Haarlems Dagblad
Voorbereiding derevacuatie
De steen is aan het rollen
De minister-president over
haar voorgeschiedenis en taak
van republikeinse troepen uit Oost-Java
Weerbericht
62e Jaargaug No. 18817
Bureaux: Grote Houtstr. 93. Tel. Admln. 10724,
14825. Redactie 10600. Directeur-Hoofdredacteur
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37. Tel. 12230,
Drukkerö Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Dinsdag 27 Januari 1948
Verschijnt dagelijks- oehalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 31 «-ent. per kwartaal
ƒ4,Franco per post f4.50 Postgiro 273107.
Advert-tarleven op aanvraag bij de Administratie
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
De Rondetafelconferentie geopend
Beroep op medewerking der delegaties
door minister Jonkman
Vandaag is de Rijksconferentie in Den Haag ter bespreking van de toekomstige status
van Suriname en de Nederlandse Antillen geopend door de minister-president, dr. L
J. iVI. Beel, die in een uitvoerige rede de wordingsgeschiedenis en de taak dezer con-
j ferentic in het licht stelde. De minister van Overzeese Gebiedsdelen mr. J. A. Jonk-
man, dankte de minister-president en hield als voorzitter der conferentie een rede.
waarin hij op verzoek van de G'uragaose delegatie mededeelde dat daze delegatie de
mening koestert, dat reeds voor de staatkundige hervormingen uit reeds ten spoedig
ste feitelijke hervormingen nodig zijn die de gelijkstandigheid van de Antillen met
Nederland erkennen en Aruba tot een zelfstandig gelijkberechtigd staatsdeel maken,
onafhankelijk van de andere Nederlandse Antillen.
10.
In zijn openingsrede heeft de minister
president, dr. L. J. M. Beel, onder meer
gezegd:
Het was op 16 Juni 1941, dus ruim een
jaar na de bezetting van Nederland dooi
de Duitsers, dat de landvoogden in Indo
nesië, Suriname en de Nederlandse An
tillen in de vertegenwoordigen de lichamen
aldaar met koninklijke machtiging het
voornemen van het opperbestuur hebben
bekend gemaakt om aldus hun woorden:
„Terstond na de bevrijding van het
„moederland de aanpassing van de
„structuur van het Koninkrijk aan de
„eis der tijden tot een programma
punt te maken, waarbij de status van
„Nederlands-Indië en West-Indië in
„overeenstemming zal zijn te brengen
„met de betekenis dezer gebiedsdelen
„in de rijlcseenlieid. Ook het inwen-
„dig staatkundig bestel der overzeese
„gebiedsdelen zal een integrerend deel
„van dit programma uitmaken. De ge
degenheid zal worden geschapen om
„wensen en opvattingen terzake ier
„kennis van de Kroon te brengen, op-
„dat deze aandachtig kunnen over
wogen worden. Het opperbestuur is
„voornemens na de bevrijding van het
„moederland een conferentie van voor
aanstaande personen uit verschillen-
„de delen van het Koninkrijk bijeen
„te roepen, die de Kroon in deze van
„advies zal dienen".
Op 7 December 1942 vervolgens heeft
H.M. de Koningin haar bekende radiorede
gehouden, waarin zij mededeelde, dat het
in haar bedoeling lag na de bevrijding de
gelegenheid te scheppen om gezamenlijk
te overleggen over een voor de veranderde
omstandigheden passende bouw van het
Koninkrijk en zijn delen. In deze Rijkscon
ferentie zouden vooraanstaande' vertegen
woordigers van de drie overzeese delen
van het Koninkrijk met die van Nederland
aan een ronde tafel samenkomen.
Verder heeft de Koningin in die rede
de noodzaak en het karakter van de staat
kundige hervormingen, die op die rijks-
conferentie aan de orde zouden zijn te
stellen, nader belicht. Zij stelde vast, dat
vernieuwing nodig is in de staatkundige
bouw van het rijk en in die van Neder
land en de Overzeese Gebiedsdelen.
