Rationale avond der Volksuniversiteit
Laurence Olivier stelt Hamlet
aan het bioscooppubliek voor
De luchtbrug kan tegen alle weer
De
nieuwe
bonnen
De kleine wereld
In Utrecht was een luilekkerland
voor politieke delinquenten
)ONDERDAC 23 SEPTEMBER 1948
Grootse manifestatie van dankbaarheid jegens
en verbondenheid met het Oranjehuis
De Nationale Avond, gisteren in het
foncertgebouw georganiseerd door de
Volksuniversiteit voor Haarlem en Om
streken, is een grootse manifestatie van
dankbaarheid jegens en trouw aan ons
vorstenhuis geworden. Nadat de H.O.V.
pnder leiding van Kees Hartvelt het pro
gramma geopend had met een beheerste
uitvoering van de Symphonia in bes dur
tan Joh. Chr. Bach, sprak burgemeester
mi'. P. O. F. M. Cremers een inleidend
Woord, waarin hij het jubeljaar 1948 ver
geleek met twee andere mijlpalen uit- onze
geschiedenis: 1648, het jaar van de Mun-
sterse Vrede en 1848, waarin de Grondwet
tot stand kwam.
De burgemeester releveerde aan de hand
van 't verleden wat wij in die drie eeuwen
gan nationale tolerantie en eendracht ge-
Wonnen hebben en stelde onze eigen,
"„meest Hollandse stad van Nederland" met
gijn in politiek en godsdienstig opzicht zeer
heterogene bevolking in dit opzicht ten
voorbeeld. Mr. Cremers prees de initiatief
nemers tot deze herdenkingsavond en
hoopte dat hij vrucht zou mogen dragen,
opdat allen straks als bewuster en fierder
Nederlanders naar huis zoüden terugkeren.
Eerste mijlpaal: 1648.
Dr. K. H. E. Gravemeyer sprak vervol
gens over de Vrede van Munster, welks
3etekenis hij vooral bezag in het licht der
daarbij verworven godsdienstvrijheid. Dit
costbare goed dat telkens weer bedreigd
tan worden, moet behouden blijven, wil
ons land kunnen voortbestaan, maar om
iet te behouden moeten wij allen de ver
antwoordelijkheid jegens elkaar verstaan
ernaar handelen, omdat wij als volk
samen een taak hebben die wij alleen
schouder aan schouder rondom de troon
van Oranje kunnen hopen te volbrengen.
Nadat de sopraan Mea Naberman, bege-
eid door de H.O.V. een-sprankelende ver
fliking had gegeven van Mozart's motet
.Exsultate, jubilate", belichtte mr. G. J.
van Heuven Goedhart
de Grondwet van 1848,
Thorbecke's geniale schepping, die de ge-
joorte van de Nederlandse staatsburger
jezegelde, zoals 1648 het geboortejaar van
■de Nederlandse staat werd. Spreker schet
ste uitvoerig de periode van sociale onrust
die aan de totstandkoming der nieuwe Con
stitutie voorafging en herinnerde eraan dat
Willem I, naar traditie nog een absoluut
monarch, zelf de stoot gaf tot deze mo
dernere staatsinstelling, welke zijn eigen
macht aanzienlijk beknotte en aan het volk
een ongekende invloed gaf op de gang der
staatszaken. Volledige ministeriële verant
woordelijkheid, vrijheid van vereniging en
vergaderen en vele andere burgerrechten
bracht deze nieuwe Grondwet en al duur
de het nog tot ver in de negentiger jaren
voor de theorie geheel practijk geworden
was, de evolutie en opbloei van ons staat
kundig leven waren begonnen. De grond
wet van 1848 is altijd nog het fundament
onzer constitutionele monarchie, die zo
tekenend gekenschetst wordt door het ko
ninklijk woord: Oranje kan nooit genoeg
voor Nederland doen. De „heerser" was
„dienaar" geworden, maar dit „dienen" is
van een hogere orde, ja zelfs Koninklijker
dan heersen. Stellig geldt dit voor koningin
Wilhelmina, die haar eed op de Grondwet
vijftig jaar gestand deed en onze eerste'
werkelijk constitutionele monarche was.
De „Wilhelminiaanse periode"
Als laatste spreker betrad na een
tweede muzikaal intermezzo van de H.O.V.
met de Egmond-ouverture van Beethoven
Anton van Duinkerken (prof. W. Assel-
bergs) het podium, die in een gloedvolle
toespraak de regeringsperiode van Koningin
Wilhelmina herdacht. Haar geboorte viel
samen met de opbloei der Tachtiger-bewe
ging, haar jeugd met velerlei specialisatie
op andere gebieden. Gereformeerden, Ka
tholieken en Socialisten vonden hun eigen
baan, maar heel deze culturele, politieke
en sociale emancipatie kwam uiteraard niet
zonder beroering tot stand. Had Wilhelmina
niet de formule gevonden om in dit zich
Oost-Gelderland krijgt
gas uit Duitsland
'Binnenkort zal het eerste Duitse gas naar
Oost-Gelderland stromen. De leiding van
de grens bij 's Heerenberg naar Doetinchem
is bijna voltooid. Dezer dagen werden de
oevers van de Oude IJssel bij Doetinchem
door een buisleiding verbonden. Van Doe
tinchem uit is men thans ook bezig een
leiding naar Doesbu^ te leggen. Andere
gemeenten in Oost-Gelderland zullen nog
enige tijd geduld moeten hebben.
