Haarlem's Dagblad | 1948 | 24 januari 1948 | pagina 2

c

J

Onze beeldhouwers en bouwers
zijn spaarzaam met kleuren

Devaluatie van de gulden
niet nodig en niet wenselijk

ZATERDAG 24 JANUARI 1948

HAARLEMS DAGBLAD

Wij zijn de veelkleurigheid ontwend, maar in vele perioden
der beschaving was zij een hoogst belangrijk element

TlOE KOMT HET, dat beschilderd, bont
plastiek ons verrast? Dat we voor de
veelkleurige (polychrome) beeldhouwwer
ken van de tentoonstelling van Oosten
rijkse Kunst in het Rijksmuseum bewogen
en ontroerd stil stonden, voor de volle
kleurcontrasten van middeleeuwse schep
pingen, voor het glinsterende goud, waarin
vooral de barok zijn engelen en heiligen
kleedt?

Wij zijn de kleuren aan een beeldhouw
werk ontwend; de eis van een monochrome
plastiek is wel een erfenis van het classi
cisme, maar hangt ongetwijfeld ook samen
met ons verlangen naar een zuiver gebruik
van het materiaal: marmer vertone zich
als marmer, en hout als hout, met alle
adertjes, met alle nerven; alles, wat het
materiaal bedekt en schuil doet gaan stoort
en wekt in ons disharmonie. Bijna zou
men dit ontwend zijn aan de polychromie
bij beeldhouwwerk en hoewel minder
bij architectuur een decadentiever
schijnsel willen noemen, want kleur, kleur
ook aan het bouwwerk, ook aan beeld
houwwerk, hoort tot de oorspronkelijkste
aesthetische eisen en bekoringen. Als een
modern beeldhouwer zich van polychrome
middelen bedient, dan wordt dat in het
algemeen bijna als een misgreep gevoeld,
in ieder geval als een verdacht onder
strepen van een om zo te zeggen vreemde
categorie, wat meestal als een afdwalen
van het eigenlijk architectonische of plas
tische beschouwd wordt. Ware volkskunst,
ook echte primitieve kunst, die tot de
kleur door is gedrongen, is altijd bont,
veelkleurig, polychroom. Maar een ver
loochenen van de kleur, een haar als teveel
voelen, is zeker ook een kenmerk van
overrijpheid, een afzakken naar de ab
stractie; het is de bleekheid der gedachte,
die zich van de moderne kunst meester
maakte, het is het grijs worden van de
groene, de gulden levensboom. Men ver
gat, dat de Hesperiden in het verre Westen
gouden appels bewaakten en dat er ook
gouden appels van eeuwige jeugd in Freya's
tuin groeien. Men vergat en voelde niet
meer, dat geen der cultuur-perioden zich
de polychrome uitdrukkingsmogelijkheid
ontzegd heeft, dat vooral ook de ouden de
kleur boven alles liefhadden, dat de
Griekse bouwwerken en de Griekse plas
tieken in glanzende kleurenpracht afstaken
tegen de donkerblauwe hemel, het in de
meedogenloze zon pijnlijk verblindende
wit van het marmer kostelijk brekend.

De ornamenten van de bovenbouw van
de tempel, de triglyphen en metopen, glans
den in even bonte kleuren als de beelden.
De haren werden geel of zwart gekleurd,
de pupillen weergegeven door kleur, door
glazuur of zelfs door edelstenen, de ge
waden waren geheel of althans aan de
zomen beschilderd. Het polychromeren van
beeldhouwwerken, dat optisch verduide
lijken, was in de bloeitijd de taak van bij
zonder geschoolde schilders. Niemand
minder dan Nihias, de grootste van zijn
tijd, beschilderde de beelden van Praxi
teles. Het interieur van het Romeinse huis
straalde in bonte pracht. Het virtuoos be
heerste mozaiek vormde naast het glas
in lood de ideale synthese van de zuiver
dóeoratief gerichte polychromie met het
illustratieve element. De Romeinse kunst
bracht echter ook de „polylithische" sculp
turen. de uit verschillend gekleurde stuk
ken marmer opgebouwde beeldhouwwer
ken.

Zowel in de Romaanse als in de Goti
sche kunst was de hele kerkruimte poly-

De radio geeft Zondag

HILVERSUM I, 301.5 M.

8.00. 9.30. 13.00, 19.30 en 22.30 uur Nieuws.
8 15 Bruckner 8.25 Hoogmis. 9 45 Bach. 10.00
Ned. Herv. Kerkdienst. 11.30 Platen. 12.15
Apologie. 12.30 Orkest. 12.55 Zonnewijzer.
13 15 Welk boek?. 13.35 „Pluvier knapt het
op". 14.05 Cabaret. 14.35 Zangrecital. 15.05
Lezing. 15.15 Platen. 15.45 Kamerorkest. 16.10
Internationale rechtsorde. 16.25 Vesper. 17.00
Geref. kerkdienst, (art. 31 K. O.l. 18.30 Strijd
krachtenprogramma. 19.00 Psalmen van
Sweelinck. 19 15 Kent gij uw Bijbel?. 19.45
Platen. 19.50 Reportage XerxesHaarlem.
20.05 De gewone man. 20.12 Opera „Don
Giovanni". 21.00 Luisterspel „Schatten-
eiland". 21.40 Viool en orgel. 22.07 Actuali
teiten. 22.15 Gebed. 22.50 Dansorkest. 23.30
Platen.

