Haarlems Dagblad
„De Veiligheidsraad is onbevoegd
om in Indonesië te interveniëren"
Beroep van Bevin op de Sovjet-Unie:
„Russische diplomaten leidden
atoom-spionnage in de V.S."
Twaalf jaar geëist tegen „Keuvel"
63e Jaargang No. 19051
Bureaux: Grote Houtstr. 93, Tel. Adv. en Admin.
10724, 14825, Redactie 10600. Direct.-Hoofdred.
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel. 12230
Drukkerij 2.B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Dinsdag 28 September 1918
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 31 cent. per kwartaal
4 Franco per post 14.50. Postgiro 273107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
cn 6prcrl)tc llaarlemeclic Courant (Inno 1656)
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
Dr. Van Roy en tot de VNO:
Krachtige herhaling van Nederlands standpunt
De plaatsvervangend leider der Neder
landse UNO-delegatie (minister Stikker is
nog niet in Parijs gearriveerd) dr. J
van Royen, Nederlands ambassadeur
Canada, heeft op de Algemene Vergade
ring van de UNO verklaard, dat Nederland
nooit heeft erkend en nog steeds niet kan
erkennen de bevoegdheid van de Veilig
heidsraad om in Indonesië tussenbeide te
komen, ofschoon het vorig jaar de diensten
van een Commissie van Goede Diensten
heeft aanvaard.
„Het is nodig voor ons", aldus dr. van
Royen, „dit standpunt des te krachtiger te
handhaven met het oog op duidelijke po
gingen van zekere zijde de UNO te ge
bruiken als een bijl om alle banden tussen
Nederland en de republiek te verbreken en
de ontwikkeling van toestanden in 'de repu
bliek te begunstigen, die zouden kunnen
leiden tot de vestiging van een extremis
tisch regiem. Zulk een regiem in plaats van
de vrijheid en onafhankelijkheid die deze
volken vurig wensen, zou hen spoedig te
rugvoeren tot een staat van slavernij en
alle mogelijkheden tot het verkrijgen van
economische, en sociale vrijheid te niet
doen".
„Uiterst verontrustende gebeurtenissen
hebben zich de laatste weken voorgedaan
binnen de republiek Indonesia. Een hoog
geplaatst man onder de leiders van de re
publiek (Sjarifoeddin, die zich als commu
nist heeft doen kennen, Red.heeft open
lijk de handtekening geloochend die hij
heeft geplaatst onder de Renville-overeen-
komst onder de. auspiciën van de commis
sie, die de UNO naar Indonesië heeft ge
zonden".
„Hij handelde onder leiding van mensen,
die eerst kort geleden naar Indonesië zijn
teruggekeerd, na een verblijf van vele ja
ren in een zeker vreemd land, en die ge
ïnspireerd waren door andere motieven
dan de wens vrede en onafhankelijkheid in
hun land te brengen. De Nederlandse rege
ring heeft het zeer duidelijk gemaakt, dat
zij prompt en doeltreffend zal handelen
om buitenlandse infiltratie, die leidt tot
nieuwe terreur en slachting, te voorko
men".
„Niettegenstaande de verontrustende
ontwikkeling van de laatste weken stelt de
Nederlandse regering vertrouwen in de ge
matigde en constructieve elementen in de
republiek en doet zij een laatste poging
om, zowel binnen als buiten de republiek
al degenen te verenigen, die bereid zijn
mede te werken om die vrijheden te be
schermen in het kader van een werkelijk
democratische federatie."
Dr. van Royen besloot zijn rede, waarin
hij nog pleitte voor beperkter gebruik van
het vetorecht, met te zeggen: „Mijn land is
bereid en besloten alles wat in zijn ver
mogen ligt bij te dragen tot het herstel van
een grotere mate van harmonie tussen de
tegenover elkaar staande groepen en tot
een grotere vrijheid van vrees in de we
reld. Nederland staat er echter op, dat twee
fundamentele principes, waarop ons natio
naal bestaan is gegrondvest, worden ge
respecteerd. Het eerste principe is dat het
een land moet zijn toegestaan zichzelf vrij
te besturen en liet tweede dat de regering
er voor het volk is en niet het .volk voor
de regering".
