Haarlems Dagblad
Is het nodig?
Amerika wacht op vijf van de
meest urgente verlanglijstjes
Berlijnse situatie minder ernstig
dan oorspronkelijk weergegeven
Op 15 April wordt het vonnis
tegen Rauter uitgesproken
Weerbericht
62e Jaargang No. 18904
Bureaux: Gro*- FToutstr. 93, Tel. Admin. 10724,
14825. Redactie ;0600. Directeur-Hoofdredacteur
15054. Bijkantooi H.N., Soendaplein 37. Tel. 12230.
Drukkerij Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Maandag 5 "ïpril 1948
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 31 cent. per kwartaal
4,Franco per post 4,50 Postgiro 273107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
rv E TONEELCRITICI zijn niet tevreden
I over „Doden zonder graf", het enigs-
jis geruchtmakende stuk van de Parijse
ihilosoof en litterator Jean Paul Sartre,
at in de Nederlandse versie zijn gruwelen-
i-het-toneel nog veel scherper naar voren
l'rengt dan in de Franse. Dit blijkt te wijten
zijn aan de regie van Van Dalsum. David
[oning heeft in zijn critiek in dit blad ge
il, dat de regie de sombere pathetiek van
stuk nu en dan tot excessen heeft op-
edreven. In Elsevier wordt opgemerkt, dat
et spreektempo bij ons zoveel langzamer
dan in Frankrijk, dat vele passages van
iet stuk te breed uitgesponnen worden. En
parijs werden de pijnigings-scènes veel
ïinder realistisch en minder zichtbaar ge
peeld. Het slachtoffer zat daar trouwens
iet zijn rug naar de zaal. De Groene Am-
terdammer, die zich zeer scherp over stuk
n vertoning uitlaat, noemt het geval een
jigelukkig en tamelijk onwaardig experi-
nent, dat zichzelf veroordeeld heeft. De
oon van Van Dalsum's regie was alleen die
an de laatste gil, die een mens te geven
leeft.
De oorspronkelijke Franse zowel als de
Jeense opvoeringen zijn evenwel ook reeds
eveel voor een deel van het publiek ge-
reest. Zelfs een groot deel, dat dan ook
ijn scherpe afkeuring te kennen heeft ge
en. En zoals Koning vermeld heeft was
lij de Amsterdamse première personeel van
|e Geneeskundige Dienst aanwezig om
iulp te verlenen aan toeschouwers, wier
enuwgestel te zeer geschokt werd. Er
'ielen volgens zijn waarneming twee dames
lauw en ongeveer vijftig mensen verlieten
|e zaal, sommigen luide protesten slakend,
uit verzet tegen het koelbloedig bejag van
nonsterachtige effecten door de auteur".
Is het nodig, dat dergelijke vertoningen
wellicht zal deze stad ook nog op „Doden
onder graf" worden onthaald gegeven
/orden? Prof. S. Dresden, cultuurfilosoof,
leeft bij het voorwoord in het Nederlandse
rogramma geschreven dat iedere kunste-
ïaar het recht moet hebben zijn onder
werpen te kiezen zoals hij zelf wil, mits hij
p artistiek verantwoorde wijze te werk
Het schijnt in menig geval, vooral in
leze tijd, moeilijk uit te maken of iemand
artistiek verantwoorde wijze te werk is
ègaan. En wordt daar lang over gepiekerd
men een werk, dat aan zekere eisen van
rakmanschap voldoet, op het publiek wil
daten? Overigens ben ik niet geneigd om
et recht van ieder kunstenaar, om zijn
nderwerpen zelf te kiezen, aan te vechten,
laar wel om de vraag te stellen, of het
is dat de directie van Amsterdams
'oneel of enig ander gezelschap zulk
en product als deze „Doden zonder Graf"
p de planken brengt. Directies van toneel-
rzelschappen hebben immers op haar beurt
et recht, stukken al dan niet op te voeren.
in laatste instantie is er het publiek, dat
et recht heeft er al dan niet naar toe te
Het première-publiek te Parijs, Ko-
enhagen en Amsterdam heeft tevoren niet
unnen weten, wat het te wachten stond,
[u weet het publiek dat wel. Men zou dus
en volstaan met vast te stellen, dat de
lensen gewaarschuwd zijn en verder zelf
jar moeten uitmaken of zij krachtproeven
hun psychisch uithoudingsvermogen wil-
.1 nemen.
