Taxi? bei 18000
J. Th. KORT
Heemsteedse raad bespreekt
klachten over de autobussen
Indonesië's herstel zal nieuwe
financiële problemen scheppen
Oliepin van der Vlugt
Crétry
VRIJDAG 24 DECEMBER 1948
HAARLEMS DAGBLAD
Beplanting wordt gemaakt
bij de nieuwe zwemvijvers
De leden van de gemeenteraad van
Heemstede wijdden de laatste tijd in hun
maandelijkse vergadering aandacht aan de
autobus en Donderdagmiddag kwamen
weer enige klachten ter sprake. Burge
meester jhr. J. P. W yv an Doorn deelde
mee brieven van bewoners ontvangen te
hebben, die schrijven, dat de bloempotten
van de schoorsteen vallen, als een autobus
passeert, dat de electrische bel blijft bel
len, de heer Zegwaart (KVP) had ver
nomen dat muren verzakken, dat bewoners
niet meer durven te fietsen en mevrouw
Van Nispe n-v an W e 1 y (VVD) zeide,
dat het in een woning op hel J. M. Mole-
naerplein „dendert" en dat de klokken
voor of achter lopen.
De inleiding van deze klachten was een
vraag bij de rondvraag van de heer D e
Ronde (comm.), die graag wilde weten,
wie de kosten moet betalen, als de wegen
slijten door de bussen en voor wiens reke
ning de tramrails verwijderd worden.
Wethouder Van Lent (KVP) deelde
mee, dat de gemeente de kosten van het
wegdek moet betalen, behalve als een bus
een stoeprand vernielt of iets van die aard.
Voor de autobussen wordt wegenbelasting
betaald, maar de gemeente ontvangt geen
uitkering uit het wegenfonds. De Vervoer
maatschappij zal moeten zorgen voor het
verwijderen van de tramrails. Nagegaan
wordt op welke wijze schade aangebracht
wordt 'en dan volgt overleg met de direc
tie der vervoermaatschappij.
De heer Kooymans (A.-R.) infor
meerde hoe het staat met de kunstwerken
in de verschillende wegen en bruggen,
welke van de zware bussen te lijden heb
ben. De voorzitter antwoordde dat advies
zal worden ingewonnen.
Bij de behandeling van de ingekomen
stukken was ook over de autobus gespro
ken naar aanleiding van een brief van in
woners, die verzochten mee te werken, dat
de bus Haarlem-Leiden over de Heem-
steedse Dreef, Van Merlenlaan naar de
Herenweg geleid zal worden.
De voorzitter deelde mee, dat B. en
W. voornemens zijn te berichten, dat er
geen reden is, op het verzoek in te gaan.
Overleg is gepleegd met de Vervoermaat
schappij en de verkeerspolitie, die het on
verantwoordelijk achtten de route wijzi
gen.
Mr. Van Wijk (A.-R.) meende, dat
bewoners uit I-Ieemstede-Zuid belangstel
ling hebben bij een goede verbinding door
relaties met Hillegom en Bennebroek. Kan
er geen locale lijn ingericht worden?
De voorzitter verwachtte, dat de
directie van de maatschappij daartoe niet
bereid zal zijn.
Het voorstel, om geen wijziging te bren
gen in de bepalingen van de vermakelijk
heidsbelasting, werd aanvaard.
Invoering kooktarief.
De heer Hopstaken (KVP) merkte
naar aanleiding van het voorstel van B.
en W. tot invoering van een kooktarief
voor electriciteit op, dat wijziging van de
tarieven voor de winkeliers belangrijker
is en de heer Van Beelen (KVP) brak
een lans voor de industriëlen, die voor
electriciteit meer moeten betalen dan hun
collega's uit andere gemeenten.
Mevrouw Van Nispen-Van We 1 y
juichte het voorstel toe, omdat de taak van
de huisvrouwen, die geen hulp hebben,
verlicht wordt.
De heer Reijnders (Arbeid) zeide,
dat er jaren zijn geweest, dat er een winst
van twee en half ton werd gemaakt. De
bewoners hebben de nadelen er van on
dervonden, omdat zij veel moeten betalen.
Ook de heer Van den Brink (WD)
wilde een verlichting der lasten voor de
winkeliers.
Wethouder Dissel koen (Arbeid)
deelde mee, dat het voorstel een begin is,
Aan het verlagen der tarieven voor de
winkeliers en industriëlen wordt aandacht
besteed, om de achterstand in te halen. De
winst is gehalveerd ten gunste van de ver
bruikers. In de toelichting op de aanstaan
de begroting zal een nadere toelichting
worden gegeven.
