Het nieuwe rioleringsstelsel van Haarlem
Ring om Wenen
DONDERDAG 15 APRIL 1948
HAARLEMS DAGBLAD
Tien jaar geleden werd met dit millioeneniverk
begonnen, maar nu 'ligt het al jaren stil
Voor 1938 werd in Haarlem veel geschre
ven en gepraat over het gemis van een
behoorlijk rioleringsstelsel. Vele riolen
lopen uit in grachten en vaarten, zodat deze
feitelijk open riolen zijn. In warme zomers
is dit trouwens goed te constateeren, juister
gezegd te ruiken! Eindelijk nam de raad
liet kloeke besluit over te gaan tot de aan
leg van een centraal rioleringsstelsel met
een zuiveringsinstallatie. De kosten daar
van werden op 5.000.000 gulden geraamd.
Dit besluit werd voor de raad gemakke
lijker gemaakt omdat het Werkfonds het
geld tegen aannemelijke voorwaarden toe
zegde, daar dit het was in de tijd van
grote werkloosheid! een uitstekend ob
ject voor werkverschaffing werd geacht.
Dat is nu 10 jaar geleden.
Aanvankelijk werd het grote werk voort
varend aangepakt. Er was geld, aan mate
rialen ontbrak het niet en arbeiders waren
meer dan voldoende beschikbaar. In ver
schillende delen der gemeente werden de
grote moeder-riolen gelegd. Dat gaf wel
ongemak voor de omwonenden en ook
het verkeer werd er door bemoeilijkt, maar
ieder getroostte zich dit met ware offerzin,
want het hield immers de belofte in, dat
Haarlem eens van zijn stinkende grachten
verlost zou worden!
Aanvankelijk werd de tijd van uitvoe
ring op ongeveer zéven jaar ^geraamd. Dat
was natuurlijk een ruwe schatting, want
de opzet was, dat er alleen werken zouden
worden uitgevoerd als dit verantwoord
was in verband met het werklozen-aantal.
Bovendien werd bij het aanleggen van
nieuwe straten er werd in die tijd nog
veel gebouwd rekening gehouden met
het centrale plan wat de riolering betrof.
Het was de bedoeling dat de zuiverings
installatie in de Waarderpolder gebouwd
zou worden, nadat te voren het denkbeeld
om het rioolwater naar zee af fce voeren
als ongewenst verworpen was.
Toen is de oorlog gekome^, die al gauw
dwong tot een spaarzaam omgaan met
materialen.
Ongeveer één millioen van het crediet'
van vijf millioen van het Werkfonds is
verwerkt. Er blijft dus van dit crediet nog
vier millioen beschikbaar, want al is het
Werkfonds opgeheven, de indertijd ver
leende credicten worden toch nog afge
werkt.
Na de bevrijding zijn weer enige kleine
gedeelten van het rioleringsplan onder
handen genomen. Op dit ogenblik wordt
er gewerkt aan het stamriool in de Pla-
netenlaan en aan de Vondelweg en Ek
sterstraat. Dit zijn werken die verband
houden met de woningbouw die daar in
voorbereiding is.
Het is nog bezwaarlijk om op grote
schaal de afwerking *van het riolerings
plan ter hand te nemen. Allereerst zit men
met de materialen. Rioolbuizen zijn wel te
krijgen, schaarste aan steenen is geen
overwegend beletsel, daar er weinig ver
werkt. behoeven te worden, maar het be
zwaar zit vooral in hout. Bij de uitvoering
van een groot rioleringsobject zijn zeker
60 a 80 m* werkhout nodig voor het af
dammen van de sleuven waarin de riool
buizen gelegd worden. Die hoeveelheid zou
door de Wederopbouw vermoedelijk niet
beschikbaar gesteld worden. Toch hoopt
Openbare Werken weer geleidelijk op gang
te komen, omdat voor de kleinere objecten
die nu uitgevoerd worden, ook werkhout
beschikbaar gesteld wordt, als is het slechts
in partijen van 10 ms. Dit werkhout kan
evenwel meermalen gebruikt worden.
Dan is er natuurlijk ook dé kwestie van
het geld. Er is, zoals wij reeds schreven,
van het Werkfonds-crediet nog vier mil
lioen sulden beschikbaar. Maar daarmee
wordt niet het nog resterende 1/5 deel van
het werk uitgevoerd. Men kan gerust
lettende op de stijghig van matcriaalprijzcn
en lonen aannemen, dat nog tien mil-
lioenen gulden daaraan te kort komen.
1-Ioe moeten die gevonden worden?
Op dit ogenblik behoeft daarover geen
beslissing genomen te worden omdat afge
wacht kan worden hoe zich de toestanden
ontwikkelen. De mo.geïijkheid bestaat, dat
er over jaren weer werkloosheid gaat
heersen en dan zal het rijk zeer waar
schijnlijk weer gaan bijdragen in de ob
jecten die aan de markt gebracht moeten
worden voor werkobjecten voor werk
lozen.
Voor uitvoering van het gehele riole
ringsplan met bouw van de zuiverings
installatie zou de gemeente zeker geen toe
stemming krijgeji als zij'daanvoor behalve
de resterende vier millioen. van het Werk
fonds-crediet nog tien millioen zou moe
ten lenen.
Men weet immers dat het rijk aan de
gemeente een aansporing heeft gezonden
om v<y>rlopig alleen die openbare wefken
uit te voeren die geen uitstel gedogen.