Maar dat lijkt mij toch niet voldoende,
lit te minder, omdat het geval niet alleen
taat. Het toneel, in deze jaren vlak na een
wereldoorlog slecht voorzien van goede
tukken, laat zich meeslepen in de tijdelijke
lepressie, die een deel van het mensdom
levangen heeft en „levert daaraan". De
eeds genoemde Groene Amsterdammer
eeft in zijn Kleine Krant een wrang-
rappige opsomming van hetgeen in Am-
ïerdam te genieten valt: „Wij kunnen kie-
:n tussen: „Waan of werkelijkheid" (geest-
erschijningen, symptomen van krankzin
nigheid) of „Doden zonder graf" (marte
en, gillen, bloed). Entrée 4.50 met inbe-
rip van geneeskundige behandeling. Wie
d deze genoegens nog op de benen staat
olgt onze gids naar de nachtvoorstelling
m „Huis clos" (een uurtje in de hel)".
Zowel de toneel- als de roman-litteratuur
,'ggen in vele uitingen bovendien een
oorkeur aan de dag voor de behandeling
an pathologische gevallen. Er zijn mensen
dit verklaren met het als „de geest van
e tijd" aan te duiden. Dat is gemakkelijk
ezegd, maar als de na iedere grote oorlog
nvermijdelijke periode van grote moeilijk-
leden, met inbegrip van tijdelijke geeste-
ijke verarming op menig gebied, waarlijk
e meesten van ons deed capituleren, zou
iet met de wereld gedaan zijn. Gelukkig
het niet zo gesteld: het zijn de krachtigen
in levenslustigen die de volken telkens
ulke perioden hebben doen overwinnen en
ie het eenvoudige woord „de menselijke
latuur heeft het leven lief" blijven ver-
taan en beamen.
Dergelijke verschijnselen van vlucht in
e narigheid en de pathologie, als wij nu
lij een aantal kunstenaars en anderen be-
even, hebben zich ook na de eerste wereld-
orlog voorgedaan. Dat was niet de eerste
jaal. En het karakter en de beperkte
jvensduur van „een mode" waren onmis-
:enbaar. Ook nu doet zich de narigheid als
ïode voor.
Het kan geen grote, menselijke kunst
ijn, geen kunst dus van blijvende waarde,
lie zich op verschijnselen van ziekte, dood
vernietiging richt en die beheerst wordt
oor uiteraard voorbijgaand défaitis-
ne jegens het leven, dat ondanks alle men-
elijk falen groot en schoon blijft, een
vontuur vol mogelijkheden en nieuwe be-
often. En het Toneel heeft een taak en een
oeping, die ons niet onverschillig kan
aten. Mijn antwoord op de hierboven ge
lelde vraag is niet alleen „Het is niet nodig"
naar bovendien: „Het is verkeerd".
R. P.
Wapenen ontdekt in
Italiaans schip
De Italiaanse politie heeft een grote
rapenvoorraad ontdekt aan boord van een
taliaans schip, afkomstig uit Triëst en
net bestemming voor Beiroet. De beman-
ling is gearresteerd en het schip is opge-
iracht naar Bari.
De wapenlading werd ontdekt toen het
chip wegens machïnestoring aanlegde te
lolfetta bij Bari. Volgens betrouwbare
Tingen te Rome deed de communistische
jemeester van Molfetta een beroep op
e burgerij het schip terstond te lossen,
eggende dat het Britse wapenen betrof op
'eg naar Palestina.
Volgens de berichten bevonden zich on-
ler de bemanning zes personen van Rus-
ische nationaliteit.
Voorrang in Marshallhulp aan Frankrijk, Italië,
Oostenrijk, Griekenland en Nederland
Terwijl de eerste zendingen graan en spek voor Europese landen op weg waren naar de
Atlantische havens der Verenigde Staten, vertelde de onderminister van Buitenlandse
Zaken Lovett op een persconferentie dat vijf landen voorrang zullen krijgen bij de
verschepingen van hulpgoederen, namelijk Frankrijk, Griekenland, Italië, Oostenrijk
en Nederland, aangezien deze landen aan het eind zijn van het economisch respijt dat
in de vorm van Amerikaanse hulpleveranties is genoten. Washington is thans in
afwachting van de „verlanglijstjes" dezer landen, die nauwkeurig moeten opgeven
welke, hoeveel en op welke tijd hulpgoederen aan hen moeten worden afgezonden.