Eenige leden vonden de aanleg van een
duiker in plaats van de Bos en Hovenbrug
nuttig, maar het gevraagde bedrag te hoog.
Wethouder Van Lent hoopte, dat de
aanbesteding nog zal meevallen.
Beplanting voor de nieuwe
zwemvijvers.
Het voorstel, om credieten voor grond
werkzaamheden 34.000) en voor be
planting 20.000) voor de in de naaste
toekomst aan te leggen zwemvijvers be
schikbaar te stellen, werd door een aantal
leden toegejuicht, doch mr. Van Wijk
had bezwaren. Wel zeide hij, dat Heem
stede wat goed te maken heeft op zwem-
gebied, doch om nu reeds te beginnen aan
beplantingen, waarvan over enige jaren
gebruik gemaakt kan worden, achtte hij
niet nodig. De bomen en planten moeten
onderhouden worden en de kans op ver
nieling bij de bouw is groot. Het geld kan
voor betere doeleinden gebruikt worden,
zeide spreker.
Wethouder Dissel koen betoogde het
nut van de zwemvijver voor de volksge
zondheid. De inrichting komt op een
plaats, waar nu een kale vlakte is. Een der
aantrekkelijkheden moet zijn een mooie
entourage. De zwemvijver in Groenendaal
heeft gebreken en zij zal binnenkort ge
sloten worden, omdat de grond bestemd
is voor uitbreiding van de algemene be
graafplaats. De beplanting komt om het
terrein en zal bij de bouw niet beschadigd
worden.
Met de stemmen van de heren Kooy
mans en Van Wijk tegen werd het voorstel
aangenomen.
Jhr. Van de Poll (C.-H.) dankte na
mens de gemeenteraad de burgemeester
voor diens leiding in het afgelopen jaar,
waarna deze woorden van dank sprak. De
pensioengerechtigde leeftijd nadert, maar
spreker heeft nog een half jaar in het mid
den van de gemeenteraadsleden te ver
toeven.
De vergadering verleende eervol ontslag
aan mejuffrouw J. Zwerver, als onderwij
zeres aan de openbare lagere school aan de
Voorweg, wegens vertrek naar Enschedé.
Rozendalers worden
tijdelijk Arnhemmers
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van de Kjeswet, de Gemeentewet en
de wet van 1 Maart 1946.
Het wetsontwerp heeft tweeërlei strek
king. In de eerste plaats worden een aantal
wijzigingen in de Kieswet, de Gemeente
wet en de wet van 1 Maart 1946 aange
bracht, nodig wegens de in 1949 te houden
gemeenteraadsverkiezingen. De verande
ringen zijn door het Centraal Stembureau
ontworpen.
De indeling in kieskringen wordt facul
tatief. De raad kan, onder goedkeuring
van Gedeputeerde Staten, besluiten, dat de
gemeente of niet, of slechts in twee krin
gen zal worden verdeeld. Zonder bijzon
der besluit blijft de verdeling in drieën
gehandhaafd.
In de tweede plaats bevat het ontwerp
een bijzondere voorziening, welke uitslui
tend geld voor de verkiezingen van de ra
den der gemeenten Arnhem en Rozendaal
(Gelderland).
Na de bevrijding is de gemeente Arnhem
overgegaan tot het bouwen van noodwo
ningen ten Oosten van het in die gemeente
gelegen stadsgedeelte „De Geitenkamp".
Deze woningen zijn bestemd om tijdelijk on
derdak te verschaffen aan Arnhemse in
gezetenen, wier huizen verwoest werden.
Het terrein, waarop deze noodwoningen
werden gebouwd behoort in eigendom aan
Arnhem, doch het is gelegen binnen het
territoir van de gemeente Rozendaal, zo
dat de bewoners van die woningen formeel
tot de ingezetenen van Rozendaal behoren.
Het wetsontwerp geeft een oplossing
door deze Arnhemse burgers tot ingezete
nen der gemeente Arnhem te verklaren
voorzover dit de in 1949 te houden ge
meenteraadsverkiezing voor deze gemeente
betreft. Tevens wordt voor hen de moge
lijkheid geopend lid van de raad der ge
meente Arnhem te worden.
Het bewarings- en interneringskamp
Vught wordt 15 Januari opgeheven.
Laat nu Uw bedden na
zien vóór de allergroot
ste drukte weer aan
breekt
Een adviseur voor hef
circuit van Zandvoort
In afwachting van de benoeming van
een directeur van de in oprichting zijnde
stichting voor sport en toerisme hebben
burgemeester en wethouders van Zand
voort, gezien de noodzaak van een spoe
dige aanvang met de voorbereidingen voor
de exploitatie van het circuit, aan de heer
J. Hugenholtz te Ammerstol (Zuidh.) ge
vraagd hen te willen adviseren omtrent de
exploitatie van de Burgemeester van Al-
phenweg in het komende seizoen. De heer
Hugenholtz verklaarde zich daartoe bereid.
