Haarlems Dagblad
cn <0prcrt)tc Haarlemsctjc Courant (anno 165-6)
Dr. Van Mook
Tiende conferentie met Molotof,
voorzichtig optimisme in Londen
Orde hersteld in
Soerakarta
Duncan Sandys maakt een rondreis
om regeringen te animeren
Engeland versterkt
zijn defensie
Prins Bernhard doet een beroep
op ailer offervaardigheid
63e Jaargang No. 19040
Bureaux: Grote Houtstr. 93, Tel. Adv. en Admin.
10724, 14825, Redactie 10600. Direct.-Hoofdred.
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel. 12230
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Woensdag 15 September 1948
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 31 cent. per kwartaal
/4,_. Franco per post ƒ4,50. Postgiro 273107.
Advert .tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
Er HEERST OPSCHUDDING in politieke
kringen in Den Haag, omdat bij de
regering het voornemen bestaat Om de
luitenant-gouverneur-generaal, dr. H. J.
van Mook. ontslag te verlenen. Dit voor
nemen is klaarblijkelijk op niets anders
gegrond dan op een afspraak, gemaakt bij
de jongste kabinetsformatie waarbij een
extra-parlementair kabinet is gevormd met
toetreding van een minister van de V.V.D.
(mr. Stikker) en een van de C. H. (mr.
Schokking) om dr. Van Mook los te
laten. De term die men hiervoor in politieke
kringen bezigt luidt „dat het moment voor
het aflossen van de wacht zou zijn geko
men." Dit zou, afgezien van de Vraag wie
met ander beleid zou instemmen, begrijpe
lijk zijn als het optreden van het nieuwe
kabinet een ander beleid in Indonesië be
tekende. Dat is evenwel niet het geval. Zo
als bekend is van regeringszijde duidelijk
in de Tweede Kamer verklaard, dat het
beleid van het vorige kabinet zal worden
voortgezet. Heeft men dan grieven tegen
dr. Van Mook omtrent de wijze waarop hij
dit uitvoerde? Neen. Wat blijft dan over?
Blijkbaar een politieke „nuance", een soort
gebaar dat men gewenst achtte om toch
een soort wijziging aan te geven. Dit schijnt
niet alleen de V.V.D. en de C.H. te betref
fen, maar vooral de opvattingen van de
rechtervleugel van de K.V.P. Partij-poli
tieke overwegingen zijn het kennelijk, die
zich hier doen gelden. En aftreden van dr.
Van Mook zou dan leiden tot 'zijn vervan
ging als hoogste Nederlandse autoriteit in
Indonesië door de pas daarheen vertrok
ken gedelegeerde van het opperbestuur, de
oud-minister-president dr. L. J. M. Beel.
Vervanging van dr. Van Mook is naar
onze overtuiging ongewenst en de daartoe
bestaande motieven lijken ons ten enenmale
onjuist. Het landsbelang en niet een min of
meer kunstig ineengezet "partijen-beleid
moet beslissen. Bovendien is hij zonder
twijfel de sterkste en bekwaamste figuur,
waarover men in Indonesië beschikt. Er is
veel critiek op hem uitgeoefend en die zou
iedereen ten deel gevallen zijn, die in een
dergelijke crisis, als zich ontwikkeld heeft,
de leiding van zaken moest voeren. Er is
indertijd veel critiek geuit en vaak
nog in onbehoorlijke vorm ook die later
geheel onjuist bleek te zijn. Velen
hadden zijn beleid niet begrepen. De luite
nant-gouverneur-generaal heeft een zware
taak met grote moed, volharding en inzicht
doorgezet. Ook bij tal van Indonesiërs, wier
streven naar Verenigde Staten en Unie op
recht samengaan met Nederland beoogt,
vindt dat erkenning. Eveneens in interna
tionale kringen, waar men de figuur Van
Mook hoog aanslaat. Welke indruk zou het
in het land zelf en in het buitenland maken
als deze krachtige figuur vervangen werd
door dr. Beel, wiens verdiensten als Ne
derlands minister men niet kleineert als
men de mening uitspreekt, dat hij zich in
kennis en ervaring van Indische zaken
evenmin als in kracht van initiatief met een
man als Van Mook kan meten? Er komt bij
dat de jongste gebeurtenissen in een deel
van Indonesië, een deel van Java, de repu
bliek, wel allerminst aanleiding geven om
op dit ogenblik „de wacht af te lossen".