Zaterdag om 6 uur Nederlandse tijd
heeft president Truman de veelomstreden
hulpwet van zijn handtekening voorzien
tijdens een korte en eenvoudige plechtig
heid op het Witte Huis. Truman verklaarde
na de ondertekening in tegenwoordigheid
van enkele ministers en de leiders van het
Congres:
„Weinig presidenten zijn in de gelegen
heid geweest een wet van zo grote beteke
nis te ondertekenen. De ondertekening van
deze wet is een zeer belangrijk gebeuren
voor de wereld, die naar het voortduren
van de vrede streeft. Ik prijs het Congres
voor de samenwerking, die het getoond
heeft bij de snelle behandeling van deze
maatregel. Dat hij aanvaard is, bewijst op
treffende manier, hoe een buitenlandse
politiek, die door twee partijen gevoerd
wordt, kan leiden tot doelmatig handelen.
Op nog treffender manier toont dit feit
aan, dat snelle en krachtige actie niet on
verenigbaar is met de volledige toepassing
van onze democratische regels voor dis
cussie en debat. Degenen, die aan de doel
matigheid van een democratisch stelsel
twijfelen," moeten de les van de bekrach
tiging van deze maatregel overdenken.
Deze maatregel is Amerika's antwoord
op de uitdaging waar tegenover de vrije
wereld zich op heden gesteld ziet. Het is
misschien het grootste waagstuk van con
structieve staatsmanschap, ooit door welke
natie dan ook ondernomen".
In een korte verklaring van Marshall
werd gezegd dat deze handeling „een his
torische stap is in de buitenlandse politiek
van dit land". Marshall zelf die tien maan
den geleden met de suggestie van een
Europees herstelprogram voor de dag
kwam, was bij de ondertekening niet aan
wezig. Hij bevindt zich te Bogota op de
Pan-Amerikaanse conferentie. (United
Press).
Een voorlopige staf zou hedenmorgen op
het departement van Buitenlandse Zaken
beginnen met het ontwerpen van maatre
gelen voor de verscheping der goederen.
Na dertig dagen zal deze voorlopige staf
vervangen worden door een regeringsbu
reau, de „Economie Cooperation Admi
nistration".
Valse textielpunten
kwamen uit België
Dezer dagen werden twee autobestuur
ders uit Turnhout (België) door de Ne
derlandse CCD aan de grens gearresteerd.
Zij werden in het bezit gevonden van
valse textielpunten, waarvan men ver
moedt, dat zij in België worden gedrukt.
De gearresteerden, twee Belgen, be
stuurden de autobussen, die het geregeld
vervoer verzorgen van de Kempische ar
beiders naar de Philipsfabrieken te Eind
hoven.
Het zou hier gaan om 70.000 valse tex
tielpunten. De Belgische politie heeft aan
de Nederlandse instanties de verzekering
gegeven dat zij alles in het werk zal stel
len de drukkers der valse punten op te
sporen. Nader wordt gemeld, dat meer ar
restaties zijn verricht en dat men de in
druk heeft op het spoor te zijn van een
wijd vertakte handel in valse textiel
punten.
De president moet nu nog een administra
teur benoemen die de leiding van het re
geringsbureau zal voeren. In verband met
deze functie is het meest genoemd de naam
van Paul Hoffman, president-commissaris
van de firma, welke de Studebaker auto
mobielen produceert. Hoffman is reeds
opgetreden als regerings-adviseur inzake
buitenlandse handel en internationale we
deropbouw.
Naar United Press meldt heerst in Ame
rikaanse regeringskringen de overtuiging,
dat de volgende stap van president Tru
man zal zijn een verzoek aan het Congres
om goedkeuring van een militair leen- en
pachtprogramma ten behoeve van de West-
Europese Alliantie.
Britss conservatieven
winnen raadszetels
Gisteren zijn in Engeland verkiezingen
begonnen voor meer dan 3.000 zetels in
meer dan 500 gemeenten. Tot dusverre
hebben de conservatieve candidaten vele
successen geboekt, voornamelijk ten koste
van Labour. Volgens de laatste opgaven
hebben de conservatieven 121 zetels gewon
nen en er 13 verloren. Labour verwierf er
40 en verloor er 95 en de liberalen v
overden 9 zetels en verloren er 8. De ver
kiezingen duren tot heden voort.
