Haarlems Dagblad
Uiterlijk hedenmiddag rapport
over vrijlating Soekarno c.s.
De Universiteit
Controle-orgaan en veiligheids
commissie onbepaalde tijd in werking
Republikeins minister bereid tot
samenwerking met Nederlanders
KardinaalMindszenty beschuldigd
van royalistische samenzwering
63e Jaargang No. 19129
Bureaux: Grote Houtstr. 93, Tel. Adv. en Admin.
10724, 14825. Redactie 10600. Direct.-Hoofdred.
15054 Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel. 12230.
Drukkery Z.B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Woensdag 29 December 1918
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent, per kwartaal
ƒ4,25. Franco per post ƒ4,75. Postgiro 273107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
en 6prcdjte XOaartnnertjc Courant (Uimo i6?6)
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
IN AUGUSTUS is te Utrecht een door de
Unesco georganiseerde wereldconferentie
der Universiteiten gehouden. Er is niet veel
van tot het publiek doorgedrongen, of
schoon belangrijke onderwerpen werden
behandeld. In een artikel in het maandblad
„Het Gemenebest" over handhaving van
het academisch peil zoekt jhr. mr. C. J. A.
de Ranitz naar de oorzaken van dit gebrek
aan belangstelling. Als hoofd van de afde
ling Hoger Onderwijs van het departement
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
(hij is nu pas tot burgemeester van Utrecht
benoemd) was hij Nederlands gedelegeerde
ter conferentie. Hij merkt op dat de in
universitaire kringen over het algemeen
bestaande verheven opvatting van de taak
der universiteit een afstand heeft veroor
zaakt tussen haar en de maatschappij. Zij
verkeert in een staat van afzondering in de
samenleving, die moet worden betreurd.
Was het die afzondering, die de Universities
Conference vrijwel onopgemerkt deed blij
ven? Er was ook weinig ruchtbaarheid aan
gegeven en zij had midden in de academi
sche vacanties plaats. De pers heeft er
weinig aandacht aan besteed.
De pers zou hierop kunnen antwoorden
met het bekende bezwaar van het papier
gebrek, dat zich niet het minst doet gevoe
len bij onderwerpen als deze, die zich slecht
eigenen voor samenvatting in een kort ver
slag. Maar er zit meer in. Dat is de over
lading met „aanhangige kwesties", die deze
tijd kenmerkt. Jhr. de Ranitz betoogt in
hetzelfde artikel, dat de meest weidse taak
van de Universiteit bevordering van de
wetenschap als zodanig geschaad wordt
doordat hoogleraren niet alleen de tijd voor
ontspanning, maar ook voor rustige bezin'
ning en verdere eruditie ontbreekt. Hij
doelt daarbij op de vele maatschappelijke
plichten, waaraan ook zij niet ontsnappen
en op de overbelasting van het onderwijs
met een ongekend groot aantal studenten.
Die overlading met werk en met veel
verschillend werk, hetgeen concentratie op
een bepaalde taak belemmert valt niet
alleen aan de lichten onzer wetenschap,
maar aan talloze „hoofdwerkers" ten deel.
Elk in hun eigen beroep worden zij, nevens
hun normale arbeidstaak in beslag geno
men door een streven tot herstel en ver
nieuwing van „het vak". Overal moet ach
terstand, door de oorlog veroorzaakt, wor
den ingehaald. Overal moet men werken
met een aantal nieuwe krachten, die nog
niet voldoende opgeleid zijn. Overal poogt
men ook nieuwe lijnen van ontwikkeling
te volgen. Dat eist zoveel aandacht, dat het
niet gemakkelijk is belangstelling te wek
ken voor zaken, die door hun afzondering
toch al buiten de dagelijkse belangstelling
van het publiek liggen. Jhr. de Ranitz heeft
ongetwijfeld gelijk, als hij een zeker isole
ment van de universiteit vaststelt. En ook
als hij het betreurt. Want het maatschap
pelijk leven heeft groot belang bij haar
arbeid. Als uit haar kring ernstige bezwa
ren tegen bestaande toestanden komen,
verdienen die dus volle aandacht. De over
lading van deze tijd maakt het moeilijk
die aandacht te winnen en de besnoeiing
van de omvang der dagbladen een
domme fout in een situatie, waarin onder
ling gedachten-verkeer noodzakelijker dan
ooit is heeft het onmogelijk gemaakt een
kwestie, die nu al een paar jaar aanhangig
is en vele aspecten heeft, in haar ontwik
keling te volgen.
