit laatste nu ook inbreuk gemaakt te
:oeten worden. Het is niet behagelijk en
rij hebben, na ons in het verleden al her-
laaldelijk verbaasd te hebben over dit uit
tel bij ons zo overvloedig georganiseerde
estuursapparaat in Den Haag, de indruk
at deze conferentie een jaar eerder en in
eel betere stemming had kunnen beginnen
n dat zij bij een gunstig verloop ook in
alernationale zin en wellicht zelfs op de
erhoudingen in Indonesië een gunstige
Itwerking had kunnen doen gelden. Het is
etreurenswaard. Van Nederlandse zijde
uilen thans wel zeer veel tact en beleid
avergd worden om een goede sfeer te
cheppen. Laten wij er het beste van hopen.
R. P.
Attlee en Churchill in het Lagerhuis:
Thee wordt 6 cent
per ons duurder
Het Hoofdbedrijfschap voor Akkerbouw-
roducten heeft een verordening uitge-
aardigd, waarbij de theeprijs met 60 cent
ar kilo zal worden verhoogd. Na ministe-
iële goedkeuring zal deze verordening op
3 Januari van kracht worden voor de han-
el en op 28 Februari voor de consumenten,
te prijs voor de hoogste kwaliteit, welke
:ans 74 cent per ons bedraagt, zal dan 80
ent worden. De goedkoopste theesoort,
:ans 54 cent per ons, zal dan 60 cent gaan
asten.
Voor ouden van dagen, die in inrichtin-
si en in drie Haarlemse hofjes.wonen zal
e toneelvereniging „Jan Camperf' Woens--
igmiddag 28 Januari een toneeluitvoering
a-en.
In het Britse Lagerhuis hebben de pre
mier Attlee en de oppositieleider Winston
Churchill het hunne gevoegd bti de rede,
die Bevin gehouden heeft. Attlee sprak
krachtig zijn geloof in een bestendige
vrede uit, doch voorzag dat grote inspan
ningen nodig zouden zijn om de oorzaken
van een volgende oorlog weg te nemen.
De premier verklaarde dat Engeland de
meest vriendschappelijke betrekkingen met
Rusland wenst. „Er is geen geschil tussen
volken", zeide hij, „doch wij zijn niet
bereid het communisme te aanvaarden.
Stalin moest het denkbeeld dat ons land
communistisch zou worden, maar liever
laten varen."
Over het communisme zei Attlee nog het
volgende: „Wij erkennen, dat het commu
nisme dynamische kracht heeft. Het is een
beweging van fanatici. Ze wordt gesteund
door mensen van een bepaald geestestype
of levende onder bepaalde maatschap
pelijke voorwaarden en het communisme
is het officiële geloof van een grote natie
geworden. Het oefent slechts geringe aan
trekking uit op mensen, die weten, wat
Westerse beschaving is maar het trekt wel
achterlijke volken, die nooit iets beters ge
kend hebben.
Wij zijn vastberaden tegenstanders van
de communistische leefwijze. De politie
staat is volkomen afstotelijk voor de vol
ken van West-Europa. Wij zullen niet
pogen ons stelsel op te leggen aan de Sov
jet-Unie maar wij willen ook niet, dat de
Sovjet-Unie ons haar stelsel oplegt.
Attlee zeide tenslotte: „Engeland kan in
West-Europa leiding geven. Het kan tonen,
dat een sociale revolutie door vreedzame
en democratische middelen tot stand kan
vorden gebracht en dat een geordende
economie kan worden ingesteld zonder op
offering van menselijke rechten en vrij
heden.
De mogelijkheden voor het sluiten van
een Westeuropese tol-unie worden te Brus
sel nader bestudeerd. Het plan sluit uit
eindelijk vrijhandel in binnen het betrok
ken gebied."
Churchill's mening.
Oud-premier Winston Churchill, leider
van de Conservatieve oppositie heeft in
zijn rede opgemerkt, dat de denkbeelden
uit zijn rede te Fulton thans de politiek
vormen van de Engels sprekende wereld.