Heeft het millioen dat nu aan het rio
leringsstelsel besteed is reeds enige uit-
werking? zo vroegen wij een deskundige.
Deze antwoordde: ongetwijfeld. Niet alleen
is de waterlozing op verscheidene punten
der stad verbeterd, maar ook zijn enkele
delen van de ergste stónk verlost. De hui
zen van Tuindorp bij Overveen loosden
voorheen op sloten in de omgeving, maar
nu is er. een afvoer naar de Houtvaart,
waardoor wel verbetering verkregen is.
Op jdit ogenblik wordt de mogelijkheid
overwogen in de naaste toekomst over te
gaan tot het leggen van een hoofdriool in
dc Wilhelminastraat, Zijlvest, Kinderhuis-
singel, Kenaupark en Parklaan. Als dit ge
reed zou zijn, zou het Zuidelijk gedeelte
der stad kunnen worden bemalen. Dit zou
een grote verbetering brengen, want dan
kan het rioolwater in het 'Spaarne veel
dichter bij Spaarndam gebracht worden,
wat de stank natuurlijk veel zal vermin
deren.
Dit werk zou uitgevoerd kunnen worden
van het nog resterende crediet.
Natuurlijk zal alleen volledige verbete
ring verkregen worden van de volledige
voltooiing van het centrale rioolstelsel
met zuiveringsinstallatie, maar zoals de
zaken nu staan, zal dit voor -de eerst
komende jaren wel tot de onmogelijk te
verwezenlijke wensen behoren.
Gouden jubilaris gehuldigd
De heer J". J. Bies, thans werkzaam op de
afdeling verificatie van de Grafische Inrich
ting Joh. Enschede en Zonen N.V., die van
daag vijftig jaar bij het bedrijf in dienst is,
werd vanmorgen op hartelijke wijze gehul
digd. Namens de directie voerde jhr. W. van
Andringa de Kempenaer het 'woord, die teen
geschenk onder envelop een lamp aan
bood. Verder spraken de heren Heesemans.
onderchef van de verificatie. De Nijs, na
mens de afdeling, waar de jubilaris werkt, ir.
K. E. C. Buyn, H. F. W. Kollmeyer. namens
de boekdrukkerij en A. Valbracht, als voor
zitter van de Kern uit het personeel en na
mens de afdeling Haarlem van de Algemene
Nederlandse Grafische Bond.
De sprekers lie'ten hun toespraken ver
gezeld gaan van geschenken of bloemen.
Levensverzekeringmaatschap
pij hield jaarvergadering
De N.V. Algemene Noord-Hollandse Maat
schappij van Levensverzekering te Haarlem
hield onlangs haar jaarlijkse vergadering
van aandeelhouders.
Aan het verslag ontlenen wij het volgende:
De stand van het verzekerd kapitaal, ver
meerderd met de verzekerde rente, steeg per
31 December 1947 tot f37.105.644.
De premie-ontvangst over 1947 bedroeg
f 993'.748.35,v.
De uitkeringen, eigen risico, beliepen
f 394.499.72.
De premie-reserve moest een verhoging
ondergaan van f 492.663,25. Door deze verho
ging komt de premie-reserve op de balans
voor met een bedrag.van f8 466.701.84.
De rente-ontvangst bedroeg f 300.315.09M:.
Gemiddeld werd een rente van 3,52
gekweekt.
De onkosten bedroegen totaal f 339.423,76.
De extra reserves werden gebracht op
f 288.200.
De sterfte had een gunstig verloop. De
waargenomen sterfte bleef 32.9 beneden de
berekende.
De vergadering hechtte, na prae-advies
van commissarissen, haar goedkeuring aan
de overgelegde balans- en winst- en verlies
rekening. de directie déchargerend voor het
gevoerde beheer.
De verschillende voorstellen omtrent bij
en afschrijvingen en winst ver deling werden
aangenomen.
Opruimen afdekking watermeter
In de loop van de winter vestigden* wij
I op verzoek van de directeur van het Wa-
j terbedrijf Haarlem, de aandacht op de
1 maatregelen welke toen genomen moesten
worden tegen het bevriezen van de water
meter.
Thans is de tijd aangebroken om de
bedekking van de watermeter te verwijde
ren en de meterput schoon te maken.
Alle zakken, stro, couranten en derge
lijke, dienen nu uit de meterput gehaald te
worden, opdat de meteropnemers behoor
lijk hun werk kunnen doen.
Indien men de wetermeter tegen vorst
beschernjd heeft door een houten tussen-
deksel, dan moet ook dit verwijderd en
opgeborgen worden.
Het tussendeksel kan het volgend jaar
wederom dienst doen en is op den duur
niet alleen veel goedkoper, doch vooral
veel zindelijker en gemakkelijker dan
zakken, stro of andere materialen, welke
in de vochtige meterput aan verrotting on
derhevig zijn.
Op meterputten, welke nog niet voor
zien zijn van een goed sluitend bovendek
sel dient een houten of betonnen deksel te
worden aangebracht.
De herdenkingsdag
van de 10e Mei
Het programma
Het programma van de herdenkingsdag
van 10 Mei ter nagedachtenis van allen, die
tijdens de bezetting via de concentratie
kampen, tuchthuizen, gevangenissen en
door fusillering gevallen zijn, is thans vast
gesteld.