Jhr. de Ranitz heeft waargenomen, dat
het veeleer de drang naar academische
graden en de daaraan verbonden maat
schappelijke mogelijkheden is, die de grote
toevloed van studenten veroorzaakt, dan
een verlangen naar wetenschappelijke ont
wikkeling en verhoging van het bescha
vingspeil. Hij heeft op de Universities Con
ference met nadruk gepleit voor hand
having van het beschavingspeil der Univer
siteit, van het wetenschappelijk ideaal in
de eerste plaats maar ook van een hoog
peil van morele opvatting, goede smaak en
levenswijsheid. Omdat deze uitingen enige
verbazing hebben gewekt, gaat hij er nu
wat dieper op in. Hij herinnert aan de
tweeledige taak van het hoger onderwijs,
wettelijk omschreven als „de vorming en
voorbereiding tot zelfstandige beoefening
der wetenschappen en tot het bekleden van
maatschappelijke betrekkingen, waarvoor
een wetenschappelijke opleiding vereist
wordt." In wijder strekking legt hij dit zo
uit, dat de universiteit het instandhouden
en vooruitbrengen van de wetenschap door
samenwerking bevordert en de maatschap
pij voorziet van leidende, wetenschappelijk
ontwikkelde persoonlijkheden met bescha
ving van geest en karakter. Er ligt. zegt
hij, stellig een gevaar voor de universitaire
vorming in, als de maatschappij wordt ge
zien als het directe doel van de universi
teit. De eigenlijke beroepsvorming zal
hoofdzakelijk in de practijk moeten en
kunnen plaatshebben. Vele van de Ameri
kaanse universiteiten, waar de beroeps
vorming een te ingrijpend deel is gewor
den van het onderwijs, geven in dit opzicht
een waarschuwend voorbeeld. Hij verheugt
zich in de toeneming van het aantal Rijks
beurzen, maar stelt voorbeschiktheid met
innerlijke beschaving en karakter die
niet in de eerste plaats verbonden zijn aan
financiële draagkracht en evenmin aan
rang en stand als vereisten voor univer
sitaire vorming.
Menigeen heeft wellicht zelden over de
tweeledige taak van de Universiteit nage
dacht, zich om de zuivere beoefening van
de wetenschap niet bekommerd en het
hoger onderwijs alleen maar gezien als een
opleidings-instituut van juristen, medici,
leraren enz. Wie inziet, dat jhr. de Ranitz
terecht eisen van innerlijke beschaving en
karakter stelt, zal het niettemin duidelijk
worden hoe moeilijk het voor studenten is.
in de maalstroom dezer tijden het verlan
gen naar wetenschappelijke ontwikkeling
en-verhoging van het beschavingspeil vóór
de drang naar academische graden en
maatschappelijke mogelijkheden te blijven
stellen. Thuis wordt hun ook wel duidelijk
gemaakt, hoeveel beleid en energie het ver
werven van een maatschappelijke positie
eist. Velen kunnen zich niet veroorloven,
in de stad waar zij studeren te wonen en
moeten door het geven van lessen hun stu
die betalen, waardoor hun veel ontgaat.
