c
J
„Plunder maar raak", beval Goering
de te „humane" rijkscommissarissen
Radio Moors
C. DE WEERS
Nederlandse verliezen
in Indonesië
Chefarine 4
Reeds dit jaar grote kans op
een exportoverschot in Indonesië
Guépin van der Vlugt
Amerikaanse Reis
Wereldnieuws
2
INTERESSANT OORLOGSDOCUMENT GEPUBLICEERD
Seyss Inquart tekende
protest aan
Op 6 Augustus 1942 was in de Hermann-
Goering-zaal van het „reichsluftfahrtmini-
sterium" te Berlijn een illuster Nazi-gezel
schap. Goering had uit alle door Duitsland
bezette en veroverde gebieden de rijkscom
missarissen bijeen geroepen om aan te drin
gen op een scherpere exploitatie in deze
bezette landen. Ook Seyss-Inquart was
aanwezig.
Het rijksinstituut voor oorlogsdocumen
tatie te Amsterdam is thans in het bezit
gekomen van de letterlijke tekst van het
stenografisch opgenomen verslag der ge
denkwaardige bijeenkomst.
„Als er honger geleden moet worden, dan
lijdt niet de Duitser honger, maar anderen",
zo snauwde Goering zijn toehoorders toe
en in strijd met de werkelijkheid beweerde
hij telkens opnieuw, dat de Duitse rant
soenen lager waren, dan die in de bezette
gebieden.
„In ieder der bezette gebieden zie ik de
mensen volgevreten, en ons eigen volk lijdt
honger. U bent er waarachtig niet naar toe
gestuurd om te werken voor het wel en
wee van de u toevertrouwde volkeren, maar
om het onderste uit de kan te halen, zodat
het Duitse volk kan leven. Dat verwacht ik
van uw inspanning. Dat eeuwige zorgen
voor die vreemdelingen moet nu maar eens
uit zijn."
Zoals uit het verdere verslag blijkt kwa
men diverse Duitse gezagsdragers in de
bezette gebieden in opstand tegen de eisen
van Goering. Ook Seyss-Inquart had bij
voorbeeld een overzicht overgelegd dat
aantoonde, dat de rantsoenen in Nederland
aanzienlijk lager waren dan in Duitsland,
maar Goering legde dit naast zich neer
met de woorden: „ik ben geen statisticus:
getallen kunnen mij niet schelen."
Nederland moest moreel op de knieën
„Het rijke Nederland", zo vervolgde
Goering, „moet veel meer groenten naar
het geteisterde Roergebied sturen dan het
gedaan heeft. Wat de heren Hollanders
daarvan denken, is mij totaal onverschil
lig. Het zou misschien helemaal niet zo gek
zijn. als het weerstandsvermogen van het
Nederlandse volk goed verzwakt zou wor
den, want ze zijn toch niets anders dan één
volk van verraders aan onze zaak. Ik
neem hun dat op zichzelf niet kwalijk: ik
zou het misschien ook niet anders doen
Maar wij hebben niet de taak. om een volk.
dat afwijzend tegenover ons staat, ook mede
te voeden Als dit volk zo zwak is. dat het
geen stap meer kan verzetten, waar wij
het niet nodig hebben om te werken des
te beter. Mij interesseren in de bezette
gebieden alleen de mensen, die voor de
weermacht en de levensmiddelenvoorzie
ning werken. Ze moeten zoveel te eten
krijgen, dat ze nog maar net hun werk
kunnen doen. Of de heren Hollanders ger-
manen zijn of niet. is mij volkomen onver
schillig. want zg zijn. als ze het zijn, alleen
maar des te grotere stijfkoppen.
Over koning Leopold van België zeide
Goering dat hij „maling had aan de Bel
gische koninklijke dis. De koning is krijgs
gevangene en als hij niet behandeld wordt
volgens krijgsgevangenenrecnt. dan zal ik
Van ouds bekend Tel. 14609
Officieel Philips-reparateur
Kruisstraat 38 - Haarlem
(Adv.)
De radio geeft Zondag
HILVERSUM I. 301.5 M.
8.00, 13 00, 18.00. 20.00 en 23.00 uur Nieuws
8.15 Symphonische muziek 8 30 Kamerplan
ten. 8.40 Lichte muziek. 9.12 Sport. 9.15 Ge
vraagde platen 9.45 Geestelijk leven. 10.00
Het meester-tno. 10.30 Briefgeheim. 10.50 De
„Flierefluiters" 11.15 Kleinkunst. 12.00 Film-
praatje 12.15 Filmmuziek. 12.30 Zondagclub.