„Mijn land houdt aan deze principes
vast, in Europa, in Azië en in Amerika. Het
zal nimmer in gebreke worden bevonden
bij de bevordering van deze zaak".
Tito verwacht compromis
met de Sovjet-Unie
Zilliacus, Labourlid van het Engelse par
lement, heeft een bezoek gebracht aan
maarschalk Tito. „Tito is vol vertrouwen,
dat zijn geschil met de Cominform zal wor
den bijgelegd," zo verklaarde Zilliacus, die
gedurende drie uur met Tito „open en eer
lijk gesproken heeft over zaken van lopend
belang".
Het dispuut met de Cominform had de
verbondenheid van Joegoslavië met de
Oostelijke groep niet verzwakt, zo zeide
Zilliacus nog. Hij, Zilliacus, beschouwde
het conflict wel als ernstig, doch Joego
slavië was van oordeel, dat de Sovjet-Unie
tot een compromis zou kunnen komen. Het
compromis zal komen, zo meende Zilliacus,
als de Sovjet-Unie zal beseffen, dat Joego
slavië, zonder toe te geven, van plan is in
het Oostelijke blok te blijven.
Joegoslavië meent zichzelf te kunnen
bedruipen ondanks economische sancties,
die de Cominform zou kunnen toepassen.
Het conflict heeft aangetoond, „dat de com
munistische partijen hun orders niet altijd
van Moskou ontvangen". „Indien de Wes
telijke mogendheden een meer vriend
schappelijke en soepele politiek tegenover
de landen van Oost-Europa hadden gevolgd
zouden meer van de Oost-Europese landen
hun eigen koers gevolgd hebben," aldus
Zilliacus.
Gooi de vensters op het Westen open
Behalve zijn belangwekkende uitlatin
gen over de vorming van een sterke regio
nale unie in West-Europa deed Bevin in
zijn rede voor de Algemene Vergadering
Maandag een dringend beroep op de Sovjet
Unie, om „de vensters op het Westen"
open te gooien en „licht en kennis te laten
binnen komen". Hij hekelde de verouderde
doctrines waaraan de Sovjets vastzitten en
volgens welke zij werken, waardoor zij de
waarde van de Amerikaanse hulp voor
Europa niet kunnen zien. Hij waarschuwde
de Russen dat zij alleen de verantwoorde
lijkheid voor een eventuele oorlog zouden
te dragen krijgen en zeide van het Russi
sche ontwapeningsvoorstel, dat het blijk
baar bedoeld is om de rest van de wereld te
ontwapenen terwijl de Sovjet-Unie zelf haar
geheimen bewaart. Bevin tartte de Russen
om de cijfers van hun legersterkte te open
baren en veronderstelde dat er drie a vier
millioen Russische soldaten onder de wa
penen zijn.
Bevin liet alle problemen die op deze
UNO-vergadering ter tafel zullen komen
de revue passeren. Ten aanzien van Pa
lestina pleitte hij voor het accepteren van
Bernadottes plan. Aan het einde van zijn
rede kreeg Bevin een ovatie van de ver-
H
3 Gebied v. Comm. opstand
Rep offensief tegen Comm.
Richting infiltratie
(Tfvj Haarden v. verzet Czwervende benden)
O Grote concentraties v. Rep. benden
ET NEVENSTAAND
KAARTJE geeft een
beeld van de huidige
toestand op Java. De
communisten beheersen
'slechts een betrekkelijk
klein gebied rond de
stad Madioen; de Repu
blikeinse strijdkrachten
vallen uit drie richtingen
de opstandelingen aan.
Het kaartje is gebaseerd
op de laatste officiële
gegevens.
Commissie voor on-Amerikaanse
activiteit doet onthullingen.