Menigeen zal in het standpunt-de Ranitz,
waarvan hij de juistheid erkent, een weelde
zien die hij zich niet veroorloven kan. .Jhr.
de Ranitz pleit met warmte voor het ge
organiseerd studentenleven als belangrijke
vormende en beschavende invloed en be
treurt het dat zovelen er nog buiten zijn
gebleven, ofschoon vooral na de oorlog
ieders deelneming daaraan door financiële;
De Veiligheidsraad stelt tijdslimiet:
Uitblijven van Nederlandse opheldering
stemt "meerderheid van de raad kregel
Twee resoluties, die de ontevredenheid van de meerderheid der Veiligheidsraadslcden
over de reacties van Nederland ten aanzien der tot nu toe genomen beskuiten mani
festeerden. werden gisteren aangenomen. De eerste resolutie, van Chinese makelij,
roept de Nederlandse regering op de gevangen genomen republikeinse president en
andere regeringspersonen, gearresteerd na 18 December, onmiddellijk vrij te laten en
24 uur na het aannemen der resolutie de Veiligheidsraad hierover te berichten. Enge
land, Frankrijk en België onthielden zich bij de stemming over deze resolutie, alle
andere leden stemden voor. De tweede resolutie, een Columbiaanse. vraagt rapport
van de consulaire vertegenwoordigers te Batavia over de toestand in de republiek tot
leidraad van de Veiligheidsraad. Bovendien moet dit rapport verslag bevatten over
de uitvoering van het door de raad uitgebrachte beroep tot staking van het vuren
Rusland en de Oekraïne onthielden zich bij de stemming, alle andere leden stemden
voor.
Nadat Dinsdagmiddag om half vijf de I van zijn regering had ontvangen. Van
Palestijnse kwestie door de Veiligheidsraad Nederland is thans geëist, dat het binnen
was verschoven naar hedenmiddag vier 24 uren, dus eventueel nog tijdens de zit-
uur, kwam de Indonesische aangelegenheid ting van Woensdagmiddag, zal berichten
ter sprake. De Nederlandse vertegenwoor- dat Soekarno c.s zijn vrijgelaten,
diger. dr. Van Royen, kreeg onmiddellijk De tweede ^,„,1^ di(, D,nsdag wcrd
Nokrasji Pasja werd in
departement vermoord
Dader trachtte tevergeefs
zelfmoord te plegen
Nokrasji Pasja, de Egyptische premier,
werd gisteren doodgeschoten toen hij een
lift in het departement van Binnenlandse
Zaken in Cairo betrad. De moordenaar, de
student Adb-el Meguid Hassan, die de
uniform van politie-luitenant droeg, pro
beerde direct na de moord zelfmoord te
plegen. Dit gelukte niet en hij kon worden
gearresteerd. Nokrasji Pasja laat een vrouw
en drie kinderen achter. Hij is de derde
Egyptische premier die in functie vermoord
is. Nokrasji Pasja volgde premier Ahmed
Maher Pasja op, nadat deze in het parle
ment was vermoord op 5 Februari 1945,
toen hij de oorlog aan de Asmogendheden
wilde verklaren.
Nokrasji Pasja steunde de Arabische po
litiek in Palestina en stemde in met het
door de Veiligheidsraad spoedig na het uit
breken van de gevechten voorgestelde be
stand. Hij was geheelonthouder, rookte niet
en leefde zeer teruggetrokken.
Ibrahim Abdoel Hadi Pasja heeft op
dracht gekregen een nieuwe regering te
vormen en heeft inmiddels aan die opdracht
voldaan. Alle leden van het vorige kabinet
op één na, hebben zitting in het nieuwe.
STRAALAANDRIJVING VOOR
OORLOGSSCHEPEN.
De commissie voor de atoomenergie
heeft medegedeeld, dat met de maat
schappij „Westinghouse Electric" een con
tract is ondertekend voor het bouwen van
een straalmotor, die zal worden beproefd
als stuwkracht voor oorlogsschepen. Het
werk zal over enkele maanden beginnen.
Het woord is aan
Maeterlinck:
Door zich altijd voor anderen ta
verbergen kan men tenslotte zichzelf
niet meer terugvinden.
