Haarlems Dagblad
cn oprechte 'idaarirmsrlic Courant (3Umo 165-6)
Krant en lezer
„Geen koehandel over Berlij
Loontoeslagen
in
Steeds meer stakingen
het Franse spoorwegverkeer
Textiel komt voorlopig niet vrij
Weerbericht
63e Jaargang No. 19063
Bureaux: Grote Houtstr. 93, Tel. Adv. en Admin.
10724, 14825. Redactie 10600. Direct-Hoofdred.
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplem 37, Tel. 12230.
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Dinsrlac 12 ÖctoSer 1948
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent, per kwartaal
f4.25. Franco per post f 4,75. Postgiro 273107.
Vdvert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
TOEN IN 1945 wij bevrijd waren van de
Duitse overheersing en uit onze jaren
lange afzondering werden verlost, was het
een bijzondere belevenis, zoveel buiten
landse kranten weer te zien. Mij verheugde
het dat de eerwaardige Times en de even-«
eens journalistiek-voortreffelijke Man
chester Guardian zichzelf in gehalte van
inhoud maar ook in typografische uitvoe
ring gelijk gebleven waren. Al telden zij
zoveel minder pagina's dan vroeger. Het
verheugde mij des te meer toen ik de popu
laire Londense dagbladen terugzag. Want
hun uiterlijk was min of meer schrikwek
kend. In de jaren van afwezigheid van het
vasteland bleek hun „opmaak", voor de
oorlog al luidruchtig, tot een bepaald ver
vaarlijk koppen-gedrang te zijn uitgedijd.
Zo vervaarlijk, dat de eigenlijke tekst van
berichten, vei'slagen en beschouwingen er
door scheen te worden verpletterd. Als
staal van typografische wansmaak scheen
het bovendien nauwelijks te evenaren.
Dit met ongerustheid aanziend, ben ik er
sindsdien zo'n beetje aan gewend geraakt.
Er is geen verbetering in gekomen. De
Londense volksbladen hebben trouwens
hun weerga op het Continent gevonden.
Niet alleen Frankrijk en België getuigen
daar van. Onder de Parijse boulevard
bladen zijn er zelfs, die hun Londense
.soortgenoten nog weten te overtreffen. Er
ligt er een naast mij, welks voorpagina
voor meer dan de helft uit pikzwarte
koppen in merendeels reusachtige' letters
bestaat. Op de bïnnenpagina's blijkt dat
ook de Kunstrubriek, die toch een beeld
van rustige beschouwing diende te geven,
niet aan dit rumoer ontsnapt is. Zelfs het
hoofdartikel, dat gewoonlijk nog de beste
kans op sobere opmaak behoudt, is van
twee zware koppen voorzien, gevolgd door
de onderstreepte naam van de auteur, en
in zijn geheel vet gedrukt.
Men kan deze verschijnselen pogen te
verklaren door te zeggen: nu ja, dit zijn
bladen die in wereldsteden verschijnen en
van straatverkoop leven. De bezige moder
ne mens, voortgejaagd, in het rennende
leven dier bevolkingscentra met millioenen
inwoners, mist veelal de tijd om in bus of
underground zijn krant nauwkeurig te
lezen en daarom moet men hem wel in
koppen over de hoofdzaken inlichten. Maar
afdoende is deze verklaring niet. Die ste
den waren voor de oorlog ook al jachtige
centra, evenals nu. Het is sindsdien nog
veel erger geworden met de lawaaiïgheid
cn oppervlakkigheid van hun volksbladen.
Niet alleen wat het uiterlijk, maar meestal
ook wat de inhoud betreft. En zekere ge
volgen van dit verschijnsel, ofschoon min
der opvallend en ook minder opzichtig,
vallen bij enkele Nederlandse bladen waar
te nemen. Sinds het begrip moderne pro
paganda zijn bedenkelijke erkenning ver
worven heeft en zijn hoogtij in de wereld
beleeft schijnt ook bij een aantal kranten
mensen de gedachte te hebben postgevat,
dat naarmate de maatschappelijke positie
van de lezerskring bescheidener is, men
deze als zijnde „de massa" met meer
rumoer en meer oppervlakkigheid tegemoet
dient te treden.