De N.R.C. heeft in een hoofdartikel op
gemerkt, dat formele overwegingen te ber
de worden gebracht met betrekking tot de
instelling van een interim-regering met
ruime bevoegdheden, waarbij het ambt van
(luitenant)-gouverneur-generaal zou plaats
maken voor dat van hoge vertegenwoordi
ger van de Kroon, met beperkter taak. Het
blad is van mening, dat dit niet overtuigend
klinkt. Weliswaar zal veel ontnomen wor
den aan de bevoegdheden van onze hoogste
vertegenwoordiger daarginds, maar de
Nederlandse souvereiniteit zal in de over
gangstijd blijven. Dat is zo en bovendien
kunnen formele redenen in een zo moei
lijke ontwikkeling als de Indonesische toch
zeker niet doorslaggevend zijn. Wie de
practijk van belangrijke onderhandelingen
van nabij kent weet, hoezeer de persoon
lijkheid der hoofdfiguren beslissend kan
zijn en weet ook, van hoe groot belang
voortzetting van hun optreden kan zijn om
eenmaal geschapen goodwill te behouden.
Hetzelfde blad legt er de nadruk op, dat
wij op dit ogenblik met enerzijds het was
sende getij der communisten in de repu
bliek, anderzijds dat der federalen in het
overige Indonesië, in het onstuimigste van
de stroom verkeren en geeft de raad: men
wachte liever met het wisselen der paar
den tot de oever is bereikt, tot de Verenigde
Staten van Indonesië zullen zijn geschapen.
Het dagblad Trouw verklaart, dat als
men het oor te luisteren legt in de kring
der federalisten, die nu in Nederland ver
toeven, de behoefte om dr. Van Mook te
vervangen bij hen vrijwel niet blijkt te
bestaan. Velen in Den Haag zijn van me
ning, dat de regering „enige kleine stokken
heeft gevonden om de hond te slaan". De
juiste redenering lijkt hun, dat de luite
nant-gouverneur-generaal terwille van de
noodzakelijkheid, om in het parlement, over
een meerderheid van twee derden ten aan
zien van Indonesië te kunnen beschikken,
wordt opgeofferd. Vooral de K.V.P. zegt
Trouw staat erop, dat de hoogste func
tionaris in Ned. Indië een Rooms-Katholiek
man is. Wat de C.H. en de V.V.D. betreft
kan men niet verwachten, dat dr. Beel nu
zoveel meer vertrouwen bij deze partijen
wekt dan dr. Van Mook. Het zou het blad
niet verwonderen als de luitenant-gouver
neur-generaal het aanbod van een diploma
tieke post zou afslaan. Hij is niet de man
die zich op zwakke zakelijke gronden laat
wegwerken.
Intussen blijkt, dat men het in de Ka
tholieke kring over aftreden van dr. Van
Mook niet eens is. Want de Tijd heeft er
zich in een scherp gesteld hoofdartikel
tegen gekeerd. Dat blad verklaart dat men
niet begrijpt, waarom door Den Haag de
sterkste man ter plaatse juist in deze cri-
tieke maanden vervangen zou moeten wor
den: een man. die zozeer de draden van het
bestel in handen houdt en meer dan iemand
anders geacht mag worden de toestand te
beheersen. „De positie van de luitenant
gouverneur-generaal is een stukje geweest
in de legkaart, die men in de afgelopen
zomer met even grote bezorgdheid voor de
binnenlandse politieke structuur als met
onbekommerdheid voor onze Indonesische
verantwoordelijkheid in elkaar heeft ge
past. Men is er aanvankelijk in geslaagd
dit deel van de legkaart te verdonkere
manen, maar het licht van de openbaarheid
schijnt tenslotte in een democratische staat
ook in de donkerste hoeken. De Tijd eindigt
met de Katholieken te waarschuwen en
De Neue Zeitung" voorspelt
een Putsch in Berlijn
De vertegenwoordigers van de V. S.,
Engeland en Frankrijk hebben gisteren op
het Kremlin hun tiende conferentie met
Molotof gehad. Deze vergadering was de
kortste van de serie en de afgevaardigden
zagen er na afloop opgeruimder uit dan na
de vorige conferenties. Na het onderhoud
begaven zij zich naar de Engelse ambassade
om tezamen een rapport voor hun regerin
gen op te stellen. Zij weigerden aan de ver
slaggevers enig commentaar te verstrekken.