Des middags wordt van de Grote Markt
af een wandeltocht georganiseerd naar het
Erekerkhof, waar mevrouw Elisabeth van
Maasdijk declameren zal.
Des avonds wordt een herdenkingsbijeen
komst gehouden in het Gemeentelijke Con
certgebouw met een programma, waaraan
mee zullen werken ..de Stem des Volks",
het Haarlemse Strijktrio, mejuffrouw Nell
Knoop en de heer Ben Groeneveld met
declamatie. Mejuffrouw Marthine Kal so
praan, zal liederen zingen, waarbij dr.
Drukker op het orgel zal begeleiden.
In deze bijeenkomst zal als spreker op
treden ds. J. Overduyn, de schrijver van
het boekwerk over Dachau.
Het openingswoord zal gesproken wor
den door de voorzitter van het Uitvoerend
Comité, de heer K. R. van Staal, de schrij
ver van de brochure „Terug uit de Hel van
Buchenwald".
In plaats van mr. Stomps, die op dat tijd
stip voor zijn gezondheid in het buitenland
vertoeft zal mr. Aalders de vice-voorzitter
van de Bond van Ex-pqlitieke Gevangenen
op de Ere-begraafplaats de openingsplech
tigheid verrichten.
De burgemeester mr. P. O. F. M. Cremers
zal mede op de begraafplaats aanwezig zijn.
Moeders en zonen
Tram of autobus?
Minister Vos nog
geen beslissing genomen
Volgens een uit Den Haag afkomstig
bericht in een der bladen zou de minister
van Verkeer en Waterstaat zijn beslissing
over de opheffing van de tramlijnen in
Haarlem en de bollenstreek van de Noord
en Zuidhollandse Vervoermaatschappij
hebben opgeschort. De minister zou over
wogen hebben dat voorlopig geen deviezen
beschikbaar gesteld kunnen worden voor
de aanschaffing van nieuw materiaal.
Naar wij echter van bevoegde zijde in
Den Haag vernemen, heeft de minister nog
geen beslissing genomen over deze aange
legenheid, welke nog steeds in onderzoek
is. Ook bij de directie van de N.Z.H.V.M.
is van een opschorting der beslissing niets
bekend. De directie had bij een bespreking
met de minister, welke enkele weken ge
leden over deze zaak gehouden is, de in
druk gekregen, dat een beslissing echter
wel spoedig althans binnen enkele
maanden te verwachten was.
Dat de minister zijn beslissing zou heb
ben opgeschort op grond van het deviezen-
argument achtte de directie onwaarschijn
lijk, aangezien de autobussen, welke bij
opheffing van de tramlijnen nodig zijn,
zich reeds in ons land bevinden. Handha
ving van de tramlijnen zou daarentegen
juist deviezen vergen voor de noodzake
lijk geworden aanschaffing van nieuwe rij
tuigen en rails.
DISTRIBUTIENIEUWS
Vrijdag kunnen distributiebescheiden af
gehaald worden tc:
Haarlem: restant P.
Overveen: O. P en Q.
Heemstede: Ri tot en met Ro,
Een 25-jarige meubelmaker uit Beverwijk
had tegen een kennis verteld dat hij 65 gra-
mofoonplaten kon overnemen van een vriend
die naar Indonesië zou vertrekken, maar dat
hij geen geld genoeg had om deze direct te
betalen.
De kennis wilde wel bijspringen en leende
twintig gulden. Een paar dagen later vertel
de de meubelmaker, dat hij zelfs honderd
platen kon kopen. De kennis fourneerde
daarop vijftien gulden en nadat de jonge
man het aantal platen nog eens had doen
toenemen wist hij nog eens vijf en twintig
gulden los te krijgen.
Donderdagmorgen had hij zich wegens op
lichting voor de Haarlemse tarrondissements-
rechtbank te verantwoorden, want van het
hele verhaal berustte alleen het feit dat hij
geld nodig had op v/aarheid, zoals de ver
dachte toegaf.
Het bleek d£t hij nog een zevental Bever-
wijkers onder allerlei voorwendsels geld af
handig had gemaakt, waaronder zijn meisje,
dat hij had wijs gemaakt dat hij meubilair
voor hun toekomstige woning wilde kopen.
In totaal ging het om honderden guldens.
De Officier van Justitie meende dat de
verdachte geheel de verkeerde weg was op
gegaan en hoopte dat een verblijf in de
jeugdgevangenis hem tot beter inzicht zou
brengen. Hij eiste twee jaar gevangenisstraf
met aftrek.
Uitspraak op 29 April.
SCHEEPVAART
K. N. S. M. Boskoop. 11 April v. Huacho
naar Puna. Coolhayen. 13 April Brunswick
gepasseerd van Gdynia naar Amsterdam.
Euterpe. 12 April van Leixoes naar Lissabon.
Hecuba, 9 April van New York naar La
'Guaira. Ilos. 12 April van Palermo naar Ma
laga. Notos. 10 April van New Yprk naar
Cap Haitien. Odysseus, 11 April vrm Genua
naar Gibraltar.
KON. HOLL. LLOYD. Delfland, 12 April
van Sao Francisco naar Montevideo (uitreis).
Eemland, 12 April te Pernambueo (uitreis).
Maasland, 13 April van Amsterdam naar
Hamburg.
HOLL. WEST AFRIKA LIJN. Jaar-
stroom wordt 23 April te Benin verwacht.
