c
De jubilerende Hoogovens als wereld-exporteurs,
maar ook als bruisende industrie
De 9 Muzen
Controle op het regeringsbeleid
wordt steeds moeilijker"
De
ine
DONDERDAG 20 JANUARI ,1949
KWART EEUW I3MUIDENS IJZER
De toekomst houdt grote plannen verborgen
Het verhaal van de Hoogovens is een krachtig verhaal vol tendenzen, die de, bijna
mannelijke aard van dit monster-bedrijf benaderen en omspelen. Het begint precies
een kwart eeuw terug aan de Westelijke uitmonding van het Noordzeekanaal, waai
de Breesaap ligt in de smalle hals van de provincie en de spelers zijn Henri Johan
Eduard Wenckebach, wiens naam in het najaar van 1913 aan een groots plan werd
gekoppeld: het plan om aan de jee een Nederlandse industrie te bouwen, die het
binnenland en de wereld van ijzer en staal zou gaan voorzien. Het heeft vele jaren
moeten duren voor Henri Johan, wiens ervaringen door de Limburgse mijnbouw
grondig van een practische basis waren voorzien, een klein comité bijeen had, dat
in 1917, op het heetst van de eerste wereldbrand, tot concrete resultaten kwam.
Als gevolg van de ontwikkeling der Ne
derlandse industrie en het beschikbaar
komen van rijke financiële bronnen kwam
er aandacht voor de ideeën van deze voor
vechter Wenckebach en al gauw kon de
eerste ronde voor de bouw van een splin
ternieuwe industrie als gewonnen worden
beschouwd: de interesse was er althans. De
jacht op kapitaal, dat minstens 25 millioen
zou moeten bedragen, werd de tweede
grote taak van het „comité van voorberei
ding", maar tenslotte kwam het geld er:
van de staat, van de scheepsbouw en uit
de middelen der gemeente Amsterdam.
Een ogenblik heeft het er op geleken
dat de Hoogovendroom aan de Rotterdamse
Waterweg verwezenlijkt zou worden, maar
de IJmuidense duinen bleken toch ge
schikter te zijn en in September 1919 ging
de eerste spade de grond in: de tegenwoor
dige Buitenhaven was aan haar verwezen
lijking begonnen.
Amerikaanse ideeën.
Deze tijd van studie in Amerika,
Australië en Europa hadden de plannen
makers hun ogen terdege de kost gegeven,
zodat de IJmuidense Hoogovens de eerste
op het continent is geworden, welke vol
gens Amerikaanse tekeningen werd opge
trokken legde de fundamenten voor een
industrie, die de crisisjaren zou weerstaan
en die Nederland eens tot de belangrijkste
ruwijzer-exporteur zou maken.
De ups en downs van deze eerste jaren
vormen een roman op zichzelf: in Februari
1922 legde een staking het werk in Velsen
plat, maar de zomer van 1923 ziet dan toch
maar een geslaagd experiment met de
eerste electrische installatieop 6 Sep
tember 1923 wordt zelfs in 69 uur de eer
ste ertsboot gelost.
Het hoogtepunt in deze spanning komt
de 22e Januari a.d. 1924. Des ochtends om
11 uur 15 wordt het vuur in Hoogoven I
ontstoken; Donderdag 24 Januari stroomt
het eerste ijzer de giethal binnen; de toe
komst ligt open.
Daarna wordt hét verhaal gelijk aan de
ontwikkelingsgang van elke zware indus
trie, al zullen er momenten blijven, die
speciaal de IJmuidense Hoogovens hebben
beroerd of getroffen. Een zware slag in
casseerde het bedrijf op die droeve Fe-
bruari-dag van 1924, toen ir. Wenckebach
plotseling overleed en directeur Kessler de
alleen-verantwoordelijkheid kreeg te
dragen.
Een van de tegenwoordige directieleden,
lr. A. H. Ingen Housz, wiens naam van het
prille begin af met de Nederlandse Hoog
ovens versmolten is geweest, heeft ons
Woensdagmiddag een exposé gegeven van
verleden, toekomst en economische aspec
ten der Hoogovens, waarin hij de nadruk
legde op de strategische plaats, die zijn in
dustrie zich bij de stichting heeft gekozen:
vlak bij zee en dus betrekkelijk dicht op
ertsbron en afzetgebied.
De Nederlandse markt kan bijvoorbeeld
ongeveer 1.200.000 ton walsproducten aan,
een vraag welke door de nevenbedrijven
der Hoogovens, de beide walserijen niet
kan worden bevredigd, zelfs niet, als de
twee andere grote Nederlandse wals-in-
dustrieën hun volle capaciteit op. de bin
nenlandse afzet werpen. Dus moet er op
den duur over de hele linie uitgebreid
worden; een kwestie, die niet zozeer aan
ruimtegebrek dan wel aan materiaalmoge
lijkheden gebonden is. In dit verband
wordt gedacht aan de voorziening van
vertind blik, dat nu nog voor dure dollars
uit het buitenland moet komen; aan de
bouw van een vierde Hoogoven en aan zo
ontzaglijk veel meer, waaruit het voor
beeld van de te kleine walserij-productie
slechts een toevallige greep is.