Drie Hagenaars smokkelden
Belgische tapijten
C.C.D.-ambtenaren wilden bij de Moer-
dijkbrug een auto aanhouden. De chauf
feur gaf echter vol gas en eerst bij Ridder
kerk slaagden de ambtenaren er na een
hardnekkige achtervolging in de auto te
doen stoppen. In de auto troffen zij aan 24
Belgische tapijten, een grote hoeveelheid
costuumstof en drie Hagenaars, allen be
kende dtnokkelaars.
Het drietal is'fiaar het Huis van Be
waring te Breda overgebracht. Hun'ver
hoor leidde er toe, dat een onderzoek werd
ingesteld in het grensplaatsje Chaam. Hier
werd nog een smokkelaar van Belgische
tapijten gearresteerd, die onlangs, toen men
hem wilde aanhouden, was ontsnapt. In
zijn wómhglroffen de ambtenaren nog twee
mannen aan, die juist met een grote partij
Belgische sigaretten waren aangekomen.
Ook zij werden gearresteerd.
Agenda voor Haarlem
DONDERDAG 23 SEPTEMBER
Gebouw Theosofia, Nassauplein 8, Huma
nistisch Verbond, spreker dr. G. Stuiveling,
8 uur. Brinkmann: Les conférences fran-
gaises, spr. Armand Hoog uit Straatsburg.
8 uur. Palace: Reportage feestelijkheden van
10 tot 1.30 uur. „Zonsondergang", 14 j.. 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. Luxor: „Het sprookje van de
gouden koets", 10 tot 1 u. „Saludos Amigos",
a. 1., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. City: Reportage
der feestelijkheden. 10, 11 en 12 uur. „Casano
va's avonturen". 18 j., 2. 4.15. 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „Down Mexico Way", 14 j„ 2.30, 7
en 9.15 uur. Frans Hals: „De weg naar Sacra
mento". 14 j„ 2 30, 7 en 9.15 uur Rembrandt:
„Adieu chérie". 18 j.. 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
VRIJDAG '24 SEPTEMBER
Gem. Concertgebouw: Zomerconccrt H. O.
V., 8 uur. Bioscopen: Middag- en avondvoor
stellingen.
specialiserende leven de binding te zijn, zij
had de proef dier vijftig jaren volgens spre
ker niet kunnen doorstaan. „Vorstin des
vredes" noemt men haar en terecht, want
haar eerste regeringsdaad het bij
eenroepen der ontwapeningsconferentie in
Den Haag op initiatief van de Tsaar van
Rusland was reeds een daad des vredes.
Zo is het gebleven; steeds meer lading
kreeg haar vredes-ideaal, zoals o.a. bleek
uit haar houding ten opzichte van Paul
Kruger, jegens Talma's sociale wetten, bij
tal van andere gelegenheden. Haar vredes-
ideaal is, in twee wereldoorlogen en daar
na, wel diep vernederd, maar steeds is zij
standvastig in haar geloof daaraan geble
ven. Zelfs in de zwartste dagen van 1942,
toen velen ook rondom haar wanhoopten,
behield zij, de Moeder van het Verzet, de
rotsvaste zekerheid dat de eindoverwinning
aan ons was. Specialisatie kenmerkte het
begin harer regeringsperiode; eenheid haar
laatste jaren als koningin-in-oorlogslijd. In
haar voorbeeld zullen wij diezelfde zeker
heid vinden, welke alleen deze eenheid
en de doorbraak die daartoe noodzakelijk
is zal kunnen bestendigen.
Staande zongen tenslotte de talrijke aan
wezigen, onder wie zich ook de Commissa
ris der Koningin, dr. J. E. baron de Vos van
Steenwijk bevond, twee coupletten van het
Wilhelmus, waarmee de nationale avond
ten einde was.
Alex dc Haas jubileert. Zaterdagnacht
zal in Tuschinsky in een „Nacht der promi
nenten" de dichter-zanger Alex de Haas
worden gehuldigd daar hij dit seizoen gedu
rende dertig jaren „voor eigen rekening" ge
dicht. gezongen en gespeeld zal hebben.
De „Burgers van Calais" blijven in Bazel
De bekende plastiek van Auguste Rodin.
„De burgers van Calais", welk kunstwerk
sinds de opening van de Rodin-tentoonstel-
ling op een plein in Bazel was opgesteld, is
door het Stedelijk Museum voor 105.000 franc
aangekocht.
