c
J
Westerse suprematie is voorbij"
Nederlandse regering dringt aan op
opheffing van vertoningsbeperkingen
Avondrepetitie in
Openluchttheater
De
De kleine werel
PANDA EN HET GOUDVELD
Wereldnieuws
WOENSDAG 25 AUGUSTUS 1948
HAARLEMS DAGBLAD
2
JOSEF HROMADKA:
Geen enkel gordijn mag ons scheiden
Professor Josef Hromadka uit Praag, zei
gisteren in zijn rede voor het Congres der
Kerken, dat het congres problemen te be
handelen heeft, die in nauw contact staan
met de huidige crisis. „Wij moeten ons
bevrijden van de angsten, vooroordelen,
haat, kleine belangen en de paniek die on
der de volkeren heerst. Wij moeten een
maatschappij vormen van gelovigen die
zonder reserve vertrouwen en geloven in
God en Hem gehoorzamen. Geen enkel
gordijn, geen zijden, geen gouden of ijzeren
gordijn moet ons van elkander scheiden,
alle nationale en klasse-obsessies moeten
verdwijnen, wij moeten de blik gericht
houden op Christus alleen".
Josef Hromadka zei van oordeel te zijn,
dat het einde van de Westerse suprematie
over het gebied van de internationale orde
voorbij is. „Dit is", zo zei hij. „iets nieuws
in de geschiedenis van onze beschaving. De
gevolgen hiervan kan men alom consta
teren in de politiek zowel als in handel,
literatuur en geestelijk leven. Ik spreek niet
van de ondergang van het Westen. Wat ik
bedoel is alleen, dat de Westerse volkeren
opgehouden hebben de alleenheersers te
zijn op deze wereld. Het tijdvak van de
Westerse mens nadert zijn einde en dit ver
oorzaakt een heftige storm die door de
gehele mensheid jaagt. Deze crisis is ge
durende tientallen jaren door menig ver
antwoordelijk leider aangekondigd. Aan de
top van de politieke en economische heer
schappij van het Westen merkt men teke
nen van het verval van de moraal en het
geestelijk leven.''
Spreker betuigde zijn leedwezen erover,
dat de bloei na de eerste wereldoorlog ge
volgd werd door een snelle ineenstorting.
De Westerse volkeren, overwinnaars in de
oorlog, verloren op betreurenswaardige
wijze de vrede.
„In 1930", zo zei hij, „werd het duidelijk,
dat het Westen niet in staat was de enorme
opdracht uit te voeren de wereld te reor
ganiseren en een betrekkelijk duurzame
vrede te stichten. Dat de Duitse intelligentia
en de Duitse kerk de tekenen des tijds niet
hebben begrepen, heeft ten slotte aanlei
ding gegeven tot de catastrophe. En thans,
drie jaren na de tweede wereldoorlog is de
toestand ernstiger nog dan tien jaren ge
leden. Het Westen heeft zich niet kunnen
herstellen en verliest de laatste overblijf
selen van zijn wereldheerschappij. De vrees
voor de steeds voortgaande sociale hervor
mingen onder leiding van de Sovjet-Unie
ontneemt de gemiddelde Westerse burger
alle begrip voor de toestand. Hij voelt hoe
alles hem tussen de vingers doorgliot en dat
maakt hem verward, rusteloos, bevreesd.
Hij vindt geen steun in de moraal en hem
ontbreekt wijsgerige of geestelijke leiding."
Communisme en Christendom.
„De internationale crisis", zo vervolgde
hij, „kan niet worden overwonnen langs
materialistische weg of met de wapenen.
Ook kan de wereld niet worden georgani
seerd op een anti-communistische, anti-
Sovjet-basis."
Spreker gaf als zijn mening te kennen,
dat het communisme door zijn aard, acti
viteit en doel niet begrepen kan worden
zonder de achtergrond van de geschiede
nis van het Christendom.
Het communisme heeft ondanks zijn
atheïstische vorm, de vaart van de levende
kerk. Hij besloot met te zeggen, dat de kerk
van Christus boven de huidige nationale en
politieke „blokvorming" moet staan.
Vrijheid van Godsdienst?
Op verzoek van een groot aantal journa
listen heeft Hromadka na zijn toespraak
verschillende vragen beantwoord. In het
algemeen hielden de vragen in of er vrij
heid van godsdienst is in de gebieden onder
Russische invloed. Hromadka antwoordde
hierop: „bij ons in Tsjecho Slowakije heb
ben wij vrijheid van godsdienst. Wij mogen
vrij vergaderen en het Leger des Heils doet
zijn werk. Hoe het in de toekomst zal zijn
weet ik niet, doch als de Russen mij zou
den belemmeren mijn godsdienstig werk te
ver right en,, dan zal ik toch voortgaan met
het prediken van Gods woord."