HILVERSUM II. 414.5 M., 218 M. en 1875 M.

8.00, 13.00, 18.00, 20.00 en 23.00 uur Nieuws.
8.15 Carillon en blaasmuziek. 8.30 Over cac
tussen. 8.40 Lichte muziek. 9.12 Sport. 9.15
Platen. 9.45 Geestelijk leven. 10.00 Piano
(Schumann). 10.30 „Briefgeheim". 31.00 So
listen. koor en orkest. 12.00 Platen. 12.30 Zon
dagclub. 12.40 Dameskoor. 13.15 Virtuso-
sexlet. 13.50 De Spoorwegen. 14.00 Piano.
14.05 Boekbespreking, 14.30 Concert met toe
lichting. 15.30 Filmpraatje. 16.00 Orkest. 16.30
Sportreportages. 17.00 Kinderkoor. 17.30 Ome
Keesje. 17.50 Sport. 18.15 Boekbespreking.
18.30 De Gelijkenissen. 19.00 De Zaligspre
kingen. 20.05 Actualiteiten. 20.15 Engels or
kest. 20.45 Hersengymnastiek. 21.15 Walsen.
21.50 Paul Vlaanderen. 22.25 Viool en piano.
23.15 Belgisch dansorkest. 23.30 Symphoni-
sche muziek.

Maandag

HILVERSUM I. 301.5 M.

7.00, 8.00, 13 00, 19.00, 20.00 en 22.30 uur
Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Platen. 7.45
Woord voor de dag. 8.15 Gewijde muziek.
0.00 Fluit. 9 15 Ziekenbezoek. 9.30 Platen.
10.30 Morgendienst. 11.00 Symphonische mu
ziek. 11.15 Voorlezing. 11.35 Piano. 12.00 Me-
tropole-orkest. 12.30 Weerbericht. 12.33
Ancora-trio. 12.55 Bachkoraal. 13.15 Politie-
muzickkorps. 14.00 Voor scholen. 14,30 Mu-
seUe-orkest. 15.00 Platen. 15 30 Trio van
Ravel. 16.00 Bijbellezing. 16.45 Platen. 17.00
Voor kleuters. 17.15 Vocaal kwartet. 17.45
Wederopbouw. 18.00 Platen. 18.15 Sport. 18.30
Strijdkrachtenprogramma. 19.15 Boekbespre
king. 19.30 Actualiteiten. 19.45 Monumenten-
actic. 20.15 Symphonische muziek. 20.45
Orgelwerken van W. Weyland. 21.10 Voor
dracht. 21.30 Kwartetten van Mozart, 22.00
Kerkelijk orgelspel. 22.45 Overdenking. 23.00
Ensemble „Extase". 23.30 Symphonische
muziek.

HILVERSUM II, 414.5 M„ 218 M. en 1875 M.

7.00, 8.00, 13.00, 18.00, 20.00 en 23.00 uur
Nieuws, 7.15 en 8.15*Platen. 9.35 Strijkkwar
tet van Dvorak. 10.00 Morgenwijding. 10.20
Platen. Ï0.30 Voor de vrouw. 10.45 Cello-
recial. 11.05 Veluwse sagen. 11.20 Paul White-
man's orkest. 12.00 „Vincentino". 12.30 Weer
bericht. 12.33 Voor "t Platteland. 12.38 Orgel
en viool. 13.15 Kalender. 13.20 Malando. 13.50
Platen. 14.00 Piano (Mozart). 14.30 Voor jonge
moeders. 14.45 Opera ..Othello". 15.35 Luister
spel 16 20 Orkest. 17.00 Voor kleine kleuters.
17.15 „De school is uit" 17 30 Millersextet
18.15 Sylvestri-kwartet. 18.40 Jan Corduwe-
ner 19.00 Amerikaanse films 19.30 Jo Vincent
zingt. 20.05 Dingen van de dag. 20.15 Cabaret.
20.45 Radiodebat. 21.05 Richard Taubcr. 21.15
Kunst in miniatuur. 21.45 Dansorkest. 22.15
Lezing over Rusland. 22.30 Het meestertrio.
23.15 Platen. i

choom gedacht, niet alleen het altaar, in
zijn verguldsel en veelkleurigheid, als
centrum der aandacht, als „Blickfang" zou
men profaan kunnen zeggen. De Romeinse
kunst overdekte muren en gewelven met
schilderingen en ornamenten in gloeiende
kleuren, de Gotische kunst beantwoordde
aan de eis van een polychroom kerk
interieur door de kleurige gloed van de
glas-in-loodramen. Ook al de andere voor
werpen, waarop het oog rustte, waren rijk
van kleuren voorzien: het „sacrements-
huisje", de kansel, de balustraden. Tegen
een kleurige achtergrond stak het goud van
de spijlen af. Ook zuiver architectonische
elementen kregen door de kleur een groter
plastisch effect: de lijsten en de ribben van
het gewelf harmonieerden in rood en goud
of blauw en goud. bij de kapitelen stak
tegen een rode achtergrond het gewirwar
van vergulde bladeren af.

