Haarlems Dagblad
Thorbecke
Vijf nationalistische legers
in Mandsjoerije uiteengeslagen
Bindende beschikking inzake de loonbijslag
„Regering wenst oplossing
op korte termijn"
Moeso gedood
Woensdagmiddag omstreeks vier uur
kan voorlopige uitslag bekend zijn
63e Jaargang" No. 19081
Bureaux: Grote Houtstr. 93, Tel. Adv. en Admin.
10724, 14825. Redactie 10600. Direct.-Hoofdred.
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel. 12230.
'Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Dinsdag 2 November 1943
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent, per kwartaal
14,25. Franco per post 4,75. Postgiro 273107.
Vdvert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
cn ©prcrijtc 'teclctractic «Courant (Anno 165-6)
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
MORGEN, op 3 November, zal het pre
cies honderd jaar geleden zijn dat de
Grondwet van 1848, die de parlementaire
democratie in ons land inluidde, werd afge
kondigd. Onze parlementaire redacteur,
meldt dat „te elfder ure toch nog enige
bijeenkomsten zijn belegd", waarin dete
grote gebeurtenis in Nederlands historie
herdacht zal worden. Er is aanleiding Voor
deze critiek. Nu het jaar 1948 bijna ver
streken is komt men eindelijk voor den dag
met de officiële herdenking van een om
wenteling in, het staatsbeleid want dat
was het die zich in haar gebeurtenissen
van belang waarlijk niet bepaald heeft tot
de datum van 3 November, waarop de
formele afkondiging van de nieuwe Grond
wet geschiedde. Critiek op deze traagheid
vloeit niet voort uit een overdreven liefde
voor herdenkingen. Maar wel uit de tijds
omstandigheden. Het bestaan- van moei
zaam verworven volksvrijheden wordt in
de tegenwoordige wereld dei-mate bedreigd,
dat men iedere gelegenheid om het volk
van de betekenis dier waarden te door
dringen met beide handen moet aangrijpem
Daarom hebben wij, ondanks de moeilijk
heden waarin de dagbladpers verkeert
(doordat onze overheid niet beseft dat
meer grondstoffen beschikbaar moeten zijn
om de vrije pers aan haar taak te doen
beantwoorden) dat wèl gedaan. Herinnerd
zij aan de reeks zeer belangwekkende arti
kelen, waarin prof. dr. A. J. C. Rüter reeds
een half jaar geleden in dit "blad de grote
betekenis van 1848 heeft uiteengezet. Een
aantal andere dagbladen in ons land heeft
eveneens zulke aandacht aan ons staats
bestel en zijn wording, geschonken. De Pers
heeft zich in deze zaak actiever dan de
overheid getoond.
Nu zullen in de Eerste Kamer de
minister-president en de voorzitter het
woord voeren en in Amsterdam zal, met
een korte toespraak, een krans bij het
standbeeld van Thqrbecke gelegd worden.
In Den Haag zal de V.V.D. in vergadering
bijeenkomen èn op de scholen zal de bete
kenis van de Grondwet van 1848 aan Se
leerlingen worden uiteengezet.
Dat de V.V.D. een bijzondere bijeenkomst
houdt is begrijpelijk omdat Johan Rudolf
Thorbecke, de schepper van de Grondwet
van 1848, een liberaal was en als liberaal
vier ministeries formeerde het laatste
kort voor hij in 1872 als 74-jarige overleed.
Hij was een der grootste staatslieden die
ons land bezeten heeft. De herdenking van
zijn werk is overigens geenszins alleen
een zaak van de V.V.D. de vrijzinnige
partij want wij leven allen onder een
liberale democratie. Dat Is het wezen van
ons staatsbestel. Dat maakte Winston
Churchill, zelf geen partij-liberaal maar de
leider der conservatieven, velen nog eens
duidelijk toen hij bij zijn bezoek aan ons
land in 1946'verz.ekerde dat hij altijd strij
der voor „liberal democx-acy" zou zijn. Het
woord liberaal heeft een veel verder strek
kende betekenis en een veel belangrijker
historie dan in veelbestreden economische
opvattingen tot uiting komt.
