Haarlems Dagblad
Den Haag
Alle vier de Grondwetsvoorstellen
royaal over de Kamer-eindstreep
Djokja acht „mogelijkheid tot
vreedzame regelinggeëiimineerd
Berlijnse politie uit Sovjet sector
schiet burgers op Brits gebied neer
„Toestand in Jeruzalem onhoudbaar"
Weerbericht
63e Jaargang No. 19020
Bureaux: Grote Houtstr. 93. Tel. Adv. en Admin.
10724, 14825, Redactie 10600. Direct.-Hoofdred.
150,54. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel. 12230
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Vrijdag 20 Augustus 1918
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 31 cent, per kwartaal
ƒ4,Franco per post 4,50. Postgiro 273107»
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
HET FRANSE VOORSTEL aan de vier
andere deelgenoten in het Verdrag van
Brussel, om op korte termijn overleg te
plegen tot vorming van een Europees par
lement, heeft Den Haag blijkbaar een
beetje verschrikt. Het had gisteren het o£-
I ficiële stuk van de Fransen nog niet ont
vangen, Het erkende evenwel dat hel de
kranten gelezen had en zei tot onze parle
mentaire redacteur: Bidault heeft een der
gelijk denkbeeld enige weken geleden in
de Consultatieve Raad al aangesneden
Toen was het standpunt, ook van de Neder
landse regering, dat het ongetwijfeld be
langwekkend was, maar dat het in dat
stadium nog geen regeringszaak kon zijn
en dat men eigenlijk eerst eens moest na
gaan, hoe in de verschillende landen de
volksovertuiging hierop zou reageren. Den
Haag antwoordde op de opmerking, dat
minister Spaak zich reeds over het Franse
plan had uitgelaten (en er zijn instemming
mee betuigd) „dat deze zich allang met dat
idéé had bezig gehouden en er zich warm
voor gemaakt." En Den Haag zei tot het
A. N. P., dat in officiële kringen de me
ning heerst, dat het nog te vroeg is om
directe stappen te doen. maar dat dit geen
reden is om niet deel te nemen aan be
sprekingen over dit onderwerp, als andere
regeringen dat eveneens doen.
Dit zijn geen verklaringen van de nieuwe
minister van Buifenlandse Zaken, mr. D. U.
Stikker, die trouwens pas enkele dagen
aan het bewind is, maar van ambtenaren
van zijn departement. Iedereen zal begrij
pen dat zij geen opinie over het Franse
voorstel ten beste kunnen geven. Niet zo
zeer omdat het officiële stuk nog niet is
binnengekomen, want dat is een formaliteit
die de reeds bekende hoofdzaak niet raakt,
maar omdat de beslissing omtrent het
Nederlandse standpunt niet bij hen berust.
Maar waarom pogen zij de hoopvolle in
druk, die dit. voorstel maakt, meteen te
verzwakken? Waarom doen zij alsof het
een nieuwigheid betreft, die men moet aan
duiden als „een dergelijk denkbeeld" van
Bidault, met de enigszins laatdunkende
toevoeging, dat „Spaak zich allang met dat
ldée had bezig gehouden en er zich warm
voor gemaakt"?Waarom, tenslotte, acht men
het „te vroeg om directe stappen te doen"
en wil daarbij dan wel toegeven dat men
zou kunnen deelnemen aan besprekingen
over dit onderwerp, als andere regeringen
het eveneens doen?
Uit dit laatste spreekt typisch de oude
geest van afwachten, die het Plein in de
neutraliteits-jaren kenmerkte. Eerst af
wachten wat anderen doen en dan zien of
er wat te bereiken is. Maar de tijden der
neutraliteits-politiek zijn voorgoed voorbij,
zoals van alle zijden veelvuldig is erkend.
Nederland is op het voeren van een actieve
buitenlandse politiek aangewezen en daarin
dan ook al op verschillende wijzen betrok
ken. Niettemin hoort men weer de dierbare
oude klanken: de kat uit de boom kijken of.
zoals het indertijd treffend is uitgedrukt:
„op zien komen spelen".
