Haarlem's Dagblad | 1948 | 20 mei 1948 | pagina 5

c

Nood-schoolgebóuwen

Een heerlijke vacantieweek

Schuchter begin van „rehabilitatie"
voor militairen in Indonesië

voor 500 a 600 Haarlemse schoolkinderen

't Is een koud
kunstje.

N.V. Hollandse Electrische Spoorwegmij
werd een halve eeuw geleden opgericht
Spoortje in de Meer was allerminst rendabel

De

nieuwe

bonnen

DONDERDAG 20 MEI 1948

De bouwkosten voor een behoorlijk type over
schrijden het door Den Haag gestelde bedrag

In de meeste gemeenten in ons land ziet Hij is ervan overtuigd, dat in dit ver
men zich- thans voor het probleem ge- band ernstig gewaarschuwd moet worden
steid. hoe tijdig te voorzien in schoolruimte tegen goedkopere oplossingen, die als semi-
voor het in de eerstkomende jaren te ver- I permanent worden aangediend, maar in
wachten sterk groeiende aantal leerlingen, wezen neerkomen op slechte permanente
Ongelukkiger wijze komt zo 'schrijft bouw, die beter betiteld kan worden met

ir. H. A. Breuning. hoofdingenieur van de
bouwkundige afdeling van Openbare Wer-

revolutie-bouw". Het is begrijpelijk, dat
er naar gestreefd wordt met de beschik

ken te Haarlem in het tijdschrift „Publieke bare middelen zoveel mogelijk noodscholen
Werken" de stijgende vraag naar ge- te bouwen. Dit mag er echter niet toe lei-
bouwen voor lager onderwijs in een tijd, I den, dat men zijn toevlucht gaat nemen tot
waarin ons land in een precaire economi- oplossingen, die in het gebruik allerlei be-
sche positie verkeert. Zoals reeds werd zwaren zullen opleveren, als lekkages,
medegedeeld, zal het bouwvolume voor j doorslaande muren, onvoldoende isolatie

scholenbouw, dat in 1948 en naar te
vrezen is, ook in de eerstkomende jaren
beschikbaar kan worden gesteld, slechts
zeer klein zijn. Daarom is door de ministers
van Wederopbouw en Volkshuisvesting en
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen in onderling overleg bepaald, dat
voorlopig tot en met 1952 de bouw (her
bouw, nieuwbouw en uitbreiding) van
scholen in de regel slechts in semi-perma-
nente bouwwijze zal worden toegestaan.

Men mag aannemen, dat onder semi-
permanente bouwwijze verstaan wordt een
bouwwijze, die naar keuze van materialen
en constructie en bij eenvoud van indeling
en soberheid van afwerking, een levens
duur van het bouwwerk van tenminste vijf
en twintig jaar kan garanderen. Het meest
geschikt hiervoor is een lichte, demon
tabele constructie.

Komt men namelijk aldus vervolgt ir.
Breuning op den duur aan een perma
nent schoolgebouw toe (we willen toch
hopen, dat de vooruitzichten daarop over
omstreeks twintig jaar beter mogen zijn),
dan zal het voordelig zijn, indien het semi-
permanente gebouw gemakkelijk uit el
kaar genomen en elders voorbeen ander
doel, b.v. voor jeugdwerk of voor berg
plaats of voor club- en kleedlokalen bij
sportvelden als anderszins, weer kan wor
den opgesteld. Deze mogelijkheid maakt
de kans groter, dat men werkelijk nog eens
van een semi-permanent schoolgebouw af
komt.

Voor een lichte, demontabele constructie
is hout het meest geschikte materiaal. Jam-
trier genoeg is dit juist thans in ons land
zeer moeilijk te verkrijgen. Men moet daar
om wel naar andere materialen omzien,
welke geschikt zijn om te worden toege-
demontabele constructie,

en gehorigheid, en die daardoor tevens zeer
kostbaar in onderhoud zullen blijken. Dit
zou neerkomen op kapitaalvernietiging.

Haarlem mag één
noodschool bouwen

Naar wü vernemen heeft het gemeente
bestuur van Haarlem uit Den Haag toe
stemming gekregen om een noodschool
van 6 lokalen te bouwen.

Er zouden er, wil men het tekort aan
ruimte behoorlijk oplossen, zeker vier of
vijf moeten komen. Maar het is tenminste
weer een begin. De eerste nieuwe school
na 1940!

Het is waarschijnlijk, hoewel daarover
nog geen beslissing gevallen is, dat deze
nieuwe school in het Noordelijke deel der
gemeente gezet zal worden omdat daar het
meeste behoefte is aan plaatsruimte op de
scholen.

Het is te verwachten dat de nieuwe
school reeds bij het begin van de nieuwe
cursus in gebruik genomen zal kunnen
worden. Haarlem zal zich verder moeten
behelpen met hulplokalen om alle kinderen
die met September op school komen te
plaatsen.