Dit is een beleid dat niet opbouwend
is en gebrek aan besef van verantwoorde
lijkheid toont. De overweging, die het ken
nelijk beheerst, is reeds als uitgangspunt
verkeerd. Wij zijn er niet om een product
te leveren, dat het publiek zo gedwee
mogelijk slikt en dat poogt af te dalen naar
zijn veronderstelde peil, maar om voor te
lichten en op te bouwen. De kranten zijn
er, zoals ik als motto voorin mijn onlangs
verschenen boekje „Het Dagblad" heb ge
zegd, om de mensen te helpen. Dat ver
wachten zij ervan en daar hebben zij m.i.
recht op. Dat bv. de Londense volksbladen
zover tekort schieten in hun voorlichting
omtrent het buitenland en de internationale
vraagstukken en onnodig veel ruimte geven
aan allerlei wedderijen en aan sensationele
strafzaken is een groot gebrek en kenmerkt
ze als kranten, die in hun taak, falen. De
tegenstelling met zulke bladen als de
Times, Manchester Guardian, Daily Tele
graph en enkele provinciale dagbladen in
Engeland en Schotland is frappant.
De wereld na een oorlog toont vele vreem
de en onrustbarende verschijnselen. Dit
verschijnsel is vooroorlogs, maar verergerd.
Ik ben er niet te somber over gestemd,
omdat het naar mijn mening zijn onder
gang tegemoet gaat. Het lezers-publiek zelf
begint een steeds duidelijker voorkeur voor
kranten met beter inhoud en soberder
tevens fraaier uitvoering te tonen. Dat
is ook in Engeland gebleken door de regel
matige grote stijging van de lezerstallen
der z.g. „class-papers". Als iemand een
beperkte opleiding heeft gehad is hij er
als regel op uit, zijn kennis en b'egrip te
vergroten. Daarbij moet zijn dagelijkse
lectuur, de krant, hem helpen. Hij zal
gaarne lezen omtrent onderwerpen, die
buiten de dagelijkse sfeer van zijn denken
liggen, als zij op heldere en begrijpelijke
wijze worden opgediend. Hij begeert daar
bij evenmin geweldige koppen als gezwol
len taal. Het is waar dat een dagblad, met
zijn grote formaat en sterk-afwisselende
inhoud, zekere levendigheid van opmaak
behoeft. Niemand zou naar de doodse, ver-
Velende en onpractische uitvoering van de
19e eeuw willen terugkeren. Maar de gren
zen van levendigheid en typografisch even
wicht zijn in vele hedendaagse producten
vooral buitenlandse ver overschre
den.
Er komt bij dat men door al dit rumoer
de wezenlijke betekenis ook van het een
voudige nieuwsbericht verzwakt inplaats
Van versterkt. Evenals een schrijver, die
veel uitroeptekens, bijvoeglijke naamwoor
den en krasse termen gebruikt, de uitwer
king van zijn betoog verzwakt instede van
het te versterken. Het heeft een verdovend,
geen overtuigend effect.
Het begrip „de massa" zit onze tijd
dwars. Velen begrijpen er weinig van en
hebben zelfs nog niet ontdekt dat duizen
den mensen, die ieder afzonderlijk hun
krant zitten te lezen, even zovele persoon
lijkheden zijn en niet een menigte op een
plein of in een stadion. Zij beseffen blijk
baar evenmin dat de lijn van begrip, in
telligentie en belangstelling geenszins
evenwijdig loopt met die van welstand en
op menig punt evenmin met die van
school-opleiding.
De toekomst zal wel verandering
brengen in opvattingen, die zich niet alleen
bij sommige kranten maar ook dikwijls
sterker op ander gebied, zoals dat van
bioscoop en radio, voordoen. In deze tijd
vormen zij een nadeel en een rem.
R. P.
'ln
Bemiddelingspogingen van dr. Bramuglia
door Westelijke verklaringen ontzenuwd
De Verenigde Stalen, Frankrijk en Enge
land verhoogden de verwarring in de Ber-
lijnse crisis gisteren door plotseling te ver
klaren dat zij thans gekant zijn tegen ge
lijktijdige opheffing van de Berlijnse blok
kade en een vergadering van de raad van
ministers van Buitenlandse Zaken.
Gedurende een week heeft de wereld
mogen geloven dat zulk een compromis in
de Berlijnse crisis mogelijk was. In elk
geval geloofden de zes „neutrale" naties in
de Veiligheidsraad dit en de voorzitter
Bramuglia stelde naar verluidt een com
promis op, dat op dit principe van „gelijk
tijdigheid" gebaseerd was.