Hü zei, dat de beste manier om een oorlog
te voorkomen is: de dingen scherp te stel
len en te trachten tot een overeenkomst
met de Sovjet-regering te geraken voor
dat het te laat zou zijn. „De tegenwoordige
Bakkers klagen
over bonnenchaos
De bezwaren in bakkerskringen tegen
de manier waarop thans de aanwijzing
van broodbonnen voor het publiek ge
schiedt, zijn besproken op een vergadering
in-Den Haag, belegd op initiatief van de
ondertfakgroepen broodbakkerij en brood
fabrieken, tesamen met vertegenwoordi
gers van alle werkgeversorganisaties van
grootbedrijf, klein- en midden-bedrijf en
coöperaties alsmede van de drie werk
nemersbonden.
Doordat de opdruk „Brood" van de bon
nen is vervallen, de bonnen van 1600 en
1800 gram veel wisselen nodig maken en
er zeventien soorten broodbonnen in om
loop zijn, wordt de verwarring uitermate
groot geacht. De invoering van de keuze
bon heeft de emmer doen overlopen. Aan
de consument is, aldus de vergadering, niet
voldoende duidelijk gemaakt, dat het
broodrantsoen sedert 4 Januari in feite
verminderd is en wel in evenredigheid met
hetgeen men aan beschuit, gebak, ontbijt
koek. vermicelli en puddingpoeder betrekt.
Het broodrantsoen is geen 2.000 of 2100
gram meer, maar zoveel minder als men
aan de keuzebon-artikelen wenst te be
trekken. Ter uitwerking der conclusies
werd een commissie benoemd, welke zich
op korte termijn met voorstellen tot de
overheid zal wenden om zo spoedig,moge
lijk uit de heersende chaos te geraken.
Koffiesurrogaat voor cafés
en restaurants
Na 13 Maart zal aan cafés en restaurants
koffiesurrogaat worden geleverd, dat uit de
volgende samenstelling bestaat: 20 pet. ge
brande koffie, 20 pet. cichorei'peekoffie, 20
pet. gebrande mais/veldbonen en 40 pet.
gebrande gerst. Deze samenstelling is voor
langere tijd bedoeld.
De regering maakt bekend, dat tot haar
leedwezen in de afgelopen week de navol
gende verliezen zijn gerapporteerd:
Koninklijke Marine: Mar. I.I. H. J. H.
Bos, afkomstig uit Groningen, gesneuveld
19 Januari 1948.
Koninklijke Landmacht: Sold. H. A.
Prenger, afkomstig uit Heerlen, gesneuveld
31 December 1947. Serg. P. C. Emons, af
komstig uit Vallcenswaard, gesneuveld 13
Januari 1948. Sold, le kl. P. Mulder, af
komstig uit Alkmaar, gesneuveld 13 Ja
nuari 1948. Huzaar J. van Aken, afkomstig
uit Rotterdam, gesneuveld 14 Januari 1948.
Sold. C. G J. Beekman, afkomstig uit Eind
hoven, gesneuveld 14 Januari 3948. Sold.
P. Bron, afkomstig uit 's-Gravenhage, ge
sneuveld 14 Januari 1948. Opperwacht
meester G. N. Roozing, afkomstig uit Alk
maar, gesneuveld 14 Januari 1948. le It. G.
J. Wirtjes, afkomstig uit Amsterdam, ge
sneuveld 14 Januari 1948. Serg. W. J. Zee
man, afkomstig uit Oosterland (Zld.). ge
sneuveld 14 Januari 1948. Sold, le kl. K.
Knol. afkomstig uit Steenwijk, gesneuveld
17 Januari 1948. Sold, le kl. R. Schut, af
komstig uit Vlagtwedde, gesneuveld 17 Ja
nuari 1948. Korp. W. Spijker, afkomstig
uit Veendam, gesneuveld 17 Januari 1948.
Serg. H. Vos, afkomstig uit Stadskanaal,
gesneuveld 17 Januari 1948. Sold, le kl. J.