Vorderingen van
de republikeinse troepen
Een republikeins militair woordvoerder
heeft Maandag medegedeeld dat de repu
blikeinse troepen bij hup opmars van Solo
uit de buitenkant van Wonogiri, 30 k.m.
ten Zuiden van Solo, hebben bereikt. Vol
gens Antara „hebben de rebellen de plaats
regds ontruimd".
De woordvoerder deelde voorts mede,
dat te Walikoekoen en Sarangan het gezag
der republikeinse regering is hersteld. De
zuiveringsoperaties duren hier voort. De
arrestaties der communistische leiders, te
Bodjonegoro hebben, naar deze woordvoer
der zeide, haar beslag gekregen en thans
is ook begonnen met het opruimen van
deze leiders in het gebied van Blitar, on
geveer 100 k.m. Zuid-Oost van Madioen.
De woordvoerder bevestigde nog, dat er
Zondag onlusten zijn ontstaan te Parakan,
25 k.m. ten Noord-Oosten van Magelang.
De republikeinse troepen hebben deze
plaats echter reeds bereikt,, waarna de
meeste opstandelingen in Noordelijke rich
ting de vlucht namen.
Naar Antara mededeelt, heeft de repu
blikeinse regering besloten, onder de be
palingen van de uitzonderingstoestand, de
electriciteits- en watervoorziening onder
militaire controle te brengen.
Militaire autoriteiten te Djokja hebben
aan Antara verklaard, dat de rebellen on
der leiding van de vroegere leger-officier
majoor Machmud thans terugtrekken van
Parakan, ten Noord-Westen van Mage
lang, naar Tambï, ten Zuiden van Wono-
sobo in Midden-Java. De rebellen worden
nog achtervolgd door republikeinse troe
pen. Antara meldt voorts, dat de politie
een aantal fanatiekelingen onder de platte
landsbevolking in de dorpen ten Zuiden
van Magelang, die propaganda maakten
voor de communisten, verjaagd heeft.
Geen Amerikaanse steun
aan de Indonesische republiek
In verband met te Batavia circulerende
berichten omtrent Amerikaanse steun bij
de bestrijding van het communisme, heeft
het Amerikaanse lid van de Commissie van
Goede Diensten, Merle Cochran, tegenover
Aneta ontkend, dat de regering van de Ver-
enigde Staten de republiek hulp zou heb
ben aangeboden, teneinde de communisti
sche beweging in de republiek te elimine
ren. Hij zeide aan Aneta, dat hij nooit met
Soekarno, Hatta of Roem over dergelijke
hulp had gesproken.
Groot verlof voor militairen
die gaan studeren
In afwachting van de verdere maatre
gelen welke zullen worden genomen be
treffende het verlenen van groot verlof
aan dienstplichtigen van de lichtingen
1945 en 1946 is bepaald, dat aan dienst
plichtige korporaals en soldaten, die de
studie aan een universiteit of hogeschool
wensen te beginnen of voort te zetten, op
•en daartoe strekkend verzoek, ongeacht
de lichting, waarvoor zij voor de dienst
plicht zijn ingeschreven, groot verlof kan
worden verleend, indien zij op 15 October
1948 ten minste 24 maanden in werkelijke
dienst zijn of zouden zijn.
Deze bepaling geldt uiteraard slechts
voor hen, die in Nederland dienen en geen
vrijwillige verbintenis hebben gesloten.
De commissie voor 011-Amerikaanse ac
tiviteit van het Huis van Afgevaardigden
heeft officieel de beschuldiging uitgespro
ken, dat Russische diplomaten spionnage-
groepen van Amerikaanse communisten
hebben georganiseerd en geleid, die tijdens
de oorlog geheime gegevens over de atoom
bom hebben verkregen en aan de Sovjet
regering doorgezonden.
De beschuldiging is vervat in een rapport
dat een overzicht geeft van de resultaten
van geheime zittingen van de commissie,
die drie weken hebben geduurd. In het rap
port staat ook nog, dat de spionnagegroepen
er in slaagden enkele van haar leden op
hoge strategische posten te plaatsen bij
atoombom-inrichtingen, waar zij kennis
konden nemen van de meest geheime en
vertrouwelijke gegevens.