De heer Hromadka wees er vervolgens
op, dat men het optreden van Rusland, zo
men dit veroordeelt, niet mag toeschrijven
aan de communistische leerstelling. Hij
schrijft het optreden van Rusland veeleer
toe aan de methodiek der regeerders.
Wat de anderen zeiden.
Van de andere sprekers op het congres
noemen wij de hoofdpunten van hun rede
voeringen:
De radio geeft Donderdag
HILVERSUM I. 301.5 M.
7. 8. 13. 19, 20 en 23 uur: Nieuws: 7.15
Ochtendgymn 7.30 Morcton en Kave (piano
duo): 7 45 Morgengebed; 8.15 Pluk de dag:
9.Voor de vrouw: 9.05 Promenade-con
cert; 9.45 Zigeunerorkest: 10.Concertgeb.
Orkest (gr.): 10.15 Morgendienst: 10.45 Koor
zang; 11.De Zonnebloem: 11.45 Compag
nons de la chanson: 12,— Angelus: 12.03
Gerskwin's Concerto in F gr..; 12.30 Weer-"
overzicht: 12.33 Orkest Klaas v. Beek;_12J55
Zonnewijzer: 13.20 Klaas v. Beek: 13.45 „De
Ned. vrouw"; 14.— Chr. kinderkoor: 14.30
London Palladium Orch.: 14.40 Voor de
vrouw: 15Métropole-orkest; 15.30 Om
roeporkest: 16.Bijbellezing: 16-45 Mar.
Voorberg speelt Bach; 17.— Prinsesje-Ko
ningin-Prinses (klankb.): 17.30 Gram.pL;
17.45 Koorzang «volksliederen!18.15 Land
en tuinbouw: 18.30 Voor de Strijdkrachten;
19 15 Leger des Heils: 19.30 Actueel geluid:
19 45 De RVD antwoordt: 20.15 Plaatvana;
20.40 Pop orgelspel: 21.10 Vaart der volken:
21.30 Openlucht concert (ork. „Sans Souci");
22 15 Wereldraad v. kerken; 22 45 Avond
overdenking; 23.15 Muziek v. Max Reger
(gr.platen).
HILVERSUM II, 414.5 M„ 218 M. en 187» M.
7, 8. 13. 18, 20 en 23 uur: Nieuws; 7.15 Duo
Ja 'en musetteklanken; 7.50 Dagopening: 8.15
Ork. Alfredo Campoli; 8.45 London Symph.
Orch. «Beethoven): 9.15 Morgenwijding; 9.30
Waterstanden; 9.35 Arbeidsvitaminen; 10.30
Van vrouw tot vrouw; 10.35 Met naald en
schaar: 10.40 Lichte orkestklanken: 10.50
Kleutertje luistert: 11.— Orgel en zang; 11.45
„Sho-Po". het leven in een Chinese stad:
22 De Papavers": 12.30 Weerpraatje; 12.33
In 't spionnetje: 12.38 Dick Willebrandts
speelt; 13.20 Queens Hall Light Orch.; 14.—
Op visite bij een fabrikant v. shawls: 14.15
Solistenconcert (piano, cello en clavecimbel);
25Voor zieken en gezonden: 16.Verdi's
Troubadour" (fragm.l; 17.20 Welk dier deze
week'': 17.30 ..Little nothings"; 17.50 Ko
ninginnedag op Ambon; 18.20 Musette-orkest;
l Ci :lmlf rant
Prof. Craig (V.S.): „Wij hebben zoveel
met elkaar gemeen dat het ons zal geluk
ken te omzeilen wat ons scheidt, indien wij
ons laten leiden door de geest van de waar
heid."
Professor Florovsky (Frankrijk): „De
kerken moeten eerst de punten die hen
scheiden, registreren alvorens zij tot een
blijvende hereniging kunnen komen."
Professor Prenter (Denemarken): „Wij
moeten deze conferentie benutten door el
kaar de vraag te stellen: „Hoe bestaan wij
in werkelijkheid als de Kerk van Christus?"
Bisschop Neill (Zwitserland): „Waarom
zijn de kerken niet Christelijker? Het
Christendom zou alle mensen gelijkgezind
moeten maken, maar de verschillen tussen
de mensen zijn blijven bestaan."
Professor Chao (China): „De Chinese
cultuur gaat strompelend haar ondergang
tegemoet. De kerk staat hier voor een moei
lijke taak".
Professor Jacques Ellul (Frankrijk): ..De
kerkelijke leiders karakteriseren het lijden
van de maatschappij met nietszeggende
woorden als zonde, trots e.d. zonder een
definitie te geven van de wanorde die in
de wereld heerst."