Toch is er ook een overschot aan het
Noordzeekanaal, namelijk van ruw-ijzer,
dat op den duur wellicht de stimulans zal
worden tot de uitbreiding van de staal
fabriek.
Deviezen: 60 pet.
De uitvoer van dit ruwe ijzer over de
hele wereld steunt de deviezen-positie van
ons land enorm; misschien nemen de
Hoogovens, met de Landbouw, Philips, de
textielnijverheid en de kabelindustrie op
dit terrein wel de belangrijkste plaats in
en dat vindt mede zijn oorzaak in de uit
gerekende wijze van productie, die geen
enkel bijproduct ongebruikt laat en op die
manier de ijzerprijs concurrerend laag kan
houden.
De jaarlijkse export bedraagt niet min
der dan 60 millioen ton ruw ijzer, waarvan
ongeveer 60 pet. als schone deviezen-winst
kan worden gezien, zodat deze industrie
een zeer belangrijke kracht, in het grote
Internationale veld is geworden.
Uitbreidingen, productie op of zelfs over
de topcapaciteit, een verbazingwekkende
werkdrift en zijn uitdijende belangrijkheid
doen voor dit bedrijf in het algemeen de
vraag rijzen, of er niet eens een eind zal
komen aan de ertsleveranties van de gulle
aarde temeer omdat de Duitse industrie
weer een vinger in de ijzer-pap gaat krij
gen en de wereldvraag nog steeds schok
kend groot blijft,
„Ja", zegt ir. Ingen Housz peinzend, „in
derdaad, in Amerika beginnen de rijkste
gebieden een zekere moeheid te vertonen,
maar hoe dit zich allemaal in de toekomst
zal ontwikkelen is voor ons een even open
vraag als voor u".
Voorlopig zullen wij ons daarom echter
niet al te bezorgd maken; de problemen
van het directe moment houden "al meer
Agenda voor Haarlem
DONDERDAG 20 JANUARI
Stadsschouwburg: „Ballets de Paris". 8 uur.
Palace: „Sensatie om Tosca", 14 j„ 2.00, 4.15,
7 10 en 9.15 uur. Luxor: „IJscapade", alle
leeft., 2.00. 4,15, 7.00 en 9.15 uur. City: „Voor
beulen geen genade". 18j., 2.15, 4.30, 7.00 en
9.15 uur. Spaarne: „Olie in Oklahoma", alle
leeft., 2.30, 7.00 en 9.15 uur. Frans Hals: „Al
Jolson story", alle leeft., 2.30, 7.00 en 9.15 uur.
Rembrandt: „De poorten van de nacht", 18 j.,
2.00, 4,15, 7.00 en 9.15 uur.
VRIJDAG 21 JANUARI
Gem. Concertgebouw: Openbare vergade
ring Communistische Partij Nederland. 8 uur.
Bioscopen; Middag- en avondvoorstellingen.
Hoogovens, Benelux
en Marshall
„Als partner in het Benelux-verband zal j
Nederland ook wat aan zijn vrienden moeien
overlaten", zo schetste de heer A. H. Ingen
Ilousz de positie van de IJmuidense Hoog
ovens ten opzichte van de nieuwe econo-
mische structuur der lage landen „en waar
wij Siemens-Marten staal maken (voor
scheepsbouw) Zegt België zich toe op Tho
mas-ijzer". De tweede opmerking op inter-
nationaal gebied was een klacht over het
8 weinige begripdat de doorsnee-Nederlander
X toont voor het feit, dat de economie in ons j
land goeddeels gesmeerd wordt door de I
8 Marshall-dollars. „Het is toch zo heel be- i
X langrijk, dat wij dit grondig gaan beseffen",
aldus de Hoogovendirecteur.
dan voldoende aandacht gevangen: de zes
duizend-drie-honderd werkers aan de
Hoogovens, de Walserijen, de Staalfabriek,
de MEKOG en de CEMY hebben nog lang
niet allemaal een Velsens dak boven het
hoofd, hoezeer de plaatselijke overheid ook
doordrongen blijkt van de noden, die hier
aan ontspruiten; geschoolde arbeiders zijn
ongelooflijk moeilijk te krijgen en zo is er
nog veel, dat de onweerlegbare successen
van ir. Wenckebach's schepping afremt.
Maar moeilijkheden zijn er om overwon
nen te worden en in de meest letterlijke
zin des woords kan van dit imposante stuk
industrie gezegd worden: „Ze hebben er
voor hetere vuren gestaan".
„Niet vouwen s.v.p." Uit het Metropoli
tan Museum te New York werd in 1944 een
kostbaar Italiaans schilderij uit de veer
tiende eeuw gestolen.