Communistische actie
voor „Nationale welvaart"
Het communistische „voorlopig plaatse
lijk comité voor nationale welvaart" te
Amsterdam heeft in de Apollohal een bij
eenkomst gehouden waaraan door 600 ge
delegeerden van 30 buurt- en bedrijfs-
comités werd deelgenomen.
De voorzitter, wethouder L. Seegers,
achtte „samenwerking en gemeenschappe
lijke strijd onontbeerlijk voor de komende
acties tot opheffing van de nood der grote
massa van ons volk". „Wij staan aan het
begin van een nieuwe periode van ons
volksbestaan, waarin strijd zal worden ge
voerd voor een betere economische samen
leving", zeide spreker.
De heer H. Gortzak, voorzitter der Am
sterdamse raadsfractie van de C.P.N. ver
klaarde in een uitvoerig betoog, dat de
Nederlandse regering en de haar steunende
partijen met de tot nu toe gevolgde loon-
en prijspolitiek niet geslaagd zijn in hun
pogingen een beter welvaartspeil voor ons
volk te bereiken.
„De volksbeweging, die wij willen orga
niseren", aldus spreker, „wil een nieuwe
kapitalistische oorlog helpen voorkomen
door opheldering over alle machinaties te
geven en het streven naar lotsverbetering
te bevorderen. Hierbij zullen wij alleen
van grondwettige middelen gebruik ma
ken".
Spreker zeide te geloven, dat men bin
nen zeer korte tijd 50.000 personen in Am
sterdam voor de volksbeweging zal kunnen
winnen. Hij eindigde: „In Amsterdam zal
de grondslag worden gelegd voor een Ne
derland, dat zelfstandig en welvarend zal
zijn en blijven".
Tenslotte werd een lijst samengesteld
van 43 personen, die de bestuursraad zul
len vormen van het „Welvaartscomité
Amsterdam". Alle communistische verte
genwoordigers in de gemeenteraad hebben
daarin zitting. Tevens werd een resolutie
aangenomen, waarin de gedelegeerden de
noodzaak van het in het leven roepen ener
„volksbeweging voor nationale welvaart"
onderschrijven.
Montgomery zal met Sokoiof ski dineren
Amerikanen treffen tegenmaatregelen in Potsdam
Het Britse militaire bestuur in Duitsland
en het Londense departement van Buiten
landse Zaken hebben verklaringen afge
legd, waarin de toestand te Berlijn en aan
de zónegrenzen wordt geanalyseerd.Hieruit
zou moeten blijken, dat de situatie door
tendentieuze berichtgeving oorspronkelijk
ernstiger zou zijn afgeschilderd dan door de
feiten verantwoord was. De plaatsvervan
gend militair gouverneur-generaal-majoor
Brownjohn heeft daarover zijn ontstemming
betuigd. Hij deelde mede dat het gedocu
menteerde goederenvervoer van en naar
Berlijn geen hinder ondervindt en dat de
Russen alleen inzage eisen van passen in
militaire en personentreinen. De Britten
willen dit toestaan, doch zij kunnen niet
.toelaten dat de Russen daarbij in de treinen
komen.
Het departement van Buitenlandse Zaken
te Londen heeft medegedeeld, dat volgens
uit Berlijn ontvangen officiële berichten
het leven aldaar zijn gewone gang gaat, met
uitzondering van het ophouden van mili
taire treinen. De andere treinen rijden nor
maal en het verkeer langs de weg vindt
regelmatig voortgang in twee richtingen.
Het militair bestuursbureau (Kommanda-
tura) functioneert naar gewoonte, aldus de
mededeling.
Verder is nog verklaard, dat, in tegen
stelling met andersluidende berichten, de
Sovjet-Russen niet geweigerd hebben deel
te nemen aan de werkzaamheden van sub-
Amerikaanse tommy-guns zetten kracht bij aan de tegenmaatregelen, die de Ame
rikanen in Berlijn hebben getroffen als antwoord op de Russische contrölemanie. De
voornaamste weg naar het Russische hoofdkwartier in Potsdam is door Amerikaanse
soldaten geblokkeerd, die alle voertuigen scherp controleren.