De heer Hugenholtz is 34 jaar oud,
richtte in 1934 de Nederlandse automobiel
raceclub op en gaf gedurende enkele jaren
het maandblad „Auto-rensport" uit.
In 1943 trad de heer Hugenholtz op als
directeur van de N.V. Nederlands weg-
circuit, welke vennootschap plannen uit
werkte voor het auto-circuit van Zeist voor
de aanleg waarvan de autoriteiten destijds
geen medewerking verleenden.
Extra zendtijd voor het
Strijdkrachtenprogramma
Naar de Legervoorlichtingsdienst mee
deelt zal het radioprogramma voor de Ne
derlandse Strijdkrachten ook dit jaar we
derom de beschikking krijgen over extra
zendtijd. De uitzendingen van het Slrijd-
krachtenprogramma zullen op 24, 25, 26 en
31 December en op 1 Januari om 18 uur
beginnen en om 19 uur eindigen. Boven
dien zal een extra-uitzending verzorgd
worden in de nacht van oud en nieuw
tussen 0.30 uur en 1.00 uur.
Uitgezonden zullen onder andere worden
Kersttoespraken van de vice-admiraal A.
S. Pinke en de luitenant-generaal S. H.
Spoor, de Kerstviering bij de Koninklijke
Marine in de West, Oudejaarsavond-
indrukken uit Indonesië en een groot aan
tal groeten uit alle gedeelten van de archi
pel.
In het programma van de Nieuwjaars
dag zal spreken de minister van Oorlog en
van Marine ad interim, mr. W. F. Schok
king.
KOLENKAARTEN NOG BEWAREN!
Het ligt niet in het voornemen de brand-
stoffendistributie in de loop van dit stook-
seizoen op te heffen. Evenmin is het mo
gelijk reeds thans te beslissen of in het
volgende stookseizoen de brandstoffen
kunnen worden vrijgegeven. Het Centraal
Distributiekantoor verklaart dat de brand-
stoffenkaarten TA 806 en TB 806 met de
daarop nog voorkomende bonnen zorgvul
dig moeten worden bewaard.
De volkomen wijziging in het beeld Ne- markten. Het rendement der ondernemin-
Agerada voor Haarlem
VRIJDAG 24 DECEMBER
Gem. Concertgebouw: Kinderkoor „Inter
Nos", 8 uur. Spaarne: „King Kong en de
Arabieren", 14 j.. 2.30, 7.00 en 9.15 uur. (Kerst
dagen 2.00, 4.15. 7.00 en 9 15 uur). City: „Ach
ter de wolken", 14 j„ 2.15, 4,30. 7.00 en 9.15
uur. Frans Hals: „Lassie komt thuis", alle
leeft.., 2.30, 7.00 en 9.15 uur. (Kerstdagen 2.00,
4.30, 7.00 en 9.15 uur). Rembrandt: „Bambi",
alle leeft.. 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15 uur. Palace:
„De vrijgezel en het bakvisje", alle leeft.,
2.00, 4.15, 7.00 en 9.15 uur. Luxor: The
bishop's wife", alle leeft.
ZATERDAG 25 DECEMBER
Stadsschouwburg: ..Kleine kinderen wor
den grcot", 8 uur. Bioscopen: Middag- en
avondvoorstellingen.
ZONDAG 26 DECEMBER
Stadsschouwburg: „De Herbergierster" 2.00
en 8.00 uur. Gem. Concertgebouw: Haarlems
Gemengd Koor „Weihnachts-oratorium", 2.30
uur. „Zo werd nooit gelachen" met Willy
Vervoort, 8 uur. Palace: „Himlaspelet", 11
uur. Rembrandt: „Op reis door Zuid Afrika",-
11 uur. Bioscopen: Middag- en avondvoor
stellingen.
MAANDAG 27 DECEMBER
JJioscopen: Middag- en avondvoorstellingen..
HAARLEM
HEEMSTEDE
ZANDVOORT
Kerstuitvoering in de
Nieuwe Kerk te Haarlem
Het gemengde koor „Polyhymnia", dat
thans onder leiding van de heer Henk Arisz
staat, heeft met de gisteravond in de
Nieuwe Kerk gegeven Kerstuitvoering ook
een aandeel gehad in de talrijke muzikale
herdenkingen van het Kerstgebeuren. Uit
de overvloed van Kerstmuziek had de.di
recteur koorwerken van Bach en koorbe
werkingen van Jul. Röntgen gekozen, be
nevens een werk van Haydn en een Sanc-
tus van Palestrina, hymnen, die door haar
algemeen religieuze betekenis ook hierbij
vertolkt konden worden.