12.40 Orgel en zang. 13.15 Platen 13.20 Mu-
sette-orkest. 13.50 „Even afrekenen, heren!"-
14.00 Orgel. 14.05 Boekbespreking. 14.30 „Peer
Gynt'' van Ibsen. 16.45 Sport. 17 00 Dames
koor 17 15 Mannenkoor 17.30 „Ome Keesje".
17 aO Sport. 18.15 Boekbespreking 18.30 Voor
de strijdkrachten. 19.00 Het „Onze Vader".
20.05 Actualiteiten 20.15 Walsen. 20.45 Detec
tive-luisterspel. 21 20 Piano Handel en Van
Beethoven. 21.45 Hersengymnastiek 22.15
Klassieke dansen 23.15 Platen.
HILVERSUM II, 414.5 M„ 218 M. en 1875 M.
3.00, 9.30. 13.00, 19 30 en 23.00 uur Nieuws
8.25 Hoogmis. 9.45 Couperus 10.00 Kerkdienst
uit de Dom te Utrecht. 11.40 Vragen-beant-
woording. 12.00 Gewijde muziek. 12.15 Apo
logie 12 35 Lunchconcert. 13 50 „Spineuza"
14.05 Nederlandse Marialiederen. 14.35 Sym-
phonieconcez-t (Andriessen. Debussy en
Ravel). In de pauze: Gesprek met Louis
Gimberg 15.45 Piano-trio. Schumann. 1610
Sport 16.25 Verspers. 17 00 Gereformeerde
kerkdienst. 18.30 Gewijde muziek. 19.15 Kent
gij uw Bijbel? 19.50 Boekbespreking. 20.05
Gewone man. 20.12 Hit-parade 20.35 Schets
20 45 Verzoekconcert. 21.30 Luisteraarscaba
ret. 21.44 Luisterspel „Ambtenaar geef ons
een huis". 22.37 Actualiteiten. Avondgebed
23.15 Dansplaten.
Maandag
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00, 8 00. 13.00, 18.00. 20.00 en 23.00 uur
Nieuws. 7.15 Ochtendgymnastiek. 7.30 Platen
9.15 Haydn en Brahms 10.00 Morgenwijding
10.30 Voor de vrouw. 10.45 Voor zieken 11,20
Vioolsonate. Martinu. 11.40 Verkoopkunde
12.00 Tango-rumba-orkest. 12.30 Weerber.
Platteland 12 38 Hawaiïanplaten 13.20 Dans-
orkest 13 50 Koor 14 00 Nederlandse piano
muziek 14.30 Schoolarts 14.45 Operaplaten.
15.30 Tel Aviv. klankbeeld 16.17 Orgel 17.00
Voor de jeugd 17 30 Piano. 17.45 Causerie.
18.15 Lichte muziek. 18.30 Strijdkrachten.
19.00 Klankbeeld 19 30 Viool en piano 19.45
Landbouwrubriek 20.15 Lichte muziek 20.50
De ducdalf 21.10 Tsjaikofski. 22.10 Klank
beeld over orgelstemmen. 22.30 Cabaret. 23.10
Dansplaten.
HILVERSUM II. 414.5 M„ 218 M. en 1875 M.
7.00. 8.00, 13.00. 19.00. 20.00 en 23.00 uur
Nieuws 715 Gewijde muziek. 8.15 Platen.
9.00 Kwartet van Haydn. 9.15 Ziekenbezoek
9.35 Werken van Schubert 10.30 Morgen
dienst 1100 Pianosonate van Beethoven
11 20 Voorlezing. 11 40 Liederen van Schubert
12 00 Platen. 12 30 Weerbericht 12.33 Ancora-
trïo. 13 15 Nederlandse orgelmuziek 13.45
Claveeimbel. 14.00 Voor scholen. 14.35 Liebes-
lic-der van Brahms. 15.00 Sans Souci. 1530
Vioonconcert 16 00 Bijbellezing. 16.45 Piano
duo 17 00 Voor kleuters 17.15 Nederlandse
minneliederen. 17 40 Trio van Brahms 18 15
Sport 18.30 Operamuziek 19.15 Boekbespre
king. 19 30 Actualiteiten. 19 45 Platen 20 15
Franse muziek 21 00 Met band en plaat 21 30
Emigratie naar Argentinië- 21 50 Mandolina-
ta. 22 15 Strijkkwartet van Beethoven. 22.45
Overdenking. 23.15 Orkestwerken van
Respighi. 23.35 Platen.
er voor zorgen, dat hij ergens naar toe
wordt gebracht, waar hem dat duidelijk
wordt. De zaak zit me werkelijk tot hier."
Fransen hoeVen niet te eten.