Thans is het schilderij over de post aan het
museum teruggestuurd. Het was helaas in
twee stukken.
Kamer-symphonieorlcest. Te 's Graven-
hage is de stichting „Het Nederlands kamer-
symphonieorkest" opgericht, die de verzor
ging van de materiële belangen van musici,
die niet of nog niet in de bestaande sym-
phonieorkesten kunnen worden opgenomen,
beoogt.
Het thans opgerichte kamersymphonie-
orkest bestaat uit 38 leden met als directeur-
dirigent de heer Sam Swaap.
Het orkest is samengesteld uit afgestu
deerden van conservatoria en uit musici, die
door hun leeftijd niet meer voor de pensioen
fondsen van de bestaande grote orkesten in
aanmerking komen. De orkestleden werken
in coöperatief verband.
Het ensemble wil de bestaande symphonie-
orkesten geen concurrentie andoen. Dit is in
de eerste plaats al mogelijk doordat zijn be
zetting veel kleiner is en' het hoofdzakelijk
concerteren zal in plaatsen waar de grote
oi'kesten geen uitvoeringen geven. Het
ensemble werkt ook samen met koren,
oratoriumverenigingen, opera- en operette
gezelschappen.
Jaap Spaanderman verlaat dc A. O. V.
Aan het einde van dit seizoen zal de eerste
dirigent van de Arnhemse Orkestvereniging,
Jaap Spaanderman, het orkest verlaten.
De ramp met de Nijmegen
Bij de voortgezette behandeling van de
ramp met de Nijmegen bij Prestwick kwam
gisteren in Ayr weer een stroom getuigen
voor. Na de ochtendzitting werd het ver
hoor verdaagt omdat 's middags het Hof
een bezoek aan de plaats van de ramp en
aan de luchthaven van Prestwick wilde
brengen. .De getuigen waren voornamelijk
lieden die iets van of over het ongeluk ge
hoord hadden en zij wierpen geen nieuw
licht op de zaak. Wel bleek weer eens hoe
lang het geduurd heeft, voordat er hulp
kwam opdagen.
Thomas Neill, de boer op wiens land de
Nijmegen neerstortte, verklaarde dat men
hem gewekt had om te vertellen dat er een
ongeluk was gebeurd. Hij bad er zelf niets
van gehoord.
Uit de schepen stroomt het erts de Hoogovens binnen; de machtige dreun van het jarige bedrijf
aan het Noordzeekanaal klinkt dag en nachtnu reeds 25 jaar lang. En de toekomst zal nog
meer en nog grotere bedrijvigheid laten zien in dit industriële inferno.
Douane-beambten hadden
zelf iels aan te geven
Clandestiene dollars vooi
Amerikaanse nylons
Voor de Haarlemse economische politie
rechter hadden zich Woensdag twee op
Schiphol werkzame douane-beambten te
verantwoorden voor een overtreding van
het deviezenbesluit. Amerikaans kleingeld,
afkomstig van fooien die de bagageknechts
op het vliegveld plegen te ontvangen, had
den zij bij een kellner van het restaurant
ingewisseld voor biljetten van een dollar.
Voor vier van deze dollars had een stewar
dess op hun verzoek in Amerika enkele
paren nylon-kousen gekocht. Ze behoefde
volgens haar opdrachtgevers niet bang te
zijn voor ontdekking, en bovendien zouden
zij eventueel „de verantwoording wel op
zich nemen".
De officier van justitie, die in zijn requi
sitoir breedvoerig op de zaak inging, achtte
deze overtreding, hoe gering van omvang
ook, des te ernstiger waar het hier ambte
naren betrof, van wie toch in de eerste
plaats onkreukbaarheid wordt verwacht.
Bovendien zag hij deze zaak als één van
een reeks gevallen, hetgeen hij onder meer
afleidde uit het feit dat de verdachten bij
hun clandestiene transactie van verschil
lende zijden medewerking hadden onder
vonden. De smet die door een geval als
dit op het douane-corps wordt geworpen
is moeilijk uit te wissen. De woorden „Dit
moet maar eens uit zijn" bekrachtigde hij
met de eis van een maand gevangenisstraf
voor beide verdachten en de ontzegging het
beroep van ambtenaar uit te oefenen voor
een periode van twee jaar.
De verdediger was van mening dat te
veel nadruk werd gelegd op het ambte
naarschap van de verdachten. Nederlanders
behoeven aan de grens dikwijls kleine be
dragen aan buitenlands geld niet af te
geven, en de douane-beambten daar heb
ben zelfs van hogerhand de opdracht ge
kregen in dit opzicht zeer soepel te zijn.
Daar het hier eveneens slechts een kleine
som gelds betrof en de verdachten af
gezien van het rechterlijke vonnis bo
vendien schorsing of ontslag boven het
hoofd hangt, achtte de raadsman een vrij
heidsstraf te hoog en bepleitte hij een zo
licht mogelijke geldboete.