Van de polychromie in het exterieur van
het bouwwerk mogen de baksteengotiek
met de glans van haar geglazuurde tichel
stenen en de bonte gevels van de Italiaanse
gotiek getuigen. Steeds ging het er om,
de onderdelen van het bouwwerk door de
kleuren duidelijker tegen elkaar te laten
afsteken, de vlakken optisch te ordenen,
het geheel door de kleur levendiger te
maken.

Ook de beeldhouwwerken moesten har
monisch mede instemmen in dit gejubel
van kleuren: die aan de buitenkant vaak,
die aan de binnenkant altijd. En zoals
Hellas op dit gebied zijn specialisten had,
zo had ook de Gotiek ze: de „Fassmaler"
waren het, die het beeldhouwwerk in
kleur, in goud te kleden, te „fassen" had
den, natuurlijk vooral ter wille van het
polychrome effect, maar ook van het con
serveren inzonderheid van de houten plas
tieken.

In tegenstelling tot de bloeitijd en de laat-
Renaissance, deed de vroege tijd van deze
periode, vooral in Spanje en Italië, in
Florence, polychrome plastieken van een
betoverende schoonheid ontstaan. Het
waren meest terracotta's en portretbusten
en vooral de altaren der della Robbia's en
hun school.

In de universele kunst van de barok
vierde de polychromie haar laatste en
grootste feest. Zoals in de geweldige, door
de zoldering heen brekende schijnarchïtec-
tuur, bouwkunst, beeldhouwkunst en schil
derkunst elkaar in stormachtige dynamiek
doordrongen en trachtten te overtreffen,
zo maakten plastiek en architectuur zich
meester van de kleurenrijkdom, en vooral
waren ook de zuiver decoratieve poly
chromie en de bazuinstoten van het goud,
welkom. Nóg verguldde Rococo zijn ran
ken, nog beademde hij zijn houten plastie
ken met kleuren dof als in pastel, met
Rocaille en Chinoiserie verdwenen echter
de kleuren in de beeldhouwkunst en de
bouwkunst: het classicisme verdrong de
polychromie. Alleen de volkskunst en de
kunstnijverheid bleef er aan vasthouden.
]\/fAAR in de „hoge en hogere kunst"
11 vindt men pogingen, de veelkleurig
heid weer in ere te herstellen. Steeds
vaker, met steeds meer effect verlevendigt
men straten en pleinen door polychromie
van de gevels. Van buitengewone schoon
heid zijn de galvanisch gekleurde bronzen
beelden uit later tijd. En onvergetelijk
blijft het werk der drie beeldhouwers, die,
in het midden der vorige eeuw geboren,
zich met opzienbarend en tijdelijk succes,
dat echter slechts kort nawerkte, gewijd
hebben aan het weer doen opleven van
de polychrome plastiek: de Fransman Er-
nest Barrias (gest. in 1905) met zijn mar
meren beeldgroepen; de Münchener Rudolf
Maison (gest. in 1904) met zijn polychrome
genregroepen en figuren, negers, faunen,
dieren: en ongetwijfeld de grootste onder
hen, de Leipziger Max Klinger (gest. in
1920). Het mest bekend en van blijvende
waarde is wel zijn grafische werk, vooral
de „Brahmsphantasie". Geen der moder
nen dong zo naar de polychromie als Klin
ger, geen van hen worstelde zo fanatiek
om het kleurige beeldhouwwerk naar
Grieks voorbeeld tot nieuw leven te wek
ken! Daar zijn de reusachtige schilderijen,
het „Oordeel van Paris" en „Christus op de
Olympus", van 1887 en 1897, waarvan de
monumentale stijl door de polychrome
plastiek van de lijsten versterkt en vol
tooid moet worden. Dan zijn er zijn „Sa-
lome", zijn „Kassandra" uit de jaren 1893
en '94, halve figuren op levensgrootte met
virtuose polychrome behandeling van het
marmer. Daar is zijn onus magnum, ziin
„Beethoven", waaraan Klinger van 1886
tot 1902 gewerkt heeft. Veel bestreden en
veel geprezen. Diep in gedachten verzon
ken zit de meester op een troonzetel. Veel
vuldig allegorisch bijwerk neemt overal
gestalte aan. De kleurenpracht overwel
digt: de troon is verguld brons, het ge
waad onyx, het vlees mat gekleurd mar
mer. Maar er zit ook ivoor aan en bont
glas. En al wil het reuzenwerk ook geen
volmaakte eenheid worden, het grijpt toch
aan door de pracht van zijn kleurenrijk
dom, de macht van zijn plastische vorm
geving. Een gedachte, een droombeeld, dat
zich nog in de toestand van materialisatie
bevindt, nog in zekere zin onvoltooid, nog
niet volledig tot klaarheid gekomen, mis
schien door zijn overgrote afmetingen, ook
in het geheel niet tot klaarheid te bren-
ben: dat zijn de eerste gevoëlens bij het zien
van dit geweldige werk in het museum
te Leipzig.