Rusland-Finland vlot niet
De twee leden der Finse delegatie, die
voor besprekingen naar Helsinki werden
teruggeroepen, zijn Zondag per vliegtuig
naar Moskou teruggekeerd om de onder
handelingen over het voorgestelde verdrag
tussen Finland en de Sovjet-Unie voort te
zetten.
In bevoegde kringen te Helsinki gelooft
men, dat de Finse delegatie een duidelijke
definitie van de militaire clausules van
het verdrag zal blijven eisen.
Aangaande de eerste twee clausules van
het tussen Finland en de Sovjet-Unie te
sluiten verdrag zijn de onderhandelingen
op een dood punt gekomen. Zij betreffen
de gemeenschappelijke verdediging, wan
neer een der beide landen zou worden
aangevallen. De Finnen zouden de formu
lering te vaag vinden; de Sovjet-Unie zou
aan die formulering willen vasthouden
maar belangrijke concessies op andere
punten hebben gedaan.
De communistische pers heeft op spoed
bij de onderhandelingen aangedrongen.
Voorts hebben de communisten demon
straties op het programma staan. De Finse
president, die het vertrouwen van Fin
land en van de Sovjet-Unie geniet, zo gaat
Reuter voort, hoopt een oplossing te vin
den en zou anders in overweging nemen
af te treden.
Volgens het Noorse persbureau zal
Noorwegen een kleine politiemacht naar
Finmarken en Noord-Tromsö zenden „in
verband met moeilijkheden, die zouden
kunnen ontstaan door het toenemend aan
tal vluchtelingen uit Finland". De stap
wordt „een voorzorgsmaatregel" genoemd.
commissies van het militair bestuursbureau,
doch voorgesteld hebben, op grond van te
kort aan personeel, het aantal sub-commis
sies van 19 tot 10 terug te brengen.
Sir Brian Robertson, de Britse militaire
gouverneur in Duitsland, is in een speciale
trein uit Herford naar Berlijn vertrokken.
Arthur Henderson, Brits minister voor
Luchtvaart, is met dezelfde trein uit Han
nover vertrokken.
De speciale militaire trein werd slechts
twee minuten op het grensstation te Ma-
riënborn opgehouden. Sovjet-beambten
hebben niet getracht de papieren te onder
zoeken. Het was de eerste trein, die de
zönegrens in de richting van Berlijn pas
seerde sinds de Britten het treinverkeer
naar Berlijn de vorige week afgelast
hebben.
Diner met politiek dessert
Veldmaarschalk Montgomery zal Dinsdag
dineren met de Russische militaire gouver
neur in Berlijn Sokolofski. De Rus heeft
pas Zondagavond de uitnodiging van Mont
gomery, die reeds een week geleden werd
verzonden, beantwoord met een aanvaar
ding. Ook generaal Dratvin. de plaatsver
vanger van Sokolofski, zal aanzitten. Het
diner wordt gehouden in de ambtswoning
van generaal sir Brian Robertson, de En
gelse militaire gouverneur. Men neemt aan
dat de laatste moeilijkheden tussen de ge
allieerden een onderwerp van besprekin;
zullen vormen. Intussen hebben de Russen
zich per brief bereid verklaard toelichtin
gen te geven op hun controle-maatregelen
en verdere détails te bespreken. Er is nog
niets bekend over het antwoord van Britse
en Amerikaanse zijde op dit Russische aan
bod.
De Amerikanen hebben Zaterdagmiddag
représaillemaatregelen tegen de Russen ge
nomen in Berlijn. Zij hebben een tijdelijke
controlepost ingericht op een voorname
verkeersweg te Potsdam, waar de Sovjets
gebruik van maken om hun hoofdkwartier
te bereiken. (Zie foto.) Later op de dag
werd deze „speldeprik-post" opgeheven.
Het hoofdkwartier van de Amerikaanse
luchtmacht te Frankfort heeft bekend ge
maakt, dat de speciale vrachtvluchten naar
Berlijn gestaakt worden, „nu het weer aan
goederentreinen gelukt is er doorheen te
komen." Passagiers zullen nog per vliegtuig
naar Berlijn moeten gaan. daar er nog geen.
overeenstemming is bereikt over passagiers
treinen.
Veiligheidsmaatregelen
in Frankrijk
In Frankrijk zullen 54 „beveiligingseen
heden" worden gevormd, die de politie
behulpzaam zullen zijn bij de handhaving
van orde en veiligheid, zo wordt officieel
meegedeeld.