Ontwerp voor Ruhr-overeenkomst
In de zes hoofdsteden der landen die
deelnamen aan de Ruhr-conferentie te
Londen is gisteravond een communiqué
gepubliceerd, waarin een ontwerp was op
genomen van een Ruhr-overeenkomst.
waarmede de afgevaardigden ter conferen
tie zich accoord hebben verklaard. Dit ont
werp moet thans door de zes regeringen
worden gekeurd. Het ontwerp bevat be
palingen die duidelijke concessies aan het
Franse standpunt betekenen en stelt in het
algemeen een contröle over de Ruhr-in-
Bezoek aan Djok ja
van de voorzitter het verzoek een verkla
ring af te leggen. Wanneer de leden van de
raad verwacht hadden, dat die verklaring
uitsluitsel zou geven over de Nederlandse
houding tegenover de oproep tot staking
der vijandelijkheden en vrijlating der
republikeinse leiders, werden zij terdege
teleurgesteld. Dr. Van Royen kon slechts
beloven dat hij Woensdag opheldering zou
geven. Op de daarna door de Syrische af
gevaardigde Faris el Khouri gestelde eis tot
onmiddellijke inlichtingen over de vraag
in hoeverre uitvoering is gegeven aan het
verzoek tot vrijlating der gevangenen, kon
dr. Van Royen slechts antwoorden, dat de
president van de republiek en zijn naaste
medewerkers nog steeds in surveillance
zijn, doch dat dit niet betekende dat zij nog
in gevangenschap verkeren.
De vertegenwoordiger van de republiek
Palar protesteerde hiertegen en gaf te
kennen dat hij van mening was, dat Neder
land geen enkel plan had tot vrijlating der
republikeinse autoriteiten. Hij verzocht de
raad onmiddellijk stappen te doen tot vrij
lating van de president en de ministers.
De Chinese gedelegeerde Tsjang diende
daarop zijn resolutie in, waarop de Engelse
vertegenwoordiger pleitte voor een kort
uitstel met het oog op de door dr. Van
Royen aangekondigde verklaring. De Rus
Malik noemde de toestand ondragelijk en
drong eveneens aan op onmiddellijke actie
an de raad in het belang van de republi
keinse gevangenen. De Amerikaanse gede
legeerde dr. Jessup verklaarde zich accoord
met de Chinese zienswijze en kondigde aan
vóór de resolutie te zullen stemmen. Hij
was van mening dat elk uitstel moest wor
den voorkomen.
Dr. Van Royen gaf als zijn mening te
kennen dat de Chinese resolutie praema-
tuur is, aangezien zij de verklaring inhoudt
dat Nederland niet aan de oorspronkelijke
Veiligheidsraadsresolutie voldaan heeft.
Hij vroeg uitstel met het oog op de ver
klaring die hij Woensdag hoopte af te
leggen.
De vertegenwoordiger van India wees
erop dat de raad nog slechts twee dagen
heeft voor de behandeling van deze kwestie
en drong aan op aanneming der Chinese
resolutie.
Druk op Nederland?
De debatten van Dinsdag gaven blijk van
een toenemende kor z,\ r .igheid van de
grote meerderheid der Veiligheidsraads
leden.
De door China geformuleerde eis tot
onmiddellijke vrijlating van de gevangen
genomen voornaamste republikeinse leiders
kon zelfs de op hoger niveau liggende
Amerikaans-Sovjetrussische tegenstellin
gen overwinnen. Voor het eerst tijdens het
Indonesische debat stemden Amerikanen
en Sovjets voor dezelfde resolutie.
Buiten Frankrijk en België, voor wie het
vraagstuk der competentie blijft overheer
sen, onthield alleen de Britse vertegen
woordiger zijn stem aan dit voorstel op
grond van het feit, dat hij geen instructies
aangenomen met slechts twee stemmen
tegen, wenst de oude consulaire commissie
weer ten tonele te voeren De consuls van
de vijf in de raad vertegenwoordigende
landen zouden een rapport moeten schrij
ven, dat de raad bij de komende waar
dering van de gebeurtenissesn tot leidraad
zou moeten dienen.