Stichting voor de landbouw
wenst geleide economie
Het hoofdbestuur van de Stichting voor
de Landbouw heeft zijn goedkeuring ge
hecht aan een inleiding van de voorzitter,
de heer H. D. Louwes. welke als basis voor
de komende besprekingen over de toekom
stige landbouwpolitiek kan gelden.
In deze inleiding gaat de voorzitter uit
van de stelling, dat de landbouw moet leven
onder hetzelfde régime als de rest van het
bedrijfsleven. De landbouw moet eisen een
leidend beginsel voor het economische en
sociale leven. Hij kan niet dulden, dat men
hem zelf onbeschut laat en aan de andere
bedrijfstakken beschutting biedt. Het lei
dende beginsel zal moeten zijn: bestaans
zekerheid. ook voor boer en landarbeider.
Dit eist een actieve landbouwpolitiek ten
aanzien van de prijzen en de lonen, de uit
voer en de beheersing van de productie.
Tegenover deze actieve politiek staat de
plicht van de landbouw: doelmatig en hard
werken en open staan voor het nieuwe.
Daarnaast moet de landbouw in staat ge
steld worden eigen verantwoordelijkheid
te dragen voor het volbrengen van zijn
taak.
Een redelijke beloning van boer en ar
beider moet de basis zijn en om dit te be
reiken kan men niet buiten maatregelen
waardoor men bepaalde prijzen kan garan
deren.
Ook productie-regeling:
Het is logisch dat men, indien men ener
zijds maatregelen wenst die bepaalde prij
zen garanderen, zich anderzijds niet kan
verzetten tegen maatregelen, die de pro
ductie regelen. De stichting is zich dit ten
volle bewust.
De stichting wil thans een onderzoek in
stellen naar de mogelijkheid of men dit
kan bereiken door middel van een veevoe
derdistributie, aangepast aan de bestaans-
behoeften en de productiecapaciteit van
het afzonderlijke bedrijf, doch zonder
controle op de bedrijven zelf.
Indien de landbouw lonende prijzen
wenst voor zijn producten, zal hij zich
moeten afvragen of hij met zijn productie
nog wel op de goede weg is. Onlangs is
door de Stichting voor de Landbouw een
studiecommissie ingesteld, die een onder
zoek zal instellen naar de nationaal meest
verantwoorde bestemming van de melk,
een studiecommissie, die hetzelfde doen fcal
met betrekking tot de aardappelen is in
oprichting. Ook voor andere sectoren zal
een dergelijke studie nodig zijn, bijvoor
beeld voor de groenten en voor het var
kensvlees.
Vrouwen vragen vlees
Een deputatie van de Nederlandse Vrou
wenbeweging is gisteren naar het ministe
rie van Landbouw, Visserij en Voedsel
voorziening geweest met het verzoek om
verruiming van de vleesdistributie. Daar
het niet gelukte de minister te spreken te
krijgen, werd een brief overhandigd waarin
aangedrongen wordt op beschikbaarstelling
van meer vlees.
Corrupte P.R.A.'ers gegrepen
Twee rechercheurs van de Haagse poli
tieke recherche, K. en E., zijn gearresteerd,
omdat zij bij de behandeling van een col
laboratiezaak tegen een firma te Rotterdam
hadden voorgegeven de zaak wel „in orde"
te kunnen brengen, mits de firma maar geld
gaf. De firma stond 10.000 af.
De gedragingen van de rechercheurs
kwamen echter aan het licht en op aangifte
van het hoofd van de dienst werden zij
gearresteerd. Zij hebben bekend.
Faillissementen
De rechtbank te Haarlem heeft in staat
van faillissement verklaard:
Jan van Ispelen, vertegenwoordiger, wo
nende te Haarlem, Pres. Steynstraat 17.
Rechter-Commissaris: mr. N. Smits. Curator:
mr. dr. F. A. Bijvoet, advocaat en procureur
te Haarlem.
J. A. M. M. van Nieuwenhoven, koopman,
wonende te Haarlem, Luciferstraat 34. Rech
ter-Commissaris: mr. N. Smits. Curator: mr.
O. H. van Wijk, advocaat en procureur te
Heemstede.
ALLES VOOR I)E SCHOOL
AXFGANG II
DE ROOD
- TEL. 11963
De 9 Muzen
Paleis Noordeinde
weer opgeknapt
In de afgelopen weken is met man en
macht gewerkt aan het herstel van het
Koninklijk Paleis aan het Noordeinde, dat
door de grote brand zoveel schade heeft
opgelopen. Doordat de restauratie met het
oog op de komende feestelijkheden in een
kort tijdsbestek moest geschieden, hebben
de herstelwerkzaamheden een voorlopig
karakter gekregen.
