WMSMM
WL
ChefarineJ
Hollandse boeren in Indië aan de slag
CEBUTO
„Nu wordt de slok-op opgeslokt
De stem van Nederland over de wereld
PCJ-zender in 1949
op 100 Kilowatt!
Volksverhuizing in de Britse industrie
Trammende Britten
DONDERDAG 8 APRIL 1948
HAARLEM? DAGBLAD
Vet, vlees en groente
voor de Nederlandse troepen
(Van onze correspondent te Batavia).
Het leger in Indië heeft de Nederlandse
belastingbetaler een slordige duit gekost.
Daarom zal het hem wel niet onwelgeval
lig zijn te vernemen, dat hier pogingen
worden aangewend om de troepen, althans
wat de mondvoorraad betreft, zoveel mo
gelijk „selfsupporting" te maken.
Er was een tijd, waarin het vitamine
gebrek bij de soldaten tengevolge< van
voeding uit blik zo ernstig werd, dat het
zelfs met vitaminepillen bijna niet meer
te'bestrijden was. Men zon op mogelijk
heden om verse groenten voor de troepen
te betrekken, maar hoewel het land vol
doende opleverde, was de bevolking zo
bang voor représailles "van de kant van de
T.N.I., dat zij slechts tegen zeer hoge prij
zen geneigd was haar leven in de waag
schaal te stellen door leveringen aan het
leger. In die tijd betaalde men voor verse
groenten bedragen van 2.75 per kilo;
voor minder waren zij niet te krijgen.
Maar de vitamine-arme blikjes kosten
handen vol geld, en wat erger is: handen
vol deviezen.
Men moest er dus iets anders op vinden.
Dat andere vond men te Tjisaroeah, ten
Westen van Lembang, in de bergen boven
Bandoeng. Vroeger was dit het acclimati
seringsoord van het Remonte-depo», waar
de paarden uit Australië gewend werden
aan het Indische klimaat om geschikt te
worden gemaakt voor de dienst van het
K. N. I. L.
Thans heeft daar een aantal ener
gieke boerenjongens, onder leiding van
kapitein Gert van Wijk, de hand aan
de ploeg geslagen, om in samenwer
king met de plaatselijke bevolking het
land om te toveren in onafzienbare vel
den met Eropese land- en tuinbouw-
producten waar dit klimaat zich prach
tig toe leent. Witte kool, rode kool,
prei, uien, bonen, wortelen, aardappe
len het is een begin, maar een in
drukwekkend begin. Vele hectaren
reeds heeft men bepoot en beplant en
bezaaid; het resultaat kon op deze
vruchtbare lavabodem niet lang op
zich laten wachten.
Natuurlijk, moet men bij de keuze der
groenten sterk rekening houden met de
vervoersmogelijkheden. In de bergen is
het Idimaat weliswaar -Europees koel,
maar Java is een groot en warm land en
niet alle vaderlandse groenten verdragen
verre reizen in de tropische hitte van
laagvlakten. Bij de distributie wordt met
deze moeilijkheid dan ook terdege reke
ning gehouden. Men heeft deze zo georga
niseerd, dat de groenten, die 's middags
geoogst worden, de nacht over in de koude
van de ber^èn blijven liggen en de volgen
de ochtend reeds vroeg op transport wor
den gesteld, zodat zij nog in de avond van
die dag de verste garnizoenen in West-
Java kunnen bereiken. De dag daarop
vindt 'Jan-soldaat ze in de pot, vitamine
rijk en vers.
De aardappel-veldslag.
Na de politiële actie werd de groente
voorziening zowel voor de militairen als
voor de burgerbevolking in de door ons
beschermde gebieden plotseling veel rui
mer. Toen het ergste gevaar van de lucht
was, steeg het aanbod bij toverslag en
daalden de prijzen evenredig tot een» ge
middelde van 0.75 per kilo, dus 2-la
ger dan vóór de actie. De aardappelprijzen
echter bleven gehandhaafd, doordat hierin
de Chinees zijn hand had. Met het onfëil-
bare, maar vaak uitermate lastige han
delsinstinct, dit volk eigen, begreep de
'Chinees dat het grote aantal uit Neder
land binnenstromende Europeanen, bur
gers en militairen, zich niet onmiddellijk
bij de rijstvoeding zou gaan aanpassen.
Waar zij er maar de hand op konden leg1-
gen, huurden de Chinezen de aardappel
velden van de bevolking of kochten de
oogst ter plaatse op, zodat zij de prijzen
kunstmatig hoog konden houden.