De toon waarin heden deze beide onder
werpen behandeld werden, was voor Ne
derland alles behalve vleiend Hij varieerde
van de gebruikeliike Sovjetrussische be
schuldiging van „koloniale verdrukking"
tot de Syrische aantijging van gebruik van
concentratiekampen. Er wordt dan ook aan
Nederlandse zijde generlei optimisme ge
koesterd ten aanzien van de woorden, die
in de raad gewisseld zullen worden wan
neer de Nederlandse verklaring door de
delegaties onbevredigend geacht zou wor
den. In het bijzonder in de kwestie van de
vrijlating der gevangenen is het moeilijk
te verwachten, dat de raad tot enige mati
ging van zijn standpunt geneigd zou zijn.
Wanneer" het antwoord onbevredigend is
dan moet zeer wel rekening gehouden wor
den met voorstellen tot uitoefenen van
druk op Nederland.
T.N.I.-overste wilde brievenbesteller worden
(Telegrafisch uit Batavia)
Onze correspondent te Batavia heeft
Dinsdag een bezoek aan Djokja gebracht.
Hij seint ons dat de legerleiding voor de
bezettingstroepen van de republikeinse
hoofdstad bijkans uitsluitend oorlogsvrij
willigers heeft aangewezen, die kunnen
bogen op dertig maanden Indische erva
ring. Zij weten hoe ze met de Indonesiërs
om moeten gaan en hun voorbeeldig ge
drag heeft de bevolking al heel gauw tot
rust gebracht ondanks een jarenlange
angstpropaganda van de republikeinen.
De eenvoudige man heeft al lang be
grepen dat de huidige bezetters niet ver
eenzelvigd mogen worden met de mon-
Dit is Zijne Koninklijke Hoogheid Charles Philip Arthur George van Edinburgh: hij woont in
een paleis en hij is veruit de pojmlairste baby ter wereld, maar voorlopig trekt hij zich van al
die gewichtigheden nog weinig aan. Belangrijker is, in zijn prille bestaande, dat hij een moeder
heeft die zicli over zijn wieg buigt, zijn kussentje recht schikt en hem mei allerlei tedere zorgen
omringt.
Gevonden documenten zouden ivijzen óp
poging tot restauratie van Habsburg-réginn
De Hongaarse regering heeft in een
speciaal communiqué kardinaal Minds-
zenty, de Rooms-Katholieke primaat van
Hongarije die Maandag werd gearresteerd,
beschuldigd van samenzwering met roya
listen en „zekere buitenlandse mogend
heden" om een restauratie van de Habs-
burgers te bewerken. Tevens wordt hij be
schuldigd van spionnage. In het communi
qué wordt voorts melding gemaakt van de
arrestatie van enige Hongaarse katholie-
concessies der verenigingen is mogelijk
gemaakt.
Ten aanzien van de overbelasting met
arbeid der hoogleraren staat hij benoeming
van meer assistenten voor, waardoor tevens
voor het wetenschappelijk onderwijs na
zaten worden gekweekt. Toen vóór de oor
log de Britse automobiel-magnaat Lord
Nuffield een enorme schenking aan Oxford
University deed, ten bate van de ontwik
keling der wetenschap, en toen onlangs een
anonieme Franse reder dezelfde Britse
universiteit met millioenen begiftigde, moe
ten velen gewenst hebben, dat dergelijke
begiftiging van de wetenschappelijke ar
beid onzer universiteiten zou geschieden:
zowel voor de bouw van laboratoria en de
aanschaffing van apparatuur als om de
aanstelling te bekostigen van begaafde
jonge krachten, die hun leven aan weten
schappelijk onderzoek zouden
wijden.
ken, waaronder Prins Paul Eszterhazy,
twee functionarissen van de Katholieke
actie en enige priesters.
De kardinaal en Otto von Habsburg, de
pretendent van de Oostenrijkse troon, zou
den het eens geworden zijn over een Cen
traal Europees koninkrijk dat na een
„derde wereldoorlog" onder bescherming
van de V.S. gesticht zou worden. Bij een
huiszoeking in het paleis van de kardinaal
zouden onder de vloer documenten gevon
den zijn en door de kardinaal geschreven
brieven, waarin werd aangedrongen op in
terventie door zekere Westelijke mogend
heden alsmede de antwoorden van de
ministers van die landen. Ook zouden er
rapporten over Russische troepenbewegin
gen e.d. gevonden zijn.