Het waren deze opvattingen, die Thor-
becke's beleid in de veertiger jaren der
vorige eeuw, dat leidde tot de nieuwe
Grondwet, beheersten. In die Grondwet
werd voor het eerst de ministeriële ver
antwoordelijkheid nevens onschendbaar
heid des Koningstegenover de volksver
tegenwoordiging vastgelegd. Er werd ook
persvrijheid, de vrijheid van menings
uiting zoals wij ,die sindsdien (behalve in
de Duitse bezettingstijd) hebben gekend, in
gewaarborgd. Koning Willem II, aanvan
kelijk slechts tot geringe concessies bereid,
nam na lange jaren van Thorbeckiaanse
strijd plotseling een andere houding aan
de Koning was „in één nacht van conser
vatief liberaal geworden" en het Euro
pese omwentelingsjaar 1848 bracht ook
Nederland zijn nieuwe staatsvorm.
Wie was Jan Rudolf Thorbecke? Op 14
Januari 1798 te Zwolle geboren studeerde
hij eerst te Amsterdam en daarna te Lei
den, waar hij in 1820 in de letteren promo
veerde. In 1831 werd hij doctor Ixonoris
causa in de letteren. Tevoi-en had hij zijn
studies reeds voortgezet aan Duitse univer
siteiten en had hij de philosophic dei-
geschiedenis als pi-ivaat-docent te Giessen
en Göttingen gedoceei-d. In 1824 hads hij
zich daarop als advocaat te Amsterdam
gevestigd, waar hij „Bedenkingen aangaan-
de het recht van de Staat" publiceex-de, die
leidden tot zijn benoeming tot hoogleraar
in de staatswetenschappen te Gent. Zes
jaar later benoemde de Leidse Universiteit
hem tot hoogleraar in de geschiedenis van
de staat en het recht en het was in Leiden,
dat hij met zijn vooruitstrevende denkbeel
den school ging maken en zich ook felle
tegenstanders in den lande maakte. Zijn
„Aantekeningen op de Grondwet" in 1839,
die het beleid van Koning Willem I aanvie
len, plaatsten hem vooi-aan in de strijd dei-
opkomende liberale partij. In 1840 wei-d hij
voor het eerst lid der Dubbele Kamer en
verscheen dus in Den Haag, waar hij na
veel verguizing en tegenwerking ondervon
den te hebben na acht jaar zijn eerste grote
triomf zou behalen. De eerstewant in
zijn langdurige staatsmans-arbeid zou deze
gestrenge leider op zijn Grondwet voort
bouwen en Nederland nog met vele orga
nieke wetten verrijken.
Zijn tijdgenoten en levensbeschrijvers
hebben Johan Rudolf Thorbecke voor ons
geschetst als een strengê, sti-oeve, stijve
man. Ruimheid van visie, gi-ote scherpzin
nigheid en enei*gie, eenvoud en daarom
afkeer van alle grootdoenerij kenmerkten
hem. Hij was toegewijd aan zijn taak. Ook
aan zijn gezin. Zonder een zo gelukkig
gezinsleven, als hem ten deel viel, zou het
hem zeker niet mogelijk geweest zijn zulke
grote dingen in zijn leven te volbrengen.
Zijn politieke tegenstanders op het Binnen
hof droegen hem eerbied toe en de grootste
onder hen. Groen van Prinstex-er, heeft dat
vooral doen blijken. Zijn heengaan, in 1872,
maakte zo diepe indruk in (Ten lande dat
men van nationale rouw mag spreken.
Waarom kent deze tijd niet zulke grote
figuren in het staatsbeleid als deze en als
sommigen die na hem kwamen? Het is een
vraag die tot aparte beschouwing noopt.
R. P.
Verhoging van rantsoenen
in Engeland
De Bx-itse minister van Voedselvoorzie
ning, John Strachey, heeft in het parlement
meegedeeld, dat de rantsoenen versnape
ringen, suiker en vetten zullen worden ver
hoogd en dat de rantsoenering van alle
soorten jam' en marmelade zal wox-den af
geschaft.