Ook bos- en heidebranden in
het grensgebied bij Venlo

De droge Noordoostenwind heeft ook langs
de grens bij Venlo op Duits gebied bos- en
heidebranden aangewakkerd. Van Eerste
Pinksterdag af woedt er over een front
van enige honderden meters tussen de
Duitse plaatsjes Herungen en Kriekenbeek
een brand, die veel Nederlandse aankap

De 9

luzen

Nogmaals Zweedse hulp. Van 14 tot 19

Juni zal het Zweedse studentenkoor „Orphei
drangar" uit Upsala een bezoek aan ons land
brengen en ten bate van het Nederlandse
Rode Kruis concerteren m Amsterdam, Hil-
en Den Haag.

door het.vuur verwoest.

past voor een

welke uit van te voren in fabrieken gereed
gemaakte onderdelen kan worden samen- verloren heeft doen gaan. Een telkens te-
gesteld. Uit overwegingen van practisch- rugkerende moeilijkheid is, dat men var
economische uitvoerbaarheid ligt het voor Nederlandse zijde de branden niet op
de hand daarbij uit te gaan van een gepre- Duits gebied mag bestrijden en het moment
fabriceerde constructie, welke reeds in de moet afwachten, tot ze de grens genaderd
handel verkrijgbaar is. Dit is geschied bij I zijn. Ook op Nederlands gebied ontstond
het opmaken van een studie-ontwerp voor een bos- en heidebrand nabij de grens van
een noodschool, welk studie-ontwerp is Straelen. Hier werden ongeveer drie ha
voortgekomen uit een opdracht van Burge
meester en Wethouders van Haarlem aan
de directeur van Openbare Werken om
voorstellen tot de bouw van noodscholen
te doen.

Gebruik is gemaakt van een loods van
14 m breedte voor het onderbrengen der
Schoollokalen.

Ten einde een zo beknopt mogelijk ge
heel te verkrijgen, is de binnenruimte van
de 14 m brede loods als volgt ingedeeld:

In het midden is een gang ontworpen;

«jan de ene zijde daarvan zijn vier leslo
kalen, aan de andere zijde twee leslokalen,
de entrée, de kamer van het hoofd, de
lecrmiddelenkamer en de nodige toiletten
en garderobes ontworpen. Mede met het
oog op de lichtinval is het smalle lokaal
type, met drie'rijen van acht banken, ge
kozen- In het midden van het gebouw
komt bij deze indeling een kleine hal,
welke in het gebruik van de school van
Veel nut zal kunnen blijken.

De verwarming van de school is ge
dacht met gas-rad iator-kachels. De afvoer
van deze kachels moet gevoerd worden
door openingen in de dakelementen dicht
bij de nok van het dak.

Bij toepassing van een normale fun
dering op staal moeten de bouwkosten
voor Haarlem worden geraamd op 15000
gulden per lokaal met bijbehorende gang
c.a., doch zonder de gasverwarming. In dat
bedrag zijn de aanleg van een eenvoudige
speelplaats en de algemene kosten verdis
conteerd. Volgens de departementen van
Wederopbouw en Onderwijs mag dit be
drag niet hoger zijn dan 12000 gulden. Ir.

Breuning meent, dat het, vooral in de
grote steden van ons land, thans niet mo
gelijk zal zijn de kosten tot dat bedrag
terug te brengen.

Sympathie voor Israël. Een groep voor
aanstaande Nederlandse beeldende kunste
naars heeft als bewijs van vriendschap en
sympathie besloten aan de jonge Joodse
staat elk een hunner werken aan te bieden
voor de verzameling van het museum te
Tel Aviv.

Plagiaat. Een Romeinse auteur, Piero
Santini, beschuldigt Walt Disney van pla
giaat. Hij beweert in een episode van ..Fan
tasia" de personages te hebben herkend, die
voorkwamen in een door hem in 1940 aan
Disney gezonden manuscript, dat hem was
teruggestuurd. Santini heeft Disney voor de
Romeinse rechtbank gedaagd.

Van Gogh-liefhebber. De negentien
jarige Noorse student Halvdan Ljosne uit
Oslo won de door de Nederlandse legatie
in Noorwegen uitgeschreven prijsvraag over
Van Gogh. Deze prijsvraag werd uitgeschre
ven ter gelegenheid van de Van Gogh-ten-
toonstelling te Oslo. Er kwamen vijftig op
stellen binnen over het leven van de schil
der. Ljosne zal nu een paar weken van zijn
vacantie in Nederland doorbrengen.

Film van de maand. Het bestuur van
de Nederlandse Filmclub heeft voor Juni
het praedicaat van de Film van de Maand
verleend aan de Zwitserse film „Achter de
wolken", oorspronkelijke titel „Die Gezeich-
neten", van de Amerikaanse regisseur Zim
merman.