Tijdens een bezoek aan Amerika in Juni
1947 zou de kardinaal met Otto von Habs
burg geconfereerd hebben over de royalis
tische samenzwering, die door hem zelf
zou zijn opgezet. De kardinaal zou dit tij
dens zijn verhoor bekend hebben. Ook zou
hij hierover rapport hebben uitgebracht
aan kardinaal Spellman, de aartsbisschop
van New York.
De kardinaal zou in Hongarije contact
hebben opgenomen met de gewezen direc
teur-generaal van de Hongaarse Katho
lieke dagbladen-combinatie. Baranyai, die
hem voorstellen zou hebben gedaan betref
fende de vorming van een nieuwe Hon-
van Hongarije door de Westelijke mogend
heden voorlopige regeringsbevoegdheid zou
overnemen.
De kardinaal zou voorts betrekkingen tot
stand hebben gebracht met de gezant van
een grote buitenlandse mogendheid in Boe
dapest en er zouden instructies en rappor
ten zijn uitgewisseld.
Tenslotte wordt nog verklaard dat de
kardinaal 50.000 dollar op de Hongaarse
zwarte markt zou hebben verkocht. Het
grootste gedeelte van dit geld zou aan Prins
Eszterhazy ter hand zijn gesteld.
Reacties.
Een woordvoerder van de Amerikaanse
regering heeft de beschuldigingen een po
ging om de reputatie van de primaat te
bezoedelen genoemd De vroegere gezant
van Hongarije in de V.S., Maszak, zei, dat
de beschuldigingen gelijken op een menge
ling van feiten en louter onzin, omgewerkt
om er een samenzwering uit te distilleren.
Kardinaal Spellman heeft de hem betref
fende verklaringen als vals bestempeld.
Ferenc Nagy, oud-premier van Hongarije,
noemde de beschuldigingen belachelijk
omdat de kardinaal onder zo'n strenge
controle stond, dat hij al deze dingen nooit
zou hebben kunnen doen.
De „Osservatore Romano" schrijft: „De
kerk. behoedster en beschermster van het
geestelijk patrimonium, zal dit onder geen
enkel gevaar, geen enkele bedreiging en
geen enkel offer verloochenen". Het blad
bestempelde de beschuldigingen als leugens
AFP meldt uit Boedapest dat het geen
twijfel lijdt of met het gezantschap van
een grote buitenlandse mogendheid wordt
de Amerikaanse ambassade bedoeld Hon
gaarse regeringskringen zijn er van over
tuigd dat nu de kardinaal is uitgeschakeld
de verhouding tussen kerk en regering
sters uit de propaganda-verhalen. In plaats
van te moorden en te terroriseren brengen
die bezetters immers allerlei zaken, welke
zij nodig hebben als textiel, rijst en mais
en zij verstrekken die zonder er woeker
winsten voor te vragen.
Het psychologisch effect van dit alles op
de bevolking is voor de Nederlandse zaak
inderdaad verrassend gunstig.
Wandelend door Djokja krijgt men niet
de indruk dat de bevolking ondervoed is
of in lompen gekleed Het staat echter wel
vast dat er geen voedselvoorraden van be
tekenis meer aanwezig zijn. De winkels
zijn dan ook vrijwel leeg, waren dat ove
rigens al voordat de Nederlanders kwamen.
De bevolking van Djokja is in drie
maanden lijds, zo vertelde men ons. van
achthonderd duizend tot vierhonderd dui
zend gekrompen door een gedwongen mas
sale uittocht van de minvermogenden. Men
zal ze wellicht in de dorpen, in de bossen
en in de bergen terug vinden in vrijwel
hopeloze toestand.
Wie er achter bleven, waren hoofdza
kelijk de welgestelden, die altijd nog wel
kans hadden gezien zich te kleden en aan
wat eten te komen.
Voor 400.000 mensen waren er nog 110
zakken rijst als laatste voorraad.
