Haarlems Dagblad
Het Vredesschip
De Amerikaan Heacien vrijgelaten,
nieuwe incidenten en arrestaties
Alle Haarlemse melkslijters
krijgen een proces-verbaal
Een rijk en belangrijk gebied
bedreigd met ontwrichting en chaos
Gesprek op het Kremlin tot diep in de nacht
63e Jaargang No. 19023
Bureaux: Grote Houtstr. 93, Tel. Adv. en Admin.
10724, 14825, Redactie 10600. Direct.-Hoofdred.
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel. 12230
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Dinsdag 24 Augustus 1948
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 31 cent, per kwartaal
4,Franco per post 4,50. Postgiro 273107j
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
ROSIKA SCHWIMMER is, zeventig jaar
oud, te New York gestorven. Zij was
een Hongaarse. Zeker zullen ouderen zich
haar naam herinneren, die indertijd in de
gehele wereld bekend was als die van een
geestdriftig strijdster voor vrede en vrij
heid en tegen vooroordeel. Maar de ge
meenzame klank van die naam was sinds
jaren verstomd, want zij was oud geworden
en de middelen om de oorlog te bekampen,
die in haar tijd golden, hebben grotendeels
afgedaan. Het streven is nu gericht op
staatkundige herziening, op aaneensluiting
van volken in federale Unie, op actie zelfs
voor wereldregering. Dit alles schijnt een
hoopvoller kans te bieden. De vroegere
ideële propaganda, tegen de gruwelen van
de oorlog gevoerd en versterkt met petition
nementen, resoluties op congressen, demon
stratieve optochten en dergelijke middelen,
lijkt in deze tijd naïef en een hopeloze on
derneming. Maar men vergeet daarbij licht,
dat in die vroegere periode de kans op aan
eensluiting van volken volstrekt ontbrak,
al brachten sommigen haar ook toen naar
voren. Men is geneigd te vergeten, dat elke
periode haar eigen vorm van handelen be
zit en dat elke langdurige strijd, die door
de eeuwen heen moet worden gevoerd, haar
phasen van ontwikkeling kent.
De Groene heeft Rosika Schwimmer her
dacht en daarbij geschreven: ,,In het vuur
van haar strijd is zij ook wel eens tot won
derlijke besluiten gekomen. Zij was het die
jn 1915, in de eerste wereldoorlog, Henry
Ford ertoe bracht zijn befaamde „vredes
schip" naar Europa te sturen een expe
ditie, die een wapenstilstand ten doel had,
maar die als enig resultaat een hoon-gejoel
opleverde. Wat zij gedaan had was Don
Quichotterie geweest, maar het nobele, het
heroïsche van Don Quichotterie had er dan
ook geenszins aan ontbroken." Het Amster
damse weekblad herinnert er verder aan,
dat Rosika Schwimmer naar Amerika was
gegaan omdat zij in het Hongarije van
Horthy niet kon leven. „Burgeres der Ver
enigde Staten kon zij niet worden omdat zij
verklaard had „nimmer de wapens te wil
len opnemen ter verdediging van het land".
Het laatste dat men omtrent haar vernam
was, dat parlementsleden van Groot-Brit-
tannië, Frankrijk, Italië, Zweden en Hon
garije haar candidaat wilden stellen voor
de Nobel-vredesprijs 1948. Er zijn wel eens
zonderlinger namen geopperd dan deze.,
vergeten naam."
Daarin ben ik het met de Groene eens.
Ook in de erkenning van het nobele en
heroïsche in de Don Quichotterie van 1915.
Het is waar dat de zending van dat vredes
schip, met een aantal propagandisten voor
de vrede aan boord, een zonderlinge ge
beurtenis was, die de heersende oorlogs
geest eenvoudig negeerde en geen ander
resultaat kon hebben dan het hoon-gejoel,
dat zij uitlokte. Daarom des te meer was
het een moedige daad, die dan ook nooit in
het vergeetboek is geraakt, want telkens
ziet men de herinnering eraan weer opdui
ken. Er leefde iets groots in. En in hoeveel
menselijke daden leeft iets waarlijk groots?