Pronkstuk. De zilverafdeling van het
Rijksmuseum is een belangrijk stuk rijker
geworden. Een uit oude documenten bekend
pronkstuk van Paulus van Vianen, dat ver
loren werd gewaand, is bij een veiling te
Londen van een Schotse verzameling weer
voor de dag gekomen. Het is een gesigneer
de en 1613 gedateerde grote' dubbele zilve
ren schotel met lampetkan. De ovale scho
tel, die 52 centimeter breed is,-toont in
prachtig gedreven relief taferelen uit de ge
schiedenis van Diana en Acteon. De kan is
versierd met het verhaal van Diana en Ca-
lystó. Men mag dit stel als een der belang
rijkste werken beschouwen van de Utrechtse
edelsmid Paulus van Vianen, die in 1603 te
Praag hofsmid werd van de kunstminnende
keizer Rudolf II.

Biennale Op 29 Mei wordt in Venetië
de Biennale, de grote internationale tentoon
stelling op het gebied der beeldende kun
sten, geopend. In het park tussen de stad en
het Lido staat het tentoonstellingsgebouw
omringd door vele nationale paviljoenen. In
het hoofdgebouw wordt dit jaar een ten
toonstelling van impressionisten en post-
impressionisten gehouden, waarbij Neder
land door Van Gogh is vertegenwoordigd.
In het Nederlandse paviljoen zullen in de
hoofdzaal dfe schilderijen van een homogene
groep van zes jonge kunstenaars getoond
worden; in de kabinetten er omheen wordt
beeldhouwwerk van Mendes en Zijl. grafiek
van Mesquita en Gestel getoond en daar
naast grafiek en beeldhouwwerk van een
twaalftal jonge kunstenaars.

Donizetti-herdenking. In geheel Italië
zal de honderdste sterfdag van Gaetano Do
nizetti herdacht worden. In Bergamo, de ge
boorteplaats van de componist, werd uitge
voerd de „Messa di requiem", welke Doni
zetti in 1835 ter gelegenheid van de begra
fenis van Vincenzo Bellini componeerde.

Goede resultaten
met arbeids-therapie

Wonihgvordering

In Alphen (N.B.) woonde hij een melk- j
boer in de schouw een kauioenpaar. dat
in het omvangrijke, takje voor takje
bijeengegaarde nest vier eieren legde.
Jongens haalden de eieren weg. Of de
poes van de familie gemerkt had, dat de j
gezinsvermeerdering in de schouw niet
doorging.... in ieder geval vond Mies',
het nest van het krijsende duo nog ruim
genoeg, om er haar twee kleintjes in te j
deponeren. De kat mag rustig met haar i
twee jongen in hoger sferen blijven
wonen, totdat de dakhaasjes groot zijn.
De kauwen kijken natuurlijk lelijk op
hun snavel

Diefstal van brief met
24.500 opgehelderd

Tn Rotterdam hield een politieagent des
nachts een 21-jarige monteur aan, die'
op zijn fiots een rol vitrage vervoerde. Bij
verhoor op het politiebureau bekende hij,
de vitrage bij een expediteur gestolen te
hebben. Bij een huiszoeking vond de po
litie een kostbare filmprojector, een nieuwe
motorfiets en een bedrag van 17.500.

De monteur werd opnieuw aan de tand
gevoeld en verklaarde tenslotte, op 16 Oc
tober van het vorig jaar, toen hij bij de
PTT werkte, een aangetekende brief met
24.500 uit het postkantoor gestolen te
hebben. Hij had kleren, een filmprojector
en een motorfiets gekocht en de rest van
het geld bêwaard.

NEDERLANDSE EN FRANSE
MAATSCHAPPIJ BOUWEN STUWDAM
IN EGYPTE

De Nederlandse Maatschappij voor Ha
venwerken N.V. te Amsterdam en de
„Société de Construction des Batignolles"
te Parijs zijn een contract aangegaan met
het Egyptische ministerie van Openbare
Werken voor de bouw van een stuwdam in
de Oostelijke Nijlmond bij Elfina. De kos
ten van deze bouw bedragen 3.274.000
Egyptische ponden. Het werk zal onmid
dellijk w.\Ln bc;>-:u,-en. liet moet op 1
Maart 1951 voltooid zuii.

Daarvoor is een kamp in Fochtelo
bij Heerenveen beschikbaar

Er zijn verschillende D.U.W.-kampen
(huisvestingsverblijven van arbeiders bij
de Dienst Uitvoering Werken) in ons land,
welke in de zomermaanden van Mei tot
September ongebruikt staan, omdat de
arbeiders dan elders bij de oogstwerkzaam-
heden worden ingedeeld. Die kampen zijn
behoorlijk ingericht en lenen zich uitste
kend voor het onderbrengen van school
kinderen in de vacantietijd.

Het departement van Onderwijs heeft,
met toestemming van de directie van de
D.U.W., deze kampen voor de zomermaan
den in gebruik afgestaan aan het Centrale
Werkcomité Vacantie in Den Haag, waar
bij ook de afdeling Vorming Buiten School
verband van het departement een rol heeft
vervuld.