Ook Klinger heeft aan de moderne
beeldhouwkunst de polychromie niet terug
kunnen geven. Een genie kan op een ont
wikkeling vooruit lopen, maar door het
werk van een enkeling laat de ontwikke
ling zich niet dwingen. De architectuur van
onze dagen toont zich tegenover de
polychromie veel minder afwijzend dan
de beeldhouwkunst. Maar ook hier kan in
onze. door onrust en woelingen verstoorde
tijdens, een plotselinge wending optreden,
hetzij door een teruggrijnen op antieke en
middeleeuwse voorbeelden, hetzij en
dat is waarschijnlijker door de door
braak van artistieke invloeden uit de volks
kunst of de primitieve kunst. H. St.

Spaak sprak met Leopold

In de Vrijdagmorgen gehouden zitting
van het Belgische kabinet heeft eerste-
minister Spaak verklaard, dat hij op uit
nodiging van koning Leopold het afgelo
pen weekeinde een bezoek heeft gebracht
aan Pregny, teneinde met de vorst con
tact op te nemen en hem een uiteenzetting
te geven over de huidige stand van de
koningskwestie. Na terugkomst van koning
Leopold van (Je reis, die hij op het ogenblik
onderneemt, zal Spaak opnieuw een on
derhoud met hem hebben.

Voetbaloverzicht

Zal EDO zich hersfellen?

De belangstelling voor het verdere verloop
der competitiewedstrijden stijgt Zal EDO de
kleine inzinking morgen te boven komen en
zal Haarlem na de drie gelijke spelen er weer
eens in slagen een overwinning te boeken?
Deze vragen stellen de Haarlemse voetbal
liefhebbers. die gaarne twee kampioenself
tallen in hun midden zien. EDO krijgt in het
Noorder Sportpark bezoek van het Utrechtse
DOS. dat de middelste plaats inneemt en het
zal met een sterke tegenstand rekening moe
ten houden. Toch achten wij de Haarlemmers
in staat te winnen. Haarlem heeft het moei
lijker, omdat de Rotterdamse ploeg alleen
met een overwinning gebaat is. Anders raakt
zij te veel achterop bij Haarlem.

In de tweede klas speelt RCH in het Heem-
steedse Sportpark tegen VFC en voor Velsen
en De Kennemers zijn uitwedstrijden vast
gesteld respectievelijk tegen Coal en Slie-
drecht.

Op het terrein aan de Spanjaardslaan
wordt de belangrijke wedstrijd HFCWE
gespeeld. De thuisclub moet winnen, anders
ziet het er duister uit, aangezien het te ver
wachten is, dat Kïnheim en Terrasvogels
successen zullen boeken. Ripperda zal het
tegen HRC moeilijker hebben.

Schoten speelt morgen de „thuiswedstrijd"
op het terrein aan de Schalkwijkerweg tegen
De Meer. Een zege wordt verwacht voor de
Haarlemmers. Zal de ontmoeting Bloemen-
daalPurmersteyn weer een gelijk spel op
leveren voor de Bloemendalers?

Uit Groningen wordt gemeld, dat de voet
balwedstrijden van de afdeling van de KNVB
door de slechte toestand van de terreinen
zijn afgelast. Getracht zal worden de wed
strijd GVAVHeerenveen door te laten
gaan.

Korfbal

O os ter kwartier kan
eerste klasser worden

In de eerste plaats vraagt de wedstrijd
Sport VereentOosterkwartier de aandacht.
Een gelijk spel reeds brengt Oosterkwartier
in de eerste klasse, doch gemakkelijk zal dit
niet gaan. Sport Vereent heeft de puntjes im
mers dringend nodig. Zondag versloeg S. V.
het sterke Groen Geel in eigen huis. Water
vliet gaat naar Groen Geel. Zal het twaalftal
de prestatie van S. V. evenaren? Aurora
ontvangt het sterke Amstelodanum thuis,
welke ontmoeting wel eens een gelijk spel
zou kunnen opleveren. Oosterkwartier 2 gaat
naar D. T. V. 2 en zal ook daar de punten
wel moeten laten.

Tenslotte ontvangt Animo Ready aan de
Kleverlaan O. K. V. uit Oostzaan, dat zich
niet zonder slag of stoot gewonnen geeft.
Wanneer Animo Ready zijn gewone spel
speelt, kan het succes boeken tegen het fors
spelende O. K. V.