De politierechter was van oordeel, dat
een veelvuldig voorkomen van soortgelijke
overtredingen niet kon worden bewezen;
wel was hem uit het feitenmateriaal geble
ken dat op Schiphol verscheidene beamb
ten genegen zijn aan dergelijke praktijken
hun medewerking te verlenen.
Hij veroordeelde de verdachten tot vijf
dagen gevangenisstraf, met aftrek van pre
ventieve hechtenis die overigens voor
hen ook vyf dagen had geduurd.
.Adel
in livrei
voor ouden van
Enige honderden ouden van dagen, uit
verschillende inrichtingen en tehuizen,
zagen zich gistermiddag in de schouwburg
door de nijvere „Personeelsvereniging
Sociale Zaken" getracteerd op een paar uur
va-olijk toneel. Dank zij de medewerking
van enkele grote bedrijven behoefde het
niet bij dit amusement alleen te blijven
doch konden de bejaarde bezoekers voorts
hun hart ophalen aan chocomel, biscuits
en andere lekkernijen, die in de pauze
door vele hulpvaardige handen werden
rondgediend. Op het programma stond als
hoofdschotel de comedie „Adel in livrei"
van Henk Bakker, geserveerd onder lei
ding van Cees van Dijk.
Aan hel succes van deze vriendelijke
onderneming behoeft geen schijn van twij
fel te bestaan, want de grijze toeschouwers
voorzagen de achter het voetlicht met veel
animo gesproken tekst met loslippige 'bij
val aanhoudend van energiek commentaar
en zij verwekten stormen van applaus voor
iedere omhelzing, die de gelukkige ontkno
ping der komische verwikkelingen een stap
dichterbij bracht. Een dankbare oude heer,
maakte zich, na afloop van de voorstelling,
onder het aanbieden van een reusachtige
taart tot tolk der aanwezigen door op zijn
eigen manier te verklaren, dat het heel
mooi was geweest. En moet daar dan in de
courant nog crïtiek op volgen, die afbreuk
aan het genoegen zou kunnen doen?
Laat mij deze keer volstaan met een
goede raad. Waar deze door blijde wil be
zielde krachten in de eerste plaats voor
dienen te zorgen, als zij het peil van hun
thans reeds bezienswaardige opvoeringen
willen verbeteren, is stellig: het brengen
van veel meer afwisseling in het tempo,
opdat niet, zoals nu nog geschiedde, iedere
mededeling of gevoelsexplosie met precies
dezelfde nadruk wordt belast. Deze kwaal
is onder amateurs vrij epidemisch. Heus
niet ieder woord is belangrijk. Men kan
daar alleen van genezen, door zich los te
maken van het papier en zich te verplaat
sen in de gemoedstoestand van de persoon
in kwestie. Dan komt men ook tot de ont
dekking, dat een pauze in het gesprek niet
behoeft samen te vallen met het einde van
een zin of van een claus en dat. men een
reeks stippen niet kan vervangen door een
dooddoend uitroepteken.
Als voorop staat, dat de natuur ster kei-
moet spreken dan het boekdeel, dan kan
men van deze aardige toneelgroep veel
goeds verwachten. De bekwaamheid tot
krasse typeringen werd gisteren duidelijk
bewezen. Door alle medewerkers.
DAVID KONING.
De heer M. Brandenburg te HMversutn
heeft in opdracht van Prinses Wilhelmina
een schilderij gemaakt van het speelgoed van
Prinses Margriet. Het schilderij is Woensdag
als verjaringsgeschenk door Prinses Wilhel
mina aan haar kleindochtertje aangeboden.
Volgens de Sportkroniek zijn voor de
Koninklijke Nederlandse Voetbalbond de
volgende wedstrijden vastgesteld. District I,
eerste klas: HaarlemStormvogels; DOS
Xerxes; VolewijckersADO; GooiSparta;
SWAjax. Tweede klas A: ZFCRapiditas;
Alcmaria VictrixOSV; West-FrisiaUW;
SDWTOG; KennemersHercules. Derde
klas: WEZilvermeeuwen; VitesseBever
wijk; DEMKinheim; IWZandvoortmeeu-
wen; OWOHalfweg; AalsmeerHFC.
Vierde klas: DSSVVB; OntwaaktDCO;
IEVBDK; EHSNFC; DIO—Sloterdijk;
SpaarnevogelsTHB: Onze GezellenLOC;
Olympus—Lijnden; St. PancratiusSpaarn-
dam; SchinkelhavenVVD; ETOVliegende
Vogels; NASRipperda. District II, eerste
klas: NeptunusHermes DVS; Zeeburgia
DFC; HBS—DWS; Feijenoord—EDO; VSV—
KFC. Tweede klas A: RFCVelsen: Scheve-
ningenCoal; FortunaQuick: RCHEmma;
UVS—DCV. Derde klas: HillinenRooden-
burg: LFCHBC. Vierde klas:Lisse—Hille-
gom; BSMRouwkoop.