Nu een minister, die niet tot deze ver
ouderde traditie behoort en die op ander
terrein van krachtig initiatief blijk heeft
gegeven, is opgetreden zij de hoop uitge
sproken, dat een beslister koers gevaren
zal worden. En dat in de eerste plaats waar
het een voorstel geldt, dat het grote beleid
der toekomst betreft en de levensbelangen
varr Europa bevat. Het heeft wellicht zijn
nut dat het van Frankrijk, de groQtstö mo
gendheid van het vasteland, die bij deze
geweldige plannen kan worden betrokken,
is uitgegaan. Mèar de Franse regering staat
zwak, Britse verwachting richt haar hoop
op constructief werk veeleer op Benelux
en vooral op Nederland en het zal nodig
zijn dat wij ons doen gelden en niet zitten
af te wachten. Zeker kan men niet in ernst
de houding aannemen alsof het een soort
van overmoedig nieuwlichters-idée geldt
en alsof er eigenlijk helemaal geen
reden voor haast bestaat, om het in be
handeling te nemen. De gedachte van ver
eniging van Europa is zeer oud. De fede
rale vorm, sinds eeuwen met succes door
de Zwitsers toegepast en sinds 160 jaar
dóór de Verenigde Staten van Amerika, is
het eveneens. Het denkbeeld' om een Euro
pees parlement te vormen en de betrok
ken staten van zekere souvereine rechten,
die zij niet meer met succes kunnen uit
oefenen, afstand te laten doen ten gunste
vau een hoger gezag is sinds de oorlog op
nieuw en in toenemende mate naar voren
gebracht. Er is geen werkelijk verzet tegen
gerezen. De openbare mening in dit land
en in andere landen heeft het in grote
meerderheid met sympathie ontvangen. Op
een Europees Congres in Den Haag, nu drie
maanden geleden, is het op tot dusver on
gekende wijze, in een gezelschap van pro
minente figuren uit vele West-Europese
landen, waaronder ettelijke staatslieden en
politici, aanbevolen. Moet men dan nog
spreken van „een dergelijk denkbeeld",
door minister Bidault geopperd en van
Spaak „die zich allang met dat idee had
g gehouden en er zich warm voor ge
maakt", alsof het een paar geïsoleerde
nieuwlichters betreft?
Een onzer weekbladen citeert vandaag
een der grote New Yorkse dagbladen, de
New York Post, dat betoogd heeft: „Europa
beweegt zich in een snel tempo naar een
soort van politieke eenheid. Er zijn twee
mogelijkheden. De ene is Russische over
heersing van geheel Europa. De andere is
een Europese federatie. De wedstrijd tus
sen overheersing en federatie is begonnen."
Dit is wel heel kort en krachtig gefor
muleerd. Maar naar veler overtuiging en
ook die van dit blad tekent het in werke
lijkheid de huidige toestand.
R. P.
Bijna 2500 huizen
waren in Juni klaar
Volgens voorlopige cijfers van het
Centraal Bureau voor de Statistiek
bedraagt het aantal gereed gekomen
woningen in de maand Juni 2467 stuks.
Deze maandproductie is de grootste
sinds de bevrijding.
In het eerste halfjaar kwamen gereed
2.552 woningen, waarbij in aanmerking
moet worden genomen, dat de hierin opge
nomen cijfers over Mei en Juni voorlopig
zijn, zodat het totaal nog met enige hon
derden moet worden verhoogd.
Begonnen werd in Juni aan 3502 wonin
gen. Aan het einde van deze maand waren
44.115 woningen in aanbouw.
Minister Sassen maakt een goede beurt
en professor Gerbrandy niet
(Van onze parlementaire redacteur)
Het Kabinet-Drees mocht liet ge
noegen smaken, de voorstellen tot
Grondwetsherziening met overgrote
meerderheid aangenomen te zien; ook
dat, waardoor schepping van de nieuwe
rechtsorde met betrekking tot Indo
nesië, alsmede in verband met de West
haar verder beslag zal kunnen krijgen.
Mr. Vonk (VVD) bleek over het van
het tegenwoordige Ministerie te ver
wachten Indonesisch beleid best te
spreken te zijn en daarom konden hij
en zijn vrienden hun stem aan het
ontwerp in kwestie geven.
Natuurlijk stelde het Kabinet het door
genoemde spreker alsook door anderen
de heer Tilanus bijvoorbeeld kenbaar
gemaakte vertrouwen op zichzelf op prijs.