"Kapitein Gert van Wijk, groot landbouw-
strateeg, heeft zich thans in deze aardap
pel-veldslag gestort en koestert het grim
mige voornemen het Chinese monopolie te
breken. Hij heeft de rijke weilanden van
Tsjiraroeah laten omploegen en nu ziet het
land er uit, of er een gigantische kam
overheen is gehaald. Uit al die eindeloos
lange voren zullen straks de aardappel-
Inlichtingen over militairen
in Indië
Familieleden van militairen in Indië
richten herhaaldelijk vragen tot onder
scheidene instanties over het uitblijven
van correspondentie, omtrent gevallen van
ziekte, omtrent het laatste levensuur en
de eventuele alsdan verleende geestelijke
bijstand, om toezending van foto's van
begrafenis en graven en omtrent de terug
zending van nagelaten eigendommen.
Het ministerie van Oorlog heeft in over
leg met "de legerleiding in Indië, de b0ide
thuisfronten en het Nederlandse Rode
Kruis bepaald, dat bedoelde inlichtingen,
Voor zover deze betrekking hebben op
militairen van de Koninklijke Landmacht,
uitsluitend worden verstrekt via het daar
toe ingestelde Contact Bureau Indië, ge
vestigd Casuariestraat 16 te 's-Graven-
hage.
Aanvragen om inlichtingen dienen door
'de naaste familiebetrekkingen in Neder
land derhalve in het vervolg te worden
gericht rechtstreeks aan genoemd Con
tact Bureau Indië of aan de hoofdbureaus
of de plaatselijke afdelingen van het Pro
testants Interkerkelijk Thuisfront, van het
Katholiek Thuisfront of van het Neder
landse Rode Kruis, welke instellingen zijn
vertegenwoordigd bij het Contact Bureau
Indië.
Tribunaal-advies tegen direc
teuren van „De Telegraaf"
Het Amsterdamse tribunaal wees advies
tegen wijlen H. M. C. H. in leven directeur
van ..De Telegraaf" en de vroggere druk
kerij „Elsevier". Geadviseerd wordt van het
vermogen van H.. dat f 17.000,000 groot is, ver
beurd te verklaren een bedrag groot
f2,000.000, vermeerderd met 4 gewone aan
delen van elk f25.000 en 12 preferente aande
len van elk f4000. benevens 275 obligaties
van de drukkerij „Elsevier" van elk f 1000
met de opmerking, dat het bedrijf „De Te
legraaf" bij dit advies niet in het geding
komt.
Tegen F. H. J. H. een broer van wijlen H.
M. C. H.. adviseerde het tribunaal een geld
boete op te leggen van f40.000 rekening hou
dend met het feit, dat F. H. J. H. „meer het
6lachtoffev geworden is van het beleid van
Zijn broer".
planten opschieten en de Chinees zal zijn
leveringen aan het leger verliezen. Hij zal
zijn aardappelen naar Singapore moeten
verkopen, wil hij er niet mee blijven zitten
en daarmee doet hij goed werk, want dat
brengt deviezen in het laadje.
Spek op de boterham.
Behalve de aardappelen en de groenten
heeft ook het varkenslapje de aandacht
van deze voortvarende K.N.I.L.-kapitein.
Maar het zijn overvette lapjes, die hij aan
het .mesten is, want het leger heeft een vol
doende aanbod van mager vlees; wat het
nódig heeft is vet. Zo ziet men hier var
kens van over de 100 kilo, die ternauwer
nood nog over een systeem van voortbe
wegen beschikken, omdat de buik bijna
onder de poten uithangt. Het is een wilde
schakering van varkensrassen, die hij hier
heeft verzameld. Men vindt er van het
bijna wilde zwijn af tot het Duitse edel-
zwijn toe. Men vindt er Balinese varkens
en Friese varkens en varkens van onde
finieerbare afstamming. Maar al die var
kens zijn vlees en vet. het zijn wandelen
de speklagen, die straks de stamppot van'
Jan-soldaat zullen verrijken.
Het zou ons té ver voeren u nog te ver
tellen van de jam en boterhammenworst
uit Tjisaroeah, die straks de „mik" zullen
opsieren inplaats van de inhoud van blik
jes uit Australië. Dit alles bespaart belas
ting en deviezen en komt de gezondheid
van de jongens ten goede.
Zcmerprogramma
verschenen
40 Meerdaagse
i door
geheel Nederland
ARDENNEN
BELGISCHE BADPLAATSEN
Vertrek iedere week. Prima
hotels en maaltijden. Des
kundige leiders.
Grote keuze dagtochten
door
NEDERLAND en BELGIE
REISBUREAUX
HAARLEM: Grooie Houtstraat 124,
Tel. 20033
IJMUIDENN.A.C.O., Kalverstr. 120
en inlichtingkantoren der H.S.
Droogmaking van hef Haarlemmermeer begon een eeuw geleden
Rijnland en de „omgekeerde fabel der Danaïden
Vier beroemde genees
middelen in één tablet.