Twee koralen en het koor „Herrscher
des Himmels" uit het Weihnachts-orato
rium van J. S. Bach, die als inleiding voor
dit concert dienden, werden a cappella
uitgevoerd, hetgeen voor de koralen geen
bezwaar bieek. Maar voor het koor „Herr
scher des Himmels" dat Bach gedacht heeft
met orkestbegeleiding, werd het ontbreken
van het orkest als een gemis gevoeld door
de onvolledigheid van de structuur. Overi
gens kenmerkte de koorzang zich door een
romantische interpretatie met alle hierop
berustende nadrukkelijke uitdrukkings
kracht. Dit kon ook geconstateerd worden
ten aanzien van de voordracht van „Du
bist's" van Jos, Haydn en van het won
derschone „Komt verwondert U hier, men
sen", waarvan de uitvoering gestoken
werd in een 19e eeuws liedertafel-costuum.
Het zuiverst van expressie bleef de koor
zang voor „Sanctus" en voor „Ontwaakt,
loopt Herders", zodat deze twee werken,
mede door de fraaie koorklank, die ook
bij de andere vertolkingen opviel, hoogte
punten konden worden.
De alt Bep Misset-van Andel verleende
aan dit concert haar medewerking. Twee
liederen van Bach en twee van de Weih-
nachtslieder van Peter Cornelius werden
door haar met mooie toonvorming en met
begrip voor tekst en muziek gezongen.
Haar plaats bij de speeltafel van het orgel
leek niet gunstig voor de stemklank-inten
siteit in verhouding tot de klank van het
orgel omdat de begeleiding van de orga
nist Albert de Klerk vrij dikwijls onge
wild moest domineren. Als solist vertolkte
Albert de Klerk op het meer dan vierhon
derd jaar oude orgel de Pastorale van J.
S. Bach, gaaf en sterk van rhythmiek.
Verder drie orgel-variatie-werken van de
Franse componisten Nicolas Le Bègue en
Claude Balbastre, verfijnd-gracieuze mu
ziek van verrassende melodische schoon
heid.
Voor de uitvoering past een bijzonder
woord van bewondering bij de overweging
hoe hier met een gebrekkige speelmecha-
niek een buitengewone duidelijkheid van
tekening der ornamentiek en figuraties
verkregen werd.
Ds. A. van Biemen hield op deze avond
een toespraak, waarvoor de voorgelezen
Psalm 6 de inleiding werd. Ds. van Biemen
besloot zijn betoog met de uitspraak, dat
de mensheid, ondanks haar verval, door
God niet verlaten wordt en dat alleen in
dit besef hef Kerstgebeuren herdacht moet
worden.
Voor de volledigheid zij hier nog het
optreden vermeld van het dubbelmannen-
Het Prins Bernhard Fonds
verleende weer subsidies
Het Prins Bernhard Fonds heeft 34.650
aan subsidies vex-leend ten behoeve van
wetenschap, kunst, volksopvoeding, jeugd
zorg en overzeese gebiedsdelen. Hiervan
ontving onder andere het Ballet der Lage
Landen een subsidie groot 5000 als deel
neming in een garantiefonds om een tour-
née voor het seizoen 1948-1949 mogelijk te
maken.
Door een subsidie is de uitgave mogelijk
gemaakt van de pianosuite „Arcana Musae
Dona" van de jonge Nederlandse componist
Rudolf Escher.
Het Nederlands Impressariaat ontving
wederom een subsidie groot 3000 om het
optreden van jonge kunstenaars mogelijk
te maken en het optreden van Nederlandse
kunstenaars in het buitenland te bevorde
ren.
De Stichting voor Nederlandse Volkscul
tuur onder leiding van dr. Jop Pollmann
en Piet Tiggers ontving een subsidie van
2500 om het goede Nederlandse volkslied
in brede kring ingang te doen vinden.
Het genootschap Petronella Moens te
Groningen ontving een subsidie van 2000
voor de uitgave van een tijdschrift voor
de moderne talen en een Engels woorden
boek in Braille-schrift.
De Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale
kreeg een subsidie van f 1000 om een ver
sterkte leidersvorming mogelijk te maken.
De Christelijke Onthouders Jeugd-orga-
nisatie ontving een subsidie groot 1000
voor herstel van oorlogsschade aan het
centrale conferentieoord te Beekbergen.