Hoevelen zijn bereid, bespotting en hoon te
trotseren, zelfs in de volstrekte overtuiging
dat zij het goede voorstaan en de waarheid
nastreven? Ik wil verder gaan dan de
Groene: ik geloof dat zulk een daad als de
zending van dat vredesschip niet vergeefs
is geweest en haar invloed heeft doen gel
den en zal blijven doen gelden. Een onein
dig groter invloed is het dan die van tal
loze aggressieve redevoeringen en schrif
turen en van door zelfzucht mislukte
internationale conferenties, die geen mens
Zich meer herinnert. En veel meer mensen
dat vredesschip bijgebleven zijn dan de
naam van Rosika Schwimmer. Welnu, zo
zal zij het ongetwijfeld hebben gewild. Zij
heeft haar strijd niet voor zichzelf, niet uit
persoonlijke eerzucht gevoerd.
In deze tijd is het moeilijk, zulke over
wegingen aannemelijk te maken. Maar ook
nu verstaat een aantal mensen ze. Het.
applaus van het ogenblik is een zwakke
norm; het sterft zo snel weg. Maar het
gejoel van het ogenblik betekent soms veel.
Want het is schoon iets te kunnen bijdra-
&en, dat blijft en school maakt, dat anderen
boven het alledaagse rumoer uittilt en hun
vertrouwen nieuw voedsel geeft. Iemand
die dat bereikte, die door haar streven en
5 overtuiging mensen in de hele wereld
boeide en vasthieldzo iemand was
Rosika Schwimmer. Daarom bracht zij er
de groot-industrieel Henry Ford toe, iets
:o ongerijmds als de zending van dat vre-
iesschip te ondernemen. Jaren na de eerste
wereldoorlog werd het gevolgd door een
snder schip, dat van Amerika naar Europa
voer om de Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken Henry Kellogg naar Parijs
te brengen, waar hij het Briand-Kellogg
Pact „tot uitbanning van de oorlog als mid
del tot oplossing van geschillen tussen de
naties" ging ondertekenen. Men zou niets
willen zeggen ten nadele van wijlen Briand
wijlen Kellogg, die het ongetwijfeld goed
bedoelden. Maar wel ten nadele van dat
tweede schip. Het was namelijk een zwaar
bewapende slagkruiser.
Er is toen wel ironisch over geschre
ven. Maar een algemeen hoongejoel was er
bü dat geval volstrekt niet. Men vond het
lewoon. Zo had men het ook gewoon ge
vonden, dat toen op 28 Juni 1919 de vrede
van de eerste wereldoorlog te Versailles
ondertekend werd het geschut bulderde van
leMont Valérien, de Franse militaire jagers
door de lucht snorden en een legermacht
Paradeerde voor het ChSteau de Versailles.
Ik zag dat als jong journalist aan en vond
het onheilspellend. Men juichte en vierde
leest. Maar het scheen een beklemmende
En de zon straalde uit een smetteloos-
blauwe hemel gelijk laterop de tiende
Mei 1940.
Het is waar dat de zending van die slag
kruiser met Kellogg aan boord en het mili-
laire schouwspel bij het sluiten van de
vrede van Versailles geen Don Quichotte-
fieën waren.
Allerminst. R- P-
„Potsdamer-Spiel" gaat voort
Na twintig uur te zijn vastgehouden is
de Amerikaan Thomas Headen, die Zon
dag door Sovjet-soldaten op de Potsdamer
Platz te Berlijn Werd gearresteerd, door
de Russische autoriteiten vrijgelaten. Hij
heeft verklaard niet slecht te zijn behan
deld. Zijn camera werd hem weer ter
hand gesteld, nadat de film verwijderd was.
Een woordvoerder der Amerikaanse mi
litaire politie, geciteerd door Dena, heeft
meegedeeld, dat Headen bij zijn verhoor de
vraag voorgelegd kreeg, wat hij over het
communisme dacht en hoe hij de komende
presidentsverkiezingen in de Verenigde
Staten zag en de kansjti van Henry Wal
lace, candidaat der „derde partij".'
Een officiële Amerikaanse verklaring
zegt, dat Headen onder de hoede werd ge
steld van een Amerikaanse verbindings
officier, die zich naar het hoofdkwartier
van het militaire Sovjet-bestuur had be
geven.
Op het Potsdamerplein heeft zich Maan
dagmiddag opnieuw een incident voorge
daan toen acht met tommyguns gewapen
de Sovjet- militairen de grens van de Ame
rikaanse sector overschreden en een Duit
ser arresteerden. De Duitser verzette zich,
doch werd de Sovjet-sector binnengesleurd.
Een patrouille van de Amerikaanse mi
litaire politie, die het consigne had, de
Sovjet-sector niet binnen te gaan, stond
werkeloos toe te zien.