Bij griep, verkoudheid, tegen alle pijnen enz.,
is CHEFARINE „4" een bijzonder krachtig maar
toch weldadig middel, want het bevat uier
werkzame bestanddelen, stuk voor stuk in de
gehele wereld al beroemd. Eén bestanddeel -
Chefarox - zorgt dat, al is de werking zeer krach
tig, zelfs een gevoelige maag niet van streek raakt
Prijs f 0.75 per tabletten.
Het om zijn uitvallen gevreesde water
van de binnenzee begon een eeuw geleden,
toen men eindelijk de Ringvaart had kun
nen afsluiten, langzaam te dalen onder de
zuigkracht van de „Loeghwater". In deze
stoom-burcht, die ten Zuiden van het Meer
was opgeworpen, stampten de zuigers rus
teloos op en neer en in verrukking sloegen
de ingenieurs de werking van het gemaal
gade dat, hoewel nog geenszins volmaakt,
toch zeker „uniek" mocht heten. Het zou
zo spoedig mogelijk hulp krijgen van twee
apdere „stoom-tuigen": In het Westen ver
rees de „Cruquius", genoemd naar een
toeziener op Rijnland, die in 1742 een ge
waardeerde theoretische bijdrage tot de
droogmaking leverde en in het Noorden de
„Lijnden", wiens peetvader in 1822 een uit
voerig plan had ingediend, waarbij hij als
eerste de stoom-energie aanbeval. Omdat
baron van Lijnden van Hemmen zelf om
ouderdomsredenen de eerste steenlegging
niet meer kon verrichten, vervmg zijn
zoon hem daarin.
Tot nu toe heeft Radio Nederland
Wereldomroep, gewoonlijk aangeduid'met
de roepletters van zijn bekendste zender,
PCJ, zijn dagelijkse programma's naar alle
delen van de wereld uitgezonden via vijf
golflengten. Thans is het evenwel zover,
dat waarschijnlijk in April een zender op
de golflengte 13,96 meter iri bedrijf kan
worden gesteld.
Deze golflengte heeft het grote voordeel,
dat hij vooral overdag goed kan worden
ontvangen, een eigenschap die de .luiste
raars in het Verre Oosten-in staat zal stel
len reeds aan het einde van de dag en wel
licht ook in de vroege avonduren onze uit
zendingen te beluisteren.
De nieuwe 13 meter-zender zal een
energie van ongeveer 15 Kilowatt hebben,
en een antenne gebruiken waarvan de
straling gericht wordt op het gebied waar
voor de uitzendingen bestemd zijn.
De zender wordt niet opgesteld te Huizen
waar de andere zenders van de Wereld-
Twee millioen personen moeten
van betrekking veranderen
(Van onze Londense correspondent)
Om het hoofd boven water te kunnen
houden, zal Engeland dit jaar de m«,-st
ingrijpende maatregelen moeten nemen.
Sir Stafford Cripps, de gewetensvoUe op-
percijferaar, zet dat uiteen in het jaarlijks
overzicht van de economische toestand.
Zijn nieuwe productiepolitiek heeft reeds
belangrijke resultaten opgeleverd, maar
het* is niet genoeg. Zelfs met Amerikaanse
steun blijft het er nog somber genoeg uit
zien. Door een zeer scherp gecalculeerd
inkoopprogramma hoopt, de regering het
tekort op de handelsbalans terug te bren
gen tot 250 miUioen (tegen 675 in 1947).
Amerika blijft de grote leverancier van
grondstoffen, doch voedsel zal zo veel mo
gelijk elders worden gekocht, hetgeen niet
wil zeggen, dat men iedere prijs accepteert,
zoals sommige landen blijkbaar menen.
Gefabriceerde goederen zullen ook zo min
mogelijk van het Westelijk halfrond
worden betrokken. Het arbeidsleger zal
voor het grootste deel in de exportslag
worden geworpen. Op z'n minst zullen een
half millioen werkkrachten naar de essen
tiële dollarverdienende bedrijven moeten
worden overgeheveld, wat voor hen een
tijdelijke werkloosheid zal meebrengen. In
totaal zullen door allerlei verschuivingen
binnen bepaalde takken van industrie twee
millioen personen van betrekking moeten
veranderen.
De Weg terug
De grote handicap is het tekort aan
staal, basis voor de uitvoernijverheid. Tex
tiel moet daarom als plaatsvervanger op
treden. Ondanks alles gaat Engeland er
nog steéds terecht prat op, het best ge
klede volk tér wereld te zijn. Het is ver
bazingwekkend wat deze industrie produ
ceert, maar men komt liefst 200.000 han
den tekort. Er is een grote recruterings-
campagne, die zich tot de DP-kampen uit
strekt, aan de gang. Textielfabrieken wor
den overgeplaatst naar de nieuwe indus
triegebieden. waar werkloosheid dreigt
door de staalschaarste. Het gevolg hiervan
is reeds, dat het exportprogramma voor
1948 met. tien procent omlaag moet. Het
aantal calorieën zal ook zakken, n.l. van
Directeur van Beheersinstituut
verduisterde elf mille
Voor de Maastrichtse rechtbank heeft
terecht gestaan de 27-jarige accountant
C. H. W. S., directeur van het beheers
instituut voor Zuid-Limburg te Klimmen,
die* zich had te verantwoorden ter zake
verduistering van een aantal geldbedra
gen, afkomstig van verkochte goederen uit
boedels van politieke delinquenten voor
een totale som van ruim 11.000. Deze
zaak vormde het slotstuk van een aantal
verduisteringen en fraudes, welke in het
vorig jaar het beheersinstituut in het
brandpunt van de belangstelling zette.