Slagvelden overdekt met Amerikaanse zware wapenen
De slagvelden in de omgeving van Moek-
den, de stad in Mandsjoerije. die Tsjang
Kai Tsjek aan de communistische legers
heeft moeten prijsgeven, zijn overdekt met
zware wapenen der nationalistische legers.
Een enorme buit aan prima Amerikaans
oorlogsmateriaal werd door de vluchtende
nationalisten aan de communisten overge
laten bij hun chaotische terugtocht naar
Noord-China en vijf legers van de Chinese
regering zijn uiteengeslagen en verstrooid.
Zij hebben met Moekden hun laatste steun
punt verloren en trachten nu het moeder
land te bereiken, doch zij lijden daarbij
grote verliezen.
De vluchthaven Yingkow aan de Gele
Zee is uitgeschakeld door de communisti
sche opmars, zodat de tussen Moekden
deze haven marcherende regeringstroepen
in een val zitten. De verdediging van Noord
China is thans een groot probleem gewor
den, daar de troepen die in Mandsjoerije
vernietigd zijn, dienst hadden moeten doen
om de garnizoenen in Noord-China te ver
sterken. Thans moet rekening gehouden
worden met het verlies van het gehele
Noorden, waar trouwens reeds evacuaties
op grote schaal plaats hebben.
De Amerikaanse regering heeft voorrang
verleend aan de zendingen van oorlogs
materiaal voor de Chinese regering en aan
het verlenen van financiële bijstand.Tsjang
Kai Tsjek is tfyans geheel aangewezen op
deze hulp, die zijn enige kans is om de
communistische opmars tot staan te bren
gen.
Dg communistische opmars in Noord
China heeft in Londen weinig verrassing
gewekt. Vandaag werd in Londen bekend
gemaakt, dat de Bx-itse consuls in Moekden,
Peking en Tientsjin reeds ongeveer zes
maanden geleden een waarschuwing heb
ben doen toekomen aan alle Bx-itse bewo
ners in,Noord-China.- Op dat ogenblik werd
reeds aan Britse vrouwen, kinderen en an
dere personen, wier aanwezigheid niet
noodzakelijk was in deze provincies, de
raad gegeven de Noordelijke provincies te
verlaten. Enkele dagen geleden werd deze
waarschuwing in meer klemmende vorm
herhaald. Op' het ogenblik bevinden zich
in Peking niet meer dan 60 Britse onder
danen en onfreveer 20 in Moekden.
Men is in Londen bang, dat de commu
nisten door de val van Moekden aanzien
lijk meer moed zullen krijgen in geheel
Oost-Azië en dat daardoor de Britse be
langen ernstig in gevaar worden gebracht.
Bi-itse officiële personen onthouden zich
echter angstvallig van iedere commentaar
over de binnenlandse Chinese militaire en
economische situatie.
Britse deskundigen voor het Verre Oosten,
hoewel sterk anti-communistisch, beschou
wen de politiek van Tsjang Kai Tsjek met
ernstige critiek. Zij zijn van mening dat de
huidige communistische opmars in -grote
mate het gevolg is van corruptie en nala
tigheid van de natioriale Chinese regering.
Proces tegen Amerikaanse
communisten uitgesteld
Het proces tegen 12 vooraanstaande lei
ders der Amerikaanse communistische
partij, dat oorspronkelijk van 15 October
naar 1 November was verschoven, is
wederom uitgesteld op verzoek van de ver
dediging, thans tot 15 November. Deze
communisten worden er van -beschuldigd
voor een gewelddadige omverwerping van
de Amerikaanse regering geijverd te heb
ben.
Franse staalindustrie met
staking bedreigd
Bij een gisteren gehouden stemming be
sloot het merendeel der mijnwerkers van
de mijn La Compelle (midden-Frankrijk)
naar het werk terug te keren. De arbeiders
van de Force Ouvrière van de mijn Com-
mentry (departement Allier) hebben even
eens besloten weer aan het werk te gaan.
Het is mogelijk, dat de arbeiders in de
staal- en ijzerindustrie tot staking opgeroe
pen zullen wox-den- na een vergadering van
het bestuur van hun door communisten ge
leide vakvereniging. Men verwacht deze
staking niet eerder dan over een week.