De vertegenwoordigers der grot% drie
"kwamen Zondag bijeen en stelden hun
antwoord aan Bramuglia op, waarin zij,
naar Maandag bekend werd, het duidelijk
maakten dat de grote drie niets- voelden
voor dit principe van gelijktijdigheid. Zij
noemden dit „koehandel".
Hierdoor is feitelijk een einde gemaakt
aan de hoop in „neutrale" kringen, dat
het Oosten en het Westen er toe gebracht
zouden kunnen worden te verklaren, dat
„opheffing van de Berlijnse blokkade" te
gelijkertijd zou kunnen geschieden met bij
eenroeping van de raad van ministers van
Buitenlandse Zaken. .Men ziet thans ook
geen mogelijkheid meer voor dr. Juan
Bramuglia, de voorzitter van de Veilig
heidsraad, om op te treden als bemiddelaar
tussen de delegaties van het Westen en
het Oosten.
De Westelijke mogendheden schijnen
tijdens hun voortgezette besprekingen op
de Quai d'Orsay overeenstemming te heb
ben bereikt op de volgende punten:
„Ten eerste: de blokkade van Berlijn
vormt een bedreiging van de vrede en de
Veiligheidsraad moet hierin klaarheid
brengen.
Ten tweede: (Je kwestie van opheffing
van de blokkade moet geen voorwaarde
zijn tot het beleggen van een nieuwe bij
eenkomst tussen de ministers van Buiten
landse Zaken".
Vier-en-twintig uur geleden hadden
diplomatieke kringen de indruk, dat er een
schikking zou gevonden zijn, die een spoe
dige hervatting van de directe besprekin
gen over het gehele Duitse probleem zou
inhouden. Volgens een woordvoerder van
een Westelijke delegatie is deze hoop thans
aanzienlijk verminderd.
Marshall terug naar Parijs.
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, George Marshall, is Maan
dagavond per vliegtuig uit Washington naar
Parijs vertrokken, in gezelschap van de
administrateur van het plan-Marshall.
Paul Hoffman. Van Hoffmans besluit om
met Marshall mede te gaan werd pas kort
voor het vertrektijdsfip mededeling ge
daan. Hoffman was aanvankelijk van plan
geweest 19 October naar Europa te gaan.
Hij is van plan spoedig een bijeenkomst te
beleggen met de reizende ambassadeur
van het plan-Marshall, Averell Harriman,
over voorbereidingen voor een vergadering
in Parijs, in de week van 18 October, van
alle leiders van Marshall-missies in Europa.
Uit het feit, dat Hoffman zijn bezoek aan
Europa verhaast heeft, leidt men af, dat
belangrijke besprekingen over algemene
problemen van de Europese samenwerking
op komst zijn.
Voor het vertrek met het vliegtuig van
president Truman verklaarde Marshall, dat
hij met de president gesproken had wat de
Belgische communisten
„zullen Rusland kiezen"
"Edgard Lalmand, de secretaris-generaal
van de Belgische communistische partij,
heeft Maandagavond op een communisti
sche massa-bijeenkomst laten doorscheme
ren dat, mocht het komen tot een oorlog
tussen Rusland en de Verenigde Staten, de
Belgische communisten aan Russische zijde
zullen strijden.
De vergadering werd gehouden in de
Madeleine-zaal inBrussel. Zesduizend
communisten luisterden naar de rede van
Lalmand. Met luide stem riep de secreta
ris-generaal: „Wij zijn nu op een critiek
punt aangeland en moeten nu kiezen tussen
de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten.
Wij zullen Rusland kiezen omdat wij er
van overtuigd zijn dat onze zaak rechtvaar
dig is en zal zegevieren".
Na afloop van de rede van Lalmand
werd de internationale gespeeld die door
allen uit volle borst werd meegezongen.
Politieke waarnemers geloven dat uitla
tingen van Lalmand over het ter zijde stel
len van de huidige Belgische regering er
op wijzen, dat van communistische zijde
pogingen zullen worden ondernomen een
serie stakingen te provoceren, juist als in
Frankrijk. (United Press).
Tsjechoslowaakse gezant in
Egypte weigert terug te keren
Volgens een mededeling van de waar
nemende Egyptische minister van Buiten
landse Zaken heeft de Tsjechoslowaakse
gezant in Egypte, Frantisek Krucky, ge
weigerd naar Praag terug te keren zoals
hem was opgedragen en de Egyptische re
gering om bescherming verzocht.