Verdachte gaf de ten laste gelegde feiten
onomwonden toe. Hij had royaal geleefd
en alle gelden ken eigen bate uitgegeven.
De verdachte, die een ondergeschikte po
sitie had, kreeg zeer grote bevoegdheden
toegewezen en was verantwoordelijk voor
8 millioen gulden. De eis luidde" anderhalf
jaar gevangenisstraf.
Boycot van adverteerders
in „De Waarheid"
De Rooms-katholieke Middenstandsvereni
ging te Someren (N.B.) heeft besloten geen
artikelen te kopen van of te verkopen aan
firma's of zaken, die na 15 April advertenties
plaatsen in het dagblad „De Waarheid".
De vereniging heeft de Diocesane Bond te
's Hertogenbosch op de hoogte gesteld van
dit besluit en verzocht er bij alle plaatselijke
middenstandsverenigingen op aan te dringen
eenzelfde standpunt in te nemen.
2880 in 1947 tot 2681 (voor de oorlog 3000).
Verder moet de woningbouw een geduchte
veer laten. Vdlgend ja^r zullen er slechts
140.000 huizen bijkomen tegen 250.000,
die thans in aanbouw zijn. Het betekent
ook minder scholen, ziekenhuizen en fa
brieken. Eind van het jaar zal misschien
ook het textielrantsoen worden ingekrom
pen. Maar sparen is het parool, om inflatie
te kéren. Het positieve van al dit bitters
is, dat dit jaar met hulp van buiten het
begin van de opgang kan worden. De wenk
aam Washington is duidelijk genoeg.
De regeringsplannen berusten als steeds
op een maximum van vrijwillige mede
werking, die ook heet te gelden als een
typische demonstratie van democratisch
beleid, bedoeld als een meest actuele les
aan de wereld van thans* Dit klinkt na
tuurlijk erg 'mooi en er zit een kern van
waarheid in, wanneer het maar niet wil
verbloemen, dat de regering in feite over
weinig andere middelen beschikt. Daar-
ir zijn de problemen te gecompliceerd.
De enige dwangmogelijkheden, die worden
toegepast, zijn de grondstof-toewijzingen
en arbeidsverplaatsingen, waarmede men
van bovenaf de industrie kan dirigeren.
Veel hangt er af van improvisatie. Zo
worden talrijke firma's zonder de minste
exportervaring de frontlinie ingestuurd
om dollars te veroveren. Het kost heel wat
hoofdbrekens om de exportindustrie af te
stemmen op de behoeften van hel conti
nent. Een loon- en winststop moet voor
komen, dat men niet met onverkoopbare
waar blijft zitten.
Vrouwenhulde aan
mevrouw Roosevelt
Op Maandag 19 April, de dag voor haar
erepromotie te Utrecht, zal mevrouw Roo
sevelt in de Ridderzaal te 's-Gravenhage
ontvangen worden door het Nederlands
Vrouwencomité. Hierbij zal Prinses Ju
liana tegenwoordig zijn. De ontvangst js
bedoeld als een hulde van de Nederlandse
vrouwen aan mevrouw Roosevelt. De rege
ring zal door verscheidene leden van het
kabinet vertegenwoordigd zijn. De presi
dente van het Nederlands Vrouwencomité
mej. mr. M. A. Teilegen zal een begroe
tingsrede houden, waarna mevrouw Roo
sevelt een boodschap aan de Nederlandse
vrouwen zal uitspreken. Een slotwoord zal
worden gesproken door mej. mr. A. E. Rib-
bius Peletier, lid van Gedeputeerde Staten
van Noordholland, vice-presidente van het
Nederlands Vrouwencomité.
De bijeenkomst zal door zang van Jo
Vincent worden opgeluisterd.
Communistische plannen
in Chili
Chileense bladen maken melding van
de ontdekking van een Chileense commu
nistische beweging ter ontketening van
een Chileense communistische beweging
een revolutie, die op 1 Mei zou beginnen.
De beweging zou aanvangen in de ge
bieden der koper- en kolenmijnen en bij
de spoorwegcentra. Voorts zouden de ha
venwerken en de openbare diensten in de
grote steden van Chili tegelijkertijd stil
gelegd worden.