Reuter is van oordeel dat de vakvereni
gingsleiders zullen wachten totdat de huis
vrouwen de gevolgen van de prijsstijging
van een aantal levensmiddelen gevoelen.
A.F.P. meldt, dat Woensdag te Marseille
een geheime stemming zal worden gehou
den over het al of niet hervatten van het
-werk. Te Le Havre gaan de troepen voort
met het lossen van kolenschepen.
Zij zijn verder van mening dat de komende
zes maanden van beslissende betekenis zijn
voor Tsjang en achten de mogelijkheid niet
uitgesloten dat hij gedwongen zal worden
met de communisten in ondex-handeling te
treden. (United Press)
Volgens berichten uit de Chinese hoofd
stad hebben de communisten aangeboden
m$t de overgebleven Chinese regerings
troepen irt Mandsjoerije over een wapen
stilstand te onderhandelen.
Naar gemeld wordt hebben de commu
nisten een „comité van Noord-Oostelijke
volken" opgericht voor de onderhandelin
gen omtrent een tijdelijke wapenstilstand.
Tsjang Kai Tsjek, die gisteren de val van
Moekden moest toegeven, ziet zich thans
ook nog geplaatst tegenover een crisis in
zijn regering door'het aftreden van zijn
premier en de minister van Financiën.
Hoe critiek 'de
situatie in Noord-
China zich ont
wikkelt nu ook de
stad Moekden, het
laatste bolwex-k
der Centx-ale re
gering in Mands
joerije in handen
van de commu
nisten :gevallen is,
blijkt duidelijk uit
het kaartje. De
regering van
Tsjang Kai Tsjek
vreest dat de
frontaanval der
x-oden op Noord-
China nu wel niet
lang meer op zich
zal laten wachten
en zulk een aanval
zou onder dl hui
dige omstandig
heden de positie
der ontredderde
Noordelijke Kwo-
mintanglegers
onhoudbaar maken
Gaaf volgend jaar
de tabak van de bon?
In een persconferentie heeft mej. mr. M.
Tjeenk Willink, secretaresse van het Ko
ningin Julianafonds mededelingen gedaan
over doel en werkwijze van dezê instelling.
Zij deelde onder andere mede, dat bij de
opheffing van „Volksherstel" een half mil-
lioen gulden van de Volksherstel-sigaret-
tenaetie in het nieuwe fonds is gestort. Deze
actie-had toen 4.8 millioen opgebracht.
„Denverdere opbrengst der Voiksherstel-
sigaretten zal ook aan het Koningin Julia
nafonds ten goede komen, tot volgend jaar
de opheffing van de tabaksdistributie aan
deze bron van inkomsten een einde zal
maken" verklaarde mej. Tjeenk Willink.
Zeep, soda, koffie en thee
Op de bonnenlijst van Donderdag zal
een bon worden aangewezen voor 375 gram
zachte zeep en 250 gram soda. De D- en
E-groepen ontvangen een dubbel rantsoen.
Ook zal een bon worden aangewezen
voor 125 gram koffie en 50 gram thee,
alleen voor de A-, B- en C-groepen.
Het dezer dagen uitgegeven regerings
communiqué, dat naar aanleiding van de
verlaging van subsidies op levensmiddelen
en brandstoffen een tijdelijke bijslag op
lonen cn salarissen aankondigde, is thans
na overleg met de Stichting van de Arbeid
gevolgd door een bindende beschikking
van liet College van Rijksbemiddelaars,
vastgesteld op grond'van het Buitengewoon
Besluit Arbeidsverhoudingen 1945.
De tijdelijke bijslag bedx-aagt voor werk
nemers van 23 jaar en ouder, die jn volle
dige dienst van een werkgever zijn en wier
loon per maand of over een langere tijd
ruimte wordt uitbetaald, 4.50 per maand,
bij uitbetaling over een kortere tijdruimte
ƒ1.per week. Voor werknemers, die in
niet-voiledige dienst van de werkgever zijn.
bedraagt de bijslag 2 cent per uur. Met
werknemers in niet-volledige dienst worden
bedoeld werknemers, die geen volledige
- of weektaak in dienst van de betrok
ken werkgever verrichten.