„Maar", zo gaf Minister Sassen te kennen
en wonderlijk genoeg bewaarde de
Premier bij dit ontwerp helemaal het stil
zwijgen „men heeft de herzieningsvoor-
stellen naar hun inhoud en geenszins in
verband met het Kabinetsbeleid te beoor
delen." Wat die inhoud betreft, ontkende
de jonge, uitstekend sprekende bewinds
man, dat er inderdaad gegronde reden zou
bestaan, de ontworpen artikelen als veel
te vaag of te onduidelijk te becritiseren.
Wel degelijk hadden zij inhoud en lag er
belangrijk beginsel aan ten grondslag,
te weten het beginsel, dat de Grondwet de
gelegenheid opent om, met in achtneming
van hetgeen de nieuwe artikelen aan posi-
tiefs bevatten, een werkelijk geordende'
rechtsstaat in het leven te roepen.
De positie van de Kroon
De heer Tilanus (c.h.) had o.a. nadere
inlichtingen gevraagd over hetgeen de
Regering eigenlijk bedoelt met wat zij in
de Memorie van Antwoord geschreven
heeft over de Kroon van de Unie. Hij kreeg
nu te horen, dat evenals ey in het huidige
Koninkrijk een constitutioneel vorst is, dfit
ook het geval ten aanzien van de Unie zal
zijn, die dus allerminst een absoluut
monarch aan het hoofd zal krijgen. Intus
sen, het Uniestatuut zal mede het consti
tutionele karakter van de Kroon nader heb
ben te bepalen en zulks in gemeen overleg
met ons. Overigens wees de Minister er nog
op, dat de Regering de Nederlands-Indone
sische Unie ziet als een staatsrechtelijke
constructie, die haar preciese omlijning zal
hebben, wanneer er zich een Nedeidands-
Indonesisch staatsrecht gevormd zal heb
ben. De bewindsman eindigde zijn betoog,
waarin hij aan de oppositie verweet, dat zij
met niets anders van opbouwende aard was
komen aandragen in de plaats van het
ontwerp-Grondwetsherziening, met de ver
klaring, dat er weer iets groots in Indië te
doen valt. Onze ware grootheid zal daarbij
zijn, dat wij niet alleefi, maar m vrije
samenwerking met de volkeren over zee
voorzien zullen in de nieuw op te bouwen
rechtsorde. Daartoe biedt dit wetsontwerp
grondslag, waarborg en richtlijn.
Te voren had Prof. Schermerhorn (Arb.)
een rede van hoog gehalte gehouden om
uiteen te zetten, dat voor zijn geestver
wanten het voorstel bovenal aanvaardbaar
was aangezien het uitgaat van de opheffing
van de koloniale status en voorts van de
federale gedachte, die niet slechts een
uitkomst voor Indonesië, maar eveneens
elders in deze gemartelde wereld kan bie
den. Deze spreker moge wellicht gesproken
hebben in een trant," welke'meer nog dan
in het parlement in een geestelijke bijeen
komst zou aanslaan, hij had in elk geval
een zeer waardig geluid laten horen.
Professor op hol
Dit kan niet bepaald gezegd worden van
.Prof. Gerbrandy, die te midden van veel
holle klanken, opgeluisterd door een paar
weinig parlementaire grollen, zich op ge
duchte wijze blameerde, toen hij probeerde
de Koninklijke rede van 7 December 1942
te kleineren. Hij ontkende, dat daarin de
opvatting op de voorgrond zou hebben
gestaan, dat de mettertijd tot stand te bren
gen hervorming van het Rijk op de grond-
van vrijwillige aanvaarding zou
moeten berusten. Wat die rede in dat op-
zich had bevat was niets dan een waarheid
als een koe. De felle afstraffing hem hierop
toegediend door Prof. Romme (KVP), dat
in zulk een rede toch waarlijk geen plaats
heeft kunnen bestaan voor waarheden als
koeien maar alleen voor in hoge ernst ge
sproken mannentaal, kwam raak aan,
evenals de bijkans nog' striemender opmer
king van de heer Tilanus (c.h.), dat hij
uit eerbied voort de persoon van Prof. Ger
brandy er de voorkeur aan gaf niet op
diens rede in te gaan.
Tenslotte zij nog aangestipt dat ook
Mifnster Sassen onderstreepte, dat de'vrij
willige aanvaarding beschouwd moest wor
den als een wezenlijk bestanddeel van de
rede van 7 December 1942, opvatting door
het ganse Kabinet gedeeld.