Lillian Braithwaite overleden. Te Lon
den is aan een hartaanval overleden de be
kende Engelse actrice Lillian Braithwaite,
die haar loopbaan vijftig jaar geleden in
Zuid-Afrika begon bij een rondtrekkend
gezelschap. Lillian Braithwaite. wier leeftijd
een van de geheimen van het Engelse theater
leven was, heeft in vele rollen geschitterd.
Zij speelde wat het moderne toneel betreft,
onder andere in „Arsenicum en oude kant".
Ambassadeur als celluloïdhandelaar. De
president van de Amerikaanse filmonderne-
mersbond M. P, E. A. zal een bezoek brengen
aan minister Molotof. Hij zal spreken over
„de verkoop van Amerikaanse films in de
USSR en andere dingen". Hij wilde niet zeg
gen, wat dit voor „andere dingen" waren.
Woensdag heeft Johnston een onderhoud
gehad met de plaatsvervangende minister
voor het filmbedrijf der Sovjet-Unie, Rjaza-
nof. Aan de correspondenten deelde John
ston mee, dat hij te kennen had gegeven,
dat mogelijke verkoop van Amerikaanse
films naar de Sovjet-Unie geen verplichting
voor de Verenigde Staten zou inhouden.
Sovjet-films te betrekken. Als hij niet gereed
zou komen met de onderhandelingen, zou de
Amerikaanse ambassadeur Bedell Smith deze
voortzetten.
Alleen de fascinerende decoratie
opent nieuwe gezichtspunten
WAS GOETHE NOG IN LEVEN en
kon hij in één onzer bioscooptheaters
de filmbewerking der tragedie van Hamlet,
prins van Denemarken zien, dan zou hij
zich wellicht voor een goed deel bevredigd
voelen. Want Laurence Olivier, x-egisseur
en hoofdrolspeler, heeft de meest-omstre-
den en meest besproken persoonlijkheid
uit de gehele dramatische literatuur voor
gesteld als, of misschien beter gezegd:
teruggebracht tot een vastberaden en. fijn
gevoelige held, die juist de enige opdracht
in de wereld vervullen moet, waartoe hij
de geschiktheid mist.
Men kan er lang en breed over rede
twisten of en in hoeverre Olivier's opvat
ting waardering verdient, doch zoveel is
wel zeker, dat naar aan
leiding van deze Hamlet
nooit ook maar een
fractie van de ontelbare
commentaren ,was ver
schenen, die thans onze
bibliotheken vullen. Zo
lang dit centrale mees
terwerk van Shake
speare wordt gespeeld,
zal er verschil van me
ning over de interpreta
tie blijven bestaan. Nooit
immers werd een zo
ontzagwekkend gecom
pliceerd karakter vol
geheimzinnig samen
vloeiende tegenstrijdig
heden als deze „melan
cholieke" prins in het
leven geroepen. En na
tuurlijk was voor deze
verfilming een verre
gaande vereenvoudiging
geboden. Maar Olivier,
zich uitlevend in beurt
zangen (an delicate
overpeinzingen en flit
sende spot, op zijn
uiterste hoede boven
dien voor pathologische
afdwalingen van de met
rijp overleg gekozen
strakke lijn, is er niet
in geslaagd de grond
toon van eeuwige twij
fel in de stilte achter
zijn woorden hoorbaar
te maken.
Persoonlijk voel ik een
lichte weerstand tegen
zijn kille, ik zou haast
zeggen: harteloze speeltrant, die deze
Hamlet juist in de meest geliefde passages
in zekere zin ontmenselijkt, telkens wanneer
zijn ironische intelligentie de lyrische be
tovering een als streling vermomde veeg
uit zijn hersenpan geeft. Overigens kan ik
niet anders dan zijn met komische invallen
rijk gezegende vindingrijkheid bewonderen,
zo goed als buitengewoon elastisch acteurs
talent. Deze kunstenaar want kunste
naar is hij tot in elke vezel heeft een
tot in alle onderdelen weergaloos scherp
ingesteld lichaam ter beschikking en be
heerst dat volkomen. De adem van zijn
door louter verstandelijke richtsnoeren in
toom gehouden verbeeldingskracht bezielt
de gehele film, die met bijna nimmer fa
lende smaak werd opgebouwd.
En daarmede komen wij tot de kern van
de zaak. Hier is waarlijk monumentale
toneelspeelkunst op celluloid vereeuwigd,
zondpr William Shakespeare in het graf
ook maar enigszins meer dan strikt nood
zakelijk te krenken, echter tevens zonder
een nieuw medium verder te hebben ont
wikkeld om zijn grandioze en als kunst
werk vollnaakte tragedie te vertolken. Ten
hoogste is bewezen dat de film het werk
geen dodelijke afbreuk behoeft >te doen.