Volgens een ooggetuige betraden de
Sovjet-militairen eerst de Amerikaanse
sector, terwijl andere soldaten en Duitse
politie van de Sovjet-sector zich achter
hen 'in een grote halve cirkel opstelden.
Daarna vroegen zij een Duitser met hen
naar de Sovjet-sector mee te gaan. Deze
weigerde, waarna hetzelfde aan een an
dere Duitser werd gevraagd.
Deze weigerde eveneens en rende weg.
maar kwam te vallen en werd toen mee
gesleurd. Na het gebeurde arriveerden ver
scheidene jeeps met Amerikaanse politie
ter plaatse. Ook zij hadden opdracht de
Sovjet-sector niet binnen te gaan.
De Russische majoor Lapedof, een der
controlerende functionarissen van radio-
Berlijn, dat zich in de Britse sector be
vindt, is wegens te hard rijden in de Britse
sector aangehouden, zo melden de Britse
autoriteiten. In afwachting van contact
tussen Engelse en Russische autoriteiten,
zo wordt in een Brits communiqué ver
klaard, zal majoor Lapedof in handen van
de Britse autoriteiten blijven.
Organisator van aanslag
te Batavia gearresteerd
Moestafa Doellah, de man die de eerste
tandgranaten-aanslag in Batavia bij de Ca-
pitool-bioscoop in elkaar heeft gezet, is
thans door de politie gearresteerd. De po
litie ontdekte Moestafa bij een huiszoeking,
die voor een geheel ander doel werd ver
richt.
De aanslag bij de CapitooLbioscoop
Vond plaats op 12 December van het vorig
laar. Hierbij werden tien Nederlandse mi
litairen gewond.
Acht jaar geëist tegen
nazi-omroeper
De advocaat-fiscaal bij het bijzondere ge
rechtshof in Amsterdam mr. C. Constandse
eiste gistermiddag acht jaar gevangenis
straf, ontzetting uit alle openbare rechten
voor de tijd van 15 jaar en ontzetting uit
het recht om enige journalistieke functie
te bekleden of een betrekking als omroeper
bij de radio te vervullen voor de tijd van
15 jaar tegen de 28-jarige Amsterdammer
C. J. T.
In zijn requisitoir had mr. Constandse
over deze verdachte gezegd, dat hij een
van de meest onsmakelijke en meest on
sympathieke collaboratiegevallen vertegen
woordigde, die uit de laatste oorlog voort
gekomen zijn.
In 1942 kreeg T. een baantje als vertaler
bij de „Fremdensprachedienst" 'in Berlijn,
waar hij artikelen moest vertalen, die be
stemd waren om in het weekblad „Van
Honk", dat onder de Nederlandse arbeiders
in Duitsland verspreid werd, opgenomen te
worden. Uiteraard waren dit pro-Duitse
artikelen, die verdachte later als verant
woordelijk redacteur ook plaatste en sig
neerde. In November 1942 werd hij om
roeper bij de Duitse propagandazender
„Bremen en Friesland", onder meer om
Duitse nieuwsberichten om te roepen.
Mr. Constandse herinnerde hierbij nog
even aan de befaamde uitzendingen van
bijzondere Wehrmachtberichten, die met
fanfares aangekondigd werden en waarin
van grote Duitsè successen gewag werd
gemaakt. Tot September 1943 bleef ver
dachte bij de zender „Bremen en Fries
land" en ging toen naar Luxemburg, waar
hij omroeper werd bij de soldatenzender
„Calais". Hier gaf hij nieuwsberichten en
politieke commentaren, die speciaal be
stemd waren voor de Nederlandse en
Vlaams-Belgische soldaten in Duitse dienst.
In Mei 1944 ging verdachte weer terug
naar Berlijn en werkte tot September 1944
als omroeper voor dë* kortegolf zen der, die
nieuwsberichten en politieke commentaren
naar Nederlands-Indië uitzond. Ten slotte
trad T. van December 1944 tot April 1945
op als technisch leider en als omroeper van
de tegen de bondgenoten van Nederland in
het bevrijde Zuiden gerichte zender „Het
Vrije Zuiden". Ook volgde verdachte in
dezelfde tijd in Bussum een cursus, die
Nederlanders opleidde tot opruiend werk
achter de geallieerde'fronten.
Het hof zal op 3 September a.s. uit
spraak doen.