Geen recht op een bijslag hebben onge
huwde werknemers, aan wie vanwege de
werkgever kost en inwoning of volledige
kost wordt verstrekt, Eveneens hebben
geen recht op deze bijslag werknemers,
wier inkomen uit loonarbeid hetzij bij één
hetzij bii meer wex-kgevèrs in de regel een
bedrag van 308 per maand of 71 per
week (in totaal) te boven gaat.
Wat onder inkomen uit loonarbeid moet
worden verstaan wordt in de beschikking
met enige voorbeelden nader aangeduid.
Uit deze voorbeelden blijkt, dat hieronder
zijn begrepen het vaste tijdloon, provisie,
tariefverdienste, premies en andere toe
slagen verband houdende met de arbeid,
als ook vaste en gegarandeerde tantièmes.
Buiten beschouwing blijven de kinderbij
slag, vacantiebonnen, de 2 procent gratifi
catie, winstuitkeringen, rijwielvergoeding
en reis- en verblijfkosten.
De bijslag wordt uitgekeerd boven de
thans geldende lonen, zodat hij geen wijzi
ging brengt in de bedragen van de tijd
en basisionen.
De beschikking is op 1 November in
werking getreden met dien verstande dat
de bijslag voor weekloners het eerst moet
worden uitgekeerd over de loonweek, waar
in 1 November valt.
Ook de Vougeot-mijnschachten in het gebied van St. Etienne zijn thans door de Franse troepen
bezet zonder dat liet van de zijde der stakers tot actieve tegenstand kwam. Alleen hadden zij
ondergronds de pompinstallaties gebarricadeerd met allerlei obstakels, die de soldaten echter
spoedig opgeruimd hadden. Op de foto ziet men de militairen bezig met het weer in dc rails
brengen der kolenlorrics
Volledigheidshalve zij nog vermeld, dat
over de bijslag sociale lasten en loonbelas
ting moeten worden betaald.
Verbod van doorberekening.
Zoals in de regeringspublicatie over lonen
en prijzen is medegedeeld, zal de loonbijslag
van 1.per week in het algemeen niet
tot prijsvex-hoging mogen leiden.
De ministers van Economische Zaken en
van Landbouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning hebben daarom de „Prijzenbeschik-
king niet-doorberekening Loonbijslagen
1948" afgekondigd, waarbij de doorbereke
ning van de extra loonkosten in de prijzen
zonder voorafgaande goedkeuring wordt-
verboden.
Irving Ross: roofmoord?
Irving Ross, de Amerikaanse functionaris
van het plan-Mai-shall in Oostenrijk, wiens
lijk in zijn auto in de Russische zóne van
Wenen werd gevonden, is volgens Weense
waarnemers niet om politieke redenen
vermoord. Zij geloven, dat het een roof-
moox-d betreft.
Er is nog geen officieel Amerikaans
communiqué over de moord verschenen.
De Russen hebben gisteren tweemaal een
verzoek van officiële Amerikaanse zijde
om een bezoek te mogen bi-engen aan het
Oostenrijkse meisje Anna Superina, dat
bij Ross in diens auto zat, afgewezen.
Abdoelkadir geen voorzitter Het woord is aan
der Nederlandse delegatie
Reis naar Den Haag bracht
niets nieuws
Een verstandig man zal meer gelegen
heden maken dan hij vindt.
Grossiers verkochten „oude
Met het Bataviatoestel van de K.L.M.