Hoewel de, regering geen communiqué
heeft uitgegeven is medegedeeld, dat er
reden bestaat te Conception de commu
nistische leider Olando Millas en Vera
Opazo. een van de leiders van de vorige
staking der arbeiders van het kolengebied,
te arresteeren.
Verhoging van pensioenen
Naar het A. N. P. verneemt is een wets
ontwerp tot verhoging van de pensioenen
met een toeslag, dat aansluit aan de wet
van 28 Januari 1947 tot toekenning van een
uitkering ineens aan gepensionneerden, de
ministerraad gepasseerdl
omroep staan, maar te Kdotwijk, het grote
centrum van PTT-zenders voor telegraaf-
en telefonieverkeer op lange afstand. De
ongeveer 70 meter hoge antennemasten
staan overeind. De twee antennenetten,
waarvan het ené" dienst dqet als reflector,
worden aangebracht. Door omschakeling
kan de straling zowel op het Oosten als op
het Westen gericht worden.
De zender, welke tijdens de bezetting
door de Duitsers uit Nederland wegge
voerd was, is in deplorabele staat in de
Russische zóne teruggevonden, tegelijk met
twee andere, die 'inmiddels weer door de
PTT in gebruik zijn genomen.
Ook de zendcapaciteit van de Wereld
omroep in de 16 meterband zal binnen af
zienbare tijd worden verbeterd. Thans is
een zender van 5 Kilowatt sterkte op die
golflengte in gebruik. Tussen alle buiten
landse 100 Kilowatt-reuzen heeft déze
zwakke Nederlandse zender een harde dob
ber om zijn weg door de aether te banen.
Teneinde ook op deze golflengte betere
resultaten te bereiken wordt bij de N.V.
Phiiips-TelecommunicatierIndustrie voor
de Wereldomroep een nieuwe 40 Kilowatt
zender gebouwd. Ook deze zender zal een
beam-antenne krijgen en worden gebrqikt
voor de uitzendingen naar het Verre Oos
ten.
Een bijzonderheid van de nieuwe 16
meter-zender is, dat men deze in acht
seconden automatisch van 16 op 49 meter
zal kunnen overschakelen, een proces, dat
nu nog ongeveer vijftien minuten duurt
bij de overschakeling van de PCJ-zender
van 19 op 31 meter.
Men hoopt met de bouw van deze nieuwe
40 Kilowatt-zender in de tweede helft van
dit jaar gereed te zijn.
Voor de eigenlijke PCJ-zender, die een
vermogen heeft van ongêveer 35 Kilowatt
uitzendt via de 19 en de 31 meter-band,
bestaan eveneens verbeteringsplannen. De
storing veroorzaakt door de steeds menig-
vuldiger wordende, buitenlandse 100 Kilo
watt-zenders is vooral in de zomermaan
den oorzaak, dat de PCJ-uitzendingen
minder goed tot hun recht* komen. Men
heeft ook hier te lande ingezien, dat de
sterkte ten minste 100 Kilowatt moet be
dragen en is inmiddels begonnen met de
bouw van een eerste Nederlandse zender
van dat vermogen.
COMMISSIE VOOR GEMEENTE-
DOCUMENTATTE
Om te komen tot een wetenschappelijk
gefundeerde gemeentedocumentatie, welke
kan worden gebruikt als grondslag bij het
opstellen van concrete gemeenteklasse-
indelingen voor doeleinden, welke verband
houden met de onkosten voor levensonder
houd en levensgewoonten (zoals loonvor
ming in het vrije bedrijf, noodvoorziening
ouden van dagen, consumentencre'diet,
overbruggings- en sociale,-bij standsrege
lingen, regeling werkverruiming hoofd
arbeiders, bezoldiging overheidspersoneel),
alsmede tot het aangeven van richtlijnen
voor dergelijke gemeenteklasse-indelingen
heeft de minister van Sociale Zaken een
commissie ingesteld. Voorzitter is prof. dr.
J. P. Kruijt te Utrecht.
H.M. de Koningin
op de Jaarbeurs
De Koningin heeft gistermiddag een be
zoek aan de Jaarbeurs gebracht.
De Landsvrouwe bezocht onder andere
de afdeling bouwmaterialen waar zij zich
liet voorlichten over de machinale hout- en
metaalbewerking. Geruime tijd vertoefde
H. M. bii de stand van de Hoogovens. In
het Belgische paviljoen werd de Lands
vrouwe ontvangen en rondgeleid door de
Belgische ambassadeur. Tot slot werd een
bezoek gebracht aan de open stand van
machines, in welker nabijheid het pas ge
bouwde paviljoen met buffet zich bevindt,
waar de hoge gast bij een knappend open
haardvuur enige verfrissingen gebruikte.