De vereeniging Nederlandse Volkshoge
scholen ontving een subsidie van 2000
voor het aanschaffen van documentatie-
en instructiemateriaal voor de internatio
nale arbeid.
Sinds de oprichting heeft het Prins Bern
hard Fonds thans in totaal 622.530 aan
subsidies verleend.
Nederlanders naar Monte Carlo
De International Sporting Club, organisatrice
van de Rally van.Monte Carlo, die van 24—
30 Januari 1949 gehouden zal worden, heeft
meegedeeld dat tot nu toe 66 inschrijvingen
voor deze traditionele sterrit zijn binnen
gekomen.
Hierbij zijn niet minder dan 26 Nederlandse
wagens, een aantal dat zelfs de grootste
deelneming van voor de oorlog overtreft.
De meeste Nederlandse deelnemers zullen
Monte Carlo als startplaats kiezen, doch ook
uit Glasgow en Stockholm zullen Nederlandse
wagens vertrekken.
Onder de Nederlandse deelnemers bevin
den zich de cracks Gatsonides en Baren-
drecht op Hillman-Minx en Mutsaerts en
Kouwenberg eveneens op Hillman-Minx.
kwartet „Harmonie", een extra-inter-
intermezzo, dat in het programma niet
genoemd werd. Het ensemble had blijkbaar
moeite met de bijzondere acoustische om
standigheden, met als gevolg wankele in
tonaties en harmonische conflicten. En
verder vielen de gezongen werkjes volko
men buiten het karakter van deze Kerst
uitvoering.
P. ZWAANSWIJK.
derlandIndonesië, zoals zich dat binnen
enkele dagen tijds heeft voltrokken opent,
behalve vrijheid voor de Indonesische vol
ken, wijde economische perspectieven,
zowel voor Nederland als voor Indonesië.
Een samengaan van enkele eeuwen kan
men tenslotte niet binnen enkele jaren tijds
-teniet doen en de economische en finan
ciële belangen van beide Unie-partners
zijn zó nauw verweven, dat het welzijn
van de een onlosmakelijk met dat van de
ander verbonden is.
Al valt het zeer te betreuren dat militair
geweld niet achterwege kon blijven om
de tegenwerkehde krachten te elimineren,
het ziet er naar uit dat binnen niet al te
lange tijd de eindbalans van nu acht jaren
ooi-log en troebelen kan worden opgemaakt,
zowel voor de overheid als voor het be
drijfsleven.
Het is thans nog geheel en al een slag
in de lucht hoe de strijdkrachten de vrij
komende gebieden zullen aantreffen. De
eerste berichten dienaangaande zijn niet
ongunstig, al kunnen rondzwervende repu
blikeinse troepen nog veel kwaad stichten.
In hoeverre het hun zal gelukken nog de
tactiek der verschroeide aarde toe te pas
sen, moet worden afgewacht. De verwach
tingen omtrent dat wat nog in de repu
blikeinse gebieden zou kunnen worden
aangetroffen zijn niet hoog gespannen en
juist daarom kan het nog wel eens wat
meevallen.
Is men eenmaal zover, dat aan de weder
opbouw begonnen kan worden, dan zullen
zich uiteraard nieuwe moeilijkheden voor
doen, zij het van geheel andere aard. Niet
de geringste zullen zijn die van de kapi
taalsvoorziening. Immers, onze binnen
landse bedrijven hebben reeds de grootste
moeite zich op de vrije markt te voorzien
van de nodige kapitalen voor vernieuwing
en uitbreiding van ons „achterlijke" (mi
nister v. d. Brink) industriële apparaat.
De oorzaken daarvan hebben wij hier meer
dan eens in het licht gesteld.
Kampt men dus voor binnenlandse ka
pitaalvoorziening reeds met moeilijkheden,
dan is het duidelijk dat deze voor liet voor
zien van de nodige rehabilitatiegelden voor
Indonesié niet minder groot zullen worden.
Te moeilijker nu men van alle zijden het
risicodragend kapitaal dermate aan banden
legt, dat men zijn economische functie ge
heel aan banden dreigt te leggen. Ontstel
lend is het gemak, waarmede in deze tijd
over aandeelhouders, die slapende rijk
worden daar komt het op neer ge
sproken wordt, daarbij totaal vergetend
de risicofactor die aan het kapitaal ver
bonden is. De dertiger jaren geven daar
zulke afschrikwekkende voorbeelden van,
dat menigeen de lust zou vergaan ooit weer
ergens geld in te steken.