In de afdeling Haarlem van de KNVB
worden gespeeld: eerste kla-s A: Waterloo
DIO 2; RCH 5EDO 3; Zandvoortmeeuwen
4—Haarlem 3 a: Geel Wit—HFC 3; Kinheim 2
ADO 2. Eerste klas B: Nieuw Vennep
RCH 4; Haarlem 4Beverwijk 2; Terrasvo
gels 2DSK; DEM 2Concordia: EDO 4
Schoten 2. Tweede klas B: Haarlem 5
TYBB 2; Waterloo 2Kennemers 4; Schoten
3—VVB 3: WH—WE 2; VSV 4—Storm
vogels 3. Tweede klas D: DIO 3Schoten 4;
TYBB 3—Haarlem 6; Ripperda 3—Beverwijk
3; Stormvogels 4Onze Gezellen 3; Kinheim 3
Kennemers 5 Zaterdagmiddagcompetitie:
afdeling A: WRATelefonia. Afdeling B:
Nieuw VennepKinheim 2; IJmuiden 3
SIZO 3. Afdeling C: SIZO 4—SVJ 3: Kenne-
merland 5—WSV; Telefonia 2—RCH 2.
Hockey. Voor de Amsterdambeker
(herent worden de volgende wedstrijden
gespeeld:
BMHC 2—SCHC; Strawberries—MRHC. Voor
de Treslingbeker: Alliance 3Gooi 3; Dr.
Exaltobeker (dames): MRHCBDHC 2;
Amsterdambeker: AllianceLaren; BDHC 4
Hudito.
Het korfbalprogramma luidt: Eerste
klasse: ArchipelSwift: Oosterkwartier
Koog Zaandijk; RohdaSVK.
Tweede klasse A: AuroraSport Vereent;
AmumOlympia; ZwaluwenExcelsior.
Derde klasse A: Roda—KVD: ZKC—OKV
(22 Januari, 3 uur").
Reserve eerste klasse: Archipel 2Ooster
kwartier 2, 12 uur; Blauw Wit 2—SVK 2;
DTV 2—Westerkwartier 2, 12 uur; Swift 2—
KZ 2.
Reserve tweede klasse: ZKV 2Amum 2,
12 uur; Blauw Wit 3A'dam Zuid 2, 12 uur.
Rohda 2Aurora 2. 12 uur.
In de Haarlemse Korfbalbond worden
gespeeld: Eerste klasse: Oosthoek 1Animo
Ready 2.
Tweede klasse: Aurora 4O'kwartier 4;
SV 3—Oosthoek 2: N. Flora 2—THB 2.
Derde klasse: SV 4Watervliet 5; Haar
lem 2THB 3; Animo Ready 3Watervliet 4.
Twee KLM-films voor
„Oost en West"
Voor de afdeling Haarlem van de Ko
ninklijke Vereniging „Oost en West" wer
den gisteravond in de H.K.B. twee KLM-
kleurenfilms vertoond, die zeer toepas
selijk het vliegbedrijf van de KLM in
West-Indië en de route Amsterdam
Batavia tot onderwerp hadden. De eerste
film „Bound for the Carribbean" is ken
nelijk voor de V. S. vervaardigd. Om deze
rolprent niet al te zeer het aspect van een
serie prentbriefkaarten te verschaffen
heeft men er een verhaaltje van gemaakt
met een nogal kinderlijk gegeven, dat
niet geheel en al aan zijn doel het hand
haven van een zekere continuïteit be
antwoordt. Niettemin zijn de kleurige
tafreeltjes die er getoond worden, volko
men het aanzien waard.
De film over de route Amsterdam-Bata-
via stond op een veel hoger plan, al is zij
niet meer actueel omdat zij vervaardigd
werd in de tijd dat deze lijn door de rege
ring werd geëxploiteerd. Toch geeft zij een
voortreffelijke indruk van deze fascinerende
route. Op alle plaatsen waar tussenlandin
gen worden gemaakt, heeft de camera
man zijn toestel mee de stad in genomen
en hij is er met indrukwekkende opnamen
van terug gekomen. Het is niet te verwon
deren dat deze film in het buitenland da
verende successen heeft geoogst, want
zo'n goed-gemontedrde reis-film ziet men
zelden.
Daar de taak van de Raad van Defensie
thans door andere organen wordt vervuld, is
deze raad opgeheven. Aan jhr. mr. A. C. D.
de Graeff en jhr. G. L. Schorer is eervol ont
slag verleend als lid van de raad.
Schaken
Haarlemse clubs in de competitie
In de eerste klasse B kwamen enige afge
broken partijen tot een beslissing: Aalsmeer
zag daardoor zijn voorsprong tegen Haarlem
II nog vergroot. De einduitslag was 2V>7'a,
Het Oosten IRolland I leverde een gelijk
spel op (55).
In de eerste klasse C werd de definitieve
uitslag CaissaHaarlem 4\é5'i.