Een Tsjechoslowaakse generaal, die een
hoge functie bekleedde in de legerstaf,
maar wiens identiteit niet is onthuld, is
Zaterdagavond per vliegtuig te Londen
aangekomen, na uit Tsjechoslowakije te
zijn gevlucht.
Van de personen, die met hem hebben
willen vluchten, is er een gedood, een do
delijk gewond en een andere gevangen ge
nomen.
TREINRAMP IN COLUMBIA
Tussen Bogota en Girardot is een trein
met vacantie-gangers uit de rails gelopen.
Twintig personen kwamen om het leven
en 72 anderen werden gewond. De oorzaak
moet vermoedelijk geweten worden aan de
overbelasting van de derde klasse wagons,
die volgepropt zaten met personen, die het
lange Columbus Day week-end buiten de
stad gingen doorbrengen. (U.P.)
verstandigste politiek zou zijn ten aanzien
van de verschillende kwesties, welke te
Parijs in bespreking zijn.
Naar verluidt zal Hoffman waarschijn
lijk zowêl Bevin als Schuman, de ministers
van Buitenlandse Zaken van Engeland en
Frankrijk, ontmoeten.
Hoffman is door het Congres gemachtigd
Frankrijk en Engeland te verzoeken de
ontmanteling in Duitsland te beperken
wanneer hij dit nuttig zou achten voor het
Europees herstel in het algemeen. Naar
het gevoelen van waarnemers zouden de
regeringen van Groot-Brittannië en Frank
rijk, die zich aanvankelijk tegen elke be
perking van de ontmanteling verzetten,
thans minder straf van inzicht gewor
den zijn.
De premiers van hef
Gemenebest confereren
De Britse premier Clement Attlee heeft
gisteravond voor de radio een rede gehou
den ter gelegenheid van de opening van de
conferentie van eerste ministers van het
Britse gemenebest.
Hij beschreef de conferentie als een familie
reünie, waarvan het doel was een volledige
en openhartige uitwisseling van meningen
over de voornaamste vraagstukken, die van
gemeenschappelijk belang waren voor de
landen van het gemenebest.
„Wij vonden steun in een gemeenschap
pelijk geloof in de democratie en de vrij
heid. Ons gemenebest van vrije gelijkwaar
dige souvereïne naties is een grote stabili
serende factor in de huidige wereld", al
dus Attlee.
Amerikaanse regeringsfunctionarissen
gaven uitdrukking aan hun buitengewone
belangstelling in het resultaat van de con
ferentie. Zij verwachten, dat de conferentie
een uitweg zal bieden uit de moeilijkheid,
waarvoor Engeland» zich steeds geplaatst
zag bij de aanvaarding van het leiderschap
in de organisatie van een unie van West-
Europese naties. De gemeenschappelijke
verdedigingsplannen, die voor een groot
deel de besprekingen van de ministers
zullen beheersen, zouden naar men ver
wacht, in belangrijke mate bijdragen tot
de uiteindelijke totstandkoming van het
veelbesproken „Atlantische verdrag".
Wageningens pas herstelde
schouwburg uitgebrand
In de afgelopen nacht is te Wageningen
de gemeentelijke schouwburg, welke plaats
bood aan ongeveer 500 mensen, geheel
uitgebrand. De schade bedraagt 250.00C
gulden. Het gebouty, dat tijdens de evacua
tie ernstig was beschadigd, was juist kort
geleden hersteld en van een nieuwe inven
taris voorzien.
De schade wordt door verzekering gedekt.
als de prijzen stijgen
Regering werkt een plan
hiervoor uit
De regering werkt een plan uit om prijs
verhogingen. welke zich eventueel zullen
voordoen bij afschaffing of beperking van
zekere subsidies, op te vangen door loon
toeslagen en dergelijke. Het ene zal niet
gebeuren zonder het andere.
Dit verklaarde de minister van Sociale
Zaken, mr. A. M. Joekes, in de najaars
vergadering van het gewest Zuidholland
van de Partij van de Arbeid, meldt „Het
Vrije Volk".
De regering heeft bij het opstellen van
dit plan de Stichting van de Arbeid inge
schakeld, opdat tegelijk met prijswijzigin
gen ook loonwijzigingen worden ingevoerd,
zodat het Nederlandse loon- en prijsstelsel
in evenwicht blijft.