Het zal daarom mede afhangen van de
bereidheid der Indonesische regering om
redelijke dividenden te doen transfereren,
of de Nederlandse kapitaalbezitter ge
negen is het avontuur in Indonesië verder
mede te maken en te financieren, voorzover
hij dat nog kan.
Zonder buitenlands kapitaal zal het
echter niet gaan. En buitenlands kapitaal
brengt buitenlandse inmenging en ver
zwaring van de schuldenlast mee, waar
door, zoals het jongste jaarverslag van de
Nederlandse Handel Mij. opmerkt, nog lang
het levenspeil van het land gedrukt wordt.
Dit verslag wijst er tevens op, dat de
invoerbehoeften van Indonesië buitenge
woon groot zijn. Komen grote republikeinse
gebieden vrij. dan zal de importbehoefte
nog zeer belangrijk stijgen. Het is niet te
verwachten dat de opbrengsten van deze
gebieden aanstonds een compensatie geven
voor de importen. De aanwezige voorraden,
alsmede het nog beschikbare productie
apparaat zijn door het langdurige wanbe
heer tot een minimum geslonken. De reha
bilitatie brengt enorme kosten mee en be
moeilijkt het terugwinnen van verloren
gen wordt daardoor ongunstig beïnvloed.
Dat men overigens versteld moet staan
over het rehabilitatievermogen in Indo
nesië, bewijst de Billiton Mij., die alle oor
logsschade 20 millioen, herstel kostte
40 millioen) uit eigen zak hersteld heeft
en niettemin financieel ongeschonden is.
Men moet daarbij echter niet vergeten dat
de Billiton Mij. ten volle van de hoge
wereldprijzen voor haar product kon pro
fiteren, voor vele andere producten is
echter de room er alweer af en wanneer
Indonesië eenmaal weer in volle productie
is moet met matige opbrengstpryzen wor
den gerekend. Men denke bij het artikel
rubber ook aan de steeds toenemende syn
thetische productie, bij suiker aan de uit
breiding van de productie van Cuba en
de Europese bietsuikercultuur, allemaal
factoren die tot voorzichtigheid manen.
Evenwel, de ontwikkeling der laatste ja
ren in de bevrijde gebieden heeft bewezen
dat er in Indonesië nog grote kansen lig
gen, kansen die tot heil van blank en bruin
kunnen worden aangegrepen. Het zal aan
de Nederlanders niet liggen als zulks niet
gebeurt.
De Vereniging voor de Effectenhandel
maakte Woensdag bekend dat de handel in
niet-Indische fondsen weer normaal zal
geschieden. Nu blijkt dat de beurs de voor
zichtigheid en de zelfbeheersing niet uit
het oog verliest, worden de teugels weer
gevierd. Dinsdag werd in vele gevallen de
toegestane verhoging van 2 respectievelijk
4 pet. niet bereikt en Woensdag kwamen
zelfs koersdalingen voor
Anno 1804
Spaarne 56 - Telefoon 11896
Beleggingen Safe
Giro verkeer
De mening van
„Nederland-Indonesië"
De afdeling Haarlem der vereniging Neder
landIndonesië zond heden het navolgende
telegram aan de Raad van Ministers:
„De afdeling Haarlem der vereniging Ne
derland—Indonesië. protesterend tegen het
hernieuwd militair optreden in Indonesië
verlangt dat het vuren aanstonds worde ge
staakt; dat de Nederlandse troepen onver
wijld achter de demarcatielijnen van 18 De
cember worden teruggetrokken; dat de ge
vangen genomen Republikeinse leiders en
andere autoriteiten onmiddellijk in vrijheid
worden gesteld; en dat de Regering ten
einde metterdaad te tonen haar goede be
doelingen alsnog naar een vreedzame oplos
sing der bestaande conflicten te streven
de getalsterkte der Nederlandse toepen in
Indonesië aanstonds belangrijk vermindere."
„De ster van Bethlehem"
„Het toneel is door een afscheiding, bij
voorbeeld uit kleine sparren bestaande, in
twee helften verdeeld. Links ligt Bethle
hem, rechts Jeruzalem." Aldus beginnen de
met vrome opzet primitieve aanwijzingen
voor de opvoering van het ontroerende
kerstspel door de dichter M. Nijhoff, waar
van iedereen, die daar gisteren geen ge
legenheid toe had. hedenavond kan genie
ten in de kerkzaal van de Vrijzinnig Her
vormde Gemeente in de Jacobstraat.
