c
J
TEMPO
Het radioprogramma als spiegel van een tijdvak
Betere culturele films voor verenigingen
C. DE WEERS
Zó'n man
ZATERDAG 17 JULI 1948
HAARLEMS DAGBLAD
BIJ EEN JUBILEUM
Een van de Nederlandse omroepvereni
gingen viert in deze dagen haar zilveren
jubileum. Zoals het bij zulke mijlpalen be
hoort, zijn de annalen van het verenigings-
leven duchtig geraadpleegd en hebben be
langrijke gebeurtenissen en markante fi
guren de volle maat gekregen in herden
kingstoespraken en artikelen. Belangrijke
gebeurtenissen: dat waren de opening van
steeds maar mooiere studio's en kantoorge
bouwen, het gebruik maken van steeds
krachtiger zendstations. De markante fi
guren: inderdaad telt deze organisatie en
kele persoonlijkheden, die zich, alle
aetherstormen ten spijt, vijf en twintig jaar
hebben weten te handhaven; in een bedrijf
waarin men§en en zaken vlug versleten
wordefi zeker een opmerkelijk feit.
Maar over één ding werd merkwaardig
weinig gesproken en dat was over de pro
gramma's. Dat is vrij zonderling. Tenslotte
is het programma het wezen van de om
roep. Zonder programma geen studio's en
geen sprekers, geen muzikanten en geen
managers. Nu gaat het er ons niet om een
antwoord te geven op de vraag of de pro
gramma's beter of slechter zijn geworden.
Wij willen wat dat betreft de feestvreugde
van de jubilaresse niet verstoren. Trouwens
de volgende opmerkingen zijn evenzeer van
toepassing op haar zusterverenigingen en
-instellingen in binnen- en buitenland, al
bestaan er ook in dit opzicht nuances.
Rekenen wij de eerste vijf jaren van haar
optreden dat trouwens onder wisselende
benamingen en organisatievormen plaats
had vanwege het min oï meer experi
menteel karakter van die periode niet mee,
dan kunnen we veilig beweren, dat er twin
tig jaren lang goede en slechte uitzendingen
zijn geweest, waarmee we geen onderver
deling in „licht" of „zwaar" willen aandui
den, doch slechts vaststellen dat zowel in
1928 als in 1948 er programma's voorkwa
men die volkomen radio-geniek waren, dal
wil zeggen wat vorm en inhoud betrof zo
voortreffelijk op het uitsluitend auditieve
karakter van het medium radio waren in
gesteld, dat de toehoorders geen ogenblik
op de gedachte kwamen, dat hen in zin-
tuigelijk opzicht eigenlijk te kort werd ge
daan.
Waar wij op doelen is het fascinerende
verschil in tijdsbeeld, zoals dat overduide
lijk blijkt als men de programmabladen van
toen en nu naast elkaar legt en vergelijkt.
Het nieuws, nu een integrerend deel van
leder zendstation, bleef beperkt tot een
kwartiertje in de late avond eerst later
werd de opvatting dat de radio ook in de
nieuwsvoorziening eenvoudig niet met de
gedrukte publiciteitsmiddelen kan concur
reren, gemeengoed en dan nog niet eens
op een vast tijdstip.
Men had trouwens de tijd in die
dagen: voor een lezing over een enigszins
serieus en veel omvattend onderwerp werd
grif een uur uitgetrokken en dan niet van
9 tot 10 's ochtends maar in de avond. Zo'n
betoog werd door een echte professor ge
houden en niet door een popularisator-van-
professie die tegenwoordig dezelfde aange
legenheid in een kwartier „belicht".
Aan zo'n doorwrocht geval ging dan een
uur kamermuziek vooraf. Blijkbaar was de
programmaleider van die dagen niet zeer
bevreesd voor een uittocht der luisteraarrs.
„Rustig", zo kon men het aethermenu van
die dagen het best omschrijven. Het avond
programma werd gemeenlijk verzorgd door
het omroeporkest een ensemble van geen
al te grote bezetting dat de gehele avond
door dan ook als omroeporkest betiteld
werd, ook al speelde het om acht uur de
Kleine Nachtmuziek en om elf het Afscheid
der gladiatoren.
In deze dagen worden dezelfde virtuosen
afwisselend als Orchestre miniature, Metro-
pole-orkest of „Cinderella" aangekondigd.
Zondags was er op gezette tijden een opera,
en dan ook wel degelijk een hele opera en
geen radiofonisch uittreksel, bestaande uit
wat melodieën-die-het-altij d-wei-doen. Er
was voorts ruimte voor een min of meer
intieme improvisatie der 'omroepers, wier
namen toen op lijstjes als „Wie is de po
pulairste man van Nederland?" naast die
van minister Kan plachten voor te komen.
Met intens genoegen denken wij nog
steeds terug aan Billy en Bully, een ver
haal waarvan we overigens alleen nog
maar weten dat het grappig was.