Tijdens de thee oftderhield de Koningin
zich met de autoriteiten. Haar werd een
luxe-uitgave van de Jaarbeurscatalogus
aangeboden. Tegen vijf uur verliet de
Landsvrouwe met haar gevolg het Jaar
beursterrein.
Van de goede en kwade ervaringen, die
men bij de bouw en de werking van de
Leeghwater had opgedaan, werd terdege
geprofiteerd bij het opwerpen van de twee
nieuwe bolwerken tegen de erfvijand. In
verband met het feit dat de Cruquius nu
geen bemalingsdiensten meer verricht,
maar nog slechts als een inderdaad zeer
bezienswaardige bezienswaardigheid
voor de weetgierige toerist fungeert, is het
wel interessant in de uitvoerige verhande
lingen van jhr. Gevers van Endegeest over
de droogmaking te lezen, dat ook deze
de voorzitter van de Commissie van Beheer
en Toezigt zich heeft bezig gehouden met
de vraag of een derde gemaal in het Westen
wel noodzakelijk was. Zijn vertrouwen op
de energie van stoom was weliswaar zeer
groot (ten aanzien van andere vraagstuk
ken misschien wel eens te groot), maar het
veroorloofde hem toch niet het risico om
het meer met slechts twee gemalen droog
te maken en vooral droog te houden
Daarbij wees hij terecht op de grote uitge
strektheid ervan.
De twee nieuwe gemalen werden vol
gens eenzelfde plan vervaardigd, maar
kwamen veel te laat klaar. Twee Engelse
fabrikanten zouden weer voor de stoom-
apparatuur zorgen, doch de leveringster
mijnen werden door hen met grote stappen
overschreden, hetgeen hen beiden een
boete van f 12000.opleverde. Als belem
merende factoren noemde jhr. Gevers v
Endegeest winterkou, ziekte en.... staat
kundige verwikkelingen, die voor handel
en nijverheid veelal noodlottig waren. Let
wel, men leefde in 1848!
Het werd April 1849 vóór de twee nieuwe
gemalen in werking kwamen, zodat
„Leeghwater" bijna een jaar in zijn eentje
aan het Meer had staan zuigen en de op
pervlakte in dat tijdsbestek tot beneden
0,79 el (ruim een halve meter) onder A.P.
had gehaald.
Toen echter ook de twee andere gemalen
o.a. bemand met kwekelingen van
Delftse Academie „die mert moed de handen
aan het werk sloegen ondanks hunne we
tenschappelijke opleiding" in het Noor
den en Westen aan de erfvijand begonnen,
volgden de centimeters en decimeters
waarmee het woelige waterniveau daalde,
elkaar sneller op en in 1850 had Nicolaas
Beets het volle recht om in dichterlijk leed
vermaak te zingen:
„Nu wordt de Slok-op opgeslokt
Nu raakt zijn rijk ten ende;
Nu ligt de grove Waterreus
Zieltogend op zijn brede neus
En jammert van ellende.
Nu laat hem Oome Cruquius
Nu kopt hem Vader Lijnden
En d'oude Rijpse Molenaar
Purgeert hem sedert 't derd' halfjaar,
Dat al zijn krachten kwijnden
en daarmee kon hij de Aalsmeerder boer
geruststellen, die hij in 1838 had laten
zuchten:
„Grote Plas, Grote Plas,
'k Wou dat je leeggemalen was!
Want je knabbelt alle jai'en
Aan mijn weiland met je baren.»
De droogmaking had trouwens ook in
haar eeuwenlange „plannenstadium" ge
noeg literaire belangstelling genoten .In de
17e eeuw kunnen we reeds onmiddellijk de
„prins onzer dichters" Vondel aanwijzen,
die in zijn overwinningsfanfare bij de
Westfaalse vrede de landsregering o.a. ad
viseerde:
„Maal het Haarlems meer tot land"
Als laatste dichter in het plannenstadium,
dat toen reeds een zeer besliste vorm ging
opleveren, hield Willem Bilderdijk zich met
de ondérneming bezig.hoewel meer in
negatieve zin.
Hij betoogde dat het Meer was ontstaan
door Gods toedoen en dat daarom de droog
making „den geheelen ondergang der Pro-
vintie met zich zal slepen". Eenzelfde agi
tatie bestond er ook al toen de Rijpse „duy-
zendkunstenaar Leeghwater" zijn plannen
had gelanceerd. Deze stelde er o.m. het vol
gende tegenover:
„Als dat waar zou zijn, dat men geen
ding zou mogen veranderen, vernieuwen
of verbeteren, zoo zouden onze voorouders
in vele zaken dapper gemist en gedoold
hebben, welke voor ons den weg bereid
hebben, waardoor nu Holland, door den
zegen des Heeren, in vele treffelijke wer
ken opgekomen en verbeterd is"
Deze potige „apologie" van Leeghwater
hadden ook tijdens de droogmaking
nog velen ter harte dienen te nemen. Ook
de meestal maar ten dele gefundeerde
zakelijke bezwaren waren niet van de
lucht en een der opposanten roerde zich
zo hevig en volhardend dat de arbeid der
gemalen 's winters soms lange tijd stil
kwam tè liggen! Dat was Rijnland. In ons
vorige artikel hebben we haar voornaam
ste bezwaar reeds genoemd, inkrimping
van de boezem tot minder dan 1 5 gedeelte.