Zonder vooruit te lopen op- de adviezen
der Rijksconferentie stelde zij zich voor,
die zich zullen richten op een rijks
verband, waarin Nederland, Indonesië. Su
riname en Curagao tezamen deel zullen
hebben. Zij zullen ieder op zich zelf de
eigen inwendige aangelegenheden in zelf
standigheid en steunend op eigen kracht,
doch met de wil elkander bij te staan, be
hartigen.
Zij meende, dat zulk een zelfstandigheid
samenwerking aan het rijk en zijn
delen de kracht kunnen geven om hun
verantwoordelijkheid naar binnen en naar
buiten ten volle te dragen.
Hare Majesteit verklaarde echter na
drukkelijk, dat het niet juist en ook niet
mogelyk was om de vorm van de nieuwe
bouw. waarin die zelfstandigheid en sa
menwerking zouden heersen, te bepalen.
In de Troonrede van 23 Juli 1946 werd
ten aanzien van Wes^-Indië verklaard, in
aansluiting op de petities van, en bespre
kingen met de delegaties van de staten van
Suriname en van Curagao, dat wat reeds
tonder grondwetswijziging ter bevrediging
van de drang naar vernieuwing der staats
instellingen aldaar zou kunnen geschieden,
ten spoedigste zou worden bevorderd, op
dat Suriname en de Nederlandse Antillen
tullen kunnen beginnen met op nieuwe
voet eigen leven, deelgenootschap in het
Koninkrijk en in het bijzonder hun taak in
eigen omgeving ter hancl te nemen.
De commissie-generaal, uitgezonden om
ln Indonesië de voorbereiding der nieuwe
rechtsorde te bevorderen, leverde daartoe
eon belangrijke bijdrage door het staat
kundige beginselprogram op te stellen, dat
in de ovèreenkomst van Linggadjati werd
belichaamd.
Hoewel de 25e Maart 1947 overeenstem
ming met de republiek ten aanzien van dit
programma scheen bereikt, bleek samen
werking met haar toch vooralsnog tot uit
voering van dat programma niet wel mo-
Idijk. De ondertekening, nu onlangs, op 17
lezer, van bestand en van een basis voor
«ütieke besprekingen, verschafte opnieuw
'e hoop, dat samenwerking met de repu-
>liek alsnog zal worden ingezet.
Vertraging.
Niet alleen tengevolge van de moeilijk
leden in Indonesië maar ook ten gevolge
ran het tijdrovend karakter der voorberei
ding ener ingrijpende wettelijke voorzie-
ling welke voor de Overzeese Gebiedsdelen
,ck [dden moet, heeft het proces der staat-
fer undige hervormingen ten aanzien van de
G5 Kest-Indische staatsdelen tot mijn spijt
'frtraging ondervonden. De i;i de Troon
id*
RS
Surinaamse „staatsgreep"
voor het Hof
Maandag zal in Paramaribo een begin
worden gemaakt met het proces tegen
Simon Sanchez, die beschuldigd wordt van
Kit poging tot een staatsgreep in Suri-
larne. President van het Hof is mr. Th.
jeemskerk. De openbare aanklager, mr.
■runberg. heeft 14 getuigen opgeroepen:
m\ H. Bergen, de verdediger, zal ver
killende getuigen a décharge doen ho
en. Van de overige deelnemers aan de
amenzwering zullen 5 militairen en een
olitieman worden berecht. -
rede van Juli 1946 aangekondigde herzie
ning van de staatsregelingen van Suriname
en van Curagao binnen het raam van de
grondwet, zoals die thans luidt, kon pas
eind November j.l. in een tweetal wetsont
werpen aan de Tweede Kamer worden aan
geboden. Desalniettemin zal het toch be
langrijk zijn met name met het oog op de
daarbij voorgestelde uitwerking van een
verantwoordelijk bestuur en op de verbete
ring en versterking van samenstelling en
bevoegdheden van de beide vertegenwoor
digende lichamen, deze voor de overgangs
tijd bedoelde herzieningen zo spoedig mo
gelijk in werking te doen treden.
De regering besloot echter, niet langer te
wachten op een zodanige ontwikkeling in
Indonesië, dat het bijeenroepen van een
algemene Rondetafelconferentie mogelijk
zal worden noch af te wachten tot de voor
genomen herziening van de West-Indische
staatsregelingen haar beslag zal hebben ge
kregen en heeft H. M. de Koningin voor
gesteld vóór die Rijksconferenlie uit deze
conferentie van vertegenwoordigers van
Nederland, Suriname en Curasao bijeen te
roepen om thans in het bijzonder de ver
nieuwing van de staatkundige betrekkin
gen tussen deze staatsdelen ter hand te
nemen.