Het voornaamste verschil hebben we nog
niet vermeld: in 1928 en daaromtrent wa
ren er nog tijden op de dag dat er stilte
heerste. Voor tien uur 's ochtends werd ze
ker niet begonnen, in de middaguren
mét als geijkte vulling een uitzending van
filmmuziek bij de toen nog stomme films
in de Amsterdamse theaters waren er
ook wel hiaten en men ging tamelijk vroeg
naar bed. Tussen twee programma-onder
delen in Werd niet nog gauw een derde deel
van een gramofoonplaat gestouwd, maar
Berechting politieke delinquenten
wordt 5 Augustus hervat
Op Dinsdag 3 Augustus wordt de berech
ting der politieke delinquenten in het Ar
rondissement Haarlem voortgezet.
De zitting van de daarmee belaste Kan
tonrechter wordt gehouden in het gebouw
van het Kantongerecht Jansstraat 46.
Begonnen wordt met de voortzetting of
nieuwe behandeling van een aantal zaken
die reeds aangebracht waren.
De volgende zitting wordt op Dinsdag
10 Augustus gehouden.
Franse staking breidt zich uit
Zowel het communistisch als het niet-
communistisch overheidspersoneel van re-
geringsbureaux te Parijs heeft besloten zich
heden te voegen bij de 70.000 reeds staken
de employés van het ministerie van Finan
ciën, tenzij de regering verdere concessies
toestaat.
7000 postambtenaren en politiemannen,
aangesloten bij onafhankelijke vakvereni
gingen, hebben besloten te middernacht het
werk neer te leggen. Zij eisen hoger salaris,
De regering heeft een verklaring uitgege
ven, waarin zij hogere ambtenaren waar
schuwt, dat zij geschorst zullen worden in
dien zij „deelnemen aan een collectieve
actie om het werk neer te leggen."
Agenda voor Haarlem
ZATERDAG 17 JULI.
Bioscopen. Rembrandt: „Achter de wolken".
Palace: „Cover Girl" Luxor: „Spionnen tegen
wil en dank". Deze drie: 14 j., 2. 4.15, 7 en 9
uur. City: „Gevaarlijk spel", 14 j., 2.15, 4.~~
7 en 9.15 uur. Frnns Hals: „De burgemeester
verliest zijn hoofd", 14 j., 2.30, 7 en 9.15 u.
Spaarne: .'.Het huis met de geheime kamer".
14 jaar, 7 en 9.15 uur.
ZONDAG 18 JULI.
Gem. Concertgebouw: Cabaret met Hen-
riëtte Davids, 8 uur. Bioscopen: Middag- en
Avondvoorstellingen.
MAANDAG 19 JULI.
Bioscopen: Middag- en Avondvoorstellin
gen.
liet men de gestadige tik van de salonklok
klinken.
De luisteraar was met wat hem voorgezet
werd volkomen tevreden. Hij bleek altijd
tot luisterenen ook tot betalen bereid.
Dat is in twee decennia wel heel anders
geworden. De programma's van deze tijd
bieden een getrouw beeld van de verbrok
keling en de zucht naar een oppervlakkige,
gemakkelijke tijdpassering die overal
heerst. Causerietjes van een kwartier, con
certjes van een half uur, luisterspelen in
83 vervolgen. Als het in vredesnaam maar
niet te lang duurt, want dan worden de
mensen ongeduldig en draaien wat anders
voor. Dat een radiotoestel ook afgezet kan
worden, is een wetenschap die slechts aan
weinigen bekend is.
In het begin zeiden wij reeds, dat er over
de radio-pro.gramma's als tijdsbeeld maar
weinig gezegd was. Toch zal de lectuur van
de radiobladen voor de latere cultuur
historici onontbeerlijk zijn, willen zij een
helder en onverwrongen beeld krijgen van
dit geslacht. J. H. B.
ROZENSTRAAT 15
vervoert
Uw meubelen en
vrachten naar.
alle plaatsen
TEL 20020
(Adv.)
Nederlandse kwakzalvers
in België gearresteerd
De politie van Ukkel in België is Vrijdag
overgegaan tot de arrestatie van een Ne-
dei-lands echtpaar wegens het onbevoegd
uitoefenen van de geneeskunde. De echte
lieden beroemden zich er op met een oog
opslag te kunnen zien welke kwaal een pa
tiënt had. Zij beweerden te kunnen gene
zen door suggestie. Dat er belangstelling
voor hun geneeswijze bestond blijkt wel
uit het feit, dat op het moment van de ar
restatie niet minder dan driehonderd per
sonen in de rij stonden voor het huis waar
de beide wonderdokters hun practijk uit
oefenden.
Tot buitengewoon hoogleraar in het
Fries aan de Amsterdamse universiteit is
benoemd dr. J. Hoekstra, leraar aan de R. H.
B. S. te Velsen.
De 9 Muzen
Documentaire over Walcheren. De Ne
derlandse cineast Charles Huguenot van der
Linden legt thans de laatste hand aan een
documentaire over Walcheren, die in op
dracht van de regeringsvoorlichtingsdienst
wordt vervaardigd. De rolprent, die speciaal
voor het buitenland bestemd is en die een
beeld geeft van het eiland, zo als het was,
zoals het getroffen werd en zoals het in de
toekomst zal worden, bestaat gedeeltelijk uit
archiefopnemingen. De heer Van der Linden
heeft met zijn opnemingleider en zijn came
raman de heren J. Dudok van Heel en H.