Amerikaans vram geweigerd
aan deken van Canterbury
De Amerikaanse consul te Londen heeft
aan de deken van Canterbury, dr. Johnson,
medegedeeld, dat hem een visum voor
Amerika geweigerd werd, omdat de Ame
rikaanse autoriteiten de organisatie die de
deken uitnodigde, de vereniging voor Ame
rikaans-Sovjet-Russische vriendschap, af
keurden. In zijn commentaar hierop zegt de
deken onder meer:
25.000 Duitsers uit Denemar
ken naar huis
Als resultaat van de door de Deense
minister van Buitenlandse Zaken, Rasmus
sen, met de Britse en de Amerikaanse mi
litaire gouverneur in Duitsland gehouden
besprekingen zullen 25.000 Duitsers, die
sedert het einde van de oorlog in Denemar
ken vertoefd hebben, terugkeren naar de
Britse en de Amerikaanse zóne van Duits
land. De repatriëring zal deze week een
aanvang nemen. Onder de 25.000 Duitsers
bevinden zich vierduizend voormalige mi
litairen. Per week zullen tweeduizend per
sonen gerepatrieerd worden. Naar verluidt
zijn er ook Nederlanders bij die in Duitse
krijgsdienst traden.
Er zullen twintigduizend Duitsers naar
de Britse zóne gaan en vijfduizend naar
de Amerikaanse. Over de hoofdlijnen van
de overeenkomst was men het reeds enige
tijd geleden eens geworden, aldus de Deen
se zegsman.
Van betrouwbare zijde wordt vernomen,
dat de besprekingen van Rasmussen met
de Sovjet-Russische autoriteiten te Berlijn
over het vluchtelingen-vraagstuk zonder
resultaat zijn gebleven.
Maandag hebben Amsterdamse vrouwen aan minister Mansholt de vraag gesteld waar het vlees
blijft. Zij deden dat per optocht en met aan duidelijkheid niets te wensen overlatende plakkaten.
Minister Mansholt heeft nog niets van zich laten horen misschien weel hij het ook niet.
In ieder geval demonstreerde deze betogingdat de Nederlandse huisvrouw heel graag eens
wat hulp zou hebben bij de dagelijkse puzzle: wat moeten we eten, hoe kom ik aan een
smakelijke pot? Zij heeft er nu ook al lang genoeg mee gesukkeld. En de slagers zijn tenvolle
bereid om het hunne te doen. Zij zinnen op moorcl en doodslag, als er maar slachtoffers worden
gestuurd.
Niemöller spreekt
Ds. Martin Niemöller zal op het Wereld-
jeugdcongres, dat op 28 Augustus in de
Apollohal te Amsterdam zal worden ge
houden ter gelegenheid van het congres
van de Wereldraad van Kerken, het woord
voeren namens de gehele wereldconfe
rentie.
Hef woord is aan....
Inayat Khan:
Het zijn niet onze omstandigheden
in het leven, maar het is onze hou
ding tegenover het leven die ons
gelukkig of ongelukkig maakt.
V AC ANTIEG ANGERS OP DE RON
De melkoorlog in Haarlem is ontbrand.
De C.C.D. is gisteren begonnen met het op
maken van processen-verbaal tegen de
Haarlemse melkslijters op grond van het
feit dat zij met de door hen getroffen va-
cantie-regeling de bepaling hebben over
treden, dat iedere dag bij de consument
melk moet worden thuisbezorgd. Naar wij
vernemen zullen alle zelfstandige Haar
lemse slijters dat zijn er 220 op de
bon gezet worden en het kan worden ver
wacht dat de C.C.D. ook opdracht zal krij
gen om de slijters in de omtrek, die bij de
regeling zijn betrokken, te verbaliseren.
Het besluit tot deze massale „bonnen-
distributie" is genomen op een bijeenkomst
van de ambtenaar van de Tuchtrechtspraak
voor de voedselvoorziening, het Bedrijf
schap voor Zuivel en de C.C.D. Als motief
werd ons opgegeven, dat wanneer er een
overtreding is gepleegd nu eenmaal een
proces-verbaal moet volgen, temeer omdat
in dit geval de huisvrouwen zouden zijn
gedupeerd, omdat zij hun melk zelf moeten
halen en de zuivelfabrieken zouden worden
benadeeld omdat de melkomzet door deze
regeling is gedaald.
Geen klachten.
Wij moeten er echter op wijzen dat noch
van de kant van de huisvrouwen noch van
de kant van de fabrieken protesten zijn
gekomen, wanneer men althans het protest
van de afdeling Haarlem van de Vereniging
van Huisvrouwen, dat de volgende dag
weer werd ingetrokken, niet meerekent.