Het Koninklijk Besluit uwer bijeenroeping
nodigt u uit ten eerste de beginselen te for
muleren voor de wenselijk geachte hervor
mingen in de tussen Suriname, Curacao en
Nederland bestaande staatkundige betrek
kingen als deel van de staatkundige her
bouw van het gehele Koninkrijk en ten
tweede deze beginselen uit te werken in een
of meer ontwerpen tot nadere regeling van
de verhouding tussen deze staatsdelen en tot
verwezenlijking van de nieuwe rechtsorde.
Deze uitnodiging heeft dus een verdere
strekking dan aanvankelijk destijds aan de
eerste opzet der rijksconferentie werd ver
bonden, niet alleen wordt „gelegenheid ge
schapen om wensen en opvattingen ter ken
nis te brengen van de Kroon" en wordt
verzocht „de Kroon van advies te dienen",
maar nadrukkelijk luidt de ttitnodiging de
richtlijnen voor de gewenste hervormingen
te willen aangeven en die vervolgens in
ontwerp-regelingen te willen uitwerken.
Grondslag voor uw arbeid zal naar het
oordeel der regering moeten zijn de Ko
ninklijke Rede van 7 December 1942, welke
ik u zo even in herinnering heb gebracht.
Drie pijlers.
De toegezegde zelfstandigheid der rijks
delen en de van hen verlangde duurzame
samenwerking zullen dus hebben te rusten
op de drie zuilen van vrijheid, gelijkwaar
digheid en verbondenheid.
Dit betekent thans in het bijzonder voor
u, dat Nederland zelfstandig zal blijven en
Suriname en de Nederlandse Antillen zelf
standig zullen worden, allen in het genot
van de rechten en verplichtingen welke het
kenmerk zijn der zelfstandigheid.
De regering geeft zich rekenschap ervan, dat
zij u heett geroepen tot een zware taak.
U ziet ons koninkrijk voor u over
vier werelddelen uitgestrekt: Nederland in
Europa, Indonesië in Azië, de Nederlandse
Antillen beneden de wind in het Ameri
kaanse werelddeel, allen gelegen in centra
van wereldverkeer: Suriname in Zuid-
Amerika, de Nederlandse Antillen boven
de wind naar Noord-Amerika gericht en
Nederlands-Nieuw Guinea in het Austra
lische werelddeel, deze allen minder cen
traal gelegen.
Elk staatsdeel op zichzelf is betrekkelijk
klein, maar verenigd en samenwerkend
zijn wij groot.
Het is thans niet aan mij uit te maken
of en in hoeverre Surinamers, Curagaoe-
naars, Arubanen en andere bevolkings
groepen der Nederlandse Antillen ieder op
zichzelf of in enig verband een natie zijn
of willen worden.
Voor mij staat echter vast, dat in Ne
derland, Suriname en de Nederlandse An
tillen gezamenlijk sterk het bewustzijn
leeft om als geordende groep tezamen te
behoren, en dit spreekt voor ons te ster
ker waar wij allen opzien naar het Huis
van Oranje, dat onpartijdig tronend
boven de staatsdelen zich wijdt aan het
welzijn van ons allen en waar wij allen
steeds de toewijding mogen ervaren van
H.M. Koningin Wilhelmina, wie de alge
mene en bijzondere vrijheid en de rechten
van alle harer onderdanen zo zeer ter
harte gaat.
Onder de bede, dat het u met Gods hulp
moge worden gegeven uw taak voorspoedig
te volbrengen, open ik deze conferentie".
Curacao zou einde
gouverneurschap wensen
Naar onze parlementaire redacteur meldt
schijnt door de vertegenwoordigers van
Curagaó op de conferentie geijverd te wor
den voor een spoedig einde van de machts
positie, die de tegenwoordige gouverneur,
dr. P. Kasteel ginds inneemt. Zij zouden
zelfs met buitengewoon veel aandrang er
op aansturen dit gouverneurschap met
grote spoed te doen eindigen.