De commissie kan geen nauwkeurige
schatting maken van het belang of de om
vang van de uitgeleverde gegevens. Er is
echter vastgesteld, aldus het rapport, dat
zekere vitale gegevens aan de Sovjet-rege
ring zijn gezonden en dat deze gegevens de
Russen hebben geholpen en nog zullen hel
pen bij hun ontwikkeling van de atoombom.
De voorzitter van de commissie, Parnell
Thomas zei dat „om veiligheidsredenen
slechts een zeer klein gedeelte van de hele
zaak kon worden gepubliceerd" en dat hij
met zijn verhoren zou voortgaan „ondanks
de pogingen van de regering van Truman
om het onderzoek te belemmeren."
De commissie noemt verscheidene namen
van mensen, die bij de spionnage betrokken
zouden zijn.
De commissie haalt in het rapport een
verklaring aan van generaal Leslie B. Gro
ves, het voormalige hoofd van het „Man
hattan Engineering District", waar de
atoombom werd ontwikkeld. Generaal Gro
ves zegt, dat terzake aan president Roose
velt in 1944 een rapport is ter hand gesteld,
dat met hem is besproken juist voordat hij
naar Jalta vertrok. Het was ook ter kennis
van Truman gebracht.
De grote man.
Volgens de commissie was de leidende
spionnage-agent voor atoomgeheimen Ar
thur Alexandrovitsj Adams, die van Zweed
se of Russische afkomst zou zijn en in 1938
uit Canada de V. S. illegaal binnenkwam.
Zijn kamer en bezittingen te New York
werden in 1944 heimelijk onderzocht door
agenten van de Amerikaanse regering.
Volgens de commissie had hij in zijn be-
t „zeer geheime gegevens betreffende de
inrichting voor atoombommen te Oak Ridge
en andere vitale gegevens over de ontwik
keling van de atoomenergie in andere lan
den". Men had gezien dat Adams in con
tact was met Pavel Mikhalof, de Russische
vice-consul te New York.
Volgens de gegevens van de commissie is
Adams thans in de Sovjet-Unie.
Voorts wordt de naam van Steve Nelson
genoemd, e#'n in Joegoslavië geboren Ame
rikaan, die gegevens zou hebben verstrekt
aan de Russische vice-consul te San Fran
cisco. Enkele dagen daarna zou hij van de
Sovjet-ambassade te Washington een geld
bedrag hebben ontvangen.
De K. N. A. C. wekt alle categorieën
weggebruikers op, bijzonder voorzichtig te
zijn, daar vele wegen reeds verraderlijk glad
zijn door gevallen bladeren. De fietsers moe
ten extra oppassen voor het slipgevaar op
tramrails.
Handel tussen Oost en West
Maandag is een honderdtal vertegen
woordigers en technische deskundigen uit
27 landen in Genève bijeengekomen, ten-
eipde besprekingen te voeren over de her
vatting op grote schaal van de handel tus
sen Oost- en West-Europa. De vergadering
is bijeengeroepen door de economische com
missie voor Europa op voorstel van de
Sovjet-Unie. Alle Europese landen, met
uitzondering van Spanje, zijn vertegen
woordigd.
De vorige maand heeft de economische
commissie voor Europa verklaard, dat in
dien Europa in 1952 onafhankelijk wil zijn
van Amerikaanse hulp, er per jaar voedsel
en grondstoffen ter waarde van 3 milliard
dollars uit Oost-Europa moeten worden
ingevoerd.
De vertegenwoordigers zullen onderzoe
ken hoeveel machines en geld de niet-ont-
wikkelde Oost-Europese landen nodig heb
ben en welke producten de geïndustriali
seerde landen in ruil hiervoor kunnen ont
vangen.
De grote belangstelling, welke de rege
ringen tonen, blijkt wel uit het grote aan
tal vertegenwoordigers, dat zij zenden.