De minister deelde mede, dat de melk
prijs tegen die tijd met een cent per liter
zal worden verlaagd. Huurverhogingen zijn
niet aan de orde.
De vermindering der subsidies zal zeer
geleidelijk worden ingevoerd.
Vriendelijk verzoek
Zoals wij hebben aangekondigd, is per
1 October de abonnementsprijs per ktvar-
taal verhoogd van f4,- tot f4,25 per\
post van f 4,50 tot f 4,75). Aan hen die
het oude bedrag nog remitteerden, wordt t
vriendelijk verzocht alsnog f 0,25 over te j
maken op postrekening 273107 (Haarlems j
j Dagblad.) - Periodieke overschrijvingen die-
i tien in dezelfde geest gewijzigd te worden.
Debai over hef Russische
ontwapeningsvoorsfel
In de politieke commissie is gisteren het
debat over het door de Sovjet-delegatie in
gediende ontwapeningsvoorstel voortgezet.
De commissie was bijeengekomen met de
bedoeling om over dit voorstel te stemmen,
doch zover kwam het niet, aangezien de
afgevaardigde van de Oekraine, Manoeilski,
voorstelde de vergadering te verdagen
voordat er tot stemming was overgegaan.
Tevoren hadden delegaties amendementen
ingediend. Het eerste kwam van Engelse
zijde en bevatte een verzoek aan de Alge
mene Vergadering om te verklaren dat
vermindering der bewapening slechts kan
geschieden in een sfeer van internationaal
vertrouwen, en dat elke ontwapening ge
paard moet gaan met een doeltreffend
systeem van veiligheidsmaatregelen. San
Salvador diende het voorstel in om de
atoomcontröleeommissie te belasten met
de bestudering van het probleem der ont
wapening zodra zij haar werkzaamheden
betreffende de atoomcontróle zou hebben
beëindigd. Er werd over geen dezer voor
stellen gestemd.
De Wereldomroep blijft
in Hilversum
In Mei heeft minister Gielen in beginsel
zijn goedkeuring gehecht aan de over
plaatsing van de Wereldomroep van Hil
versum naar Amsterdam, aangezien in Hil
versum geen gebouwen beschikbaar waren,
welke aan de behoeften van de wereld
omroep aangepast konden worden. Men
heeft thans echter in Hilversum een ge
bouw kunnen kopen, dat na verbouwing
en uitbreiding een aan redelijke eisen vol
doend verblijf voor de Wereldomroep kan
vormen. De verplaatsing naar Amsterdam
gaat dus niet door.
Minister Jules Moch onthult instructies
van de Cominform
Plaatselijke spoorwegstakingen verlam
den gisteren het Franse verkeerssysteem
nog verder, speciaal in het Oosten, Zuid-
Oosten en Westen. Maandag breidde de
staking zich uit tot Colmar en Mulhouse,
terwijl de spoorwegarbeiders te Amiëns en
andere Noordelijke steden bij stemming be
sloten om zich bij de staking aan te sluiten.
De mijnstaking is de tweede week in
gegaan. De situatie is in de Noordelijke
mijnstreken nog altijd kalm, doch in Lo
tharingen heerst een gespannen toestand.
Dat het de huidige taktiek van de Franse
communistische partij is om een .guerilla-
oorlog van stakingen" tegen de regering te
blijven voeren, in plaats van naar het wa
pen der algemene staking te grijpen, wordt
onderstreept door een uitlating van de
In Engeland is Maandag een demonstratie gegeven met deze volkshelicoptère, die „Hoppi
Copter" gedoopt is en ontworpen werd door een jonge ingenieur uil Seattle (V. S.). Het toestel
letje weegt slechts 180 Engelse ponden en kan landen en opstijgen op een stukje grond van
negen vierkante meter. Het vliegplafond is 3600 meter, de kruissnelheid ongeveer tachtig kilo
meter per uur. De „lloppi Copter" zal in serie gebouwd, ongeveer 2500 gulden gaan kosten.
Wellicht echter meer
punten aangewezen
De geruchten, dat textiel sterk in prijs
verhoogd zou worden men noemde zelfs
een percentage van zestig zijn door
het departement van Economische Zaken
tegengesproken met een beslistheid, die
aan duidelijkheid niets te wensen laat.