M^askerk van Lagos, wordt 19 April te Port
Harcourt verwacht.
MIJ- NEDERLAND. Ceram, 11 April v.
Cristobal naar Holland. Riouw 12 April te
Londen, van Port Said naar Amsterdam.
MIJ. OCEAAN.,— Telemachus, 12 April v.
Suez (RotterdamShanghai). Teng 1404, 10
April te Hongkong (Rotterdam—Shanghai)..
Het Volkstoneel speelde
nieuw Nederlands stuk
Eén ding moet de criticus toegeven: het
toneelspel „Mo'eders en zonen" door Hanno
van Wagenvoorde had, ondanks de ge-
importeerde vormgeving, nergens anders
kunnen ontstaan dan binnen de enge gren
zen van ons land. Het is een provinciaal
kabinetstuk geworden met alle deugden
en gebreken daarvan. Het kopje thee met
vruchtenallerhande de grondslag voor
een goed huwelijk, naar de schrijver ergens
met al te zachtaardige ironie opmerkt
speelt de hoofdrol -in droom en werkelijk
heid, zoals deze aan weerszijden van de
pauze worden voorgesteld. De eerste op
voering, dezer dagen door het Nederlands
Volkstoneel in de Doelenschouwburg te
Amsterdam, vond grote weerklank bij het
publiek, dat na afloop spelers en drama
turg hartelijk en langdurig toejuichte.
Ik mag het de auteur niet verwijten dat
hij zich bij deze fantasie heeft laten inspi
reren door experimentele voorbeelden als
„Onze stad" of „Glazen Speelgoed" (oor
spronkelijkheid is geen alleenzaligmakende
deugd) maar wel dat hij de methode van
Thornton Wilder en Tennessee Williams
heeft gevolgd zonder over hun meeslepend
temperament te beschikken. Hij verrijst
geen ogenblik boven de bekrompen mate
rie. Zijn critische geest slaapt langzaam
in, zijn verbeeldingskracht begint al spoe
dig te moraliseren en tenslotte komt Klaas
Vaak, de gangmaker van ons droomleven,
die iedereen zand in de ogen strooit.
Bij critische ontleding zou er niet veel
van dit stuk heel blijven. In het bijzonder
de figuur, die slechts in de gedachten der
handelende personen bestaat, houdt zich
niet aan de hem toegemeten plaats. Doch
ik laat deze verder achterwege. Wie van
dit soort gebak houdt, behoeft niet te
weten dat er margarine in plaats van
roomboter in is verwerkt. Bovendien is
de opvoering zo goed. dat men er met ple
zier naar zal kijken: Ferdinand Sterneberg,
Nell Knoop, Lily Meuln^i, Ton Lutz en
enige anderen plaatste welgemeende
klemtonen op het kleinsteedse proza van
een schrijver, die men zeker een tweede
kans moet gunnen.
DAVID KONING.
Reserve 2e Luitenant-vlieger
Herre Fabius verast
Gedragen door vrienden van de lucht
macht, bedekt met de Nederlandse drie
kleur, waarvan de slippen werden vastge
houden door officieren, werd de .kist, die
het stoffelijk overschot bevatte van de
jonge vlieger Herre Fabius, die Vrijdag bij
Gronau met zijn Spitfire neerstortte, naar
het crematorium te Velsen gebracht.
Op het podium achter de katafalk
vormden de dragers een erewacht. Nadat
de vele belangstellenden waren gezeten,
zette de organist George Robert het Wil
helmus in, dat door allen staande werd aan
gehoord. Hierna betrad als eerste spreker
ds. A. C. J. van der Poel, veldprediker bij
de luchtstrijdkrachten, het podium en las
Psakn 103. Spreker wees erop dat de over
ledene een van de gelukkigen was geweest,
die .zijn roeping had kunnen volgen en
die een goedkameraad was met een op
recht karakter. „Wij bewijzen aan een goed
vriend de laatste eer, wetende dat Herre
Fabius niet verloren is, maar is voorge
gaan", besloot ds. van der Poel.
Uit naam van de commandant van de
luchtstrijdkrachten in Nederland en van
de bevelhebber van het tweede militaire
gewest, generaal Van Kesteren, sprak luite
nant-kolonel-vlieger J. van der W-erff, com
mandant van de vliegbasis Twente woor
den van waardering jegens Herre Fabius,
die op het punt stond de eed in zijn handen
af te leggen en tekende de overledene als
iemand die vriendschap gaf en kreeg, een
jonge man met goede en prettige karakter
eigenschappen.
De heer J. H. Halbertsma, oom van de
gestorvene, sprak woorden van troost tot
de ouders, waarna de vader dank bracht
voor de grote steun en het medeleven dat
hem gewerd in deze droeve dagen.
Onder de tonen van Schubert's Ave Ma
ria daalde de kist.
^Een overweldigend grote bloemenschat
was de tolk van veler vriendschap. Op deze
wijze haddèn de luchtmachtstaf, de com
mandant en officieren van de luchtmacht,
de vliegers van het 322ste esquadron, de
Jachtvliegschool, de eerste acht van de
Zeeverkenners en vele anderen, waaronder
oud-gymnasiasten en collega's hun gevoe
lens kenbaar gemaakt.
Conversie Staatslening
Op 5 April heeft de minister van Fi
nanciën reeds in zijn radiorede medege
deeld, dat ter conversie van de 3-3 V2 pCt.