Na een verhandeling over de toestand in
Frankrijk, waar volgens Goering iedere
zwarthandelaar in een auto reed, vervolgde
hij: „Ik zou ook helemaal niets ervan zeg
gen, integendeel, ik zou het u kwalijk ne
men, als wij in Parijs niet een uitstekend
restaurant hadden, waar we behoorlijk en
prima konden eten. Maar niet voor de Fran,
sen, die hoeven dat niet te eten."
Vroeger mocht men wegnemen wat men
veroverde. Nu zijn de vormen humaner ge
worden. Ik ben desondanks van plan te
plunderen en wel uitgebreid. En wel aldus,
dat ik een reeks opkopers met buitenge
wone volmachten, te beginnen in Holland
en België, ook naar Frankrijk stuur die nu
tot Kerstmis tijd hebben, min of meer alles
op te kopen wat daar maar in de mooie
winkels en in de opslagplaatsen ligt en dat
zal ik voor het Duitse volk met Kerstmis
in de etalages leggen Dat kan het Duitse
volk weer kopen.
Die dure gobelins!
„Wij zullen", zo zei Goering verder, „het
de Fransen wel eens duidelijk maken. Die
vriendjes woekeren. Als ze horen dat het
voor een Duitser is, dan bedingen ze de
drievoudige prijs, en als de rijksmaarschalk
iets kopen wil. de vijfvoudige. Ik wilde een
gobelin kopen. Daarvoor werd 2.000.000
francs gevraagd. Maar toen bleek dat ik de
adspirant-koper was, steeg de prijs tot
3.000.000 francs.
Seyss protesteert.
De rijksmaarschalk droeg Seyss Inquart
op hem het volgend jaar uit Nederland voor
40.000 ton broodgraan, 45.000 ton veevoe
dergewassen, 35.000 ton vlees. 20.000 ton
vet, 85.000 ton aardappelen. 45.000 ton peul
vruchten, 30.000 ton suiker, 16.000 ton kaas,
10.000 ton groentezaad en 1.000.000 ton
groente te leveren Seyss-Inquart interrum
peerde hem met bezwaren, maar Goering
ontnam hem het woord met de opmerking,
dat 1 millioen ton groente toch gemakkelijk
bijeen te brengen was in Nederland. „Dan
neemt u maar de hele oogst", zeide hij. „U
kunt immers wisselen: iets minder groente,
iets meer vet. Dat is mij hetzelfde."
Nadat alle rijkscommissarissen en gezag
dragers dergelijke opdrachten hadden ge
kregen. sloot Goering de bijeenkomst met
de volgende woorden: „mijne heren, ik heb
geen tijd om brieven te lezen, waarin u mij
mededeelt, dat u aan mijn eisen niet kunt
voldoen. Ik heb alleen tijd om van tijd tot
tijd te constateren of er aan de eisen vol
daan wordt. Zo niet. dan zal ik tot andere
maatregelen overgaan."
Blijft nog steeds voor HERENCOSTUUMS
25 TOT 100 OLD betalen.
Leren- en winterjassen enz., goede prijzen
Kampervest 45, Haarlem - Tel 17825
«Adv
Getuigen raakten slaags
in de rechtszaal
Voor het Bijzondere Gerechtshof te Am
sterdam werd Vrijdagmorgen een zaak be
handeld tegen de 39-jarige betonwerker S.
de B. uit Amsterdam. Deze verdachte was
ten laste gelegd, dat hij in 1942 en 1943 als
bewaker in het kamp Erica te Ommen en
in het kamp Heerte, in welke kampen gro
tendeels justitiële gevangenen opgesloten
waren, mishandelingen had gepleegd.
Tien ex-gevangenen uit deze kampen
waren als getuigen aanwezig. De meningen
van deze getuigen over het gedrag van de
verdachte in de kampen liepen nogal uit
een. De een zei, dat De B. een „beestmens"
was geweest, anderen zeiden dat hij de
gevangenen zoveel mogelijk had geholpen,
brieven voor hen in het kamp had ge
smokkeld en extra porties eten had ver
strekt. Deze meningsverschillen werden
oorzaak van een hevige woordenwisseling
tussen de getuigen onderling en de ver
dachte. Een der getuigen, die zich in gun
stige zin over de verdachte had uitgelaten,
riep uit: „We benne allemaal penosejon-
gens en we deuge geen een van alle". Een
andere getuige, een Rotterdamse bokser,
voelde zich door deze uitroep gekrenkt,
stond op en gaf een kleine boksdemonstra-
tie op het gelaat van de vorige spreker.
Deze liet zich niet onbetuigd en er ontstond
een vechtpartij, die eert na hardhandig in
grijpen van de parketwachters eindigde.
De zitting kon hierna weer voortgezet
worden.
De advocaat-fiscaal eiste tegen De B. 15
jaar gevangenisstraf.