Het instituut der Staatssecretarissen
Het voorstel om aan de functie van
Staatssecretarissen een plaats in de Grond
wet toe te kennen, ontmoette opnieuw be
strijding bij de heer Tilanus (c.h.), die er
slechts van duchtte dat de zaken over meer
schijven, dus stroever zullen lopen, terwijl
bovendien de Kamers toch altijd meer prijs
zullen stellen op contact met de Ministers,
en voorts bij de heer Hoogcarspel (comm.).
Gelijk bij de eerste behandeling voerde spr.
wederom als hoofdbezwaar aan, dat de
Staatssecretarissen wel politiek verant
woordelijk zullen zijn, maar de mogelijk
heid zullen missen om in de Ministerraad
hun invloed té doen gelden. Zij hebben
daarin immers geen stemrecht.
Mr. v. d. Goes v. Naters (Arb.) noemde
het voorstel nuttig. Het was een gevolg van
de overbelasting van de mannen aan de
top.
De Minister-President wees er op, dat op
het ogenblik natuurlijk nog niet te zeggen
valt hoe hét. instituut zich in de toekomst
zal ontwikkelen. Maar de praktijk heeft
geleerd, dat het zijn nut vermag te hebben
om verdere splitsing van de ministeriële
departementen met als gevolg toeneming
van het aantal leden van de Ministerraad
te kunnen voorkomen. Misschien kan men
zelfs het aantal departementen nog verder
gaan beperken als men de beschikking
heeft over functionarissen w.elke tegenover
de Kamers echter (een soort onder-minis
ters) politieke verantwoordelijkheid dra
gen. Zeer praktisch kan het ook zijn met
de Minister een algemeen Kamerdebat
over een wetsontwerp te voeren, om hem
dan daama over de bespreking van de ver-,
dere technische onderdelen door zijn Staats
secretaris te laten vervangen. Te meer is
dit instituut gewenst, nu de tijd en arbeids
kracht van verschillende Ministers steeds
meer in beslag wordt genomen. Intussen
bleek Minister Drees persoonlijk niet ge
neigd om in een zeer ruime mate van de
nieuwe mogelijkheid, die de Grondwet zal
geven, gebruik te maken.
De inwendige veiligheid
Tot besluit kwam het wetsontwerp in
zake de „burgerlijke staat van beleg" aan
de orde, dat afkomstig was van het door
Prof. Romme c.s. genomen initiatief. In
navolging van het precedent van 1840
meende voorzitter Kortenhorst, dat het
ook thans juist ware het door initiatief ge
boren voorstel, sinds het dank zij de Rege
ring wettelijk bekrachtigd was geworden,
nu door de Regering te laten verdedigen,
een opvatting waarmee de Minister van
Binnenlandse Zaken het volkomen eens
bleek te zijn.
Het ontwerp zelf ontmoette, wat na het'
gebeurde in eerste instantie, geen verras-'
sing was, tegenstand bij de communisten,
als wier woordvoerder de heer Gortzak op-1
trad. Deze kwam met kracht tegen het
wetsontwerp op. Minister v. Maarseveen
gaf te kennen dat er voor deze stormloop
geen reden bestond, dat er geen sprake was
van een regeling welke neo-fascistisch zou
zijn. Trouwens, van communistische zijde
was juist beweerd, dat het voorstel eigen
lijk niets nieuws brengt, aangezien het
daarin bepaalde reeds onder het bestaande
art. 195 mogelijk zou zijn. De meerderheid
van het Parlement betwijfelde echter of
de Grondwet inderdaad'op dit punt vol-'
doende duidelijk was. Vandaar dit wijzi-:
gingsontwerp. "Kortom, de heer Gortzak,
(welke, een uitstekend spreker bleek te
zijn) had tegen spoken gestreden. Op zeer
geestige wijze verdedigde de Minister van
Binnenlandse Zaken, het voorstel, dat zich
volgens hem geenszins tegen de commu
nisten richtte.
Na een korte repliek kon de Kamer
tot stemming over de vier herzïenings-
ontwerpen overgaan. Het resultaat
hiervan was dat het voorstel in zake
de nieuwe rechtsorde van en ten op
zichte van het Koninkrijk er met
7622 stemmen doorging (alléén de
Anti-Revolutionairen, de Staatkundig-
Gereformeerden, de Communisten en
de heer Weiter tegen).