Nederlandse staatslening 1938 thans nog
groot 1.2 milliard een 16-jarige 3 pCt.
lening zal worden uitgegeven en dat aan
hen, die hiervan geen gebruik zouden wil-
len maken, een tweede beleggingsmoge
lijkheid zal worden geopend door de uit
gifte van een 50-jarige 3 'i pCt. lening.
Het prospectus van beide leningen
gezamenlijk groot 1.500 millioen is
thans verschenen.
De hoofdstad krijgt
een zevende wethouder
Raadsbesluit goedgekeurd
door Gedeputeerde Staten
Gedeputeerde Staten van Noordholland
hebben het besluit van de gemeenteraad
van Amsterdam van 7 April tot benoeming
van een zevende wethouder goedgekeurd.
In de raadsvergadering van Woensdag 28
April zal deze wethouder worden gekozen.
Groente tijdelijk duur
De laatste weken geven een sterke stij
ging van groeriteprijzen te zien, hetgeen
een gevolg is van de tijdelijke schaarste
aan deze producten. De voorraad winter-
stapelgroenten, zoals kool, uien en peen,
raakt uitgeput. Er zijn echter nog te ge
ringe hoeveelheden verse voorjaarsgroen
ten (spinazie, sla, andijvie) beschikbaar om
de totale behoeften te kunnen bevredigen.
Bij sla speelt ook de uitvoer een rol. Dit
product wordt naar Engeland geëxporteerd*
wat de betrekkelijke schaarste van het
ogenblik hier te lande enigszins doet toe
nemen.
Deze duurteperiode zal echter niet lang
aanhouden. Bij gunstig weer zullen binnen
enkele <Veken voldoende groenten op de
markt komen, zodat de prijzendan snel
omlaag zullen gaan. Een wisselende aan
voer van groenten en de hiermede gepaard
gaande schommelingen in de prijzen zijn
normale verschijnselen in de groentehan-
del, aangezien de groenteproductie sterk
afhankelijk is van de weersomstandig
heden.
Exporteren of vernietigen
„Nederland zal gedwongen zijn dit jaar
200.000 ton groenten te vernietigen indien
de naoorlogse afzetmoeilijkheden niet wor
den overwonnen", aldus heeft de Neder
landse afgevaardigde ir. A. H. Boerma voor
de raad van de F.A.O. (Voedsel- en Land
bouworganisatie) te Washington verklaard.
Van de 850.000 ton groenten, welke Neder
land onder normale -weersgesteldheden^ dit
jaar zou produceren, zou 400.000 ton voor
de export beschikbaar zijn. Hiervan zou
momenteel slechts 200.000 ton geëxpor
teerd kunnen- worden.
De raad van de F.A.O. heeft er bij de
Europese regeringen op aangedrongen ge
meenschappelijk op te treden om te ver
hinderen dat dit Nederlandse groenten-
overschot verloren gaat.
Aanmelding voor de
Nationale Reserve
Op Maandag 19 April zal in alle ge
meenten de aanmelding voor toetreding tot
de Nationale Reserve worden opengesteld.
Er zullen invulformulieren worden uitge
reikt alsmede lijsten waarop de vborwaar-
der. voor de aanmelding zijn vermeld.
Bij de aanmelding zal men zich door
ondertekening van het formulier bereid
moeten verklaren om regelmatig zonder
vergoeding gedurende de avonduren of op
Zaterdagmiddag aan oefeningen deel te
nemen, tot een maximum van 300 uren per
jaar, waaronder mede begrepen de grote
oefeningen, waarvoor wel vergoeding wordt
verstrekt.
Twee ambtenaren van Leids
Beheersinstituut in arrest
Twee ambtenaren van het Beheersinsti
tuut te Leiden zijn gearresteerd. Zij wor
den verdacht van verduistering. De gear
resteerden zijn de kassier P. C. S. S. en
de boekhouder J. A. M. A. G.
Bij zijn verhoor heeft S. beschuldigingen
geuit- tegen de leiding van het Beheers
instituut. Een uitvoerig onderzoek der
justitie heeft uitgewezen, dat deze be
schuldigingen ongegrond zijn.
Duitse geleerden plunderden
het Philipslaboratorium
Voor het Bijzondere Gerechtshof in 's-Her-
togenbosch hebben twee Duitsers, dr. A.
Essau en dr. A. B. Borttschers, terecht ge
staan. Zij werden er van beschuldigd de
apparaten, waarmee in het Philips labora
torium te Eindhoven proeven werden ge-
nomen op radargebied, gestolen te hebben I
toen de geallieerde troepen de stad nader-
den.
De Duitsers verklaarden dat zij hiervoor
opdracht hadden gekregen van Göring en
Dönitz. die zeer veel waarde hechtten aan
de onderzoekingen in het Philipslaborato
rium. „Als deze proeven tijdig resultaat
hadden opgeleverd; zou de oorlog wellicht
anders 'zijn afgelopen" beweerden deze
Duitsers.
De advocaat-fiscaal eiste tegen beiden
vier jaar gevangenisstraf.
Varsity op 2 Mei
Zondag 2 Mei zal de traditionele Varsity
op het Amsterdam-Rijnkanaal bij Jutphaas
worden verroeid.