Tien Oost-Europese landen, elf landen
van het plan-Marshall en de Verenigde
Staten wonen de conferentie bij.
gadering, terwijl de Russische en andere
Oost-Europese doelgaties strak voor zich
keken zonder te verroeren.
Het merendeel der vertegenwoordigers
van Arabische staten oordeelde zeer on
gunstig over Bevin's verklaring aangaande
de Palestijnse politiek.
De Chinese afgevaardigde, dr. Tsjang,
lid van de Veiligheidsraad, noemde het
een grote rede.
Een woordvoerder van het Franse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken gaf als
zijn mening, dat de rede van grote allure
en weldoordacht was.
Een lid van de Tsjechoslowaakse dele
gatie meende, dat de rede in die gedeelten,
die over de Sovjet-Unie handelden, „zo
slecht was als men verwachten mocht".
Minister Marshall (V.S.) achtte de rede
„een schitterende uiteenzetting van de
feiten".
De „New York Times" schrijft over de
rede van Bevin het volgende:
„De rede van minister Bevin in de Alge
mene Vergadering der UNO is verreweg
de tot nog toe felste aanklacht tegen de
Sovjet-Russische politiek en methodes.
Bevin sprak op dezelfde hoekige prole
tarische wijze met betrekking tot de Sov
jet-Russen als de Sovjet-Russen gewoon
lijk met betrekking tot de Westelijke
mogendheden. Ondanks deze afwezigheid
van plichtplegingen was Bevin's rede ech
ter het tegendeel van oorlogszuchtig. Hij
wees de beweerde Sovjet-Russische vrees
voor aanval door het Westen als onzin van
de hand en deed wederom een beroep op
de Sovjet-Unie, mede te werken bij het
herstel van de vrede".
TELEFONEREN WORDT DUURDER
In de memorie van toelichting op de P.
T.T.-begroting voor het komende jaar
wordt o.m. medegedeeld dat een regeling
in voorbereiding is om de tarieven voor
het interlocale telefoonverkeer aan te pas
sen aan de gestegen kosten der apparatuur.
Hel woord is aan
Er zijn mensen, w'c hun hoed beter
staat dan hun hoofd.
Militaire coördinatie in
de Brussels») Alliantie
De bespoediging van gemeenschappelijke
defensiemaatregelen van de vijf landen
van de Brusselse Alliantie was het onder
werp van twee bijeenkomsten, die Maan
dag in Parijs door de ministers van Defen
sie van Engeland, Frankrijk. België, Neder
land en Luxemburg werden gehouden.
Vandaag en waarschijnlijk ook morgen
zullen verdere besprekingen gevoerd wor
den. De vergaderingen van Maandag wer
den door Amerikaanse en Canadese mili
taire waarnemers bijgewoond. Er werd na
afloop geen verklaring gepubliceerd. Reu
ter vernam, dat de kwestie van de finan
ciering van bewapeningsprograms okn ter
ritoriale garanties werden besprokefc
Het nieuwe bewapeningsprogram zal
onvermijdelijk zijn terugslag doen gevoe
len op het plan-Marshall, zoals dit door de
organisatie der 16 landen is uitgewerkt,
aldus Reuter. Vernomen werd, dat met de
V.S. overleg zal worden gepleegd over de
nodige wijzigingen in het plan met het oog
op de bewapening. Wat de territoriale ga
ranties betreft, verzoeken de Westelijke
landen de V.S. en Canada zich meer con
creet te verbinden aan de militaire ver
plichtingen, die krachtens het pact van
Brussel werden aangegaan. De nauwere
verbinding zou de West-Europese Alliantie
in feite veranderen in een Atlantische Alli
antie. De Franse minister van Buitenlandse
Zaken, Robert Schuman besprak dit met
Bevin en Marshall, toen zij de vorige week
in Parijs bijeenkwamen.
Generaal-majoor A. Franklin Kibler,
leider van de Amerikaanse delegatie in de
permanente militaire commissie van het
pact van Brussel, arriveerde Maandag
avond uit Washington in Parijs.