Alle 98 aanwezigen een schitte
rende opkomst verklaarden zich
voor de regeling inzake het inkomen
van de afstand gedaan hebbende
Koning. Het wetsontwerp inzake de
Staatssecretarissen kwam er door met
8315 stemmen (Christ.-Historischen
en Communisten tegen), terwijl het
voorstel inzake de burgerlijke staat van
beleg, alleen verzet bij de Communis
ten ontmoette, zodat het werd aange
nomen met 926 stemmen.
Hierna kregen de Premier en verschil
lende zijner collega's gelukwens-handjes te
drukken.
Franse arbeiders stellen
de regering ultimatum
1 September zullen zij beslissen
over hun steun aan Marie
De niet-communistische Franse vakbon
den, die ongeveer 2.500.000 arbeiders ver
tegenwoordigen, hebben Donderdagavond
besloten hun samenwerking met de rege
ring te beëindigen. In een gemeenschappe
lijk communiqué wordt gezegd, dat „deze
regering, evenals haar voorgangers, zich
onmachtig toont, een politiek te voeren die
rekening houdt met de belangen van het
land en de arbeiders een stabiele koop
kracht verzekert." De politiek der vakbon
den en hun actie in de toekomst zullen
bepaald worden door de afzonderlijke vak
bonden tijdens bijeenkomsten, die de vol
gende week gehouden worden. Het besluit
van de niet-communistische vakbonden is
genomen onder invloed van de groeiende
onrust onder de arbeiders. Van deze on
rust heeft de communistische C G T, die
de economische plannen van Reynaud de
„oorlog verklaarde", volledig gebruik ge
maakt.
In een brief aan premier Marie verkla
ren de niet-communistische vakbonden,
dat zij tot 1 September zullen wachten om
dan de resultaten van de economische
campagne der regering te bestuderen. Het
politieke bureau van de Franse communis
tische partij verklaart in een communiqué,
dat de reis van Reynaud naar Washington,
waar hij deel zal nemen aan de bijeen
komst van het internationale monetaire
fonds, „een nieuwe devaluatie van de
franc voorspelt". De partij spoort nogmaals
aan, zich met alle macht te verzetten tegen
Reynauds „exorbitante en ongrondwettige"
volmachten.
Afgewezen
Op de Russische ambassade te Washing
ton is een nota overhandigd, waarin de
Verenigde Staten alle Russische protesten
en eisen met betrekking tot de beide Sovjet
leerkrachten Samarin en Kosenkina van
de hand wijzen.
Fusie-besprekingen van drie
progressieve weekbladen
Naar aanleiding van berichten als zou
den de weekbladen „Vrij Nederland" en
„De Stem van Néderland" (waarin opge
nomen „Je Maintiendrai") door financiële
moeilijkheden in de naaste toekomst op
houden te bestaan, deelde de redactie van
„J.M.-De Stem van Nederland" ons mede,
dat deze berichten niet juist zijn.
Wel worden er op het ogenblik bespre
kingen gevoerd over een fusie waaraan
wordt deelgenomen door de progressieve
weekbladen: De Groene, Vrij Nederland
en. J.M.-De Stem van Nederland.
Ook de redactie van „Vrij Nederland"
verklaarde dat genoemde berichten niet
juist zijn. Men maakte echter eveneens
gewag van fusiebesprekingen waarbij ook
de Partij van de Arbeid zou zijn ge
ïnteresseerd.
Viel woord is aan
Otto Weiss:
Vele geleerden houden zich voor
architecten, omdat zij een massa
bouwmateriaal bijeen slepen.
Nederland helpt Palestijnse
vluchtelingen
Graaf Bernadotte, de bemiddelaar der
UNO in de Palestijnse kwestie, heeft zich
telegrafisch tot de Nederlandse regering
gewend met het verzoek bij te dragen in
de leniging van de nood, ontstaan onder
ongeveer 33.000 Arabische en 7.000 Joodse
vluchtelingen, die zich in een wanhopige
positie bevinden. Meer dan de helft van
deze vluchtelingen bestaat uit vrouwen en
kinderen en vooral het voedselgebrek is
zeer nijpend. Graaf Bernadotte verzocht
aan dc Nederlandse regering 50 ton erwten
en 50 ton bonen te schenken.
Dit verzoek is ingewilligd.