P. Don. afkomstig uit Vlaardingen, gesneu
veld 18 Januari 1948-
Koninklijk Nederlands-Indisch leger:
Man sola, le kl. A. Sengke, afkomstig uit
Ned. Indië, gesneuveld 16 Januari 1948.
toestand kan niet voortduren. De Westerse
democratieën moeten onderling tot een
heid komen en wel zo spoedig mogelijk en
het initiatief nemen tot een regeling met
de Sovjet-Unie. Het brengt zeer grote ge
varen mee, de dingen op hun beloop te la
ten", aldus Churchill.
Hij vervolgde: „Het heeft geen zin te
redeneren of ruzie te maken met commu
nisten, maar het is wel mogelijk op een
reële basis met hen tot zaken te komen.
Ik kan niet inzien, dat het verstandig zou
zijn te wachten op „gunstige afloop" van
een discussie met de Sovjet-regering, tot
dat zij óók atoombommen heeft. Wie kan
geloven, dat er in Europa of in de wereld
ooit duurzame vrede zal zijn. als de gren
zen van Azië bij de Elbe liggen? Maar nu,
ging Churchill voort, loopt deze Sovjet
grens langs de Adriatische Zee en in Grie-
Hatta thans formateur
President Soekamo maakt Vrijdagavond
in een radio-redevoering bekend, dat het
kabinet-Sjarifoeddin is afgetreden. Aan
Mohammed Hatta is de vorming van een
nieuw kabinet opgedragen.
Men verwacht dat heden nog de samen
stelling zal worden bekend gemaakt.
Naar Aneta uit Nederlandse kringen te
Batavia vernam, kwam het aftreden van
het kabinet-Sjarifoeddin, gezien de ont
wikkelingen van de laatste tijd, niet geheel
als een verrassing.
De Commissie van Goede Diensten is
na de val van het republikeinse kabinet
van dr. Sjarifoeddin heden naar de repu
blikeinse hoofdstad Djokja gevolgen. Zij
zal met het nieuwe kabinet, dat thans door
Hatta wordt gevormd, beraadslagen over
de voorwaardelijke aanvaarding door de
republiek van zes der achttien politieke
grondbeginselen, die de commissie als
basis voor een eventuele regeling met Ne-
kenland wordt uitgevochten, of ze al of herland heeft voorgesteld. Zowel in Ne-
niet zal doorlopen tot Athene en aldus tot
de Dardanellen en Turkije".
Churchill zeide tenslotte te hopen, dat de
regering de beweging voor een Westerse
Unie niet zou afleiden „in partij kanalen".
„Indien u zoudt trachten een verenigd
socialistisch Europa te scheppen, zoudt u
zich op hetzelfde niveau plaatsen als de
genen, die een verenigd communistisch
Europa nastreven," zeide hij.
derlandse als in republikeinse kringen te
Batavia is men van mening, dat het nieuwe
kabinet de onder auspiciën van de com
missie gehouden onderhandelingen zal
voortzetten.
Op 10 Februari zal de Arnhemse recht
bank behandelen de zaak tegen de Benne-
komse advocaat mi'. Van der D. Mr. Van der
D. wordt fraude in belastingzaken ten laste
gelegd.
Splitsing in het tcereldverbond van vakverenigingen
iv aar sch ijnl ijk
William Green, president van de
„American Federation of Labour"
(A.F.L.), heeft meegedeeld, dat zijn
vakorganisatie binnen enkele weken
het initiatief zal nemen tot het bijeen
roepen van een internationale vergade
ring van alle vrije vakverenigingen uit
de landen die bij het plan-Marshall zijn
betrokken.
Green zeide in de senaatscommissie voor
buitenlandse betrekkingen, waardoor hij
werd gehoord^ over het plan-Marshall, dat
alleen die vakverenigingen zouden worden
uitgenodigd, die meer economische dan po
litieke doelen nastreven. Ook de vakver
enigingen van West-Duitsland zullen wor
den uitgenodigd. De plaats van bijeenkomst
zal binnenkort worden bekend gemaakt.