Waarnemers te Moskou menen uit het
gedrag van de Westelijke afgezanten na
afloop van de bespreking te kunnen con
cluderen, dat de mogelijkheid niet is uit
gesloten. dat men tot overeenstemming is
gekomen.
In diplomatieke kringen te Londen is
men van mening, dat deze bespreking het
keerpunt zou kunnen blijken in het huidige
stadium van de pogingen van de Westelijke
mogendheden, de Berlijnse impasse te ver
breken. De rapporten over de bijeenkomst,
die de drie afgezanten naar hun regeringen
zenden, zullen beslissen of de besprekingen
tussen de vier militaire gouverneurs thans
kunnen worden hervat op een gezondere
basis. Is de beslissing negatief, dan ver
wacht men, dat de huidige onderhandelin
gen zowel in Moskou als in Berlijn afge
broken zullen worden.
De conferentie van de afgezanten in de
Britse ambassade duurde ongeveer een uur.
Er heerste een atmosfeer van rust en vrede
in alle drie de ambassades van de Weste
lijke mogendheden, in tegenstelling tot de
koortsachtige bedrijvigheid, die na afloop
van de meeste vroegere bijeenkomsten op
het Kremlin heerste. Alles schijnt er op te
wijzen, dat er niet veel besproken is tussen
de Westelijke afgezanten en Molotof.
Putsch?
Volgens de „Neue Zeitung" is de socia
listische eenheidspartij tezamen met de
Duitse politie in de Sovjet-sector van plan
vóór 15 October een Putsch te ondernemen.
Het blad zegt: „Bestuursbureaux in alle
vier sectoren van de stad zullen bezet en
geleid worden door een bestuur van de
socialistische eenheidspartij. Als hun mid
delen ontoereikend zijn, zal gestreefd wor
den naar een verdeling van de stad en een
opneming van de Oostelijke sector in het
bestuur van de Oostelijke zóne". Het blad
voegde er aan toe, dat ook dan de samen
zweerders het uiteindelijk doel niet uit het
oog zullen verliezen, te weten: de verove
ring van Berlijn en het bestuur van geheel
Duitsland. „In over het algemeen goed in
gelichte kringen wordt vernomen dat het
militaire bestuur van de Sovjets dit plan
onderzocht en goedgekeurd heeft, hoewel
Kwestie-Hyderabad
morgen in de Veiligheidsraad
Sir Alexander Cadogan, de Britse voor
zitter van de Veiligheidsraad heeft voor
Donderdag 16 September een buitengewone
vergadering van de raad uitgeschreven. Op
deze vergadering zal de kwestie van Hyde
rabad worden besproken.
Tevoren had het departement van Bui
tenlandse Zaken van Hyderabad zich per
brief tot Cadogan gewend, waarin het ver
klaarde, dat thans elk uur telt.
De ambassadeur van India in Egypte
heeft de berichten tegengesproken, dat de
Arabische Liga zou hebben aangeboden te
bemiddelen in het geschil tussen India en
Hyderabad.
Indische opmars.