Dit jaar komen de kinderen der grote
steden voor uitzending in aanmerking.
Haarlem heeft het kamp Fochtelo, ten Oos
ten van Heerenveen toegewezen gekregen.
De capaciteit van dit kamp is 120 bedden.
Gerekend wordt dat 10 pet. voor de lei
ders nodig is, zodat telkens 110 kinderen
voor een week kunnen worden uitgezon
den. Als men op 5 a 6 vacantieweken
rekent betekent dit dus een heerlijke va
cantieweek voor 500 a 600 kinderen.

Alleen kinderen van 9 tot 14 jaar der
lagere scholen komen in aanmerking.'De
kok van het kamp blijft doorwerken, zo
dat hij voor het eten zorgt. De kosten zijn
gesteld op 1.50 per dag. Per week dus
10.50. Daarbij komt dan nog de reis. In
Haarlem wordt gedacht over twee moge
lijkheden vervoer per autobus of met de
Lemmerboot. Deze kosten komen dus nog
daarbij. Als de autobus gekozen wordt,
kan de bus die kinderen weg brengt an
dere kinderen terug brengen, wat de kos
ten vermindert.

Het kamp ligt heel gunstig in een mooie
omgeving met bos, hei en zandheuvels.
Het is daar dus een ideaal vacantieplekje
in een gezonde omgeving. Andere grote
steden konden, omdat zij Haarlem voor
waren, kampen in Drenthe en Overijssel
kiezen, maar Fochtelo is zeker niet het
minste geschikte kamp, ook al ligt het ver
der af.

De organisatie in Haarlem is toever
trouwd aan het Verbond, van Speeltuin
verenigingen, waarbij alle speeltuinen van
allerlei richting zijn aangesloten. De R.-K.
groep heeft de wens te kennen gegeven
twee kampweken te mogen hebben voor
kinderert bij haar aangesloten. Kinderen
die niet bij een speeltuinvereniging zijn
aangesloten kunnen zich bij de hoofden
dei- scholen opgeven voor uitzending. Dan
zorgt dat hoofd voor de doorzending der
aanvragen.

Sociale Zaken zal ook kinderen uitzen
den van min- en onvermogende ouders.
Die worden bij de andere groepen inge
deeld.

Er wordt over gedacht om op de H. B.
S.en, Lycea en Gymnasia te Haarlem een
actie te voeren om te bereiken dat ouders
van de meergegoeden. die hun eigen kin
deren een genoegelijke vacantie

vertoeven onder dezelfde voorwaarden.
Dit zou dan een heerlijk reisje en verblijf
in schoolverband zijn! Scholen die daar
voor plannen hebben moeten zich evenwel
rechtstreeks met Den Haag in verbinding
stellen.

Dat is het bewijs.dat Uw ge
hoor niet zuiver is. Klanken
die langs de gewone weg U
niet meer gaaf bereiken, neemt
U door versterkers heel goed
op. De oorarts kan zekerheid
verschaffen Een AUDIUM
hoortoestel versterkt juist de
3 zwakke klanken.

Vraagt gratis AUDIUM

brochure bij Singel 160.

de hoofdagenten Amsterdam-C

N V.v.h.P.Geervliet.Keizersgt. 411, A'dom
H C SchoonenWg.Waler.b weg 26. R 'dom
WVC Kefjen. Turfsingel 19. Groningen

De verslaggever van het ANP in de groep

normaal te kunnen werken deprimeerde
deze jongen dusdanig, dat men vreesde
voor zijn geestelijke gezondheid. Men ver
trouwde hem de zorg van de varkens op
„het eiland" toe en na korte tijd was ieder
gevaar geweken Dezer dagen ontving
overste Van Bommel van hem een brief

om er veel aan te bederven. Daarom doet
U verstandig Uw stofzuiger te laten re
pareren door Ritsa DAAR bent U zeker
van Uw zaak.

StofzuSgerhu:s,.R:tsa". Gr Houtstr-
t.o. Luxor. telcl 16693. Haarlem

132

Nederlandse journalisten, welke thans een uit Friesland, waarin hij vertelde belast te

zijn met de zorg voor de dieren op de boer
derij van zijn vader en zich kiplekker te
voelen.

Eiland bedruipt zichzelf.

Wij bezichtigden tevens een tentoonstel
ling van allerlei gebruiksvoorwerpen op
..het eiland" gemaakt, waaronder bijzon-
der mooi speelgoed. Dit is de tweede ten
toonstelling sedert de oprichting gehouden.

bezoek aan Indië bréngt, schrijft ons:

Dezer dagen hebben wij een bezoek ge
bracht aan het militaire hospitaal te Bata
via en daar kennis gemaakt met het eerste
en nogal schuchtere begin van het rehabi-
litatiewerk voor gewonde en zieke mili
tairen in Indië. Op een gedeelte van het
terrein waarop het hospitaal is gelegen, dat
van de overige gebouwen gescheiden is

door de rivier Tji Liwoeng en daarom „het -- ?nnnn

eiland" wordt genoemd, is een werkplaats J?" ^iste bracht by verkoop 2000 op.

voor lichamelijk en geestelijk gekwetsten
uit de militaire hospitalen I en II ingericht,
waar door middel van arbeidstherapie zeer
goede resultaten worden bereikt. Overste
van Bommel, chef van het hospitaal, is een
warm voorstander van het werk, dat hier
wordt verricht en toont zich een ijverig
beschermer van de Ifelangen van dit onder
deel van zijn domein.