DUW-arbeider gedood onder
neerstortende muur
Op het vliegveld Twenthe waren DUW-
arbeiders gisteren bezig met het opruimen
van bunkers. Daarbij kwam de 50-jarige
B. Ch. uit Deurningen onder een neerstor
tende muur terecht. Toen men hem bevrijd
had bleek de man reeds overleden. Hij laat
een vrouw met zeven kinderen achter.
SLECHTS f23.50
bedraagt de inteken
prijs voor de leden
van de Boekenclub
DE MUIDER KRING
*[j
De tweede van de
ie vijf romans is het laatste werk van
FELIX TIMMERMANS
Juist voor zijn dood voltooide
de auteur van Pallieter zijn boek
Adrtaan Brouwer
Een werk vol" daverende levenslust,
waarin hij deze grote Zuid Neder-
landse schilder ten voeten uit voor
ons tekent.
nrtkl zenden aan Uw boek-
JUN handelaar voor het grans
prospectus van de Boekenclub
„DE MUIDERKRING.
De regering maakt bekend, dat tot haar
leedwezc-n in de afgelopen week de navol
gende verliezen zijn gerapporteerd:
Kon. Landmacht: sergeant K Bos,
Valthermond; gesneuveld 24 September
1948; soldaat J. H. Levssen, uit Stamproij
(L.), gesneuveld 22 September 1948; sol
daat H. H. Linskens, uit Meerlo, gesneu
veld 24 September 1948; korporaal D.
Tjakkes, uit Finsterwolde (Gr.), gesneu
veld 26 September 1948; korporaal J. Bus-
sink, uit Almelo, overleden tengevolge van
oorlogsverwondingen op 23 September '48.
Kon. Ned.-Indische Leger- Soendanees
soldaat 2e kl. inf., Samsoedi, uit Indonesië,
gesneuveld 15 September 1948.
Kon. Marine heeft in de periode van de
afgelopen week geen verliezen gerappor-
teerd.
TEGEN PIJNEN EN GRIEP - 20 TABLETTEN i I 0 75
«Adv I
Duitsers menen dat Nederland
van grenscorrecties afziet
De in het Duitse grensgebied gevormde
commissie tot verzet tegen de Nederlandse
plannen inzake grenscorrecties zal, volgens
de voorzitter der commissie, dr. Beckmann
Landrat" van Bentheim, worden opgehe
ven. Men is namelijk in Duitsland de me
ning toegedaan, dat de Nederlandse rege
ring de eisen inzake grenscorrecties heeft
teruggenomen. De burgemeesters van de
Overijselse grensgemeenten hebben aan de
ministerraad een adres gezonden, waarin
er op wordt aangedrongen de zaak der
grenscorrecties bij de geallieerden te blij
ven bepleiten.
DOODSTRAF GEëlST.
De auditeur-militair van de tijdelijke
krijgsraad te Medan, mr. P. R. Vetter, heeft
de doodstraf geëist tegen de geschorste
hoofdcommissaris van politie te Medan,
Maseland.
Economische ontivikkeling en reconstructie stem
men gaandeweg tot meer optimisme
Onze landgenoot Wim Slijkhuis is uitgekomen
op wedstrijden te Malmö in Zweden Hij werd
eerste op de één mijl, welke afstand hij liep in
4 minuten 9,2 sec., hetgeen een nieuw Neder
lands record betekent. Het oude record stond
eveneens op zijn naam met 4 min. 12,2 sec.
Willem met de door hem gewonnen monster-
beker.
Thee. en suikercultures hebben
de zwaarste dobber
De voorzichtige belangstelling, die men
Ier beurze reeds sinds geruime tijd aan
de dag legt voor Indische fondsen, doet de
vraag rijzen of er, afgezien van de onzeker
heid die de politieke toestand aldaar
schept, inderdaad reden is om een zeker
optimisme over Indonesië's economische
toekomst te koesteren.
Wanneer men in aanmerking neemt dat
Indonesië zwaar gehavend en verwaar
loosd uit de oorlog kwam, dat daarna ex
tremisten-benden veel schade hebben aan
gericht, dan zijn de resultaten die nu reeds
weer kunnen worden geboekt, weinig min
der dan een wonder.
Volgens officiële raming bedraagt de
schade, die Indonesië uiteindelijk te in
casseren kreeg, 6.5 milliard gulden, ge
rekend naar de prijzen van 1938. Neemt
men aan dat de prijzen sindsdien verdrie
voudigd zijn met welke raming men
toch wel aan de voorzichtige kant blijft
dan kan de reële schade op een slordige
twintig milliard worden aangenomen.