Tevens deelt hij ons mede, dat de Cu-
ragaose delegatie er veel voor zou voelen
onmiddellijk weer in het openbaar te gaan
vergaderen. Het zou er echter nog niet naar
uitzien dat deze wens spoedig in vervulling
zal gaan.
Opleidingstoestel neergestort
In Romainville, een voorstad van Parijs,
is een vliegtuig in botsing gekomen met
een timmermanswerkplaats. Zowel het toe
stel, dat aan de opleidingsschool van Le
Bourget behoorde, als het huis vlogen in
brand. Van de twaalf inzittenden, allen
piloten of leerling-piloten zijn er negen
om'het leven gekomen.
Twee werklieden, die zich in het gebouw
bevonden, werden gewond.
Prinses Beatrix zal Zaterdag haar tiende
verjaardag vieren.
Haagse automobilist
door lifter overvallen?
Ongeluk onder verdachte
omstandigheden
Op de rijksweg Den HaagUtrecht,
nabij Zoetermecr is een auto met grote
snelheid legen een muur gereden en totaal
vernield. De eigenaar van de auto, de 41-
jarige veearts dr. P. Roodzant uit Den
Haag werd zo ernstig gewond, dat hij kort
na het ongeluk overleed. De auto werd be
stuurd door een 19-jarige jongeman, die
slechts lichte kwetsuren opliep.
De rijkspolitie in Zoetermeer heeft aan
leiding gevonden, deze jongeman in arrest
te stellen.
Hij verkeerde onder de invloed van
sterke drank en bij fouillering werd op
hem de portefeuille van dr. R. gevonden,
welke een klein bedrag aan geld bevatte.
Het wordt niet onmogelijk geacht, dat
de jongeman onderweg met minder goede
bedoelingen aan dr. R. verzocht heeft, te
mogen meerijden. Hij zou, na een aanslag
op de dokter te hebben gepleegd en diens
portefeuille te hebben geroofd, zelf"achter
het stuur zijn gaan zitten. Er zijn aanwij
zingen dat dr. R. enkele ogenblikken vóér
het ongeluk gebeurde, het bewustzijn heeft
herkregen enMoor het stuurwiel te grijpen,
getracht heeft, de jongeman tot stoppen te
dwingen. Vermoedelijk is de wagen als
gevolg hiervan gaan slingeren en tegen
een muur gebotst.
Hangende het onderzoek kon de politie
echter geen nadere inlichtingen ver
strekken. i
OPHEFFING BEWARINGSKAMP
PENNINGSVEER
Binnenkort zullen een aantal bewarings-
kampen voor politieke delinquenten wor
den opgeheven. Daaronder is ook het kamp
in het fort Penningsveer bij Halfweg.
De Joegoslavische balletschool in Parijs
heeft dezer dagen een demonstratie gege
ven van de vorderingen der jongste leer
lingen. Een groep bevallige danseresjes
bij de uitvoering van een der nummers.
Besprekingen ter uitvoering der bestands-overeenkomst
Voor Oost-Java hadden Zaterdag de reeds
eerder aangekondigde militaire besprekin
gen tot uitvoering der bestandsovereen
komst plaats nabij een kampong Zuidweste
lijk van Modjokerto. Deze besprekingen
werden gehouden tussen de hoogste terri
toriale Nederlandse en republikeinse be
velhebbers in Oost-Java en hun staven, en
wel van Nederlandse zijde door de com
mandant der A-divisie, de generaal-majoor
W. J. K. Baay en van republikeinse zijde
door de commandanten van de 5e, 6e en 7e
divisie der T.N.I. De besprekingen werden
bijgewoond door de militaire assistenten
der Commissie voor Goede Diensten, de
Amerikaanse kolonel Malloran en de Bel
gische majoor Deckers. Het verloop dezer
besprekingen, die zonder moeilijkheden
plaats vonden, was zeer bevredigend. In de
komende dagen zullen «de besprekingen
worden voortgezet tussen de beiderzijdse
ondercommandanten, ter regeling van
aétailpunten.