Hoving, enige dagen op Walcheren vertoefd,
waar nog een aantal opnemingen is gemaakt.
Tot besluit zullen luchtopnemingen worden
vervaardigd uit de glazen koepel van een
bommenwerper.
Rita Roland verzorgt de montage en Lex
Karssemeijer zal er waarschijnlijk de muziek
voor schrijven. Men hoopt de film begin
Augustus gereed te hebben.
Albert Bassermann naar Nederland. Na
enige jaren in Amerika te hebben gewerkt
en verschillende films te hebben gedraaid, is
de toneelspeler Albert Bassermann met zijn
vrouw het vorige jaar naar Europa terugge
keerd, waar hij verbonden is aan de Kam-
merspiele te Wenen.
Begin October van dit jaar komt Basser
mann met Ibsens „Spoken" naar Nederland
en België.
Nederlands impressariaat. Tot lid van
de raad van beheer van de stichting Neder
lands Impressariaat werden gekozen mr. D.
G. W. Spitzen, tevens lid van het dagelijks
bestuur, mej. Annie Woud, Laurens Bogtman
en Everard van Royen.
Verlies. Marguérite Moréno, een beken
de Franse film- en toneelster is te Touzac op
78-jarige leeftijd aan de gevolgen van een
longontsteking overleden.
Braque en Chagall onderscheiden. De
jury van de „Biennale" van Venetië heeft de
internationale prijs voor schilderkunst uit
gereikt aan Georges Braque, na een selectie
uit werken van vooraanstaande schilders,
waaronder Picasso en Rouault. De internatio
nale prijs voor de beste gravure werd aan
een andere Franse kunstenaar, Marc Chagall
uitgereikt.
Louis Richard overleden. Te Amsterdam
overleed na een langdurig ziekbed Louis
Henri Richard, in leven een bekend Neder
lands acrobaat, die niet alleen in Nedeidand,
maar ook in het buitenland grote successen
heeft geoogst. De laatste jai-en woonde de
heer Richard te Amsterdam. Hij trad sedert
de bevrijding op als vertegenwoordiger voor
Nederland van het internationale artisten-
blad „Echo"; dat in Kopenhagen wordt uit
gegeven.
Geïnspireerd door de komende Olympische Spelen hebben dansgroepen van de Atheense
Balletacademie enkele der klassieke Helleense dansen doen herleven, die ook tijdens de
Olympische Spelen in hel oude Griekenland gedanst werden. Een der balletgroepen in actie
tegen de achtergrond van het woeste Griekse bergland.
Nederlands Filminstituut bemiddelt belangeloos
(Speciale berichtgeving)
Omstreeks half September zal te Amster
dam het „Nederlands Filminstituut" wor
den geopend in het pand Herengracht 590
,592. Naar wij vernemen is officieus het in
stituut, dat onder leiding staat van
mevrouw H. Pelster, al van 15 Juni af in
werking omdat er een lange en degelijke
vooi'bereiding nodig is, wil het in de ko
mende winter z'n taak met nuttig effect
kunnen vervullen.
De Stichting „Nederlands Filminstituut"
is ontstaan, naar de voorzitter van de Raad
van Beheer, prof. dr. G. van der Leeuw,
ons mededeelde, door de vele moeilijk
heden, welke diverse organisaties en instel
lingen in de loop van de jaren hebben ge
had, en nóg hebben, om de beschikking te
krijgen over geschikte films op cultureel
gebied ter vertoning voor hun leden.
De betekenis van de film is voor ons
gehele volksleven zeer groot en haar in
vloed kan enorm zijn, ook cultureel. En
juist omdat er honderden, misschien wel
duizenden, verenigingen in ons land zijn,
die al dan niet regelmatig films
draaien in eigen kring en dus een zeer tal
rijk publiek bereiken is het noodzakelijk
dat er naar gestreefd wordt het culturele
peil van die films zo hoog mogelijk op te
voeren.
Er was langzamerhand een chaotische
toestand ontstaan, waarbij elke richtlijn
ontbrak door het gemis van een overkoe
pelende organisatie. Leiders van vereni
gingen zouden kunnen getuigen hoe slecht
de kwaliteit van de film was, welke hun
dikwijls werden voorgezet en hoeveel
moeite zij nochtans vooraf hadden moeten
doen om op een dergelijke rolprent beslag
te leggen
Een groot en belangrijk arbeidsveld ligt
hier braak en het is, naar prof. van der
Leeuw ons verzekerde, in het belang van
ons volk dat er orde op zaken wordt ge
steld. Men heeft daar uiteindelijk de kans
toe gekregen door samenbundeling van
twee stromingen: die uit de betrokken ver
enigingen en een andere uit de Nederlandse
Bioscoopbond, die voelde dat men zekere
verplichtingen heeft tegenover het peil van
de film in het algemeen. Het resultaat is de
oprichting van de stichting „Nederlands
Filminstituut" in welker leiding vertegen
woordigd zijn: het bioscoopbedrijf, zowel
als het algemeen culturele leven en de ver
schillende geestelijke stromingen in ons
land. In het bestuur hebben zitting de
heren: Joh. Miedema, J. Nijland Jr., M. P.