Biljarten

Om de „Scandia,'-coupe

M. Weber, de houder van de „Scandia
coupe" heeft na drie dagen de leiding in het
tournooi op klein biljart cadre om deze prijs,
dat onder leiding van de biljartvereniging
DES in restaurant „Bolwerk" gehouden
wordt. Hij heeft alle partijen (vier in totaal)
gewonnen en heeft een gemiddelde van 21.21.
In de- partij tegen de Haarlemmer Steffers
was Weber goed op dreef en maakte een
serie van 219. Hij won de partij van 350
caramboles in negen beurten. Zijn tegenstan
der stond toen op 219. Steffers bezet de twee
de plaats met twee gewonnen partijen van
de drie. Tegen Niessen maakte hij in acht
minuten een serie van 97 in de eerste beurt.
Hij won de partij; Niessen maakte 133 caram
boles. Het algemeen gemiddelde van Stef
fers is 26.65, dus beter dan van Weber. Dan
volgen Lamers (gem. 16.09) en Schoen (12,57)
met twee gewonnen en twee verloren par
tijen, Melenboer (15.20) met één gewonnen
partij, Wessels (14.77), eveneens met één ge
wonnen partij en tenslotte F. v. d. Berg met
drie nederlagen en een gemiddelde van 10.88.
Het verdere programma luidt:

Zaterdag, 7 uur: NiessenBerg en Wessels
Schoen; 9 uur: WeberWessels en Steffers
Melenboer.

Zondag, 2 uur: SchoenBerg en Lamers
Steffers; 4 uur: LamersBerg en Melenboer
—Wessels; 7 uur: SteffensWessels; Weber
Melenboer.

Zwemmen

Nel van Vliet vertrokken

Uitgeleide gedaan door familie. Jan Sten
der en vrienden, scheepte Nel van Vliet zich
Vrijdagmiddag in op de „Nieuw Amsterdam",
waarmee zij naar Amerika is vertrokken. In
een gesprek merkte zij op, dat het conflict
met de KNZB niets te maken heeft met haar
reis. Zij had het plan reeds geruime tijd en
een contract is niet gesloten. Wanneer Nel
van Vliet terugkeert, kon zij niet meedelen.

Sport in 't kort

SUPPORTERS VAN „HAARLEM" NAAR
ROTTERDAM. De leden van de suppor
tersvereniging der HFC „Haarlem" maken
Zondag a.s. de reis naar Rotterdam, waar
Haarlem tegen Xerxes speelt, per autobus.
Woensdag 4 Februari wordt in restaurant
Brinkman, Plein de jaarvergadering van de
supportersclub gehouden.

Minister Lieftinck heeft met zijn jong
ste conversie-ontwerp in de financiële
wereld een goede beurt gemaakt, door al
leen over conversie en niet over conversie-
dwang te spreken, waarmee een jaar ge
leden de 4 leningen en de 3 Vs lening
van 1936 in een 33% lening werden
omgezet. Dat heeft toen een zeer slechte
indruk gemaakt, omdat het feitelijk een in
breuk betekende op de destijds vastgestel
de leningsvoorwaarden en het heeft zeker
niet bijgedragen tot versterking van het
vertrouwen in de solvabiliteit van de
Staat. De minister had natuurlijk voor die
operatie zijn excuses, die ook thans wor
den herhaald, maar die volgens hem dit
maal niet nodig zijn omdat monetaire ge
volgen niet zijn te vrezen en Rechtsherstel
reeds flinke vorderingen heeft gemaakt.
Men zal er nu dus wel op mogen rekenen
dat houders van 33y2 Nederland 1938
vrij zullen zijn in de keuze tussen aflossing
in vrij geld en een nieuwe staatsobligatie,
bij de bepaling van welke keuze de nieuwe
leningsvoorwaarden uiteraard van belang
zullen zijn. Met een 3 lening zal de mi
nister wel niet durven komen, gelet op het
feit dat de 3 obligaties, ook die van de
Staat ca. iy2 beneden pari noteren. Als
het een nieuwe 33 Vè lening wordt,
mag wel worden aangenomen dat over tien
jaar of conversie of aflossing in vrij geld
zal plaats vinden, in welk geval de kans
voor koersdaling niet groot is. De 33M>
Nederland 1947 noteert 98% maar ligt
toch wat vaster, nu ook voor haar de on
zekerheid ten aanzien van aflossing in vrij
geld als verdwenen mag worden be
schouwd. Voor heel ons staatscrediet is de
ministeriële ommezwaai daarom van be
tekenis en gezien de grote bedragen, welke
t.z.t. nog zullen moeten worden geconsoli
deerd, kan men zich hierover slechts ver
heugen.

Opmerkelijk is dat de 3 Nederlandse
Dollarlening thans boven pari wordt ver
handeld, hoewel de verkopen van Ameri-
kaantjes thans vermoedelijk niet omvang
rijk zullen zijn, nu New York sinds enige
dagen flauwere koersen zendt. Men zal
wel niet ver mis tasten wanneer men de
belangstelling voor de dollarlening in ver
band brengt met de berichten en beschou
wingen over de internationale valutaver
houdingen, die nog altijd chaotisch zijn en
om een regeling roepen, welke voor de
internationale goederenruil weer een ste
vige basis schept. De Franse Franc staat
op zijn kant, nadat de Italiaanse Lire reeds
een ferme tuimeling heeft gemaakt en nu
ook over het Engelse Pond reeds bedenke

lijke geruchten de ronde doen, ligt het
voor de hand dat men ook de stabiliteit
van de Gulden in twijfel trekt, omdat ook
deze in het buitenland immers veel lager
wordt gewaardeerd dan in het binnenland.
Gelet op het feit dal het Nederlandse prijs
peil voor de export geen belemmering is,
kan van een noodzaak tot devaluatie niet
gesproken worden en omdat wij veel meer
importeren dan exporteren, is ook de wen
selijkheid thans niet aanwezig, zodat onge
twijfeld alles in het werk zal worden
gesteld om haar te voorkomen.