Integèndeel, deze regeling is in Haarlem en
omstreken uitstekend verlopen omdat van
alle zijden de meeste medewerking is ge
geven. Iedereen gunde de melkboer zijn'
vacantie blijkbaar graag.
Had men aanvankelijk gehoopt dat het
„Het schijnt, dat er geen stappen gedaan
mogen worden om het begrip of de vriend
schap tussen Amerika en de Sovjet-Unie
te ontwikkelen."
Hij deelde mede, dat hij Dinsdag naar
Polen zou vertrekken voor het bijwonen
van het congres van intellectuelen voor de
Viruly als kaas
De blozende gezichten van de Alkmaarse
kaasdragers trokken Zaterdagmiddag in een
brede grijns boven hun witte kielen, want
wie de draagriemen onder de last van de
geel glanzende kazen gewend is, kan
moeilijk een glimlach onderdrukken, wan
neer op de brede schouders de last getorst
moet worden van een enkel mensenkind.
En zeker, wanneer dit de chef vlieger van de
KLM, Viruly, is op wiens figuur de Alk
maarder kaas zijn invloed nog niet heeft
doen gelden,
Viruly was de held van de dag, nadat hij
een half uur lang een Skymasler vol genie
tende kaasdragers boven Noordholland had
gevlogen om hun later in scheervlucht hun
eigen geliefde stad te tonen. Daarom twijfel
den de kaasdragers geen ogenblik toen de
machtige, wielen van de Skymastér weer op
het beton waren uitgerold om met hem te
doen wat anders met kazen hun dagelijks
werk is. In hun knuisten voelde Viruly zich
niet meer de machtige heerser van de lucht,
maar een klein mager kaasje.
Brits premier voert militaire
besprekingen
De premier van Groot-Brittannië, Cle
ment Attlee, heeft Maandag gedurende
meer dan twee uur besprekingen gevoerd
met hoofden van de gewapende diensten
en verschillende ministers. Naar men
meent, vormde de vertraging der demobi
lisatie een der besproken punten.
Thans worden 20.000 man per maand
gedemobiliseerd, doch tijdens de laatste
zitting van het parlement heeft Bevin, de
minister van Buitenlandse Zaken, ver
klaard, dat deze kwestie opnieuw bezien
moet worden, indien de toestand te Berlijn
niet verbetert.
Onder anderen waren bij de bespreking
aanwezig: maarschalk Montgomery, chef
van de imperiale staf, admiraal sir John
Cunningham, chef van de Marinestaf,
Sjinwell, minister van Oorlog en Hender
son, minister van Luchtvaart.
Communistische greep naar Malakka
(Van onze correspondent te Londen)
Het besluit van de Britse regering om de
'Mlilaire macht op Malakka met 4000 man
keurtroepen te versterken is een duidelijk
bewijs, dat het de Engelsen in dit nieuwe
gebied van onrust allesbehalve voor de
wind gaat. In Malakka is er, in tegenstel
ling met de meeste andere landen van
Zuid-Oost Azië. nauwelijks sprake van een
'nationalistische beweging. Onder de eigen
lijke inheemsen bestaat een kleine nationaal
gezinde groepering, die zich meer tegen de
geïmporteerde Chinezen en Indiërs richt,
dan tegen de Britten. De Chinezen, die
voornamelijk in de tinmijnen werken, zijn
vrijwel even talrijk als de oorspronkelijke
bevolking.
Zij zijn sterk solidair en daardoor is het
te verklaren, dat de door Chinezen geleide
communisten-partij op hen zo'n vat heeft.
De aanhangers zijn maar voor een heel ge
ring deel politiek-overtuigden. De meeste
communisten ongeveer 5 a 10.000 op
een bevolking van vijf millioen zijn lie-
den, die hun aggressiviteit in de onder
grondse strijd tegen de Japanners konden
botvieren en nu nieuw emplooi voor hun
hartstochten zoeken. Zij zijn als gangsters
georganiseerd en houden huis onder de
planters en andere blanken. De vakvereni
gingen. die vóór de oorlog naar Brits model
in Malakka werden gesticht, zijn thans een
belangrijk instrument der 'communistische
politiek. Malakka is er erg aan toe.