■Republikeinse documenten blijken nog
niet te zijn teruggegeven
Betreffende het teruggeven van de docu
menten der republikeinse veiligheidscom
missie, welke zich bevonden in het gebouw
aan Pegangsaan Oost te Batavia en die in
beslag werden genomen bij de huiszoeking
die volgde op het incident waarbij een
politie-agent werd doodgeschoten verneemt
Aneta, dat Donderdag enig misverstand is
ontstaan bij de uitvoering van de opdracht
van de procureur-generaal, luidende dat de
documenten onverwijld aan de republi
keinse delegatie ter beschikking moesten
worden gesteld. Hedenmorgen zijn echter
Wesf-Berlijnse politie in alarmtoestand
Toen de Duitse politie in de Berlijnse
Sovjet-zóne Donderdagavond een razzia op
zwarte handelaren ondernam in de buurt
van het Potzdammerplein, waar de grens
van de Sovjet-zóne loopt vluchtte een
aantal Duitse burgers naar de Britse sector.
Enigen hunner zijn door de achtervolgende
politie doodgeschoten toen zij zich blijkbaar
aldus Reuter, reeds op grondgebied bevon.
den, dat door de Engelsen bezet is.
Vier burgers werden gedood en ten min
ste acht gewond door het eerste vuur van
de politiebeambten uit de Russische sector
Ooggetuigen ontkenden dat „Westelijke"
politiemannen het vuur zouden hebbéfft be
antwoord. Na het vallen van de schoten
stroomde een menigte van zeker 4000 men
sen het plein op dat op de grens van de
vier zönes ligt en begon de politie van de
Westelijke zowel als de Oostelijke zónes te
bekogelen met stenen en andere voor het
grijpen liggende projectielen.
Vlaggen verbrand.
Vervolgens drong de menigte op naar de
Russische zóne en deed daar een aanval op
het hoofdbureau van de communistische
Nieuwe noodkreet van
Bernadotte
De Veiligheidsraad der UNO is voor een
speciale zitting bijeengeroepen naar aan
leiding van een telegram van graaf Berna
dotte, bemiddelaar der UNO voor Palestina
over „de slechter wordende toestand in
Jeruzalem".
Bernadotte zegt in zijn telegram aan Lie
dat ondanks voortdurende pogingen het
vuren practisch nimmer gestaakt werd in
Jeruzalem en de toestand geleidelijk on
houdbaar wordt. Onder de huidige omstan
digheden, aldus Bernadotte, is-het moeilijk
uit te maken" welke partij de meeste schuld
heeft. Beide partijen gaan thans zo ver,
dat zij opzettelijk het gezag van de UNO
negeren. De toestand is op het ogenblik
echter nog alleen tot Jeruzalem beperkt, zo
merkt Bernadotte op. Niettemin, zo gaat
hij voort, moet men voor ogen houden, dat
een verslechtering van de toestand in Jera-
zalem zou kunnen leiden tot een hervattini
van dë vijandelijkheden over de gehele
linie. Bernadotte verzoekt de Veiligheids
raad derhalve direct maatregelen te nemen
teneinde uitvoering te geven aan de reso
lutie van 15 Juli. Indien de huidige actie
van de Veiligheidsraad de vorm van een
waarschuwing zou aannemen moet, zo stelt
Bernadotte voor, beide partijen het volgen
de duidelijk gemaakt worden:
1. Dat zal worden nagegaan wie er ver
antwoordelijk is voor ongeregeldheden, de
leden van de legermachten der beide par
tijen of dissidente elementen en ongeregel
de troepen.
2. Dat iedere partij de plicht heeft haar
eigen dissidente elementen en ongeregelde
troepen, die de wapenstilstand schenden,
ter verantwoording te roepen.
Dat représaillemaatregelen nietzijn
toegestaan.
4. Dat geen partij voordeel zal mogen
behalen door een schending van 't bestand.
De speciale zitting werd Donderdagavond
gehouden, waarbij een resolutie werd aan
genomen gelijkluidend aan Bernadotte's
Zweedse vuurmond sprong
uiteen: negen doden
Donderdagochtend oefende een groep
militairen ten Zuiden van Stockholm met
een stuk 21-cm geschut van 'n kustbatterij.
Met een ontzettende explosie vloog het
stuk uit elkaar waarbij negen man gedood
en vijf gewond werden. De autoriteiten
zeggen dat de explosie veroorzaakt werd
door een fout in, het ontstekingsmechanis
me van het stuk. (United Press)
voorstel. Rusland, Oekraïne en Syrië ont
hielden zich van stemming.