Maandagmiddag kwam de commandant
van de 5e divisie der T.N.I., Djatikoesoemo,
met een Amerikaans vliegtuig uit Djokja
op het vliegveld te Soerabaja aan. Hij zal,
krachtens de bestandsovereenkomst, een
regeling treffen voor de evacuatie van de
republikeinse eenheden uit de door de
Nederlanders in Oost-Java bezette gebie
den.
Radio-Djokja in overtreding
De regeringsvoorlichtingsdienst te Bata
via meldde Maandag, dat in de loop van de
vorige week radio Djokja herhaaldelijk be
richten omriep inzake bestandsehendingen,
welke door de Nederlanders zouden zijn
gepleegd, in het bijzonder in de omgeving
van Malang. Deze mededelingen van radio
Djokja zijn in strijd met de bepalingen van
het bestand, waarin onder meer gezegd
wordt, dat geen informaties betreffende de
militaire operaties zullen worden gegeven
zonder voorafgaande onderlinge schrifte
lijke overeenstemming (punt 7). In verband
met deze bepalingen wordt van Nederlandse
zijde niet gereageerd op deze berichten en
ook niet op de republikeinse bestandschen
dingen, na 18 Januari gemeld.
Bij de republikeinse bestandscommissie is
protest ingediend betreffende de publica
ties van radio Djokja, aldus besluit deze
mededeling van de R.V.D.
Federale politie in opleiding.
Onze correspondent in Batavia seinde
ons heden:
In de kringen der interimregering is men
Turkije heeft een
kostbaar leger
De Turkse afgevaardigde bij de in de
zomer gehouden conferentie over het plan-
Marshall te Parijs, Turel, heeft tegenover
de pers verklaard, dat de eisen der we
reldveiligheid hulp aan Turkije even nood
zakelijk maken als aan de door de oorlog
verwoeste landen. Turkije heeft tijdens de
'conferentie medegedeeld, dat het geduren
de de vier komende jaren een tekort van
615 millioen dollar zal hebben. Turel voeg
de hier aan toe, dat zijn land onder de hui
dige internationale omstandigheden ge
dwongen is de helft van zijn inkomsten op
de begroting te besteden voor het leger.
Merkwaardige taal
van radio-Djokja
Een woordvoerder van het republi
keinse leger heeft Zondagavond via
radio Djokja in opdracht van de repu
blikeinse opperbevelhebber het vol
gende bekend gemaakt: „In verband
met berichten en geruchten, als zou de
aanvaarding der vredesvoorstellen op
de Renville voornamelijk haar grond
vinden in het feit, dat de republikeinse
strijdkrachten niet meer kunnen in
staan voor het voortzetten van de strijd
wordt door de opperbevelhebber met
nadruk verklaard, dat deze berichten
en geruchten leugenachtig zijn. De re
publikeinse strijdmacht heeft nimmer
de strijd gestaakt en zal dit ook niet
doen, voordat de wensen betreffende
de verdediging van de voHedige vrij
heid zijn verwezenlijkt. Voorts is het
besluit tot aanvaarding van het be
stand in het bijzonder door het kabinet
genomen. Mondeling en schriftelijk
hebben de commandanten van alle een
heden van de strijdmacht hun vastbe
slotenheid te kennen gegeven, dat zij
zullen instaan voor de voortzetting van
de strijd ter verdediging van de souve-
reiniteit en de vrijheden van de Indo
nesische republiek."
van oordeel dat een eigen republikeins leger
een dreigend gevaar voor de andere onge
wapende deelstaten zou zijn. In deze staten
is men daarom begonnen met een spoed
opleiding van politietroepen, voorlopig af
zonderlijk, doch met de bedoeling zulks
straks in gezamenlijk overleg te doen en
zo te komen tot een federaal leger. De
federatie heeft in afwachting van de vor
ming van deze politietroepen het Neder
landse leger nodig voor herstel van orde
en zuivering van verschillende gebieden.
Om internationale bemoeienis bij deze zui
vering te vermijden is het nodig dat de
acties van Nederlandse troepen geschieden
op verzoek en aanwijzing van de federale
regering. De opruiming van onruststokers
wordt zodoende een interne aangelegenheid,
waarvoor de Nederlanders hun gezagsappa-
raat ter beschikking stellen. Men voorziet
de moeilijkheden met gewapende benden,
die na de evacuatie-datum van 30 Januari
achterblijven en hun acties zullen voortzet
ten. Mede-zeggenschap der interimregering
in het gebruik van de Nederlandse weer
macht is tevens nodig uit prestige oogmerk,
daar een zelfstandige staat gekend moet
worden in de acties binnen zijn eigen
gebied.