Japanse bezetting ontwrichtte het land, dat
een voorbeeld was van vooruitstrevende
kolonisatie. Door vermindering of stopzet
ting van de rijstïnvoer heerst er in som
mige delen een hongertoestand. Malaria,
welke vóór de oorlog practisch was ver
dwenen, is thans weer uitgebroken. De Ja
panners verwaarloosden de preventieve
Nieuws? Thee en koek
De besprekingen van de Westelijke afge
zanten met Stalin en Molotof op Maan
dagavond heeft vier uur en veertig minuten
geduurd en werd des nachts te ruim half
twee geëindigd. Bij het verlaten van het
Kremlin verklaarde Bedell Smith, de Ame
rikaanse ambassadeur te Moskou, niet te
geloven, dat dit de laatste bijeenkomst was
geweest.
Op de vraag van de journalisten, of deze
-J, bespreking de laatste was geweest, ant-
verdediging van de vrede De deken voegde woordde Smith letterli(k; „Men we6t het
hier ann trio- Hat riluVr nar hpt ii7Prpr>
nooit, doch ik denk van niet Hij liet
hier aan toe: „Het blijkt, dat het ijzeren
gordijn zich voor mij uitstrekt langs de
Atlantische Oceaan, doch het vriendschap
pelijke welkom is afkomstig uit het Oosten.
Ik merk op, dat de bisschoppen bijzondere
nadruk gelegd hebben op de bedreiging dei-
valse propaganda. Ik vraag mij af of zij
dezelfde nadruk zullen leggen op de valse
propaganda, die besloten ligt in de onder
drukking der waarheid en de juistheid der
feiten door mij het recht te ontzeggen de
V. S te bezoeken". Johnson, die door de
Britse pers vaak „de rode deken" wordt
genoemd, vervolgde met te zeggen: „Ame
rika wordt het land van vrijheid van spre
ken genoemd, doch blijkbaar behoort hier
toe niet de vrijheid te spreken over vriend
schap met de Sovjet-Unie".
De deken verklaarde verder, dat het ge
beurde hem speet. „Amerikanen worden in
de kathedraal van Canterbury welkom ge
heten, doch de deken van die kathedraal is
in Amerika niet welkom", aldus dr. John-
son.
hiermede verstaan, dat misschien verdere
instructies uit de Westelijke hoofdsteden
te verwachten zijn nadat van deze jongste
besprekingen verslag zou zijn uitgebracht.
Schijn
De drie Westelijke afgezanten schenen,
aldus meldt Reuters correspondent, tevre-
dener te zijn over deze laatste bespreking
dan over de vorige.
Op de vraag of er vorderingen waren
gemaakt, zei Smith: „Ik denk, dat we
een weinig vooruit zijn gekomen. Dat doen
we meestal. Men hoopt altijd het beste en
verwacht het slechtste."
De Britse en de Franse afgezant, Roberts
en Chataigneau, wilden over hun zevende
vergadering op het Kremlin geen commen
taar geven.
Smith vertelde, dat hij en zijn collega's
kort na hun aankomst in het Kremlin ont
haald waren op thee en koek.
Na het Kremlin verlaten te hebben hiel-
den zij een korte ochtendvergadering op
de Amerikaanse ambassade, waar zij be
gonnen aan het opstellen van een rapport
voor hun regeringen.
Volgens bronnen, die in nauw contact
staan met de Westelijke afgezanten, moe
ten nieuwe meningsverschillen gerezen
zijn, waardoor de besprekingen met het
Kremlin een ander aspect gekregen zou
den hebben. Men had vast geloofd, dat de
bespreking van Maandagavond de laatste
zou zijn en dat een bijeenkomst van de
ministers van Buitenlandse Zaken in zicht
was.
Reuters diplomatieke correspondent seint
uit Londen:
Naar in welingelichte kringen alhier
wordt aangenomen, vormde de geldkwes
tie te Berlijn het moeilijke punt bij de be
spreking van Maandagavond. Men is van
mening, dat onenigheid op dit punt de fun
damentele oorzaak zou zijn van een even
tueel falen der pogingen van de Westelijke
mogendheden om een basis te scheppen
voor verdere viermogendheden-bespre-
kmgen over Duitsland.
Joegoslavisch gezant in Perzië
keert zich tegen Tito
De Joegoslavische gezant in Perzië, Azim
Alihodzic, heeft bekend gemaakt, dat hij
en de gehele Joegoslavische legatie ontslag
genomen hebben. Hij heeft voor zich en
zijn medewerkers de bescherming der Sov
jet-Unie ingeroepen, aangezien „in Joego
slavië een wrede terreur heerst en wij niet
naar ons vaderland kunnen terugkeren,
daar wij eerlijke en vaderlandslievende
communisten zijn."
maatregelen tegen deze ziekte. Kapitaal
goederen, waaraan dringend behoefte be
staat, ontbreken. Er is na de oorlog door
Engeland reeds veel gedaan om de industrie
weer op gang te brengen.