Het paleis bevindt zich dan ook nog niet
in zijn vroegere staat, doch is in zoverre
gerestaureerd dat het zijn rol bij de
„joyeuse entree" van Koningin Juliana in
de residentie kan vervullen. De grote
gaten in het plafond van de hal zijn ge
dicht en met een plaatijzeren dakbedek
king heeft men de openingen in het dak
van het paleis afgesloten. Ook de kamers
van het personeel zijn weer opgebouwd.
Nick v eiuaa.;e>i ovc.maen. ie ïurijn,
waar hij met vacantie verbleef, is Maandag
na een ziekte van slechts enkele dagen,
overleden de journalist en letterkundige
Niek Vcrhaagen. Verhaagen. die 33 jaar was,
trad op als waarnemend hoofdredacteur van
het weekblad „De Prinsenstad" en was te
vens redacteur van het maandblad „Die
Constghesellen". Van zijn hand verschenen
de roman „Zonruiter" en enkele bundels
gedichten.
„Het vrouwtje van Stavoren" opnieuw ten
tonele. De muzikale legende „Vrouwen
zand" van Ben van Eysselstein zal onder de
naam „Het vrouwtje van Stavoren" door de
..Residentie-operette" opnieuw voor het voet
licht worden gebracht. „Het vrouwtje van
Stavoren" werd in het begin van de oorlog
met veel succes door het Residentie-toneel
onder regie van Johan de Meester gebracht.
De vertoning van dit stuk door een operette
gezelschap is een proef. Bij het Reseidentie-
toneel kwam men geen acteurs, maar wel
zangers en dansers tekort. De regisseur Jan
van der Linden staat thans voor het pro
bleem operettezangers meer te laten acteren
dan zij gewoon zijn. Hilversum II zal op 7
en 14 September „Het vrouwtje van Stavo
ren" uitzenden.
Ruim baan voor Amerikaanse films
Naar aanleiding van de verklaringen van
Irving A. Maas, vice-voorzitter van de
„Motion Picture Export Association" dat
„de Nederlandse regering een programma
heeft voorgesteld, dat in wezen discrimi
nerend is voor de producenten der Ver
enigde Staten", wordt van gezaghebbende
zijde vernomen dat de Nederlandse re
gering er bü de Nederlandse Bioscoopbond
op aan heeft gedrongen, de quotering voor
films op te heffen.
Wel stelt de regering zich op het stand
punt, dat een quoteringsbepaling ten gun
ste van de vertoning van films uit andere
landen dan de V.S. gewenst is.
Deze stap heeft de Nederlandse regering
reeds geruime tijd geleden genomen en wel
na de ondertekening te Havanna van het
handvest der internationale handelsorga
nisatie, dat zulke quoteringen uitsluit. Het
departement van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen had te kennen gegeven
geen bezwaar te hebben tegen opheffing
van de quotering.
Zoals bekend, is de toestand thans zo,
dat de filmproducenten uit de Verenigde
Staten een minimum aantal vertonings-
weken van achtentwintig per Nederlandse
bioscoop per jaar gegarandeerd wordt; het
maximum-aantal vertoningsweken voor
deze films is twee-en-dertig.
De heer Maas heeft opgemerkt, dat „de
Nederlanders thans twaalf weken voor
films uit andere landen dan de V.S. willen
garanderen en slechts veertig weken voor
films uit de Verenigde Staten beschikbaar
stellen".
Nu veertig spcelweken?
Dit op zichzelf zou reeds een verhoging
van het aantal toegelaten speel weken voor
Amerikaanse films beduiden, dat van twee-
en-dertig op veertig gebracht zou worden.
Van bevoegde zijde wordt meegedeeld, dat
de ledenraad van de Nederlandse Bioscoop
bond inderdaad over een voorstel van deze
strekking een beslissing moet nemen. Het
wordt ondersteund door een meerderheid
Nederlanders getuigen tegen
Amerikaanse „radioverraadster"
Maandagavond zijn twee Nederlanders
naar Washington vertrokken om aldaar te
getuigen in het proces tegen „Axis Sally",
dat dezer dagen zal beginnen. „Axis Sally",
wier ware naam Midge Gillars luidt, is een
Amerikaanse die tijdens de afgelopen oorlog
anti-geallieerde radio-propaganda heeft
bedreven en die ook van Hilversum uit
heeft „gewerkt".
De twee getuigen, die thans aan
boord van een Constellation van de Ame
rican Overseas Airlines de reis naar New
York en vandaar naar de federale
hoofdstad aanvaardden, waren de Hilver
summers Tony Helweg-en E. F. Wijngaard.