Westduifsland vraagt
twee milliard dollar
Duitsland Ik eft de Westelijke mogend-
heden om een bedrag van 1.960.000.000 dol
lar verzocht voor hulp aan Bizonië in het
kader van het Europees herstelplan. Dit is
ruim 30 procent van het door het Ameri
kaanse Congres voor de zestien landen toe
gewezen bedrag ad 5.3 milliard dollar.
Generaal Clay deelde de vertegenwoor
digers van de pers mede, dat hij nog geen
gelegenheid hadv gehad het, Duitse voorstel
te bestuderen. Opneming van de Franse
zone in het plan-Marshall was reeds goed
gekeurd, doch het bedrag, dat daarmede
gemoeid is. was nog niet vastgesteld.
Britse kampbewakers
pasten SS-methoden toe
Dieter Albrecht, een Duitse ex-geïnter-
j neerde van kamp Bad Nendorf,. heeft voor
een Britse krijgsraad in de zaak tegen ka
pitein Stuart Smith van het medische korps
van het Britse leger verklaard door zijn
bewakers „beestachtig slecht behandeld"
te zijn.
Zijn bewakers zouden hem eens in het
holst van de n^cht uit zijn cel gehaald
hebben en hem gedwongen hébben een
partij met een hunner te boksen. Albrecht
verklaarde verder, dat hy soms uren moest
schrobben, dagenlang van ^ijn broek be
roofd en met koud water overgoten werd.
Kapitein Smith zou hem vier maal be
zocht hebben, doch volgens Albrecht kre
gen de geïnterneerden nooit een kans om
iets te zeggen. Toen de kapitein hem op
zekere dag kwam opzoeken lag hij op de
vloer van zijn cel, waar het water enige
centimeters hoog stond.
Smith's verdediger verklaarde, dat hij de
verklaring van Albrecht niet bestreed,
doch enkel de bewering, dat Smith iets van
de beweerde mishandelingen zou hebben
afgeweten.
voorspel tot staatsgreep?
In gezaghebbende „Westelijke" kringen
te Wenen is men bezorgd, dat de Sovjet
autoriteiten doof hun jongste reisbeper
kingen voor militair personeel trachten „de
weg te bereiden voor een communistische
staatsgreep".
Men meent te weten dat de Sovjet
opperbevelhebber, generaal Wladimir
Koerassof, de geallieerde bestuursraad Vrij
dag zal vragen te besluiten, dat militair
personeel der bezettingsmogendheden de
Oostenrijkse politie niet zal bijstaan, wan
neer deze in geval van nood wordt opge
roepen.
Reeds zouden de Sovjet-autoriteiten
een Geallieerde mogendheid hebben
verzocht dat troepenbewegingen naar
Wenen eerst zullen worden gemeld aan
het Sovjet hoofdkwartier. Men vreest
vooral, dat „de tweeduizend man ster
ke en volledig bewapende en mobiele
„fabriekswachten", die in de Sovjet-
zóne uit de communisten worden ge-
recruteerd, de weg vrij zullen vinden
voor een communistische staatsgreep
of ernstige ongeregeldheden te Wenen".
Britse zegslieden deelden echter gisteren
mede, dat'de Russen op de Brits-Russische
demarcatielijn te Semmering bij hun con
trole op de hoofdweg veel soepeler zijn
geworden. Gistermorgen kon een Britse
colonne van vier vrachtauto's ongehinderd
de controlepost passeren.
C.G.T. hernieuwt Franse
stakings-offensief
Auto-arbeiders
leggen werk neer
De meeste arbeiders van de Parijse
Peugeot-autofabrieken hebben zich gister
aangesloten bij de stakingsbeweging, welke
in het begin van deze week in de genatio
naliseerde Ren ault-f abrieken begon. Er
wordt gestaakt voor hogere loneil. Van. de
laatste fabrieken zijn 750 arbeiders in
staking.
Het Algemeen Vakverbond, waarin de
communisten de leiding hebben, voert
thans een campagne voor een loonsverho
ging van 20 pet. De regering wil 'geen ver
dere loonswijzigingen in overweging nemen
voor de komende oogst. Het vakverbond
van de voornaamste Parijse vakverenigin
gen, dat er aanspraak op maakt een mil
lioen leden te teilen, heeft instructies uit
gegeven aan al haar leden om eind April
nieuwe looneisen in te dienen.
Vooreerst geen Westduitse
regering
Franse weigering hoofdoorzaak
Groot-Brittannië en de V. S. hebben
volgens Reuier het plan tot hpt instel
len van een regering voor West-Duits-
land voorlopig laten varen. In plaats
van de vorming van zo'n regering, voor
de verkiezingen streeft,men uitbreiding
der politieke bevoegdheden van de
Bizonale Economische Raad na.
Men verwacht, dat ter drie-mogendheden-
conferentie van Londen het werkrooster
voor de Westerse politiek ten' opzichte ^an
Duitsland nader bepaald zal worden.
Proclamatie van een voorlopige'regering
voof de twee Westelijke zones zou volgens
Anglo-Amerikaanse- kringen complicaties
veroorzaken. Er zou een nieuwe „interim-
faze" ontstaan tussen het huidige bewind
en een toekomstige trizonale regering. Een
voorlopige regering op een brede politieke
basis zou voorts onmogelijk zijn. daar de
sociaal-democraten een coalitie vóór de
verkiezingen van de hand hebben gewezen.