Malakka levert grondstoffen, die van
vitaal belang zijn voor het wereldherstel.
Dat is dan ook de reden van het bijzonder
felle optreden der communisten. De rege
ring ontwierp een 20-jaren plan voor de
mechanische rijstproductie. Malakka kreeg
een universiteit, die een millioen pond ster
ling kostte. Dit alles zal natuurlijk pas in
de toekomst zijn vruchten afwerpen. Door
de politieke spanningen is het moeilijk om
op korte termijn veel constructiefs té ver
richten. Hoewel de Chinese mijnarbeiders
economische grieven hebben, waaraan ge
tracht wordt tegemoet te komen, is hun
levensstandaard veel hoger dan die in
China zelf of in India. Malakka kende reeds
lang een goede arbeidswetgeving. De Unie
van Malakka, die in 1946 werd gevormd,
mislukte en werd in Februari van dit jaar
vervangen door een federatie van verschil
lende staten, welke door de gehele bevol
king. op de communisten na, geaccepteerd
wordt. De Sultans kregen grotere bevoegd
heden dan in de eerste opzet, maar tege
lijkertijd werd het centrale gezag versterkt.
Overigens is Malakka nog een kolonie, zo
als Brits Noord-Borneo of Serawak.
Als gevolg van de bezetting en de troe
belen moet het land in vele opzichten van
voren af aan beginnen. De Engelsen vrezen,
dat zij het vertrouwen der bevolking zullen
verspelen, wanneer ze niet snel en krachtig
optreden. De oppositie verwijt de regering,
dat reeds te lang is getalmd. Snelle actie is
in de jungle echter moeilijk. Deskundigen
rekenen op een campagne van minstens
vijftien maanden. Hoewel spoed geboden
is. moeten de Engelsen voorkomen, dat door
ruw ingrijpen de productie wordt vernie
tigd, want dan zouden ze juist de commu
nisten in de kaart spelen.
Jubileumfilm is gereed
De door Polygoon-Profilti vervaardigde
nationale film „Moeder des lands" is ge
reed gekomen. Reeds zijn vijftien copieën
naar Indonesië verzonden, opdat de verto
ningen gelijktijdig in Nederland en in de
Oost kunnen aanvangen.
Polygoon heeft in dit filmpje, dat ruim
twintig minuten duurt, een zeer spaarzaam
gebruik gemaakt van het grote archief,
waarover het uiteraard beschikt. Het accent
is gelegd op het volk, zoals dit in Wilhel-
mina's tijd en onder haar leiding heeft ge
leefd en gewerkt.
Wij kunnen gerust zeggen dat de ver
vaardigers van „Moeder des lands" erin
geslaagd zijn door vakkennis èn door ge
voel voor historische ontwikkeling een ont
roerende rolprent samen te stellen, die de
menselijke grootheid en de grote mense
lijkheid van de scheidende landsvrouwe
alle recht doet wedervaren.
Steeds weer richt de camera zich op
haar, maar steeds weer ook glijdt deze af
op de mensen van het volk, dat haar volk
is, stedeling of visser, landbouwer of mijn
werker.
Op treffende wijze hebben de makers de
betrekking tusschen Nederland en de om
ringende wereld en daardoor de contro
verse tussen de afzijdigheid en het mede
willen bepalen van eigen lot door de ge
durfde beeldovergang van het steentje, dat
in het water klotst tot de wolkenmassa's
van een Bikini-experiment gesymboliseerd.
Maar boven dit alles uit rijst de beelte
nis yan haar, die trouwe hield, waar een
wereld verging.
'zou blijven bij het ene proces-verbaal dat
werd opgemaakt tegen een functionaris van
de R.K. organisatie, thans is door deze actie
de zittingzaal van de tuchtrechter zal
straks wel te klein blijken wanneer die paar
honderd verdachten naar binnen moeten
de hoop de bodem ingeslagen. Tenzij men
op de vergadering, die morgenavond door
het Bedrijfschap met de slijtersorganisaties
wordt belegd, tot een oplossing zou komen.
In ieder geval blUven de Haarlemse slij
ters voornemens om hun vacantie-schema
voor de week van 29 Augustus5 Septem
ber ongewijzigd te* handhaven.