Wie dat alles hoort en ziet krijgt sterk
de indruk, dat Hatta volkomen een wan-
hoopspolitiek heeft gevoerd, wetende dat
de politieke chaos onvermijdelijk zou
volgen.
In de laatste tijd betrok Djokja levens
middelen uit de omliggende streek. Wegens
de geringe koopwaarde van de republi
keinse roepia leverde de dessabevolking
echter ongaarne haar producten af en werd
rijst nog slechts verkregen door de TNI er
op af te sturen en voorraden te laten vor
deren.
De voedseltoestand in Djokja is nu
critiek en het republikeinse Rode Kruis
heeft zich daarom onmiddellijk bereid ver
klaard om het Nederlandse Rode Kruis te
helpen bij de bestrijding van die moeilijk
heden. Ook een lid van Soekarno's kabinet,
namelijk de minister van sociale zaken, is
tot samenwerking bereid gevonden. Een
gewezen TNI-overste meldde zich Dinsdag
voor een baantje als brievenbesteller. De
hoofden van de verschillende republikeinse
diensten blijven tot dusverre neutraal. Zij
gedragen zich echter vriendelijk tegenover
de federale ambtenaren. Hun houding is
nu nog afwachtend, maar hoe beter de
stemming wordt, niet het minst door het
brengen van voedsel en het handhaven van
absolute rust en veiligheid, hoe eerder men
ook van die zijde toeschietelijkheid zal
tonen.
Geleidelijk neemt het leven in Djokja
weer zijn normale loop. De pasar was Dins
dag, tijdens ons bezoek, voor het eerst weer
geopend. In de stad zelf is alles rustig. In
de omgeving zwerven echter nog uitge
weken benden, die de voedseltransporten
van de bevolking pogen tegen te houden.
Zij zullen het steeds moeilijker krijgen, nu
de zuiveringsacties tegen hen zijn begonnen
De voornaamste bevoorrading van
Djokja geschiedt inmiddels door convooien
van Batavia uit. De stad en de wegen bie
den een beeld van verwaarlozing, maar
dank zij de snelle militaire actie is het bijna
nergens tot sabotage-daden gekomen.
Wel waren vele vernielingen sedert Juni
voorbereid. Op het spoorwegemplacement
werden 16 bommen gevonden, in alle hui
zen tegenover het emplacement was een
brandstapel aangebracht. De orders voor
de vernieling zijn echter uitgebleven.
De bevolking is blij. dat het zo gelopen
is, omdat zij zeer goed beseft, dat zij van
al die vernielingen de dupe zou zijn ge
worden. Het treinverkeer staat nog bijna
geheel stil bij gebrek aan smeerolie en ook
de stadsvervoermiddelen ontbreken groten
deels.
De sultan van Djokjakarta is ziek. Hij
houdt verblijf in de Kraton. Minister Nat-
sir ligt ziek in het hospitaal. Soekarno,
Hatta en enige anderen zijn, zoals bekend,
naar onbekende bestemming vervoerd.
Smokkelaars bleven met
pantserauto steken
Smokkelaars uit België, die bij Zundert
met een pantserauto over de grens kwa
men, reden daar tegen een door de grens
bewaking opgerichte wegversperring. De
smokkelaars lieten de auto in de steek en
kozen het hazenpad. De douanebeambten
dustrieën voor, die veel verder gaat dan.
oorspronkelijk in de bedoeling der grote
mogendheden heeft gelegen.
Het ontwerp geeft een procedure van
contröle, productieregeling cn verdeling
der producten aan die voorziet in een ge
leidelijke overgang van de bevoegdheden
der bezetters tot de op te richten veilig
heidscommissie en de internationale Ruhr-
contrölecommissie. Deze twee organen
zullen voor onbepaalde tijd in werking tre
den; de controlecommissie komt na beëin
diging der bezetting in functie, de veilig
heidscommissie reeds spoedig. Deze laatste
moet in het algemeen een Duitse herbe
wapening voorkomen. De controlecommis
sie krijgt als voornaamste taak de verde
ling over Duitse consumptie cn export,
van kolen, cokes en staal uit het Ruhr-
gebied, opdat voor de landen, welke in het
belang van het gemeenschappelijk econo
misch welzijn samenwerken, de producten
in voldoende mate beschikbaar komen,
terwijl tegelijkertijd rekening wordt ge
houden met de essentiële behoeften van
Duitsland. Deze verdeling moet uiteraard
in overeenstemming zijn met de bestaande
internationale overeenkomsten.