Overeenkomstig haar toezegging heeft de
Commissie van Beheer en Toezigt zich geen
zorgen gespaard om een goede afwatering
ook zonder het Meer mogelijk te
maken en dat verdubbelde bijna dè om
vang van haar arbeid. Zij liet o.a. ten bate
van dit Hoogheemraadschap drie stoomge
malen bouwen (bij Halfweg, Spaarndam
en Gouda) en verbeterde ook op andere
wijze de afwatering, maar zolang een en
ander nog .niet in kannen en kruiken was
en dat kwam het gedurende de droog
making nog niet bleef Rijnland pro
testeren en beschuldigen.
In December 1850 ging er zelfs een ver
zoekschrift naar de Kroon, waarin het
Hoogheemraadschap zich beklaagde over
een te hoge boezemstand, „terwijl er nog
in al die jaren geen enkele druppel weder
om opzettelijk in het Meer is gelaten". Dat
mocht Rijnland volgens de door haav
eigenaardig geïnterpreteerde overeenkomst
van 1847 toch wel verwachten! Maar ge
lukkig was er geen haar op de hoofden der
commissieleden, die daaraan dacht, 's Win
ters lag het werk ten bate van Rijnlands
boezemstand soms al lange tijd stil. En dan
te bedenken, dat deze boezemstand in het
verleden reeds meermalen veel slechter
was geweest! „Waarom Rijnland ten koste
van de onderneming en 's lands schatkist
in een betere positie brengen dan het al
was?", schrijft jhr. Gevers, om vervolgens
de klassieke fabel der Danaïden op te dis
sen: Deze waren veroordeeld tot het vullen
van een vat dat even hard leegliep. De
commissie scheen nu een vat te moeten
leegpompen, dat prompt weer volstroom
de. Geen wonder dat men hier en daar
werkelijk al ging betwijfelen of het Meer
ooit wel eens droog zou komen.
Gelukkig is de onderneming echter nooit
in deze omgekeerde fabel ontaard.
CURIOSA
De wereld dreunt van de grote disputen.
Maar dit belemmert het voortbestaan van
de kleine niet. Misschien moet men wel
zeggen: gelukkig niet. Want zij gevqn
menigeen welkome afleiding.
Tot de aardige onderwerpen behoort de
strijd tussen voorstanders van Tram en
voorstanders van Bus. In de bezettingsjaren
is die verflauwd, omdat de ontwikkeling
van beide stil stond en de Nazi's met breed
gebaar zowel onze trams als onze bussen
stalen. Tenslotte stierf het geschil zelfs uit,
omdat er noch trams noch bussen meer
reden. Maar na de oorlog herrees het uit
zijn asse en nu staat hei weer in bloei.
Haarlem is er zelfs een der kernen van,
omdat zowel onze stadstram, die zoveel
snelle wielrenners gekweekt heeft, als „de
Leidenaar", welker rails zich op zo grillige
wijs over de verkeersweg door de bollen-
dorpen slingeren, op de nominatie staan om
te verdwijnen.
Voor de Trammaristen is thans, in hun
kamp tegen de Bussianen, hulp uit het
Westen op komst. Buitenlandse hulp. Gij
zult gelezen hebben van die twintig Brit
ten, allen leden van de Bond van Licht
Verkeer bp Rails, die hun tiendaagse va-
cantie in 'ons land komen doorbrengen en
het per tram denken te doorkruisen. Geen
bus zullen zij een blik waardig keuren.
Zelfs geen trein of boot, want slechts node
hebben zij er in berust, dat zij van deze
laatste vervoermiddelen gebruik moeten
maken om Nederland te bereiken. Plesman
met zijn vliegtuigen heeft bii hen zeker
geen kans, want hun aanvoerder, tevens
de stichter van hun Bond: J. W. Fowler,
heeft verklaard dat hij trams boven bussen
verkiest omdat zij schokloos, even snel,
economischer en veiliger zijn. Waar blijft
dan Plesman met zijn remous, zijn ver
vaarlijke snelheid, zijn tarief en zijn er
kende veiligheid, die zich nochtans niet
met die van tram en bus op éen lijn kan
stellen? Natuurlijk bedoelt mr. Fowler de
veiligheid van de mensen binnen de tram;
mocht een arglistige Bussiaan hem uitno
digen om eens 's avonds in een regenbui
per fiets of auto van Leiden naar Haarlem
tq rijden, dan is dat onaardig en moet hij
er niet op .ingaan.