Ook is ontkend, dat een prijsverhoging in
overweging is als inleiding op de opheffing
van de textieldistributie.
Zoals de zaken zich op het ogenblik
laten aanzien, zullen textielgoederen voor
lopig inderdaad uitsluitend tegen inlevering
van punten gekocht kunnen worden.
Voor het met elkaar in overeenstemming
brengen van de Nederlandse en de Belgi
sche economie ter voorbereiding van de
Economische Unie zal de regering' niet kun
nen ontkomen aan een herziening van een
aantal prijzen en aan een geleidelijke op
heffing van de distributie, doch met de
textiel is ons land nog niet zo ver, dat het
de handel erin spoedig kan vrij geven.
Daarmede is tevens weerlegd het praatje
dat een deel van de textiel en met name
tricotage spoedig aan de distributie ont
trokken zal worden. In het algemeen pro
beert de overheid, wanneer zij tot het vrij
geven van artikelen overgaat, zich niet tot
één soort te beperken. Zulks om te voor
komen, dat zich plotseling een zeer grote
vraag op dit ene artikel richt. Zij geeft bij
de artikelen vrij, waardoor de koopkracht
verdeeld wordt en de kansen op een tekort
van in de vrije verkoop gebrachte goederen
verminderen.
Des te sterker geldt dit voor de ver
schillende soorten textielgoederen. Als de
distributie van tricotages opgeheven werd,
zouden de huismoeders haar punten, die zij
daardoor besparen, onmiddellijk gebrui
ken voor andere textielgoederen, met het
gevolg een grotere vraag naar die goede
ren en de waarschijnlijkheid, dat aan die
vraag niet geheel voldaan kan worden.
Nog groter zou de moeilijkheid worden,
als twee soorten textielgoederen werden
vrijgegeven. Dan zouden namelijk niet
alleen deze artikelen gretig gekocht wor
den, maar ook de overige in de distributie
gebleven textielgoederen zouden meer
aftrek vinden.
Hierin moet de verklaring gezocht wor
den, dat de regering de distributie van een
bepaalde soort textiel nog niet opheft, ook
wanneer het land over een ruime voorraad
van die goederen beschikt.
Als de textiel wordt vrijgegeven, zal dat
wel met alle soorten gelijktijdig gebeuren.
Dat wil niet zeggen dat inmiddels een
ruimere verstrekking tot de onmogelijk
heden behoort. Twee wegen kan men daar
bij bewandelen: een nieuwe puntenwaar
dering of de beschikbaarstelling van meer
punten. De laatste is verreweg de gemak
kelijkste. Het is inderdaad niet uitgesloten;
zo vernemen wij, dat binnen afzienbare
tijd een groter aantal punten dan tot dus-
voorkeur tegelijkertijd enkele uiteenlopen- ver zal worden aangewezen-
C.G.T.-leider Bénoit Frachon op de zitting
van gisteren van het jaarlijkse congres
der C.G.T.
„We hebben talrijke brieven ontvangen
waarin om een algemene staking gevraagd
wordt", aldus Frachon, „wel, een algemene
staking kan minder gemakkelijk worden
georganiseerd dan partiële stakingen en
deze, mits goed geleid, werpen vaak be
tere resultaten af dan een algemene actie".
„Bevel van Zdanof".
De Franse minister van Binnenlandse
Zaken, Jules Moch, heeft verklaard, dat
Andrèj Zdanof, het onlangs overleden lid
van -het politiek bureau der communisti
sche partij in de Sovjet-Unie, voor zijn
dood „de Franse communistische partij
heeft bevolen het plan Marshall te sabo
teren".
Moch, sprekende tot een nationale ver
gadering van de Franse socialistische partij,
zeide: „Kort voor zijn dood maakte Zdanof
in een brief aan de Franse communistische
partij een instructie bekend om de Marshall
hulp met alle middelen te saboteren, ook
als de spanning tussen de Sovjet-Unie en
de Verenigde Staten op internationaal
niveau scheen te verminderen".
Moch las tevens het volgende bevel voor,
waarvan hij verklaarde, dat het afkomstig
was van de Cominform: „Order aan de
Fransen. Doe, gedurende de bijeenkomst
van de Verenigde Volken, alles om een
oorlog tegen de Sovjet-Unie te voorkomen.