De beide hospitalen, die ongeveer 900
patiënten herbergen, bevatten ongeveer 60
a 70 patiënten, die dagelijks korter of
langer op „het eiland" werken en indien er
meer ruimte zou zijn en men de beschikking
zou hebben over meer werktuigen en mate
riaal, zou zonder twijfel een groter aantal
patiënten van de arbeidstherapie kunnen
profiteren. Er wordt van alles gedaan:
timmeren, schilderen, smeden, rottan-
vlechten, mattenmaken, boerderij werk
er is nl. een zeer bescheiden boerderijtje
aan „het eiland" verbonden en tuinieren.
Bovendien wordt er aan bedpatiënten op
bescheiae schaal gelegenheid geboden op
zaal leer- of cartonnagewerk te doen of te
weven. Hoe bijzonder nuttig het werken
daar voor de patiënten is mag blijken uit
een uitspraak van een der verpleegsters, die
zei: „De jongens, die op het eiland werken
kan ik er zo uitpikken. Zij zijn veel opge
wekter, eten, en vooral slapen beter."

Wachttijd kweekt neurosen.

Over het algemeen is het zo, dat jongens
die een verwonding opgelopen hebben of
zo ernstig ziek zijn geweest, dat zij afge
keurd worden, vier maanden moeten wach
ten voor zij naar Nederland vertrekken.
Gedurende deze maanden zijn zij of als
herstellend patiënt in het hospitaal, of
ondergebracht in een verzamelkamp in of
nabij Batavia. In beide gevallen is wachten
de enige bezigheid, die hen overblijft. <f)eze
tijd kan zeer wel nuttig worden besteed
door hen herscholing te geven of door mid
del van arbeidstherapie een vak te leren
en tevens op andere wijze hun lichamelijke
en geestelijke weerstand te versterken.
Bovendien wijst de praktijk uit, dat het
merendeel van deze jongens, hoe graag zij
ook naar huis gaan, toch zeer gebukt gaan
onder het feit, dat zij niet meer „volwaar
dig" zijn.

Batavia niet geschikt.

Dit zijn o.m. de redenen, die tal van doc
toren in Batavia warme voorstanders doen
zijn voor het rehabilitatiewerk. Reeds in
Indië, maar dan aldus overste Van Bom
mel niet in Batavia maar in een koeler
klimaat, nabij Bandoeng bijvoorbeeld, zo
dat de patiënten met ledematen in het gips
niet gehinderd worden door de warmte en
dan groots opgezet, bij voorkeur volgens
Amerikaans voorbeeld, zodat alle patiënten
die daarvoor in aanmerking komen gehol
pen kunnen worden.

Hun aantal is zonder twijfel groter dan
men denkt. In de Geallieerde legers reken
de men, dat rondweg een half procent van
de gemobiliseerden, voor hun demobilisatie
in aanmerking kwamen voor „rehabilita
tion". Cijfers over het leger in Indië zijn
niet bekend, omdat hier van rehabilitatie
feitelijk nog geen sprake is. Maar welke
gunstige resultaten bok een klein centrum
als het eiland reeds kan bereiken werd mij
duidelijk uit een enkel voorbeeld. Een sol
daat uit Friesland, boerenzoon, verloor door
een schotwond een arm. Het feit niet meer

hetgeen gevoegd bij de inkomsten van de
boerderij maakt, dat „het eiland" „self
supporting" is.

Coloradokevers per liter

In de gemeente Neer in midden-Limburg i
heeft ?nen de schooljeugd ingeschakeld i
j bij de bestrijding van de coloradokever.
Voor elke liter coloradokevers werd een
i preniic uitgeloofd van f 5,-. De successen
van deze actie zijn na een week enorm. j

I Tot heden werden 96 liter ingezameld.
Een telling wees uil, dat elke liter ruim j
j 3600 van deze schadelijke insecten bevat, f
zodat lha.ns reeds omstreeks 336.600 i
I kevers onschadelijk werden gemaakt, f
Een jongen van elf jaar wist elf liter of
j 39.600 coloradokevers te verzamelen.-