is de heer Abdoelkadir Maandagavond
naar Indonesië teruggekeerd. Hem werd i
uitgeleide gedaan door minister mr, E. M. SUlkei tCgeil IUUUWC DF11S
Sassen. r c
Met hetzelfde vliegtuig vertrok een ge- Ambtenaren van de Prijsbehcersing heb-
zeischap gezagdragers uit Pakistan, on- ben bij een grossier in Groningen 2550 kilo
der wie de premier Liaquat Ali Khan, gram suiker in beslag genomen, zijnde het
die in Londen de conferentie van het ge- restant van een partij van 11.000 kilogram
mënebest heeft bijgewoond. Toen aange- nog voor de oude prijs ingekochte suiker,
kondigd werd, dat het vliegtuig een uur waarvan het grootste gedeelte tegen de
later zou vertx'ekken dan aanvankelijk was nieuwe prijs werd verkocht. Tegen de
bepaald, namen Abdoelkadir, minister Sas- grossier is proces-verbaal wegens prijsr
sen en de heren Bannier en Krijger plaats j opdrijving opgemaakt,
aan de tafel in het restaurant op Schiphol i Bij een grossier in Arnhem is 10.000 kilo
bij het gezelschap uit Pakistan. Bijna een gram suiker in beslag genomen. Deze gros
uur lang voerden de heren Abdoelkadir en l sjer leverde aan de winkeliers suiker uit
Sassen daarop een geanimeerd gesprek met oude voorraad op crediet, volgens ambte
de eerste minister uit Pakistan. naren van de Prijsbeheersing met de be-
Tevoren had Abdoelkadir aan een ver- doeling, later de verhoogde prijs in reke-
tegenwoordiger van het ANP medegedeeld njng je kunnen brengen,
dat de besprekingen, door hem in Den Haag
gevoerd met de betrokken autoriteiten,
niet hebben geleid tot nieuwe gezichtspun
ten, die hem zouden hebben kunnen bren
gen tot het terugkomen op zijn verzoek
om ontheffing van het voorzitterschap
van de Nederlandse delegatie voor de on-
Si nort e vero
Het persbureau ADN (Sovjet-zóne)
meldt, dat de gewezen luchtmaarschalk
Hugo Sperrle, die Woensdag le Neurenberg
bij het proces tegen het Duitse opperbevel
derhandeiingen met de republiek. De heer is vrijgesproken, zich binnenkort naar
Abdoelkadir is bij zijn verzoek om ont
slag mede geleid door de overweging, dat
hij als ambteloos burger niet meer in
staat zal zijn, van minuut tot minuut te
beschikken over officiële gegevens met
betrekking tot de politieke, militaire en
economische aspecten, die nodig zijn om
een juist beeld te verkrijgen van de stand
van zaken, teneinde aan de hand daarvan
de bespi-ekingen te kunnen leiden. Een
benoeming in een andere functie is tijdens
het overleg in Den Haag niet ter sprake
gekomen.
Spanje zal begeven om er de Spaansq
luchtmacht te reorganiseren. (Sperrle
voerde in 1936'37 het bevel over het
Duitse „condor-legioen" tijdens de Spaan
se burgeroorlog).
In Amerikaanse kringen te Neurenberg
spreekt men dit bericht met stelligheid
tegen. Men verklaart, dat de gewezen maar
schalk te ziek is om een dergelijke taak te
vervullen en dat hij een langdurige be
handeling moet ondei-gaan in een zieken
huis te Ammersee ten Zuidwesten van
München.
Minister Stikker
Zoals i*eeds gisteren gemeld heeft minis
ter Stikker tijdens een persconferentie te
Batavia verklaard dat de Nederlandse rege
ring de situatie in Indonesië momenteel
ernstig acht. Hij voegde daar nog aan toe:
„De regering wenst een oplossing van het
probleem langs de weg yan onderhande
lingen. Het ligt niet in mijn bedoeling, dé
tails te vergaren met betrekking tot de on
veiligheid en de infiltraties. Wat mij inte
resseert is het feit, dat deze dingen ge
beuren,' dat de curve der bestandsschen
dingen stijgend is en dat zij omlaag moet"
Minister Stikker zeide verder, dat de
Radio Djokja maakte Maandag bekend,
dat de communisten-leider Moeso Zondag
tijdens een schermutseling met een repu
blikeinse patrouille in het i'egentschap
Ponorogo, ten Oosten van Djokja is gedood.
Antara meldde: Tijdens een botsing tus
sen republikeinse troepen en een bende op
standelingen werd Zondagochtend in het
dorp Soemanding, in het regentschap Po-
nogoro, een opstandeling gedood, die her
kend werd als Móeso. Hij werd als zodanig
geïdentificeerd door personen die hem goed
kenden, onder meer door een inwoner van
Madioen.
Moeso kwam enkele maanden geleden op
Java aan na ruim twintig jaar in Rusland
te zijn geweest. Hij organiseerde de op
stand in Madioen en vluchtte na de mis
lukking daarvan de bergen in.