Reuter verneemt te Washington, dat ook
de Engelse T.U.C. (Trade Union Council)
en de Amerikaanse C.I.O. (Congress of In
dustrial Organisations) overwegen een con
ferentie betreffende het plan-Marshall bij
een te roepen.
Men verwacht, dat behalve de T.U.C. en
C.I.O. ook de vakbonden van België, Neder
land, Luxemburg, Zwitserland, Oostenrijk,
Hel s.s. „Waterman" brengt
troepen naar Indië
Met een bataljon infanterie uit Den
Bosch, een compagnie Aan- en Afvoer-
troepen uit Zuidlaren, een detachement
mariniers uit Bergen op Zoom en het 50ste
veldhospitaal uit Kampen, tezamen onge
veer 1500 man, vertrok Vrijdagmiddag
omstreeks kwart over vijf het s.s. „Wa
terman" uit Rotterdam naar Indië.
Het s.s. ..Waterman", dat verleden jaar
door de Nederlandse regering is aange
kocht van de Amerikaanse regering, is
een Victory-schip dat als troepenschip is
ingericht, maar nimmer als zodanig heeft
gevaren. De eerste reis onder Nederlandse
vlag maakte het met emigranten naar Ca
nada, waarna het enige kindertransporten
naar Engeland, Noorwegen "en Denemar
ken verzorgde.
Finland en de Scandinavische landen het
plan voorstaan.
Tanjoeg, het Joegoslavische persbureau
meldt, dat de Joegoslavische vakbond aan
het Wereldverbond voor Vakverenigingen
(W.F.T.U.) te Parijs een telegram heeft ge
zonden, waarin wordt geprotesteerd tegen
pogingen van zekere Belgische en Neder
landse vakverenigingskringen om een con
ferentie van vakbonden te organiseren. De
Joegoslavische vakbond zegt, dat hij een
dergelijke conferentie zou beschouwen als
een poging om het wereldverbond te ver
delen, en spreekt van „pogingen om de
vakbeweging te hervormen tot een satel
liet van de Amerikaanse imperialisten en
hun marionetten."
Het wereldvakverbond heeft ook een
brief van de Tsjechoslowaakse vakbond
ontvangen, waarin wordt verklaard, dat de
bond in het plan-Marshall een gevaar ziet
voor de eenheid van de vakbeweging.
Behoedzaam commentaar in Den Haag
Zwitserland blijft neutraal
officiële verklaring tot uitdrukking ge
bracht. De verklaring luidt: „Bevin stelde
maatregelen voor, die de vrije landen van
West-Europa in staat zullen stellen verder
eendrachtig samen te werken voor hun
eigen welzijn en veiligheid. Wat het her
stelprogram betreft juichen de Verenigde
Staten het Europese initiatief in dit opzicht
van harte toe. Ieder voorstel, dat de hech
tere materiële en geestelijke verbonden
heid van de West-Europese landen be
oogt, zal de pogingen van onze beide lan
den tot het leggen van de basis voor een
duurzame vrede kracht bijzetten".
Bevins rede, die in Bern beschouwd
wordt als de uiteindelijke Britse erkenning
van de verdeling van Europa, heeft Zwit
serse functionarissen nogmaals de bevesti
ging ontlokt, dat Zwitserland vast beslo
ten is neutraal te blijven. Zwitscrlands
houding, zo wordt verklaard, komt tot
uitdrukking in het feit, dat enerzijds de
eerste Zwitserse economische missie op
weg is naar Moskou om de economische
banden met de Sovjet-Unie strakker aan
te halen en anderzijds voorbereidingen
worden getroffen om Dinsdag te Bern de
Brits-Franse delegatie voor het plan-
Marshall te ontvangen. De Zwitserse deel
neming aan het plan. zo wordt van Zwit
serse zijde nadrukkelijk verklaard, is zui
ver economisch.