Dat twintig Britten hun vacantie aan
hun tram-ideaal wijden en niet komen om
onze tulpen en hyacinten in bloei te zien,
maar om te genieten van Lijn 24 (Amster
dam) in de bocht, van Lijn 3 (Den Haag)
op de zo aantrekkelijke Laan van Meer-
dervoort, van onze Leidenaar als hij zich
in Sassenheim's hoofdstraat stort en van
de Gele Tram, als zij Wassenaar door
klieft ik noem er maar enkele moge
een voorbeeld zijn voor onze Trammaristen
zowel als onze Bussianen. Dit is de ware
toewijding aan een Ideaal. Vaardigen wij
gezelschappen naar Engeland af, die hun
vacantie bestemmen voor het rijden in
bussen resp. trams en voor hun verachting
van trams resp. bussen? Neen. Ons Licht
Verkeer, met of zonder rails, verbleekt
hierbij. En ik vraag u: wie zijn de fleg
matici, de Britten of wij?
H. R.
Weet U
dat VAUXHALL
een General Motors product is??
4 cyl. 4340 6 cyl. 5325.—
Nieuwe Gracht 78, Haarlem - Tel. 21498
(Adv.)
Moordenaarsbende richtte
bloedbad aan in kampong
bij Batavia
Vijftien doden en vele zwaar gewonden
onder de kampongbevolking waren het
gevolg van een nachtelijke overval van
dertig met handgranaten en automatische
wapens bewapende bendeleden op de dessa
Tjibitoeng bij Tamboen, 20 km. ten Oosten
van Batavia, op Zaterdag jl. In deze dessa
werd- een tweedaags feest gegeven ter ge
legenheid van de terligkeer van rust en
orde en ter ere van de daar tijdelijk gesta-
tioneeAle veldpolitie.
In de lering van de' feestvierenden ver
oorzaakte de eerste handgranaat reeds
slachtoffers. Daarop werd nog vuur op de
menigte afgegeven. Onder de slachtoffers
bevinden zich de loerahs (dorpshoofden)
van Tjibitoeng en Tjiboèntoe, die op het
feest aanwezig waren.
Ook heeft een overval plaats gehad door
een 80 man sterke bende, gewapend met
vuurwapenen, op het politieposthuis van
Tjineam bij Tasikn\alaja. Vier der uit vijf
mr Sestaande bezetting der post werden
ge i. De vijfde ontsnapte en kon een
militaire post te Tjiamis waarschuwen.
De bende had de politiepost te Tjineam
omsingeld, waarna zich een vuurgevecht
met de vijf politiemannen ontwikkelde. De
assistent-wedana tevens dessahoofd, van
Tjineam, die opgeschrikt door de schoten,
zich buiten zijn huis begaf om te kijken,
kreeg een schot in de borst. Nadat er mi
litaire hulp was aangekomen nam de ben
de de vlucht
Plaatselijke verkiezingen
in Engeland
Dinsdag zijn de verkiezingen voor de
plaatselijke raden in Engeland voortgezet.
Er werd gestemd in ongeveer honderd
districten. Volgens de laatste analyse, ge
baseerd op ongeveer zestig procent van de
beschikbare zetels, hebben de conservatie
ven 264 zetels gewonnen en 19 verloren.
Labour verloor 240 zetels tegen een winst
van 98. De communisten wonnen een zetel
doch verloren er acht. Woensdag werd ge
stemd in de laatste vijftig districten. Vóór
Vrijdag aanstaande zal waarschijnlijk geen
definitieve uitslag beschikbaar zijn.
Agenda voor Haarlem
DONDERDAG 8 APRIL
Stadsschouwburg: Aerdenhouts Jongeren-
toneel ..Het Chinese Landhuis". 8 uur. Grote
Kerk: Orgelconcert 34 uur Nassauplein 8:
Ned. Ver. van Natuurgeneeswiize. snreker dr.
P. Nuvsink 8 uur. Ctty: „Obsessie". 18 j„
2.00. 4 15 7 00 en 9.15 uur. Snaarne: ..Mexico
Rose" alle leeft. 2.30. 7.00 en 915 uur Frans
Hals: ..De weg zonder einde", 18 j.f 2.00, 7.00
en 9.15 uur. Rembrandt: „De beste jaren van
ons leven", 14 j.. 2.30 en 7.30 uur. Luxor: „De
beste jaren van ons leven", 14 j.. 2.30 en 7 30
uur. Palace: „Onder Hypnose". 13 j 2.00,4.15.
7.00 en 9.15 uur.
VRIJDAG 9 APRIL.
Stadsschouwburg: „Schipper naast God",
uur. Bioscopen: Middag- en avondvoorstel
lingen.