Olivier en zijn medew :vker Alan Dent,
de befaamde toneelcriticus, zagen kans om
de tekst tot op bijna de helft te besnoeien,
drie belangrijke figuren en een geheel
leger uit de handeling te elimineren en om
de volgorde der taferelen te veranderen
met name de verplaatsing van de beroemde
monoloog „bestaan of niet bestaan" tot na
de fatale ontmoeting met Ophelia is een
voortreffelijke vondst om de daaruit voort
vloeiende gebeurtenissen te verhelderen
zonder ooit de dichterlijke schoonheid in
gevaar te brengen. Al mist men bijvoor
beeld de alleenspraak „O welk een schoft
en boerse slaaf ben ik" ter dege. Daardoor
kan deze film uitstekende diensten bewij
zen als gangmaker van het bezoek aan de
schouwburg.
Heeft de camera er weinig of niets toe
bijgedragen om het karakter van Hamlet
stukken van Roger Furse, zalen van gigan
tische soberheid, gewelven vol mysteri
euze schaduwen, norse galerijen, zonder
één ornament dat de aandacht maar even
zou kunnen afleiden, vormen bestendig
aanwezige toonbeelden van bij uitstek
bruikbare schoonheid. Prachtig is ook in
beeld gebracht de verdrinkingsdood van
Ophelia, geïnspireerd op de bekende schil
derij van Millais, dat men in de Collins-
éditie van Shakespeare's werken gerepro
duceerd kan vinden.
Twee verdere winstpunten blijken de
mogelijkheid tot pantomimische vertolking
van de inhoud of gedachtengang der af
zonderlijk gesproken monologen en de
ruimere oplossing van zulke taferelen als
Laurence Olivier als Hamlet in een monoloog.
de geestverschijning, het duel aan het slot,
het optreden der comedianten of de scène
met de door Stanley I-Iolloway onvergete
lijk mooi gespeelde doodgraver.
Bij de rolverdeling is Olivier bijzonder
gelukkig geweest al ziet men dan ook geen
prestaties die de adem van de toeschou
wers snoeren. Een bijzondere distinctie en
een diep-menselijke bewogenheid verleent
de nog jonge Eileen Herley aan de ko
ningin. Zeer geestig is de Polonius van
Felix Avlmer, volstrekt in overeenstem
ming met al zijn daden, de koning van
Basil Sydney en een rustige rots in de
branding de Horatio van Norman
Wooland. Een grote verrassing levert de
beeldige Ophelia van Jean Simmons, een
actrice die nooit eerder een regel van de
grote Shakespeare had gezegd en misschien
juist daardoor overrompelt met zoveel op
slag ontroerende zuiverheid, dat men ge
neigd raakt te geloven dat haar tekst pas
gisteren werd gedicht.
Deze beschouwing pretendeerd niet meer
te zijn dan een bloemlezing van kantteke
ningen bij een film. die op een eerbied
waardig maar niet onaantastbaar niveau
heeft bewezen dat de tyrannie va» het
schone woord verregaand verenigbaar is
met een gematigde progressiviteit der
jongste muze, wanneer men althans geen
zelfstandige kunstvorm eist. Om daartoe te
kunnen geraken, zou Shakespeare her
boren moeten worden.
Een beoordeling van de vertaling door
Jan Spierdijk kan op het eerste gezicht
onmogelijk worden gegeven.
DAVID KONING
Varier verbood zijn zoon
in militaire dienst te gaan
Voor de Krijgsraad te Rotterdam had
zich te verantwoorden de 58-jarige ~B. uit
Boertange, die zijn thans 21-jarige zoon
verboden had in militaire dienst te gaan,
aan welk verbod de jongen zich gehouden
had. Deze behandeling was een proefpro
ces. De Krijgsraad verklaarde zich echter
onbevoegd, daar slechts dan een burger
„Operation gum drop"
is voor de kleine Berlijners het prettigst
De Berlijnse luchtbrug heeft nu al onge
veer drie maanden haar onschatbare dien
sten bewezen. Met spanning vraagt heel de
wereld zich af, of zij ook in de komende
winter in stand zal moeten worden gehou
den.
In Juli waren er maar weinig mensen in
Berlijn die konden geloven, dat dc ge
allieerden door middel van de luchtbrug
de bevolking gedurende de winter in leven
zouden kunnen houden. Sindsdien zijn de
inzichten echter radicaal gewijzigd, al voor
ziet men natuurlijk stijgende moeilijk
heden.
Het staat als een paal boven water,
dat de luchtbrug alle verwachtingen verre
heeft overtroffen. De Russen zijn er zelfs
op pijnlijke wijze door verrast.