Intussen is het duidelijk dat het ontbre
ken van een gezonde basis voor de valuta
ook bij de beoordeling van de waarde der
fondsen een element van grote onzekerheid
schept. Want hoezeer ook de tot dusver
zeer gunstige financiële uitkomsten onzer
industriële bedrijven voor de koersvor-
ming der aandelen een stimulans mogen
zijn, vast staat dat de vrees voor een ver
dere waardevermindering van het geld
hierbij ook een rol speelt en dat met name
de grote belangstelling voor aandelen
Koninklijke, welke na de emissie ca. 50
zijn gestegen, daarmee verband houdt.

In verband met de grote bedragen, welke
voor de betaling der nieuwe aandelen Ko
ninklijke nodig zijn, is het opmerkelijk dat
over het algemeen de koersen op de Am
sterdamse markt blijven aantrekken, hoe
wel het vrij zeker is dat een groot aantal
nieuwe emissies op stapel staat. De laatste
dagen zijn de Electromotorenfabriek
„Dordt", Hoyng N.V. en „Lymph" met een
aandelenemissie gekomen (de laatste ook
met een aantrekkelijke 3% 15-jarige
obligatielening), terwijl voorts Amsterdam,
dat met behulp van een formidabele rijks-
uitkering voor het eerst weer een sluitende
begroting heeft, ƒ66 millioen 33%%
obligaties uitgeeft a pari ter conversie van
3 en 3% leningen.

De willige stemming, welke de vorige
v/eek voor Indische Waarden bestond,
bleef ditmaal aanvankelijk gehandhaafd,
maar werd Woensdag gedrukt door een
nieuw bewijs van republikeinse onbetrouw
baarheid, dat het laatste vermoedelijk wel
niet zal zijn. De daardoor nog altijd on-
zekex-e staatkundige positie van Indië is
temeer te betreuren, nu het economisch
herstel zichtbare vorderingen maakt. Als
dit artikel de lezer bereikt, heeft de eerste
tabaksveiling na de oorlog op 23 dezer
reeds plaats gehad, waarbij voor de negen
jaar oude Javabiaadjes prijzen zullen zijn
betaald, welke die van voor de oorlog enige
malen overtroffen. De taxatieprijzen liepen
van 1,50 tot 10,per pond bij een ge
middelde van 45 cent voor de oorlog. Deze
week zijn nogmaals 6000 pakken Java-
tabak gearriveerd, en straks zal ook een
partij Sumatratabak in Amsterdam wor
den geveild.

Dat de rubberprijs te New York is terug
gelopen in verband met de tussen Neder
land en de Indische staten gesloten over
eenkomst, bewijst dat men op de wereld
markt weer met de Indische productie
mogelijkheden rekening houdt.

OPINIE- ONDERZOEK

Winston Churchill is weer hersteld van
zijn ziekte, die hij in Noord-Afrika opliep.
Hij is weer monter en vrolijk in Londen
gearriveerd in gezelschap van zijn vrouw,
en hij zei: „Ziekte? Het was niets van
betekenis!"

Een zilveren medaille voor
een Olympisch kampioen

De oud-wielrenner Jac, van Egmond
schrijft ons naar aanleiding van het bericht,
dat bij de aanstaande Olympische Spelen
geen gouden prijzen uitgereikt worden, hij
bij het winnen van de Olympische titel in
1932 in Los Angeles ook geen gouden me
daille ontvangen heeft, maar een verguld
zilveren. Het gaat hem toch om de eer en
niet of de prijs van goud of zilver is.

OVERWINNING VOOR HVGB. Voor de
centrale waterpolocompetitie speelde HVGB
tegen Nereus en won met 52. Nereus maak
te gebruik van het spelen in het ondiepe bad
en behaalde met rust een voorsprong van
20. Na de hervatting was HVGB het beste
op dreef en zette de achterstand om in een
voorsprong van 52. Het tweede zevental
van HVGB won met 53 van Nereus 2.

„Moet het communisme
bestreden worden?"

Het Nederlands Instituut voor de Pu
blieke Opinie heeft aan talloze mannen
en vrouwen uit alle groepen van ons volk
gevraagd, of het communisme bestreden
moet worden. Van de ondervraagden ant
woordde 67 pCt. bevestigend en 17 pCt.
ontkennend. De overige 16 pCt. had over
deze aangelegenheid geen mening.

De meeste tegenstanders komen voor
onder de Anti-Revolutionnairen (87 pCt.),
de Christelijk Historischen (86 pCt.) en
leden der K.V.P. (83 pCt.). Van de aan
hangers van de Partij van de Vrijheid
vindt 78- pCt. dat het communisme bestre
den moet worden en van die van de Partij
van de Arbeid 62 pCt. Van de mensen die
lop de C.P.N. stemmen, antwoordde 95 pCt.:
j „niet bestrijden".