Machtsstrijd om „Berliner
Luft" duurt vdort
Rundschau" heropent offensief
De „Tagliche Rundschau", het Berlijnse
blad, dat gewoonlijk de stem van het Sov-
jetbestuur is, schreef gisteren, dat Ameri
kaanse en Britse piloten herhaaldelijk de
regels voor de veiligheid de lucht boven
de Sovjetzóne van Berlijn overtraden.
Daarom eis't het blad nieuwe vliegregels
in de „luchtcorridors" tussen Berlijn en de
Westelijke zones van Duitsland en boven
de hoofdstad zelf.
Het blad noemt zes gevallen, waarin ge
allieerde piloten de luchtregels overtreden
zouden hebben. Een daarvan had dé bot
sing tussen een Brits passagiersvliegtuig en
een Russisch gevechtsvliegtuig boven
Gatow tengevolge.
.„Vlieg op", zegt Clay
Men verwacht hier overigens dat de
Amerikanen, Engelsen en Fransen zonder
meer zullen weigeren nieuwe vliegregels te
erkennen. Het wordt vrijwel zeker ge
acht dat een poging van de Russen om een
nieuwe controle in de lucht te gaan uit
oefenen tengevolge zal hebben dat Ameri
kaanse en Britse gevechtsvliegtuigen de
luchttransporten zullen gaan escorteren.
Zowel generaal Clay als generaal Robert
son heeft hiermede reeds gedreigd.
Heemstede
Mr. O. H. van Wijk over
liet Communisme
Voor de A.-K. Kiesvereniging te Hetem-
stede sprak Mr. O. H. van Wijk uit Heem
stede, in een goed bezochte vergadering,
over het communisme. Spreker behandelde
de grondslagen van het communisme en
betoogde dat Christendom en communis
me onverzoenlijk tegenover elkaar staan,
daar zij beide een totalitaire levens- en
wereldbeschouwing vormen op geheel ver
schillend» basis.
In het communisme blijft van de mens
niets anders over dan een onderscheidings-
product van de natuur zonder meer, die
ook, logisch bezien, niet te veel pretenties
kan voeren ten aanzien van die natuur, in
bezit of beheersing daarvan. Het commu
nisme moet als materialistische levensbe
schouwing wei komen tot miskenning van
de ware menselijke natuur en in de prac-
tijk van het communisme blijft er van de
vrij rite id van de mens ook niets over. Het
is zoals Koestier zegt: „Geen vrijheid, zelfs
niet binnen de schedels". De dictatuur is
aan het communisme inhaerent, omdat de
revolutionaire reactie van «het onbevoor
oordeelde proletariaat tenslotte in een top
figuur haar beslissing zal moeten vinden,
omdat tweeërlei reactie niet kan worden
geduld.
Daarom kan het communisme ook niet
democratisch zijn. Het spreken over volks
democratie bewijst dit reeds. Democratie
duldt geen- toevoeging, zonder dat hier-
Ingediend is een wetsonwerp tot wijzfc»
ging van de gemeentewet, dat beoort meer
eenheid te brengen in de bezoldiging der
burgemeesters, welke in de verschillende
provincies zeer uiteenloopt.
De 14 Znid-Afrikaanse journalisten, die
als gasten van de K.L.M. in Nederland ver
toeven, hebben gisteren een bezoek gebracht
aan de hoofdstad. Na een boottocht door de
Amsterdamse havens bezochten zij de werk
plaatsen van de N.V. Werkspoor. De lunch
gebruikte het gezelschap aan boord van het
s.s. Klipfontein van de Holland-Afrika-Lijn,
waarna een bezoek werd gebracht aan het
Rijksmueseum. In de avond waren dé jour-
nalieten de gasten van de gemeente Am
sterdam.
Bij Koninklijk Besluit is gratie verleend
aan J. van Limburg, tot de doodstraf veroor
deeld bij sententie van het bijzondere ge
rechtshof te Arnhem. De opgelegde doodstraf
is veranderd in een levenslange gevangenis
straf.
Met ingang van 1 Mei zal het ween mo
gelijk zijn, spaargelden te gireren naar de
rijkspostspaarbank, voorlopig echter uitslui
tend voor bijschrijving op een reeds bestaan
de vrije inleggersrekening.
Het troepentransportschip „Waterman*
is vandaag met aflossingsdetachementen uit
Rotterdam naar Nederlands-Indië vertrok
ken. In Port Said en bij aankomst in Batavia
kunnen de opvarenden post ontvangen. Hier
toe dient men de stukken- voor Port Said
uiterlijk op 18 April en voor Batavia uiter
lijk op 2 Mei ter post te bezorgen.
Sinds korte tijd zijn in het wederzijds
verkeer met de Britse zóne van Duitsland
alle soorten vhn gedrukte stukken tot en met
2 kg.* ter verzending toegelaten. Omtrent
hiervoor geldende beperkende bepalingen
verstrekken de PTT-kantoren inlichtingen.
Voorlopig zal geen verzending meer ge
schieden >an al dan niet aangetekende
stukken en van postpakketten voor geadres
seerden in Palestina. De luchtpostverzending
van correspondentie voor Palestina zal na 13
Mei gestaakt worden.
Een autobus van de dienst Utrecht-
Rotterdam is in de gemeente Groot-Ammers
van de Lekdijk gereden. De val werd gebro
ken door een beneden aan de dijk staande
woning, waarvan de voorgevel werd bescha
digd. Van de twintig passagiers werd nie
mand gewond.