Bij zulk een ontreddering moest men
op vele plaatsen weer „van onderen op"
gaan pionieren.' Veel van de herstelde
schade kon slechts provisorisch geschieden,
wegens gebrek aan mensen en materiaal
Handelsbalans gunstiger
De uitvoer bestond tot nu toe uit pro
ducten van land- en mijnbouw, die beide,
vergeleken met de industrie, een kleine
invoer van bedrijfsgoederen nodig heb
ben om tot productie te komen De verdere
ontwikkeling van de uitvoer is dan ook
voor een groot deel afhankelijk van de
invoersomvang van machinerieën en an
dere kapitaalgoederen, die nodig zijn voor
verdere reconstructies.
In welke mate de uitvoer zich reeds
hersteld heeft en hoe de invoer zich ont
wikkelde, moge blijken uit de volgende
vergelijking:
1948 uitvoer invoer
(in millioenen guldens)
Januari 45.41 111.04
Februari 61.89 64.08
Maart 66.13 122.75
April 71.35 64.50
Mei 71.— 78.—
Juni 95.82.
Juli 110.— 82.75
7 maanden520.78 605.12
Geheel jaar 1947 332.33 750.74
Geheel jaar 1938 671.86 478.—
De verwachting dat de handelsbalans
van Indonesië dit jaar zal sluiten, mogelijk
actief zal zijn, ligt met het oog op deze
cijfers, niet buiten de rede.
Hierbij moet echter worden opgemerkt,
dat de invoeren sterk gedrukt werden en
ver beneden de werkelijk nodige hoeveel
heden bleven, in verbarid met de slechte
deviezenpositie van het land.
Overigens blijkt uit deze cijfers tevens,
dat de invoerbasis van de eerste zeven
maanden van dit jaar in waarde reeds
hoger ligt dan die van 1938, weliswaar een
jaar van productiebeperking, doch tegen
over welk jaar de tegenwoordige uitvoer,
naar gewicht gerekend, nog slechts
een peil van 40% heeft bereikt. Er moet
dus wel een enorme prijsstijging der pro
ducten hebben plaats gevonden; hiervan
geeft het jongste verslag van de Internatio
een treffende vergelijking:
Productieprijzen
eind eind eind
1939 1946 1947
Citronella-olie (kg) 1.25 27.50 10.25
Copra (100 kg) 5.80 76.— 81.—
Kapok (100 kg) 20.— 190.— 250.—
Arabica koffie (100 kg) 29.— 210.—
Palmolie (100 kg) 13.50 160.—
Witte peper (100 kg) 21.— 254.319.
Zwarte peper (100 kg) 10.50 253— 223.
Rubber (kg) 0.70 1.28 1.29
Thee Ch kg) 0.45 2.— 1.00
Vraagt men zich af, welke producten nu
wel bij de uitvoer vertegenwoordigd zijn
en voor welke hoeveelheid en welk bedrag,
dan blijkt het zwaartepunt thans nog bij
aardolieproducten te liggen; de uitvoer
blijft echter nog belangrijk onder voor
oorlogs pleil, daar belangrijke terreinen
(Djambi, Rantau, Tjepoe) nog in repu
blikeinse handen zijn. Voorts komt de
rubberuitvoer op gang (Juli 26 millioen)
en speelt copra een belangrijke rol 19
millioen), alsmede tin en tinerts 12
millioen). Een groot voordeel is, dat de
palmoliebedrijven voorzover onder onze
controle, vrijwel onbeschadigd bleven.
Welk een belangrijke plaats het Indo
nesische productiebedrijf op de wereld
markt inneemt, wordt duidelijk uit de vol
gende cijfers:
Anno 1804
Spaarne 56 - Telefoon 11896
Beleggingen - Safe
Giroverkeer
PANDA EN DE OPSTAND IN CANDONIA
22. Nauwelijks was de deur achter Panda
dichtgeslagen, ot Joris Goedbloed sprong woe
dend overeind „Die sufferd," schold hij, „wie
neemt er nu zijn jas mee.J Weg geld, weg briej
moet. Maar nu moet ik maken, dat ik weg kom.
Als Panda zo meteen terugkomt met een dokter
en merkt, dat er niets aan de hand is, wordt hij
misschien wantrouwend en dan kan ik wel
je kunt er naai fluiten, heer Joris' Hij stampte helemaal uitscheiden" Hij keek de kamer rond
uit kwaadheid hard op de grond en dacht en za<< ineens de regenpijp waarlangs Panda
„En toch zal ik er iets op zien te vinden Dat ook al eens ontkomen was Hii bedacht zich
geld is voor mij. daar gaat niets nan af. Zon niet lang, sloeg zijn benen ovede vensterbank,
weet niet eens, wat hij ermee doen pakte de pijp beet en liet zich zo naar beneden
glijden. „Als ik het niet alleen klaar speel,"
dacht hij, terwijl hij zich liet zakken, „moet
I mijn vriend Bandera mij maar een handje hel
pen. Dat zal wel niet zo jnettlg voor Panda zijn,
maar dan had die sufferd zijn jas ook maar niet
moeten meenemen Onderwijl had Panda de
waard gezegd, een dokter te halen en n as haas
tig naar zijn kamer teruggekeerd Hij was
\tomverbaasd, toen hij zag, dat Joris verdwenen
l was.