Naar vernomen wordt zal de UNO in de
komende twee maanden een bedrag van
411.000 dollar besteden voor verstrekking
van voedsel aan Arabische en Joodse kin
deren, die uit de Palestijnse oorlogsgebie
den gevlucht zijn. Aanstaande Dinsdag zal
een eerste lading melkpoeder en andere
voedingsmiddelen naar het Heilige Land
verscheept worden.
Belgische delegatie bij de
inhuldigingsplechtigheid
Naar onze correspondent uit Brussel
meldt zal een Belgische delegatie, samen
gesteld uit vooraanstaande politici en an
dere autoriteiten, hft Belgische Hof bij de
inhuldiging van de nieuwe Nederlandse
Vorstin vertegenwoordigen. Het moet uitge
sloten worden geacht dat Prins-Regent
Karei zelf naar Nederland zal komen.
De grootste vliegmachine die aan de lucht-
aanvoer naar Berlijn deelneemt is de
Amerikaanse C 47 „Globemaster"een
enorme transportmachine, die 23 ton meel
vervoerde op haar eerste vlucht. Zij kan
alleen op het vliegveld Gatow landen en
dan nog alleen op de nieuwe startbaan, die
juist lang genoeg is voor haar uitloop.
eenheidspartij. De Russische vlag met sik
kel en hamer en verscheidene communis
tische banieren werden naar beneden ge
haald en mee naar de Westelijke zóne ge
nomen waar zij onder luid gejoel werden
verbrand.
Engelse en Amerikaanse militaire politie
was spoedig ter plaatse en herstelde in een
ommezien de orde. Ook werd de politie van
Oost- en West-Berlijn spoedig versterkt.
Een half uur na het vallen van de nood
lottige schoten lagen nog doden en gewon
den op straat op de plek waar zij waren
neergevallen.
Nadat de menigte weer was gekalmeerd,
begonnen ambulances de slachtoffers weg
te voeren. De Duitsers weigerden aanvan
kelijk het plein te verlaten en velen bleven
nog een uur lang rondhangen. Plotseling
kwam een auto met agenten uit de Russi
sche sector de Stresemannstraat inrijden
die de grens vormt tussen Oost- en West-
Berlijn. Er waren toen nog zeker 3000 men
sen op de Potzdammer Platz. riet regende
stenen en straatvuil op de politieauto. Een
der projectielen verbrijzelde een portier
raam van de auto en ooggetuigen zagen dat
een der inzittende agenten werd getroffen.
De auto reed, zonder maatregelen tegen de
woedende menigte te treffen, door. Russi
sche militaire politie was op dat ogenblik
nergens te bekennen.
Duitse ooggetuigen meldden dat op het
moment van de schietpartij de door de Rus
sen aangestelde politiepresident Markgraf
op de Potzdammer Platz aanwezig was. Hij
en zijn adjudant Seidel waren echter zodra
de ongeregeldheden begonnen, ijlings ver
trokken.
De chef van de Berlijnse politie in de
Amerikaanse sector, schatte het aantal ge
troffen personen op zeker twintig. Hij zei
dat door de Amerikaanse militaire politie
verscheidene hulzen van het kaliber 38
waren opgeraapt. Aangezien dat kaliber
niet wordt gebruikt door de politie van
West-Berlijn, moet volgens hem worden
aangenomen dat alle schoten zijn gelost
door de politievvan Oost-Berlijn.
Toen eindelijk de Russische militaire
politie arriveerde, vond deze de Engelse en
Amerikaanse tegenover zich. De Russische
soldaten gelastten de Berlijners het plein
te ontruimen. Zij beperkten hun activiteit
echter tot het „Russische" deel van het
plein. Zij duwden de onwillige Duitsers
achteruit en werden daarbij geholpen door
politie uit de Russische sector.
Voor de politie in West-Berlijn is de
alarmtoestand afgekondigd.
Alle politie in de Westelijke sectoren is
gemobiliseerd.
de autoriteiten tezamen met vertegenwoor
digers van de republikeinse delegatie bezig
geweest met het vaststellen, welke docu
menten aan de delegatie behoren en welke
niet. In de loop van Vrijdag zullen alle
papieren weer in het bezit zijn van de be
trokkenen.