In gezaghebbende kringen te Poona
wordt verondersteld, dat de twee voor
naamste spitsen van het Indische leger, dat
op vijf plaatsen Hyderabad is binnenge
rukt, binnen zes dagen rondom Secoende-
rabad, het voornaamste doel, zich kunnen
verenigen. Op het ogenblik zijn deze spit
sen minder dan 250 km van elkaar ver
wijderd. De ene colonnes 120 km in Oos
telijke richting van Swapoer (Bombay)
naar Rajasoer (160 km van de hoofdstad
Hyderabad) opgerukt, terwijl de andere
colonne uit Bezwada (Madras) naar het
Noordwesten is getrokken tot de buiten
wijken van het belangrijke wegenknoop
punt Soerijapet.
Volgens de laatste berichten van radio
New Delhi zijn de troepen van India Se-
coenderabad tot op 33 kilometer genaderd.
Officieel wordt te New Delhi meegedeeld
dat Indische troepen Aurangabad, op één
na de grootste stad van Hyderabad, bezet
hebben. De stad had zich onvoorwaardelijk
overgegeven nadat het verzoek van de gou
verneur om hem de voorwaarden voor de
overgave ter hand te stellen, van de hand
was gewezen. De Indische troepen, die op
trekken langs de weg van Sjolapoer naar
Secoenderabad. hadden de buitenwijken
van Homnabad, 15 km ten Oosten van
Radjasoer. welks verovering gisteren werd
gemeld, bereikt.
Dr. Ghaim Weissman
(Van onze parlementaire redacteur)
Naar wij vernemen zou dr. Chaim Weiss
man, vertegenwoordiger van Israël, die
thans in Nederland vertoeft, hedenmiddag
een bezoek brengen aan de secretaris
generaal van het ministerie van Buiten--
landse Zaken, dr. H. J. Lovink. Door zijn
vertrek naar Washington was minister
Stikker verhinderd, dr. Weissman te ont
vangen.
het inziet niet in staat te zijn de Westelijke
mogendheden uit Berlijn te verdrijven",
aldus het blad.
S.E.D. en de verkiezingen
De socialistische eenheidspartij heeft be
kend gemaakt, dat zij niet zal deelnemen
aan de verkiezingen voor de gemeenteraad
op 14 November.
Als motief geeft de S.E.D. op, dat het
besluit tot deze verkiezingen is genomen in
een gemeenteraadsbijeenkomst in de Britse
sector, welke bijeenkomst door de S.E.D.
als onwettig is beschouwd. De S.E.D.-fractie
heeft deze bijeenkomst niet bezocht.
Botsingen tussen Nederlanders
en Indonesiërs op Oost-Java
Radio Djokja heeft gemeld dat orde en
rust in Soerakarta zijn weergekeerd, nadat
Maandag bij botsingen tussen uiterst linkse
en uiterst rechtse elementen 14 doden wa
ren gevallen en een aantal mensen was
ontvoerd. Volgens Antara bevinden zich
onder de ontvoerden zeven legerofficieren
cn enige leden van de communistische partij
en de communistische jeugdorganisatie. De
beide partijen zouden echter gistermorgen
overeenstemming over een wapenstilstand
hebben bereikt.
Botsingen op Oost-Java.
Intussen meldt Djokja nieuwe botsingen
tussen Nederlanders en Indonesiërs op
Oost-Java. De plaatselijke Nederlandse
commandant heeft een krachtige waar
schuwing tot de bevolking gericht en te
kennen gegeven dat de Nederlandse auto
riteiten streng zullen optreden om de orde
en de rust te herstellen.
United Press verneemt dat een Austra
lische en een Belgische militaire waarne
mer met spoed naar Oost-Java zullen ver
trekken ter aanvulling van de uit acht man
bestaande militaire groep van de UNO die
toezicht houdt op het bestand. De Ameri
kaanse kolonel William Mayer zal per vlieg
tuig naar Djokja vertrekken om een bij
eenkomst te arrangeren tussen Indonesische
vertegenwoordigers en de Nederlandse mi
litaire commandanten.
Roem over impasse.