Op de vraag waarom men meent, dat het
communisme bestreden moet worden
noemde 26 pCt. diverse motieven; 17 pCt.
zag in het communisme een gevaar voor
de vrijheid; 14 pCt. was tegenstander uit
religieuse overwegingen, 7 pCt. vindt het
communisme anti-Nederlands en in strijd
met de Grondwet en 6 pCt. meent, dat het
tot wereldoverheersing en oorlog leidt.
Van degenen, die vinden dat het commu
nisme ij iet bestreden moet worden is 6 pCt.
van oordeel, dat bestrijding on-democra-
tisch zou zijn, 4 pCt. vindt het communis
me een goed systeem en 1 pCt. meent dat
bestrijding juist weerstand veroorzaakt.

Op de vraag, hoe het communisme be
streden moet worden, antwoordt 17 pCt.:
„verbieden". Negen procent zegt: „met alle
middelen". Zeven procent meent, dat men
moet tonen, „dat het zonder communisme
kan, zodat het geen reden van bestaan
heeft". Eveneens zeven procent wil door
voorlichting en propaganda de aanhangers
van het communisme tot andere gedachten
brengen. Drie procent noemt „Kerk en
godsdienst". Velen noemen diverse andere
middelen; enkelen het Marshall-plan.

Restitutie kolenprijs

Maandag zijn aan de postkantoren aan de
beurt voor het tei'Ugontvangen van het te
veel betaalde voor brandstoffen: Dro tot
en met Fa.

Panda en de Meester-goochelaar

58. „Zo ziet ge, Panda!" sprak Joris, toen
ze op het vliegende tapijt in snelle vaart
door de lucht vlogen. „Het heeft zijn voor
delen, wanneer men aan zich zelf denkt!
Zonder dit voortreffelijke kleedje zoudt
ge, gewis, in de handen van die brute Oos
terlingen zijn gevallen!" „Bah!" riep Panda.
„Wanneer jij dit ding niet had gestolen zou

niemand ons hebben achtervolgd! Jij draait
de zaken altijd om!" „Och, och!" zuchtte
Joris. „Ik heb wat met U te stellen, mak
kertje! Altijd brutaal! Altijd onaardig!
Nooit een vriendelijk woord! Waarom houd
ik me loch met U bezig? Dat vraag ik me
af!" „Ik ook!" snauwde Panda, intussen

was het landschap veranderd. Ze vlogen
nu over een eenzame streek, waarin alleen
een kleine herberg te zien was. „Daar gaan
we ons even vertreden!" zei Joris. „Weest
vriendelijk en voorkom,end. kleine man!
We verkeren nu in een ander land. Het ver
leden is begraven. Komaan, houdt U vast,
we gaan dalen!"

Cud Briefje

Bij hel oekijlsen van oude boeken, di
ik achter xn een kast vond, viel er eei
briefje uit van Daatje. Het was op ee'
schoolschriftblaadje geschreven en Haa
Edele deelde mij mede „alsdat ik niet mee
met u gaan wil". Enige reden tot deze be
langrijke schrede op het pad des xxoodlot
werd daaraan niet toegevoegd, doch uit d
datum boven het even koi'te als weinig
bewogen geschrift was gemakkelijk te het)
leiden dat de man, die zo rond-uit de boni
kreeg, toen dertien jaar was. Ik zat toef
in de tweede klas van het gymnasium.
Ik heb toch een beetje met dat vreemd]
briefje in mijn hand zitten peinzen. Hoj
wonderlijk het is dat zo'n papiertje ee;
heel mensenleven met u meegaat, zonde)
dat ge daar weet van hebt en hoe het da;
ineens uw leven weer binnenkomt en ieti
vertelt van lang geleden. Zonder veel sen]
timentaliteit. Zonder ontroering. Maai
toch wel even treffend.

Het aardigste is, dat ik nog precies weej
wie Daatje was. Een bolrond en bloni
kind met sproeten. En dat ik mij glashei
der herinner, waar zij woonde. In ee]
kleine, smalle straat in de provinciesta
van mijn jeugd in een Dik Trom-achti
kruidenierswinkeltje, waar het rook naa
zeep en soda. Ik behoef de ogen niet
sluiten om een rij biscuit-trommels te ziei
om het driftige belletje van de deur
horen en om ineens te denk
kitts zakje blauw" en „Ardat
Ik zie ook zuurballen, kaljesd
chocolade-repen. Bij welke re
zichtig-papieren visje was
ging omhoogkruller, wanneer
warmte van je hand legdt:.

Ik weet ook, dat ik Daatje
mijn meisje te' worden uit
om Corry: Corry van de dok
een dag bedenktijd besloten had nit
mijn hand, doch die van Wim te ac
teren. Toen had ik besloten dat die kii
ren van het gymnasium nuffig en te h.
hartig voor mijn eenvoud waren en dat S
in eenvoudiger kring mijn dulcinea moes
zoeken en dat was Daatje, die bovendie
geen slechte partij was, gezien de katjes-
drop en de zuurballen.