Republikeinse opvatting:
Géén verandering in status
vóór vorming der federatie
Volgens Antara heeft Mohammed Hatta
in Djokja aan journalisten verklaard, dat
de republiek de zes punten van de com
missie voor goede diensten onvoorwaarde
lijk aanvaard heeft, maar dat zij vasthoudt
aan de „5 verduidelijkingen" van de com
missie.
Hij voegde eraan toe dat de aanvaarding-
van de zes punten geen veranderingen zou
brengen in de status der beide partijen,
voornamelijk op het stuk van de verhou
ding tot de Veiligheidsraad.
In „Merdeka" is nog le lezen dal uit de
gedachtenwisscling met de commissie van
goede diensten in Djokja duidelijk is ge
bleken, dat in de huidige status van de
republiek géén verandering komt, d.w.z.
dat de republiek een eigen leger, eigen
financiën en eigen buitenlandse betrek
kingen houdt en dat de status van beide
partijen zich eerst zal wijzigen, wanneer
eenmaal de Verenigde Staten van Indo
nesië gevormd zullen zijn.
Volgens bevoegde republikeinse zijde in
Batavia geven bovenstaande verklaringen
inderdaad het officiële republikeinse stand
punt weer.
Koninklijk bezoek aan (le
Vrije Universiteit
Naar wij vernemen zal H.M. de Konin
gin Donderdagmiddag om vier uur een
officieel bezoek brengen aan de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam. De Landsvrouwe
zal in de senaatszaal worden ontvangen
door de rector-magnificus prof. mr. P. A.
Diepenhorst.
DEVALUATIE
Dat de vaststelling van internationale
valuta verhoudingen, zonder dat hieraan
een juiste economische basis ten grondslag
ligt, geen baat brengt, doch integendeel tot
toenemende moeilijkheden leidt, is niet al
leen in Italië, doch ook in Frankrijk ge
bleken.
De Franse economie, zwaar gehavend
door de oorlog en zijn gevolgen, is de laat
ste tijd verder geteisterd door de vele en
omvangrijke stakingen en door de milliar-
dentekorten van de schatkist. De wezenlijke
waarde van de franc daalde daardoor snel
en het binnenlandse prijspeil, dat genood
zaakt was zich daarbij aan te passen, steeg
in even sterke mate als de franc in waarde
daalde. De gevolgen, die dit op de export
had, hebben zich dermate doen gevoelen,
dat de regering Schuman zich gedwongen
heeft gezien een drastische devaluatie van
de franc door te voeren. De waarde van de
Franc is thans fr. 214 per dollar tegen fr.
119 tot dusver, ook is een speciale omreke
ningskoers van omstreeks fr. 280 per dol
lar voor export-transacties ingesteld en is
men zelfs overgegaan tot het instellen van
een vrije goudmarkt en een vrije valuta
markt voor de Amerikaanse dollar en de
Portugese escudo. Verwacht wordt, dat de
vrije franc een notering van fr. 350 per
dollar te zien zal geven. Op basis van de
officiële franc-dollar-guldenkoers zal de
franc in Nederland nog slechts 1.25 ct.
waard zijn, op de zwarte markt slechts
0.80 a 0.90 ct.
Of de genomen maatregelen voor Frank
rijk het gewenste effect zullen hebben,
hangt nu in de eerste plaats hiervan af, of
de regering, die blijk heeft gegeven niet
bang te zijn voor krachtige maatregelen, er
in zal slagen het binnenlands prijspeil in
de hand te houden.
De dagenlange onderhandelingen met
Engelse en Amerikaanse autoriteiten be
wezen reeds, dat Frankrijks maatregelen
in het buitenland geen onverdeelde instem
ming vinden. Het zal zeer de vraag zijn of
het Engelse Pond, welks positie ook wankel
is, zich nu staande kunnen houden en En-
gelands schuldenpositie tegenover Amerika
verdraagt een devaluatie van het Pond
slecht. Afgezien dan nog van de verdere
moeilijkheden, welke een ontwaarding van
het Pond voor het sterling-bloc zal mede
brengen.