De voorzitter van de republikeinse dele
gatie, Moh. Roem. heeft aan Antara mede
gedeeld: „Tot dusverre is er geen aanwij
zing, dat een impasse in de onderhandelin
gen tussen de republiek en Nederland voor
komen kan worden." Roem herhaalde dat
de Republikeinse delegatie blijft vasthou
den aan de voorstellen van Critchley en
Dubois en dat zij het standpunt handhaaft,
dat besprekingen slechts kunnen worden
hervat, indien de Nederlanders in staat zijn
de diplomatieke immuniteit van de leden
der republikeinse delegatie, „welke zij
reeds eenmaal hadden geschonden", te
garanderen.
Hef woord is aan
Mr. A. W. Kamp:
Humor wil de tragiek van het leven
temperen.
Koningin Juliana heeft op Palcis Soestdijk enige leden van de Indonesische delegatie naar de jubileum- en inhuldigingsfeesten ontvangen.
In de bibliotheek onderhield de Koningin zich geruime tijd met haar gasten. Dit is de eerste foto van Koningin Juliana in een officiële
functie na haar troonsbestijging. - V. r. n. Koningin Juliana, de sultan van Ternate, de sultan van Assahan en de sultane van Tcrnate.
VOOR EEN EUROPESE ASSEMBLEE
zegt: „Daar zijn er in den lande genoeg die
het slechts aangenaam kan zijn de Katho
lieken met het hoofd, dat zij op het ogen
blik zo onbesuisd vooruitsteken, flink tegen
de muur te zien lopen."
Indien de „verbreding", in het extra
parlementaire kabinet tot uiting gekomen,
betaald zou moeten worden met het ontslag
van dr. Van Mook zou zij zeer duur betaald
zijn. Gevaarlijk duur. Tegenover hem, die
bereid is zijn moeilijke taak voort te zetten,
zou ons een dergelijk congé niet minder
lijken dan een onbehoorlijke daad.
R. P.
Gisteren heeft een ANP-redacteur een
onderhoud gehad met de heer Duncan
Sandys, de Engelse oud-minister, die thans
voorzitter is van het internationaal coör
dinatie comité der bewegingen voor de
eenheid van Europa.
Duncan Sandys was naar Nederland ge
komen, na een zitting van het genoemde
comité georganiseerd te hebben, om met
minister mr. D. U. Stikker van gedachten
te wisselen over de vorming van een Euro
pese assemblée, waartoe thans door
Frankrijk en België voorstellen zijn inge
diend bij de raad der vijf landen van het
pact van Brussel. De vorige week had
Sandys reeds desbetreffende besprekingen
gevoerd in Parijs, de volgende week gaat
hij voor een soortgelijk overleg naar Rome.
Doel.
Op de vraag, wat deze assemblée eigen
lijk zal gaan doen antwoordde Sandys, dat
de vorming van een Europese assemblée bij
niemand ongerustheid behoeft te wekken.
Door de Marshallhulp en door het tractaat
van Brussel zijn er bij de betrokken landen
reeds plannen gaan groeien voor nauwere
samenwerking op defensief- en economisch
gebied. De tijd zal spoedig komen dat de
door de regeringen in dit opzicht voorbe
reide plannen openbaar zullen worden ge
maakt en in de parlementen zullen moeten
worden goedgekeurd. Als deze plannen van
ernst getuigen en een vergaande strekking
hebben, zullen zij ongetwijfeld aan de lan
den offers moeten opleggen, die nu een
maal in de overgangstijd naar de nood
zakelijke nauwe samenwerking onvermij
delijk zullen blijken. Om desondanks de
instemming der publieke opinie te krijgen
en niet het gevaar te lopen, dat binnen
landse partij-politieke of groeps-belangen
de ontwikkeling dezer Europese eenheid
zouden tegenhouden is het noodzakelijk de
publieke opinie van goede voorlichting te
Koninklijk Paar bezocht
Engelse hoofdstad
Koningin Juliana en Prins Bernhard
hebben Dinsdag een particulier bezoek aan
de Engelse hoofdstad gebracht. Het Ko
ninklijk Paar maakte de reis in een Dakota
vliegtuig, dat door Prins Bernhard werd
bestuurd. Om elf uur landde het toestel
op het vliegveld Northolt bij Londen.