Inmiddels verklaarde dr. Leimena, voor
zitter van de republikeinse veiligheidscom
missie, tegenover Aneta, dat vanuit Djokja
een officiële reactie was gekomen op zijn
besluit om de onderhandelingen betreffen
de de uitvoering van het bestand uit te
stellen totdat de documenten weer in het
bezit van de delegatie zouden zijn. Hij wil
de zich echter niet uitlaten over de inhoud
van deze reactie, die tevens een commen
taar bevatte over het gebeurde aan Pe
gangsaan Oost. Dr. Leimena achtte echter
de sfeer tussen de beide delegaties ernstig
vertroebeld door dit incident in het repu
blikeinse hoofdkwartier. Op de vraag of de
bestandsbesprekingen onmiddellijk zouden
kunnen worden voortgezet, zodra de docu
menten ter beschikking zijn, antwoordde
dr. Leimena: „Dit hangt van de vraag af
of alle documenten zullen worden terug
gegeven, bovendien heeft Djokja hierover
te beslissen."
De huidige stand van zaken is dus als
volgt: Op 23 Juli brak de republikeinse
delegatie de politieke onderhandelingen af,
omdat na acht maanden onderhandelen
geen resultaten bereikt waren. Op 18
Augustus richtte dr. Leimena via de C.V.
G.G. een brief tot de Nederlandse delegatie,
dat de besprekingen over de uitvoering van
het bestand waren uitgesteld.
Volgens Antara zijn hoge republikeinse
regeringskringen in Djokja van mening,
dat de schietpartij rond het republikeinse
hoofdkwartier te Batavia de toestand heeft
verslechterd en de mogelijkheid van een
vreedzame regeling tussen Nederland en dc
republiek practisch heeft geëlimineerd.
Grote dingen in Bandoeng?
De heer L. Neher, gedelegeerde van het
opperbestuur in Indonesië, is hedenmorgen
te Batavia gearriveerd. Hij werd verwel
komd door Raden Abdoelkadir, lt.-generaal
Spoor en vele andere autoriteiten. De heer
Neher zal spoedig naar*Bandoeng vertrek
ken. Op de vraag of hij nieuwe instructies
betreffende onderhandelingen met de re
publiek bij zich had, antwoordde hij ont
kennend.
Met hetzelfde vliegtuig arriveerde Sultan
Hamid II van Pontianak, die reeds heden
middag doorreist naar Djokja. De sultan
verklaarde, dat hij verwachtte dat in Ban
doeng op korte termijn belangrijke dingen
zouden gebeuren. Sultan Hamid zal Dins
dag aanstaande weer naar Nederland te
rugkeren voor het bijwonen van de jubi
leumfeesten.
Twee optimistische geluiden
over resultaten te Moskou
De vertegenwoordigers van de drie
Westelijke mogendheden bereiden zich
voor op een nieuwe ontmoeting met
de Sovjetleiders, die mogelijk vandaag
zou plaats hebben.
In Amerikaanse kringen bleek men vol
gens United Press hoopvol gestemd, en een
woordvoerder verklaarde: „Ik ben optimis
tisch, maar bij dit soort besprekingen kan
men er voor het laatste ogenblik eigenlijk
niets definitiefs over zeggen. De eerste
ontmoetingen droegen een betrekkelijk
gemakkelijk karakter, maar nu men tot de
kern van de zaak is geraakt, wordt het
moeilijker voorspellingen te doen."
Reuters correspondent seint, dat men te
Parijs een bevredigend resultaat van de
diplomatieke besprekingen te Moskou
waarschijnlijk acht.
Naar ik verneem, aldus de correspondent,
heeft Molotof toen een verzoenende hou
ding aangenomen en verklaard, dat hij
tevreden zou zijn wanneer de Westelijke
mogendheden een tijdelijke opschorting
van de Londense besluiten ten aanzien van
West-Duitsland zouden beschouwen als een
•noodzakelijk deel van het herstel van de
status quo van vóór de laatste ministers
conferentie.
WEINIG VERANDERING.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Vrijdag
avond tot Zaterdagavond:
Hier en daar ochtendmist. Overigens
half tot zwaar bewolkt met enkele
plaatselijke buien en later in het Zuid-
Westen van het land opklaringen.
Zwakke tot matige wind overwegend
uit Zuidelijke richtingen, morgen over
dag in het Zuid-Westen van het land
draaiend naar Westelijke richtingen.
Weinig verandering van temperatuur.
21 Augustus:
Zon op 5.33 uur, onder 19.52 uur
Maan op 20.50 uur, onder 7.02 uur