Beide partijen maken thans een zeer
zorgvuldige studie van de stemming onder
de Bei'lijnse bevolking. Daarbij hebben de
Amerikaanse autoriteiten de overtuiging,
dat de Russen wachten op een terugslag
in het welwillend oordeel van de bevolking
over de maatregelen der geallieerden, om
een reeks van demonstraties te ontketenen
in de Westelijke sectoren. Gelukkig is van
die terugslag tot op dit ogenblik nog weinig
te bespeuren, al heeft een onderzoek uit
gewezen, dat geleidelijk meer Berlijners
van mening zijn, dat de geallieerden meer
voor hen zullen moeten doen dan tot nog
toe is geschied.
Geheel voldoende kan de voorziening
van de stad via de luchtbrug natuurlijk
nooit zijn. Het transport van kolen is zo
danig, dat slechts een minimum aan ver
lichting en verkeer in stand kan worden
gehouden. De industrie is voor een belang
rijk deel tot werkloosheid gedoemd, er
komen steeds meer mensen zonder arbeid
en de sociale en economische situatie wordt
steeds ernstiger. Voor verwarming zal er
waarschijnlijk geen brandstof zijn. En de
winter met koude, sneeuw en ijs en harde
wind zal nieuwe moeilijkheden brengen.
Moeilijkheden voor de bevolking, maar
niet minder voor hen, die de luchtbrug in
stand houden.
De leiding van de „United States Air
Forces" is er na drie maanden ondervin
ding van overtuigd, dat zij „can do the job",
maar het zal af en toe toch wel heel zwaar
worden. Door het aanleggen van nieuwe
start- en landingsbanen op Tempelhof en
van een nieuw vliegveld in de Franse zóne
(dat in December voltooid zal zijn), door
uitbreiding bovendien van de grond
diensten, hoopt men in staat te zijn een
bij slecht weer te boeken achterstand op
betere dagen te kunnen inhalen.
Men gelooft intussen niet. dat het weer
zo slecht zal kunnen worden, dat men de
vluchten ook maar één dag stop zal be
hoeven te zetten.
Een bijzondere noot bij de dagelijkse
vluchten naar Berlijn wordt gevormd
door het optreden van de 27-jarige luite
nant Halverson. die op zekere dag op
Tempelhof plotseling omringd was door een
aantal Duitse kinderen en hen toen trac-
teerde op klontjes suiker en kauwgum.
In een vriendelijke bui zei hij: „Jongens,
ik heb niet voor jullie allen, maar wacht
tot morgen, dan zal ik klontjes en kauw-
aanschouwelijk te maken het woord van door de Krijgsraad kan worden veroor-
Shakespeare is de wet van Olivier geweest deeld als hij in vereniging met een militair
op waarlijk sublieme wijze werd een j een strafbaar feit pleegt, hetgeen hier niet
ondoorgrondelijke atmosfeer geschapen, het geval .werd geacht,
waarvan men op het toneel slechts bij I De zaak werd verwezen naar de officier
vage benadering kan dromen. De décor- van justitie te Groningen.
Van 26 September tot 9 October zijn de
volgende bonnen geldig:
BONNEN VOOR BROOD:
2471, 2472 Brood. 800 gram brood.
248 Brood: 400 gram brood.
ALLE BONKAARTEN:
249 Algemeen: 400 gram brood
250 Algemeen: 250 gram boter of marga
rine of 200 gram vet
251 Algemeen: 200 gram bloem of zelfrij
zend bakmeel of kindermeel
252 Algemeen: 500 gram suiker, boterham
strooisel, enz. of 1000 gram jam,
stroop enzof 500 gr versnaperingen
BONKAARTEN KA, KB, KC 810:
255 Algemeen: 250 gram boter of marga
rine of 200 gram vet
256 Algemeen: 200 gram kaas of 250 gram
korstloze kaas
257 Algemeen: 375 gram zachte zeep
250 gram soda
B 269. C 271: 500 gram boter of margarine
of 400 gram vet
BONKAARTEN KD, KE 810:
261 Algemeen: 125 gram boter of marga
rine of 100 gram vet
262 Algemeen: 100 gram kaas of 125 gram
korstloze kaas
263 Algemeen 750 gram zachte zeep
500 gram soda
E 275: 500 gram bloem of zelfr. bakmeel
of kinderm. of kinderbisc.
TABAK- EN VERSNAPERINGEN-
KAARTEN ENZ. QA, QB. QC 808:
111 Versnaperingen: 200 gram versnape
ringen of 200 gram'suiker, boterham
strooisel enz. of 400 gr jam, stroop enz.
114 Versnaperingen: 100 gr versnaperingen
of 100 gr suiker, boterhamstrooisel
enz. of- 200 gram jam, stroop enz.
BONKAARTEN ZA, ZB, ZC, ZD, ZE, MD,
MF, MG, MH 811 (bijz. arbeid, a.s. moe
ders en zieken):
Geldig zijn de bonnen van de strook
R. Deze bonnen zijn 14 dagen geldig.
De niet-aangewezen bonnen van strook 2
kunnen worden vernietigd.