Zonder door het publiek herkend te
worden deed Koningin Juliana enige in
kopen. Daarna bracht zij een bezoek van
meer dari een uur aan de John Ruskin-
school voor gedeeltelijk blinde kinderen.
De Koningin toonde zeer grote belangstel
ling voor de onderwijsmethode en de leer
middelen, welke op deze school in gebruik
zijn.
Tegen zes uur vertrok het Koninklijk
Paar van het vliegveld naar Soesterberg.
Ook nu werd de Dakota door Prins Bern
hard bestuurd.
dienen opdat de regeringen bij de nood
zakelijke toenadering kunnen steunen op
de sympathie en zelfs de geestdrift der
volken.
Middel.
Een der middelen, die hiertoe kunnen
strekken is de Europese assemblée, welke
het instrument kan vormen, waardoor de
Europese volken uitdrukking kunnen geven
aan hun verlangen naar eenheid en vrede.
Deze assemblée zal een vergadering zijn
waar de vertegenwoordigers van de Euro
pese volken plannen kunnen bespreken
voor de economische- en politieke ontwik
keling van Europa en waar zij aanbeve
lingen kunnen uitwerken om hun respec
tievelijke regeringen voor te leggen. De
assemblée kan natuurlijk rustig de vorde
ringen der regeringen ter bereiking van
Europa's eenheid gade slaan, maar daar
naast bewijzen dat zij een lichaam is om
deze pogingen in de diverse landen te
stimuleren.
Dit alles is op het ogenblik nog toekomst
muziek. De stap, die nu van de regeringen
gevraagd zal worden is bescheidener, maar
zou toch. eenmaal genomen zijnde onher
roepelijk dit feit stellen. Voor het moment
zal van de vijf landen, die het tractaat van
Brussel hebben getekend, gevraagd worden
om toestemming tot bijeenroeping van een
voorbereidende conferentie, gevormd uit
vertegenwoordigers van de vijf parlemen
ten. Deze voorbereidende conferentie zal
niet over eigen gezag beschikken. Haar
werkzaamheid zal bestaan in het bespreken
van de practische problemen verbonden
aan een Europese assemblée en in het doen
van de betreffende aanbevelingen bij de
vijf regeringen. De regeringen .blijven
uiteraard geheel vrij ten aanzien van deze
aanbevelingen, kunnen deze amenderen en
wijzigen en zijn niet gebonden tot aanvaar
ding er van.
Europa's vrijheid.
Mocht het onmogelijk blijken een Euro
pese assemblée in het leven te roepen, dan
zou dit voo* millioenen mensen in alle
landen een teleurstelling zijn. Meer en
meer wordt het woord Europa in 's mensen
geest synoniem met het begrip vrijheid. De
Europese assemblée is, afgezien van haar
practisch nut, een symbool van internatio
nale vooruitgang. Leidende politieke figu
ren uit alle Europese landen hebben de
gedachte van een Europese eenheid toe
gejuicht.
Aanvaarding door de regeringen van dit
voorstel zal door de volken beschouwd
worden als een bewijs van oprechtheid in
het streven naar de zo veel genoemde
samenwerking.
De gedachte van een Europese assemblée
werd geboren in Den Haag, op het histo
risch congres, dat de afgelopen Meimaand
werd gehouden.
Ik heb het vertrouwen", aldus besloot
de heer Sandys zijn interview, „dat het
Nederlandse volk en zijn regering het ver
langen koesteren om alles te doen wat
mogelijk is om deze grote gedachte wer
kelijkheid te doen worden".
Queuille krijgt steun
De Franse nationale vergadering heeft
met 355 tegen 225 stemmen haar instem
ming betuigd met de nieuwe regering van
Henri Queuille.
Men beschouwt deze stemming als een
bevestiging van het vertrouwen, dat men
Zaterdag in de regering heeft uitgespro
ken, toen Queuille voor zijn benoeming de
meerderheid van stemmen kreeg.