Aandeel van. Tndonesië in de werelduitvoer:
1939
Kinabast 91
Peper 86
Kapok 72
Rubber37
Copra 27
Palmolie 24
Thee 19
Suiker 11 t
Onze beleggingen
Het spreekt vanzelf, dat men in Neder
land met grote belangstelling de economi
sche ontwikkeling in Indonesië volgt. Im
mers, naar ministeriële schatting, was in
1938 15 a 20% van ons nationale ver
mogen in Indië belegd, n.l 3 a 4
milliard. Dit percentage is aanmerkelijk
hoger dan dat in enig land met overzeese
gebiedsdelen (bijv. tienmaal zo groot als
de Amerikaanse beleggingen in de Philip-
pijnen).
Buiten deze investeringen, staat Indië bij
Nederland voor ca. 3 milliard in het krijt
voor leningen, credieten, garanties, etc.
Wanneer men daarbij in aanmerking neemt
dat de rehabilitatiekosten grotendeels uit
Nederlands kapitaal zullen moeten worden
bestreden hetzij door nieuwe investerin
gen. hetzij door het derven van inkomsten
uit oude investeringen, of anderszins dan
wordt het duidelijk welk een groot belang
Nederland heeft bij een spoedige en vreed
zame oplossing van de politieke kwestie.
En dit waarlijk niet alleen in het belang
van wat men „het kapitaal" pleegt te noe
men, maar niet minder in het belang van
hen, die zich de naam „arbeid" toemeten.
Wanneer men met vereende krachten aan
het werk gaat, politieke rust en openbare
veiligheid verzekerd worden en de tegen
woordige productieprijzen voorlopig nog
gehandhaafd blijven, kan men, ondanks de
sterk gestegen onkosten, die ook tot een
veelvoud van de vooroorlogse zijn opgelo
pen, nog veel redden.
Indonesië teert nu nog op zijn reserves,
beter gezegd: het pleegt roofbouw op vrij
wel alles, wat in „running-condition" is.
De Marshall-hulp, die voor Indonesië
84 millioen bedraagt (le periode) stelt
in staat enkele essentiëlé invoeren tot stand
te brengen, welke aan het productie-appa
raat direct of indirect ten goede komen.
Particuliere leningen uit de V. S. of
leningen van de Wereldbank zijn echter
afhankelijk van orde en rust en kunnen
niet anders worden verkregen dan onder
garantie van Nederland.
Licht en schaduw.
Zo kon men dus op velerlei vooruitgang
wijzen: de spoor- en tramwegen zagen hun
ontvangsten dit jaar reeds verdubbeld (de
couponbetalingen kwamen en komen nog
steeds los); de Sumatra-tabaksoogst, in
1947 nog slechts 750 pakken groot, zal dit
iaar 15.000 a 16.000 pakken opleveren (voor
de oorlog 125.000 pakkqn). terwijl de op
brengsten hier en daar vertienvoudigd zijn;
de rubberuitvoer neemt snel toe tegen be
vredigende prijzen, palmolie, aardolie,
copra etc. geven belangrijke inkomsten,
met de rijstvoorziening is men de grootste
moeilijkheden te boven; de textielvoorzie-
ning verbeterde.
Daarnaast zijn er vele onzekerheden:
zal de s u i k e r c u 11 u u r haar oude posi
tie herwinnen nu de productie elders zozeer
is toegenomen; zal de zwaar beschadigde
theecultuur, die nu reeds in moeilijk
heden verkeert omdat Nederland, dat voor
de oorlog 85 pet. van de Java-thee afnam,
zich mede gedwongen door handel saccoor-
den, ook op andere markten voorziet, we
der lonend worden; zullen de ondernemin
gen rechtszekerheid ontvangen over de
gronden die zij in erfpacht hebben; zullen
de te transfereren winsten en afschrijvin
gen bevredigend geregeld worden; zullen
de oude investeringen niet bij de nieuwe
ten achter gesteld worden
De voornaamste voorwaarde voor een
snel herstel is en blijft echter gewaarborg
de orde en rust, waarvan wij soms verder
dan ooit verwijderd lijken. Een lichtpunt is
echter de toenadering, welke thans blijk
baar van Djokjase zijde gezocht wordt en
de krachtige taal, die mr. van Rooyen in
de Veiligheidsraad heeft laten horen.