In de derde klasse A won HSG IV met
grote cijfers, n.l. 28 van Santpoort II. Het
Oosten III won in de derde klasse C met
4—6 van Zandvoort I.
SSCH II heeft het in de vierde klasse B
hard te verduren en verloor met 7'>22 bi
van" Het Oosten IV. PEN daarentegen doet
het uitstekend, maakte tegen Oude Slot III
ook ditmaal geen fout en won met 2Vt6"j
voorlopig.
In de vierde klasse C tenslotte ging Rol
land III met een nederlaag van 5Vj4'4 tegen
Weenink m huiswaarts.
Eerste Kamerleden verklaren
Waarom trad minister
Cielen af?
Is het Voorlopig Verslag der Eerste Ka
mer over de algemene politieke beschou
wingen ten aanzien van de rijksbegroting
1949 verklaren verscheidene leden dat de
controle van de Staten-Generaal op de
voornemens der regering met steeds gro
tere moeilijkheden gepaard gaat. Deze
leden zouden gaarne vernemen, welk
standpunt de regering te dezer zake in
neemt. Heeft zij zelf reeds overwogen, op
welke wijze onder de huidige omstandig
heden aan de Staten-Generaal de hun toch
ongetwijfeld toekomende invloed op het
regeringsbeleid in dit opzicht zou kunnen
worden gegeven? Zij achtten het een onge
wenste situatie, dat bij de regeling van in
ternationale vraagstukken de volksverte
genwoordiging zich steeds meer voor het
feit ziet geplaatst, pas achteraf te worden
ingelicht of dat haar taak wordt beperkt
tot het ook weer achteraf goedkeuren van
reeds gesloten, uiterst belangrijke overeen
komsten.
Deze leden spraken er voorts hun teleur
stelling over uit, dat de Anti-Revolution-
naire Partij de opneming van een of meer
harer leden in dit kabinet onmogelijk had
gemaakt.Had deze partij 'n andere houding
aangenomen, dan was het, volgens deze
leden, waarschijnlijk geweest, dat de vroe
gere oppositie met vijf in stede van twee
leden in het ministerie was vertegenwoor
digd.
Kunstwerk van Nederland
na v
Onder de vele kunstschatten van de
Kathedraal van Straatsburg, die in Maart
in het Delftse Prinsenhof tentoongesteld
zullen worden, zal ook de wereldberoemde
Gouden Schrijn te bewonderen zijn.
Deze schrijn die de gebeenten van de
Heiligen Gervasius en Protatius bevat
is Straatsburgs goudsmidswerk en één dei-
meest gewaardeerde heiligdommen van het
aartsbisdom Freiburg in Breisgau.
Dit is ook de eerste keer, dat deze schrijn
in Nederland zal worden tentoongesteld.
Wij geven hierbij een foto van een der be
kendste beelden, die bijna alle van de hand
van de Nederlander Nicolaas Gerhaert van
Leyden zijn. Deze kunstenaar trok in het
midden van de vijftiende eeuw uit ons land
en hem werden ter versiering van de
Kathedraal te Straatsburg zeer belangrijke
en omvangrijke opdrachten gegeven. In
Nederland is geen wei-k van hem bekend,
zodat het merkwaardige feit zich voordoet,
dat eerst na bijna vijf eeuwen zijn artistie
ke prestaties in ons land bezichtigd kunnen
worden.
Het had deze leden verbaasd, dat de mi
nister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen uit het kabinet-Beel was afge
treden. De redenen, waarom dit was ge
schied, waren deze leden nog steeds niet
duidelijk.
Sociaal-economisch beleid
Verscheidene leden hielden beschou
wingen over het sociaal-economisch beleid
der regering. In het algemeen konden zij
zich met dit beleid verenigen. Wel waren
zij van mening dat de maatregelen, door de
regering in dit opzicht genomen bij ons
volk juistere waardering zouden vinden,
indien de betekenis van die maatregelen tij
dig in een voor een ieder begrijpelijke uit
eenzetting in het licht werd gesteld.
Voorts betoogden zij, dat onder de hui
dige omstandigheden de tendens waar
neembaar is, het loon te bepalen naar de
behoefte en niet naar de prestatie. Zij kon
den dit voor de tegenwoordige tijd tot op
zekere hoogte billijken. Huns inziens zal
evenwel eens het loon weder naar prestatie
moeten worden bepaald. Hoe langer dit
wordt uitgesteld, des te moeilijker zal het
volgens deze leden zijn, tot de normale toe
stand van de loonbepaling terug te keren.
Enkele leden zouden 't op prijs stellen in
dien de regering enige concrete medede
lingen wilde doen aangaande haar plannen
tot verhoging van de huren en de verdere
afschaffing van de subsidies op de levens
middelen en andere dagelijkse verbruiks-
artikelen.