Onbevoegde oefende
geneeskunde uit
De Haagse politie heeft proces-verbaal
opgemaakt tegen de 51-jarige C. E. A. W..
die de laatste tijd in de residentie zitting
hield. Op zijn visitekaartje stond, dat hij
„geneesheer-directeur" was van een par
ticuliere inrichting voor psychische thera
pie. Een- grote kast in zijn spreekkamer
stond vol met flesjes, welke merendeels
gevuld waren met geneesmiddelen, welke
men zonder recept in „een apotheek kan
kopen. Een duur bestralingsapparaat,
waar menige arts jaloers op zou zijn,
maakte veel indruk op de talrijke patiën
ten, die in de mening verkeerden, met een
bevoegde arts te doen te hebben.
W. verdiende gemiddeld 1000 per
maand. Hij berekende soms 12 voor een
flesje medicijn en als deze niet hielp,
kwam het bestralingsapparaat er aan te
pas. Voor elke behandeling daarmee moest
10.betaald worden.
„Dokter" W., die veel klanten van buiten
Den Haag had, zal voorlopig niet te con
sulteren zijn. Zijn flesjes en apparaten zijn
in beslag genomen. Hij had juist een dezer
dagen een arts, die door zijn houding tij
dens de bezetting weinig praktijk had
overgehouden, aan zijn zaak willen verbin
den, om niet in conflict met de wettelijke
bepalingen te komen.
gum voor jullie uit het vliegtuig gooien".
De volgende dag „dropte" hij drie para
chutes en onafgebroken heeft hij dat daar
na voortgezet en uitgebreid. Steeds meer
piloten hoorden ervan, officiële instanties
werkten mee en alles wat vliegt zoekt naar
zakdoeken, die als parachutes worden ge
bruikt.
Luitenant Halverson kreeg van tal van
Duitse jongens en meisjes dankbetuigingen.
Zij waren geadresseerd aan Uncle Sam"
of „Captain American".
Aanvankelijk gebruikte Halverson zijn
eigen rantsoen en dat van enige vrienden
om er de kinderen mee blij te maken.
Thans worden dienaangaande van alle zij
den bijdragen geleverd. Tot uit alle delen
van de Verenigde Staten zendt men klontjes
en kauwgum voor „Operation Gum Drop",
zoals de piloten deze actie hebben gedoopt.
Vier Duitse fabrieken
aanNederland toegewezen
De inter-geallieerde herstelbetalingscom
missie heeft in haar negentiende zitting te
Brussel aan de aangesloten regeringen de
industriële uitrusting van 53 Duitse fabrie
ken toegewezen. Het totaal aantal fabrie
ken, dat thans verdeeld is, bedraagt 299.
Een na afloop van de zitting verstrekt
communiqué deelt mede, dat 29 van de 53
toegewezen fabrieken zich in de Ameri
kaanse zóne van Duitsland bevinden, twaalf
in de Britse en twaalf in de Franse zóne.
De waarde va» de uitrusting die tijdens
de gehele zitting verdeeld is, bedi'aagt naar
schatting 31 millioen rijksmarken van 1938.
waardoor de totale waarde van de tot nu
toe door het agentschap toegewezen fabrie
ken en fabrieksonderdelen tot 400 millioen
rijksmark is gestegen.
Frankrijk ontving negen fabrieken, Oos
tenrijk één, België elf. de Verenigde Staten
één, Groot-Brittannië drie,- Griekenland
drie, India vier, Luxemburg twee, Nieuw-
Zeeland één, Nederland vier, Pakistan twee
en Joegoslavië eveneens twee.
Albanië ontving een gedeelte van de in
ventaris van drie fabriekert, Tsjechoslowa-
kije twee belangrijke gedeelten van de che
mische fabriek Anergana.
Onder de vier fabrieken, die Nederland
toegewezen kreeg, bevinden zich een fa
briek te München, waar precisie-apparaten
en soortgelijke instrumenten worden ver
vaardigd. en de chemische fabriek Kalle
te Wiesbaden. (United Press).
Romeins graf uit (le derde
eeuw gevonden
Bij het afgraven van een terrein in het
dorp Vaals, bestemd voor het bouwen van
nieuwe woningen, kwamen enige stenen
en scherven voor de dag, die er op wezen,
dat hier waarschijnlijk resten van Ro
meinse cultuur aanwezig waren.
De Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek heeft ter plaatse een on
derzoek ingesteld. Daarbij werd een Ro-
.meins graf blootgelegd. Dit drie bij ander
halve meter grote graf is gebouwd van
zware, harde mergelblokken, geplaatst in
een dubbele rij boven elkaar. Een der korte
wanden heeft nog de oorspronkelijke sluit
stenen. In het graf zelf bevonden zich
allerlei aardewerkscherven, welke stamden
uit omstreeks het begin der derde eeuw.
Het graf moet reeds vroeger zijn geopend.