Federale grondwet voor
West-Duitsland ontworpen
Het eerste ontwerp van een grondwet
voor een federatie van Duitse staten (Bund
Deutscher Lander) is heden voltooid door
een commissie van deskundigen uit de elf
West-Duitse regeringen. Het ontwerp zal
aan de West-Duitse constituerende verga
dering worden voorgelegd wanneer zij be
gin September te Bonn bijeenkomt.
In het ontwerp wordt nergens de naam
„West-Duitsland" genoemd. Het noemt de
elf West-Duitse staten bij de namen. Er
wordt in bepaald, dat vertegenwoordigers
uit Berlijn zitting dienen te hebben in beide
Kamers en dat zij volledige stembevoegd
heid moeten hebben, ook al zijn de wetten
nog niet van kracht voor Berlijn.
Het ontwerp laat de deur open vqpr even
tuele deelneming door Oost-Duitse staten.
De nieuwe instellingen, zoals zij in het ont
werp worden genoemd, moeten worden be
schouwd als een voorlopige basis voor de
overdracht der bevoegdheden aan het Duit
se volk. In een slotartikel wordt bepaald,
dat de „basiswet" haar geldigheid zal ver
liezen zodra het Duitse volk in staat zal zijn
„in vrije zelfbeschikking" een grondwet te
aanvaarden.
Het ontwerp voorziet in een twee-kamer
stelsel. Het rechtstreeks gekozen parlement
zal 400 leden hebben plus 34 vertegenwoor
digers voor Berlijn. De federale raad zal
worden samengesteld uit afgevaardigden
van de regeringen der staten. De grootte
van de delegaties varieert van een tot drie
leden, al naar gelang de grootte van de
staat. Berlijn zal twee leden kunnen af
vaardigen.
De grote politieke partijen van de Brits-
Amerikaanse zóne van Duitsland hebben
hun ontevredenheid tot uitdrukking ge
bracht over de ontwerp-grondwet voor
een „federatie van Duitse staten", welke
Maandag door een commissie van de elf
West-Duitse landsregeringen is gepubli
ceerd.
Volgens de socialisten en de rechts-
liberalen zou dit ontwerp veel verder in
federalistische richting gaan dan door deze
groepen wordt gewenst. De communisten
verzetten zich principieel tegen een grond
wet voor West-Duitsland.
Weekblad-fusie een feit
De besprekingen tussen de drie progres
sieve weekbladen „De Groene Amster
dammer", „Vrij Nederland" en „JM-De
stem van Nederland" over de fusie, waar
van wij onlangs melding maakten, hebben
tot resultaat gehad dat men inderdaad tot
overeenstemming over deze samensmelting
is gekomen. De fusie is het gevolg van
financiële moeilijkheden, waarin deze bla
den waren komen te verkeren. Als hoofd
redacteur van het nieuwe blad zal optre
den de heer Johan Winkler, thans plaats
vervangend hoofdredacteur van „Het
Parool".
Griekse guerilla gebroken
Volgens radio Athene is het laatste ge
organiseerd verzet van de guerilla's in het
Grammos-gebied gebroken. De laatste groe
pen opstandelingen zouden zich" op Alba
nees grondgebied hebben teruggetrokken.
Herremans volgt van Zeeland op
in de Commissie van Drie
De Belgische regering heeft heden het
volgende communiqué uitgegeven: „De
heer Paul van Zeeland, minister van Slaat,
is op zijn verzoek eervol ontslagen van zijn
functie als vertegenwoordiger van de Bel
gische regering in de Commissie van Goede
Diensten. De heer Paul van Zeeland heeft
zich gedurende tien maanden ingespannen
om de toenadering tussen Nederland en de
republikeinse regering te vergemakkelijken.
De heer R. Herremans. gevolmachtigd mi
nister en buitengewoon gezant, die hem
reeds enige tijd heeft vervangen, is als zijn
opvolger aangewezen.
Weerbericht
WEINIG VERANDERING.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Dins
dagavond tot Woensdagavond:
In het Noorden van het land: Matige,
langs de Waddeneilanden aanvankelijk
nog krachtige wind tussen West en
Noord Wisselende bewolking met en
kele plaatselijke buien Vrij koel weer.
In het Zuiden van het land/ Meest
zwakke wind hoofdzakelijk uit Wes
telijke richtingen. Wisselende bewol
king met bijna overal droog weer, doch
plaatselijk ochtendmist. Ongeveer de
zelfde temperatuur als vandaag.
25 Augustus:
Zon op 5.39 uur, onder 19 44 uur
Maan op 21.34 uur, onder 11.46 uur