Alles moet worden gedaan om elke mili
taire voorbereiding door Frankrijk tegen
te werken. Essentiële methoden: De vol
ledige ineenstorting van de Franse econo
mie door middel van stakingen verzekeren,
teneinde in Parijs eenzelfde situatie te be
reiken als in Praag. De Cominform garan
deert betaling van onkosten voor mijnwer
kers en havenarbeiders, die staken".
Moch zeide verder, dat bijeenkomsten
tussen „de Sovjet-leiders van de Comin
form" en de leiders van de Franse commu
nistische partij steeds veelvuldiger plaats
hebben.
Toejuichingen voor Graziani
Maandag is het proces begonnen tegen
ex-maarschaik Rodolto Graziani, een der
leidende militairen tijdens het regiem van
Mussolini. Hij wordt beschuldigd van
collaboratie met de Duitsers.
Het proces was ongeveer een jaar uit
gesteld wegens de slechte gezondheid van
de beklaagde.
De ex-maarschalk, die 67 jaar oud is,
mocht zijn verklaringen zittend afleggen
in verband met zijn lichamelijke zwakte.
Hij verklaarde als soldaat te hebben ge
handeld en daarbij de belangen van zijn
land naar beste weten te hebben gediend.
Hij voegde er aan toe, dat hij voor „fascis
me en democratie gemarcheerd had" en
dat hij „morgen onder een communistische
regering op mars zou gaan, indien hij
meende, dat de doeleinden juist waren".
Volgens zijn mening had hij tegenover
het fascisme altijd een „neutrale" houding
aangenomen. Hij bleef er echter bij dat
het fascisme iets goeds is voor het Itali
aanse volk.
Het betoog van Graziani werd een
enkele maal onderbroken door uitroepen
van „Ge hebt gelijk" uit het publiek.
De verdediger poogde tevergeefs uitstel
van het proces te verkrijgen. Hij voerde
aan, dat de aanklacht onvoldoende gespe
cificeerd zou zijn.
De jury, waarvoor Graziani terecht staat,
bestaat uit vijf man, bij stemming aange
wezen uit lijsten, die zijn opgesteld door
de anti-fascistische partijen van het be
vrijdingscomité.
Graziani werd bij het verlaten van het
gerechtsgebouw luide toegejuicht. De poli
tie voerde een charge uit.
HONGAARS VERZET.
Officieel is meegedeeld, dat 54 personen,
onder wie studenten, zijn gearresteerd op
beschuldiging van te behoren tot een ille
gale organisatie, die zich bezig hield met
het op grote schaal smokkelen van de
viezen en hulp verleende aan Hongaren die
naar het buitenland wilden uitwijken.
Grote brand in Soerabaja
In het marine-établissement te Soera
baja is Maandagmiddag een geweldige
brand uitgebroken, die een schade van vijf
millioen gulden veroorzaakte. Een complex
opslagruimten, een oppervlakte beslaand
van een halve vierkante kilometer, is uit
gebrand. Vonken van een locomotief ver
oorzaakten brand in het alang alang, welke
oversloeg naar een hoek van de victualiën-
loods van het établissement, waar vetten en
oliën waren opgeslagen. Door de langdurige
droogte en de harde wind breidde de brand
zich uit, zodat enige naburige loodsen even
eens vlam vatten. Ondanks het intensieve
werk van de brandweer en leden van de
marine kon niet voorkomen worden, dat
voorraden levensmiddelen en medicamen
ten verloren gingen.
Evacués uit de republiek
naar Batavia
Naar aanleiding van vragen van het
Tweede Kamerlid mevrouw Fortanierde
Wit (VVD) hetreffende de vrijlating van
in de republiek aangehouden personen,
heeft de minister van Overzeese Gebieds
delen medegedeeld, dat, ten einde de tegen
hun wil binnen de republiek aangehou
den personen over te brengen naar gebied
onder Nederlandse controle, gebruik ge
maakt wordt van artikel 7, laatste lid, van
de bestandsovereenkomst van 17 Januari,
dat de wederzijdse vrijlating der gevange
nen regelt. Onder gevangenen worden
behalve krijgsgevangenen mede verstaan
personen, die zich onvrijwillig in de repu
bliek bevinden.
Door tussenkomst van de Commissie
voor Goede Diensten van de Veiligheids
raad wordt gestreefd naar een doeltref
fende uitvoering van dit artikel.
Volgens uit Indonesië verkregen inlich
tingen werden tot 20 Augustus op grond
van deze bepaling 2581 personen naar
Batavia geëvacueerd, namelijk 520 man
nen, 1034 vrouwen en 1027 kinderen.