Van 19 tot en met 24 April wordt in tal
van gemeenten door de politie een actie ge
houden betreffende het parkeren en het
stoppen.
Tussen Zevenbergen en Fynaart heeft
een hond niet minder dan 30 schapen dood
gebeten. Het dier. een bouvier, is na een
klopjacht door de politie doodgeschoten.
De minister van Economische Zaken,
prof. dr. J. R. M. van den Brink, is heden per
vliegtuig naar Zwitserland vertrokken, om
een kort gezoek aan de jaarbeurs te Bazel
te brengen.
HAARLEM EN OMGEVING
Mej. R. Luijte zal morgen, Vrijdag, 25
jaar in dienst zijn bij de Verenigde Confec-
tie-bedrijven GerzonSerphos te Haarlem.
Zij is cheffin van de z.g. opmaakzaal.
De voordrachtkunstenaar Jac. van
Elsacker zal op Zaterdag 17 April vóór de
Haarlemse Kunstgemeenschap in het gebouw
Lange Margarethastraat 13 optreden.
Op Dinsdag 20 April zal Jef Last voor
dezelfde organisatie in hetzelfde gebouw over
André Gide spreken.
Stads-Evangelisalie te Haarlem heeft
besloten, een conferentie te houden op 27,
28 en 29 April. Predikanten en Leger des
Heils-officieren zullen uitgenodigd worden
daaraan deel te nemen.
Ten bate van „Het Jeugdhuis" zal in de
Immanuëlkerk, van Egmondstraat te Haar
lem N. Maandag 19 April een concert worden
gegeven. Medewerking wordt verleend door
mej. Bep van Leuven, zang, Henk Lasschuit,
orgel, solo-mannenkwartet „Orpheus" diri
gent H. de Zwager en Schoten's Christelijk
Gemengd koor dirigent Jac. Zwaan.
B. en W. van Heemstede stellen de ge
meenteraad voor ten behoeve van het maken
van een rijwielbergplaats bij „De Meerhorgt"
een crediet beschikbaar te stellen van f 2500.
Ds. A. van Biemen te Bentveld zal op
Woensdagavond 21 April in de Kerk van de
Ned. Protestantenbond, afd. Bloerrfendaal,
Potgieterweg. een lezing houden over het
onderwerp: „Wat. waarom en hoe zingen wij
in de godsdienstoefening?" Het kerkkoor van
de Remonstrantse Broederschap te Haarlem
verleent medewerking.
Over „Russisch Christendom"
plaats van dr. J. C. A. Fetter op Donderdag
22 April ds. H. J. Mispelblom Beyer uit Rot
terdam over dit onderwerp spreken in de
Remonstrantse Kerk aan de Wilhelmina
straat. Dit is de 3e en laatste lezing in de
serie getiteld „Tussen oorlogsgeest en Gods-
gezag", die in die kerk deze winter over
actuele onderwerpen is gehouden.
Voor de afdeling Haarlem van de Ne
derlandse Vereniging voor Huisvrouwen zal
J" van den Boom Vrijdagmiddag in de
an Tpvlor'c fitïphtintf cnrplrcn CiVPT
aula van Teyler's Stichting spreken over
.Schilders uit het herfsttij der middel-
el?" (Vlaamse en Franse primitieven),
door het wezen der democratie wordt weg
genomen.
De Russische practijk bevestigt dit alles.
We zullen ons met alle krachten in moe
ten zetten tegen de verwoesting van 'het
leven. Tegenover de „welvaartscomités",
de koortsvlekken van onze maatschappij,
moet een volk staan met het geweer aan
de voet. 25 pet. communisten kunnen een
lauwe bevolking onder de voet lopen, maar
25 pet. der bevolking, tot strijd hiertegen
bereid, kan dit ook voorkomen.
Daar is op sociaal en economisch gebied
nog veel te verbeteren, maar elke „verbe
tering" die met de vrijheid betaald wordt,
is te duur gekocht.
DIEFSTALLEN' EN INBRAKEN.
Een tasje met 60 en 5 snoepkaarten
verdwenen uit een keuken van een perceel
aan de Ritsema Boskade. Het tasje werd
later leeg teruggevonden in een bosje aan
de Van Merlelaan en de politie zoekt thans
naar de inhoud.
De Haarlemmers J. de V. en H. J. K., die
enige maanden<|ge!eden uit het kleedlokaal
van de Bronstèeschool twee damestassen
hebben gestolen, zijn aangehouden. Een
gouden ring werd in beslag genomen en de
daders zijn voor de Officier van Justitie
geleid.
Eenzelfde lot onderging de Amsterdam
mer T. H., die zich in Heemstede aan in
braken had schuldig gemaakt, o.a. van een
radiotoestel dat in Groningen in beslag
werd genomen en aan de eigenaar kon
worden teruggegeven.
Amsterdamse Beurs
Koninklijke Olie.
Unilever
Philips
A. K. U
Fokker
Nederlandse Ford
Nederlandse Kabel
v. Berkei's Patent
Scheepvaart-Unie
Holl.-Amerika Lijn
Deli Maatschappij
H. V A
A'dam Rubber
Ned. Handel Mij...
N.-I. Handelsbank
Billiton Mij. II
Slotkoers
gisteren
342
311
279 y2
177
362
308
130
189%
218
221
261
194
158V2
124i/2
515
Openings
koersen
345%
310V2
282 >/2
176%
2611'2
196
V