Deze voorzorgsmaatregel is genomen,
zo neemt men aan, in verband met drei
gende stakingen in de komende zomer.
De eenheden zullen worden gebruikt
voor de bewaking van vliegvelden, havens,
spoorwegen en grenzen. Zij zullen door
een gemeenschappelijk hoofdkwartier wor
den geleid.
De bekendmaking van de nieuwe be
veiligingsmaatregel valt samen met een
verklaring van de minister van Binnen
landse Zaken Jules Moch dat hij „de orde
in de republiek zou handhaven, van welke
zijde zij ook zou worden bedreigd".
De Franse minister van Binnenlandse
Zaken heeft verder de communisten ge
waarschuwd. dat krachtige maatregelen
tegen hem zouden worden genomen als zij
een nieuwe serie stakingen zouden ont
ketenen.
Jules Moch. de Franse minister van
Binnenlandse Zaken, heeft te Montpellier
verklaard, dat de Franse regering gekant
is tegen het houden van algemeene ver
kiezingen op het ogenblik.
Twintigduizend wapendragers
trokken door Rome
Verscheidene honderdduizenden ver
drongen zich Zondag in de binnenstad van
Rome om de parade te zien van twintig
duizend man militairen en politie, de
grootste demonstratie van gewapende
kracht in de Italiaanse hoofdstad sinds het
einde van de oorlog. De parade, die om
elf uur in de morgen begon, passeerde ook
het communistische hoofdkwartier.
De regering had deze krachtdemonstra
tie bedoeld om aan de communisten de
animo te ontnemen eventueel bij de aan
staande verkiezingen tot een staatsgreep
over te gaan. Tevens was de parade be
doeld als een beroep op de vaderlands
liefde der Italianen om bij de aanstaande
verkiezingen op de niet communistische
partijen te stemmen.
Bijna alle bewapening, die men bij de
parade kon aanschouwen, was van Brits
fabrikaat, slechts de tanks van de gemoto
riseerde regimenten waren van Ameri
kaanse makelij. (United Press).
Het woord is aan
Ortega y Gasset:
Leven immers ts iets bepaalds te
doen hebben het is een taak
vervullen en naarmate wi.) ons
bestaan minder dienstbaar maken
ontnemen tvy er inhoud aan.
Redders en burgemeester
worden onderscheiden
Aan de bemanning van de motorredding
boot „Neeltje Jacoba" van de Noord- en
Zuidhollandse Redding-Maatschappij zul
len op Woensdag 7 April onderscheidingen
worden uitgereikt voor de redding van de
opvarenden van het Deense stoomschip
„Lotte Skou", dat op 9 Februari voor de
Nederlandse kust is vergaan. De uitreiking
van de onderscheidingen geschiedt in hotel
„Augusta" te IJmuiden, waar tevens de
gouden De Ruvterplaquette aan de burge
meester van Velsen zal worden over
handigd.
„Ik ben geen misdadigermaar wil mijn leven offeren
om Nederland en Duitsland iveer tot elkaar te brengen99
Nadat de procureur-fiscaal bii het
Bijzondere Gerechtshof in Den Haag,
mr. J. Zaayer. de doodstraf tegen Rau
ter had geëist, kreeg de toegevoegde
verdediger mr. K. van Rijckevorsel het
woord. Hij bestreed de bevoegdheid
van het gerechtshof, onder andere op
grond van het Verdrag van Genève
van 27 Juli 1929 betreffende de be
handeling van krijgsgevangenen. Naar
zijn mening had Rauter krachtens dit
verdrag berecht moeten worden door
het Hoog Militair Gerechtshof, dat
hem niet meer dan drie jaar gevange
nisstraf had kunnen opleggen.
Volgens pleiter stond de zaak er voor
Rauter veel beter voor dan voor de Duitse
generaals, die de bezette Balkan hebben
bestuurd en door het Amerikaanse tribu
naal te Neurenberg, zijn berecht. Niet
slechts, omdat daar tengevolge van repré
sailles duizenden mensen zijn gedood en
hier tientallen, doch vooral, omdat namens
onze regering met de vijand overeenkom
sten zijn gesloten bij de capitulatie op 15
Mei 1940, bij welke overeenkomsten on
der meer onzerzijds de verplichting is
aanvaard, om onvoorwaardelijk orde en
rust te bewaren en waarbij voorts de in
stelling van een Duits bestuur hier te lan
de is erkend. Het is een reeds uit de grijze
oudheid stammende rechtsregel, dat met
de vijand als zodanig gesloten overeenkom
sten op de meest nauwgezette wijze beho
ren te worden nageleefd, aldus pleiter.