Eerstgenoemde is als saxofonist verbonden
aan het orkest „The Ramblers" en de heer
Wijngaard is als radio-technicus werkzaam
bij een der radio-organisaties.
Enige maanden geleden werden de heren
Helweg en Wijngaard opgezocht door een
beambte van het Amerikaanse ministerie
van justitie die hen vroeg of zij in Washing
ton getuigenis wilden afleggen. Hun reis
naar de V. S. en hun verblijf aldaar komt
vanzelfsprekend ten koste van de Ameri
kaanse regering.
Het vertrek kwam zo onverwacht, dat de
heer Wijngaard er zijn vacantie in Engeland
voor moest onderbreken: de heer Helweg
kreeg pas Maandagochtend van het Ameri
kaanse consulaat in Amsterdam bericht,
dat zijn visum gereed lag en hij zich klaar
moest maken voor vertrek.
„Axis Sally" is onlangs naar Washington
overgebracht, nadat zij een tiid in Duits
land gevangen heeft gezeten. Haar proces
wordt in Amerika met evenveel belangstel
ling gevolgd als dat tegen de andere Ame
rikaanse „radibverraadster", die voor de
Japanners werkzaam is geweest, „Tokyo
Rose".
De verkeersbni? over de IJsel bii De
venter zal. naar de K.N.A.C. mededeelt, 10
September a.s. worden geopend.
der bioscoopdirecteuren, doch de filmver
huurders konden niet zover gaan.
In de bevoegde kringen is men van
mening, dat de Nederlandse Bioscoopbond
de beperkende bepalingen voor de verto
ning van buitenlandse films gaandeweg
wil opheffen. Dit zal tot gevolg hebben
(ldus vertegenwoordigers van het filmbe-
<3rijfdat dg Amerikanen, meer nog dan
tot dusver het geval is, nummer één op de
Nederlandse filmmarkt worden.
Amerikaanse infiltratie?
Zoals bekend, kan, met het oog op de
beschikbare deviezen, slechts e endeel van
I de aan de Amerikaanse ondernemers af
I te dragen wilmhuur in dollars betaald
worden. Het overige wordt in Nederlandse
valuta betaald en zal, zoals dezer dagen
bekend werd, door de Amerikaanse onder
nemers besteed worden voor de vervaar
diging van Amerikaanse films in Neder
landse studio's. In bedrijfskringen is meer
malen de vrees geuit, dat de ondernemers
uit de V.S. voor het geblokkeerde geld
Nederlandse bioscooptheaters zullen op
kopen,
Mobilisatie-oorlogskruis
ingesteld
Bij Koninklijk Besluit van 11 Augustus
is ingesteld het „mobilisatie-oorlogskruis".
De machtiging tot het dragen van dit
kruis wordt door of namens de betrokken
minister verleend aan:
Militairen en oud-militairen in dienst
van het Koninkrijk der Nederlanden, be
horende of behoord hebbende tot de Ko
ninklijke Marine, de Koninklijke Land
macht; het Koninklijk Nederlands-Indisch
leger en de troepen in Suriname en Cura
cao, die in werkelijke dienst zijn geweest.
Verder aan Nederlanders of Nederlandse
onderdanen, die in het tijdvak na 30 Augus
tus 1939 en vóór September 1945 geduren
de ten minste zes maanden hebben dienst
gedaan aan boord van een zeeschip, varende
onder Nederlandse vlag, dat zich bevond
buiten de feitelijke macht van een vijan
delijke mogendheid of van een mogendheid,
welker gebied met vijandelijk gebied was
gelijk gesteld, voorzover zij het Nederlandse
belang hebben gediend en voorts Neder
landers of Nederlandse onderdanen, deel
uitmakende van vliegtuigbemanningen der
Nederlandse burger-luchtvaart onder Ne
derlands dan wel geallieerd beheer, die ge
durende het tijdvak na 30 Augustus 1939 en
vóór 3 September 1945 gedurende tenmin
ste zes maanden hebben dienst gedaan aan
boord van een vliegtuig, bepalingen als bij
de zeevaart.
Verder aan Nederlanders of Nederlandse
onderdanen, niet vallende onder het gestel
de in sub a of b, die gedurende de oorlog
militaire werkzaamheden in het belang van
het Koninkrijk hebben verricht, voorzover
zij in alle opzichten een goede plichtsbe
trachting en goed gedrag hebben betoond
en overigens niet reeds gerechtigd zijn tot
het dragen van het bij het Koninklijk Be
sluit van 6 Januari 1948 opnieuw vastge
steld oorlogs-herinneringskruis.
Waar in het voorgaande lid een bepaalde
diensttijd wordt geëist behoeft deze niet
onafgebroken te zijn geweest.