Nieuwe uitgaven

C. V Wedgwood. Willem de Zwij
ger; vertaling I". G. van Gelder-
Droste Elsevier, Amsterdam-
Brussel.

Er blijft vaak een ruimte van onbegrip
tussen de schrijver over een onderwerp op
wetcnschapjicink gebied er, zijn lezer, die op
het gebied leek is. doordat bij de lezer, zelfs
al is die wat men graag intellectueel noemt,
de wetensdrang een prikkeling nodig heeft
voor hij de feiten, voor de wetenschapsman
al boeiend, kan savoureren. Deze prikkeling
kan in het geval van de historie, meest re
gelrecht menselijke der wetenschappen,
haast alleen door een schrijftalent worden
gegeven dat jammer genoeg vaak in on
voldoende mate aanwezig is. Zo niet bij Miss
Wedgwood, die over Willem I een levendig
verhaal heelt gemaakt, met een verkwik
kende vrijheid van visie op mensen en ge
beurtenissen en rijk aan beeld-gevende
détails. De personen raken in haar werk
verlost van de geur van oude documenten,
zoals zij het ook Zijn van de Nederlandse
beschouwingswijze, die moeilijk tegenover
de vader des vaderlands ook maar beginnen
kan met een koele houding in te nemen.
Niet zonder oen gevoel van gemis overigens
doet de historie-minnaar het zonder deze
beide elementen. Maar veel wordt voor hem
vergoed door het genoegen waarmee hij dit
boek leest, waarvan de vertaling, die wel
eens uitglijdt, toch over het algemeen Ne
derlands kan worden genoemd. S. M.

Kapitein van de „Oldenbarnevelt"
gaat met pensioen

bezorgen, uitzending van een of meer kin
deren van financieel zwakkere ouders voor
hun rekening nemen. Ook hoopt men
dat grote werkgevers financieel willen
medewerken om het arbeiderskind een
vacantieweek te geven.

Ook is aan de hoofden der scholen me
degedeeld dat zij buiten de vacantieweken
een week of korter in het kamp kunnen

Het m.s. „Johan van Oldenbarnevelt"
heeft opnieuw een groot aantal „af
zwaaiers", voornamelijk van I-8-RI en
II-6-RI, uit Indonesië naar het vaderland
teruggebracht.

De gezagvoerder, kapitein G. A. Man,
heeft hiermede zijn laatste reis in dienst
van de maatschappij „Nederland" vol
bracht.

Kapitein Man begon zijn zeemansloop
baan in Augustus 1912, toen hij als stuur
mansleerling bij de „Nederland" in dienst
trad. Tijdens de eerste wereldoorlog diende
hij bij de marine als telegrafist. Terètond
na de eerste wereldoorlog kwam hij terug
bij zijn maatschappij als vierde stuurman
en doorliep vervolgens alle rangen, tot hij
in 1937 zijn eerste reis als kapitein maakte.
Kapitein Man was in Indonesië bij het
uitbreken van de tweede wereldoorlog,
waar hij bij een zustermaatschappij als
kapitein op Amerika voer. Toen Java door
de Japanners bezet werd, was kapitein
kunnen Man onderweg van Engeland naar Indone-

Padvinders gaan
Shakespeare spelen

In Mei van het jaar 1898 werd de „N.V.
Hollandse Electrische Spoorwegmaat
schappij" opgericht, welke in samenwer
king met de Hollandse IJzeren Spoorweg
maatschappij eindelijk eens werk zou gaan
maken van een treinverbinding van de
Haarlemmermeer met de buitenwereld en
dc omliggende steden in het bijzonder.

Eindelijk.want reeds in 1864 had de
geniale Mr. I. P. Amersfoorat, destijds bur
gemeester, op het gebrekkige verkeers-
contact gewezen en een spoorlijnen-project
opgesteld, dat overal instemming vond
behalve bij de regering, want die verwierp
het een jaar later.

Hoe groot echter de behoefte bleef, be
wezen onder andere de talrijke spoorweg
plannen die elkaar opvolgden nadat het
initiatief van mr, Amersfoordt de kop in
was gedrukt.

De Hollandse Electrische Spoorwegmaat
schappij stond voor een ingewikkelde op
gave. Het duurde tot 1903 voor zij een ont
werp kon opstellen, waaraan Rijk, Provin
cies, Gemeenten en Waterschappen gelde
lijke medewerking wilden verlenen en het
mag merkwaardig heten, dat dit in hoofd
zaak overeenstemde met het project van
mr. Amersfoordt, omdat er in de jaren,
welke er tussen lagen een warwinkel van
plannen ontstaan was.

In 1906 keurde de Tweede Kamer dit
èntwerp goed en in 1909 werd met de ont
eigening van de grond begonnen. De vol
gende lijnen werden toen door de maat
schappij aangelegd: Haarlem, Hoofddorp,
Aalsmeer, Nieuwersluis; Amsterdam, Aals-
meer-Bovenkerk-U ithoornUithoorn-Al
phen a. d. Rijn; Nieuwveen-Ter Aar en
Hoofddorp-Leiden.

Op 2 Augustus 1912 bolderde het eerste
treintje, met bloemen ontvangen door de
pol ..cr. Op het station te Hoofddorp schalde
een fanfare van hef gezelschap „Excelsior"
eii er was een grote ere-poort opgericht.