Reeds door het optreden van Radio Oranje
van Juli 1940 af zijn deze overeenkomsten
voortdurend onzerzijds geschonden, zei de
verdediger. Van April 1942 af werden
voorts via het „England-Spiel" opdrachten
tot moordaanslagen en daden van gewa
pend geweld aan de vijand bekend, van
die tijd af begonnen reeds de wapen-„drop-
pings" van Engeland uit. In totaal zijn
40.000 machinewapenen, waarbij geluid
loos schietende pistolen, „gedropped".
„Het is niet te verwonderen", zo zei mr.
Van Rijckevorsel, „dat in deze chaos de
vijand uit zucht tot zelfbehoud slechts
door afschrikwekkende vergeldingsmaat
regelen de orde en rust in het bezette ge
bied kon bewaren. Men kan een bezet ge
bied, waarvan 99 pet. anti is, niet anders
dan met dergelijke maatregelen in be
dwang houden. Een Nederlandse generaal
zou in gelijke omstandigheden hetzelfde
hebben gedaan".
„Het breken van de overeenkomsten is
volgens het bestaande internationale en
Nederlands recht een daad van verregaan
de laagheid en oneerlijkheid, waarop bij
ons artikel 93 Wetboek van Militair Straf
recht de doodstraf is gesteld", aldus mr.
Van Rijckevorsel.
Een onbevangen en onpartijdige beoor
deling was volgens pleiter een psycholo
gische onmogelijkheid voor een Nederlands
rechtscollege, al was pleiter er van over
tuigd, dat dit met de beste bedoelingen is
bezieid.
De eerste twee punten der tenlasteleg
ging, de Jodenvervolging en de „arbeids
inzet". zijn van geheel andere aard dan de
vijf andere punten, die het beleid door af
schrikkende vergeldingsmaatregelen in
hielden. welk beleid, aldus pleiter, uiter
aard door de vijand niet is gewild, doch
dat volgens hem door schending van met
de vijand als zodanig gesloten ovei een
komsten is uitgelokt.
Rauters laatste woord.
Rauter kreeg hierna gelegenheid een slot
woord te spreken.
Hij begon met excuses aan te bieden
voor het geval hij onbehoorlijk mocht zijn
opgetreden. Hij verklaarde, dat het niet
in ziin bedoeling gelegen had de naam van
H.M. de Koningin en die van het Huis van
Oranje bij dit proces te betrekken. Daar
voor achtte hij beiden te hoog, zei hij.
Rauter verklaarde als Duitse generaal de
bevoegdheid van het Hof niet te kunnen
erkennen. Voorts zeide hij, dat na de capi
tulatie de Duitse macht de enige legale
macht was. Zodra de Nederlandse regering
in Londen zich hier niet meer aan hield,
beging zij een oorlogsmisdaad. Een beroep
op het volkenrecht moest door de bezet
tingsmacht verworpen worden wanneer de
bevolking zich zelf daar ook niet aan hield.
Rauter sprak vervolgens over het ver
zet, waarvan hij door het „England-Spiel"
zeer goed op de hoogte beweerde te zijn.
Uit de meldingen van de geheime zenders
was gebleken dat van Engeland uit door
lopend acties georganiseerd werden, welke
in strijd waren met het internationale
recht. Deze acties namen zo grote omvang
aan. dat de Duitsers deze niet meer met het
normale politieapparaat konden onder
drukken.
Hij verklaarde vervolgens dat hij niet
voor eigen zaak sprak. De executie kon
voor zijn „zusammengeschossen" lichaam
slephts een pijnloze dood betekenen. Hij
sprak, zo zei hij. voor de kameraden, die
onder hem gediend hadden, om hen en hun
familie te rechtvaardigen.