„Koninklijk Nederlands
Indonesisch Leger"
Op voorstel van de legercommandant,
luitenant-generaal S. H. Spoor, is in
verband met de op 20 September afgekon
digde wijziging van de grondwet, waarbij
de naam Nederlands-Indië gewijzigd werd
in Indonesië de naam van het Konink
lijk Nederlands-Indisch Leger gewijzigd in
„Koninklijk Nederlands Indonesisch Le
ger".
Hierbij golden de volgende overwegin
gen: Door in de nieuwe naam de woorden
„Nederlands Indonesisch" te beschouwen
als de staatkundige verbinding .tussen het
Nederlands Koninkrijk (nieuwe stijl) en
Indonesië, geeft deze benaming op de
juiste wijze aan. dat deze krijgsmacht is
bestemd voor de Nederlandse en Indonesi
sche belangen tezamen, zoals deze in de
overgangstijd gezamenlijk worden behar
tigd. Aangezien de Nederlandse souverci-
niteit en de Kroon als zodanig in de over
gangstijd nog immer gehandhaafd blijven,
is het praedicaat „koninklijke" eveneens
nog steeds op zijn plaats. Door deze be
naming wordt tevens de vertrouwde afkor
ting „K.N.I.L." behouden.
De naamsverandering is 11 October van
kracht geworden, aldus bericht de dienst
legercontacten.
Indonesische communistenleiders
naar het buitenland gevlucht?
Het te Batavia verschijnende Chinese
blad „Sin Po" verneemt, dat de communis-
tenlei'ders Moeso, Sjarifoeddin en Setiadjit
thans veilig en wel in het buitenland zijn
aangekomen. „Het is waarschijnlijk", aldus
het blad, „dat Moeso c.s. gebruik hebben
gemaakt van een toestel van een Phïlip-
pijnse luchtvaartmaatschappij, die een
luchtdien^J onderhoudt tussen de republiek
en Bangkok, het centrum van de commu
nistische activiteit in Zuid-Oost-Azië."
De republikeinse autoriteiten te Batavia
kunnen het bericht tegenspreken noch be
vestigen, in verband met de slechte verbin
dingen met Djokja, aldus het blad.
„Antara" meldt uit Djokja, dat de com
munistenleider Alimin, tezamen met drie
andere personen, „op een bepaalde plaats
in de republiek" door de overheid is ge
arresteerd.
Aneta voegt toe, dat reeds een week ge
leden het Chinese blad „Sin Po" de arresta
tie van Alimin heeft gemeld, hetgeen toen
echter door Sjahrir na diens terugkeer uit
Djokja werd tegengesproken.
Recht en Siberië
Een Oostenrijkse accountant, die in
dienst was bij een onder Russische leiding
staande fabriek in Wenen, heeft zelfmoord
gepleegd, nadat hij beroofd was van 7.000
Oostenrijkse schillingen, die hij van de
fabriek onder zijn berusting had, zo wordt
officieel uit Wenen gemeld.
Gustav Jenacek, zoals de 50-jarige ac
countant heet, meldde de diefstal aan zijn
Russische superieuren, doch kreeg te horen
dat hij op een bepaald tijdstip het geld op
tafel moest leggen of anders naar Siberië
zou worden gezonden.
Jenaeek hing zich op zes uur voor dit
ultimatum afliep. De volgende morgen had
zijn vrouw het geld bij elkaar en overhan
digde het aan de Russische autoriteiten.
Enkele dagen later arresteerde de Oosten
rijkse politie twee mannen die de roof op
hun geweten hadden. (U.P.)
ZUID-WESTELIJKE WIND.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M I. in De Bill, geldig van Dins
dagavond tot Woensdagavond:
Voor het Noord-Westen van het land:
half tot zwaar bewolkt met later weer
enige regen. Matige, in de kuststreken
later krachtige wind tussen West en
Zuid. Weinig verandering van tempe
ratuur.
Voor het Zuid-Oosten van het land:
Meest zwaar bewolkt met vooral aan
vankelijk nog plaatselijk enige lichte
regen of motregen. Meest matige Zuid-
Westelijke wind. Weinig verandering
van temperatuur.
13 October:
Zon op 7.01 uur, onder 17.51 uur
Maan op 16.56 uur, onder 1.26 uur