De Belgische minister van Buitenlandse
Zaken, Spaak, heeft Vrijdagmiddag tegen
over journalisten de volgende verklaring
afgelegd:
„De rede, die de heer Bevin heeft uit
gesproken, is er een van het grootste ge
wicht en vormt een belangrijk document
in de geschiedenis van de wereld
Europa, in het bijzonder van West-Europa.
Deze rede, waarin zoveel belangrijke vra
gen met zoveel openhartigheid zijn be
sproken, verdient een nauwkeurige er
diepgaande studie. De diensten van het
Belgische ministerie van Buitenlandse Za
ken zullen hiertoe onverwijld overgaan.
Wat betreft het aanbod van Frankrijk en
Engeland aan de Benelux, dit is in België
met grote voldoening ontvangen.
De Belgische, Nederlandse en Luxem
burgse regeringen zullen de gelegenheid
hebben in dit opzicht binnenkort (hierbij
maakte Spaak kennelijk een toespeling op
de conferentie van ministers op 29, 30, en
31 Januari te Luxemburg) hun meningen
met elkaar te confronteren. Wat mij in
het bijzonder verheugt in de verklaring
van de heer Bevin, is de geest van con
structieve samenwerking wat betreft West-
Europa.
De rede, die de heer Bevin gisteren
heeft gehouden, daar van ben ik zeker, zal
een machtige beweging veroorzaken, die
tegelijkertijd met de ver'wezenlij king van
het plan-Marshall voor de Europese lan
den het herstel van hun evenwicht en hun
macht zal versnellen".
Voorzichtige reactie in Den Haag.
In officiële kringen in Den Haag is de
rede van Bevin met sympathie ontvangen.
Men is van oordeel, dat de daarin aange
kondigde voorstellen van zo verstrekken
de aard zijn, dat zij een uitgebreide studie
vereisen. De voorstellen kunnen immers
alleen worden gezien in het kader van
geheel West-Europa. Met name de kwestie
Duitsland mag bij de nauwere samenwer
king, zoals deze door Engeland en Frank
rijk wordt beoogd, niet uit het oog wor
den verloren. Hiervoor is nauw contact
met België en Luxemburg vereist.
Voor dit laatste zal in 't bijzonder gele
genheid bestaan wanneer de ministers
binnenkort in Luxemburg samenkomen.
Bijzonder de aandacht getrokken heeft
de passage over het betrekken der over
zeese gebiedsdelen in de voorgestelde con
solidatie.
Overigens is men van oordeel, dat het
van grote betekenis is hoe de Verenigde
Staten tegenover het project zullen staan.
Washington zegt:
De goedkeuring van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken van de
voorstellen van Ernest Bevin aangaande
hechtere vereniging van de landen van
West-Europa werd Vrijdagavond in een
TWEEDE KAMER
(Van onze parlementaire redacteur).
Tot de vele hamerstukken behoorden
ook enige wetsontwerpen, die het pad naar
verkrijging van het Nederlanderschap voor
83 gegadigden baanden.
Hierna kwam de Bankwet 1948 weer ter
tafel. Met tact en taaie vasthoudendheid
wist minister Lieftinck op de punten,
waar het voor hem op aankwam, telkens
weer de overwinning te behalen.
Daar was het amendement-De Wilde
(A.R.), dat voor de vaststelling van nadere
bepalingen omtrent de uitoefening van het
toezicht op het credietwezen, een wette
lijke regeling verlangde in plaats van een
algemene maatregel van bestuur Toen de
bewindsman aan zijn artikel nog toe
voegde, dat het hier betrof een „in drin-
De belangstelling was groot voor de eerste na-oorlogse tabaksinschrijving welke Vrij
dag in de Rotterdamse beurs gehouden werd.