Tijdens de feestmaaltijden zijn, wat de
toekomst van het jonge landbouwgebied
aanging, niets dan optimistische geluiden
gehoord, maar ten aanzien van de spoor
bleef men voorzichtig met voorspellingen.

De Minister van "Waterstaat mr. L. H. W.
Regout, merkte op dat de aanleg van de
lijnen niet, zoals verwacht was, 6.500.000
maar wel 10.000.000 had gekost.

Aanvankelijk was het de bedoeling van
de Hollandse Electrische Spoorwegmaat
schappij geweest, enige lijnen van het net
te electrificeren, maar.men begon zich
reeds spoedig af te vragen of dit door de
frequentie rendabel gemaakt zou worden.
Mede omdat van het goederenvervoer in
ieder geval veel meer verwacht werd dan
van het personenvervoer besloot men zich
tevreden te stellen met stoom.

Van het ogenblik af, dat de Hollandse
IJzeren Spoorwegmaatschappij de lijnen
overnam, hebben deze alleen maar verlies
opgeleverd en van de voorschotten die
waterschappen, gemeenten, provincies en
rijk hadden betaald en waarvan, „indien
de exploitatie het toeliet" 4 procent zou
worden uitbetaald, is nooit enige rente uit
gekeerd en niets gerestitueerd. In 1929 was
er reeds een exploitatietekort van een
kwart millioen gulden en het aantal passa
giers is tussen dat tijdstip en eind 1934 van
3400 tot 1600 per werkdag teruggelopen.

Verlies werd er geboekt, toen er voor het
verkeer ingrijpende veranderingen op til
waren: de auto begon te concurreren met
„het ijzeren paard". Langzamerhand ont
stonden autobus-ondernemingen en expe
ditiebedrijven. Voor vele afgelegen boerde
rijen bleek het vervoer op luchtbanden veel
efficiënter.

Ook het vliegtuig was een concurrent by
het goederenverkeer. De kwekers uit Aals
meer die intensief op Engeland exporteer
den en hun producten via het Haarlem
mermeer-spoorwegennet naar Hoek van
Holland plachten te sturen, waar de boot
ze dan overnam, vonden dat Schiphol toch
maar een flink stuk dichter bij lag.

In 1923 opende de autobus-onderneming
„Maarse en Kroon" een aantal lijnen, dat
zich gestadig uitbreidde, eerst langs en
later door de Meer.

Dat het treintje, ondanks zyn steeds
dalende frequentie, toch nog wel degelijk
betekenis had voor de polder, bleek uit een

sië. Hij bleef toen in dienst van de gealli
eerden varen.

Sinds 1945 heeft kapitein Man onafge
broken troepentransporten gevaren met de
„Johan van Oldenbarnevelt". Nu hij de
pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt,
gaat hij met vrouw en kinderen van een

welverdiende rust genieten in zijn woon- energiebedrijf erin geslaagd de storing op
plaats Heemstede. j te heffen.

Romantisch kampvuur
op Schapenduinen

Het grote kampvuur, dat de Van Cleeff-
groep der Haarlemse padvinders Zaterdag
22 Mei op Schapenduinen in Bloemendaal
zal houden, belooft veel meer te worden
dan alleen maar een traditioneel padvin-
dersvuur. Zo zullen onder meer verschil
lende dansen worden uitgevoerd door het
Padvindstersgilde, waaronder een Schotse
dans in originele costuums. Hoofddis van
het feest wordt de opvoering van een be
werking der Duivelselixer-sage, waarin
ook een deel van Shakespeare's Midzo-
mernachtsdroom is verwerkt, nameulijk het
kostelijke handwerkersspel. Er zal natuur
lijk ook ge-„yell"-d en gezongen worden,
welke laatste attractie men met een ge
rust geweten aan de „Goe Kadullekes" en
het Leid(st)erskwartet kan toevertrouwen.

Het feest begint om kwart voor negen des
avonds (poort gaat dicht om 8.30) en men
verwacht behalve de genodigde autoritei
ten, ook veel belangstelling van de zijde
van het publiek. Heel misschien, zo wordt
gefluisterd, zal ook Prins Bernhard een
deel van dit padvindersfeest meemaken.

Als het weer meewerkt, zullen de tweedui
zend zitplaatsen in het fraai gelegen, na
tuurlijk amphitheater onder de hoge bo
men wel nauwelijks voldoende blijken. In
dat geval is er, in de loop van de komen
de weken, mogelijk nog een herhaling te
wachten, maar dat hangt vooral van de
belangstelling bij de première af. Iedereen
is welkom mits hij natuurlijk z'n twee
dubbeltjes entréegeld, ingesteld om de kos
ten te dekken, betaalt; alleen worden foto
enthousiasten verzocht, de sfeer van het
kampvuur niet te willen verstoren met
synchronisers en blitzlampen.