M. Vermin, J. Wepning, A. van Domburg,
dr. J. B. Knipping, prof. dr. G. van der
Leeuw, dr. J. C. C. Rupp en D. van Stave
ren.
De stichting beoogt te worden een cen
trale bemiddeling voor de distributie van
films voor niet-commerciele vertoningen.
Adviezen worden gratis verstrekt en voor
de films, zowel als voor de apparatuur
welke er desgewenst bij wordt geleverd,
wordt niet meer dan de kostprijs in reke
ning gebracht.
De reactie van verschillende filmver
huurkantoren op het verzoek tot medewer
king van het instituut is uitermate gunstig
geweest en reeds nu heeft men een lange
lijst van goede, ter beschikking van vereni
gingen staande, films. Natuurlijk beti-eft
het uitsluitend films met een speciaal ka
rakter, maar ook speelfilms kunnen door
hun culturele strekking onder die cate
gorie worden gerangschikt Bovendien is er
internationaal contact verkregen en bestaat
de kans om films naar Holland te brengen
voor welke het bedrijfsleven geen interesse
heeft getoond. Op de lijst, die ï-egelmatig zal
worden gecorrigeerd en aangevuld, zullen
films voorkomen voor practisch alle groe
peringen: voor de filmliga's, zowel als voor
organisaties op maatschappelijk en cultu
reel terrein (b.v. het werk in arbeiders
kampen en in kampen voor politieke delin
quenten), volksuniversiteiten, scholen en
verenigingen op kerkelijk gebied. Het in
stituut is er daarbij op uit om smalfilms te
krijgen, daar deze veel worden gevraagd.
Blijft nog steeds voor HERENCOSTUUMS
25 TOT 150 GLD. betalen.
Tropenkleding, leren en winterjassen, goede
prijzen.
KAMPERVEST 45 TELEFOON 17825
(Adv.)
Cricket
Cricketprogramma
Eerste klasse: Rood en WitHCC 1, Spar
ta—VRA, VOC—HBS, VW—Hermes-DVS,
HCC II—Quick (N.)
Tweede klasse A: ExcelsiorHCC III,
Quick (H)—Kampong, SCHC—Rood en
Wit n.
Tweede klasse B: XerxesCRIC, ACC II
Ajax (L), Hermes-.DVS II—LCC.
Tweede klasse C: Haarlem IIExcelsior n,
Voorburg—ACC III, VUC—VRA II, HBS II—
VOC II.
Tweede klasse Da Quick (N) II—UW,
Kampong IITCC.
Derde klasse A: Haarlem IIIRood en Wit
III, Kampong III—SCHC II, VVV III
VW H.
Tennis
Van Swol verliest
van Meegeren wint
Ook de vierde dag van het tournooi der
internationale clubs te Noordwijk heeft
v/eer veel aantrekkelijk en goed tennis te
zien gegeven. De talrijke toeschouwers
hebben dan ook met volle teugen genoten
van het programma, dat hun gister werd
voorgezet.
Van Swol speelde een enkelspel tegen
Cochet en dolf evenals vorig jaar het on
derspit tegen deze fijne tacticus. De eerste
zet was al heel zwak van de Nederlander.
Cochet won met 61. Zoals altijd met Van
Swol het geval is, ging de tweede set veel
beter. Zijn services, smashes en drives wa
ren nu overtuigender. Op dit athletische
spel vond Cochet geen antwoord en met
6-2 won Van Swol de set. Het leek logisch,
dat de Nederlander op deze voet zou door
gaan, maar Cochet vond dit in het geheel
niet en logenstrafte deze logica op afdoen
de wijze. Van Swol was alle controle kwijt
en in minder dan geen tijd was de stand
5-0 voor Cochet. Door uiterste krachts
inspanning en doordat Cochet enkele
match-points miste, kon Van Swol nog op
halen tot 5-4 maar de achterstand bleeic
toch te groot te zijn geweest en met 6-4
won de 47-jarige Fransman de laatste set.
Het andere enkelspel van de ontmoeting
Nederland-Frankrijk ging tussen van Mee
geren en Dubucq. Van Meegeren speelde
zijn beste spel en hoewel de Fransman wat
stijl en souplesse betrof, de meerdere bleek
van de Nederlander, kon hij het slechts lot
2 games brengen. Met 6-2 6-0 kwam dit
punt aan Nederland.
Het mooiste enkelspel van de dag was
de ontmoeting Sturgess-Abdessalam. Beide
spelers bezitten een prachtige stijl en bei
den hebben hetzelfde speltype: lange fore-
en backhand-drives van de baseline. Minu
tenlange rallies waren het gevolg en lang
zaam volgden de games elkaar op. Het was
echter een partij die geen enkel moment
verveelde. Sturgess won met 3-6 6-3 7-5.