De stemming volgde na een onbelangrijk
debat over de algemene politiek der re
gering, aldus meldt Reuter, dat door de
communisten werd geopend. Het onder
werp van de stemming was een motie van
de regering, het debat voor onbepaalde
tijd te verdagen.
DR. BEEL IN BATAVIA.
Dr. Beel is heden te Batavia aangekomen.
Hij werd verwelkomd door Raden Abdoel-
kadir, de heer Neher, luitenant-generaal
Spoor en vele militaire en burgerlijke
autoriteiten.
Morrison kondigt uitstel
van demobilisatie aan
De Engelse regering heeft besloten, dat
do militairen, die in de komende paar
maanden gedemobiliseerd zouden worden,
nog drie maanden in dienst moeten blijven,
indien zij op heden hun eenheden nog niet
verlaten hebben, aldus heeft Herbert Mor
rison. plaatsvervangend minister-president,
bekend gemaakt in het parlement, dat in
speciale zitting bijeengeroepen was om de
bevoegdheden van het Hogerhuis te be
spreken.
Volgens Morrison zal de sterkte van de
Engelse strijdkrachten aan het eind van
het jaar 80 Ó00 man meer zijn dan indien
het oorspronkelijke programma was ge
volgd. Weldra zal voor de drie categorieën
der strijdkrachten (leger, vloot en lucht
macht) een speciale wervingsactie worden
ingezet. „Ook moeten wij de verbetering
van de uitrusting, in het bijzonder op het
gebied van luchtverdediging en infanterie-
wapens. bespoedigen".
Morrison zeide, dat deze verklaring niet
„in de geest van een paniek" moet worden
opgevat. „Wij betreuren het. dat een der-
gelnke verklaring moet worden afgelegd",
Morrison begon met de mededeling, dat
er in vele delen van de wereld spanning
heerst. „Ondanks alle pogingen, die aan
gewend zijn om een oplossing te verkrijgen
voor de vele vraagstukken, die tengevolge
van de vorige oorlog gerezen zijn, geeft de
toestand reden tot ongerustheid en in deze
omstandigheden heeft de minister-presi
dent mij verzocht deze verklaring in ver
band met de defensie af te leggen. De re
gering heeft geen andere keuze dan deze
voorzorgsmaatregelen te nemen", aldus
Morrison.
Communistische actie in
Indië strafbaar gesteld
De Nederlands-Indische regering heeft
een communiqué uitgegeven waarin onder
meer wordt gezegd:
„De ontwikkeling van de communistische
actie gedurende de laatste maanden in
Zuiil-Oost-Azië en elders heeft duidelijk de
methoden en doeleinden van deze actie in
het licht gesteld.
Mag zij aanvankelijk de schijn aannemen
van legale wegen te volgen, zodra de om
standigheden daarvoor rijp worden geacht
onthult zij zich als een beweging, welke ge
richt is op omverwerping of tenminste aan
randing van het gevestigde wettige gezag
en ontwrichting van het maatschappelijk
en economisch leven.
Mitsdien acht de regering het noodzake
lijk uitdrukkelijk te verklaren, dat iedere
communistische actie in strijd is met de
openbare orde cn valt onder dc strafartike-
ien. welke de openbare orde beschermen.
Dit geldt evenzeer voor individuele acti
viteit als voor het deelnemen aan vereni
gingen op communistische grondslag.
Terwijl reeds geruime tijd van overheids
wege maatregelen tegen deze misdadige
werkzaamheid zijn getroffen, zal nu ver
der deze werkzaamheid met alle ten dien
ste staande wettige middelen worden be
streden.
Het spreekt van zelf dat deze bestrijding
zich alleen richt tegen hen, die de misda
dige oogmerken der communistische agita
tie uitvoeren, nastreven of propageren en
niet tekort doet aan vrijheid van woord en
geschrift of van politieke organisatie, zo
lang deze geen communistische ondergrond
heeft en daarmede grenzen van wettige
en vreedzame actie niet worden overschre
den".