Ex-hoorspelacteur assisteerde
als W.A.-man de S.D. bij razzia's
Wallace, pion van het
Kremlin?
De Amerikaanse vakverenigingsleider
William Green (voorzitter van de AFL)
heeft voor radio-Chicago bevestigd, dat de
candidaat voor het presidentschap der Ver
enigde Staten, Wallace, gesteund wordt
door „een vijfde communistische colonne".
Volgens Green maakt de steun, die aan
Wallace door de communisten wordt ver
leend. deel uit van een algemeen plan van
het Kremlin, het Amerikaanse verzet „van
binnenuit" te ondermijnen.
GESCHENK VAN ANTWERPEN AAN
KONINGIN JULIANA.
De stad Antwerpen zal aan Koningin
Juliana een geschenk aanbieden bestaande
uit een aantal gravures van de fresco's in
het Antwerpse stadhuis en van schilderijen
van Rubens en Van Dijck, uitgevoerd door
Antwerpse meesters.
De militairen in Pambangan (Java) verschijnen op het appèl in een tenue, dat wel bewijst, dat
het niet op kazernewijze toegaat. Overigens gaat alles model. Na het middagappèl kunnen de
jongens verfrissingen krijgen aaii de cantinewagen, die door Leeuwarden is geschonken.
Tabaksbon op de
algemene kaart?
Zoals destijds is medegedeeld, streeft de
regering naar Opheffing van de suiker
distributie vóór 1 November. Door deze
opheffing zouden de Versnaperingenkaart
en de bon voor versnaperingen op de z.g.
gemengde kaart komen te vervallen.
I^aar wij vernemen, bestaat het voor
nemen de tabaksbon over te hevelen naar
de algemene bonkaart. Dit zou tot gevolg
hebben, <dat het tabaksrantsoen voor vrou
wen wordt verhoogd, aangezien thans geen
verschil bestaat tussen de algemene bon
kaarten voor mannen en vrouwen. Indien
het dus niet de bedoeling is, het tabaks
rantsoen voor vrouwen te verhogen, zullen
er twee soorten algemene bonkaarten moe
ten komen.
Mgr. J. P. Huibers naar Gent
Op uitnodiging van mgr. K. J. Calewaert,
bisschop van Gent, zal mgr. J. P. Huibers.
bisschop van Haarlem, vergezeld door het
voltallig Haarlems Kathedraal Kapittel,
zich Donderdag naar Gent begeven om er
Vrijdag in de St. Baafs de plechtige ponti
ficale mis te zingen ter gelegenheid van
het feest van Sint-Bavo, patroon der bis
dommen Gent en Haarlem.
Huwenden krijgen
150 textielpunten
Naar wij vernemen zullen aan personen,
die van plan zijn in het huwelijk te treden
150 inplaats van 50 textielpunten verstrekt
worden.
Gratiebesluit voor militairen
Het Staatsblad bevat een besluit van 26
Augustus 1948, houdende bepalingen met
betrekking tot het verlenen van gratie aan
militairen, die in de overzeese gebieds
delen in werkelijke dienst zijn of zijn ge
weest.