Falkenbux-g won van Peten 4-6 6-3 9-7.
Sturgess-Hughes wonnen van Geelhand-
van den Eynde met 6-1 8-6. Mottram-
Harper sloegen Borotra en Brugnon met
6-4 6-0. Cochet en Abdessalam wonnen
van Harper en Hughes met 13-11 6-4.
Morea en Russell sloegen Washer en Peten
met 6-2 6-4.
Tour de France
Bartali neemt de kop
Bartali heeft zijn meesterstuk volbracht.
In de tweede Alpen-étappe heeft hij ge
toond geen enkele concurrent in deze 35e
ronde van Frankrijk te bezitten. Na de
overwinning in de voorgaande étappe, die
in zeer slecht weer werd gereden, won de
Italiaan gisteren zijn vijfde étappe sedert
het vertrek uit Parijs.
Zo heeft de beste man van de Tour de
leiding in het algemeen klassement met
meer dan acht minuten voorsprong op Bo-
bet. Nadat Bobet eergisteren door pech was
achtervolgd, moest Bartali twee maal we
gens een lekke band van wiel verwisselen.
Hierdoor had hij bij de pas van de Croix
de Fer twee minuten achterstand op Bobet
en Brule, die toen alleen aan de kop lagen.
Maar na langzamerhand het verloren ter
rein weer te hebben terug gewonnen, kwam
hij bij het bestijgen van de Col de Porte zo
onweerstaanbaar opzetten, dat niemand zijn
aanval kon stuiten. Bartali ging door en
zonder een moment te verslappen nam hij
alle nog komende hindernissen.
Wat de Nedeidands-Luxemburgse ploeg
betreft: Het is jammer dat de Luxembur
ger Kirchen, die in goede vorm lijkt, juist
even te weinig steun ontvangt van zijn
ploeggenoten. De Hoog, Janssen en De
Ruyter beklommen 4e Cols gezamenlijk,
hetzij te voet, hetzij per fiets, terwijl Kir-
chen bij de strijd tegen de „keien" van de
Tour op zich zelf was aangewezen. Met
uitzondering van Bartali toonde Kirchen
zich vandaag de gelijke van alle andere
kopstukken en wanneer hij de steun zou
hebben van gelijkwaardige renners, zou hij
wel eens zeer gevaarlijk voor de besten
kunnen blijken te zijn. Nu behoeft hij zich
geen illusies meer te maken. Niettemin
heeft hij zich thans onder de eerste tien
weten te plaatsen. Klassement.
De uitslag van de veertiende étappe,
BriangonAix les Baïns (263 km) luidt:
1. Bartali in 9 uur 30 min. 18 sec. 2. Ockers
op 5 min. 53 sec.; 3. Lapébie, 4. Van Dijck,
5. Schotte, allen op 7.03; 6. Bobet, 7. Kir
chen, beiden op 7.09; 42. Sjef Janssen, 44.
Wim de Ruyter, beiden op 59.50; 50. Henk
de Hoog op 2.38.04.
In het algemeen klassement leidt Gino
Bartali (It. A) met 100 uur 1 min. 3 sec.;
2. Bobet (Frankr.) op 8 min. 5 sec.; 3. La
pébie (Z.W.) op 29.01; 4. Schotte (Belg. A)
op 29.05; 5. Camellini op 29.10; 6. Teisseire
(Frankr.) op 31.54; 7. Vietto (Frankr.) op
36.41; 8. Kii-chen (Ned. Lux.) op 38.33; 40.
Janssen op 2.36.45: 46. De Ruyter op 3.08.53;
50. De Hoog op 4.30.18.
Schaken
Massale wedstrijd in Haarlem
Indien de planner, van de Noordhollandse
en de Amsterdamse Schaakbond, met de uit
werking waarvaxi reeds thans een begin is
gemaakt, geheel in vervulling gaan. dan zal
Haarlem in het najaar een ongekend groot
schaakgebeuren beleven. Niet minder dan
600 schakers zullen elkaar dan in het Ge
meentelijk Concertgebouw bekampen.
Het lofwaardig initiatief tot deze massale
ontmoeting is uitgegaan van de besturen van
genoemde bonden. Teneinde het vooroorlogse
contact tussen beide bonden weer op te ne
men, heeft men besloten tot het houden van
een grote massakamp waarbij voor beide
bonden 300 schakers zullen uitkomen. Daal
de organisatorische moeilijkheden voor het
houden van een dergelijke krachtmeting
groot zijn (het is de bedoeling dat schakers
uit geheel Noordholland deelnemen) hebben
de besturen der bonden zich reeds nu tot de
diverse schaakclubs gewend. De wedstrijd
zal gehouden worden op 3 October.