Verleden jaar heb ik zowel de dubbele
betekenis van dit kleine liturgische drama
als de vertoning uitvoerig besproken. Tot
slot van het artikel, waarin dat geschiedde,
haalde ik een toepasselijke uitspraak van
de genoemde schrijver aan: enkel door ont
ginning wordt gemeengoed een bezit En
inderdaad mag ik thans vaststellen, dat de
voordracht van de in alle eenvoud op en
kele diepliggende gevoelens drijvende
tekst van „De ster van Bethlehem" aan
merkelijk verbeterd is. Daardoor onderging
de religieuze overtuigingskracht van deze
uiterlijk simpele reconstructie van het
evangelische gebeuren met behulp van strikt
devote schoonheidsmiddelen een aanzien
lijke versterking. Er waren nog wel enkele
zwakke broeders en zusters bij. maar aan
ernstige toewijding ontbrak het niemand.
Het is daarom te hopen, dat deze met de
beste voornemens bezielde lekenspelgroeo
deze mooie en zinrijke traditie, die zich
natuurlijk niet aan dit ene stuk behoeft te
binden, tot in lengte van jaren zal hand
haven. DAVID KONING
Nachtdienst apotheken
Tot Zaterdag 25 December zes uur
's avonds: Firma C. G. Loomeyer en Zn
Barteljorisstraat 11. tel, 10175 Park apotheek
Kleverparkweg 13. tel. 11793. Teyler-apo-
theek, Teylerplein 79; tel. 17946.
Van Zaterdag 25 December des avonds zes
uur tot 31 December des avonds zes uur:
\pothec-k Van Rijn Kleine Houtweg 15. tel
10539. Firma C. G. Loomeyer, Zijlweg 34, tel
12495. Nolf's apotheek. -
11174. Schotc
tel. 12711.
Over Muziek
Het jaargeld, dat Lodewijk XVI aan
Grétry had geschonken, verloor de oude
componist tengevolge van de revolutie van
1789. Later maakte Bonaparte het weer
goed en behoedde de meester niet alleen
tegen armoede, maar stelde hem in de ge
legenheid de „Ermitage", het vroegere
huis van Rousseau te Montmorency, te
kopen. Het moet daar geweest zijn dat hij
onder andere zijn Mémoires schreef. On
gestoord was zijn verblijf niet: in 1811
werd zijn buurman vermoord; Grétry werd
bang en ging weer naar Parijs: maar het
stadsleven was hem te rumoerig en te
onrustig en na enige tijd vertrok hij weer
naar de Ermitage en stierf er in Septem
ber 1813.
Hij was in België, te Luik. geboren. Hij
had de zeer klassieke, nog altijd onover
troffen opleiding voor een musicus, werd
als kleine jongen koorknaap in de kerk
St. Denis en leerde er het vak. Want met
het zingen en de gehooroefeningen in de
koorschool, zoals dit al duizend jaar de
gewoonte was, leerde de jeugd de muziek
tot in al haar vezelen kennen. Wie aanleg
had tot componeren ging dan verder bij
een meester werken en leerde het bou
wen van de kunst op de grondslagen van
de zang. De jongens werden niet zoet ge
houden met gemakkelijke bezigheden; zij
zongen de melodieën der kerkelijke poly-
phonie en leerden met gezonde eerzucht
een verantwoordelijke taak kennen. Zo
werd ook de jonge Grétry vervuld van mu
zikaal enthousiasme. Toen hij 18 jaar was
wilde hij naar Rome om in het oude gebied
van Palestrina te studeren en daar ook
nader alles te leren kennen wat by over
de ontwikkeling van opera en orkest had
gehoord. Het zogenaamde Dom-kapittel,
dat men toen het bestuur der kerk zou
kunnen noemen, gaf hem wat geld. Hij
wilde echter zoveel en zolang mogelijk
van zijn reis profiteren en maakte voor
zich zelf het plan, te voet naar Italië ta
gaan. Trouwens, hoe zou een levenslustige
en ongeduldige jongen in die tijd op andere
wijze een reisplan gemaakt hebben? Zo
zien wij hem na enige tijd op weg. Hij
bleef niet alleen: het grootste gedeelte
van de tocht was hij in gezelschap van drie
andere reizigers: een jonge priester, een
soort chirurgijnsleerling en een oude smok
kelaar, Remacle genaamd. Na allerlei er
varingen. veel angst en veel pleizier kwa
men zij in 1759 te Rome aan.