GEDEELTE VAN AMSTERDAM
ZONDER STROOM

Om tien minuten over twee raakte

Woensdagmiddag in het onderstation Wes- i drukbezochte vergadering die in Septem-
terpark van het Amsterdamse energiebe- ber 1935 te Hoofddorp gehouden werd en
drijf een transformator defect, ten gevolge l zicb uitsprak voor handhaving van de

spoorwegdiensten.

Het hing toen nl. reeds in de lucht dat
ze waarschijnlijk gestaakt zouden worden.

Inderdaad besloot de directie der Neder
landse Spoorwegen op 6 October 1935.
wegens onbevredigende bedrijfsuitkomsten.
allerlei kleine spoorlijnen en plaatselijke
loomtramdiensten op te heffen.

waarvan een groot gedeelte van Amster
dam-West van electrische stroom versto
ken bleef. Het tramverkeer ondervond
daarvan nadelige gevolgen. Ook de N. Z.
H V. M. kon het eindpunt in de Spuistraat
niet bereiken en reed tot de Krommert.

Tegen half vier waren technici van het'

locomotief, die in de Haarlemmermeer
nooit rendabel was geweest, de laatste
rook-watten over de vruchtbare akkers. De
„Hollandse Electrische Spoorwegmaat
schappij" werd ontbonden Van de lijnen,
die zij had aangelegd bleven slechts de
baanvakken Amsterdam-Aalsmeer en
Bovenkerk-Nieuwersluis (door overname
van de H.S.M.) in stand. Aanleg en exploi
tatie van het geheel leverden aan de Over
heid en de Nederlandse Spoorwegen in
het totaal een verlies van acht millioen
gulden op.

Het treintje heeft dus tegen zyn „auto
mobiele" concurrenten een smadelijke
nederlaag geleden, hetgeen, gezien de uit
gestrektheid van de Haarlemmermeer, geen
wonder is. Thans worden passagiers en
goederen alle op luchtbanden verplaatst,
doordat autobussen, expeditie-bedrijven
enz. geheel in de behoefte voorzien. De
toestand is veel beter dan het spoortje het
ooit had kunnen doen. M^ar dit neemt niet
weg, dat vele Meer bewoners met enige
weemoed aan de uren terug denken, waar
in zij het genoegen smaakten, passagier
van de trein te zijn, met het uitzicht op
golvende korenvelden. Want, zonder poë
tische overdrijving, het was beslist een
genoegen

SALONBOOTTOCHTEN dagelijks naar

VOLENDAM en MARKEN
HILVERSUM en 'T GOOI
HARDERWIJK en DE VELUWE
LOOSDRECHT over de Vecht
VIER-MEREN-TOCHT

REDERIJ ZWAAG, TEL. [phone]
Amsterdam, Dc Ruyterkade, steiger 2

(Adv.)

Van 23 Mei tot en met 5 Juni zijn de
volgende bonnen geldig:

Bonkaarten KA, KB, KC 806:

362 Melk ''2 liter melk (reeds aangewezen

geldig tot en met 22 Mei).

391 Melk 6 liter melk.

393 Melk 7 liter melk

396 Vlees 100 gram vlees

397 Vlees 300 gram vlees

398, 399 Boter 250 gram boter of margarine

of 200 gram vet
412 Algemeen 400 gram brood of 1 rantsoen

vermicelli e.d.

414 Algemeen 200 gram brood (geldig tot
en met 29 Mei)

416 Algemeen 1600 gram brood (geldig tot
en met 29 Mei)

417 Algemeen 50 gram thee

418 Algemeen 200 gram kaas of 250 gram
korstloze kaas

419 Algemeen 125 gram koffie

403 Reserve 200 gram kaas of 250 gram
korstloze kaas

404 Reserve 800 gram brood (geldig tot en
met 29 Mei)

406 Reserve 400 gram brood (geldig tot en
met 29 Mei)

Bonkaarten KD, KE 806:

893 Melk 12 liter melk
896.897 Vlees 100 gram vlees

898 Boter 250 gram boter of margarine of
200 gram vet

899 Boter 125 gram boter of margarine of
100 gram vet

912 Algemeen 400 gram brood of 1 rantsoen

vermicelli e.d.'

914 Algemeen 200 gram brood (geldig tot

en met 29 Mei)

916 Algemeen 400 gram brood (geldig tot

en met 29 Mei)

918 Algemeen 100 gram kaas of 125 gram

korstloze kaas
903 Reserve 400 gram brood (geldig tot en
met 29 Mei)

Bonkaren 7\ 7,B. ZO. ZD ZE. MD. MF,
MG. MH 'hljznndere arbeid, a.s. moe
ders en zieken):

Geldig zijn de bonnen van strook F.

Een rantsoen vermicelli e.d. bedraagt:
300 gram vermicelli, macaroni, spaghetti,
noedels, mie, tarwegriesmcel en met tarwe-
griesmeel 'sameneosieldo nndHini?-vw»der of

400 gram vera fcclli soap (droge soep, waar
van tenminste 75 pel. uit vermicelli bestaat

1 Cto Oudejaarsavond 1935 stootte daof de vermiqellivorm heeft).