Derde Kerstpakketfen-actie
van de N.I.W.I.N.
„De NIWIN wil dc mannen in Indië
boven hetgeen waarop zij als militair aan
spraak hebben, een aanvullende wclzjjns-
verzorging geven, die naast de materiële
waarde wil getuigen van hartelijkheid en
dankbaarheid, doch vooral ook een bewijs
wil zijn, dat het Nederlandse volk zijn
zonen niet vergeet, ook al zijn zij vele dui
zenden kilometers van het vaderland ver
wijderd".
Dit zeide gisteravond Prins Bernhard in
een radiorede ter gelegenheid van het feit.
dat twee jaar geleden de NIWIN haar werk
begon. De Prins dankte particulieren en
overheid, de plaatstelijke NIWIN-comités
en de Nederlanders in het buitenland voor
hun steun, waardoor het mogelijk is ge
weest, 9V2 millioen aan de verzorging van
de troepen in Indië te besteden.
„Wij moeten", aldus de Prins, „vóór alles
dit werk onbaatzuchtig doen. Wij moeten
naamloos dienen en niet voor elk geschenk
een „dankje" willen ontvangen. Zelfs als
er klachten komen en die komen er
helaas omdat zowel de organisatie in Ne
derland als die in Indië kinderziekten
heeft moeten doormaken moeten we
desondanks alle krachten blijven inspan
nen en trachten, het steeds beter te doen.
Het bedrag van 9'4 millioen gulden werd
door de NIWIN in twee jaar besteed aan
boeken, uitzending van artisten, film
apparatuur en films, muziek, sportmate-
riaal. toneel. Kerstpakketten, jubileum
pakketten, verjaardagspakketten, steun
aan de geestelijke verzorgers, radiotoestel
len en nog veel meer. Ruim 9 millioen is
ongetwijfeld een groot bedrag, doch het
betekent in twee jaar voor 200.000 perso
nen slechts 6V2 cent per man per dag.
Nadrukkelijk wil ik wijzen op het na
tionale belang van deze gezamenlijke in
spanning. Gedurende de juist achter ons
liggende feestdagen hebben wij onze nat: -
nale saamhorigheid sterk gevoeld en op
grootse wijze tot uitdrukking gebracht. De
Koningin en ik zijn hiervan sterk onder
de indruk. Laten wij allen, als consequentie
hiervan, ook van harte samenwerken. Ook
voor het NIWIN-werk zijn de woorden van
Prinses Wilhelmina, „Eendracht en nog
eens eendracht", de enig juiste richtlijn.
Dit werd door Koningin Juliana bij haar
inhuldiging nog eens met grote nadruk
herhaald. Het is zeker niet in de laatste
plaats bij het NIWIN-werk, dat wij ons
deze woorden tot werkelijkheid moeten
maken".
Minister Stikker naar
Washington
Onze parlementaire redacteur sefnt dat
de minister van Buitenlandse Zaken, mr.
D. U. Stikker, vandaag per vliegtuig naar
Washington zal vertrekken voor het voeren
van besprekingen met de Amerikaanse
regering over de algemene politieke toe
stand en over de ontwikkeling van het
communisme in het Verre Oosten. Het
geval-Sjarifoeddin en dc vereniging van
de linkse groepen in de republiek met de
communisten zullen dus hierbij aan de orde
komen. Verwacht wordt, dat' mr. Stikker
reeds binnen enkele dagen in Nederland
zal terugkeren.
OVERDAG DROOG WEER.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. In De Bilt. geldig van Woens
dagavond tot Donderdagavond:
Gedurende de avond en nacht zwaar
bewolkt met enkele buien en vooral
iangs de kust tijdelijk krachtige, naar
Noordelijke richtingen draaiende wind.
Morgen overdag enkele overdrijvende
wolkenvelden. Droog weer en afnemen
de wind. Iets kouder dan vandaag.
16 September:
Zon op oió uur. onder 18 53 uur
Maan op 18-i7 uur, onder 3.39 uur
''■wow.tijacaocowcttwoowicwoooujL