Grétry is er zeven jaar geweest: hij stu
deerde er in de kunst van liet contrapunt
bij de toen zeer bekende componist en
kapelmeester Casali. Het is curieus dat hij
zich van zijn feitelijke bestemming in de
dramatische muziek pas bewust werd, toen
hij de partituur van een opéra-comique
van Monsigny leerde kennen. Deze Mon-
signy was omstreeks het midden van de
18e eeuw een der meest geliefde compo
nisten van het genre, waarin behalve ge
zongen ook gesproken teksten voorkwa
men. Men weet dat deze zogenaamde
opéra-comique uit kermisvoorstellingen is
voortgekomen. Jarenlang hadden de offi
ciële instellingen: de Grand-Opéra en het
Theatre francais, gestreden tegen de avon
tuurlijke concurrentie van de volksthea
ters: het heeft tenslotte niet gebaat. De
opéra-comique bewees zijn bestaansrecht.
Toen Grétry in Monsigny de eigenschap
pen van de Franse theater-muziek leerde
kennen wilde hij terug naar Parijs. Hij
bracht het tot Genève: toen was zijn geld
op. Maar hij vond in die stad een vriend,
die hij in Rome gekend had. Deze animeer
de hem een opera te schrijven; hij deed
het en had er succes mee. Toen trok hij
verder. Maar eenmaal in Parijs was het
niet zo gemakkelijk, er werk te vinden.
Na enige tijd echter vond de begaafde man
ook hier steun en erkenning en na bittere
teleurstellingen had eindelijk zijn opera
Le Huron, waarvan de tekst geschreven
was naar een verhaal van Voltaire, groot
succes. Daarop volgde een reeks van wer
ken. waarvan het merendeel aan de ver-
geltelheid is prijsgegeven. Hoe grillig de
fortuin is in muzikale zaken bewijst onder
andere de geschiedenis van de zogenaam
de Janitsaren-mars uit de opera „Les deux
avares". Vele jaren vóór de cotnpositie van
deze opera had Grétry eens op verzoek
van een kolonel een mars gemaakt. D4
opdrachtgever was echter niet tevreden(
hij vond de muziek onaangenaam en gaf
't stuk terug. Grétry bewaarde het en
bracht het te pas in genoemde opera. De
mars werd later niet alleen een geroemd
fragment in dit werk. maar kreeg als zelf
standig militair muziekstuk een Europes®
vermaardheid.
Het veel bewogen leven van Grétry
heeft de componist toch nog wel tijd tot
bezinning en studie gelaten. Wij weten
dat zijn „Mémoires ou Essais sur la musi-
que" zeer belangrijke opmerkingen over
de theater-kunst bevatten. Dit werk is
een der voornaamste bronnen voor Wag
ner's 'hervormingen geweest. Grétry
schrijft niet alleen over de dramatische
kunst in 't algemeen, maar behandelt
onder andere ook de kwestie van de thea-
terbouw. Hij wenste een niet zeer grote
zaal, zonder loges, met voor iedereen ge
lijke plaatsen. Hij wilde dat het orkest
onzichtbaar zou zijn en bepleitte een
stenen muur achter het orkest, onder het
podium, opdat de muziek toch voldoende
klank zou behouden. De zaal moest onge
veer rond gevormd worden en in egaal
bruin geschilderd zijn. „Ainsi les femmes
seraient jolies et la scène éclatante".
De enige opera van Grétry. welke zich
handhaaft is de charmante „Richard
Coeur de Lion", waarvan ik eens te Brus
sel een prachtige opvoering zag. Het is te
hopen dat dit werk ook eens in ons land
zal kunnen gehoord en gezien worden.
HENDRIK ANDR1ESSEN.
BERLIOZ EN DE FILM".
In mijn artikel over Berlioz en de film"
stond in de 41ste regel gevulganiseerd; dit
moet zijn: gevulgariseerd. In de zeventigste
regel stond: de fantasie van een artikel; dit
moet zijn: de fantasie van een artist. H.A.
Muziekconcours in Haarlem
Tweede Pinksterdag 1949 wordt te Haar
lem een muziekconcours gehouden voor
P.T.T. muziekverenigingen. Het. concours
wordt georganiseerd door het Nederlands
Verbond van P.T.T. Sport-Ontspannings-
en Ontwikkelingsvereni"ini7en: aan d« mu-
ziekvoreniein* -no. PTT —toneel „De
Ha ''m p «'nv areanisatie
var dez! e a.^iiraceTl
Aan bol concours zullen verenigingen uit
alle delen van het land deelnemen.
PHILIPSFABRIEK IN ROOSENDAAL
Woensdag 29 December zal in Roosendaal
:n Philipsfabriek worden geopend door dr.
- A F Philips, in de fabriek zullen t. 1-buizen,
icok. ui '"-straat 26. tol. atitolsmnen on elimllchflampen wot-Hcn v«r'
io'.ncek, Rijksstraatweg 19,1 vaardigd. Er zullen ICO arbeiders v.erk
vinden.
1