Waterpolo
A.Z.-D.W.R. 4-5
In Amsterdam heeft DWR gisteravond een
overwinning behaald op AZ. Dirèct na de
aanvang nam DWR de leiding en even later
werd door een goal van Kollerie een voor
sprong verkregen van 20. Hierna kwam
AZ er beter in en wist gelijk te maken. Ge
leidelijk aan werd nu door DWR, Behle een
maal en Kollerie tweemaal de stand opge
voerd tot 25 waarna AZ nog tweemaal de
DWR doelman wist te passeren Einde 45,
Kaagweek begonnen
Bij de gisteren in de Kaagweek gehouden
teamwedstrijden heeft de Haarlemse Jacht
club in de 12 voets jollen klasse de tweede
prijs gehaald. Eerste werd de K.Z.R. en M.
ver, „De Kaag". De laatste vereniging won te
vens de Valken en de Olympiade-jollen
klasse.
Bij de 12 M2. klasse won de Z. V. Brase-
mermeer en bij de 16 M2. klasse de R. en Z. V.
Gouda.
Tennis in Noordwijk
Op het centre-court in Noordwijk staat
een lange donkere jongeman. Hij is niet
ouder dan een jaar of twee en twintig,
maar niettemin zijn duizenden gefascineer
de ogen op hem gericht.
Die jongeman is Bob Falkenburg, Ame-
rika's sterkste troef op tennisgebied.
Hij is ongetwijfeld de favoriet van het
cosmopolitisch toeschouwersgezelschap dat
naar de internationale wedstrijden in
Noordwijk komt kijken. Dat is ook wel
logisch, omdat er onder dat publiek meer
schone jongedames zijn dan wij de laatste
jaren bij elkaar hebben gezien. Zij allen
zijn geporteerd voor Bob. omdat hij erg
lang en erg bruin is, erg witte tanden heeft
en erg goed tennis speelt. Om al die rede
nen is het mannelijk element bereid zijn
sympathie aan de tegenstander te schenken.
Deze tegenstander nu is de Belg Peten.
Een gering en onaanzienlijke man met
schapekrulleljes. Echt een aardige kerel
vinden alle mannen. Bob zal hem 'wel eens
even van de baan vegen, denken de meisjes.
Nu is het leuke dat zulks helemaal niet
gebeurt. Onbegrijpelijk echter. Want waar
de Belg mept, daar geeft de Amerikaan
prachtige soepele drives. Wij moeten dat
toegeven. Waar Bob sublieme volleys aan
het net geeft, daar blijft de Belg achter in
zijn hok en hakt met de moed der wanhoop
terug. En wint de eerste set.
Het wordt nu verschrikkelijk stil om dat
centre-court dat rood en hard in de zon ligt.
Falkenburg veegt zijn handen af aan een
stukje handdoek dat aan zijn broek hangt
en spuugt er daarna eens in. Hij grinnikt
eens naar een meisje langs de lijn. „Well
well", zegt hij en serveert zo akelig hard
dat niemand de bal meer ziet. En al spar
telt de Belg tegen, het wordt 63 voor Bob.
„Finis", zegt een Belgisch meisje naast
ons. „Pas du tout", zeggen wij triomfante
lijk als de Belg met 31 voor komt te staan
in de final set.
En dan begint de strijd. De wanhopige
strijd tussen de glimmend zwarte haren en
de schapekrulletjes. Tussen de geniale im
pulsiviteit en de verbeten vechtlust. Tussen
de gratie van de volbloed en de trekkracht
van het wei'kpaard. Tussen de laaiende
adoratie van de zomerjurkjes en de smeu
lende tegenzin van de colbertjes.
Het wordt 33 en daarna 44. En dan
55 en 66 en 77. Zo vecht die Belg. En
Falkenburg vecht terug met alle wapens.
Ook met de grilligheid van zijn tempera
ment en alle truukjes die hij kent om zijn
tegenstander uit de concentratie te bren
gen. Hij slaat expres ballen out om zijn
superioriteit te laten voelen.
Helaas, mijn vrienden, het heeft niet zo
mogen zijn. Een daverende smash beslist
het lot van de dappere Belg.
„Zie je wel", zegt het aardige meisje voor
ons tegen haar vriend, „zo'n man kan niet
verliezen tegen zo'n kereltje".
En de lafaard ging nog een flesje limo
nade voor haar halen ook.
W. L. B.
Benoeming van Hoogleraren
aan de Zevende Faculteit
Thans twee candidaten
voor elke vacature
Naar „Trouw" verneemt, hebben cura
toren der Gemeentelijke Universiteit van
Amsterdam bij de gemeenteraad drie dub
beltallen ingediend ter benoeming van drie
hoogleraren aan de zevende faculteit. Een
nieuwe voordracht was nodig, omdat de
Kroon de benoeming van dr. J. Suys, dr.
S. Kleerekoper en dr. J. Presser niet heeft
bekrachtigd.
De dubbeltallen zijn als volgt samen
gesteld:
Wetenschap der politiek: 1. dr. J. Suys;
dr. A. J. M. Cornelissen, bibliothecaris aan
de R.K. Universiteit te Nijmegen.