Zware belastingdruk
Van meer dan één zijde werd geklaagd
over de zware druk der belastingen. De
ondernemerslust. zo merkten sommige le
den op, wordt er ernstig door geremd. Her
ziening van het belastingstelsel tot ophef
fing van dit euvel achtten zij zeer gewenst.
Enige leden sloten zich hierbij aan en
verklaarden tegen 's ministers financiële
en fiscale politiek bezwaar te hebben, om
dat daardoor een te groot deel van het
volksinkomen in de richting van de staat
wordt gestuwd. Verschillende maatregelen
van deze bewindsman hadden huns inziens
een geruisloze socialisatie tot gevolg.
Verschillende leden wezen er op, dat in
het gehele belastingstelsel in de laatste
jaren een sterke neiging tot verhoging van
de druk der indirecte belastingen merk
baar is.
Op een totale raming van 2,919.050.450
is deze druk bijna 43 'A procent. De vraag
mag worden gesteld of de verhouding tus
sen directe en indirecte belastingen niet
ongunstig dreigt te worden ten aanzien van
de laatste categorie.
Amsterdam krijgt zijn
„Kunstraad"
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
zonder hoofdelijke stemming het voorstel
aanvaard tot instelling van een Amster
damse „Kunstraad", waarvan de leden door
de gemeenteraad worden benoemd op voor
dracht van B. en W. Voor de werkzaamhe
den dezer raad wordt voorlopig voor het
jaar 1949, een crediet van 5000,be
schikbaar gesteld.
Wethouder mr. De Roos erkende dat de
instelling van deze raad een proef is. De
kunstraad kan wat doen waar B. en W.
en de raad de vat missen op het nu nog
chaotische kunstgebied.
De taak van de kunstraad is adviserend,
coördinerend en organiserend.
Effecten voor Nederland
uit Duitse oorlogsbuit
Volgens United Press heeft het Ameri
kaanse militaire bestuur in Duitsland be
kend gemaakt dat van 650.000 effecten uit
de Duitse oorlogsbuit die zullen worden,
teruggegeven, cv 1700 zullen worden over
gedragen aan de Nederlandse regering en
800 aan België.
Werken
Dat is voor een onderwijzer een aardig
tijdverdrijf, wanneer de lessen van de dag
gedaan zijn en er schiet nog een kwar
tiertje over: Om zijn mannekes en meisjes
eens stuk voor stuk te vragen wat zij later
willen worden. Dat is een aardig tijdverdrijf
om die kleine mensen eens hun toekomst
plannen te laten onthullen. Op die leeftijd
denkt ge dat ge worden kunt wat ge wilt,
ge meent dat ge maar te kiezen hebt uit die
bonte, kleurige staalkaart van gezellige
ambachten en beroepen. Als ge maar een
maal van school af bent, dan kunt ge uw
gekozen weg gaan. Dan ligt het leven voor
u open als een grote groene wei met bloe
men. Plukken maar, jongens, de mooiste
en de grootste!
Die mannekes en meisjes vertellen met
overtuiging en trots wat zij voor zich ge
kozen hebben: De een zal postbode worden,
de ander chauffeur. De derde wil als een.
vrolijke zwarte machinist op een locomotief
staan, de vierde wordt kruidenier. De vijfde
zal voor dokter studeren, de zesde heeft
haar zinnen erop gezet om eens een onder
wijzeres te zijn. En zo hebben ze allemaal
gekozen wat zij het schoonst en het aar
digst vinden: Zij willen hun hele leven door
een werk met plezier doen.
Het is de schitterendste schat op de we
reld, te kunnen werken met plezier. Het is
een penitentie te moeten stilzitten als er
met plezier te werken valt. En het is de
enige aardigheid die het leven biedt zonder
dat er voor geboet moet worden.
Het is schoon, een vrouw die u liefheeft,
een gezin te hebben. Maar de boete komt
wanneer ze u worden afgenomen, zij kun
nen u ontvallen op duizend manieren. Het
is de betaling van een groot geluk. Het is
schoon, vele vrienden en dierbaren te heb
ben. Maar omdat ze u geschonken werden
komt er een moment van scheiden.
Maar dat werk, dat glorieuze werk dat
uw handen en gedachten bezig houdt, dat
uw geest boeit en u als in een charmant
spel ieder ogenblik voor nieuwe, bekoorlij
ke problemen stelt. De bankwerker, de
schrijver, de timmerman, de tuinier, de
boer: Zij spelen met hun werk het spel der
kleine en grote problemen. Hoe zal ik dat
nu doen? Èn hoe moet ik dit nu aan de steel
steken? En zou ik het zo voor elkaar krij
gen?
En ik krijg het voor elkaar, zij allen krij
gen het voor elkaar als zij plezier in hun
werk hebben. Zij zien dan met trots op hun
werkstuk neer, dat gegroeid is onder hun
nijvere handen, dat geboren is door hun
inspanning. Zij voelen in hun spieren de
tintelende moeite die het kostte. Zij voelen
in hun hart de vreugde van het werk, dat
de ruggegraat van het leven is.