Maar waarom Daatje het op 7 Mei 191!
had uitgemaakt kan ik mij, met dat verj
geelde s choolschriftblaadje in de hand
niet meer herinneren.

Wel wonderlijk is het leven.

Corry is een gezellige moeder van vie
kinderen; zelf doktersvrouw nu.

En diezelfde Wim heb ik, nog niet 2
lang geleden, op zijn laatste gang begeleii
De ontberingen van een Japans gevangen
kamp hadden hem ondermijnd. De herfst
zon scheen in de opexx groeve. En een vo
gel zong vrolijk en luid in de stille middag
Aan Daatje heb ik nooit meer gedachl
Ik zou eens naar die provinciestad moe
ten gaan.

Ik kan nog zo het straatje vinden.

Zulke stadjes en zulke straatjes veram
deren niet veel; misschien dat die nijdig)
winkelbel nog even luid lawaait, wannee!
ik de glazen dexxr openstoot. En dat het K 1
nog precies zo geurt naar soda en zeept
Dat er een dikke blozende blonde vrouij j
achter de tooxxbank staat met een gezellig)
lach op haar volle gelaat met sproeten.

Ik zou dan kunnen vragen om Reckitlj
zakje blauw. En dan dat briefje voor haa)
leggen: „alsdat ik niet meer met u gaan wil]
Maar misschien zou het dan ineens pijn
lijk worden.

ELIAS. I

aan „Ree
sigarettei
P r Korff

die

Nieuwe uitgaven

Logan Pearsall Smith, Some Trivi» f
J. M. Meulenhoff, Amsterdam. c
Dit boekje bevat een onvertaalde selecti
uit twee grotere delen, „Trivia" en „Mor
Trivia". Het zijn kleine stukjes in elegan
Engels, meestal maar weinige zinnen, waarii
met pretentieloze wijsheid gedachten zijl
vastgelegd, ieder gerezen uit een enkele on
bevooroordeelde indruk. Soms zijn ze hee
eenvoudig, enkele fijne lijntjes slecht!
andere zijn gecompliceerder, beheerst e:
sierlijk getekend wat even door een impx-es
sie is losgekomen in een soepele, rijke geesi
De sfeer van dit werk zou bij een verder
rangschikking en classificering slechts be
schadigd kunnen worden weergegeven. Chai
me is de voornaamste hoedanigheid: de ont
wapenende charme, die altijd een zelfonl
hulling zonder tendens kenmerkt, en dit
wanneer er veel te onthullen is, zelden mee
zo klaar en simpel voorkomt maar da
ook, als zij voorkomt, behalve ontwapenen
ook betoverend is. Hier ligt ons menselij)
wezen, ontdaan van aangekochte zelfrechl
vaardiging en daarna glanzend gepoetst me
zuivere litteraire was. Het heeft een diep
bekoring zo.

Dat de Trivia onvertaald in Nederlani
onder de belangstelling worden gebracht
goed; vertaling zouden ze niet overleven
Misschien herschepping, als iemand dat duri
te ondernemen. S. M

Aan de heer P. Roze te Bloemendaal

door de Academie voor Bouwkunst te Am
sterdam het diploma van Architect Hogen
Bouwkunst uitgereikt.

Itood en geel. Hoezeer zij er persoonlij):
ook op gesteld zouden zijn, mogen
fi'uittelers in Herefordshire geen blondi
meisjes in dienst nemen voor het be
sproeien van vruchtbomen, aldus heef
de „commissie van landbouw in tij<
van oorlog", die nog steeds haar func
ties uitoefent, besloten. Ofschoon d
meisjes, die de vruchtbomen bespuit
ten, met rubbermaskers waren uitge
rust, bleken deze maskers geen vol
doende bescherming tegen de inwerkinl
van teerolie op de huid van blondi
meisjes te bieden en werden deze ii
het gezicht zo rood als pioenen. Onmid
dellijk kregen zij andere apparaten, dii
hen, naar was gegarandeerd, niet roof
zouden kleuren. Dat was wel zo, maa
hiermee werden de blondines geel. Bru
nettes ondervonden deze schadelijke in
vloed niet.

Gedurfd. De Franse regering heeft bij d
Franse modeontwerpers er tegen ge
protesteerd dat de nieuwe mode te vee.
materiaal vergt, aldus schrijft di
„Samedi Soir". Ofschoon er in Frank
rijk geen verbod bestaat tegen het ma
ken en het in de handel brengen va:
lange japonnen zoals in Engelani
wel het geval is heeft de directed
van het ministerie van Nijverheid
leider van het Franse damesmode
concern gevraagd' „Hoe kunt u japon
nen ontwerpen, die alleen voor de rol
40 meter nodig hebben, nu het land ge
bukt gaat onder groote schaarste aai
grondstoffen?"

Het aldus gekapittelde hoofd van he
damesmode-concern laakte „de over
dreven krantenverhalen" en herinner
de de regering er aan dat het de plich
is van de Franse „couturiers" om ,,d
wereld op te luisteren door originalitei
en gedurfdheid". (UJP.)