Economische en sociale politiek: 1. dr. S.
Kleerekoper; 2. dr. F. L. Polak, verbonden
aan het Centraal Planbui-eau.
Geschiedenis van de nieuwste tijd: 1.
dr. J. Presser; 2. dr. J. S. Bartstra, leraar
aan het Gymnasium te Haarlem.
De kwestie dezer benoemingen zal in
de raadsvergadering van 28 Juli a.s. aan
de orde komen.
Curatoren van de universiteit hebben
zich op het standpunt gesteld, dat blijkens
de mededelingen van minister Gielen, de
Kroon de eerste benoemingen van de ge
meenteraad niet heeft bekrachtigd, omdat
voor ieder der vacatures slechts één can-
didaat was voorgedragen. Vandaar, dat zij
thans de drie, de vorige maal voorgedragen
en benoemde candidaten weer en thans
als nummer één op de voordrachten heb
ben geplaatst en tegenover ieder van hen
een tegencandidaat hebben gesteld.
Hagenaar was zijn auto een
half jaar lang kwijt
In het najaar van 1947 kocht een hotel
houder in Den Haag een tweedehands
Amerikaanse auto, die vóór de oorlog was
geïmporteerd.
In het bezit van nationaliteitsbewijs en
alle vereiste papieren reed de hotelhouder
in Januari naar Brussel om musici voor
het zomerseizoen te engageren. Zijn wagen
werd door de Brusselse politie op verzoek
van een Brusselse architect in beslag ge
nomen. De architect meende in de Neder
landse auto zijn in 1946 gestolen eigen
dom te herkennen.
Hoewel met papieren en later met be
hulp van de administratie van de impor
teur werd aangetoond, dat de auto sinds
1938 in Nederland had gereden, diende
de architect een aanklacht wegens heling
in tegen de Hagenaar. In Juni werd een
gerechtelijk onderzoek gehouden, waarbi
een overvloed van technische en adminis
tratieve bewijzen van Nederlandse zijde
werd aangevoerd.
Thans, na een half jaar. is de auto door
de Brusselse rechtbank aan de Haagse
hotelhouder toegewezen. Deze zal nu tegen
zijn Belgische opponent een eis tot schade
vergoeding instellen.
De schipbrug te Deventer is aangevaren
door een geladen Rijnaak. De brug werd co
stig beschadigd, zodat het zware verkeer tij
delijk over Zutphen geleid moest worden.
Over Muziek
DRAAIORGELS
Er zijn te weinig draaiorgels. Of zijn ze
misschien gedistribueerd of evenredig
vertegenwoordigd? Zijn ze verminderd o£
verdwenen onder de druk van een hoger
beschavingspeil, waardoor een aesthetisch
standsgevoel wordt opgeroepen? Passen ze
niet meer in het stadsbeeld, nu dat opge
luisterd wordt door de reclames der bio
scopen? Worden ze onnodig, nu overal
jazz-bands muziek maken? Het zal wel zo
wezen en het is triest genoeg; want waar
om zouden zij moeten verdwijnen? Ver
ouderen zij werkelijk? Ik kan niet begrij
pen waarom. Iets dat zeer oud is veroudert
minder dan andere zaken, die niet zo
veel stabiliteit hebben. En nochtans, ik
hoor ze zelden of nooit meer, die goede
draaiorgels. En het droevige is dat men ze
gesteld dat hun bestaansreden opnieuw
officieel zou bewezen worden niet prin
cipieel aan 't werk kan zetten, want ze
behoren van nature tot datgene in de we
reld, dat men onbewust geniet, dat zijn
waarde niet ontleent aan beschavingsprin
cipes of aan maatschappelijke wederop
bouw. De draaiorgels zijn of waren vage
bonden, vrijbuiters, als poppekasten en
tjingelende hardlopers; ja, zij behoren
tot de muzikanten, al waren ze gemecha
niseerd. Zij dienen officieel nergens toe,
maar luisteren het leven in de straat op;
op hun manier brengen zij 't muziek-zon-
netje tussen de huizen op de ogenblikken
dat iedereen zijn alles-eisende plicht doet.
Wat een gezelligheid voor een paar cen
ten! Maar ze behoren nu eenmaal niet tot
de vei-schijnselen, die men officieel be
stemt tot bevordering en verbetering van
het geestelijk of maatschappelijk bestaan.
Helaas; moet de ondergang nabij zijn van
alles wat avontuurlijk tussen de mensen
zwerft? Het draaiorgel heeft iets, dat vir
tuozen niet hebben: het heeft nog iets van
de minstreel, die met liederen reisde en
die maar liever op de schobberdebonk
leefde, dan een regelmatig beroep uit te
oefenen. Het klink wel erg; maar als wij
niet oppassen, zouden wij dit helemaal
vergeten. Nu overal en algemeen de ver
standelijke ontwikkeling de gehele ziel
gaat bezetten zou er wel eens geen vrij
plaatsje meer kunnen overblijven voor dat
andere, waardoor het vuurtje van het le
ven gevoed wordt.