Daar kan een lanterfanter niets van we
ten: Hij hangt met zijn lamlendigheid over
een brugleuning zichzelf in een golvende
lachspiegel te bekijken, hij mist de onbe
taalbare aardigheid die de wereld gratis
aan de werkers geeft. Hij kan dat niet
weten.
In het zweet uws aanschijns zult ge uw
boterham verdienen, dat is de mens eens
gezegd in den beginne, toen er nog geen
brugleun ingen waren om overheen te
hangen. We zouden daar achter dat woord
in de bijbel nog moeten bijzetten: Maar het
zal een allemachtig groot plezier kunnen
zijn.
Het is alleen jammer dat ge niets te kie
zen en te vertellen hebt. Die mannekes en
meisjes op school kunnen wel zeggen: ilc
word dit, en ik word dat. Maar als ge hen
later eens bekijkt" De machinist, de chauf
feur, de vliegenier, de circusdirecteur, de
toneelspeler ze zijn niet allemaal gewor
den wat zij wilden.
Zij zitten bijna allemaal met een bril
op achter grote boeken van half negen tot
vijf met een half uur ertussen voor de
boterham. En al die kantoorklerken krijgen
eens een moment dat ze denken: Ik loop
weg, ik smijt de boel erbij neer. ik ga mijn
eigen zin doen. Maar het ogenblik daarna
schrijven ze weer vlijtig debet- en credit-
posten op, want er zitten thuis wat kinders
en een vrouw die blij is met het maandloon.
En er gaat een grandioze toneelspeler, een
prachtige machinist, een koene vliegenier
voor de wereld verloren voor eeuwig.
Er gaat een goede gave voor duizenden
mensen verloren voor eeuwig: De gave van
te kunnen werken met plezier.
De gave, moe te zijn dat ge geen pap meer
zeggen kunt en dat te voelen als een
vreugde. Als een cadeau van het leven,
waar ge nooit de nota voor gepresenteerd
krijgt. J. L.
Wat doen de nationale en
plaatselijke Vrouwenraad?
Mevrouw mr. C. F. baronesse Mackay
Katz heeft Woensdagmiddag op een bijeen
komst in restaurant Brinkmann voor de
Plaatselijke raad van de Nationale Vrouwen
raad gesproken over „Vrijwillig maatschap
pelijk werk door vrouwen voor vrouwen in
de Nationale Vrouwenraad". Daarbij had zij
gelegenheid een overzicht te geven van het
werk van de raad. welke het vorig jaar zijn
vijftigjarig bestaan heeft gevierd. In de lóóp
der jaren is gebleken, dat er grote belang
stelling heeft bestaan voor het werk van de
raad en dat er veel tot stand is gekomen.
Spreekster memoreerde het werk. dat
Koningin Emma, Koningin Wilhelmina en
Koningin Juliana met grote toewijding prac-
tisch verrichtten ter leniging van de noden
in de maatschappij.
In het kort besprak mevrouw Mackay het
ontstaan van verenigingen op maatschappe
lijk gebied in de vorige eeuw. Mannen en
vrouwen werkten veel samen en aan het
einde der eeuw ontstonden organisaties,
waarvan uitsluitend vrouwen lid waren. Spe
ciaal in Protestantse kringen werd er op
allerlei gebied gewerkt. Later volgden
Rooms Katholieke en Joodse verenigingen.
De Nationale Vrouwenraad werd in 1898 met
twee en twintig verenigingen opgericht: acht
er van maken er nog deel van uit. Het aantal
aangesloten verenigingen bedraagt thans
ongeveer zeventig. De raad is alzijdig en
spreekster betreurde het, dat de Rooms
Katholieke verenigingen niet aangesloten
zijn. Zij verheugde zich echter over de aan
wezigheid van mejuffrouw Bolsius, lid van
de gemeenteraad van Haarlem en hoopte, dat
een goede samenwerking tussen de R.K.
organisaties en de raad zal ontstaan. Ook
deelde mevrouw Mackay mee welke taak het
Vrouwencomité heeft en hoe het arbeids
gebied afgebakend is. In vele gemeenten
bestaan Plaatselijke raden en die werken op
dezelfde wijze als de landelijke. Haarlem
heeft ook een raad, die nuttig werk verricht.
Tenslotte lichtte spreekster nog enkele
punten toe. zoals het op de hoogte komen van
het werk van de aangesloten verenigingen,
waardoor het mogelijk is bij acties onderling
samen te werken, de werkzaamheaen van
de internationale comités, welke er toe kun
nen bijdragen, dat er nuttig werk verricht
wordt, het bestuderen van actuele vraagstuk
ken, het bewerken van de publiek opinie en
de invloed van de raad op autoriteiten.
België, Nederland en Luxemburg heb
ben een douane-ovoroenkomst met Zwitser
land gesloten. De lijst van douane-tw icveu
die verlaagd of geconsolideerd zijn zal vol
gende maand worden gepubliceerd.