Ook aan de nabestaanden van de hier
voor bedoelde personen kan door of namens
de betrokken minister een verklaring wor
den afgegeven, dat aan voornoemde perso
nen bij leven de machtiging tot het dragen
van het „mobilisatie-oorlogskruis" zou zijn
verleend.
Het versiersel van het „mobilisatie-oor
logskruis" bestaat uit een vierarmig bron
zen kruis. De achterzijde van het kruis
draagt de tekst „Den Vaderlant getrouwe'
Het kruis is bevestigd op een paarszijden
lint met in het midden een brede verticale
oranje baan.
Wij vernemen nog van het ministerie
van Oorlog, dat de uitvoeringsbeschikking
van het mobilisatie-oorlogskruis nog niet
gereed is. Het heeft dus geen zin een aan
vrage voor deze onderscheiding in te
dienen.
Op Uw gnxKphm.de échte
k/wdet mlwjijlmr]Qa.ppiltje
Gisteravond waren wij weer eens te gast
in het Bloemendaalse Arcadië, het Open
luchttheater.
We zouden een kijkje nemen bij de eer
ste buiten-repetitie van Langendijk's „Don
Quichotte op de bruiloft van Kamacho".
Maar, of we wilden of niet, meer dan de
finesse van mr. Wijk als Don Quichotte, de
komische onnozelheid van jonkheer Van
den Bergh Sancho, de snaakse boert van
Dirk Vreeswijk Kamacho of de eigen
wijze Meester Johem Loek van de Broek,
werd ons oog getrokken door het groene
groen der speelweide, naar de tintelende
oranjespikkels die Goudsbloemen op de
donkere hellingen, naar het zachtkens wie
gen van de toppen der dennen of zo maar
door de avondhemel met niets daarin dan
'een enkele ster of een schimmige maan.
„Het schone der natuur passeert toch alle
kunst", heeft een dichterlijk man eens ge
zegd en het sneed ons door de ziel, toen
Louis Saalborn tegen wethouder Van Geluk
opmerkte: „Die lange rietdingen moeten
naar de kapper". Maar als zelfs de geeste
lijke vader van het Openluchttheater zich
dan haast te beloven, dat het zal gebeuren
zoals mijnheer de regisseur het wenst, wat
zullen wij dan nog inbrengen tegen deze
aanslag op de idyllische grassenpol die het
souffleurshokje aan het oog onttrekt?
Mr. F. J. D. Theyse, de voorzitter van het
Oranje-comité, haalt herinneringen op aan
een andere opvoering van „Don Quichotte"
in Bloemendaal, nu zeventien jaar geleden
Destijds werd het spel ter gelegenheid
van het zilveren jubileum van „Bloemen-
daals Bloei" op de weide van „Duin en
Daal" gegeven onder regie van Kommer
Klein. Mr. Theyse kent nu nog hele pas
sages uit het hoofd en wanneer wij gek
scherend natuurlijk! opmerken, dat de
exclamatie van Bazilius „De rijkdom over
wint" het in Bloemendaal wel zal doen, pa
reert hij slagvaardig met de in dicht ge
compliceerde moraal van de klucht:: „Sluit
Uwe ogen voor 't geld, wanneer 't met
boersheid is verzeld."
Daarmee zijn we dan in gedachten bij dr.
Shröders „Frans Hals" terecht gekomen,
dat op dezelfde stelling was gebaseerd. Er
is nog een schakel, die „Don Quichotte"
met het kijkspel op de Kloveniersdoelen
verbindt: dat is het grauwtje, die eerst
Hille Babbe en nu Sancho Panza zal dra
gen.
En tenslotte herinnert een enkele ge
stalte in de figuratie ons aan de bonte kin-
der- en volksmassa's van dr. Schroder. Op
de leutige wijsjes van Julius Röntgen dan
sen ze op de speelweide hun Hollandse
reien en de kleurige zomerjurken vinden in
de stille vijver een trouwe spiegel. En wan
neer dan de grote schijnwerpers doven en
het onder Maud Kool's aanwijzingen een
feest van lichte lijnen wordt, dan weten wij
zeker, dat natuur en kunst op deze plaats
innig samen kunnen gaan.