Alles is geregeld en geregistreerd: men
werkt, men doet zijn plicht en daarna
komt de ontspanning. In deze levensop
vatting past het draaiorgel niet, want de
aardigheid van dit instrument is dat het
muziek maakt buiten de ontspanningstijd,
zo maar op de ernstige ogenblikken van
de dag. Moet het daarom verdreven wor
den? Maar dat is nu juist het sympathieke
van het verschijnsel! Een draaiorgel maakt
werkelijk muziek en riskeert alle ernstige
critiek; het behoeft niets te verantwoor
den en maakt toch werkelijk muziek, met
al de tierelantijnen die de zorgeloosheid
oproept. Ik zou 't niet op mijn verantwoor
ding willen nemen de draaiorgels af te
schaffen, want de bestemming van de
musicus in het leven en in de wereld zou
ik er mee beledigd achten. De draaiorgels
vertegenwoordigen het muzikale wezen
van de levenskunst, een wezen dat men in
de heuselijke kunst nauwelijks aantreft.
Overigens is het mij niet speciaal om
draaiorgels te doen; als ze zonder enig
verbod van zelf uit de straten blijven zal
er wel een reden voor wezen. Maar door
wie of wat worden ze vervangen? Kunnen
ze vervangen worden of behoeven ze niet
vervangen te worden? Dit is de kwestie.
Als u moet kiezen tussen het horen van
een draaiorgel of het lezen van een in
tellectualistisch artikel over muziek, wat
doet u dan? Ik kies onvoorwaardelijk het
draaiorgel. Wij ontkomen niet aan het op
slaan dier artikelen en wij lezen zonder
een zweem van genoegen de ondertoon,
die dikwijls geprikkeldheid is, die steunt
op de neiging tot tegenspreken, tot anders
denken, op de eeuwige zelfbewustheid, die
de onbevangenheid laat verdorren, op de
illusies, die de plaats der idealen innemen,
op talloze spijtigheden, op schijnbare
waarheden, op de behoefte om te verdelen
en te heersen, op het misverstand inzake
muziekleven en muziekwereld, op de over
schatting van de markt en de miskenning
van de vrijheid der productie, op afgoderij
en verkettering, op averechtse artisticiteit
of musicologische hoogmoed, op museum-
idealen of moderniteitsbeginselen. Men
zou zo zeggen, dat de kunst bittere ernst is.
Een ernstige zaak is de muziek en zij kan
de tragedie van het leven weerspiegelen,
maar bitter is de muziek nooit; want zelfs
als zij van de ellende getuigen moet, zal
zij de taal van het hart en nooit van het
kwaad zijn. En waar de deernis spreekt,
zwijgt de bitterheid, en daarom is de mu
ziek altijd positief. Niet naar de wensen
der bespiegelaars richt zich de muziek,
niet naar hen, die de oudheid of de toe
komst in hun hoofden huisvesten. De
schoonheid wordt niet bepaald door de
vooruitgang, maar de vooruitgang heeft
waarde, wanneer zij zich geen schrede van
de schoonheid verwijdert.
Heeft dit nog iets met het draaiorgel te
maken? Ja, wanneer men namelijk na veel
lezen reële troost zoekt, dan zou een on
verwacht draaiorgel die kunnen verschaf
fen, maar wie na een straatje-rond-bij-
een-draaiorgel aan 't lezen gaat Is nog niet
zeker van zijn muzikale zaak. Dit is de
kwestie.
HENDRIK ANDRIESSEN.
Onze eigen schuld
Onze muziekmedewerker, de heer Hendrik
Andriessen, beklaagt zich in dit blad over
het heersend gebrek aan draaiorgels. En
terecht. Wij hebben daarom over deze
kwestie ons licht opgestoken bij een Haar
lemse draaiorgelman die al 43 jaar meeloopt
en het dus weten kan.
„Te weinig draaiorgels meneerzei hij, „er
zijn er veels te veel".
„Maar onze muziekmedewerker vertelt",
protesteerden wij zwakjes.
„Der lope der drie in de stad en dat is
te veel", zei onze informant somber, „want
der zit geen boterham in tegenwoordig.
Teveel concurrensie en de orgels benne te
duur. Maar wat het voornaamste is de mense
benne der gevoel voor romantiek kwijt. Ze
hebbe der geen cent meer voor over. In de
arheiderswijke gaat het nog, maar in de
villabuurte is het hommeles. Daarom gaat
het bergafwaarts met het orgelwezen".
Waarmee wij maar willen zeggen, dat de
heer Andriessen toch gelijk heeft Want de
niu ligt dus bij ons De vrolijkheid is er
blijkbaar zo uitdat wit niet meer bereid
zijn voot een korte wijle can muziekplezier
een paar centen te spenderen. Sociaal-
ethische argumenten hoeven ons niet te be
zwaren, want iedere orgelman moet een
bewijs voor arbeidsonvolwaardigheid heb
ben. En wat het culturele het reft krijgen wij
an iemand <lit het neren kun ecu vrijbrief.
Welaan, wat lel ons.