Merkwaardig is, dat de eigenlijke graf
kelder, gebouwd van harde zandsteen, bij
nader onderzoek een gedeelte bleek te zijn
van een klein kanaal, eveneens van harde
zandsteen gebouwd en met een doorsnede
van 30 bij 30 centimeter. Dit kanaal ver
dwijnt momenteel zowel in het hoger, als
in het lager gelegen gedeelte van het ter
rein. De constructie van dit kanaal, waarbij
de kieren tussen de sfenen met rood bak
steenpoeder zorgvuldig dichtgemaakt zijn,
alsmede de geslibde inhoud, doen vermoe
den, dat men hier te doen heeft met een
waterleidingkanaal.
Saludos Amigos
„En 's avonds.... 's Avonds zinkt de
zon ergens achter de blauwe bergen, dan
stroomt het rode licht als vloeibaar goud
langs de bergpassen naar het dal. Dan
wordt het koel, een heerlijke koelte na de
drukkende hitte van de dag. Dan zitten
we ergens op een terras onder een rieten
luifel en drinken eerst ijswater. daarna
rode wijn. Die wijn! In dc karaf met nauwe
hals glinstert hij, de vriend van allen, de
bemiddelaar tussen de mens en het leven.
Aan de voet van het terras spelen schaars-
geklede kinderen, hun donkere huid wordt
als maar donkerder in liet verglijdende
licht, dat vlucht voor de schemer. Dan
klinkt er ergens binnen een guitaar, een
dromerige stem neuriet een sonoor lied,
tot plotseling de droom wordt weggevaagd,
door een jolige pasodoble. De klikkende
castagnetten, de bonzende tamboerijn, de
jubelende clarinetten, zij smijten tezamen
de lucht vol cadans, zij doen de wolken
sigarettenrook wervelen van plezier. Dat
is muziek, waarbij men de benen niet stil
kan houden. Er zijn donkerogige meisjes
met rode taragonas genoeg wij gaan
naar binnen en laten oi*> omarmen door
de muziek. En daarna door de meisjes met
ae rode ogen en de donkere taragonas. Ik
bedoel het andersom. Dat zult ge wel be
grijpen. De wijn is koppig. Daar moet men
tegen kunnen".
Zo schrijft mijn vriend uit Barcelona.
Hij schrijft dichterlijk, maar zou het alle
maal wel waar zijn? Ik kan dat niet con
troleren, ik zal het maar geloven. Het is
aardige lectuur. Die wijn en die taragonas.
„Wat zouden taragonas zijn? En die mu
ziek. Ja, die muziek. Daar kan ik inkomen,
dat gaat in iemands benen zitten. Tatatata-
tatóm. Een pasodoble. Daar schijnt men in
Barcelona van te houden. En die wijn, die
koppige wijn die daar in die karaffen glin
stert. Ik heb hier nog nooit wijn in een ka
raf zien glinsteren. Dat doet alleen de
Spaanse wijn in het licht van een Spaanse
avond. De dagen moetén daar mooi zijn.
De vrouwen ook, dat komt door die don
kere ogen en waarschijnlijk ook door die
taragonatjes. Ik moet hem toch eens vra
gen wat clat zijn. Hij is een boffer, dat hij
daar kan zitten onder de wijde Spaanse
lucht en naar donkere ogen kan kijken op
de maat van een taragona, of iets van dien
aard.
Wij eten vanavond stamppot van
savoyekool, want het is koud voor de tijd
van het jaar. Ja ja, wij zullen maar pro
beren om daar onze gedichten uit te halen.
„Het spijt me dat ik een tijdje niet ge
schreven heb, maar ik kon er niet toe
komen. Ik ben namelijk zo leeg als een
zeef, ik weet niets te melden. Het leven is
hier saai en doods, je ziet de ganse dag
niets dan vuile kinderen en stinkende ezels.
De wijn is zuur en je wordt er ziek van.
De vrouwen kijken je aan met smeltende
blik en gaan dan braaf met haar mannen
naar huis. De meisjesPraat me niet
van de meisjes. Zij doen niets liever dan
zo'n beetje rammelen met die houten ze-
nuwdingen die ze castagnetten noemen;
maar eens gezellig een boom opzetten
ho maar. Ze zijn even vervelend als haar
eeuwige taragonas. Ik kan die dingen jriiet
meer zien. En dan die hitte! 's Avonds denk
je dat er wat verademing zal komen, maar
dan moet je alle ramen dicht doen voor de
muggen. Én voor de muziek natuurlijk,
want dat getjengcl en gepasodobel bezorgt
je de overmaalsehazenwindhondenkoremo-
lenpeslpokken, als je weet" wat dat is".
Zo schrijft mijn vriend uit Barcelona.
Nu weet ik nog niet wat taragonas zijn.
Maar dat interesseert mij eigenlijk niet
zozeer meer. Wat mij interesseert is het
woord „overmaatsehazewindhondenkore-
molenpestpokken". Want dat verraadt een
nieuwe snaar in de dichterlijke ziel van
mijn vriend in Barcelona. Een snaar, die
blijkbaar alleen kan. trillen als ze met
Spaanse wijn gesmeerd wordt. En dan nog
pas de morgen daarna.