Hierin wordt het volgende bepaald:
„Aan alle door een Nederlandse rechter
veroordeelden, die voor 1 Januari 1948 als
militair in werkelijke dienst naar de over
zeese gebiedsdelen zijn uitgezonden,
wordt kwijtschelding verleend van de nog
niet ondergane onvoorwaardelijke vrij
heidsstraffen van zes maanden of minder
en de nog niet betaalde onvoorwaardelijke
geldboeten van vijfhonderd gulden of min
der, opgelegd voor feiten vóór hun uitzen
ding gepleegd, alsmede van de nog niet
ondergane of nog niet betaalde gedeelten
van zodanige vrijheidstraffen of geldboe
ten. De betreffende vonnissen en arresten
blijven overigens in hun geheel,"
De „hopman" van het vendel Laren-]
Blaricum der vooi;malige W.A. en een zijner
trawanten stonden Maandag voor het Am
sterdamse Bijzondere Hof terecht. Het wa
ren de 57-jarige vroegere vertegenwoordi
ger Albert N. en de 41-jarige Piet R., een
artist, die gedurende de bezetting optrad
in radio-hoorspelen. Dit tweetal trok er in
de zomer van 1943 vele malen opruit om
ondergedoken Joodse Nederlanders te ar
resteren. Een enkele maal traden zij op als
assistenten van de „Feldgendarmerie" en
ook assisteerden zij de „Sicherheitspolizei"
tijdens razzia's. In het Gooi was P. R. zeer
berucht, niet alleen omdat hij in vele al
daar in 1943 uitgevoerde arrestaties zonder
enige noodzaak een actief aandeel had,
maar vooral, omdat hij de geestelijke vader
was van „Keuvel cn Klessebes" uit het
„politieke cabaret" der N.S.B. Zijn vrouw,
C. S., vervulde gedurende lange tijd de rol
van „Klessebes". Hij zelf was de eerste
malen „Keuvel".
Beide verdachten erkenden te hebben
deelgenomen aan huiszoekingen naar on
dergedoken Joodse kinderen te Laren, o.a,
bij de Larense tuinman T. F., die een drie
jarig Joods kindje, wiens ouders naar
Amerika waren gevlucht, had opgenomen.
De met revolvers gewapende W.A.-ploeg
nam de tuinman met het kind in een auto
mee. Als getuige vertelde F., dat hij onder
een voorwendsel de wagen had laten stop
pen, waarna hij in een wanhoopspoging
met het kind onder de arm het hazenpad
koos. Op de hielen gezeten door de vier in
burger geklede W.A.-mannen paste hij een
list toe, die succes had. Hij school een
steegje in en zag met opluchting enkele
seconden later drie zijner achtervol
gers de steeg voorbij rennen. Hij zette het
kind op de grond en sprong de vierde en
laatste achtervolger op de rug, toen deze
voorbij kwam. In een ommezien had hij
hem de revolver ontfutseld, waarna het de
beurt van deze W.A.-man was om de benen
te nemen. „Eén schot was voldoende om ze
schrik in te jagen", zo besloot de tuinman
zijn relaas. Na dat ene schot had hij de
W.A.-mannen niet meer teruggezien. Het
kind is thans bij zijn ouders in Amerika.
Zomertentoonstelling werd
slecht bezocht
Wellicht in 1949 geen expositie
Het bezoek aan de Zomertentoonstelling
in het Frans Halsmuseum, die Zondag werd
gesloten, is ontstellend gering geweest. In
de twee maanden, dat deze expositie van
de 22 uit de Duitse herstelbetalingen ver
kregen doeken van Haarlemse meesters
was geopend, zijn ongeveer tweeduizend
bezoekers de weg naar de tentoonstellings
zaal gegaan
De in 1947 gehouden expositie „in de
Bloemhof der schilderkunst" ook al
geen groot succes telde ongeveer vier
duizend belangstellenden en de directeur,
de heer H. P. Baard, had, gezien het gro
tere belang van de dit jaar gegroepeerde
verzameling, op een verkoop van ten
minste zesduizend entreebewijzen gerekend.
Zoals de zaken nu liggen, is het vrijwel
onmogelijk het volgende jaar weer een
tentoonstelling te organiseren daar een fi
nanciële basis ontbreekt.
Het is voor de heer Baard/die zich zo
veel moeite getroost het Frans Halsmuseum
tot een levend bezit voor de stad en haar
omgeving te maken een grote teleurstelling,
dat speciaal de Haarlemmers zo weinig
belangstelling voor hun st^elijke kunst
verzameling tonen.
Het bezoek aan het museum (dus zon
der de expositie) moge de laatste jaren
zijn toegenomen van 13.626 in 1935 tot
22.299 in de eerste acht maanden van dit
jaar deze toeneming is hoofd
zakelijk te danken aan het vreemdelingen- jj
verkeer. -r
Er werd tijdens deze zitting slechts wei
nig gezegd over de moord op de bekende
schrijver A. M. de Jong, die op 18 October
1943 door een tweetal S.S.'ers in opdracht
van de Amsterdamse Sicherheitspolizei in
zijn woning te Laren werd neergeschoten.