wc
Automatisc
Als alle winkels in het avondlijk duist
gesloten zijn, lonkt er nog het heldere lie
van de automatiek, met knipogende warr:
worstjes en in gespannen verwachting gi Ee:
reedliggende croquetten. Dat is een lu «ie ge
lekkerlandige oase in de dode, ongastvr, £uisv
avondstad. Dat is een uitkomst voor senh
hongerige wandelaar, hij hoeft slechts e als i
geldstuk in een gleufje te doen om der
poorten der verzadiging voor zich te oj* vallei
nen. Het is als een Sesam. xieze
Jammer dat er geen gleufjes zijn voi nome
een papieren gulden. Want wie heefttijd,
zo maar zinken kwartjes gereed? Ge sta is, zc
daar hunkerend voor de dichte ruitje «en v
waarachter de worstjes en croquetten zit tisch
kronkelen van verlangen om te word(-jenti
opgegeten. Ge kunt dat knipogen bijna ni öen j
aanzien, het is hun bestemming omiinricl
worden verorberd, iedereen is het gelul ff0rd
kigst als hij zijn bestemming bereikt, j^t.
zoudt die bruingebakken dingen graag g« yr
lukkig maken; maar ge hebt geen kwai^p
tjes. -ekei
Daar is echter op gerekend, de man acKet g
ter de automatiek houdt er waarschijnlü Jpae;
een kijkgaatje op na, of de worstjes heb'ot JU°j
hem gewaarschuwd, maar in ieder geviT'era]
komt zijn hoofd door een venstertje gekekt -je
met een glimlach, die een en al bereidhel j
tot wisselen uitdrukt.
Kijk, dat is attent, dat is aardig. Nu ka
ik kwartjes krijgen voor mijn gulden. Vit.,
zelfs, zonder enig wissel-dividend. Datr J*
service om zo te zeggen.
De croquetten in het uitverkoren vak,
knisperen van plezier, als het kwartje r ,e r(
hun gleufje gaat. Nu zullen wij er uren
mogen, nu komen wij waar wij zijt"es
moeten. Maar zij knisperen te vroeg. WanDe
het kwartje rolt ergens onderaan uit eei®eil-
of ander gaatje zonder dat het croquette j>et 1
meebrengt. Dat is een teleurstelling. He'£"§'
kwartje komt er automatisch uit, in zo®'1®
verre is het een goede automatiek gtioud
bleken, maar dat was de bedoeling niê'Jen"
Het moet niet al te automatisch gaan, wanpat 1
dan blijft ge nóg nuchter.
De man achter de automatiek heeft hodekk
weer gesnapt. Hij is een wonder van at saac
tentie, hij is een automatische gentleman feloj
Hij vraagt wat er aan scheelt, een schefüet
kwartje vermoedelijk, zegt hij. Hij vraag jeac
wat er van mijnheer zijn verlangen is. Vie sver
croquetten zijn van mijnheer zijn ver path
langen. Kijk, dan zal ik die even voor i plaa
inpakken, dat is zo gebeurd, dat spaart der
mijnheer de moeite van de kwartjes in het iegei
gleufje.
Door het venstertje krijg ik vier warme foar
verheugde croquetten in een zakje. En ik ;aat£
geef mijn vier kwartjes weerom. Er zijt ting
wellicht een paar scheve bij, maar da:sm
hindert nu niet. Dat wisselen was eigenlijk jer
overbodig geweest. 3ati,
Die hele automatiek was eigenlijk overat
bodig geweest. j
Want ge krijgt uw croquetten ook zon-' jq-.
der die technische ingewikkeldheden. Z«.aac]
maar, door het venstertje, automatisch. ;es
Dat is veel plezieriger dan gewoon in een 'om
winkel iets kopen. Het is te begrijpen dat„
er steeds meer automatieken komen. Voor-" X
al 's avonds, in een uitgestorven stad mei [an
geblindeerde winkelruiten, zijn zij dei
eilandjes van gastvrijheid. Men kan er zo!
echt plezierig ingewikkeld iets kopen. Zof
gezellig automatisch. Wie dat toch uitge*!,
vonden heeftL.
In
Joris Goedbloed en Bilh/ Bulk liepen
over de kale vlakte temidden van de wirwar
van uithollingen en Joris keek af en foe on de
bron-
J01J Soorloraatjc; 19— Radio-filmkrant; kaart, „liet is mij niet recht duidelijk,
19.30 ..The Symasters"; 20.05 Echo v d. dag: hij. „Wij bevinden ons op de goede
20.15 Londen String-ensemble; 20.45 De Ma- .,;aatSi dat is buiten twijfel. Doch hier staat
rine in oorlogstijd (VI); 21.—Symphome duidelijk dat het goud zich in een rivier moet
J2 05MenAlwohn"; M™, M, me, de bcs.c ,nl «m ie wereld
^Avroleans"; 23.20 Filmmelodieën. 1 kan ik hier geen water ontdekken. „Wat wil
je," bromde BilhBulk, „die rivier is natuurlijk j Bulk. „Jij kan ook je handen wel eens uit-
opgedroogd. Wc moeten maar eens in een van steken, of ben je daar soms te voornaam voor."
die geulen gaan graven." Het lijkt me een „Juist de voornamen is het werken een
tamelijk omvangrijk werk." meende Joris Goed- vreugde," merkte Joris zuchtend op. terwijl hij
bloed, doch ik vrees, dat er niets anders zal j zich op zijn knieën liet vallen en het voorbeeld
opzitten. Mij dunkt, ge moest hier maar
meteen beginnen." En hij wees een plek in
een der uithollingen aan. „Als je er maar aan
denkt dat ik niet alles alleen opknap," bromde
volgde van Bulk. die al druk aan het araven j
was. Ondertussen keken Panda en Nick, die
nog steeds aan de rots waren vastgebonden,
uit de verte machteloos toe.