Zodra een Duitse regering is ingesteld,
zal deze de gelegenheid hebben om tot
deze overeenkomst toe te treden: intussen
zullen de bezettingsautoriteiten het stem
recht van Duitsland uitoefenen. Zodra een
Duitse regering de volle verplichtingen
van haar lidmaatschap heeft aanvaard zal
zij het volledige stemrecht genieten be
halve in veiligheids- en beheersaangele-
genheden.
Het controle-orgaan kan, in geval zijn
besluiten en voorschriften door de Duitse
regering niet behoorlijk worden in acht
genomen, deze laatste in gebreke stellen en
aanbevelingen doen omtrent de in te stel
len actie.
Xog een foto van het Engelse prinsje. Prinses
Elizabeth bewondert met een glimlach van
moedertrots haar eerstgeborene.
beter zal worden. De autoi-iteiten zijn van ,1V.V llolvl,|IOUl v>vuailvucailluvcII
kunnen gaarse regering en tevens geopperd zou plan om eerstdaags copieën van de betrok- i vonden honderd Belgische vloerkleden in
R. P. 1 hebben dat de kardinaal na een bezetting ken documenten openbaar te maken, i de wagen.
Soerakarta vernield
Aneta meldt: Soerakarta is na de acties
een stad zonder grote gebouwen, zonder
electriciteit, waterleiding en telefoonver
bindingen. De Nederlandse troepen kwa
men wel snel. doch toch nog juist enkele
uren te laat. De republikeinse troepen wa
ren tevoren weggetrokken, doch hadden de
stad overgelaten in handen van vernie-
tingstroepen, die hun werk wel grondig
hebben gedaan. Thans zijn ploegen experts
en technici in de stad aangekomen en is
men met man en macht bezig om de scha
de te herstellen.
Van officiële zijde wordt gemeld, dat
thans duidelijk is gebleken, dat Madioea
voor vernietiging gespaard is gebleven,
doordat de Nederlandse troepen de stad
vroeger bereikten dan de republikeinen
verwachtten. Een Nederlandse colonne
achterhaalde 20 k.m. voor de stad een re
publikeinse vernielingsploeg. De bevolking
was aangezegd de stad te verlaten en de
zelfde avond zou de stad geheel vernield
worden. Op vele plaatsen lagen vliegtuig
bommen van 500 k.g. Een wachtmeester
van een pantserjeep-colonne wist in de
electrische centrale de brandende lonten
te doven. Toen het station reeds door Ne
derlandse troepen was bezet, werd de
volgende telefonische order van republi
keinse zijde onderschept: ..Het tijdstip van
vernieling is aangebroken". Op het sta-
lionsemplacement bevinden zich 21 grote
en 13 kleine locomotieven en 80 wagons,
die intact zijn. In enkele wagons was een
complete drukkerij, afkomstig uit Malang,
opgeslagen. In kampen in de omgeving
zijn 47 Indo-Europese mannen, vrouwen
en kinderen bevrijd, van wie velen onder
voed waren.
LATER WEER TOENEMENDE WIND
Verwachting, medegedeeld door het
K.N MI. in De Bilt geldig van Woens
dagavond tot Donderdagavond:
Wisselende bewolking met voorname
lijk in de kustgebieden enkele ver
spreide buien. Aanvankelijk nog wat
afnemende, maar later vooral langs de
kust weer toenemende wind tussen
West en Zuid-West. Vannacht hier en
daar in het binnenland lichte nacht
vorst. Overdag weinig verandering van
temperatuur.
30 December:
Zon op 8 48 uur, onder 16.37 uur
Maan op 9.33 uur. onder 16.18 uur
(Nieuwe maan;
I