Het Internationaal Monetair Fonds, uit
vloeisel van de overeenkomst van Bretton
Woods, en opgericht om een monetaire en
financiële chaos in de deelnemende landen
te voorkomen, heeft zich sterk gekant tegen
de wederinstelling- van een vrije goud-
markt en een vrije markt in enkele valuta's.
Een vrije goud- en valutamarkt (in wezen
niets anders dan een erkenning van de
reeds lang bestaande zwarte markt), een
zijdig ingesteld door één land, tast dan ook
de grondslagen van Bretton Woods aan, al
vormt zij opzichzelf de eerste stap op de
weg naar gezonde geld verhoudingen.
De situatie is echter nog nergens zo, dat
een gezonde economische basis aanwezig
geacht kan worden voor de waardevastheid
van het geld. Als zodanig kan Frankrijks
stap als voorbarig worden beschouwd en
is er aan de valuta-chaos vooreerst nog
geen einde te zien.
Het feit, dat het Engelse Pond nog niet
toegelaten is tot de vrije Franse valuta
markt, wordt beschouwd als een concessie
aan Engeland, dat het zeer oneens is met
Frankrijks maatregelen en dat de laatste
dagen getracht heeft het in de richting van
een ver doorgevoerde Brits-Franse douane
unie te sturen.
Wat Nederland betreft, bewijzen de hoge
winsten van de ondernemingen die voor de
export werken wel, dat ons concurrentie
vermogen in het buitenland nog niet direct
een ontwaarding van de gulden noodzake
lijk maakt, al noteert >nze munt op de
zwarte markten ver bent Jen zijn officiële
koers.
Het verleden heeft echter doen zien. dat
de samenhang der valuta's niet kan wor
den geloochend en genegeerd en zulks doet
de vraag rijzen waar het met onze gulden
heengaat als Engeland gedwongen zal wor
den Frankrijks voorbeeld te volgen, daar
geheel Europa financieel thans aan Ameri
ca's voeten ligt.
De steen is nu eenmaal aan het rollen
gebracht. De vraag is. of hij in zijn (on
tijdige) loop zal kunnen worden gestuit.
Het woord is aan..
Henry A s s e I i n
De Hollander heeft één hartstocht
en dat is zijn vrijheid. Elke dwang,
zelfs wanneer het verstand de ab
solute noodzakelijkheid daarvan
doet gevoelen, is het onderwerp
van felle critiek.
Russische stunt in de
Indonesische kwestie?
(Van onze correspondent te Batavia).
In kringen van de interim-regering zegt
men dat ae val van Sjarifoeddin te wijten
is ten eerste aan de tegenstelling tussen
hem en de grote politieke partijen en ten
tweede aan de controverse met Soekarno
inzake de kwestie van de beruchte „toe
lichtingen"; Soekarno. die de juiste bete
kenis van deze toelichting onderkende en
het niet eens was met het opblazen daar
van, zag in dat het bekende woord van
Graham: „You are what you are" weinig
meer houvast bood dan een kaartenhuis.
Demonstraties te Djokja ten gunste van
Sjarifoeddin bevestigen het beeld van de
politieke ontreddering en aantasting van
het prestige van Soekarno, daar zij in we
zen gericht zijn tegen de presidentiële
keuze van Hatta als nieuwe formateur.
Door de ondertekening van d« zes punten
deed Djokja afstand van zijn souvereine
aanspraken waardoor de ondertekening
van het verdrag met Egypte ecu probleem
is geworden, dat men verwacht op te los
sen door het verdrag te laten overnemen
door de federale regering.
Er is geen sprake meer van een eigen
republikeinse buitenlandse dienst; de per
soonlijke mening van onze zegsman uit
kringen der interim-regering is dat het
laatste bezoek van Graham aan Djokja de
ogen van de republikeinse leiders heeft
geopend voor het feit dat de republiek
geen eigen plaats meer heeft in de we
reldpolitiek. welke gericht is op de Ame
rikaans-Russische controverse. Hij meent
het verdrag met Egypte te moeten zien als
een Russische stunt tegen de Amerikaanse
Far-East politiek teneinde het republi
keinse aanzien ten opzichte van de andero
deelstaten te vergroten.