WIE WINT HET WITTE HUIS?
De Amerikanen gaan vandaag hun vier-
en-dertigste president kiezen of hun drie-
en-dertigste president herkiezen. Volgens
het merendeel der voorspellingen zal de
republikein Dewey zijn democratische te
genstander Truman verslaan.
Er wordt gestemd van vandaag 12 uur
Nederlandse tijd af tot morgenochtend 8
uur (eveneens Nederlandse tijd). Tegen
vier uur in de middag kan onder normale
omstandigheden een voorlopige uitslag be
kend zijn.
Men verwacht, dat ruim vijftig millioen
Amerikanen hun stem zullen uitbrengen.
Zij kiezen de president en de vice-presi
dent van de Verenigde Staten, die van
Januari 1949 tot Januari 1953 in functie
zullen zijn, koorts een derde deel der leden
van de Senaat en alle leden van het Huis
van Afgevaax-digden, op drie na. die in
September reeds door de staat Maine wer
den gekozen. (Maine wees drie republikei
nen aan.) Tenslotte wox-den 32 gouverneurs
van staten en een aantal plaatselijke auto
riteiten gekozen.
De verkiezingen voor het presidentschap
zijn getrapt: het kiescollege wijst officieel
de president aan. In 194'4, toen Dewey de
voornaamste tegenstander was van Frank
lin D. Roosevelt, kregen de democraten 432
man in het kiescollege tegen 99 republi
keinen. Onder het volk was de meerderheid
der democraten echter minder ("Zij verwier
ven ruim vijf-en-twintig en een half mil
lioen stemmen tegen twee-en-twintig mil
lioen stemmen van de republikeinen.
Voor het vice-presidentschap zijn can-
didaat: Barkley (democraat), Warren (re
publikein), Taylor (progressief) en Wright
staatsrechtenpartij
In een aantal staten zullen de kiezers
bovendien met „ja" of „nee" hebben te
antwoorden op een 175 vragen, onder an-
dex-e aangaande geboortecontrole, wijziging
van echtscheidingswetten en premies voor
oud-gedienden.
Caroll, de Amerikaanse regeringscom-
missax-is voor weddenschappen, heeft mede
gedeeld, clat candidaat Dewey door een
overweldigende meerderheid der wedders
als favoriet wordt beschouwd. Men stelt
zijn kans op 15 tegen 1.
Britten blijven in Duitsland
Christopher Mayhew, de Britse onder
minister van Buitenlandse Zaken, heeft in
het Lagerhuis verklaard, dat Groot-Brit-
tannië niet van plan is zijn bezettingstroe
pen uit Duitsland terug te trekken. Dit ant-
woordde hij op een vraag van Raymond
Blackburn over opmerkingen van generaal
Robertson op 27 October j.l„ waarbij deze
sprak over vertrek van de- geallieerden uit
Duitsland op zekere voorwaarden.
Mayhew zette uiteen, dat Robertson
slechts een louter hypothetische vraag be
doeld had-
Blackburn^ (Labour) zeide, dat naar zijn
mening de verklaring van generaal Robert
son „een ernstige fout" was geweest. Elke
gedachte aan terugtrekken uit Duitsland,
aldus zeide hij. zou een verraad betekenen
aan millioenen Europeanen.
Frank Beswick (Labour) zeide van me
ning te zijn, dat terugtrekken onder goede
waarborgen een aannemelijke oplossing be
tekende.
Blackburn antwoordde onder toejuichin
gen van de oppositie: „Wanneer wij zouden
terugtrekken, zou Duitsland dan niet een
prooi voor Communistische aggressie wor
den?"
Dc portzegels van 2Vj, 7Vt, 9 en 11 cent
zullen buiten gebruik worden gesteld en niet
de postzegels, zoals gisteren abusievelijk
werd medegedeeld.
Dr. J. Freud, conservator-directeur van
het Pharmacotherapeutisch laboratorium te
Amsterdam, is in de leeftijd van 47 jaar over
leden.