Nochtans waren er vele aanwijzingen, dat
deze moord in nauw verband stond met de
wandaden van dit groepje W.A.-liedcn. Een
der tegen N. gehoorde getuigen was J. A.
B., de ex-leider van de „Bezem"-groep, die
in 1934 werd opgeheven. B. wist tijdens de
bezetting volgens zijn eigen verklaring, het
vertrouwen te winnen van verdachte N.,
die tenslotte zo ver ging, dat hij B. zijn
correspondentie liet behandelen. Zonder
uitzondering liet deze echter de te arreste
ren Gooibewoners te voren waarschuwen,
alvorens hij in opdracht van N. de Feld
gendarmerie, de S.D. of andere instanties
inlichtte.
N. werd op de avond van 16 October 1943
door de illegaliteit neergeschoten, maar hij
bracht er het leven af. Twee dagen na deze
aanslag volgde de moord op A. M. de Jong, -
die werd niet gepleegd door N. of diens
naaste medewerkers, doch naar thans
bekend is door de S.S.'ers Van Gogh en
Bernard. Niettemin pochte P. R. in de Hil-
versumse studio tegenover andere hoor-
spelartisten dermate over deze „helden
daad", dat men in die tijd algemeen dacht,
dat hij er direct bij betrokken was geweest.
A. M. de Jong was neergeschoten, zo be
weerde hij, als vergelding voor de aanslag
op hopman N.
Veertien dagen vóór de moord, zo ver
klaarde getuige B., stelde verdachte N. een
rapport op, bestemd voor de Sicherheits
polizei te Amsterdam, waarin A. M. de Jong
beschuldigd werd leider te zijn van de z.g.
Bloedraad der illegaliteit. Deze „bloedraad"
had tot taak gevaarlijke vooraanstaande
N.S.B.'ers uit de weg te ruimen. Getuige B.
zorgde er voor, dat A. M. de Jong onmid
dellijk werd gewaarschuwd.. De schrijver
zou deze waarschuwing echter in de wind
hebben geslagen.
R.'s activiteit bereikt ogenschijnlijk zijn
hoogtepunt in de zomer van 1943, toen hij
zonder noodzaak op jacht ging naar Joodse
Nederlanders., Er waren geen aanwijzin
gen, dat hij na de winter van 1944 deze
activiteit had voortgezet. Dit gaf de presi
dent reden te vragen, wat daarvan de oor
zaak was.
R. antwoordde: „Omdat ik er van walg
de. Het was een boze droom. Ik geloof, dat
het avontuur aantrekking op me heeft ge
had. Het is nu of ik een man ben, die na
lange tijd zijn geheugen heeft teruggekre
gen."
R. had zich in 1942 gemeld bij het „Vrij
willigerslegioen", maar kon, zoals de presi
dent zeide, aan het Oostfront geen helden
rol spelen, omdat hij daar werd afgekeurd.
Hij keerde terug naar Nederland en sprak
vele onvaderlandslievende teksten uit voor
de microfoon. Na de bevrijding dook hij
met vrouw cn drie kinderen onder bij
familie in Den Haag, maar werd op 15
November 1945 gearresteerd.
De advocaat-fiscaal eiste 12 jaar met
aftrek.
De uitspraak tegen R. volgt op 11 Octo
ber. De zaak tegen verdachte N. werd voor
onbepaalde tijd aangehouden.
OVERDAG KOELER.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Dins
dagavond tot Woensdagavond: i
Aanvankelijk half tot zwaar bewolkt
met plaatselijk enige regen. Later op
klaringen. Matige en in het Noorden
van het land tijdelijk krachtige wind
Lussen Zuid en Zuidwest Morgen over
dag koeler.
29 Septemhcr:
Zon op (T'7 uur nader Ui'M uur
Maan op 1.13 uur, onder 17.35 uur