■In, hij heeft altijd naar het Zuiden ge
wild. Nu is hij er, nu kan hij zijn hart op
halen. Wij zullen hier wel warme stamp
pot eten. Want het wordt hier steeds maar
kouder voor de tijd van het jaar.
L.
Garagebedrijf deelde kwistig extra voedsel
en rokertjes uil
Bij een groot garagebedrijf te Utrecht
werden van November 1946 tot Maart 1947
ongeveer vierhonderd politieke delinquen
ten uit de kampen Naarden, Laren en
Rijnouwen te werk gesteld bij het repa
reren van militaire auto's, bestemd voor
Indonesië. De zorg van het bedrijf voor dit
personeel strekte zich aanvankelijk uit tot
het uitdelen van warme maaltijden, omdat
de kamprantsoenen onvoldoende zouden
zijn geweest om behoorlijke arbeid te ver
richten. Later werd de extra voedselvoor
ziening uitgebreid met boter, kaas en melk.
Om de werklust te bevorderen zijn ook nog
voor 17.000 gulden sigaretten en sigaren
uitgedeeld.
Daar bij deze royale extra-rantsoenering
de distributievoorschriften in ernstig^
mate waren overtreden, moesten thans de
directeur en de bedrijfsleider van het ga
ragebedrijf en een groot aantal leveranciers
voor de economische politierechter in
Utrecht terechtstaan.
Een meelhandelaar uit Bunnik en zijn
vertegenwoordigers hadden tarwe tot -een
totaal gewicht van 2.500 kilo geleverd
tegen anderhalf a tweemaal de normale
prijs. De leveranties waren mogelijk ge
worden door deze voorraad niet op te ge
ven bij het bedrijfschap Akkerbouwpro-
Enorme brand in Hongkong
Gisterochtend brak brand uit in het ge
bouw van een zeeverzekeringsmaatschap
pij in Hongkong. De brandweer had er
I ruim 24 uur voor nodig om het ,vuur in
het vijf verdiepingen hoge gebouw onder
de knie te krijgen. Vijfenveertig personen
kwamen om 't leven en er worden er nog
vijftig vermist. Daar de trap van het ge
bouw door de brand was aangetast spron
gen velen naar beneden en vonden zo de
dood. Anderen konden nog in netten wor
den opgevangen.
De brand ontstond door een explosie in
een ruimte waar films en ander licht
brandbaar matertaai lag opgeslagen. De
schade zeu naar schatting vier millioen
Amerikaanse dollars bedragen.
ducten. Melkhandelaren hadden 100 liter
melk per week geleverd zonder bon tegen
10 tot 30 cent boven de prijs. Een beroeps-
sergeant uit Apeldoorn, belast met het toe
zicht op de in revisie zijnde auto's, had op
verzoek van het bedrijf 1000 kilo tarwe en
peulvruchten door een militaire chauffeur
laten vervoeren.
Al deze verdachten werden veroordeeld
tot voorwaardelijke gevangenisstraffen en
geldboeten variërend van 10 tot 500 gul
den. De zaak werd belangwekkender toen
de bedrijfsleider J. H. van G. de feitelijke
inkoper van de zwarte artikelen, en de
directeur N. A. J. voorgeroepen werden.
Zij wérden door de Officier van Justitie
als de centrale figuren in deze affaire be
schouwd. Hij gaf als zijn mening te kennen
dat de rantsoenen in de kampen voldoende
waren voor normale arbeidsprestaties en in
het algemeen niet lager dan in de vrije
maatschappij. Daartegenover betoogden de
twee hoofdverdachten, dat de schuld lag bij
de militaire autoriteiten, die de overtre
dingen aanmoedigden door steeds aan te
dringen op spoedige aflevering der auto's.
De bedrijfsleider werd na een eis van 6
weken veroordeeld tot 5 weken gevange
nisstraf en de directeur tot 4 maanden ge
vangenisstraf nr.dat 7 maanden tegen hem
was geëist. Volgens mededeling van de
Officier van Justitie zal het bedrijf bin
nenkort terecht staan voor overtredingen
op ander terrein. Indertijd is na contróle
der boekhouding proces-verba al opgemaakt
ter zake benadeling van het rijk door te
hoge berekening van de verrichte werk
zaamheden.
Roemeens-Turkse wrijving
Het Roemeense nieuwsbureau meldt, dat
de Roemeense regering de terugroeping ge-
eist heeft van drie leden van de Turkse
ambassade te Boekarest. Een Roemeense
nota, die werd overhandigd aan de Turkse
zaakgelastigde in Boekarest, zegt, dat ..ze
kere employés van de Turkse ambassade
schenders van de wetten van de Roemeense
volksrepubliek systematisch hebben gehol
pen om naar Turkije te vluchten."