„Gedenck-Clancken"
Een hoorspel van de
Chr. Oranjevereniging
Op 30 Augustus, de vooravond van de
verjaardag van de Koningin, is de Christe
lijke Oranjevereniging „Prins Willem I" te
Haarlem, voornemens een voor deze ge
legenheid geschreven „hoorspel" te geven
in de Gemeentelijke Concertzaal. Een „ver
teller" zal de voornaamste momenten uit
het leven van Koningin Wilhelmina voor
de aandacht roepen, een recitante verklankt
woorden van Koningin Emma en Koningin
Wilhelmina en geeft uiting aan wèit er leeft
in het hart van „de Nederlandse Maagd",
een recitant zegt toepasselijke verzen, en
drie bekende Haarlemse koren: Haarlems
Chr. Mannenkoor, Sch«Jten's Chr. Gemengd
Koor en het Doopsgezind Zangkoor, ver
luchten het geheel met hun zang, terwijl
alles tot een schoon geheel wordt verbon
den door een geïmproviseerde muzikale
achtergrond op het beroemde orgel in de
Concertzaal, door Adr. Engels, organist te
Den Haag. Het geheel staat onder leiding
van de heer Jac. Zwaan. Ook de bekende
declamators F. C. van Dorp en F. M. van
Driel werken mede. Het geheel belooft een
stijlvolle, waardige huldiging te worden
van onze in het goud jubilerende Koningin
en zal, naar verwacht wordt, een onver
getelijke indruk nalaten bij allen, die er
getuigen van zullen zijn.
Voor de pauze zal prof. I. A. Diepenhorst
hoogleraar aan de Vrije Universiteit, in een
korte rede op de hem eigen suggestieve
wijze een typering geven van het levens
werk van onze Koningin.
Suiker duurder
Naar wij vernemen heeft minister
Mansholt aan de Vakgroep Détailhandel in
Kruidenierswaren meegedeeld dat de krui- l
denniers binnenkort hun handelsmarge
voor de suiker met twee cent per kilo
mogen verhogen.
Door deze maatregel zou de suikerprijs i
van 56 cent per kilo op 58 cent komen te
liggen. j
Vrfje voeten. Majoor Lepedev, de majoor
van het Russische leger, die Maandag
avond in de Britse sector werd gear
resteerd omdat hij te hard gereden zou
hebben, is Dinsdag volgens het Duitse
nieuwsagentschap Dena (Amerikaanse
zóne), door de Britse autoriteiten op
vrije voeten gestëld.
Vuur over het Kanaal. Veldmaarschalk
lord Montgomery, chef der generale staf
van het Brits imperium, zal 13 Septem
ber te Portsmouth (Hampshire) een
vrijheidsfakkel ontsteken, die ter her
denking van de komst der Engelse troe
pen in Nederland, de herovering van
Eindhoven en de slag om Arnhem, naar
Nederland gebracht zal worden. De
fakkel zal per schip naar Bayeux in
Normandië vervoerd worden, waarna
hardlopers haar door Frankrijk en Bel
gië naar Eindhoven brengen, net als
vorig jaar.
Villa „welgelegen". Het gemeentebestuur
van Istanboel heeft aan elk der Turkse
Olympische worstel-kampioenen, Akar,
Bilge, Atik, Dogu, Oktav en Kirecci een
villa aangeboden als blijk van waar
dering voor de in Londen geleveriie
prestaties.
Slag in de lucht. De opperbevelhebber van
de Zweedse luchtstrijdkrachten heeft
het parlement verzocht om toewijzing
van 10.600 000 Zweedse kronen voor
onderzoekingen op het gebied van de
straalaandrijving en aërodynamica en
65 millioen kronen voor de aankoop
van vliegtuigen tijdens het volgende be
grotingsjaar
•dwaalde padvinders. De Poolse pad-
vindersbond. die een enorm aantal
leden telt, heeft de geddchten van
Baden Powell, waarop de internationale
padvindersbeweging is gt-oaseerd, als
„reactionnair" afgezworen.