Rauter vroeg het Hof kennis te nemen
van de daden van Duitse generaals in de
Balkan. Daar waren tienduizenden Kiize-
laars als représaille neergeschoten, maar de
generaals die daartoe bevelen gegeven had
den, werden tot gevangenisstraf van zeven
jaar veroordeeld te Neurenberg. Dat hij 15
communisten na sabotagedaden had loten
doodschieten, was nodig volgens Rauter,
omdat de communisten behalve over de
schade die aan Duitsland werd toegebracht,
zich ook verheugden over het doodschieten
van Nederlandse gijzelaars. Dat hadden de
gearresteerde communisten in Rotterdam
hem verteld.
Rauter verklaarde, dat hij er bij Von
Wühlisch op had moeten aandringen om
gijzelaars te fusilleren voor de aanslag op
een Duitse onderofficier, omdat er later in
dergelijke gevallen veel harder zou opge
treden zijn wanneer hij niet direct in het
begin strenge maatregelen had genomen.
Als voorbeeld daarvan noemde hij Putten.
Hij had toen tien „Todeskandidaten" wil
len laten neerschieten, maar die waren
teen niet aanwezig „Helaas, want dan was
het drama van Putten nooit zo erg gewor
den."
Tenslotte zei Rauter dat hij dagen en
nachten er over nagedacht had of hij door
wat hij gedaan had een oorlogsmisdadiger
geworden was. Hij was echter tot de vaste
overtuiging gekomen, dat hij geen „Ver-
brecher" was. Hij meende dat hij en zijn
kameraden voor zover zij in zijn lijn ge
handeld hadden op grond van het inter
nationale recht nooit ter dood veroordeeld
konden worden. Om echter voor de bele
diging, het Nederlandse volk tijdens de be
zetting aangedaan, genoegdoening te geven
vroeg hij zich ter beschikking van de Ne
derlandse regering te mogen stellen om
door zijn dood de haat tussen het Neder
landse volk en het Duitse volk op te hef
fen.
„God behoede Nederland in de komende
jaren," zo besloot hij.
Repliek van mr. Zaayer.
Daarop kreeg mr. J. Zaayer, de procu
reur-fiscaal, nog het woord Hij dankte
Ruater voor de correcte manier waarop
deze zijn verdediging gevoerd had en
wendde zich daarna tot het publiek om te
verklaren, dat de artikelen van de
capitulatie-overeenkomst in Nederland
alleen- in de overgangstijd tussen het
neerleggen van de wapenen en bet weer
op gang komen van het overheidsapparaat
van kracht waren. Hiertegen nam echter
de verdediger mr. K. van Rijckevorsel stel
ling. Hij betoogde dat een capitulatie
overeenkomst niet aldus geïnterpreteerd
mocht worden en meende dat Rauter zich
wel degelijk mocht beroepen op de conse
quenties, die uit de capitulatie voortvloei
den.
De president deelde mede, dat Donder
dag 15 April uitspraak zal worden gedaan.
Hij voegde er echter aan toe, dat de vol
ledige uitspraak wellicht eerst over vier
weken zou volgen.
Passagierslijst „Sibajak"
Op onze bureaux ligt ter inzage een
passagierslijst van het m.s. „Sibajak",
dat op 24 Maart uil Batavia is vertrok
ken en op 18 April i?i Rotterdam wordt
verwacht.
Luchttaxi in Spanje
neergestort
Een luchttaxi van een Spaanse lucht
vaartmaatschappij. die Zaterdag van Ma
drid naar Barcelona onderweg was, ge
raakte in de buurt van Tarragona, een
plaats aan de Golf van Valencia ongeveer
70 kilometer ten Zuidwesten van Barce
lona, in een hevige storm, waardoor de
piloot werd gedwongen een noodlanding
te maken.
Het toestel werd geheel vernield.
Alle inzittenden, onder wie de heer G.
van Meeuwen, directeur van een Amster
damse nachtsocieteit, die met de heer Jean
Mikkenie in Spanje vertoeft voor het en
gageren van Spaanse orkesten en danse
ressen, werden als door een wonder gered
en kwamen met de schrik vrij.
MORGEN WISSELEND BEWOLKT
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt. geldig van Maan
dagavond tot Dinsdagavond:
Aanvankelijk wind uit uiteenlopende
richtingen. Zwaar bewolkt met regen.
Later matige, tijdelijk krachtige naar
West of Noordwest draaiende wind.
Wisselend bewolkt met enkele ver
spreide regen- of hagelbuien. Weinig
verandering van temperatuur.
6 April:
Zon op fi.04 uur. nn'irr ia UUr
Maan op 5.39 uur, onder 15-51 uur