Toeslag op invaliditeitsrente
behoeft met te worden
aangevraagd
Met ingang van 1 October worden de
uitkeringen ingevolge de Invaliditeitswet
verhoogd met een toeslag van 100 pet.,
benevens met eventuele gezinstoeslag en
kinderbijslag Deze verhogingen worden
automatisch door de Rijksverzekeringsbank
uitbetaald, zodat belanghebbenden geen
aanvragen behoeven in te dienen.
Slechts van twee groepen van rechtheb
benden op kinderbijslag zijn de gegevens
niet bekend, namelijk van kinderen bene
den 16 jaar, wier wezenrente destijds we
gens het geringe bedrag is vervangen door
een afkoopsom en kinderen van 16 tot 21
jaar, die dagonderwijs genieten. Voor
zulke kinderen dienen de rentetrekkers een
aanvrage voor kinderbijslag in te dienen
bij de Rijksverzekeringsbank te Amsterdam
Vleesrantsoen - 200 gram
per week - hersteld
Met onmiddellijke ingang is de bon 245
vlees (A, B, en C-kaarten) aangewezen
voor het kopen van 100 gram vlees en
vleeswaren. Deze bon is geldig tot en met
9 October 1948.
Door deze aanwijzing en die van 27 Sep
tember 100 gram vlees voor alle leeftijds
groepen) is, dank zij de verbeterde vee-
aanvoer, te rekenen van 19 September af
het normale vleesrantsoen van 200 gram
vlees per week hersteld.
Prijzen van scheermesjes
tabak en sigaretten vrij
De Staatscourant van Vrijdag bevat be
schikkingen van het ministerie van Econo
mische Zaken betreffende de vrijlating van
de prijzen van scheermesjes en van uit in
landse tabak (geen amateurstabak) ver
vaardigde sigaretten en kerftabak
In het radio-programma voor de Neder
■ndse Strijdkrachten zal Zondag een dooi
te O.V W 'er Flip van Ewijk geschreven i
klankbeeld worden uitgezonden over de uit- I
reiking van de NIWIN-kerstpakketten in
1947. i
Beknopt verslag)
XI. Cleveland
Het is moeilijk aan de stad Cleveland
een sfeer te ontdekken. De indruk er van
is rommelig: kantoren, fabrieken en win
kels door elkaar gezet zonder oog voor iets
dan dat er toevallig ruimte was. Geboren
uit een haastig opvolgen van snel toene
mende eisen der economie. Staande op de
Terminal Building, hier het hoogste ge
bouw (iedere stad heeft zijn Hoogste Ge
bouw) heeft men als enig vast punt de
grens aan de Noordkant: het Eriemeer, dat
zich verder dan het oog kan reiken uit
strekt tot een Canadese kust. Terug op het
begane, vindt men de stad even vreemd als
tevoren. Er is een goed symphonie-orkest,
onder leiding van Arthur Zeil, dat in de
zomer niet speelt, en een goed Art Museum.
De trams in de straten maken een oorver
dovend lawaai. Er is weinig dat Cleveland
onderscheidt.
Ter weerszijden van de stad vindt men
verbazend dure woonwijken, Shaker
Heights en Lakewood. Langs vele en lange
waardig omboomde lanen staan de huizen,
die meestal naar Engelse types gebouwd
zijn, vooral naar het 18e eeuwse. Maar er
is ook een copie van een 17e eeuws land
huis in Hampshire, en iets Elizabethans
van Kent. Het ziet er wel aardig uit, en
smetteloos welgesteld, maar hinderlijk hol
binnen al de stijlen.
Die indruk werd door de heer K. in 't
persoonlijke bevestigd. Hij heeft een boek-
handeltje onder een arcade en is een Rus,
vertelde hij, verdreven door de revolutie,
waarbij hij zijn familie verloor. Hij stu
deerde vervolgens in vele landen; een
daarvan was Turkije, waar hij zich een
jaar lang in de medicijnen verdiepte, en
toen werd weggestuurd omdat hij, met veel
succes maar onbevoegd, een operatie op
een knieschijf deed. Zulke geschiedenissen
vertelde hij met grappige oogjes in zijn
bolle gezicht, en men meende hem te zullen
waarderen als een brillant leugenaar. Toen
echter bleek dat hij van zijn koopwaar
niets wist, en hij T. S. Eliot een dichter
noemde die er aardig inkwam, verloor hij
zijn charme en er bleef maar een pover
fantastje in hemdsmouwen en bretels. Geen
handel brengt zoveel kansen op glorie en
smaad als die in boeken, en een leugenaar
moet althans handig zijn.