Onder buitengewone grote belangstel
ling is Vrijdag in de beurs te Rotterdam
de eerste tabaksinschrijving sedert 1940
gehouden, waaraan door de Nederlandse
fabrikanten, door de Nederlandse handel
en door buitenlanders is deelgenomen. Uit
Zweden, Denemarken, Oostenrijk, Zwitser
land, Tsjecho-Slowakïje, Frankrijk en Bel
gië was men gekomen om deze inschrijving
voor de eerste partij tabak uit Indië bij te
wonen. Het aanbod omvatte 6028 pakken
Java-Besoeki tabak, waarvan circa 2000
pakken bladtabak en 4000 pakken z.g.
hangkrossok, afkomstig van de oogst 1939.
De Nederlandse fabrikanten toonden grote
interesse. De binnenlandse handel nam
een weifelende houding aan. De prijzen
bedroegen ongeveer 't tienvoudige van die
van voor de oorlog.
Er zullen spoedig meer inschrijvingen
worden gehouden. Ruim 16000 pakken zijn
met Nederlandse schepen onderweg. Er
blijken nog grote hoeveelheden onderne
mingstabak in het binnenland van Oost-
Java aanwezig te zijn. Het ligt in de be
doeling ook deze zo spoedig mogelijk te
verschepen en te verkopen op de Neder
landse tabaksmarkt.
gende omstandigheden" uit te vaardigen
algemene maatregel van bestuur, bleek
hij het pleit ook gewonnen te hebben bij
zijn aanvankelijke bestrijders de heer
Hoogcarspel (Comm.) en mr. Sas
sen (K.V.P.). Deze laatste moest wat
vroeger weg, zodat toen zijn partijgenoot
mr. Teulings zijn taak overnam.
Op een gegeven ogenblik scheen hij de
minister in het nauw te drijven door een
amendement te verdedigen, dat beoogde
een sinds 1937 in de Bankwet opgenomen
beperking van de bev.oegdheid inzake het
verhandelen van schatkistpapier te hand
haven. Hij viel de minister er over aan, dat
bedoelde beperking thans niet meer in het
wetsontwerp voorkwam. Fluks stuurde
Excellentie Lieftinck een briefje naar bo
ven om zich, naar aanleiding van een des
betreffende vraag van mr. Teulings te ver
gewissen, hoe het in dit opzicht in het
buitenland gesteld is. Aangezien het ant
woord natuurlijk niet terstond te verkrij
gen viel. ging de Kamer vast over tot de
behandeling van een volgend artikel. Het
duurde echter niet lang of de minister kon
verklaren uit de allerbeste bron en wel
van de directie van de Nederlandse Bank
(de directeur-secretaris prof. mr. A. M. de
Tong zat in een der loges en kon aldus van
lit de hoogte hulp verlenen) vernomen te
hebben, dat de door mr. Teulings bedoelde
bepaling, welke in 1937 in het Statuut was
opgenomen, enig in zijn soort en louter
Nederlands fabrikaat was. In het buiten
land bestaat, voor zover bekend, een der
gelijke beperking niet. Nu was de K.V.P.-
afgevaardigde bevredigd en zag hij van
verdere bestrijding van de thans ontwor
pen bepaling af. Een bepaalde beperking
van het kopen en verkopen van schatkist
papier, door een amendement-De Wilde
(A.R.) beoogd, verdween ook na verwer
ping met een flinke meerderheid.
Even zag het er naar uit, dat de minister
een nederlaag zou leiden, wat betreft de
door hem voorgestelde methode voor het
opmaken van aanbevelingen ingeval van
vacatures in de directie. Dit wenste hij
door de directie samen met de Raad van
Commissarissen te doen geschieden, maar
een amendement-Sassen had ten doel de
directie op het tweede plan te brengen om
daarentegen de Bankraad in te schakelen.
Gesteund door de heer Hofstra (Ar
beid), die onder meer betoogde, dat de
positieve toezegging door de bewindsman
gedaan omtrent vernieuwing van de Raad
van Commissarissen voldoende vertrouwen
schonk om aan te nemen dat in dat college
het gemeenschapselement ook behoorlijk
tot zijn recht zou komen, bezorgde mede
aan de minister de zegepraal en de neder
laag van het amendement, dat met 35-28
werd verworpen: de K.V.P.. de communis
ten en sommige leden van de P v. d. A.
waren de enige voorstemmers geweest.