Aan mr. J. H. Posthumus, adjunct-
secretaris van de Vereniging voor de Effec
tenhandel. is met ingang van 1 November op
zijn verzoek eervol ontslag verleend wegens
het aanvaarden van een andere werkkring.
inter im-regering zeker voor 1 Januari
moet zijn ingesteld. Naar de mening der
regering zou het onjuist zijn, daartoe over
te gaan, zonder het statuut der interim
regering met de republiek te hebben be
sproken, Indien de noodzakelijkheid mocht
blijken, het voorlopig bereikte resultaat te
wijzigen, zouden alle betrokkenen wederom
om de conferentietafel diénen plaats te
nemen.
Op eer; vraag, in hoeverre de onrust door
de communisten wordt veroorzaakt, zei de
heer Stikker dat, naar uit de debatten in
de Tweede Kamer is gebleken, de hand
van Moskou in het probleem is waar te
nemen.
In een verklaring, welke minister Stikker
verder tijdens de persconferentie aflegde
zei hij, sprekend over de republiek: „met
haar is generlei voortgang "gemaakt. Het
vroeger gevoerde overleg op basis van de
Renville-beginselen heeft geen resultaat
opgeleverd en overleg op politiek terrein
heeft er sedert maanden niet plaats gehad".
„Van mijn kant zal niets worden nagela
ten om mede te werken aan overeenstem
ming op korte termijn", aldus de minister.
„Uiteraard kan de Commissie van Goede
Diensten hierbij een grote rol spelen. Op
de medewerking van dit orgaan om te ko
men tot een oplossing blijft de regering
prijs stellen. Het is niet de bedoeling dat ik
rechtstreeks de leiding van de Nederlandse
delegatie bij de onderhandelingen op mij
neem. Mijn bezoek zal van korte duur zijn.
Ik stel mij voor, spoedig naar Nederland
terug te reizen om' aaq de regering verslag
uit te brengen".
Mr. Stikker desnoods naar Djokja
De persconferentie van minister Stikker
met zijn gebaar van de uitgestoken vrien
denhand heeft een gunstige indruk ge
maakt, seint onze correspondent te Bata
via. Men verwacht dat onze internationale
goodwill hierdoor versterkt zal worden. De
heer Stikker hoopt op een openhartige be
spreking met de heer Hatta, desgewenst
deels te Batavia en deels te Djokja. Hij ge
looft dat bij wederzijdse goodwill een com
promis kan worden gevonden, daar beide
partijen naar zijn mening in principe
accoord gaan met de hoofdpunten inzake
federatie en unie.
Men vindt het merkwaardig dat er ten
aanzien van dit laatste geen reactie is ge
komen in de republikeinse en buitenlandse
pers, hoewel bekend is dat de voornaamste
politieke stroming te Djokja, namelijk de
Masjoemi en de P.N.I., gekant is tegen
iedere vorm van samenwerking met Ne
derland en ook deelneming van de repu
bliek als deelstaat, op gelijk niveau met de
andere deelstaten, onaanvaax-dbaar acht.
Luchtbrug in de mist
Ondanks de zware mist. die Berlijn
„dicht" houdt en de luchtbrug hindert,
landt op het onder Britse controle staande
Berlijnse vliegveld Gatow elke vier minu
ten een luchtbrug-vliegtuig met behulp van
Radar, aldus werd Maandagmiddag gemeld.
Het Amerikaanse vliegveld Tempelhof
echter, dat voor radar-landingen niet zo
geschikt is, aldus een woordvoerder van de
R.A.F., bleef gesloten. Tempelhof ligt na
melijk geheel ingesloten door hoge gebou
wen, die door hun „schaduw" radarstralen
hinderen. Gatow daarentegen ligt op open
veld.
SOMBER WEER.
Verwachting, medegedeeld door het
K.NM.I. in De Bilt, geldig van Dins
dagavond tot Woensdagavond:
Aanvankelijk zwakke, later matige en
aan de kust krachtige Zuid-Westelijke
wind. Zwaar bewolkt met hier en daar
enige lichte regen of motregen en
plaatselijk mist. Vrij zacht-
3 November:
Zon op
Maan op
7-38 uur. onder 17.09 uur
10.43 uur, onder 18.01 uur