Ik zag liever Emery, die de bezitter was
van een zeilboot in de 22 m2. klasse. De
boot werd in Zweden gebouwd, zei hij, voor
de keizer van Annam (er is dus een keizer
van Annam); toen door een Amerikaan
onder de neus van de keizer weggekocht,
en aan Emery overgedaan. Wij gleden door
het gerimpelde water onder de nachthemel;
de sterren lichtten, en de ramen in de stad,
en de rode lampjes van een radiomast, die
boven de bossen uitrees achter de brokke
lig steile kust. De boot beminde het water,
en Emery beminde de boot. Hij zat aan het
roer en zei geen woord; hij keek voor zich
uit, zijn blauwe ogen (waarvan ik de kleur
niet zag) eindeloos bedaard in zijn ver
weerde gezicht net als een echte zeeman,
die zijn leven lang heeft gevochten tegen
vijanden die van zijn bestaan niet weten.
Men kon zijn gedachten vrij laten, zij
speelden zo kalm en foutloos als het water
dat door de boeg opzij werd gevlijd, en de
mensen waren ver weg.
Dit was echter het Erie-meer, en niet
Cleveland, waar zulke stemmingen slecht
gedijen. Het echtst zag ik Cleveland op
een Zaterdagavond, toen George, die on
rustige ogen had en harde dingen zei zon
der te weten wat hij aan moest met de
gevolgen, een tocht langs de grote fabrie
ken had voorgesteld. Er was toch verschil
in de stad: hier waren de straten niet vlak,
maar van keien, op stukjes kaal land
groeide onkruid en gras in het stof, en
oude kranten werden door de naar steen-
kooldamp ruikende wind tegen lantaarn
palen geveegd, zoals de traditie dat vergt.
Het ratelde en rammelde voortdurend van
de rangeerterreinen, waar hoge lampen een
vaal licht over spreidden. Er werd in de
fabrieken geschreeuwd en gehamerd, en
boven een geweldige oven in de buiten
lucht was er een zware oranje-rode gloed
tegen de dof bruingrijze gebouwen met de
zwarte ramen en tegen de wolken.
Er was een sterke spanning in alles.
Kleine figuurtjes van mensen haastten zich
voor de gloed langs, en het was indrukwek
kend te denken dat zij dit geweldige af
konden zetten en weer op gang brengen,
en onrustbarend om dan te beseffen dat zij
het toch niet konden.
J. J. P.
Boete. Een boete van vierduizend pond
sterling is opgelegd aan M. L. van
Moppes. een Brits onderdaan van Ne
derlandse afkomst, wegens ontduiking
van het verbod tot import van diaman
ten in Engeland. Komende van Am
sterdam bleek hij 383 diamanten in een
speciale broekzak mee te dragen, tot
een waarde van ongeveer 2500 pond
sterling.
Privé. De Zweedse minister van buiten
landse zaken, Oesten Unden, heeft een
privé-bezoek aan Zwitserland gebracht.
Hij heeft een ontmoeting gehad met
zijn Zwitserse collega Max Petitpierre.
Men neemt aan, dat zij het standpunt
van Zweden ten aanzien van het plan-
Marshall hebben besproken. Waar
nemers menen, zo zegt Reuter, dat
Zwitserland minder zou gaan voelen
voor het plan, dat volgens sommige
politieke leringen „een militaire groe
pering gaat worden, onverenigbaar
met Zwitserlands neutraliteit".
Hasjlsj. Een rijke koopman te Suez had
een grote hoeveelheid opium en hasjisj
in de woestijn Sinai begraven, totdat
hij kans zou zien deze partij naar Cairo
te vervoeren. De politie, gewaarschuwd
door het centraal bureau tegen de
handel in verdovende middelen te Suez
legde zich in hinderlaag en betrapte
een aantal smokkelaars, toen deze
trachtten de verdovende middelen weg
te halen. Er ontstond een revolverge
vecht, dat twee uur duurde. De bende
wist te ontkomen, doch liet zakken ver
dovende middelen tot een waarde van
400.000 gulden achter. De koopman is
gearresteerd.
Uitlevering. Het Duitse nieuwsbureau
ADN (Sovjet-zóne) heeft meegedeeld,
dat Robert Siewert, minister van bin
nenlandse zaken van Saksen-Anhalt
(Sovjet-zóne) aan de Amerikaanse
autoriteiten de uitlevering van Ilse
Koch heeft verzocht. Ilse Koch is de
vrouw van de voormalige commandant
van het concentratiekamp Buchenwald.
Aanvankelijk was zij tot levenslang
veroordeeld, doch de Amerikaanse
autoriteiten verminderden haar straf
tot vier jaar.