Om half zeven 's avonds had de Kamer
zich door het wetsontwerp heengeworsteld.
Een paar stemmingen zullen pas Dinsdag
worden gehouden. De minister van Finan
ciën kon voldaan huiswaarts keren, want
hij had bijkans heel de door hem begeerde
oogst binnengekregen.
Dwight Eisenhower, de veldheer, voelt
niets voor een politieke commandopost.
„Ik aanvaard geen candidatuur voor het
presidentschap der Verenigde Staten en dat
is definitief," aldus heeft hij verklaard.
Ministeriële verklaring
over de „vijf opinies"
Naar aanleiding van de berichten in de
pers over de thans berucht geworden „5
opinies" en de notulen van Kalioerang
heeft het ministerie van Buitenlandse Za
ken het volgende verklaard:
Het is inderdaad juist dat de tekst van de
5 opinies tegelijk is ontvangen met die van
de wapenstilstandsovereenkomst en de po
litieke basisovereenkomst. Deze laatste
twee documenten waren op de „Renville"
ondertekend. Zij konden dus zonder meer
aan de^Kamers en aan de pers worden vrij
gegeven. hetgeen onmiddellijk geschied is.
De 5 opinies waren een volkomen nieuw
document dat de Nederlandse regering
tevoren niet bekend was. Terecht heeft de
Nederlandse delegatie na voorlezing van
dit stuk onmiddellijk gezegd daarover in
structies van de Nederlandse regering te
zullen vragen. Het is niet gebruikelijk om
stukken aan de Kamer over te leggen of
voor publicatie vrij te geven, waarover
nog wordt onderhandeld. Dit stuk was een
document van de Commissie van Drie en
de Nederlandse regering heeft zich steeds
op het standpunt gesteld dat deze C G D
zelf uitmaakt welke stukken zij al dan niet
wenst te publiceren. Toen ons gebleken
was dat de C.G.D. de 5 opinies in Batavia
had vrijgegeven, bestond geen aanleiding
om de publicatie in Nederland op tc schor
ten. zodat deze intussen heeft plaats gehad.
De notulen van Kalioerang zijn Vrijdag
morgen grotendeels ontvangen. De Neder
landse regering kan dit stuk. hoe gaarne
zij ook volledige inlichtingen zou willen
verschaffen, niet publiceren zonder na
drukkelijke machtiging van de C.G.D. Een
dergelijke machtiging is niet verkregen.
Er zijn in de onderhandelingen van de
laatste maanden dozijnen stukken tussen
de Nederlandse en republikeinse delegaties
en de C.G.D. gewisseld.
Publicatie van dergelijke tussenphases
in onderhandelingen over punten waar
omtrent ten dele wel, ten dele geen over
eenstemming wordt bereikt, kan slechts
verwarring stichten.
Alle stukken, waarover tussen de par
tijen overeenstemming bestaat, evenals de
stukken, die sedert de ondertekening op
de „Renville" van Nederlandse zijde aan
de C.G.D. werden overhandigd, zijn aan
Kamer en publiek bekend gesteld.
De 5 opinies en de notulen van Kalioe
rang zijn eenzijdige verklaringen, die de
Nederlandse regering niet heeft aanvaard.
Derhalve acht zij een van haar uitgaande
bekendmaking daarvan onjuist.
WEINIG VERANDERING
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I in De Bilt, geldig van Zater
dagavond tot Zondagavond:
Zwaar bewolkt met hier en daar'nevel
of mist en voornamelijk in het Zuiden
van het land enige regen of sneeuw.
Meest matige wind uit Oostelijke rich
tingen In de Noordciijke provincies
temperatuur om het vriespunt, elders
enkele graden boven nul'
25 Januari:
Zon op 8.32 uur onder 17.13 uur
Maan op 15.46 uur onder 8.31 uur
(Volle maan)
26 Januari:
Zon op 8.31 uur. onder 17.15 uur
Maan op 17.17 uur, or.der 9.15 uur