Stopzetting van Amerikaanse
olieuitvoer geopperd
Het Interstate Commerce Committee van
het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden
heeft heden voorgesteld onmiddellijk een
verbod af te kondigen op de uitvoer van
alle petroleumproducten uit de Verenigde
Staten.
Volgens dit Committee is deze maatregel
noodzakelijk met het oog op de te optimis
tische schattingen van de petroleumvoor-
ziening en op de ernst der vooruitzichten
wat de olievoorziening in geval van een
oorlogs-noodtoestand betreft.
Nieuwe Britse ambassadeur
in Nederland
Sir Philip Bouverie Bowyer Nichols zal
Sir Nevile Bland als Brits ambassadeur in
ons land opvolgen.
Hij werd geboren op 7 September 1894.
In 1932 huwde hij Phyllis Spender Clay.
Hij heeft twee zoons en twee dochters. Zijn
opleiding genoot hij op het Winchester
College en op het Balliol College in Oxford.
Tijdens de eerste wereldoorlog diende
hij in het Suffolk regiment. Hij werd on
derscheiden met het „Military Cross". In
1920 kwam hij in dienst van het Britse
ministerie van Buitenlandse Zaken. Van
1920 tot 1923 was hij werkzaam in Wenen
en van 19281930 in Nieuw Zeeland. Hij
was eerste secretaris van de Britse am
bassade in Rome van 1933 tot 1937. Ver
volgens was hij tot 1941 werkzaam op het
ministerie van Buitenlandse Zaken in
Londen tot 1941. In dat jaar volgde zijn
benoeming tot gezant bij de Tsjecho-Slo-
waakse regering in Londen.
Felle winter in
de Verenigde Staten
Een nieuwe koudegolf trekt over Canada
langs de Yukon naar de Verenigde Staten
meldt United Press. In het gebied van de
Rocky Mountains tot aan de Atlantische
Oceaan is het bitter koud en de aanhou
dende sneeuwval bezorgt verkeer en indu
strie veel moeilijkheden. Het aantal directe
en indirecte slachtoffers van de felle koude
is tot 132 gestegen. 97 personen vonden de
dood door branden, veroorzaakt door te heet
gestookte kachels en fornuizen, 19 personen
zijn doodgevroren en 16 anderen kwamen
om het leven tengevolge van ongelukken,
die aan de koude te wijten waren.
De staat New England ligt dik onder de
sneeuw. Het verkeer langs de spoorlijnen
en op de weg ondervindt aanzienlijke ver
traging en vliegtuigen zijn niet in staat op
te stijgen.
In Californië viel voor het eerst sedert
een maand enige regen.
Nederland bouwt slepers
voor Polen
De Poolse regering heeft bij verschil
lende Nederlandse scheepsbouwwerven
een order geplaatst voor de bouw van 22
sleepboten, zo wordt in scheepvaartkringen
te Warschau vernomen. De boten zijn be
stemd voor de vaart op de Oder en de
aankoop geschiedt in het kader van een
Pools-Nederlandse overeenkomst van het
voorjaar van 1947. volgens welke de Poolse
regering scheepvaartmateriaal in Neder
land kan bestellen tot een bedrag van 30
millioen gulden in ruil voor kolen.
De onderhandelingen, die de afgelopen
maand te Warschau zijn gevoerd over de
hernieuwing van de in December 1947 ver
vallende handelsovereenkomst zullen in
Den Haag worden afgesloten.
Verwachting, medegedeeld door het
KNMI in De Bilt. celdig van Dins
dagavond tot Woensdagavond:
WEINIG VERANDERING
Meest matige wind tussen Oost en
Zuid Enkeie overdrijvende wolken
velden en overwegend droog weer In
de nacht plaatselijk lichte vorst en
hier en daar vorming van nevel of
mist Overdag ongeveer dezelfde tem
peratuur als vandaag.
28 Januari:
Zon op 8.28 uur. onder 17 18 uur
Maan op 29?' uur. <u:J. r lü.'l'j uur
